Emaitzak: a) 0,148 mol; 6,35 atm; b) 0,35; 0,32; 0,32; 2,2 atm; 2,03 atm; 2.03 atm c) 1,86; 0,043

Transcript

1 KIMIKA OREKA KIMIKOA UZTAILA 2017 AP1 Emaitzak: a) 0,618; b) 0,029; 1,2 EKAINA 2017 AP1 Emaitzak:a) 0,165; 0,165; 1,17 mol b) 50 c) 8,89 atm UZTAILA 2016 BP1 Emaitzak: a) 0,148 mol; 6,35 atm; b) 0,35; 0,32; 0,32; 2,2 atm; 2,03 atm; 2.03 atm c) 1,86; 0,043 EKAINA 2016 AP2

2 Emaitzak: a) 0,022; 0,013; 0,013 mol/l; b) 7, ; 0,30; UZTAILA 2015 AP2. Laborategian hidrogeno sulfuroa lortzeko, karbono disulfuroa, CS 2 (g), eta hidrogenoa erreakzionaraz daitezke ekuazio kimiko honek adierazten duen moduan: CS 2 (g) + 4 H 2 (g) CH 4 (g) + 2 H 2 S (g) Bi gas horiek 90 ºC-an sartu dira ontzi huts batean, eta hauek dira hasierako kontzentrazioak: 0,175 mol.l -1 CS 2 (g) eta 0,310 mol.l -1 H 2 (g). Oreka lortutakoan 0,125 mol.l -1 CS 2 (g) daudela jakinik: a) Kalkulatu zer kontzentrazio duen hidrogenoak orekan. (0,75) b) kalkulatu zer balio duen oreka-konstanteak (K c ) 90 ºC-an. (1,25) c) Nola aldatuko da metanoaren kontzentrazioa orekan presioa handitzen bada? (0,50) Emaitzak: a) 0,110 mol.l -1 ; b) 27,32; UZTAILA 2015 BP1. Tolueno, C 7 H 8 (g), ekoizteko, metilziklohexanoa, C 7 H 14 (g), deshidrogenatu behar da. Ekuazio kimiko hau dagokio prozesuari: C 7 H 14 (g) C 7 H 8 (g) + 3 H 2 (g) H>0 1L-ko ontzi huts batean, 3 mol C 7 H 14 (g) sartu dira. Oreka lortzen denean (T=650K) 1,20 mol H 2 (g) daude ontzian. a) Zer balio dauka K c oreka-konstanteak tenperatura horretan? (1,00) b) Zer balio du gas-nahastearen presioak orekan? (1,00) c) Nola aldatuko da hidrogenoaren kontzentrazioa orekan tenperatura igotzen bada? (0,50) Emaitzak: a) 0,27; b) 223,86 atm EKAINA 2015 BP2. COBr 2 (g) CO(g) + Br 2 (g) oreka kimikoaren konstantea Kc = 0,025 da 350 K-ean. Tenperatura horretan 3 L-ko ontzi huts batean 3,75 mol COBr2 sartzen badira: a) Kalkulatu espezie kimiko guztien kontzentrazioak orekan. (1,25) b) Kalkulatu COBr 2 -aren disoziazio-maila. (0,75) c) Kalkulatu bromoaren presio partziala orekan. (0,50) Emaitzak: a) [COBr 2 ]=1,09 mol.l -1 ; [COBr 2 ]=0,16 mol.l -1 ; [Br 2 ]=0,16 mol.l -1 ; b) α=0,13; c) P=4,69 atm EKAINA 2015 BG3. Amoniakoaren sintesi-prozesuan: N2(g) + 3 H2(g) 2 NH3(g) ΔH < 0 Norantz desplazatuko da oreka eta zer gertatuko da amoniakoaren mol kopuruarekin: a) tenperatura igotzen bada? (0,50) b) presioa igotzen bada? (0,50) c) hidrogeno kantitatea handitzen bada? (0,50)

3 UZTAILA 2014 AP2. A(g) + 2 B(g) C(g) sistema osatzeko, 2 mol A eta 4 mol B nahastu dira 10 L-ko ontzi itxi batean 400 C-an. Orekan, A-ren kontzentrazioa 0,16 mol L 1 dela jakinik: a) Kalkula itzazu B-ren eta C-ren kontzentrazioak orekan. (1,00) b) Zehaztu itzazu Kc eta Kp konstanteen balioak. (1,00) c) Presioa handiagotzen badugu, nola aldatuko da orekan dagoen C-ren mol kopurua? (0,50) Emaitzak: a) 0,32M, 0,04M; b) 2,44; UZTAILA 2014 BG2. Prozesu honetan: C 2 H 4 (g) + H 2 O(g) CH 3 CH 2 OH(g) H < 0 Norantz lekualdatuko da oreka, eta zer gertatuko da CH 3 CH 2 OH(g)-ren kantitatearekin kasu hauetan?: aa) Tenperatura igotzen bada? (0,50) b) Presioa handitzen bada? (0,50) c) H2O(g)-ren kantitatea txikitzen bada? (0,50) EKAINA 2014 BP ºC-an, 2 HI (g) H 2 (g) + I 2 (g) oreka-konstantearen balioa K C = 0,038 da. Lau litroko ontzi batean 3 mol HI sartzen badira: a) Kalkula ezazu substantzia bakoitzaren kontzentrazioa orekan. (1,25) b) Kalkula ezazu hidrogeno (g)-aren presio partziala orekan. (0,50) c) Prozesua exotermikoa bada, norantz desplazatuko da oreka eta nola aldatuko da HIren mol kopurua baldin eta: (0,75) c1) presioa handitzen bada? c2) tenperatura igotzen bada? Emaitzak: a) 0,54 M; 0,105 M; 0,105 M; b) 7,76 atm 2013 UZTAILA AG1. Erreakzio honen: N 2 O 4 (g) 2 NO 2 (g) oreka-konstantea Kc = 4, da 22 ºC-an eta H = +57,2 kj. Nolako eragina izango dute orekan aldaketa hauek? a) Presioa igotzea. (0,5 PUNTU) b) Tenperatura 0 ºC-ra hoztea. (0,5 PUNTU) c) Orekan dagoen nahastetik NO 2 gasa ateratzea. (0,5 PUNTU) d) Kalkulatu Kp oreka-konstantea 22 ºC-an. (0,5 PUNTU) 2013 EKAINA BP1. H 2 (g) + CO 2 (g) H 2 O (g) + CO (g) erreakzioaren oreka-konstantea Kc = 4,4 da K-ean. 5 L-ko ontzi batean 1 mol hidrogeno eta 1 mol karbono dioxido sartu, eta nahastea K-ean berotzen da. Kalkula ezazu: a) Substantzia bakoitzaren kontzentrazioa orekan. (1,0 PUNTU) b) Gas-nahastearen presio totala orekan. (0,5 PUNTU) c) Tenperatura horretan, Kp -aren balioa. (0,5 PUNTU) d) Presioa gutxituz gero, norantz desplazatuko da oreka? Zergatik? (0,5 PUNTU) Emaitzak: a) [H2 ] = [CO2 ] = 0,065M; [H2O] = [CO] = 0,136M; b) 65,6 atm; c) Kp=4, UZTAILA

4 AP1. 20 L-ko ontzi batean 56 g nitrogeno eta 8 g hidrogeno sartu dira. Gas-nahastea 350 ºC-raino berotu da 10 atm-ko presiopean. Erreakzio exotermikoa orekatutakoan, amoniako apur bat sortu da. Hau jakin nahi da: a) Orekan gasek duten konposizio molarra. (1,0 PUNTU) b) Kc eta Kp konstanteak 350 ºC-an. (1,0 PUNTU) c) Nahastean presioa 20 atm-raino igotzen bada tenperatura aldatu gabe, nola aldatuko da kualitatiboki (igo, jaitsi) gas bakoitzaren kontzentrazioa? Arrazoitu. (0,5 PUNTU) Emaitza: a) n(n 2 )= 0,96 mol, n(h 2 )= 0,88 mol, n(nh 3 )= 2,08 mol; b) Kc=2.645,25; K p= 1, EKAINA AG1- Oreka honetan: 2 NO (g) + O 2 (g) 2 NO 2 (g) ( Hº = -982 kj), nola eragingo dute aldaketa hauek?: a) Oxigenoa gehitu. 0,5 PUNTU b) Tenperatura igo. 0,5 PUNTU c) Presioa handitu. 0,5 PUNTU d) Katalizatzailea gehitu. 0,5 PUNTU 2012 EKAINA PB2-5 L-ko ontzi batean 1 mol sufre dioxido eta 1 mol oxigeno sartu ondoren, 727 ºCan orekatzen uzten da nahastea, eta sufre trioxidoa sortzen da. Espezie guztiak gasak dira, eta orekan 0,125 mol sufre dioxido geratzen da. Kalkulatu: a) Zenbat gramo sufre trioxido dagoen orekan. 1,0 PUNTU b) Orekako K c eta K p konstanteak. 1,0 PUNTU c) Zer egin behar da sufre trioxido gehiago sortzeko, ontziaren presioa gutxitu ala handitu? Zergatik? 0,5 PUNTU Emaitza: 70 g; 20,9; 2, UZTAILA AP1-18 g hidrogeno eta 1522,8 g iodo (biak gas-egoeran eta molekula gisa) berotzen ditugunean, orekan 1279 g hidrogeno ioduro (gas-egoeran) sortzen dira 550 ºC-an (arinki exotermikoa da erreakzioa). Arrazoituz, erantzun iezaiezu galdera hauei: a) Zein da konposizioa orekan baldin eta, tenperatura berean, 5 mol iodo eta 5 mol hidrogeno nahasten badira? 1,3 PUNTU b) Zer eragin izan dezakete orekaren gainean, hau da, zein aldetara desplazatuko dute oreka aldaketa hauek: tenperaturak, presioak, katalizatzaile baten presentziak. 1,2 PUNTU Datuak: masa atomikoa (I) = 126,9, masa atomikoa (H) = 1 Emaitza: 1,43 mol hidrogeno, 1,43 mol iodo, 7,14 mol HI 2011 UZTAILA BP2- Baldintza jakin batzuetan 50 g etanol eta 100 g azido etanoiko erreakzionarazten direnean, etil azetatoa (52,8 g) eta ura sortzen dira, denak likidoak. Arinki endotermikoa da aurreko prozesua. Arrazoituz, egin itzazu jarduera hauek: a) Zer balio du emandako esterifikazio-prozesuaren oreka-konstanteak? 1,25 PUNTU b) Zer presio- eta tenperatura-baldintza (altuak edo baxuak) behar dira esterraren eraketa hobetzeko? 1,25 PUNTU Datuak: masa atomikoak:(c) = 12; (O) = 16; (H) = 1

5 Emaitza: Suposatu dut gas egoeran daudela, nahiz eta oso logikoa ez izan, baina bestela ezin da egin. 0, EKAINA AC2- Tenperatura jakin batean orekan dauden substantzia gaseoso guztien presio partzialak ezagutzen baditugu: a) Nola kalkula dezakezu prozesuari dagokion Gibbsen energia askearen balioa ( Gº)? 1 PUNTU b) Zer balio dauka Gibbsen energia askearen balioak ( Gº) COCl 2 (g) CO (g) + Cl 2 (g) orekaren kasurako, 25ºC-an, K p = 1, bada? 1 PUNTU Datuak: R = 8,314 J.mol -1.K -1 Emaitza: ez da programazioan sartzen kj.mol UZTAILA A1-1 L-ko ontzi batean 0,5 mol NOCl sartu eta gero 735 K-ean honako oreka hau ezartzen da: 2 NOCl (g) 2 NO (g) + Cl 2 (g) H>0 Oreka lortutakoan, sartutako substantziaren %35 disoziatuta dago. Emandako datuak erabiliz, kalkula itzazu K c -aren eta K p -aren balioak eta azaldu zer eragin izango lukeen orekan: 1,5 PUNTU a) tenperatura igotzeak b) presioa igotzeak c) emandako erreakzioaren produktuen kontzentrazioa igotzeak d) katalizatzaile bat sartzeak 1 PUNTU Datuak: R = 0,082 L.atm.mol -1.K -1 Emaitza: 0,0254; 1, EKAINA A5. Amoniakoaren produkzio industrialerako erabiltzen den Haber metodoa oreka honetan oinarritzen da: N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) H<0 Azaldu nolako eragina izango duen amoniakoaren ekoizpenean: a) presioa gutxitzeak b) tenperatura igotzeak c) NH 3 -a sortu ahala ateratzeak d) Katalizatzaile bat erabiltzeak 1,5 PUNTU 2010 EKAINA B k-ean, CO 2 (g) + H 2 (g) CO (g) + H 2 O (g) erreakzioaren oreka-konstantea 0,15 da. Zein da substantzia bakoitzaren oreka-presioa, baldin eta 50 L-ko matraze batean 0,50 mol CO 2 eta 0,50 mol H 2 sartzen badira eta 700 K-era berotzen bada? 2,5 PUNTU DATUAK: R = 0,082 L.atm.K -1.mol -1 EMAITZAK: P CO2 =P H2 = 0,41 atm; P co =P H2O =0,16at 2009 UZTAILA A2. Hauxe da amoniakoaren sintesirako Haber-Bosch industria-prozedura: N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g)

6 400 K-ean dagoen bi litroko ontzi batean, 0,80 mol amoniako, 0,40 mol nitrogeno eta 0,50 mol hidrogeno orekan daude, denak gas-egoeran. a) Kalkulatu eta arrazoitu zein den erreakzioaren K c oreka-konstantea 400 K-ean. b) Deskriba ezazu amoniako molekularen forma geometrikoa, eta arrazoitu molekula polarra izango den eta, beraz, uretan disolbagarria izango den ala ez. DATUAK: Z (N) = 7; Z(H) = 1 EMAITZAK: 12, EKAINA B2.- 2,0 L-ko ontzi batean 2 mol hidrogeno eta 2 mol iodo sartzen dira, berotzen da 760 ºC arte, eta hidrogenoaren, iodoaren eta hidrogeno ioduraren artean oreka lortzen da, hirurak gasak izanda. Tenperatura horretan K c = 45,9 da. Kalkula ezazu, arrazoituz, hauek: a) Hiru gasen mol kopurua oreka lortzen denean. b) Bolumena eta tenperatura konstanteak mantentzen badira eta nahastea orekan dagoenean beste 0,4 mol hidrogeno gehiago matrazean sartzen badira. Azal ezazu zer gertatuko den, eta kalkulatu zein izango den nahasketaren konposizioa oreka berriro lortzen denean. EMAITZAK: a) 0,456 mol hidrogeno; 0,456 mol iodo; 3,09 mol azido iodhidriko; b) 0,718 mol hidrogeno, 0,318 mol iodo; 3,37 mol azido iodhidriko 2008 UZTAILA B1- Zenbat gramo H 2 (g) gehitu behar zaio 2 mol I 2 (g) iodoaren %80rekin erreakzionatzeko eta hidrogeno ioduroa lortzeko, 450ºC-ko tenperaturan? Datua: K C =50 Emaitza: 4,22g 2008 EKAINA B2- Tenperatura batean 3 H 2 (g) + N 2 (g) 2 NH 3 (g) orekako K c -ak 783 balio du. Tenperatura berean (arrazoitu erantzunak): a) Kalkulatu K c 2 NH 3 (g) 3 H 2 (g) + N 2 (g) orekarako. b) Kalkulatu K c 3/2 H 2 (g) + ½ N 2 (g) NH 3 (g) c) Azaldu aurreko oreketan zer gertatuko den, presioa bat-batean handituz gero. d) Azaldu aurreko oreketan zer gertatuko den, katalizatzaile bat gehituz gero. Emaitza: a) 1, ; b) 27, UZTAILA B1 H 2 (g) + CO 2 (g) H 2 O (g) + CO (g) erreakziorako oreka-konstantea 4,2 da 1600 ºC-tara. Hasteko, 0,8 mol H 2 eta 0,8 mol CO 2 sartzen dira 10 L-ko ontzi batean. a) Substantzia bakoitzaren kontzentrazioa orekan kalkula ezazu. b) Zein izango da K p -ren balioa tenperatura berean? Emaitza: a) [H 2 ]=[CO 2 ]=0,026 mol/l; [H 2 O]=[CO]= 0,054 mol/l; b) 4, UZTAILA A1 2 CH 3 OH (l) + 3 O 2 (g) 2 CO 2 (g) + 4 H 2 O (l) Hº 298 = -1552,8 kj erreakzioa ikusita, a) Prozesua bat-batekoa den arrazoitu ezazu, baldintza estandarretan eta 25 ºC-tan. b) Sistema orekan egonez gero, presioa eta tenperatura areagotzeak nola eragingo liokeen orekari arrazoitu ezazu.

7 DATUAK: Entropia estandarrak 298 Ktan (J/K.mol): Sº[CH 3 OH (l)]=126,8; Sº [CO 2 (g)]= 213,7; Sº [O 2 (g)]= 205,0; Sº [H 2 O (l)]= 70,0 Emaitza: b) Le Chatelier UZTAILA C3 0,20 M, 0,10 M eta 0,40 M dira litro bateko matraz batean egiten den PCl 3 (g) + Cl 2 (g) PCl 5 (g) erreakziorako oreka kontzentrazioak. Une horretan 0,10 mol kloro gas gehitzen dira. Arrazoizko eran erantzun itzazu: a) Zein da PCl 5 (g) kontzentrazio berria, oreka berria lortu ondoren? b) Eztabaida ezazu presio-aldaketa batek orekan dagoen sisteman izan dezakeen eragina. Emaitza: a) 0,45 M; b) Le Chatelier EKAINA A1 Litro 1eko gas-nahaste bat, hasiera batean 7,94 mol hidrogenok eta 5,30 mol iodok osatzen dutena, 445 ºC-an berotzen da eta 9,52 mol HI osatzen dira orekan, erreakzio honen arabera: H 2 (g) + I 2 (g) 2 HI (g) a) Oreka-konstantearen balioa tenperatura horretan kalkula ezazu modu arrazoituan. b) 4 mol hidrogeno gasetatik eta 2 mol iodo gasetatik abiatuz gero, zenbat mol hidrogeno-ioduro izango litzateke orekan? Zure erantzunak arrazoitu. Emaitza: a) K c =52,8; b) 3,75 mol 2007 EKAINA C2 3 L-ko ontzi batean 1mol sufre-dioxido eta 1 mol oxigeno gas sartzen dira, sistema 950 ºC-an berotzen da eta, ondorioz, sufre-dioxido gasa sufre-trioxido gas bihurtzen da. a) Modu arrazoituan kalkula itzazu osatutako sufre-trioxidoaren kontzentrazioak eta geratzeko oxigenoa, orekan 0,10 mol sufre-dioxido baldin badaude. b) Presioa aldatzeak orekan duen eragina arrazoitu ezazu. Emaitza: a) [SO 3 ]=0,3 mol/l; [O 2 ]=0,18 mol/l; b) Presio handitzeak oreka eskuinera desplazatzen du; presioa txikitzeak, ezkerrera UZTAILA A1 Oreka honetan H 2 (g) + CO 2 (g) ) H 2 O (g) +CO (g) 2000 K-etan K c konstantea 4,40 da. Hutsik dagoen 4,68 litoko ontzian, 1,00 mol karbono dioxido eta 1,00 mol hidrogeno sartu dira eta 2000 K-eraino berotu da ontzia. a) Zein izango da espezie bakoitzak orekan izango duen kontzentrazioa? b) Oreka lortu ondoren, tenperatura konstantean bolumena erdira murriztu da. Erreakzioa desplazatu egingo da oreka berreskuratzeko? Zein izango da espezien kontzentrazioa eta presio totala kasu honetan? Emaitza: a) [H 2 ]=[CO 2 ]=6, mol/l; [H 2 O]=[CO]=0,145 mol/l; b) Oreka ez da desplazatuko [H 2 ]=[CO 2 ]=0,138 mol/l; [H 2 O]=[CO]=0,289 mol/l; P = 140 atm 2006 EKAINA A1 10,0 litroko ontzian 4,0 mol nitrogenoz eta 12,0 mol hidrogenoz osaturiko nahastea sartu da. Nahaste hori 1000 K-eraino berotu da eta honako oreka hau lortu da. N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) Oreka lortu denean 0,8 mol amoniako daude nahastean. a) K c -ren balioa kalkula ezazu b) K p -ren eta presio totalaren balioak kalkula itzazu.

8 Emaitza: a) K c = 1, l 2 /mol 2 (1000 K); b) K p =2, atm -2 (1000 K); P = 124,6 atm 2005 UZTAILA A2 Kloro gaseosoaren lorpenerako prozesu industrial batean ondoko orekara heltzen da: 4 HCl (g) + O 2 (g) 2 Cl 2 (g) + 2 H 2 O (g) Prozesu hau laborategian berregiteko, 10 litroko ontzi itxi batean (ontziari aurretik hutsa egin zaio), 3,65 g hidrogeno kloruro eta 3,2 g oxigeno sartzen dira. Nahastea 390 ºCraino berotzen da, eta oreka lortu denean 2,13 g kloro lortu direla ikusten da. Kalkulatu: a) Substantzia bakoitzaren kontzentrazioa orekan. b) K c -ren balioa tenperatura horretan. Datuak: Masa atomikoak: H = 1 O = 16 Cl =35,5 Emaitza: a) [HCl] = mol/l; [O 2 ]= 8, mol/l; [Cl 2 ]=[H 2 O]= mol/l; b) K c = 37,22 l/mol 2005 EKAINA B1 - Amoniakoa, industrian, nitrogenotik eta hidrogenotik abiatuta lortzen da. Ontzi batean 1,0 mol N 2 eta 3,2 mol H 2 sartzen dira, tenperatura jakin bateraino berotzen da, eta behatu egiten da nola oreka lortzen denean, guztira, 3,8 mol daudela, bai produktuak eta bai erreaktiboak kontuan hartuta. a) Kalkulatu gas bakoitzaren mol-kopurua orekan. b) Ontzia 10 litrokoa bada, kalkulatu K c -ren balioa tenperatura horretan. Ebazpena: n (N 2 ) = 0,8 mol; n (H 2 ) = 2,6 mol; n (NH 3 ) = 0,4 mol K c = 1, EKAINA C3 - Kloro gaseosoaren lorpenerako prozesu industrial batean ondoko orekara heltzen da: 4 HCl (g) + O 2 (g) 2 Cl 2 (g) + 2 H 2 O (g) H 0 Azaldu ondokoak kloroaren lorpenean lagundu egingo lukeen ala ez: a) presioaren gehikuntzak b) uraren eliminazioak c) tenperaturaren gehikuntzak d) katalizatzaile baten erabilerak Ebazpena UZTAILA A2. 8 litroko ontzi batean 0,58 mol CO 2 eta 0,31 mol H 2 sartzen dira, 1250 ºC-raino berotzen dira, eta ondoko oreka eratzen da: CO 2 (g) + H 2 (g) CO (g) + H 2 O (g) Orekako nahastearen analisian 0,36 mol CO 2 daudela ikusten da. a) Kalkulatu orekan dauden beste substantzien mol-kopuruak. b) Determinatu K C eta K P tenperatura horretan. Emaitza: a) n (CO 2 ) = 0,36 mol; n (H 2 ) = 0,09 mol; n (CO) = n (H 2 O) = 0,22 mol K c = 1,49 K P = 1, UZTAILA C4. Amoniakoaren ekoizpen industriala, Haber metodoaren bidez, ondoko orekan oinarritzen da. N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) H 0

9 Azaldu nola eragingo duten ondoko hauek amoniakoaren ekoizpenaren gainean: a) presioaren gutxipena b) tenperaturaren igoera c) NH 3 - a ateratzea, formatzen doan heinean d) katalizatzaile baten presentzia EKAINA B1.- Demagun ondoko oreka: CO 2 (g) + H 2 (g) CO(g) + H 2 O(g) Oreka horren konstantea, Kc=1,50 da, 1500 K-etan. 2 litroko matraze batean, 0,20 mol CO 2 eta 0,20 mol H 2 sartzen dira, eta 1500 K-eraino berotzen da. Determinatu a) substantzia bakoitzaren mol-kopurua, behin oreka lortu eta gero b) matrazearen barruan egongo den presio totala Ebazpena: a) n (CO 2 ) = n (H 2 ) = 8, mol n (CO) = 0,11 mol b) P = 24,6 atm 2003 UZTAILA B1. 5 litroko ontzi batean 1 mol SO 2 eta 1 mol O 2 sartzen dira. Aipatutako ontzia 727 ºC-raino berotzen da, eta ondoko erreazkioa gertatzen da: 2 SO 2 (g) + O 2 (g) 2 SO 3 (g) Behin oreka lortu eta gero, nahastea analizatu egiten da, eta 0,16 mol SO 2 daudela aurkitzen da. Kalkulatu: a) SO 3 -aren kontzentrazioa orekan b) K p konstantearen balioa 727 ºC-tan Emaitza: [SO 3 ] = 0,17 M K p = 3, UZTAILA C3. Amoniakoa Haber sintesiaren bidez lortzen da. Prozesua hau honetan datza: N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) H 0 Adierazi nola eragiten duen amoniakoaren lorpenean: a) presioaren gehikuntza batek b) tenperaturaren gehikuntza batek c) uraren gehiketa batek, non amoniakoa disolbatzen baita, baina ez beste espezieak d) katalizatzaile baten presentziak Ebazpena 2003 EKAINA B litroko ontzi batean nahaste bat sartzen da, 4 mol nitrogenoz eta 12 mol hidrogenoz osatua. Tenperatura 1000 K-etaraino igotzen da, ondoko oreka lortzen delarik. N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) Une horretan, 0,92 mol amoniako daudela behatzen da. a) Kalkulatu K C -ren balioa tenperatura horretan. b) Determinatu orekako sistemaren presio totalaren balioa. c) Adierazi nola eragiten duen amoniakoaren lorpenean. Emaitza: K c = 0,015 P = 131,9 atm 2002 UZTAILA B1. 10 litroko ontzi batean 0,53 mol nitrogeno eta 0,49 mol hidrogeno sartzen dira. Nahastea 527 ºC-raino berotzen da, ondoko oreka lortzen delarik:

10 N 2 (g) + 3 H 2 (g) 2 NH 3 (g) Eta 0,06 mol amoniako eratu direla behatzen da. a) Oreka-konstantearen, K c, balioa determinatu. b) Nahaste gaseosoak orekan eragiten duen presioa kalkulatu. Datuak: R = 0,082 atm.l/k.mol Ebazpena: a) K c = 11,25 b) P = 6,30 atm 2002 EKAINA A1. 10 litroko matraze batean, hutsa egin eta gero, 0,4 mol hidrogeno eta 0,8 mol iodo sartzen dira, eta 600ºC-raino berotzen da. Tenperatura horretan eta ondoko prozesuarentzar, H 2 (g) + I 2 (g) 2 HI (g) oreka-konstantea K c =50 da. Kalkulatu: a) substantzia bakoitzaren mol-kopurua, oreka 600 ºC-tan lortu eta gero. b) matraze barruko presio totala. Datuak. Emaitza: R=0,0082 atm.l/k.mol a) n (H 2 ) = 0,026 mol; n (I 2 ) = 0,426 mol; n (HI) = 0,748 mol b) P = 8,59 atm 2002 EKAINA C2. NO 2 -a gas bat da, arre-gorrizka, N 2 O 4 -tan erraz eraldatzen dena, azken hau gas zeharo kolorgea dena, NO 2 -a ontzi batean sartzen da, ondoko oreka sortzen delarik: 2 NO 2 (g) N 2 O 4 (g) H= - 58 kj 298 K-eko tenperaturan, nahaste gaseosoaren %92a N 2 O 4 -aren forman dago, eta horregatik ontzia arinki koloreztatuta ikus daiteke. Azaldu zer gertatuko den ontziaren kolorearekin baldin: a) Nahaste gaseosoa konprimatzen bada, ontziaren bolumena gutxituz. b) Ontzia berotzen bada UZTAILA B1. 5,0 litroko matraze baten 2 mol fosforo pentakloruro eta 1 mol fosforo trikloruro sartzen dira. Tenperatura 250ºC-raino igotzen da eta ondoko oreka eratzen da: PCl 5 (g) PCl 3 (g) + Cl 2 (g) eta oreka horretarako, 250 ºC-tan, K c =0,042 a) Substantzia bakoitzaren mol-kopurua, orekan, kalkulatu. b) Esperientzia honetan, PCl 5 -aren disoziazio-gradua determinatu. Emaitza: n (PCl 5 ) = 0,508 mol; n (PCl 3 ) = 2,49 mol; n (Cl 2 ) = 1,49 mol 2001 UZTAILA C2. Azaldu zer gertatuko den ondoko orekan: 2 NO (g) + O 2 (g) 2 NO 2 (g) Hº 0 a) baldin tenperatura handiagotzen bada b) baldin katalizatzaile bat gehitzen bada c) baldin presioa gutxitzen bada d) baldin oxigenoa gehitzen bada Ebazpena 2001 EKAINA B2. 20 litroko ontzi batean 2 mol hidrogeno eta 2 mol iodo sartzen dira eta nahaste hori 763 K-eraino berotzen da. Behin H2(g) I2(g) 2HI(g) oreka lortu eta gero, 3 mol hidrogeno ioduro eratu direla behatzen da. a) Aipaturiko oreka horrentzat, Kc konstantearen balioa kalkulatu

11 b) Bolumena eta tenperatura konstante mantenduz, orekako nahasteari 0,5 mol hidrogeno gehitzen zaizkio. Azaldu zer gertatuko den, eta, oreka birlortu eta gero, nahastearen konposizio berria kalkulatu Ebazpena: K c = 36; n (I 2 ) = 0,353 mol; n (H 2 ) = 0,853 mol; n (HI) = 3,29 mol 2000 UZTAILA B2. CO 2 (g)+h 2 (g)<=>co(g)+h 2 O(g) orekarentzat, Kc konstantea=0,15 da, 700K-etan. 5 litroko matraze batean, 0,50 mol CO 2 eta 0,50 mol H 2 sartzen dira, eta 700 K-etaraino berotzen dira. Determinatu: a) Substantzia bakoitzaren mol-kopurua, oreka lortzen denean b) Matrazearen barruko presio totala Ebazpena: n (CO 2 ) = n (H 2 ) = 0,360 mol; n (CO) = n (H 2 O) = 0,140 mol; P = 11,48 atm 2000 EKAINA B2. Ozonoa eta oxigenoa 1127 ºC-tan daude ontzi itxi batean eta 18,1 atm-ko presioan, ondoko oreka eratuz: 2 O3(g) 3 O2(g), ozonoaren disoziazio-gradua 0,97 izanik a) Determinatu Kp-ren balioa b) Ontzia berotzerakoan, oreka desplazatu egiten dela behatzen da, ozonoaren kontzentrazioa gehituz eta oxigenoarena gutxituz. Azaldu aurreko prozesua exotermikoa ala endotermikoa den. Ebazpena: K p = 4, ; exotermikoa 1999 UZTAILA A2. 10 litroko ontzi batean, hasieran 2 mol hidrogeno eta bi mol karbono dioxido nahasten dira, eta 550ºC-tan ondoko oreka lortzen da: CO (g) H 2(g) H2O(g) 2 CO(g) Eta oreka horretan, 0,54 mol ur-lurrun eta 0,54 mol karbono monoxido daudela behatzen da. Determinatu: a) Orekako presio totala b) Kc eta Kp konstanteen balioak R=0,082 atm.l/k.mol Ebazpena: P = 27,0 atm; K c = K p = 0, UZTAILA C1. Demagun ondoko sistema, orekan: 4 NH 3(g) 3 O 2(g) 2 N 2(g) 6 H2O(g) H -80,4 kj Azaldu nola eragingo duten: a) presioaren gutxipen batek b) tenperaturaren gehitzen batek c) oxigenoaren gehikuntzak

12 d) katalizatzaile baten presentziak Ebazpena EKAINA. A2. 10 litroko ontzi batean, 1 mol nitrogeno eta 2 mol hidrogeno sartzen dira, eta 618 K-eraino berotzen da. Behin ondoko oreka lortu eta gero, N2(g) 3 H 2(g) 2 NH 3(g) nahaste bat lortzen da, eta honek eragindako presioa 9,48 atm-koa da. a) Determinatu orekako nahasketaren konposizioa b) Kalkulatu Kc eta Kp konstanteen balioak R=0,082 atm.l/k.mol Ebazpena: n (N 2 ) = 0,435 mol; n (H 2 ) = 0,306 mol ; n (NH 3 ) = 1,129 mol; K c = 10227; K p = 3, EKAINA. C5. Autoen motorren barnean dauden tenperatura altuetan, airetik abiatuta, nitrogeno monoxidoa eratzen da, ondoko orekaren arabera: N 2 2(g) O (g) 2 NO(g) H 180kJ a) Azaldu nola eragiten duten oreka horren gainean presioaren gehikuntzak edo gutxipenak, eta tenperaturaren gehikuntzak edo beherapenak b) Azaldu, laburkiro, zein erlazio dagoen nitrogenoaren oxidoen eta euri azidoaren artean Ebazpena 1998 EKAINA A litroko ontzi itxi batean 2 mol hidrogeno eta 4 mol iodo sartu dira eta ontzia 400 ºC-raino berotzen da. Tenperatura horretan eta ondoko orekarako: H 2 (g) + I 2 (g) 2 HI (g); K c = 55 a) Kalkulatu orekan espezie bakoitzetik egongo den mol kopurua. b) Kanpoko presioa atmosfera batekoa baldin bada, ontzia zabaltzean gasak sartu ala atera egingo dira? Azaldu zergatik. Ebazpena: n (H 2 ) = 0,12 mol; n (I 2 ) = 2,12 mol; n (HI) = 3,76 mol; atera egingo dira (P = 3,31 atm) 1998 EKAINA C2. [a) Ozono geruzaren garrantzia atmosferan. Bere desagerpenaren arrazoiak eta ondorioak.] b) Araztegi batzuk ozonoa sortzen dute airearen bitartez. Horretarako aireak duen ur lurrina kendu eta deskarga elektriko indartsu bat aplikatzen zaio, ondoko oreka lortuz: 3 O 2 (g) 2 O 3 H 0 Azaldu komenigarria al den, ozonoa lortzeko, erreakzio kamera berotu eta barneko presioa igotzea. Ebazpena:

13