Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Γ Δημοτικού Τίτλος: «Το ηλιακό λεωφορείο» Συγγραφή: ΚΟΜΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Εφαρμογή: ΔΕΣΤΕΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2014

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 23

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος Το ηλιακό λεωφορείο Εφαρμογή σεναρίου Δεστές Γεώργιος Δημιουργία σεναρίου Κωνσταντίνος Κόμπος Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Γ Δημοτικού Σχολική μονάδα 17 ο Δημοτικό Σχολείο Πειραιά Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Γλώσσα Γ Δημοτικού, τεύχος β, ενότητα 4: «Άνθρωποι και μηχανές, το ηλιακό λεωφορείο», σσ Διαθεματικό ΌχιΧρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν 12 διδακτικές ώρες. Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Σελίδα 3 από 23

4 Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο Πληροφορικής Εκτός σχολείου: σε οικία με φωτοβολταϊκά στοιχεία. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Ο εκπαιδευτικός γνωρίζει τις ιστοσελίδες που θα επισκεφτούν τα παιδιά για την εύρεση πληροφοριών. Οι μαθητές/-τριες γνωρίζουν να χρησιμοποιούν εργαλεία αντιγραφής και επικόλλησης κειμένων και αρχείων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή: άνοιγμα, αποθήκευση αρχείου και φακέλου, γράψιμο στον κειμενογράφο, αντιγραφή και επικόλληση εικόνας και μεταφορά δεδομένων σε μονάδα αποθήκευσης αρχείων. Ακόμη, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με κείμενα στο διαδίκτυο. Η σχολική μονάδα διαθέτει εργαστήριο Πληροφορικής και η σχολική τάξη οθόνη προβολών και υπολογιστή με προβολέα. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στη Γ Τάξη του 17ου Δημοτικού Σχολείου Πειραιά. Το σενάριο στηρίζεται Κωνσταντίνος Κόμπος, Το ηλιακό Λεωφορείο, Γλώσσα Γ Δημοτικού, Το σενάριο αντλεί Το σενάριο είναι πρωτότυπο και δεν αντλεί στοιχεία από άλλα σενάρια Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το σενάριο χρησιμοποιεί τις ΤΠΕ στην ενότητα «Άνθρωποι και μηχανές» (σχολικό βιβλίο Γλώσσα Γ Δημοτικού, τεύχος β, σσ ) και αναδεικνύει τη χρήση της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Το ποίημα της Μαριανίνας Κριεζή από το δίσκο της ΜΙΝΟS-EMΙ «Εδώ Λιλουπούπολη» στο Σελίδα 4 από 23

5 σχολικό εγχειρίδιο μεταφέρει τα παιδιά σε έναν άλλο κόσμο, στον οποίο δεν υπάρχουν καυσαέρια και οι άνθρωποι είναι γελαστοί, χαρούμενοι και όχι σκυθρωποί. Τα παιδιά και ο εκπαιδευτικός συζητούν για ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και τη χρήση αυτών στην καθημερινή ζωή. Ερευνώντας στο διαδίκτυο, γνωρίζουν για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και για τη χρήση τους ενώ κατασκευάζουν μικρές συσκευές που χρησιμοποιούν ηλιακή ενέργεια. Περιγράφοντας εικόνες που παρουσιάζουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από τον άνθρωπο αναπτύσσουν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν γραμματικούς και ορθογραφικούς κανόνες. Ακόμη, τα παιδιά ασκούνται στην εύρεση πληροφοριών σε ιστοσελίδες. Στο σενάριο περιλαμβάνονται δραστηριότητες όπως: - η χρήση του παγκόσμιου ιστού - η δημιουργία κειμένων με εικόνες - η χρήση κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού από ιστότοπους - η κατασκευή πινάκων για σύγκριση του τρόπου ζωής με ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας. Μέσα από το σενάριο τα παιδιά: - εκφράζουν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους για ένα περιβάλλον καθαρότερο και πιο φιλικό - αναπτύσσουν κριτική σκέψη, επεξεργάζονται και παράγουν κείμενα και αξιοποιούν και οργανώνουν πληροφορίες με ψηφιακά πολυτροπικά μέσα - δημιουργούν εικόνες και κατασκευές - ασκούνται στη χρήση ΤΠΕ. Το σενάριο εξελίσσεται στην τάξη, στο εργαστήριο των Η/Υ, αλλά περιλαμβάνει και επίσκεψη σε χώρους με φωτοβολταϊκά στοιχεία ή υδροστρόβιλους ή ανεμογεννήτριες, έτσι ώστε να υλοποιηθεί η βιωματική μάθηση. Σελίδα 5 από 23

6 Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο Το σενάριο προσπαθεί να δημιουργήσει στα παιδιά τις συνθήκες έκφρασης των συναισθημάτων και σκέψεών τους για τη ζωή σε ένα περιβάλλον όμορφο, αισιόδοξο και φιλικό στον άνθρωπο. Τα παιδιά γνωρίζουν την ύπαρξη και χρήση και άλλων μορφών ενέργειας ενώ ταυτόχρονα παράγουν τα ίδια περιγραφές εικόνων χρησιμοποιώντας τον προφορικό και γραπτό τους λόγο. Χρησιμοποιώντας τις ΤΠΕ παράγουν εικόνες και κείμενα, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν μέρη του λόγου, όπως ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα. Τα παιδιά επισκέπτονται μέρη με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και βλέπουν τη χρήση αυτών στην καθημερινή ζωή. Βρίσκουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στη χρήση ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Δημιουργώντας ένα σταυρόλεξο και ένα ερωτηματολόγιο με λέξεις που σχετίζονται με την ενέργεια εμπλουτίζουν το λεξιλόγιο τους, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Οι επιμέρους στόχοι αναλύονται ως εξής: Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να γνωρίσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να γνωρίσουν τη σημασία που έχει η χρήση αυτών στην καθημερινή ζωή να γνωρίσουν ότι πολλές κατασκευές μπορούν να λειτουργήσουν με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Σελίδα 6 από 23

7 να συγκρίνουν και να σχολιάσουν μη ανανεώσιμες και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να συγκρίνουν και να εντοπίσουν τα αρνητικά στοιχεία στη χρήση μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να αναπτύξουν στάσεις ζωής για την προστασία του περιβάλλοντος. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να καλλιεργήσουν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο να δημιουργήσουν περιγραφικά κείμενα γραπτά και προφορικά να μάθουν να εντοπίζουν και να αντλούν πληροφορίες από ένα πολυτροπικό κείμενο να χρησιμοποιούν τα μέρη του λόγου στον προφορικό και γραπτό λόγο τους να δημιουργούν πολυτροπικό κείμενο να επικοινωνούν γραπτά ή προφορικά να χρησιμοποιούν ορθογραφικούς κανόνες να μάθουν να επικοινωνούν και να παρουσιάζουν τις εργασίες τους τόσο προφορικά όσο και γραπτά. Γραμματισμοί Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να μάθουν τον τρόπο άντλησης πληροφοριών από το διαδίκτυο και να εξοικειωθούν με τρόπους πλοήγησης σε έναν ιστότοπο να δημιουργούν ψηφιακά αρχεία να χρησιμοποιούν εντολές όπως «αντιγραφή», «επικόλληση», «αποθήκευση» να αναλύουν και να συνθέτουν πληροφορίες να δημιουργούν κείμενα με ζωγραφιές που κατασκευάζουν στον Η/Υ Σελίδα 7 από 23

8 να δημιουργούν δίστηλους πίνακες στον Η/Υ να επιλύουν σταυρόλεξα. Διδακτικές πρακτικές Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται να ασκηθούν στην ανακαλυπτική και ομαδοσυνεργατική μάθηση, διερευνώντας στο διαδίκτυο για διαφορές ανάμεσα στις ανανεώσιμες και μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και στην περιγραφή εικόνων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα παιδιά παρακολουθούν τη μετατροπή της ενέργειας κινητικής ή ηλιακής σε ηλεκτρική, ενώ κατασκευάζουν αντικείμενα που χρησιμοποιούν την ηλιακή ή αιολική ενέργεια και παρακολουθούν τη μετατροπή αυτών σε άλλες μορφές που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή ζωή. Ακόμη, τα παιδιά ασκούνται σε στάσεις ζωής, όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην καθημερινή ζωή, καθώς και η προστασία και αγάπη για το περιβάλλον. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Αφετηρία Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου, δημιουργείται το σενάριο που στοχεύει στη γνωριμία των παιδιών με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα παιδιά καλούνται να ζήσουν σε ένα περιβάλλον που θα πρέπει να είναι φιλικό προς αυτά στο μέλλον με λιγότερους ρύπους και λιγότερη μόλυνση. Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο Η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να επικοινωνούν (προφορικά και γραπτά) κατανοώντας και παράγοντας κείμενα αποτελεί στόχο όχι μόνο του σεναρίου αλλά και του γλωσσικού μαθήματος που διδάσκεται στη Γ Τάξη, σύμφωνα με το βιβλίο του δασκάλου στη σελίδα 10. Ακόμη, τα παιδιά ασκούνται στη γραφή κειμένων Σελίδα 8 από 23

9 ακολουθώντας τους γραμματικούς και ορθογραφικούς κανόνες, σύμφωνα με το βιβλίο του δασκάλου στη σελίδα 12. Ο αυτοσχεδιασμός στη δημιουργία εικόνων και κειμένων με τη χρήση ΤΠΕ δίνει στα παιδιά τη δυνατότητα να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, σύμφωνα με το βιβλίο του δασκάλου στη σελίδα 8. Αξιοποίηση των ΤΠΕ Με τη χρήση των ΤΠΕ τα παιδιά: Ασκούνται στην πλοήγηση και στην εύρεση πληροφοριών σε ιστοσελίδες και ιστότοπους. Χρησιμοποιούν κειμενογράφο για παραγωγή και επεξεργασία κειμένων. Χρησιμοποιούν λογισμικό, για να δημιουργήσουν σταυρόλεξα και ερωτηματολόγια. Κείμενα Δ. Χρηστάκης, «Η τρομοκρατία της άγνοιας σε περιόδους Δημοκρατίας» Γ. Καλκάνης, «Η ενέργεια και οι πηγές της» Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις 1η & 2η διδακτική ώρα Το πρώτο διδακτικό δίωρο ξεκίνησε με την προβολή του αποσπάσματος της ταινίας «Το ηλιακό λεωφορείο» από τη «Λιλιπούπολη» στη διεύθυνση Σελίδα 9 από 23

10 Τα παιδιά παρακολούθησαν την ταινία, άκουσαν το τραγουδάκι, το οποίο τους άρεσε πολύ αν και τους παραξένεψε λίγο λόγω ύφους κι έπειτα διαβάσανε το ποίημα στο σχολικό βιβλίο τους, στη σελίδα 54, στο β τεύχος της Γλώσσας. Έτσι μπόρεσαν να κατανοήσουν καλύτερα τους στίχους. Ασχοληθήκαμε με το είδος του τραγουδιού που άκουσαν, ρωτήθηκαν οι μαθητές για το πώς θα χαρακτήριζαν το τραγούδι και για το πού μπορεί να ακούγεται ένα τέτοιο τραγούδι. Αναγνώρισαν πως μοιάζει με παιδικό τραγούδι, μερικοί μάλιστα διάβασαν τα σχόλια της παραπάνω ιστοσελίδας και ρώτησαν να μάθουν τι σημαίνουν οι πληροφορίες που αναφέρονται κάτω από τον τίτλο. Έπειτα από συζήτηση, διαπιστώθηκε πως αναφέρονται ο συνθέτης, ο δημιουργός και ο δίσκος στον οποίο περιλαμβάνεται το τραγούδι. Σε ερώτηση του εκπαιδευτικού αν ξέρουν τι είναι το «Εδώ Λιλιπούπολη», τα παιδιά φάνηκε να μη Σελίδα 10 από 23

11 γνωρίζουν την εκπομπή, αλλά ήταν πρόθυμα να μάθουν. Έτσι, προβλήθηκε η ιστοσελίδα uncategorised/203-edo-lilipoupoli-page, στην οποία διαβάσαμε την ιστορία της «Λιλιπούπολης». Καλέσαμε τα παιδιά να επεκτείνουν τις πληροφορίες αυτές και να αναζητήσουν περισσότερες αξιοποιώντας τη μηχανή αναζήτησης με τις λέξεις: «Εδώ Λιλιπούπολη». Στο σημείο αυτό τροποποιήθηκε λίγο το αρχικό σενάριο. Οι ιστοσελίδες που προβλέπονταν στο σενάριο αναδείχθηκαν μέσα από τη μηχανή αναζήτησης. Τα παιδιά αναζήτησαν τις ιστοσελίδες που αναφέρονται και με υπόδειξη του εφαρμοστή του σεναρίου ασχολήθηκαν περισσότερο με δύο ιστοσελίδες: %BB%CE%B9%CF%80%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B 7. Έγινε η πρώτη επίδειξη στον διαδραστικό και τα παιδιά διάβασαν και άκουσαν κι άλλα τραγούδια από τον συγκεκριμένο δίσκο. Στη συνέχεια έκαναν το ίδιο στους δικούς τους υπολογιστές. Εντόπισαν τους στίχους του τραγουδιού «Το ηλιακό λεωφορείο», απόλαυσαν τα τραγούδια του δίσκου, έμαθαν για την εκπομπή και ζητούσαν να μάθουν περισσότερες πληροφορίες γι Σελίδα 11 από 23

12 αυτή. Αναφέρθηκε και τονίστηκε πως «Η Λιλιπούπολη ήταν μια παιδική (όχι όμως παιδιάστικη) εκπομπή, καμωμένη για παιδιά και έξυπνους μεγάλους». 1 Ακολούθησε η επεξεργασία της ταινίας και του ποιήματος του βιβλίου. Προβλήθηκε ξανά η ταινία και τα παιδιά εντόπισαν ομοιότητες με το ποίημα. Με σχετικές ερωτήσεις κατανόησης ξεκλειδώσαμε το κείμενο. Τα παιδιά εντόπισαν διαφορές του λεωφορείου της ταινίας με τα γνωστά λεωφορεία που χρησιμοποιούν. Είπαν πως το ηλιακό λεωφορείο «πετάει, είναι πιο όμορφο, πιο χαρούμενο, αν και δείχνει παλιό, δεν βγάζει καπνό από την εξάτμιση, δεν βρωμίζει και δεν καίει πετρέλαιο. Στην ερώτηση του εκπαιδευτικού «τι μπορεί να καίει;» απάντησαν πως «αφού είναι ηλιακό θα δουλεύει με τον ήλιο». Ακολούθως, ρωτήθηκαν αν γνωρίζουν άλλες ηλιακές συσκευές κι ανέφεραν τον ηλιακό θερμοσίφωνα, το ηλιακό ρολόι, τον ηλιακό φορτιστή και τις ηλιακές λάμπες που βάζουμε στις γλάστρες. Ένα παιδί, επίσης ανέφερε πως «με ήλιο δουλεύουν και τα φυτά». Αναφέρθηκαν, τέλος, τα προβλήματα που δημιουργούνται από τα καυσαέρια των λεωφορείων και την καύση του πετρελαίου. 3η & 4η διδακτική ώρα Το δεύτερο διδακτικό δίωρο ξεκίνησε με την ερώτηση: «Χθες μιλήσαμε για το ηλιακό λεωφορείο. Νομίζετε πως υπάρχουν τέτοια λεωφορεία;». Οι απόψεις ήταν ποικίλες, αλλά κατέληξαν πως τώρα ίσως να μην υπάρχουν αλλά στο μέλλον μπορεί να κατασκευαστούν και να πετάνε κιόλας. Για να διερευνήσουμε την ερώτηση, προβάλαμε στον διαδραστικό πίνακα το άρθρο της εφημερίδας Ημερησία για την 1 Όπως αναφέρεται στη σελίδα της Wikipedia: CF%80%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7 Σελίδα 12 από 23

13 κυκλοφορία ηλεκτρικών λεωφορείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στον ιστότοπο Για να γίνει καλύτερα η επεξεργασία του άρθρου, δόθηκε στις ομάδες το παραπάνω άρθρο εκτυπωμένο. Υπογραμμίσαμε και αναλύσαμε τους όρους που εμφανίζονται στο άρθρο: «εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου», «επιλογές πιο φιλικές προς το περιβάλλον», «καθαρότερα» και «πιο πράσινα οχήματα». Τα παιδιά διαπίστωσαν πως το «πράσινο» λεωφορείο είναι μια πραγματικότητα. Ζητήθηκε να ζωγραφίσουν το δικό τους ηλιακό λεωφορείο. Στη συνέχεια, συζητήσαμε για τις πηγές ενέργειας και προσδιορίσαμε τις φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας. Από προηγούμενη ενότητα γνώριζαν την ηλεκτρική ενέργεια που παίρνουμε από το νερό, τον ήλιο και τον αέρα. Στο σημείο αυτό παρουσιάστηκε μια ηλιακή λάμπα και τα παιδιά διαπίστωσαν τον τρόπο λειτουργίας της. Η δραστηριότητα αυτή δεν υπήρχε στο συνταγμένο σενάριο. Η Σελίδα 13 από 23

14 λάμπα ήταν οικεία στα παιδιά, αφού υπάρχει σε πολλά μπαλκόνια, για να φωτίζει το βράδυ. 5η & 6η διδακτική ώρα Το τρίτο διδακτικό δίωρο έγιναν μερικές τροποποιήσεις του αρχικού σεναρίου. Αρχικά, τα παιδιά αναζήτησαν ιστοσελίδες με τη χρήση του όρου «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» (στο σενάριο αναφέρονταν συγκεκριμένες ιστοσελίδες). Για να μπορέσουν να επισκεφτούν τα παιδιά από τον δικό τους υπολογιστή τις ιστοσελίδες και να αποφευχθεί η απλή επίδειξή τους στον διαδραστικό, κρίθηκε καταλληλότερο να αξιοποιηθεί η μηχανή αναζήτησης. Έγινε η αρχική επίδειξη στον διαδραστικό κι έπειτα οι ομάδες, με τους δικούς της ρυθμούς η καθεμία, μελέτησαν τις ιστοσελίδες. Ασχολήθηκαν περισσότερο με τις ιστοσελίδες που υποδείχθηκαν από τον εφαρμοστή του σεναρίου. Αρχικά, επισκέφτηκαν την πρώτη ιστοσελίδα που εμφανίζεται στη μηχανή αναζήτησης: Σελίδα 14 από 23

15 και διάβασαν για τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στη συνέχεια από την ιστοσελίδα μελέτησαν τις Κατηγορίες Ενεργειακών Πηγών και χωρίστηκαν σε πέντε ομάδες, οι οποίες επεξεργάστηκαν τις πέντε κατηγορίες που υπήρχαν στο άρθρο: Στο τέλος της ώρας, η κάθε ομάδα παρουσίασε προφορικά την κατηγορία που επέλεξε στην ολομέλεια. Τροποποιήθηκε, δηλαδή, το αρχικό σενάριο που προέβλεπε η κάθε ομάδα να δημιουργήσει με τη χρήση κειμενογράφου έναν κατάλογο με συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή και που μπορούν να λειτουργήσουν με ηλιακή ενέργεια. Οι ομάδες ασχολήθηκαν περισσότερο με τη μελέτη, την παρουσίαση και την επιχειρηματολογία τους πάνω στη θεματική που επέλεξαν. Έτσι, καλλιεργήθηκαν περισσότερο δεξιότητες παρουσίασης, επιχειρηματολογίας και διαλόγου με χρήση προφορικού λόγου. Σελίδα 15 από 23

16 7η & 8η διδακτική ώρα Στο δίωρο αυτό τα παιδιά ασχολήθηκαν με τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ακολούθησαν τα βήματα του σεναρίου, επισκέφτηκαν ξανά τις ιστοσελίδες που αναφέρθηκαν στο προηγούμενο διδακτικό δίωρο και ζητήθηκε να ετοιμάσουν δίστηλο πίνακα στον επεξεργαστή κειμένου αξιοποιώντας την επιλογή «αντιγραφή-επικόλληση». Έγινε, αρχικά, επίδειξη του τρόπου με τον οποίο εισάγουμε πίνακα και μορφοποιούμε τις γραμματοσειρές. Επειδή τα παιδιά του συγκεκριμένου τμήματος δυσκολεύονται στην πληκτρολόγηση, ετοιμάστηκε από τον εφαρμοστή του σεναρίου ένα φύλλο εργασίας που αξιοποιήθηκε στο δίωρο αυτό. Τοποθετήθηκε στον φάκελό τους ένα αρχείο (πηγές ενέργειας.doc 2 ) που έχει ημιδομημένους τους δύο πίνακες, οι οποίοι αναφέρονται παρακάτω. Μειονεκτήματα των μη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Μόλυνση περιβάλλοντος Πλεονεκτήματα των ανανεώσιμων πηγών Καθαρό περιβάλλον ενέργειας Ομοιότητες αιολικής & ηλιακής ενέργειας Καθαρό περιβάλλον Διαφορές αιολικής & ηλιακής ενέργειας Δόθηκε προσοχή, έτσι ώστε σε κάθε μειονέκτημα των μη ανανεώσιμων πηγών να τοποθετηθεί ένα πλεονέκτημα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για να 2 Τεκμήρια στον συνοδευτικό υποφάκελο «πηγές ενέργειας». Σελίδα 16 από 23

17 κατανοηθεί η διαφορετικότητα. Επειδή οι ομάδες δεν μπορούσαν να συντονιστούν στην εργασία με τον επεξεργαστή κειμένου, προτιμήθηκε από τον εφαρμοστή του σεναρίου να γίνει ομαδικά η συμπλήρωση των πινάκων. Αρχικά, προβλήθηκε στον διαδραστικό η παραπάνω ιστοσελίδα. Στην συνέχεια η κάθε ομάδα διάλεγε μια ομοιότητα ή διαφορά, γινόταν επίδειξη από τον δάσκαλο του τρόπου με τον οποίο τοποθετούνταν στον πίνακα (με την επιλογή «αντιγραφή-επικόλληση») και ακολούθως εκτελούσαν οι ομάδες. Έτσι, οι ομάδες δημιούργησαν έναν κοινό πίνακα πάνω στον οποίο έγιναν οι σχετικές παρατηρήσεις και διορθώσεις από τον εκπαιδευτικό. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν στον διαδραστικό πίνακα τα κείμενα των Χρηστάκη Δ. και Καλκάνη Γ. (σσ. 30 και 34). Τονίστηκε η χρησιμότητα και η σπουδαιότητα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην καθημερινή μας ζωή. Τα παιδιά συνέχισαν το προηγούμενο φύλλο εργασίας και συμπλήρωσαν τον πίνακα με τις ομοιότητες και διαφορές της αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Σελίδα 17 από 23

18 Στο ίδιο αρχείο έγραψαν συνθήματα που αφορούν την εξοικονόμηση ενέργειας αξιοποιώντας την επιλογή του wordart. Μελέτησαν πρώτα το κείμενο του Καλκάνη Γ. (από τη σελίδα 39 ως τη 43) και την ιστοσελίδα με την «Εξοικονόμηση Ενέργειας με Απλή Αλλαγή Νοοτροπίας», συμπλήρωσαν το σύνθημά τους, μετονόμασαν το αρχείο τους και το παρουσίασαν στην ολομέλεια. 9η & 10η διδακτική ώρα Για να δουν από κοντά οι μαθητές/-τριες μηχανές που λειτουργούν με καθαρή ενέργεια, οργανώθηκε με την τάξη μια επίσκεψη στο πεδίο σε μια περιοχή κοντά στο σχολείο, στην παραλιακή ζώνη των ολυμπιακών εγκαταστάσεων, δίπλα από το στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Εκεί υπάρχουν λάμπες που λειτουργούν με την αιολική και ηλιακή ενέργεια. Είδαμε τα φωτοβολταϊκά και τις φτερωτές κι εξηγήσαμε πώς λειτουργούν οι λάμπες αυτές. Όταν επιστρέψαμε σχολείο κι ενώ είχε δημιουργηθεί έντονος προβληματισμός γύρω από την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, προβάλαμε τη δουλειά ενός σχολείου, οι μαθητές του οποίου κατασκεύασαν ηλιακό φούρνο. Οι οδηγίες βρίσκονται στον ιστότοπο pdf. Οι μαθητές γνώρισαν ευρηματικούς τρόπους αξιοποίησης της ηλιακής Σελίδα 18 από 23

19 ενέργειας, δυσκολεύτηκαν όμως να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας. Αντιλήφτηκαν πως μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ενέργεια του ήλιου με απλές κατασκευές. 11η & 12η διδακτική ώρα Το τελευταίο δίωρο αξιοποιήθηκε για την αξιολόγηση του σεναρίου. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες η καθεμία από τις οποίες ετοίμασε ένα σταυρόλεξο σχετικό με όλη τη διδακτική ενότητα. Οι οδηγίες μεταφέρθηκαν στο wiki της τάξης, η διεύθυνση του οποίου είχε τοποθετηθεί στους σελιδοδείκτες του φυλλομετρητή τους από τον εφαρμοστή του σεναρίου. Με τον τρόπο αυτό, οι μαθητές είχαν εύκολη πρόσβαση στη διαδικασία της δημιουργίας σταυρόλεξου. Με τη χρήση του εργαλείου crosswordpuzzlegames δημιούργησαν το δικό τους σταυρόλεξο, ακολουθώντας τις οδηγίες που υπάρχουν στο wiki. Το μετέφεραν σε ένα αρχείο word, το μετονόμασαν βάζοντας τα ονόματά τους, 3 το εκτύπωσαν και το έδωσαν στις άλλες ομάδες για να συμπληρωθεί. Τέλος, οι μαθητές που τελείωναν το σταυρόλεξο έκαναν ασκήσεις γραμματικής και ορθογραφίας που υπάρχουν στο ένα φύλλο δραστηριοτήτων του σεναρίου. 3 Τεκμήρια στο συνοδευτικό υποφάκελο «σταυρόλεξα». Σελίδα 19 από 23

20 Σελίδα 20 από 23

21 ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1. Να κυκλώσεις τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις σε ποιο πρόσωπο είναι. Εσύ θα κατασκευάσεις το ηλιακό αυτοκίνητο. Β πρόσωπο ενικού Ο ήλιος παράγει ενέργεια.. Ο άνεμος είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας Το πετρέλαιο και ο λιγνίτης όταν καίγονται ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα Να κυκλώσεις τα ρήματα στις παρακάτω προτάσεις και να γράψεις σε ποιο χρόνο βρίσκονται Το πετρέλαιο χρησιμοποιήθηκε ως καύσιμο τα τελευταία εκατό χρόνια. Αόριστος Το ηλιακό λεωφορείο κινείται με ηλιακή ενέργεια. Τα επόμενα χρόνια θα χρησιμοποιούμε περισσότερο τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας. Οι γονείς μου ήθελαν να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκό σύστημα ενέργειας στο διαμέρισμά μας.. Το διαμέρισμα στο οποίο θα μένω θα είναι βιοκλιματικό.. Σελίδα 21 από 23

22 3. Να συμπληρώσεις τις καταλήξεις των ρημάτων Για να εξοικονομήσουμ. ενέργεια τον χειμώνα χρησιμοποιούμ. τον ήλιο που αφήνουμ να περνά από τα παράθυρα, τραβ τις κουρτίνες. Ο ανεμιστήρας μας δροσίζ., όπως και το κλιματιστικό αλλά καταναλών ενέργεια όπως μία λάμπα που καί. Όταν θα λειτουργ. το σύστημα θέρμανσης το χειμώνα θα κλείσουμ τα παράθυρα. Φωτ. το διαμέρισμα μας χρησιμοποι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας Κάποτε θα τελειώσουν οι πηγές ενέργειας αν δεν ανανε.. Πρέπει όλοι να ενημερωθ. για τα πλεονεκτήματα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όταν χρησιμοποιείτ.. τα μέσα μαζικής μεταφοράς και όχι το αυτοκίνητο εξοικονομείτ ενέργεια. Πρέπει να τοποθετ. στη σωστή θέση στο διαμέρισμα η κάθε συσκευή για να εξοικονομηθ το μέγιστο ποσό ενέργειας Ονοματεπώνυμο: Σελίδα 22 από 23

23 Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ --- Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Το σενάριο κύλησε μέσα στα χρονικά όρια του σχεδιαστή κι έγιναν μικρές τροποποιήσεις στην εφαρμογή του. Τέτοιες τροποποιήσεις έγιναν στο 1ο και 3ο δίωρο, κατά το οποίο αξιοποιήθηκαν περισσότερο οι μηχανές αναζήτησης με όρους που δόθηκαν από τον εφαρμοστή του σεναρίου, για να επισκεφτούν οι μαθητές τις προτεινόμενες από το σενάριο ιστοσελίδες. Έτσι, ενεπλάκησαν σε διαδικασίες διαδικτυακής εξερεύνησης και κριτικού γραμματισμού. Οι ιστοσελίδες δεν δόθηκαν έτοιμες και κερδήθηκε χρόνος, διότι με την αξιοποίηση των μηχανών αναζήτησης κατάφεραν να επισκεφτούν τις επιλεγμένες ιστοσελίδες του συνταγμένου σεναρίου γρηγορότερα κι ευκολότερα. Το θέμα προκάλεσε το ενδιαφέρον των παιδιών. Περάσαμε από το παραμύθι και το φανταστικό (το ηλιακό λεωφορείο της Λιλιπούπολης) στην πραγματικότητα (τα ηλεκτρικά λεωφορεία και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας). Ασχοληθήκαμε με σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα και με έννοιες, όπως ενέργεια, εξοικονόμηση της ενέργειας, πράσινα οχήματα, ανανεώσιμες και μη πηγές ενέργειας κ.ά. Οι όροι φάνηκαν δύσκολοι στην εννοιολογική απόδοσή τους, ωστόσο ήταν κοντά στην αντιληπτική ικανότητα των μαθητών. Βοήθησε η χρήση οικείων αντικειμένων, όπως η ηλιακή λάμπα που γνώρισαν από κοντά και οι λάμπες που είδαμε στο πάρκο των ολυμπιακών εγκαταστάσεων στο Φαληρικό Δέλτα. Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ --- Σελίδα 23 από 23