High Heels. Χτίζοντας ευκαιρίες για τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο. ΠΕ3 Μεταφορά, προσαρμογή και αναβάθμιση του περιεχομένου

Transcript

1 High Heels Χτίζοντας ευκαιρίες για τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο ΠΕ3 Μεταφορά, προσαρμογή και αναβάθμιση του περιεχομένου RNo 15 Συνολική δομή του προγράμματος κατάρτισης και μικτής μεθοδολογίας ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ Leonardo da Vinci - Transfer of Innovation BG1-LEO Document Reference Number V

2 Πληροφορίες εγγράφου Αριθμός σελίδων 44 Αποδέκτες Partners/National Agency/Public Μέθοδος διανομής Χαρακτηρισμός εμπιστευτικότητας Δημόσιο Ιστορικό εγγράφου Έκδοση Ημερομηνία Παρατηρήσεις Έκδοση 1 Dr Sophia Protopapa (Knowl) Έκδοση 2 Dimitris Raftopoulos (Knowl) Έκδοση 3 Mariya Zheleva (BCC) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Η κοινοπραξία του High Heels διατηρεί όλα τα πνευματικά δικαιώματα για το παρόν έγγραφο Κοινοπραξία: BULGARIAN CONSTRUCTION CHAMBER (BG) CONSTRUCTION TRAINING CENTER (BG) AR CI PROFESSIONAL CENTER (BG) ΜΙΛΗΤΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΕ (GR) KNOWL (GR) RNDO Ltd (CY) STEJAR CENTER OF RESEARCH, DEVELOPMENT & EXCELLENCE (RO) Απαγορεύεται, άνευ γραπτής αδείας του εκδότη, η κατά οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο αντιγραφή, φωτοανατύπωση και εν γένει αναπαραγωγή, διανομή, εκμίσθωση, μετάφραση, διασκευή, αναμετάδοση, παρουσίαση στο κοινό σε οποιαδήποτε μορφή και η εν γένει εκμετάλλευση του συνόλου ή μέρους του έργου. Με την επιφύλαξη όλων των δικαιωμάτων. To έγγραφο μπορεί να υποστεί αλλαγές χωρίς προειδοποίηση. 2

3 Η ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ ΤΟΥ HIGH HEELS Bulgarian Construction Chamber (BCC) Mr. Stilian Ivanov URL: Construction Training Center (SKC) URL: Μίλητος Συμβουλευτική ΑΕ (Μίλητος) Κα Γεωργία Μιχελή URL: Κοιν.Σ.Επ. knowl Κος Δημήτρης Ραυτόπουλος URL: R&DO Limited (RnDo) Κα Νατάσα Οικονόμου URL: STEJAR Center of Research, Development & Excellence (Stejar) Mrs. Georgiana Mihalache URL: RC Professional Center Ltd. (RCProf) Mrs. Sasha Vasileva URL: 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΤΟ ΕΡΓΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ: ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Ευρήματα έρευνας High Heels για την ανάλυση των αναγκών του κλάδου Ευρωπαϊκές τάσεις και γυναίκες Γυναίκες και Επικοινωνιακές δεξιότητες στον κατασκευαστικό κλάδο Περιεχόμενο και θέματα σχετικά με δεξιότητες επικοινωνίας ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Περιγραφή ομάδας στόχου Οι οκτώ βασικές ικανότητες όπως τις όρισε η ΕΕ και οι μαθησιακοί στόχοι Μαθησιακά αποτελέσματα Τα μαθησιακά αποτελέσματα που στοχεύουν στο γνωστικό τομέα Τα μαθησιακά αποτελέσματα που στοχεύουν στo Συναισθηματικό Τομέα Μαθησιακά αποτελέσματα στον ψυχοκινητικό τομέα Μοντέλα για το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού προγράμματος Μικτή μάθηση Εξ αποστάσεως εκπαίδευση ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ Το θεωρητικό υπόβαθρο της εκπαιδευτικής προσέγγισης του High Heels Σχεδιάζοντας το περιβάλλον Ορίζοντας τους ρόλους στη διαδικασία μάθησης Χαρακτηριστικά διδακτικού μοντέλου Περιγραφή του προγράμματος κατάρτισης Δημιουργία ενός προγράμματος μαθήματος Μέθοδοι κατάρτισης Υλικό μαθήματος Πρόγραμμα κατάρτισης Αξιολόγηση του αντίκτυπου της κατάρτισης ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Δομή κατάρτισης Μικτή μεθοδολογία κατάρτισης

5 5.1.2 Μεθοδολογία ατομικής μελέτης Μεθοδολογία και παράδοση κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο Περιεχόμενο της κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο Μεθοδολογία διαδικτυακής εκπαίδευσης Αξιολόγηση και ενημερώσεις Δεξιότητες επικοινωνίας που αναπτύχθηκαν μέσω της εκπαιδευτικής προσέγγισης Ηγεσία Χτίσιμο ομάδας συνεργασία διαπροσωπικές δεξιότητες Αποτελεσματικές ικανότητες στην επικοινωνία Αποτελεσματικές ικανότητες παρουσίασης Ικανότητες διαχείρισης χρόνου Εργασία & δικτύωση με αυτοπεποίθηση Επίλυση διαφωνιών Επιρροή και διαπραγμάτευση Coaching ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 1. ΤΟ ΕΡΓΟ Το έργο High Heels έχει σκοπό να αναβαθμίσει και να προσαρμόσει τα αποτελέσματα του έργου Best Training Programme (2010): Women and Work: Sector Pathways Initiative το οποίο υλοποιήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία και απέσπασε διακρίσεις και βραβεία. Λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχώς αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στον κατασκευαστικό κλάδο, οι γυναίκες πρέπει να «εξοπλιστούν» με διαπροσωπικές δεξιότητες, οι οποίες θα τους επιτρέψουν να εισέλθουν σε μεγαλύτερο βαθμό και να ανελιχθούν στον κατασκευαστικό κλάδο. Οι αλληλένδετες δράσεις του έργου συνεισφέρουν ώστε να προετοιμάσουν καλύτερα τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο σε θέματα που άπτονται της διαχείρισης των αντρών κατά κύριο λόγο συναδέλφων τους, απελευθερώνοντας αναξιοποίητες δυνατότητες. Το εκπαιδευτικό υλικό του High Heels προσφέρει μια ευέλικτη εκπαιδευτική εμπειρία για γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα είναι το πρώτο βήμα προς ένα συνδυαστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο θα ωφελεί ένα μεγαλύτερο κοινό, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Το High Heels συνεισφέρει στην αλλαγή νοοτροπίας μεταξύ των απασχολούμενων του κλάδου, δηλαδή υπαλλήλων, εργοδοτών και εργατών του κλάδου, ενισχύοντας τις γυναίκες να ξεπεράσουν εμπόδια, στερεότυπα και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Στόχος του έργου είναι να ενδυναμώσει και να υποστηρίξει τις γυναίκες σε επαγγελματικό επίπεδο, ώστε να αναπτύξουν επικοινωνιακές δεξιότητες, για να μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα σε δύσκολες και αγχωτικές καταστάσεις, αρνητικές στάσεις, παρενοχλήσεις, στερεότυπα και διακρίσεις στη βάση του φύλου. Το τελικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα συνδυάζει τις εκπαιδευτικές ανάγκες των γυναικών και θα υποστηρίξει την είσοδό τους και την εξέλιξή τους στον κατασκευαστικό κλάδο, αντιμετωπίζοντας διακρίσεις και καλύπτοντας ελλείψεις σε δεξιότητες, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει την αυτόεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους. Οι στόχοι του έργου είναι: Να εξοπλίσει τις γυναίκες με τις απαραίτητες προσωπικές δεξιότητες για αντιμετώπιση διαφόρων καταστάσεων (π.χ. αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, εργασία με αυτοπεποίθηση, αποτελεσματικές ηγετικές κινήσεις) προσφέροντας τους μαθήματα κατάρτισης Να αποδεσμεύσει δεξιότητες των γυναικών έτσι ώστε να καταλαμβάνουν πιο ανταγωνιστικές θέσεις με αυξημένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση Να ενισχύσει την ισότητα των φύλων και να μειώσει τις διακρίσεις στο εργασιακό περιβάλλον μέσα από την ανάπτυξη, αξιολόγηση και διατήρηση ενός προγράμματος κατάρτισης προσωπικών δεξιοτήτων Να ενισχύσει την εικόνα του κλάδου σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς επίσης και στο εθνικό επίπεδο των χωρών που συμμετέχουν στο έργο Προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του, το έργο High Heels θα συνδυάσει πρωτογενή και δευτερογενή έρευνα, ενώ θα προσεγγίσει τη μάθηση μέσω μοντέλων δράσης και θα χρησιμοποιήσει σύγχρονες μεθόδους εκπαίδευσης και καθοδήγησης. Ειδικότερα, οι εταίροι θα: Διεξάγουν δευτερογενή έρευνα (Desktop research) προκειμένου να εντοπίσουν άλλες σχετικές πρωτοβουλίες κατάρτισης και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με τη Δια Βίου Μάθηση σε 33 χώρες (28 κράτη μέλη της ΕΕ + Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν, Τουρκία και Ελβετία) Εμπλέξουν από την αρχή την ομάδα-στόχο και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους μέσω ερευνών, συνεντεύξεων και ομάδων εστίασης για να διασφαλιστεί η προσέγγιση παροχής εκπαίδευσης με γνώμονα τη ζήτηση 6

7 Αξιολογήσουν και θα αναλύσουν τις διαπροσωπικές δεξιότητες των γυναικών ώστε να παρέχουν ένα περιεχόμενο κατάρτισης που συμβαδίζει ακριβώς με αυτό που θέλουν οι τελευταίες Μεταφέρουν το εθνικά βραβευμένο ως «Καλύτερο Πρόγραμμα Εκπαίδευσης (2010)» του Ηνωμένου Βασιλείου με τίτλο «Women and Work: Sector Pathways Initiative», με στόχο τη διευκόλυνση και τη βελτίωση της επικοινωνίας, των διοικητικών και ηγετικών ικανοτήτων των γυναικών στον τομέα των κατασκευών Ενημερώσουν, εντοπίσουν και προσαρμόσουν το πρόγραμμα κατάρτισης και το περιεχόμενό του με βάση τα αποτελέσματα των διαπροσωπικών δεξιοτήτων κατάρτισης στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα Αναπτύξουν τη μικτή μεθοδολογία ώστε να συμπεριλάβουν online και διαδραστικά, πρόσωπο-με-πρόσωπο μαθήματα κατάρτισης διαπροσωπικών δεξιοτήτων Παρέχουν «Εκπαίδευση στον Εκπαιδευτή» ώστε να μεταφερθεί η γνώση και να καθοδηγήσουν τους εταίρους του έργου σχετικά με το πώς θα παρέχουν εκπαίδευση στις διαπροσωπικές δεξιότητες Εφαρμόσουν πιλοτική εκπαίδευση σε τρεις χώρες του προγράμματος με στόχο την αξιολόγηση του προγράμματος κατάρτισης και την τροποποίησή του (αν απαιτείται) με βάση την ανατροφοδότηση της ομάδας στόχου Το τελικό υλικό του High Heels θα επικαιροποιηθεί και θα προσαρμοστεί σε τοπικά δεδομένα, με σκοπό να εστιάσει στις ανάγκες των γυναικών στις χώρες στις οποίες υλοποιείται το έργο (π.χ. Ελλάδα, Βουλγαρία κα Ρουμανία). Πιο συγκεκριμένα, το High Heels θα μεταφέρει το εκπαιδευτικό περιεχόμενο (θα το προσαρμόσει, συμπληρώσει και μεταφράσει), λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των γυναικών στον κατασκευαστικό κλάδο αλλά και τις κοινωνικοπολιτικές και γλωσσικές διαφορές στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Θα εμπλουτίσει το περιεχόμενο μέσω παραδειγμάτων, δράσεων, μελέτες περιπτώσεων και θα δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό πακέτο Επικοινωνιακών δεξιοτήτων βασισμένο σε μια μικτή μεθοδολογία για διαδικτυακή και δια ζώσης εκπαίδευση με καινοτόμες προσεγγίσεις (π.χ. VLE, webinars) και διαδραστικό παιδαγωγικό περιεχόμενο (π.χ. ενεργή μάθηση). Το έργο High-Heels υλοποιείται από μία ευρωπαϊκή κοινοπραξία 7 εταίρων από 4 ευρωπαϊκές χώρες (Βουλγαρία, Ελλάδα, Ρουμανία, Κύπρος) με κοινό σημείο αναφοράς την εμπειρία τους στο χώρο της κατάρτισης των γυναικών που εργάζονται στον κατασκευαστικό κλάδο, στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης καθώς και στον τομέα διαχείρισης και διάδοσης ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Η κοινοπραξία επενδύει στην εξειδικευμένη εμπειρία του κάθε εταίρου για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενδιαφέροντος και ελκυστικού εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο θα καλύπτει τις ανάγκες των γυναικών που εργάζονται στον κατασκευαστικό κλάδο. 2. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ: ΣΧΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ 2.1 Ευρήματα έρευνας High Heels για την ανάλυση των αναγκών του κλάδου Στο πλαίσιο του έργου High Heels, τα αρχικά βήματα ήταν η διεξαγωγή δύο ερευνών με σκοπό να εντοπιστούν θέματα διακρίσεων στη βάση του φύλου, και έλλειψης επικοινωνιακών δεξιοτήτων στον ανδροκρατούμενο κατασκευαστικό κλάδο. Τα ευρήματα χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση των αναγκών της ομάδας στόχου (γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο), τον έλεγχο δηλαδή των ελλείψεων σε επικοινωνιακές δεξιότητες, αξιοποίησης καλών πρακτικών, και δυνατοτήτων μεταφοράς και προσαρμογής. Η ανάλυση έχει χρησιμοποιηθεί στο σχεδιασμό του εκπαιδευτικού υλικού του High Heels, το οποίο επιτρέπει στις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο να αντιμετωπίσουν την ανταγωνιστική συμπεριφορά των αντρών συναδέλφων τους και να απελευθερώσουν τις αναξιοποίητες δυνατότητές τους. 7

8 Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι η προγραμματισμένη εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας, έχει υψηλές πιθανότητες να βελτιώσει το περιβάλλον εργασίας και να υποστηρίξει τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά διακρίσεις και ανισότητες στον κατασκευαστικό κλάδο. Επιπλέον, η αρχική ανάλυση καταδεικνύει ότι οι γυναίκες πιστεύουν ότι οι δεξιότητες επικοινωνίας θα υποστηρίξουν την επαγγελματική τους απόδοση παρέχοντάς τους τις απαραίτητες δεξιότητες για να χειρίζονται και να αντιμετωπίζουν δύσκολες και αγχώδεις καταστάσεις, αρνητικές νοοτροπίες, παρενοχλήσεις, διακρίσεις και στερεότυπα. Η κοινοπραξία αξιοποίησε διαφορετικές ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους και εργαλεία για να προσδιορίσει τις ανάγκες της ομάδας-στόχου και σχετικές καλές πρακτικές, αλλά και για να παρέχει μια λεπτομερή ανάλυση για την προσαρμογή του εκπαιδευτικού υλικού: Συναντήσεις Focus group στη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία. Η κοινοπραξία διοργάνωσε 2 συναντήσεις πριν τη συλλογή δεδομένων. Ο σκοπός αυτών των συναντήσεων ήταν να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις στο θέμα των στερεοτύπων και τα εμπόδια για την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών του κλάδου, να αξιολογηθούν τα ερωτηματολόγια και να γίνει μια εκτίμηση για την υπάρχουσα ζήτηση στο θέμα των δεξιοτήτων επικοινωνίας. Η τελευταία συνάντηση πραγματοποιήθηκε μετά τη συλλογή των δεδομένων. Ο στόχος τέλος μιας τρίτης συνάντησης ήταν να συζητήσει τα αποτελέσματα των ερευνών και να συντονίσει μαζί με ειδικούς στην εκπαίδευση τα απαραίτητα βήματα για την προσαρμογή και τη μεταφορά των αποτελεσμάτων στις χώρες που διεξάγεται το έργο. Δυο έρευνες με ερωτηματολόγια πολλαπλής επιλογής τα οποία απευθύνονταν σε α) γυναίκες στελέχη σε εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου και β) γυναίκες υπαλλήλους που απασχολούνται σε διαχειριστικά τμήματα. Η έρευνα αναγνώρισε τις πραγματικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε δεξιότητες επικοινωνίας αλλά και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες. Ποιοτικές συνεντεύξεις με ειδικούς από τον κλάδο των κατασκευών, την εκπαίδευση ενηλίκων και σχετικά ακαδημαϊκά πεδία. Έρευνα για την αναγνώριση καλών πρακτικών και σχετικών πρωτοβουλιών σε χώρες του Προγράμματος δια βίου Μάθησης. Η έρευνα εστίασε σε πρωτοβουλίες οι οποίες είχαν σκοπό να ενδυναμώσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας των γυναικών στον κατασκευαστικό κλάδο. Οι συναντήσεις FOCUS GROUPS εντόπισαν τις παρακάτω τάσεις σε θέματα στερεοτύπων στη βάση του φύλου και εμποδίων στην επαγγελματική ανέλιξη στις χώρες του έργου: A) Στερεότυπα και θέματα διακρίσεων Σε γενικές γραμμές, θέματα διακρίσεων και ανισότητας οφείλονται σε στερεότυπα που υπάρχουν ανά χώρα και κυρίαρχα πατριαρχικά κοινωνικά και πολιτισμικά μοντέλα που υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες δεν είναι τόσο καλές όσο οι άντρες στη λήψη αποφάσεων. Από τη μια πλευρά, αυτό οφείλεται στο κυρίαρχο στερεότυπο ότι «οι κατασκευές είναι αντρική υπόθεση». Τηρουμένων των αναλογιών, για μια θέση στον κατασκευαστικό κλάδο, θα προτιμηθεί δηλαδή ένας άντρας, παρά μια γυναίκα. Από την άλλη πλευρά, οι γυναίκες δεν θεωρούνται αρκετά αποτελεσματικές στα τεχνικά επαγγέλματα. Σαν αποτέλεσμα, οι γυναίκες χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν τις διαπροσωπικές τους δεξιότητες πιο συχνά από τους άντρες, οι οποίοι δεν τις παίρνουν στα σοβαρά εξ ορισμού. Απαιτείται περισσότερος χρόνος για μια γυναίκα για να αποδείξει την επαγγελματικότητά της και να κερδίσει το σεβασμό των συναδέλφων της. Τις περισσότερες φορές, το περιβάλλον εργασίας στον κατασκευαστικό κλάδο είναι πολύ διαδραστικό, συνεπώς τα προβλήματα πρέπει να λύνονται αποτελεσματικά και να λαμβάνονται σωστές αποφάσεις. Αυτό απαιτεί ένα συνδυασμό ικανοτήτων (για παράδειγμα 8

9 τεχνικές) αλλά και δεξιοτήτων επικοινωνίας (όπως το να ακούς, η κατανόηση, η διαχείριση του εαυτού αλλά και το χτίσιμο σχέσεων). Το χτίσιμο της εμπιστοσύνης είναι δύσκολο για τις γυναίκες. Παρόλα αυτά, από τη στιγμή που θα δημιουργηθεί μια σχέση εμπιστοσύνης, έχει προοπτική να διατηρηθεί για πολύ καιρό. Οι γυναίκες είναι λιγότερο αποτελεσματικές στις εργασίες που απαιτούν υψηλή σωματική δύναμη. Σήμερα, οι γυναίκες έχουν αποδείξει τις ικανότητές τους και έχουν γίνει αποδεκτές τόσο σε διαχειριστικές θέσεις όσο και σαν εκπαιδευμένοι εργάτες. Οι γυναίκες συνηθίζουν να υιοθετούν αντρικά πρότυπα όταν εισέρχονται σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον. Παρόλα αυτά, η γυναικεία φύση δίνει μια γυναικεία χροιά στον εταιρικό κόσμο. Όταν οι γυναίκες συμπεριφέρονται σαν άντρες, χάνουν το στοιχείο που τις κάνει ανταγωνιστικές. H εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας είναι πολύ πιθανό να βοηθήσει τις γυναίκες να αποδώσουν καλύτερα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον, ενώ διατηρούν τη γυναικεία τους φύση. B) Ανάγκες σε δεξιότητες επικοινωνίας Οι εργοδότες δεν παρέχουν κίνητρα στο βαθμό που απαιτείται. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτό οφείλεται στην κακή οικονομική κατάσταση ενώ σε άλλες, στην απουσία βούλησης. Ο γρήγορα αναπτυσσόμενος σημερινός κόσμος, απαιτεί συνεχή βελτίωση, ειδικότερα σε γνώση. Συνεπώς, η εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας είναι πραγματικά χρήσιμη, εάν προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες. Η επιλογή μεταξύ δια ζώσης ή διαδικτυακής εκπαίδευσης εξαρτάται από τη θέση (ιεραρχικά). Η διαδικτυακή εκπαίδευση ταιριάζει περισσότερο σε διευθυντικές θέσεις, ενώ η διαδικτυακή σε διαχειριστικές. Η εκπαίδευση πρέπει να ταιριάζει στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του κλάδου. Κάποια εμπόδια μπορεί να είναι: η έλλειψη χρημάτων για την εκπαίδευση ή η μη-επιθυμία για επένδυση στην ανάπτυξη του προσωπικού σε μια δυσχερή οικονομικά εποχή. Σε γενικές γραμμές, ο κάθε εργοδότης θα συμφωνούσε για την υλοποίηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος το οποίο εκείνος/η θεωρεί ότι θα βοηθήσει περισσότερο τους υπαλλήλους του. Τα πεδία που αφορούν τις δεξιότητες επικοινωνίας, μεταξύ άλλων, είναι: προφορική και γραπτή επικοινωνία, κίνητρα, επίλυση διαφωνιών. Η εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας είναι το ίδιο σημαντική για άντρες και για γυναίκες. Παρόλο που το High Heels εστιάζει στον κατασκευαστικό κλάδο, όλοι οι ανδροκρατούμενοι κλάδοι χαρακτηρίζονται από διακρίσεις στη βάση του φύλου. Το εκπαιδευτικό υλικό πρέπει να δίνει έμφαση στη δυναμική των γυναικών και τον εταιρικό τους ρόλο, αλλά και τα οφέλη όταν τα δυο φύλα συνεργάζονται, αντί να προβάλλει τις διαφορές τους. Προτείνονται οι παρακάτω τρόποι προσέγγισης των εκπαιδευόμενων: παιχνίδια ρόλων, μελέτες περιπτώσεων, ανταλλαγή ιστοριών επιτυχίας, καλές πρακτικές, διαδραστικά εκπαιδευτικά εργαλεία κ.α. Η εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας αναμένεται να υποστηρίξει την ομαλή ένταξη των γυναικών στην ιεραρχία του κατασκευαστικού κλάδου. Βάσει των χαρακτηριστικών του κλάδου, χρειάζεται να αναπτυχθούν οι παρακάτω δεξιότητες: o Επίλυση προβλημάτων o Επίλυση διαφωνιών o Εργασία υπό πίεση o Διαχείριση συναισθημάτων o Ικανότητες επικοινωνίας o Ικανότητες ηγεσίας o Κίνητρα o Προφορική και γραπτή επικοινωνία 9

10 Τα ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, στα οποία βασίζεται η εκπαιδευτική προσέγγιση του High Heels δείχνουν ότι οι γυναίκες καλούνται να αντιμετωπίσουν πολλές προκλήσεις οι οποίες συσχετίζονται άμεσα και έμμεσα με το φύλο τους. Σε σχέση με το επάγγελμα, οι γυναίκες που εργάζονται στις εγκαταστάσεις είναι κυρίως ανειδίκευτοι εργάτες, ενώ οι γυναίκες που δουλεύουν σε γραφεία απασχολούνται περισσότερο σε διαχειριστικές θέσεις από ότι σε τεχνικές. Η έκθεση έρευνας του High Heels (WP2) δείχνει ότι οι γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο είναι πολύ θετικές στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε δεξιότητες επικοινωνίας. Θεωρούν ότι αυτή η γνώση θα αναπτύξει τις κοινωνικές ικανότητές τους, οι οποίες μπορούν να τις βοηθήσουν στην ένταξή τους σε διαφορετικές ομάδες εργασίας. Επιπλέον, η άριστη γνώση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, επιτρέπει στις γυναίκες να χειριστούν καλύτερα δύσκολες και αγχωτικές καταστάσεις, αρνητικές στάσεις, παρενοχλήσεις, στερεότυπα και διακρίσεις στην εργασία τους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του High Heels οι γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο κρίνουν ότι οι πιο απαραίτητες δεξιότητες είναι: Αυτοπεποίθηση Διαχείριση συναισθημάτων Επικοινωνία/παρουσίαση ιδεών Διαπραγμάτευση Διαχείριση άγχους Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει τις προτιμήσεις των γυναικών για την εκπαίδευση σε δεξιότητες στις χώρες του έργου (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία). Σχ.1 Προτιμήσεις εκπαίδευσης σε δεξιότητες επικοινωνίας Υπάλληλοι 10

11 Πηγή: Αποτελέσματα έρευνας High Heels Επιπλέον, ο ρόλος του διευθυντή στον κατασκευαστικό κλάδο είναι πολύπλοκος και περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες όπως η διαχείριση χρόνου και ρίσκου. Ταυτόχρονα, απαιτεί δεξιότητες επικοινωνίας όπως ο χειρισμός ανθρώπων, επίλυση διαφωνιών και διευκόλυνση των διαδικασιών. Η ανάπτυξη και σωστή χρήση των δεξιοτήτων επικοινωνίας έχει πολλά οφέλη τόσο για τον υπεύθυνο όσο και για τον οργανισμό. Οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις στον κλάδο των κατασκευών αναγνωρίζουν τη σημασία της χρήση των δεξιοτήτων επικοινωνίας στην αλληλεπίδραση με τους συνεργάτες στη δουλειά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του High Heels, οι γυναίκες διευθυντές θεωρούν πιο σημαντικές τις παρακάτω δεξιότητες: Επίλυση προβλημάτων Διαπραγματεύσεις Διαχείριση άγχους Αυτοπεποίθηση Αναλυτικά οι απαντήσεις παρουσιάζονται στο παρακάτω διάγραμμα. 11

12 Σχ.2 Προτιμήσεις εκπαίδευσης σε δεξιότητες επικοινωνίας Διευθυντές Πηγή: Αποτελέσματα έρευνας High Heels 2.2 Ευρωπαϊκές τάσεις και γυναίκες Βάσει των τελευταίων στατιστικών αναφορών της EUROSTAT (Population Projections based - Europop2010), η γήρανση του πληθυσμού θα είναι αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των κρατών-μελών για τα επόμενα χρόνια (ειδικότερα τα επόμενα 20). Μια τέτοια πρόκληση είναι αναπόφευκτο να μην έχει οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες και επηρεάζει το εργασιακό επίπεδο, συστήματα συνταξιοδότησης, τα συστήματα υγείας, αλλά και την οικονομική βιωσιμότητα σε όλες σχεδόν της χώρες της ΕΕ. Η γήρανση του πληθυσμού δεν είναι μια νέα θεωρία. Σε μερικές χώρες η ταχύτητα έχει ήδη κορυφωθεί και τώρα μπαίνει στη φάση κατά την οποία επιβραδύνεται και δημιουργεί σημαντικά προβλήματα στην οικονομική σταθερότητα των κρατώνμελών, οι οποίες καλούνται να την αντιμετωπίσουν με στρατηγικές πολιτικές αποφάσεις και πολυσύνθετα μέτρα. Η αναλογία εξάρτησης από τους μεγαλύτερους σε ηλικία μπορεί να φτάσει σε επίπεδα μεγαλύτερα από (1) γηραιότερο άτομο για κάθε (2) άτομα σε ηλικία απασχόλησης ή ακόμα και δυο (2) για κάθε (3). Η σκληρή αλήθεια είναι πως αυτές οι εκτιμήσεις είναι πρωτοφανείς για την ανθρωπότητα σε όλη της την ιστορία. Η κατανομή των ηλικιών ήταν ανέκαθεν σαν μια ανάποδη πυραμίδα, με τις γηραιότερες ομάδες να είναι πολυπληθέστερες από τις νεότερες. Για το 2060, αυτό μεταφράζεται σε δυο (2) γηραιότερους ανθρώπους προς ένα νεότερο. Μέχρι την αρχή της επόμενης δεκαετίας, προβλέπεται να υπάρχουν περισσότεροι γηραιότεροι από ότι παιδιά κάτω των 5 ετών (Grandparent Boom). Όλα όσα αναφέρονται παραπάνω, ειδικότερα σε σχέση με τις καινούριες ανάγκες της νέα εποχής και τις καινούριες δουλειές οι οποίες κάνουν την εμφάνισή τους, κυρίως μέσω της χρήσης των ΤΠΕ 12

13 αλλά και στους παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας (όπως των κατασκευών), απαιτούν οι γυναίκες να έχουν έναν πιο ενεργό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Ευρωπαϊκής οικονομίας. Προς αυτήν την κατεύθυνση, αρκετές αναφορές από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) αναφέρουν ότι η «ένταξη περισσότερων γυναικών στην αγορά εργασίας αλλά και μεγαλύτερη διάρκεια εργασιακής ζωής, είναι αναπόφευκτα και καίρια μέτρα για το βιώσιμο μέλλον της Ευρώπης». Επιπλέον, αυτό θα ενισχύσει τη συμβολή της δια βίου εκπαίδευσης στην κοινωνική συνοχή, την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, το διαπολιτισμικό διάλογο, την ισότητα των φύλων και την προσωπική ολοκλήρωση. 2.3 Γυναίκες και Επικοινωνιακές δεξιότητες στον κατασκευαστικό κλάδο Παρά τα παραπάνω δεδομένα, ο κατασκευαστικός κλάδος είναι ακόμα ανδροκρατούμενος και δημιουργεί προβλήματα στην ένταξη και παραμονή των γυναικών στον κλάδο, εμποδίζει την επαγγελματική εξέλιξη των γυναικών, υπονομεύει την πολυμορφία, την καινοτομία και την ανάπτυξη. Παρόλα αυτά, οι έρευνες του High Heels αποδεικνύουν ότι η εκπαίδευση στις δεξιότητες επικοινωνίας αυξάνει την απόδοση των γυναικών σε παραδοσιακά ανδοκρατούμενους κλάδους. Η έρευνες αποκάλυψαν ότι ο κατασκευαστικός κλάδος εμπιστεύεται τις γυναίκες για τις παρακάτω θέσεις: o Λιγότερο από 5% στον τόπο που γίνεται μια κατασκευή o Περίπου 5% σε θέσεις στελεχών/ιδιοκτητών o o Περίπου 5-15% σε διαχειριστικές θέσεις: μάρκετινγκ, λογιστική, πωλήσεις κλπ. Μέχρι και 30% στον χώρο της παραγωγής υλικών για τις κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων των εργοστασίων παραγωγής Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι χρήσιμες τόσο για αυτόν που τις αναπτύσσει όσο και για τον οργανισμό που αντιπροσωπεύει, καθώς επιτρέπει στους υπαλλήλους να αυξήσουν την αυτοπεποίθηση και την αποτελεσματικότητά τους, το οποίο οδηγεί σε καλύτερη απόδοση στην εργασία τους. Ειδικότερα, αυτές οι δεξιότητες: Φέρνουν μια θετική αλλαγή στη συμπεριφορά των υπαλλήλων Ενδυναμώνουν τους υπαλλήλους και αυξάνουν την υπευθυνότητά τους στη δουλειά Ενισχύουν την επικοινωνία με τους συναδέλφους/ομάδα του οργανισμού Βελτιώνουν την αποδοτικότητα πάνω στη δουλειά Οδηγούν σε καλύτερη επίτευξη στόχων Ενισχύουν την καλή κατάσταση των υπαλλήλων. Η αντιμετώπιση των ελλείψεων στις δεξιότητες επικοινωνίας μέσω κατευθυντήριων γραμμών στη συμπεριφορά επιτρέπει στις γυναίκες να διαπραγματεύονται και να προχωρούν με μεγαλύτερη επιτυχία στο ανδροκρατούμενο περιβάλλον εργασίας. Ωστόσο, η παροχή της εν λόγω κατάρτισης είναι σπάνια σε ορισμένες χώρες, ιδιαίτερα στις χώρες εταίρους: Βουλγαρία, Ελλάδα, Κύπρο και Ρουμανία. 2.4 Περιεχόμενο και θέματα σχετικά με δεξιότητες επικοινωνίας Το High Heels μετέφερε το βραβευμένο πρόγραμμα κατάρτισης του University of Salford: «Γυναίκες στην εργασία: Πρωτοβουλία Μονοπατιών στον κλάδο» (Women at work: Sector Pathways Initiative) (2010), το οποίο πραγματοποιήθηκε με σκοπό να υποστηρίξει και να ενδυναμώσει την επικοινωνία, τις δεξιότητες διαχείρισης και ηγεσίας για γυναίκες που απασχολούνται στον κατασκευαστικό κλάδο. ( ) 13

14 Η πρωτοβουλία βασίστηκε στη μεθοδολογία Grounded Theory, η οποία βασίστηκε σε στοιχεία σχετικά με τους στόχους της κατάρτισης των γυναικών, τα οποία συλλέγονται από το Κέντρο Καινοτομίας Κατασκευών (CCI) του Πανεπιστημίου του Salford. Με αυτόν τον τρόπο, το περιεχόμενο της κατάρτισης ήταν εξατομικευμένο και ακριβές προς τις ανάγκες των γυναικών. Η επιστημονική εργασία που περιγράφει τη μεθοδολογία ισχυρίζεται ότι το CCI «έχει διαβάσει με μεγάλη απογοήτευση ότι κάποιοι είχαν την άποψη ότι είναι αποδεκτό να συγκεντρωθούν όλοι οι κλάδοι κάτω από ένα πλαίσιο ανάλυσης με έμφαση στο ένα φύλο. Αντί αυτού, το νέο πρόγραμμα εκπαίδευσης προσπάθησε να αναλύσει, αξιολογήσει και να συζητήσει αυτό που αναγνωρίζουμε ως σύνθετο και μοναδικό χαρακτηριστικό του κλάδου των κατασκευών στη ΜΒ» (Worrall et al, σελ.3). Το πρόγραμμα της ΜΒ περελάμβανε τα παρακάτω θέματα τα οποία στόχευαν στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων επικοινωνίας για γυναίκες στις κατασκευές: διαχείριση χρόνου, γραμμικά εργαλεία και τεχνικές, πρακτικές συμβάσεις και νομικό πλαίσιο, δεξιότητες επικοινωνίας, ενασχόληση με δύσκολους ανθρώπους, διαπολιτισμική επικοινωνία, δεξιότητες ηγεσίας, διαχείριση συγκρούσεων, επιρροής και διαπραγματεύσεων, δικτύωση και την εργασία με αυτοπεποίθηση. Βάσει της αρχικής έρευνας με τις ομάδες στόχους του πακέτου εργασίας 2 του έργου, η κοινοπραξία προσάρμοσε και τροποποίησε τις ενότητες σε τοπικά δεδομένα και να τα ταιριάξει με τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας του έργου. Οι παρακάτω δεξιότητες υπολογίζεται να συμπεριληφθούν στην εκπαίδευση του High Heels: 1. Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας για τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο 2. Ηγεσία 3. Εργασία και δικτύωση με αυτοπεποίθηση 4. Επικοινωνία με αποτελέσματα 5. Χτίζοντας αποτελεσματικές σχέσεις 6. Επίλυση διαφωνιών 7. Επιρροή και διαπραγμάτευση 8. Διαχείριση χρόνου 9. Δουλεύοντας με τον κόσμο Επιπλέον η κοινοπραξία του High Heels σχεδίασε μια νέα, δέκατη ενότητα Ενότητα 10: «coaching δυνατών σημείων» το οποίο απευθύνεται σε μάνατζερ, ώστε να μπορούν να εντοπίσουν τα δυνατά τους σημεία και να βοηθήσουν τους υπαλλήλους τους να εντοπίσουν με τη σειρά τους τα δικά τους και να τα αξιοποιήσουν κατά τη διάρκεια της εργασίας και να αναπτύξουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους. Γενικότερα, οι εταίροι του High Heels έχουν εμπλουτίσει και μεταφέρει το περιεχόμενο μέσω παραδειγμάτων, ασκήσεων και μελέτης περιπτώσεων. Επιπλέον, δημιούργησαν το Soft Skills Study Pack, το οποίο θα προσφέρουν μέσω μια μεικτής μεθοδολογίας, συμπεριλαμβανομένης διαδικτυακής και δια ζώσης εκπαίδευσης, καινοτόμες προσεγγίσεις (π.χ. VLE, webinars), αλλά και διαδραστική παιδαγωγική (ενεργή μάθηση). 3. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 3.1 Περιγραφή ομάδας στόχου Αρχικά, το έργο High Heels πραγματοποίησε έρευνα για τις ομάδες-στόχους για να αναγνωρίσει τα αντίστοιχα γνωστικά, ψυχολογικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά. Η ανάλυση αυτή είναι απαραίτητη για το σωστό καθορισμό των μαθησιακών στόχων του εκπαιδευτικού υλικού. Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά αυτά λειτουργούν ως βασικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη δομή και 14

15 την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων. Τα γνωστικά, ψυχολογικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά της ομάδας στόχου - γυναικών στον τομέα των κατασκευών, παρουσιάζονται πιο κάτω: ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Όσον αφορά τα γνωστικά χαρακτηριστικά (γνώση), όσοι απάντησαν στην έρευνα του High Heels φέρουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Η πλειοψηφία των στελεχών εργάζονται ήδη στον τομέα των κατασκευών για περισσότερο από μια δεκαετία. Η τάση αυτή συνεπάγεται την υψηλή τεχνογνωσία των ερωτηθέντων και ότι οι γυναίκες έχουν περάσει αρκετό χρόνο στον κλάδο, ώστε να μπορούν να πάρουν σωστές αποφάσεις. Περίπου το 30% των ερωτηθέντων έχουν λιγότερα από 5 χρόνια εμπειρίας. Περίπου το 35% των γυναικών έχουν μεταξύ 6 και 10 χρόνια εμπειρίας. Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες της έρευνας έχουν δεχτεί πρόταση να συμμετάσχουν σε συνεδρίες κατάρτισης, όμως περισσότεροι από τους μισούς δηλώνουν ότι αυτές οι συνεδρίες δεν λάμβαναν υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά των γυναικών του κλάδου. Επιπλέον, πάνω από το 65% των ερωτηθέντων δεν έχουν δεχθεί εκπαίδευση που να τους βοηθήσει να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις με τους άντρες συναδέλφους τους. Το ποσοστό των συμμετεχόντων που ενδιαφέρεται να παρακολουθήσει εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας, ειδικά σχεδιασμένο για τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο είναι πάνω από 80%. Όσον αφορά τα εμπόδια για την κατάρτιση, οι συμμετέχοντες επισημαίνουν ότι δεν υπάρχει αρκετός χρόνος, ενώ ως δεύτερη επιλογή έρχεται η έλλειψη πόρων. Ακολουθούν η ακατάλληλη στιγμή και η έλλειψη επαρκούς κατάρτισης, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, περίπου το 80% των γυναικών παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή στην εκπαίδευση δεξιοτήτων επικοινωνίας στο μέλλον. ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τα ψυχοκοινωνικά χαρακτηριστικά περιγράφουν την κοινωνικό-οικονομική κατάσταση ενός προσώπου, τις πεποιθήσεις του/της, καθώς και τον τρόπο σκέψης. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι γυναίκες που ερωτήθηκαν έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αυτό επικυρώνει τη δήλωση ότι οι γυναίκες έχουν πλεονέκτημα σε σχέση με τους άνδρες συναδέλφους τους βάσει του εκπαιδευτικού τους υπόβαθρου και της εμπειρίας τους σε σύγκριση με αυτούς Οι εκπαιδευόμενοι λαμβάνουν μέρος σε επίσημες και ανεπίσημες μορφές εκπαίδευσης. Οι ερωτηθέντες της έρευνας του High Heels κατέχουν τις παρακάτω θέσεις στον χώρο των κατασκευών: Διευθύνων εταίρος, εργαζόμενος/εργάτης, μέλος διοικητικού προσωπικού, υπεύθυνος ανθρωπίνου δυναμικού/εκπαιδευτής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, υπεύθυνος έργου, ξυλουργός, βαφείς/διακοσμητές, εγκαταστάσεις μηχανημάτων και χειριστές, εργολάβοι, επόπτες, διευθυντές, πολιτικοί μηχανικοί/μηχανολόγοι μηχανικοί, υπεύθυνοι χώρου κατασκευής, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, Περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες στην έρευνα (55%) διαφωνούν με τη δήλωση ότι «οι γυναίκες στον τομέα των κατασκευών εκτίθενται σε ένα σοβινιστικό και εχθρικό εργασιακό περιβάλλον», παρά τις προκλήσεις στον τομέα και τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα. Το υπόλοιπο 44%, που συμφωνούν με τη δήλωση αυτή, συνεχίζει να εργάζεται στον τομέα, παρά το εχθρικό περιβάλλον. 15

16 Περίπου το 73% των υπαλλήλων στο χώρο κατασκευής και το 62% των στελεχών, δεν έχουν βιώσει άνιση μεταχείριση, προσβολές ή παρενόχληση λόγω του φύλου τους. Οι ερωτηθέντες ανέφεραν ότι η κύρια πρόκληση του κλάδου είναι η εισαγωγή των αρχών της ισότητας των ευκαιριών, ιδίως όσον αφορά τις προσλήψεις, την απασχόληση και την επαγγελματική εξέλιξη. Μερικές γυναίκες έχουν βιώσει αθέμιτο ανταγωνισμό καθώς σημαντικά έργα ανατέθηκαν στους άντρες συναδέλφους τους. Όπως φαίνεται, οι γυναίκες σε υψηλότερες θέσεις έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση στη διαχείριση άδικης μεταχείρισης, σε σχέσεις με τις συναδέλφους τους στο χώρο της κατασκευής. Οι ερωτηθέντες αιτιολόγησαν την αδυναμία τους να χειριστούν μια άδικη μεταχείριση με το φόβο ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, αλλά και με την έλλειψη δεξιοτήτων για το χειρισμό δύσκολων καταστάσεων. Και πάλι, οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις φάνηκε να έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και τις δεξιότητες για την αντιμετώπιση δύσκολες εταιρικές καταστάσεις. Οι εκπαιδευτικές μέθοδοι που προτιμώνται από τους ερωτηθέντες, ποικίλουν ανάλογα με τη θέση τους (στελέχη/υπάλληλοι). Σε κάθε περίπτωση, παρά το δημογραφικό προφίλ τους όπου χαρακτηρίζονται απλά σαν ενήλικες, προτιμούν: o Να αποκτούν γνώση μέσω πρακτικής εμπειρίας (Hands-on-job Training, Learning by doing) o Να μαθαίνουν με διαδραστικούς τρόπους ή με εργαλεία τα οποία είναι έντονα διαδραστικά o Η όλη εμπειρία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο φιλική προς το χρήστη, ώστε να τους προσελκύσει, ενώ λαμβάνει υπόψη το απαιτητικό καθημερινό εργασιακό πρόγραμμα ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Στην ανάλυση των δημογραφικών χαρακτηριστικών, το κύριο χαρακτηριστικό είναι η ηλικία των ερωτηθέντων. Όσοι απάντησαν στην έρευνα του High Heels έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Λιγότεροι από τους μισούς απάντησαν ότι είναι κάτω των 50 ετών. Το γεγονός ότι οι γυναίκες στελέχη άνω των 45 ετών αποτελούν πάνω από το 48% των ερωτηθέντων, δείχνει ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν στελεχιακό ρόλο μετά από πολλά χρόνια εμπειρίας στον κλάδο. Άλλες παράμετροι που πρέπει να λάβουμε υπόψη και χρειάζεται να συμπεριληφθούν κατά τη σχεδιαστική φάση των εκπαιδευτικών εργαλείων είναι οι ικανότητες-κλειδιά και τα αποτελέσματα του κάθε εργαλείου/ενότητας. 3.2 Οι οκτώ βασικές ικανότητες όπως τις όρισε η ΕΕ και οι μαθησιακοί στόχοι Η δια βίου μάθηση αποτελεί ουσιαστικό τρόπο για τη βελτίωση, την προσαρμογή στην αλλαγή, την ανάπτυξη και την ενίσχυση ενός ατόμου τόσο στην προσωπικής όσο και στην επαγγελματική ζωή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), έχοντας συνειδητοποιήσει τη σημασία της δια βίου μάθησης, αλλά και τις διαφορές που υπάρχουν στα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών μελών, προσπάθησε να ενοποιήσει τις διάφορες προσεγγίσεις τους, προκειμένου να μετρηθεί η αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης που προσφέρεται (επίσημη και ανεπίσημη). Μία από αυτές τις πρωτοβουλίες εναρμόνισης είναι οι «βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση» - η σύσταση 2006/962/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο πρόκειται να προσαρμοστεί στο High Heels. Όπως αναφέρει το έγγραφο: «Βασικές ικανότητες για τη διά βίου μάθηση είναι ένας συνδυασμός γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων κατάλληλων για το πλαίσιο στο οποίο χρησιμοποιούνται. Είναι ιδιαίτερα αναγκαία για 16

17 την προσωπική ολοκλήρωση και ανάπτυξη, την κοινωνική ένταξη, την ενεργό ιδιότητα του πολίτη και την απασχόληση. Οι βασικές ικανότητες είναι απαραίτητες στην κοινωνία της γνώσης και την εξασφάλιση μεγαλύτερης ευελιξίας του εργατικού δυναμικού, επιτρέποντάς τους να προσαρμοστούν ταχύτερα στις συνεχείς αλλαγές σε έναν ολοένα και πιο διασυνδεδεμένο κόσμο. Επίσης, είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την καινοτομία, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα, και συμβάλλουν στην παροχή κινήτρων και την ικανοποίηση των εργαζομένων και την ποιότητα της εργασίας.» Περαιτέρω, η ΕΕ πιστεύει ότι η άριστη γνώση αυτών των οκτώ βασικών ικανοτήτων που προσφέρουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα, ικανοποίηση και κίνητρο, δίνει επιπλέον αξία στην αγορά εργασίας και οδηγεί στην κοινωνική συνοχή και την ενεργό συμμετοχή του πολίτη. Η ΕΕ προτείνει κάθε ευρωπαϊκή χώρα να εγκρίνει αυτές τις οκτώ βασικές ικανότητες και η παρούσα σύσταση πρέπει να θεωρείται ένα εργαλείο αναφοράς για τα κράτη μέλη, για να ενσωματώσουν πλήρως στις στρατηγικές τους και τις υποδομές τους αυτές τις ικανότητες της δια βίου μάθησης. Οι οκτώ βασικές ικανότητες είναι ένας υποστηρικτικός μηχανισμός που βοηθά τους εκπαιδευτές, τους εργοδότες και γενικά όλους όσους εμπλέκονται στην παροχή κατάρτισης, με σκοπό να βοηθήσει την αύξηση της καινοτομίας, της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των εκπαιδευομένων. Αυτές είναι 1 : Επικοινωνία στη μητρική γλώσσα, που είναι η ικανότητα έκφρασης και ερμηνείας εννοιών, σκέψεων, συναισθημάτων, γεγονότων και απόψεων τόσο σε προφορική όσο και σε γραπτή μορφή (ακρόαση, ομιλία, ανάγνωση και γραφή) και η ικανότητα γλωσσικής αλληλεπίδρασης με κατάλληλο και δημιουργικό τρόπο σε ολόκληρο το φάσμα του κοινωνικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Επικοινωνία σε ξένες γλώσσες, η οποία περιλαμβάνει, εκτός από τις βασικές δεξιότητες της επικοινωνίας στη μητρική γλώσσα, τη διαμεσολάβηση και τη διαπολιτισμική κατανόηση. Το επίπεδο της ικανότητας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και την ικανότητα για ακρόαση, ομιλία, ανάγνωση και γραφή. μαθηματική ικανότητα και βασικές ικανότητες στην επιστήμη και την τεχνολογία. Η μαθηματική ικανότητα είναι η ικανότητα ανάπτυξης και χρήσης μαθηματικών συλλογισμών για την επίλυση ενός φάσματος προβλημάτων σε καθημερινές καταστάσεις, με την έμφαση να δίνεται στην διαδικασία, τη δράση και τη γνώση. Βασικές ικανότητες στην επιστήμη και την τεχνολογία αναφέρονται στην άριστη γνώση, τη χρήση και την εφαρμογή των γνώσεων και των μεθοδολογιών που εξηγούν το φυσικό κόσμο. Αυτά περιλαμβάνουν την κατανόηση των αλλαγών που προκαλούνται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και την ευθύνη του κάθε ατόμου ως πολίτη. Ψηφιακές δεξιότητες αφορούν την άνετη και κριτική χρήση της τεχνολογίας στην κοινωνία της πληροφορίας και τις βασικές δεξιότητες στη χρήση των τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας (ΤΠΕ) Μαθαίνοντας πώς να μαθαίνω έχει σχέση με τη μάθηση και τη δυνατότητα αναζήτησης και οργάνωσης της μάθησής σου, είτε ατομικά είτε ομαδικά, ανάλογα με τις ανάγκες σου και κατανόηση των μεθόδων και των ευκαιριών. κοινωνικές και πολιτικές ικανότητες. Κοινωνική ικανότητα αναφέρεται στην προσωπική, διαπροσωπική και διαπολιτισμική ικανότητα και όλες τις μορφές συμπεριφοράς που εξοπλίζουν τα άτομα, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν με αποτελεσματικό και εποικοδομητικό τρόπο στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή. Αυτό συνδέεται με την προσωπική και κοινωνική ευημερία. Η κατανόηση των κωδίκων δεοντολογίας και τα έθιμα που υπάρχουν στα διαφορετικά περιβάλλοντα στα οποία λειτουργεί ένα άτομο είναι καθοριστικής σημασίας. Η ικανότητα του να είναι κάποιος πολίτης, και ιδιαίτερα η γνώση των κοινωνικών και πολιτικών εννοιών και δομών (της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης, της ισότητας, της ιδιότητας του πολίτη και τα πολιτικά δικαιώματα), εξοπλίζει τα άτομα στην ενεργή και δημοκρατική συμμετοχή. 17

18 αίσθηση της πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας είναι η ικανότητα ενός ατόμου να μετατρέπει τις ιδέες σε δράση. Περιλαμβάνει τη δημιουργικότητα, την καινοτομία και την ανάληψη ρίσκου, καθώς και την ικανότητα σχεδιασμού και διαχείρισης έργων για την επίτευξη στόχων. Το άτομο γνωρίζει το πλαίσιο της εργασίας του/της και είναι σε θέση να αδράξει τις ευκαιρίες που προκύπτουν. Είναι το θεμέλιο για την απόκτηση ειδικότερων δεξιοτήτων και γνώσεων απαραίτητες στα άτομα που δραστηριοποιούνται ή συμβάλλουν σε κοινωνικές ή εμπορικές δραστηριότητες. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τη συνειδητοποίηση των ηθικών αξιών και να προωθεί τη χρηστή διακυβέρνηση. πολιτισμική συνείδηση και έκφραση, η οποία περιλαμβάνει την εκτίμηση της σημασίας της δημιουργικής έκφρασης ιδεών, εμπειριών και συναισθημάτων σε ένα φάσμα μέσων (μουσική, τέχνες του θεάματος, της λογοτεχνίας και των εικαστικών τεχνών) Οι βασικές αυτές ικανότητες είναι αλληλένδετες, η έμφαση σε κάθε περίπτωση βρίσκεται στην κριτική σκέψη, τη δημιουργικότητα, την πρωτοβουλία, την επίλυση προβλημάτων, την αξιολόγηση του κινδύνου, τη λήψη αποφάσεων και την εποικοδομητική διαχείριση των συναισθημάτων. Το High Heels θα ενσωματώσει, άμεσα ή έμμεσα, αυτές τις βασικές ικανότητες, με στόχο την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των γυναικών και τη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας τους. Η Εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας περιλαμβάνει ενότητες που θα ενισχύσουν άμεσα την πολιτισμική συνείδηση και έκφραση των συμμετεχόντων, την αίσθηση της πρωτοβουλίας και της επιχειρηματικότητας, κοινωνικές και πολιτικές ικανότητες, και το να μάθουν πώς να μαθαίνουν. Επιπλέον, τα αποτελέσματα του έργου είναι διαδραστικά και αρκετά σύγχρονα, για την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων με τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών μάθησης. Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, τα παιχνίδια ρόλων και οι ασκήσεις της εκπαίδευσης θα αξιοποιήσουν και θα βελτιώσουν τη χρήση της γλώσσας των συμμετεχόντων και των μαθηματικών και λογικών ικανοτήτων τους. 3.3 Μαθησιακά αποτελέσματα Tα τελευταία χρόνια, έχει υπάρξει μια μεγάλη συζήτηση σχετικά με το αν το αποτέλεσμα μιας σειράς μαθημάτων κατάρτισης θα πρέπει να καθοριστεί ως μαθησιακό αποτέλεσμα ή ως στόχος εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήμια και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, παρέχουν τα μέσα για το πώς να γίνει διάκριση μεταξύ των δύο αυτών όρων. Μια πολύ σαφής διάκριση από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, αναφέρει: «Η διάκριση μεταξύ των μαθησιακών αποτελεσμάτων και των στόχων της μάθησης δεν αναγνωρίζεται παγκοσμίως και πολλοί εκπαιδευτικοί μπορούν να βρουν ότι ο όρος «μαθησιακά αποτελέσματα» περιγράφει αυτά που έχουν ήδη γίνει κατανοητά από τον όρο «εκπαιδευτικοί στόχοι». Μερικοί μελετητές δεν κάνουν καμία διάκριση μεταξύ των δύο όρων. Εκείνοι που κάνουν τη διάκριση συνήθως δείχνουν ότι τα μαθησιακά αποτελέσματα είναι υποσύνολο ή είδος των εκπαιδευτικών στόχων. Μαθησιακός στόχος, για παράδειγμα, μπορεί να χαρακτηρίζει το υλικό το οποίο ο εκπαιδευτικός προτίθεται να καλύψει ή τα πειθαρχικά ζητήματα που θα ασχοληθεί η τάξη. Αντίθετα, τα μαθησιακά αποτελέσματα επικεντρώνονται σε αυτό που ο φοιτητής θα πρέπει να γνωρίζει και πραγματικά να είναι σε θέση να κάνει μέχρι το τέλος της εργασίας, δραστηριότητας, τάξης ή μαθήματος. Για το λόγο αυτό, τα μαθησιακά αποτελέσματα αρχίζουν συχνά με μια εκδοχή της φράσης «Μέχρι το τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές θα...». Οι ίδιοι στόχοι αντιμετωπίζονται από τους σκοπούς του μαθήματος και μπορούν να αντιμετωπιστούν ισότιμα με τα μαθησιακά αποτελέσματα, αλλά με επίκεντρο την εφαρμογή και την ολοκλήρωση του περιεχομένου του 18

19 μαθήματος από τη σκοπιά του μαθητή, τα μαθησιακά αποτελέσματα μπορούν πιο άμεσα και αποτελεσματικά να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των μαθητών.» Το Cedefop, η επίσημη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την επαγγελματική κατάρτιση, στη δημοσίευση του Γλωσσάριου Ορολογίας του 2008, ορίζει τα μαθησιακά αποτελέσματα ως εξής: το σύνολο των γνώσεων, των δεξιοτήτων ή/και ικανοτήτων ενός ατόμου έχει αποκτήσει ή/και είναι σε θέση να επιδείξει μετά την ολοκλήρωση μιας μαθησιακής διαδικασίας, είτε αυτή είναι επίσημη, μη-επίσημη ή άτυπη. ή Δηλώσεις του τι γνωρίζει ο μαθητευόμενος, τι κατανοεί και είναι σε θέση να κάνει με την ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας, όπως ορίζονται στο πλαίσιο της γνώσης, ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Για το σκοπό του High Heels η δομή της εκπαίδευσης, η ορολογία και οι πληροφορίες που χρησιμοποιούνται, είναι στο πλαίσιο των Μαθησιακών αποτελεσμάτων. Ταξινόμηση μαθησιακών αποτελεσμάτων Σε κάθε εκπαιδευτική άσκηση, αντίστοιχα και στις ενότητες του High Heels, τα αποτελέσματα πρέπει να είναι μετρήσιμα, προκειμένου να εξετάσει κατά πόσον έχουν επιτευχθεί ή όχι οι στόχοι και κατά πόσον απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες βελτίωσης. Ο πιο κοινός και βολικός τρόπος είναι η κατανομή του μαθήματος σε μαθησιακά αποτελέσματα σε τρεις βασικούς τομείς. Οι τρεις αυτές περιοχές είναι: η γνωστική, η συναισθηματική και η ψυχοκινητική περιοχή. Οι στόχοι που οι μαθητές του εκπαιδευτικού προγράμματος του High Heels πρέπει να πετύχουν στους τομείς αυτούς περιγράφεται παρακάτω Τα μαθησιακά αποτελέσματα που στοχεύουν στο γνωστικό τομέα Σε αυτό το τμήμα, οι στόχοι μάθησης θα πρέπει να περιγράφονται με όρους νοητικών ικανοτήτων (γνώσεις). Οι εκπαιδευόμενοι του High Heels αναμένεται να αποκτήσουν δεξιότητες: Τι είναι η ηγεσία και πώς να γίνει κάποιος ένας αποτελεσματικός και αποδοτικός ηγέτης Οι δεξιότητες που θα πρέπει να έχει και να μπορεί να εκτελεί ένας ηγέτης Η κατανόηση του τι σημαίνει εμπιστοσύνη και από πού απορρέει Η σημασία της εμπιστοσύνης στην καθημερινή επαγγελματική ζωή Η αξία της δικτύωσης Αποτελεσματική και αποδοτική επικοινωνία Η διερεύνηση των μορφών επικοινωνίας Η κατανόηση της σημασίας της ενεργητικής ακρόασης Αναγνωρίζοντας τα αποτελέσματα της θετικής και αρνητικής γλώσσας Γιατί μπορεί να είναι δύσκολη η συνεργασία/αλληλεπίδραση με ανθρώπους Πώς να βελτιώσετε τις σχέσεις με τους ανθρώπους Ιδέες, εργαλεία και στρατηγικές για την προώθηση καλών σχέσεων Συγκρούσεις και τρόποι επίλυσής τους Πώς να χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά τη δύναμη της επικοινωνίας για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων Κατανόηση της σημασίας της επιρροής και της διαπραγμάτευσης στην εργασιακή ευεξία Αξιολόγηση στρατηγικών για την επιρροή, τη διαπραγμάτευση, το χτίσιμο και τη διαχείριση των σχέσεων Κατανόηση της έννοιας του χρόνου και κοινές παρερμηνείες του 19

20 Γνωρίστε τις προκλήσεις που καλείστε να αντιμετωπίσετε, ενώ "συνεργάζεστε με τον κόσμο " Οι πολιτισμικές διαφορές και οι επιπτώσεις τους Κατανοήστε τα βασικά του coaching Εισαγωγή στο coaching δυνατών σημείων Τα μαθησιακά αποτελέσματα που στοχεύουν στo Συναισθηματικό Τομέα Σε αυτό το κομμάτι, οι στόχοι μάθησης θα πρέπει να περιγράφονται σε σχέση με τα συναισθήματα ή τις συναισθηματικές περιοχές (συμπεριφορά). Ειδικότερα, μέχρι το τέλος της διαδικασίας, οι εκπαιδευόμενοι του High Heels αναμένεται να: Αναπτύξουν μια πιο θετική στάση απέναντι στις ΤΠΕ Είναι πιο σίγουροι για τις γνώσεις τους και τις δεξιότητες επικοινωνίας Αποκτήσουν μια αίσθηση εκπλήρωσης Αναπτύξουν τις διοικητικές και συνεργατικές τους γνώσεις Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης Εργαστούν σε ομάδες και να ανταλλάξουν απόψεις με τους συναδέλφους τους, εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτές με συμβατικά μέσα και με τη βοήθεια των εργαλείων ΤΠΕ (π.χ. online chat) Μοιραστούν τις απόψεις τους και να εκφραστούν Αναπτύξουν την αίσθηση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας Ανακαλύψουν νέους τρόπους απόκτησης πληροφορίων και τρόπους για να μαθαίνουν Αναπτύξουν τις δεξιότητες τους στην ηγεσία για τη μελλοντική τους επιτυχία Διατηρούν την αυτοπεποίθησή τους ακόμα και σε δύσκολες καταστάσεις Κατανοήσουν πώς η αυτοπεποίθηση βοηθάει στην αντιμετώπιση όλων των καταστάσεων και ανθρώπων Κατανοήσουν τη σημασία της ενεργητικής ακρόασης Προσδιορίσουν τους κατάλληλους τρόπους συμπεριφοράς για την αντιμετώπιση δύσκολων ανθρώπων Αποφύγουν διαφωνίες και άσχημα συναισθήματα Κατανοήσουν πώς η συμπεριφορά τους μπορεί να επηρεάσει μια "σύγκρουση" Κατανοήσουν τη σημασία της επιρροής και της διαπραγμάτευσης για ευημερία στην εργασία Βελτιώσουν τις στρατηγικές και τις εφαρμογές στη διαχείριση του χρόνου Αναπτύξουν διαπολιτισμικές δεξιότητες Μαθησιακά αποτελέσματα στον ψυχοκινητικό τομέα Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, σε αυτό το κομμάτι θα πρέπει να περιγράφονται οι στόχοι της μάθησης με όρους μηχανικών ή σωματικών δεξιοτήτων. Μέχρι το τέλος της διαδικασίας, οι εκπαιδευόμενοι του High Heels αναμένεται να έχουν αποκτήσει τις παρακάτω δεξιότητες: Βασικές δεξιότητες στη χρήση διαδικτυακών διαδραστικών εργαλείων Προετοιμασία για μάθηση Εκπαιδευτικό υλικό Σχεδιασμός παρουσίασης Ξεπερνώντας εμπόδια Επίλυση ερωτημάτων σε θέματα που αφορούν το προϊόν Χτίσιμο ενός περιβάλλοντος μάθησης Προετοιμασία για αντιμετώπιση προβλημάτων Αξιολόγηση αποτελεσμάτων Διαχείριση ομάδων 20

21 Ανάπτυξη δεξιοτήτων που ενισχύουν τη δικτύωση Γνώση τεχνικών που αυξάνουν την αυτοπεποίθηση στο χτίσιμο νέων σχέσεων Γνώση του πώς να διατηρούν την αυτοπεποίθηση τους ακόμα και στις δύσκολες καταστάσεις Γνώση ενός εύρους εργαλείων και τεχνικών που προωθούν την αυτοπεποίθηση και αποτελεσματική επικοινωνία Γίνονται ενεργοί ακροατές Γνωρίζουν τον εαυτό τους Ιδέες, εργαλεία και στρατηγικές για την προώθηση καλών σχέσεων Αναζήτηση αποτελεσματικών τρόπων χρήσης της δύναμης της επικοινωνίας για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων Μοιράζονται συμβουλές και ιδέες για να χρησιμοποιηθούν άμεσα για αποτελεσματική επικοινωνία Άσκηση δεξιοτήτων για την επίτευξη της εργασιακής ευημερίας Γνώση και χρήση ενός εύρους στρατηγικών για την επιρροή, τη διαπραγμάτευση, το χτίσιμο και τη διαχείριση των σχέσεων Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στρατηγικών και εφαρμογών διαχείρισης χρόνου Ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων Μαθαίνουν να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις Μοντέλα για το σχεδιασμό του εκπαιδευτικού προγράμματος Το έργο High Heels θα χτίσει πάνω στις σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές μάθησης, αναγνωρίζοντας ότι οι τεχνικές είναι ιδιαίτερα σημαντικές και θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά κατά το σχεδιασμό μιας διαδικασίας μάθησης. Το φάσμα των διαθέσιμων μεθόδων δίνει ποικίλα κίνητρα στους εκπαιδευόμενους για την ενεργό συμμετοχή τους, ενώ η διασφάλιση της ενσωμάτωσης αυτών των προσεγγίσεων και στρατηγικών στην εκπαιδευτική ενότητα είναι ζωτικής σημασίας. Επιπλέον, οι τεχνολογίες πληροφόρησης και επικοινωνίας (ΤΠΕ) παρέχουν νέες προσεγγίσεις και κίνητρα στους συμμετέχοντες να έχουν έναν πιο ενεργό ρόλο κατά τη διάρκεια της μάθησης, ο οποίος είναι θετικός προς τους σκοπούς της όλης διαδικασίας. Σήμερα, είναι ακόμη πιο σημαντική η μετάβαση στη χρήση νέων τεχνολογιών, οι οποίες εξελίσσονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και επηρεάζουν όλες τις πτυχές της καθημερινής ζωής και (όπως είναι λογικό) και τα συστήματα εκπαίδευσης. Οι νέες τεχνολογίες, εκτός από τις αλλαγές που επιβάλλουν στα πρότυπα μάθησης, προσφέρουν μοναδικές δυνατότητες όπως, μεταξύ άλλων, την εξ αποστάσεως συμμετοχή, υψηλή δέσμευση και υψηλή διαδραστικότητα. Συγκεκριμένα, το High Heels θα βασιστεί σε εκπαιδευτικά μοντέλα μικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (Blended and Distance Learning Models) στο σχεδιασμό της εκπαίδευσης σε δεξιότητες επικοινωνίας για τις γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο Μικτή μάθηση Ο όρος μικτή μάθηση είναι σχετικά καινούριος στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στο εταιρικό περιβάλλον (ο όρος υβριδική και μικτή έχουν την ίδια σημασία στη συγκεκριμένη περίπτωση). Η ακριβής ερμηνεία του όρου έχει προκύψει μετά από μακροχρόνια συζήτηση. Ωστόσο, η πιο κοινή άποψη είναι το περιβάλλον της μικτής μάθησης συνδυάζει τη φυσική διδασκαλία, με τη διδασκαλία μέσω της χρήσης της τεχνολογίας (Graham , Graham et al ). Η παραδοσιακή πρόσωπο με πρόσωπο διδασκαλία περιλαμβάνει αλληλεπιδράσεις μεταξύ εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων οι οποίοι βρίσκονται στο ίδιο μέρος, ενώ η διδασκαλία μέσω της χρήσης της τεχνολογίας χρησιμοποιεί τις ΤΠΕ για να ενισχύσει τη μαθησιακή εμπειρία και τις αλληλεπιδράσεις, χωρίς να 21

22 απαιτείται η φυσική παρουσία εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτών. Η έρευνα δείχνει τρεις βασικούς λόγους για την υιοθέτηση μιας μικτής προσέγγισης στη διδασκαλία: Τις περισσότερες φορές, οι εκπαιδευτικοί υιοθετούν προσεγγίσεις μικτής μάθησης για να εξερευνήσουν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους ή εξ ολοκλήρου μοιρασμένα περιβάλλοντα 1. Οι άνθρωποι βρίσκονται σε περιβάλλοντα αυξημένων απαιτήσεων και γρήγορες ταχύτητες ροής πληροφοριών, η οποία τους προτρέπει να αναζητήσουν τρόπους για να εκσυγχρονίσουν τις γνώσεις τους, να εκπαιδευτούν και να καταρτιστούν εκ νέου. Οι παραδοσιακές μορφές εκπαίδευσης, δεν επαρκούν πλέον για να καλύψουν τις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας. Ως εκ τούτου, τα συστήματα εκπαίδευσης πρέπει να στραφούν στην καινοτομία, προκειμένου να συμβαδίζουν με τη σύγχρονη εποχή Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Μια παρόμοια πρωτοποριακή μέθοδος που γίνεται δημοφιλής σε όλο τον κόσμο είναι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, γνωστή και ως τηλε-εκπαίδευση. Αυτή είναι μια νέα αντίληψη για μετάδοση γνώσης από απόσταση και έχει άμεση σύνδεση με τη δια βίου μάθηση. Εκμεταλλευόμενη τη σύγχρονη τεχνολογία, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ξεπερνάει τις γεωγραφικές αδυναμίες και τα εμπόδια της παραδοσιακής διδασκαλίας. Με αυτόν τον τρόπο, αυτό ανταποκρίνεται στις εκπαιδευτικές ανάγκες που προκύπτουν τόσο πριν, αλλά κυρίως μετά την ένταξη του ατόμου στην αγορά εργασίας. Επιπλέον, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση προσφέρει στους ενηλίκους περισσότερες ευκαιρίες για την εκπαίδευση και μεγαλύτερη ευελιξία ως προς το χρόνο και το χώρο 2. Οι βασικές προκλήσεις για το μοντέλο εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι: Το εκπαιδευτικό μάθημα που πρόκειται να εφαρμοστεί Παιδαγωγικές θεωρίες, ατομική μάθηση, συνεργατική μάθηση Σύγχρονη, ασύγχρονη, μικτή εκπαίδευση Συζήτηση και συντονισμός μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής, ηλεκτρονικής κοινότητας Ειδικά χαρακτηριστικά της γραπτής και προφορικής επικοινωνίας Διαδικασίες αξιολόγησης πιστοποίηση εκπαιδευόμενων (ιδιαιτερότητες πιστοποίησης) 1 As available at Blended Learning Environments: n/er5849x_c023.fm.pdf 2 Distance Learning, as available at: 22

23 Σχ. 3: Χαρακτηριστικά μοντέλου μικτής εκπαίδευσης Ασκήσεις Μεταφορές CMS Άρθρα Μηχανή ελέγχου Coaching Εργαλεία αξιολόγηση ς Κατάρτιση Μοντέλο μικτής εκπαίδευσης Εργαστήρια 4. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΙΔΑΚΤΕΑΣ ΥΛΗΣ 4.1 Το θεωρητικό υπόβαθρο της εκπαιδευτικής προσέγγισης του High Heels Η ενότητα αυτή παρουσιάζει το θεωρητικό υπόβαθρο της εκπαιδευτικής προσέγγισης του High Heels, παρέχοντας το σχεδιασμό και την ανάπτυξη του εκπαιδευτικού υλικού και την πορεία της κατάρτισης. Σε γενικές γραμμές, τα βασικά χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων ενήλικων έχουν ως εξής: Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι προτιμούν να ασκήσουν τις γνώσεις που έχουν μάθει/αποκτήσει Οι ενήλικοι εκπαιδευόμενοι προτιμούν διαδραστικούς τρόπους μάθησης επειδή τονώνουν το ενδιαφέρον τους για το θέμα Οι γυναίκες ενήλικες εκπαιδευόμενες προτιμούν να μαθαίνουν μέσα από πολιτιστικές αναφορές Πρέπει να σχεδιαστεί ένα συγκεκριμένο πλαίσιο το οποίο θα συνδράμει στην επίτευξη των καθορισμένων στόχων της μάθησης και που θα λαμβάνει επίσης υπόψη τα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης ενηλίκων όπως περιγράφονται παραπάνω. Για να γίνει αυτό, πρέπει να ληφθούν υπόψη ορισμένες πτυχές από τις θεωρίες μάθησης, όπως το ποιες προσεκτικά σχεδιασμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες πρέπει να εκτελούνται από τους εκπαιδευόμενους, η επιλογή μοντέλων διδασκαλίας που θα χρησιμοποιηθούν ως κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδικασία της μάθησης, τα μέσα που θα διατεθούν στους συμμετέχοντες της μαθησιακής εμπειρίας, κλπ. Ο Αμερικάνος εκπαιδευτικός ψυχολόγος Robert Gagne, προτείνει τις ακόλουθες αλληλένδετες 23

24 δραστηριότητες, για το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου, συναφούς και αποτελεσματικού προγράμματος εκπαίδευσης, όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 4. Σχ.4: Μοντέλο σχεδιασμού εκπαίδευσης του Robert Gagne Ανάλυση Αναγνώριση μαθησιακών αποτελεσμάτων Ταξινόμηση μαθησιακών αποτελεσμάτων Αναγνώριση εσωτερικών καταστάσεων Αναγνώριση εξωτερικών καταστάσεων Καταγραφή εκπαιδευτικού πλαισίου Καταγραφή χαρακτηριστικών εκπαιδευόμενων Σχεδιασμός Επιλογή εκπαιδευτικών πόρων Σχεδιασμός κινητοποίησης εκπαιδευόμενων Υλοποίηση κατάληλων διδακτικών γεογονότων Αξιολόγηση Διεξαγωγή διαμορφωτικής αξιολόγησης Διεξαγωγή συνολικής αξιολόγησης Πηγή: Adaptation based on Gagne s theory Ακολουθώντας την προσέγγιση του Robert Gagne, η εκπαίδευση του High Heels θα αυξήσει τη συμμετοχή των μαθητών κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας, θα αφιερώσει χρόνο, προσπάθεια και σκέψεις για τη διαμόρφωση του περιβάλλοντός της και θα σχεδιάσει κάθε μάθημα και εκπαιδευτική ενότητα. Κατά τη διαδικασία της μάθησης, οι εκπαιδευτές του High Heels θα λάβουν υπόψη τον παράγοντα της μάθησης, της πληροφορικής, το προσωπικό, τη γενική φιλοσοφία, το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, κ.λπ., με σκοπό να ενισχύσουν την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευομένων είτε μέσα σε μια τάξη ή μέσω τηλε-εκπαίδευσης. 4.2 Σχεδιάζοντας το περιβάλλον Η κοινοπραξία του High Heels αναγνωρίζει ότι το περιβάλλον είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες στην προώθηση της συμμετοχής των ομάδων. Ένα αδιάφορο περιβάλλον θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε έλλειψη συγκέντρωσης και μη ικανοποιητικής εκπαίδευσης ή αποτελεσμάτων. Επιπλέον, εάν το περιβάλλον είναι άκαμπτο και ασαφές, τότε πιθανότατα οι συμμετέχοντες θα εγκαταλείψουν τη διαδικασία μάθησης και θα στραφούν σε άλλες δραστηριότητες. Επιπλέον, το γενικό πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας πρέπει να ρυθμιστεί ανάλογα (π.χ. λογισμικό, τεχνική υποδομή, υλικό εκμάθησης, προετοιμασία των εργαλείων ΤΠΕ, συνοχή με τους στόχους και τα αποτελέσματα μάθησης, και άλλα εκπαιδευτικά μέσα). 4.3 Ορίζοντας τους ρόλους στη διαδικασία μάθησης 24

25 Μια άλλη σημαντική πτυχή, που θα ενσωματωθεί στην εκπαίδευση του High Heels, είναι, είναι ο ορισμός των ρόλων του κάθε συμμετέχοντα στη διαδικασία της μάθησης. Οι ρόλοι του εκπαιδευτή - δασκάλου, οι συμμετέχοντες και οι λοιποί είναι σημαντικοί για την αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων. Ο τρόπος, με τον οποίο ο εκπαιδευτής επικοινωνεί προφορικά, και μη, με τους συμμετέχοντες, καθώς και η στάση του μπορούν να επηρεάσουν το επίπεδο συμμετοχής σε μεγάλο βαθμό. Ιδανικά, ο στόχος της αύξησης της συμμετοχής δεν είναι όλοι οι μαθητές να συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο ή με τον ίδιο ρυθμό. Αντιθέτως, είναι να δημιουργήσει ένα μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο όλοι οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να μάθουν και στο οποίο η ομάδα εξερευνά θέματα και ιδέες σε βάθος, μέσα από μια ποικιλία απόψεων. Κάποιοι θα συμμετέχουν περισσότερο από τους άλλους, αυτή η διαφορά είναι αποτέλεσμα των διαφορετικών στυλ μάθησης, καθώς και των διαφορετικών προσωπικοτήτων. Για παράδειγμα, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες, οι οποίοι δεν μιλούν συχνά, συνήθως αντικατοπτρίζουν τις σκέψεις και έννοιες και να αναπτύσσουν τις ιδέες και τις ερωτήσεις στο μυαλό τους πριν μιλήσουν, ενώ άλλοι είναι αρκετά ντροπαλοί και δεν αισθάνονται άνετα να μιλήσουν μπροστά στην ομάδα. Πολλοί από τους συμμετέχοντες, οι οποίοι συχνά συνεισφέρουν εθελοντικά, είναι ενεργοί σπουδαστές που συνήθως σκέφτονται ενώ μιλούν. Ο στόχος του δασκάλου είναι να δημιουργήσει συνθήκες τέτοιες που να επιτρέπουν διαφορετικά στυλ μάθησης και επιτρέπουν σε διαφορετικές προσωπικότητες να συμβάλλουν και να συμμετέχουν κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος του ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ περιλαμβάνει τις παρακάτω δράσεις: Να ορίσει το μαθησιακό πλαίσιο των εκπαιδευτικών δράσεων Να εξηγήσει στους εκπαιδευόμενους τους στόχους που πρέπει να επιτύχουν Να παρακινήσει τους εκπαιδευόμενους να πετύχουν τις προγραμματισμένες δράσεις τους Να χωρίσει τους εκπαιδευόμενους σε μικρές ομάδες Να παρακολουθήσει την πρόοδο των εκπαιδευόμενων και να λάβει διορθωτικά μέτρα όπου χρειάζεται Να παρέχει λύσεις σε διαφωνίες Να βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους, όταν αντιμετωπίζουν τεχνικές δυσκολίες και δυσκολίες στη μάθηση/κατανόηση των εννοιών Να καθοδηγεί τους εκπαιδευόμενους και να απαντήσει στις ερωτήσεις τους Να αλληλοεπιδρά με τους εκπαιδευόμενους Να αξιολογήσουν και να βελτιώσουν τη συνολική προσέγγιση της μάθησης Ο ρόλος του ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ περιλαμβάνει τις παρακάτω δράσεις: Να συμμετέχει στα μαθήματα (φυσικά και διαδικτυακά) Να αποκτήσει το εκπαιδευτικό υλικό Να συζητήσει και να ανταλλάξει γνώσεις με τους υπόλοιπους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτές Να συμμετάσχει και να δουλεύει σε ομάδες Να αναζητεί πληροφορίες και να γνωρίζει πώς να χρησιμοποιεί νέα εργαλεία Να αξιολογηθεί βάσει της γνώσης που έχει λάβει Να αξιολογήσει τη συνολική εκπαιδευτική προσέγγιση 25

26 4.4 Χαρακτηριστικά διδακτικού μοντέλου Ένα μοντέλο διδασκαλίας λειτουργεί ως η κατευθυντήρια γραμμή και βοηθά στον καθορισμό του μαθησιακού περιβάλλοντος στο οποίο οι μαθητές αλληλοεπιδρούν με το εκπαιδευτικό υλικό, καθώς και μεταξύ τους. Το γενικό μοντέλο διδασκαλίας που παρουσιάζεται στο Σχήμα 5 θα βοηθήσει τους εκπαιδευόμενους να επιτύχουν τους μαθησιακούς τους στόχους. Σχ.5: Διδακτικό μοντέλο 1. Στόχοι Ανάλυσε Περίγραψε Πρότεινε Απόκτησε πρόσβαση 2. Μαθησιακός σχεδιασμός Ανάλυσε τους στόχους Σκέψου το περιεχόμενο Ανάλυσε τις εργασίες Σχεδίασε διδακτικές μεθόδους Αποφάσισε και επίλεξε τα μέσα 3. Αξιολόγηση Ανάλυσε τα αποτελέσματα Παρακολούθησε 4. Βελτίωση Επανεξέτασε Αναθεώρησε Πηγή: Adaptation based on E-Learning and the Science of Instruction: Proven Guidelines for Consumers and Designers of Multimedia Learning, Clark R., Mayer R., (2008) Το High Heels θα βασιστεί στα τρία επόμενα μοντέλα: το Μοντέλο Μαεστρίας στη Μάθηση, το Μοντέλο Άμεσης Διδασκαλίας που σχεδίασαν οι Joyce, Weil και Calhoun, και το Μοντέλο 9 Γεγονότων του Gagne. Δεδομένου ότι κάθε μαθητής είναι υπεύθυνος για τη δική τους διαδικασία μάθησης, ένα κατάλληλο διδακτικό μοντέλο που χρησιμοποιείται είναι το Μοντέλο Μαεστρίας στη Μάθηση [Joyce, Weil και ταξινόμηση Calhoun (2000)]. Αυτό το μοντέλο προτείνει ότι: Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να θέσουν σαφή μαθησιακά αποτελέσματα Κάθε μαθητής θα πρέπει να γνωρίσει πληροφορίες που να πληρούν τα μαθησιακά αποτελέσματα του προηγούμενου βήματος Ο μαθητής είναι υπεύθυνος για τη δική του/της μάθησης Μετά την παρουσίαση των πληροφοριών οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να αξιολογηθούν προκειμένου να εκτιμηθεί κατά πόσον οι στόχοι που τέθηκαν αρχικά, επιτυγχάνονται ή όχι. 26

27 Ένα συμπληρωματικό μοντέλο που θα χρησιμοποιηθεί είναι το μοντέλο άμεσης διδασκαλίας (Joyce, Weil και Calhoun κατάταξη (2000). Το μοντέλο αυτό, που παρουσιάζεται στο σχήμα 6, μοιάζει με το προηγούμενο, αλλά θέτει πιο αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές που οι συμμετέχοντες πρέπει να ακολουθήσουν, στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας. Σχ 6: Μοντέλο Άμεσης Διδασκαλίας Αποσυσσωμάτωση δεδομένων Σχεδιασμός ημερολογίου Κάνε Άμεση εστίαση στη διδασκαλία Σεμινάρια Εμπλουτισμός Έλεγξε Εκτίμηση Συντήρηση Παρακολούθηση Σχεδίασε Δράσε Πηγή: Adaptation based on the classification of Joyce, Weil and Calhoun (2000) Χαρακτηριστικά του μοντέλου που χρησιμοποιείται σε μαθησιακές δράσεις το Μοντέλο των εννέα διδακτικών ενεργειών - γεγονότων του Gagne Η θεωρία των εννέα διδακτικών ενεργειών - γεγονότων της διδασκαλίας του Gagne θέτει το θεωρητικό υπόβαθρο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψη πριν από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μάθησης. Η θεωρία του Gagne όταν τίθεται σε εφαρμογή έχει ως εξής: πρώτα απ' όλα, ο εκπαιδευτής καθορίζει τους στόχους της διδασκαλίας. Οι στόχοι αυτοί πρέπει στη συνέχεια να ταξινομηθούν σε μία από τις πέντε περιοχές των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Κάθε ένας από τους στόχους πρέπει να αναφέρεται σε όρους απόδοσης, χρησιμοποιώντας ένα από τα πρότυπα ρήματα (δηλαδή δηλώνει, διακρίνει, ταξινομεί, κ.λπ.) που σχετίζονται με το συγκεκριμένο μαθησιακό αποτέλεσμα. Στη συνέχεια, ο εκπαιδευτής καθορίζει τις συνθήκες της μάθησης, ώστε να σχεδιάσει την εκπαίδευση που θα οδηγήσει το μαθητή να επιτύχει τα προβλεπόμενα αποτελέσματα μάθησης. Τέλος, τα γεγονότα της διδασκαλίας επιλέγονται και προστίθενται στο σχέδιο μαθήματος, που είναι απαραίτητα στην προώθηση της εσωτερικής διαδικασίας της μάθησης. Τα γεγονότα στην ουσία αποτελούν το πλαίσιο για το σχέδιο του μαθήματος ή τις βαθμίδες εκπαίδευσης (Corry, 1996). Τα απαραίτητα συστατικά για τη διδασκαλία του Gagné είναι Παρουσίαση της γνώσης ή της δεξιότητας Παροχή εξάσκησης με σχόλια 27

28 Παροχή οδηγιών και βοήθειας στον εκπαιδευόμενο 3. Σχ 7: Το μοντέλο του Gagne Κερδίζεις προσοχή Παραπομπή με ενδιαφέρον τρόπο προηγούμενων γνώσεων Παροχή συμβουλευτικής Παροχή σχολίων Ενίσχυση της διατήρησης και μεταφοράς γνώσης Ενημερώνεις τους εκπαιδευόμενους για τους στλοχους Παρουσίαση πληροφοριών Πρόκληση καλής απόδοσης Αξιολόγηση απόδοσης Πηγή: Adaptation based on nine events of instruction 4.5 Περιγραφή του προγράμματος κατάρτισης Το High Heels θα λάβει υπόψη τις παρακάτω οδηγίες κατά τι σχεδιασμό της κατάρτισης σε δεξιότητες επικοινωνίας Δημιουργία ενός προγράμματος μαθήματος Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει οδηγίες για το σωστό σχεδιασμό ενός προγράμματος μαθήματος. Περίληψη: Ομάδες-στόχοι: ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Σε αυτό το τμήμα θα παρουσιαστεί μια συνοπτική περίληψη του μαθήματος, δηλώνοντας τι θα επιτευχθεί μέσα από το μάθημα και γιατί είναι απαραίτητο να παρακολουθήσει κάποιος το μάθημα. Επίσης, αυτό το τμήμα συνήθως χρησιμοποιείται για να προσελκύσει την προσοχή των ομάδων -στόχου. Εδώ θα υπάρχει μια περιγραφή της ομάδας στόχου. Η ερώτηση που θα πρέπει να απαντηθεί σε αυτό το κομμάτι είναι το είδος των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται το μάθημα, τι τους αρέσει/χρειάζεται και γιατί αυτό το εκπαιδευτικό περιεχόμενο είναι σημαντικό για αυτούς. 3 As available on: 28

29 Στόχος(οι): Επιθυμητά αποτελέσματα / μαθησιακοί στόχοι: Χρόνος: Είδος/μέθοδος κατάρτισης: Βασικές δεξιότητες που καλύπτονται: Απαιτήσεις συμμετεχόντων: Απαιτούμενο Υλικό: Οι στόχοι του συγκεκριμένου εργαλείου κατάρτισης θα πρέπει να καταγραφούν σε αυτό το σημείο ναι να παρουσιαστούν στους εκπαιδευόμενους. Αυτό είναι το πιο σημαντικό τμήμα του προγράμματος. Πολλοί εκπαιδευτές ή σχεδιαστές μαθημάτων δεν καταγράφουν τα επιθυμητά αποτελέσματα όπως θα έπρεπε, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι συχνά ένα ασαφές μήνυμα. Εάν αυτή η ενότητα δεν έχει συμπληρωθεί σωστά, τότε ο εκπαιδευτής μπορεί να οδηγηθεί σε ένα ανικανοποίητο ακροατήριο που θα καλείται να απαντήσει σε πολλά ερωτήματα. Τα μαθησιακά αποτελέσματα είναι στην πραγματικότητα πολύ εύκολο να γραφτούν, χρειάζεται απλά να είναι συγκεκριμένα και να επικεντρωθούν στον εκπαιδευόμενο. Ο καλύτερος τρόπος προσέγγισής τους είναι να τα δούμε από την άποψη του τι ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνει στο τέλος της κατάρτισης, π.χ: Σε αυτό το μάθημα θα μάθετε πώς να χρησιμοποιήσετε ένα σχέδιο μαθήματος. Μέχρι το τέλος του, θα είστε σε θέση να σχεδιάσετε ένα ειδικά προσαρμοσμένο σχέδιο για μια σειρά μαθημάτων κατάρτισης. Ο στόχος αυτού του τμήματος είναι να προσφέρει μια ένδειξη του επιπέδου της δέσμευσης που απαιτείται από τους εκπαιδευόμενους ως προς λεπτά/ώρες/ημέρες/εβδομάδες (δηλαδή περίπου 6 ώρες συνολικά, ή 2 ώρες την εβδομάδα για 3 εβδομάδες, κλπ). Ο τύπος εκπαίδευσης συνδέεται στενά με τη διάρκεια και σχετίζεται με τον τρόπο που ο εκπαιδευτής σχεδιάζει να μεταδώσει το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Θα μπορούσε να είναι σε ένα περιβάλλον σχολικής τάξης (με τη χρήση ενός διαδικτυακού webinar), χρησιμοποιώντας βίντεο ή ήχο, βιβλία εργασίας μαθητή (ηλεκτρονικά ή έντυπα) ή μέσω μιας δομημένης πλατφόρμα e- learning. Εδώ πρέπει να αναφερθούν ποιες από τις 8 βασικές δεξιότητες που αναλύσαμε νωρίτερα θα μπορούν να αναπτύξουν όσοι παρακολουθήσουν το μάθημα. Ανάλογα με τον τύπο της εκπαίδευσης που ο εκπαιδευτής σχεδιάζει να προσφέρει, αυτό το κομμάτι μπορεί να είναι ή να μην είναι απαραίτητο. Σε αυτό το μέρος θα καταγράφεται κάθε είδους εξοπλισμός, λογισμικό ή άλλοι πόροι που θα χρειαστούν οι συμμετέχοντες να φέρουν μαζί τους ή να έχουν ώστε να μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα εκπαίδευσης. Σε αυτό το τμήμα θα πρέπει να καταγράφουν ποιοί πόροι είναι απαραίτητοι για να γίνει η παράδοση του μαθήματος (δηλαδή υλικό αναφοράς, βιβλία εργασίας που πρέπει να έχουν προετοιμαστεί πριν από την εκπαίδευση, σε διαδικτυακές ή λοιπές ηλεκτρονικές συσκευές όπως βίντεο ή ήχος). Ικανότητες εκπαιδευτή και ο ρόλος του: Πηγή: Εργασία του συγγραφέα Αυτή η ενότητα προσδιορίζει τους συγκεκριμένους ρόλους και ευθύνες που απαιτούνται από τον εκπαιδευτή για την παράδοση του μαθήματος. 29

30 4.5.2 Μέθοδοι κατάρτισης Μία από τις πιο κοινές θεωρίες κατά το σχεδιασμό ενός εκπαιδευτικού προγράμματος είναι το μοντέλο ανάπτυξης κατάρτισης ADDIE (Εκτίμηση, Σχεδιασμός, Ανάπτυξη, Υλοποίηση και Αξιολόγηση). Αν και υπάρχουν διάφορες εργαλειοθήκες με βάση το μοντέλο ADDIE, ένα από τα πιο ολοκληρωμένα είναι αυτό που αναπτύχθηκε από τα Defense Centers of Excellence for Psychological Health and Traumatic Brain Injury (DCoE) της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Οδηγός Αποτελεσματικής Εκπαίδευσης 4 συγχωνεύει όλα τα προηγούμενα εκπαιδευτικά προγράμματα και προϊόντα καθοδήγησης του DCoE του σε μία, ολοκληρωμένη πηγή εκπαίδευσης. Στις ενότητες σχετικές με τις μεθόδους κατάρτισης και εκπαιδευτικού υλικού, αυτές περιγράφονται ως εξής: ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Μελέτη περιπτώσεων Coaching Συζήτηση Εργαστήρια Διάλεξη Διαδικτυακή μάθηση Προσομοίωση Δράσεις μικρών ομάδων ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Οι συμμετέχοντες εξασκούν την επίλυση προβλημάτων με σχετικά παραδείγματα. Οι συμμετέχοντες καταδεικνύουν υψηλού επιπέδου γνωστικές δεξιότητες (π.χ., αξιολόγηση, ανάλυση) και τα σχηματίζουν επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα. Οι συμμετέχοντες εφαρμόζουν τις γνώσεις τους κατά τη διάρκεια της εργασίας, ξεκλειδώνεται η δυναμική των συμμετεχόντων, αυξάνεται η ανταλλαγή γνώσεων και η ενίσχυση άλλων μεθόδων κατάρτισης. Οι συμμετέχοντες αξιολογούν δύο ή περισσότερες θέσεις σε ένα θέμα, ασκούν την κριτική τους σκέψη, βασίζονται στις γνώσεις και τις εμπειρίες τους για να επιχειρηματολογήσουν και να υπερασπιστούν τις θέσεις τους. Ορισμένες συζητήσεις αποτελούνται από μια ομάδα εμπειρογνωμόνων, η οποία επιτρέπει στους εκπαιδευόμενους να κατανοήσουν θέματα πειθαρχίας και συζήτησης, να συσχετίσουν τη γνώση με πραγματικά παραδείγματα και να ακούσουν διαφορετικές απόψεις σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν απαντήσεις και άμεση ανατροφοδότηση, βελτιώνουν τις διαδικαστικές τους δεξιότητες, εξασκούν τις σωματικές ή χειρωνακτικές ικανότητές τους και αξιολογούν τα αποτελέσματα της εργασίας τους. Μεταφορά πληροφοριών συμπληρωματικών της ανάγνωσης ή ατομικής μελέτης, που ανταποκρίνεται σε απορίες, παρανοήσεις ή δυσκολίες των μαθητών και διεγείρει το ενδιαφέρον σε μια νέα για αυτούς περιοχή. Επιτρέπει στους διασκορπισμένους γεωγραφικά συμμετέχοντες να παρακολουθούν την εκπαίδευση, συχνά με το δικό τους ρυθμό, μέσω των διαδικτυακών τεχνολογιών ή μεθόδων παράδοσης (πχ: webinars, podcasts, βίντεο). Επιδεικνύει είτε αυτοπροσώπως είτε μέσω της τεχνολογίας την εφαρμογή της γνώσης των συμμετεχόντων σε διαφορετικά σενάρια (εργαστηριακό περιβάλλον ή παιχνίδι ρόλων). Ένα κλινικό περιβάλλον (πραγματικό ή προσομοιωμένο) απαιτείται να διευκολύνει την άσκηση και να δώσει ανατροφοδότηση για ένα ειδικό θέμα (ΜΜΕ). Παρέχει πρακτική ανάπτυξη ικανοτήτων και επίλυση προβλημάτων. Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε μικρές ομάδες και τους ανατίθεται μια

31 εργασία που πρέπει να ολοκληρώσουν ως ομάδα σε συγκεκριμένο χρόνο. Τα αποτελέσματα αυτών των δραστηριοτήτων θα πρέπει να μοιράζονται με όλη την ομάδα και να χρησιμοποιούνται ως βάση για το επόμενο κομμάτι της ενότητας. Παρέχει μια προσομοιωμένη εμπειρία σε μια κατάσταση η οποία Παιχνίδια ρόλων ενσαρκώνεται ζωντανά. Παρέχει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να βρουν λύσεις σε απρόβλεπτες καταστάσεις και συνθήκες. Πηγή: As available at Υλικό μαθήματος Αυτή η ενότητα περιγράφει το υλικό του μαθήματος που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της κατάρτισης του High Heels. ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΥΛΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Υλικό διαπίστευσης/ πιστοποίησης Περιγραφή μαθήματος/πρόγραμμα Αξιολόγηση μαθήματος Φόρμες εγγραφής στο μάθημα Πρόσκληση ή ανακοίνωση μαθήματος/ διαφήμιση Αρχεία συμμετεχόντων ΔΙΟΚΗΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ Κάθε σώμα διαπιστεύσεων και συνεχιζόμενης εκπαίδευσης έχει τις δικές του απαιτήσεις και τις μορφές που απαιτούνται για να λάβει τις μονάδες που προσφέρει το μάθημα Μπορεί να είναι δυο ξεχωριστά ή ένα συνδυαστικό αρχείο Περιγράφει το περιεχόμενο του μαθήματος Θέτει τις προσδοκίες του μαθήματος Περιλαμβάνει τη διάρκεια, διαλείμματα, στόχους, προαπαιτούμενα Αντίδραση Kirkpatrick Επιπέδου 1 Μέτρα την αντίδραση των συμμετεχόντων στις διάφορες πτυχές της κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένης της ικανοποίησης τους από το περιεχόμενο, τους εκπαιδευτές, το μαθησιακό περιβάλλον και το πόσο κατάλληλο είναι το υλικό για την ομάδα των μαθητών Μετράει την επιτυχία των μαθησιακών στόχων Απαιτεί δημογραφικές πληροφορίες από τους συμμετέχοντες Επιβεβαιώνει ότι αυτός που εγγράφεται πληροί τις προϋποθέσεις ή άλλες απαιτήσεις του μαθήματος (π.χ.: βαθμός, επίπεδο εκπαίδευσης, πιστοποιήσεις) Ανακοινώνει το μάθημα και απαιτεί την παρουσία όσων έλαβαν την ανακοίνωση Θα πρέπει να περιλαμβάνει τους στόχους του μαθήματος, την ομάδα στόχο του (εάν είναι υποχρεωτικό, πρέπει να σημειώνεται), τον τόπο, και φυσικά την ημερομηνία και ώρα (μπορεί να περιλαμβάνει επιλογές μετακίνησης ή χάρτη) Τα αρχεία πρέπει να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν σε ασφαλές περιβάλλον Τα ακαδημαϊκά αρχεία διέπονται από πολλαπλούς κανονισμούς, νόμους και πρότυπα διαπίστευσης Τα επίσημα αρχεία μπορεί να περιλαμβάνουν: Ημερομηνίες εγγραφής Τα μαθήματα που έχουν ολοκληρωθεί, μαζί με τος διδακτικές μονάδες ή το χρόνο που αφιερώθηκε σε κάθε θέμα Αποτελέσματα εξετάσεων 31

32 Διαγωνίσματα πρό και μετά της αξιολόγησης Μάθηση Επιπέδου 2 Μέτρα πριν και μετά την αξιολόγηση μετρούν την γνώση που αποκτήθηκε κατά την κατάρτιση Μετράει την επιτυχία των μαθησιακών στόχων Χαρτί συμμετοχής Μετράει την παρουσία των μαθητών στην κατάρτιση ΥΛΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ Δράσεις και ασκήσεις Παρέχουν άμεσες ευκαιρίες για νέες ικανότητες Επιτρέπει στον εκπαιδευτή να παρακολουθεί την ταχύτητα μετάδοσης της γνώσεις και να προσαρμοστεί Μπορεί να περιλαμβάνει σενάρια ή πραγματικά παραδείγματα Υλικό που μοιράζεται Συμπεριλαμβάνει σχετικές περιλήψεις της μέχρι τώρα πορείας που μπορούν να χρησιμοποιούνται ως αναφορά κατά τη διάρκεια και μετά το μάθημα Βοηθήματα στην Γραφικά, διαγράμματα ροής, ροή διαδικασιών, λίστες με εργασία πράγματα που πρέπει να γίνουν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για γρήγορη αναφορά μετά το μάθημα Εγχειρίδια Υποστηρίζουν τη δομή του μαθήματος Χρησιμοποιούνται ως αναφορά μετά το μάθημα Παρουσιάσεις Υποστηρίζει την προφορική παρουσίαση Προσεγγίζει τους οπτικούς μαθητές Οπτικά βοηθήματα Πίνακες και αφίσες που μπορούν να χρησιμοποιούνται για να παρουσιάσουν θέματα στα οποία γίνονται συχνές αναφορές Βιβλία εργασίας Παρέχουν αναφορές μετά το μάθημα ΥΛΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ Λίστα συμμετεχόντων Επιτρέπει στον εκπαιδευτή να προετοιμαστεί και να προσαρμόσει ασκήσεις βάσει του αριθμού συμμετεχόντων Λίστα επαφών Κατάλογος σημαντικών επαφών (π.χ. τα μέλη της ομάδας εκπαίδευσης, υποστήριξη ηλεκτρονικών υπολογιστών και τεχνολογίας, οι υπεύθυνοι του χώρου, πληροφορίες για το ξενοδοχείο και τα εστιατόρια) Διευκολυντικοί οδηγοί Παρέχουν σαφείς κατευθύνσεις και διαδικαστικές σημειώσεις σχετικά με το χρονοδιάγραμμα των γεγονότων, το περιεχόμενο, το ύφος της παράδοσης και οι μέθοδοι παράδοσης που θα ακολουθήσουν οι εκπαιδευτές Υποστηρίζει τη συνεπή παράδοση μεταξύ διαφορετικών μαθημάτων και εκπαιδευτών Περιγράφει τον εξοπλισμό και τις ανάγκες σε παροχές Προσφέρει το υπόβαθρο σε ένα συγκεκριμένο τεχνικό θέμα, καθοδήγηση και ερωτήσεις που θα γίνουν στις ασκήσεις με παιχνίδια ρόλων Σημειώσεις Δίνει την κατεύθυνση στον εκπαιδευτή ως προς: o Ιδέες, σημεία και παραδείγματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτής κατά την παράδοση o Συχνές ερωτήσεις και τις κατάλληλες απαντήσεις o Πώς να στηθούν οι ασκήσεις o Πώς να συζητήσει τα αποτελέσματα των ασκήσεων o Αναφορές στο περιεχόμενο που παρουσιάζεται Πηγή: As available at 32

33 4.5.4 Πρόγραμμα κατάρτισης Κατά το σχεδιασμό της κατάρτισης, τόσο ο εκπαιδευτής όσο και οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να έχουν ένα σαφές χρονοδιάγραμμα για τις δραστηριότητες της κατάρτισης. Η ενότητα αυτή χρησιμοποιείται σε όλες τις μορφές κατάρτισης, τυπικές, άτυπες ή μη τυπικές. Περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη διάρκεια της κάθε δραστηριότητας, η οποία μπορεί να κυμαίνεται από μία ημέρα έως ένα μήνα. ΔΙΑΡΚΕΙΑ Διάρκεια Διάρκεια Πηγή: Εργασία του συγγραφέα ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗ Αξιολόγηση του αντίκτυπου της κατάρτισης Κοντά στο τέλος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος, οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να πραγματοποιήσουν μια αξιολόγηση με σκοπό να κάνουν μια ανασκόπησης στις γνώσεις που έλαβαν αλλά και για τη βελτίωση του εκπαιδευτή. Τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στην πλειονότητα των εκπαιδεύσεων που βασίζονται στα 4 Kirkpatrick επίπεδα προσέγγισης, τα οποία μετρούν την αντίδραση των εκπαιδευομένων, την αποτελεσματικότητα της μάθησης, το πώς η νέα γνώση που απέκτησαν επηρέασε την εργασίας τους και, τέλος, αν η εκπαίδευση είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Επίπεδο Kirkpatrick Επίπεδο 1 Αξιολόγηση περιγραφής τύπου Μετράει το πώς οι εκπαιδευόμενοι αντιδρούν στην κατάρτιση που έλαβαν. Μια συνηθισμένη Αντίδραση απάντηση που καλούνται να απαντήσουν είναι: Αν άρεσε στους εκπαιδευόμενους η προσέγγιση της κατάρτισης, αν θα άλλαζαν κάτι εάν μπορούσαν κλπ Μετράει τα μαθησιακά αποτελέσματα της κατάρτισης. Μέσω της αξιολόγησης οι Μάθηση εκπαιδευόμενοι μετρούν το κατά πόσο απέκτησαν τη γνώση, τις δεξιότητες, τις στάσεις που προβλέπονταν, μετά την ολοκλήρωση της κατάρτισης. Αυτό το κομμάτι της αξιολόγησης συνήθως πραγματοποιείται μετά από μια συγκεκριμένη Συμπεριφορά χρονική περίοδο μεταξύ ενός έως τριών μηνών μετά την κατάρτιση και μετράει το κατά πόσο οι εκπαιδευόμενοι χρησιμοποιούν όσα έμαθαν στην καθημερινή τους εργασία. Πραγματοποιείται μετά την αξιολόγηση συμπεριφοράς και μετράει κατά πόσο οι νέες Αποτελέσματα δεξιότητες, η γνώση και η στάση είναι αποτέλεσμα της κατάρτισης την οποία παρακολούθησαν οι εκπαιδευόμενοι. Πηγή: Προσαρμογή βασισμένη στα επίπεδα αξιολόγησης Kirkpatrick Επίπεδο 2 Επίπεδο 3 Επίπεδο 4 Μεθοδολογία συλλογής 33

34 5. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες του έργου High Heels έχουν ως στόχο να προσφέρουν ένα αποτελεσματικό και αποδοτικό περιβάλλον για την απόκτηση δεξιοτήτων επικοινωνίας σε ενηλίκους και πιο συγκεκριμένα, γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο, οι οποίες έχουν όλα τα χαρακτηριστικά που έχουν αναλυθεί νωρίτερα. Το μοντέλο 9 γεγονότων του Gagne χρησιμοποιείται ως βάση για το σχεδιασμό των προτύπων κατάρτισης, ενώ και άλλες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις έχουν ενσωματωθεί, ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της ομάδας στόχου από την έρευνα που έχει προηγηθεί στο πακέτο εργασίας 2. Επιπλέον, μέσα από τη συγκεκριμένη εμπειρία μάθησης, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν πραγματική γνώση διαπροσωπικών δεξιοτήτων και επικοινωνίας, τα οποία είναι καίρια για κάθε εργασιακό περιβάλλον και προωθούν την επαγγελματική τους ανάπτυξη. Το σχέδιο του μαθήματος για την προσέγγιση της κατάρτισης αναπτύχθηκε με γνώμονα τα μαθησιακά αποτελέσματα που πρέπει να επιτευχθούν και τις μαθησιακές οδηγίες των μοντέλων μάθησης. Το σχέδιο μάθησης εστιάζει σε κριτικά ζητήματα της εκπαιδευτικής προσέγγισης και την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στην κάθε ενότητα. Τα 10 μαθήματα του ΣΧΕΔΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ του High Heels είναι: Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας στον κατασκευαστικό κλάδο Ηγεσία Εργασία και δικτύωση με αυτοπεποίθηση Επικοινωνία με αντίκτυπο Χτίσιμο αποτελεσματικών σχέσεων Επίλυση διαφωνιών Επιρροή και διαπραγμάτευση Διαχείριση χρόνου Δουλεύοντας με τον κόσμο Coaching δυνατών σημείων Αυτά θα κατηγοριοποιηθούν ως εξής: Μαθήματα ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ o Ενότητα 1: Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας για γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο o Ενότητα 3: Εργασία και δικτύωση με αυτοπεποίθηση o Ενότητα 4: Επικοινωνία με αντίκτυπο o Ενότητα 6: Επίλυση διαφωνιών o Ενότητα 7: Επιρροή και διαπραγμάτευση Μαθήματα E-LEARNING o Ενότητα 2: Ηγεσία o Ενότητα 8: Διαχείριση χρόνου o Ενότητα 9: Δουλεύοντας με τον κόσμο Μαθήματα μέσω WEBINAR o Ενότητα 5: Χτίζοντας αποτελεσματικές σχέσεις o Ενότητα 10: Coaching δυνατών σημείων ΤΙΤΛΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Εισαγωγή στις δεξιότητες ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Συζήτηση για την αποτελεσματικότητα και τις δεξιότητες επικοινωνίας 34

35 επικοινωνίας στον κατασκευαστικό κλάδο Ηγεσία Working & Networking with Confidence Επικοινωνία με αντίκτυπο Χτίζοντας αποτελεσματικές σχέσεις Επίλυση διαφωνιών Τι είναι οι δεξιότητες επικοινωνίας; Ποιες δεξιότητες θα καλύψει το έργο High Heels Τι χρειαζόμαστε για να είμαστε αποτελεσματικοί; Συζήτηση για τις δεξιότητες επικοινωνίας Μύθοι και γεγονότα για την ηγεσία Διαχείριση εναντίον Ηγεσίας (διαφέρουν;) Τι χρειάζονται οι σημερινοί ηγέτες; Τύποι ηγεσίας και ποιος λειτουργεί για εσάς; Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας για μελλοντική επιτυχία Κατανόηση από πού πηγάζει η αυτοπεποίθηση Να γνωρίζετε τι είναι καλό για σας και να το κάνετε Μάθετε πώς μπορείτε να διατηρήσετε την αυτοπεποίθησή σας, ακόμη και όταν τα πράγματα δυσκολεύουν Να κατανοήσετε πώς η αυτοπεποίθηση σας βοηθά σε κάθε είδους καταστάσεις και στην αντιμετώπιση με όλους τους τύπους των ανθρώπων Παρουσιάσει την αξία της δικτύωσης Γνωρίσετε μερικές από τις δεξιότητες που θα σας βοηθήσουν να υποστηρίξετε το δίκτυό σας Τεχνικές για να δικτυωθείτε με περισσότερη αυτοπεποίθηση Τι πραγματικά συμβαίνει όταν επικοινωνούμε Εξερεύνηση των ειδών επικοινωνίας και το πώς επικοινωνούμε συνήθως με τους υπόλοιπους Εξέταση διαφόρων εργαλείων και τεχνικών επικοινωνίας τα οποία ενισχύουν την αυτοπεποίθηση και την αποτελεσματική επικοινωνία Κατανόηση της σημασίας του χτισίματος σχέσης κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας Αναγνωρίσει την επιρροή που μπορεί να έχει η χρήση θετικών και αρνητικών λέξεων Κατανόηση και παράφραση Κατανόηση της σημασίας της ενεργού ακρόασης Απλές απαντήσεις ή υψηλότερη νοημοσύνη; Ο ρόλος του «εγώ» Διαφορετικοί «τύποι» ανθρώπων που θα συναντήσετε Γιατί οι άνθρωποι μπορεί να είναι δύσκολοι Πώς να βελτιώσετε τις σχέσεις σας με τους ανθρώπους Αναγνωρίστε τρόπους συμπεριφοράς ή απάντησης όταν αντιμετωπίζετε δύσκολους ανθρώπους Πώς να αποφύγετε διαφωνίες και άσχημα συναισθήματα γνώθι σαυτόν Ιδέες, εργαλεία και στρατηγικές για την προώθηση καλών σχέσεων Κατανόηση το πώς η συμπεριφορά μας μπορεί να προκαλέσει καταστάσεις διαφωνιών Κατανόηση του τι αποτέλεσμα θέλετε να κερδίσετε από μια κατάσταση διαφωνίας Εξερεύνηση του πώς να χρησιμοποιήσετε τις δεξιότητες επικοινωνίας για να έχετε θετικά αποτελέσματα 35

36 Επιρροή και διαπραγμάτευση Διαχείριση χρόνου Δουλεύοντας με τον κόσμο Coaching δυνατών σημείων Ιδέες και συμβουλές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άμεσα Κατανόηση της σημασίας της επιρροής και της διαπραγμάτευσης για καλή εργασιακή κατάσταση Αναθεώρηση διάφορων διαθέσιμων στρατηγικών στην επιρροή, τη διαπραγμάτευση για το χτίσιμο και τη διαχείριση σχέσεων Ιδέες και συμβουλές που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε άμεσα Το θέμα του χρόνου και συχνές λανθασμένες αντιλήψεις Η σχέση μεταξύ σας, των στόχων σας και της διαχείρισης χρόνου Εφαρμογές και στρατηγικές για βελτίωση της διαχείρισης χρόνου Ιδέες και συμβουλές για καθημερινή χρήση Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε «δουλεύοντας με τον κόσμο» Πολιτισμικές διαφορές και οι επιπτώσεις τους Αναπτύσσοντας διαπολιτισμικές ικανότητες Πολιτισμικές αξίες Αντιμετωπίστε τις δυσκολίες βελτιώνοντας τις γνώσεις σας για διαφορετικούς πολιτισμούς (cultural briefing) Αντιμετωπίστε τις δυσκολίες μέσω της αποτελεσματικής επικοινωνίας και ενεργού μάθησης Κατανοώντας τις βασικές αρχές του coaching Μαθαίνοντας για τις δυναμικές ερωτήσεις Παρουσιάζοντας εργαλεία coaching Εισαγωγή στο coaching δυνατών σημείων Ενδεικτικό πρόγραμμα μαθήματος Εβδομάδα Ημερομηνία Θέμα Τύπος εκπαίδευσης WEEK 1 Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας για γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο Ηγεσία Εργασία και δικτύωση με αυτοπεποίθηση 2 ώρες σε τάξη 2-3 ώρες ατομικής μελέτης 3 ώρες σε τάξη WEEK 2 Επικοινωνία με αντίκτυπο 3 ώρες σε τάξη Χτίζοντας αποτελεσματικές 2-3 ώρες ατομικής μελέτης / 36

37 WEEK 3 σχέσεις Επίλυση διαφωνιών Επιρροή και διαπραγμάτευση Διαχείριση χρόνου Δουλεύοντας με τον κόσμο 4 ώρες μέσω webinar 3 ώρες σε τάξη 3 ώρες σε τάξη 2-3 ώρες ατομικής μελέτης 2-3 ώρες ατομικής μελέτης WEEK 4 Coaching δυνατών σημείων 4 ώρες μέσω webinar 5.1 Δομή κατάρτισης Μικτή μεθοδολογία κατάρτισης Το έργο High Heels θα προσφέρει κατάρτιση σε διευθυντές και υπαλλήλους στον κατασκευαστικό κλάδο. Ειδικότερα, θα εκπαιδεύσει 60 διευθυντές και υπαλλήλους που εργάζονται στον κλάδο των κατασκευών με τρία (3) πιλοτικά μαθήματα (ένα σε κάθε χώρα που συμμετέχει στο έργο και με 15 από την Ελλάδα, 15 από τη Ρουμανία και 30 από τη Βουλγαρία) με σκοπό να δοκιμάσει και να επιβεβαιώσει τη μικτή μεθοδολογία κατάρτισης σε δεξιότητες επικοινωνίας (ατομική μελέτη, πρόσωπο με πρόσωπο και διαδικτυακά μαθήματα). Τα πιλοτικά μαθήματα μικτής μεθοδολογίας για διευθυντές και υπαλλήλους θα προσφερθούν σε ομάδες των 15 ατόμων, χρησιμοποιώντας το νέο περιεχόμενο που θα ανέβει στην πλατφόρμα εκπαίδευσης του έργου, μέσω ατομικής μελέτης, εκπαίδευσης πρόσωπο με πρόσωπο, webinars και δυναμικές συνέργειες μάθησης. Τα μαθήματα θα διαρκέσουν 6 μήνες, ώστε να είναι ευέλικτα για τους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους και να επιτρέπουν ένα περιθώριο χρόνου για αλλαγές και βελτιώσεις. Η συνολική διάρκεια της κατάρτισης θα είναι περίπου ώρες, από τις οποίες το 20-30% θα είναι με φυσική παρουσία και το υπόλοιπο 70-80% μέσω ατομικής μελέτης και διαδικτυακά. Τα δυο προγράμματα κατάρτισης, ένα για διευθυντές και ένα για υπαλλήλους, θα ανέβουν στην εκπαιδευτική πλατφόρμα του έργου ώστε να μπορούν οι συμμετέχοντες να έχουν πρόσβαση όποτε επιθυμούν και με το δικό τους ρυθμό για περαιτέρω μελέτη και εξάσκηση κατά τη διάρκεια και μετά την ολοκλήρωση του έργου Μεθοδολογία ατομικής μελέτης Οι συμμετέχοντες θα μπορούν να δουν όλες της ενότητες που περιέχει το έργο και θα μπορούν να αποκτήσουν γνώση με το δικό τους ρυθμό και στο δικό τους χρόνο. Επιπλέον, θα μπορούν να μελετήσουν τις ενότητες οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στα μαθήματα πρόσωπο με πρόσωπο ή στα webinars. Αυτές οι ενότητες είναι: o Ενότητα 2: Ηγεσία o Ενότητα 5: Χτίζοντας αποτελεσματικές σχέσεις o Ενότητα 8: Διαχείριση χρόνου 37

38 o Ενότητα 9: Δουλεύοντας με τον κόσμο Μεθοδολογία και παράδοση κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο Κατά τη διάρκεια του έργου, θα πραγματοποιηθούν πιλοτικά μαθήματα πρόσωπο με πρόσωπο στις χώρες του έργου, διάρκειας μιας ημέρας. Πιο συγκεκριμένα, τα μαθήματα θα είναι: - Ένα στη Βουλγαρία με 30 διευθυντές και υπαλλήλους - Ένα στην Ελλάδα με 15 διευθυντές και υπαλλήλους - Ένα στη Ρουμανία με 15 διευθυντές και υπαλλήλους Οι εταίροι του έργου θα αξιοποιήσουν μια αποτελεσματική μεθοδολογία και θα παρέχουν συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς οι εκπαιδευόμενοι θα αναπτύξουν τις δεξιότητες στους στην επικοινωνία, στον κατασκευαστικό κλάδο. Οι συμμετέχοντες στα πιλοτικά μαθήματα θα έχουν την ευκαιρία να εξασκήσουν τις δεξιότητες σε επικοινωνία μέσω διαδραστικών δράσεων όπως τα παιχνίδια ρόλων. Τέτοιου είδους δράσεις είναι πολύ χρήσιμες στο να εμπλέκουν τους εκπαιδευόμενους να συμμετέχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία Περιεχόμενο της κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο Το περιεχόμενο της κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο έχει αναπτυχθεί βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας που έγινε στις χώρες του έργου, σε διευθυντές και υπαλλήλους πάνω στις δεξιότητες επικοινωνίας που προβλέπει το έργο High Heels. To περιεχόμενο της κατάρτισης είναι το παρακάτω: ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ Ενότητα 1: Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας για γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο Ενότητα 6: Επίλυση διαφωνιών Ενότητα 7: Επιρροή και διαπραγμάτευση ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ Ενότητα 1: Εισαγωγή στις δεξιότητες επικοινωνίας για γυναίκες στον κατασκευαστικό κλάδο Ενότητα 3: Εργασία και δικτύωση με αυτοπεποίθηση Ενότητα 4: Επικοινωνία με αντίκτυπο Μεθοδολογία διαδικτυακής εκπαίδευσης ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Για την υλοποίηση της κατάρτισης πρόσωπο με πρόσωπο, θα διοργανωθούν διαδικτυακές συνεδρίες στις χώρες του έργου (π.χ. ένα webinar και μια συνεδρία ενεργής μάθησης για διευθυντές και αντίστοιχα άλλο ένα για υπαλλήλους). 38

39 Οι διαδικτυακές συνεδρίες θα επιτρέψουν μια ευέλικτη συμμετοχή των εκπαιδευομένων καθώς και τη δικτύωση με τους συμμετέχοντες από άλλες χώρες του προγράμματος και την ανταλλαγή ιδεών και εμπειριών που σχετίζονται με την εργασία τους, ώστε να είναι σε θέση να χειριστούν πιο αποτελεσματικά τις προκλήσεις σε έναν ανδροκρατούμενο κλάδο και την ανάγκη να αναπτύξουν τις δεξιότητες επικοινωνίας. Επιπλέον, θα δώσει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να συζητήσουν την πρόοδο σχετικά με το κατά πόσο οι συμμετέχοντες έχουν χρησιμοποιήσει δεξιότητες επικοινωνίας στην εργασία τους και τα οφέλη τους, τόσο για αυτούς όσο και για την επιχείρηση. Επιπλέον, θα αναπτυχθούν περισσότερες ανάγκες ή μαθησιακές δυσκολίες που έχουν αντιμετωπίσει. Θα διοργανωθεί ένα webinar για διευθυντές και αντίστοιχα άλλο ένα για υπαλλήλους στις χώρες του έργου, ώστε να παρέχουν μια πιο αναπτυγμένη γνώση σε δεξιότητες επικοινωνίας. Το περιεχόμενο του Webinar θα είναι το παρακάτω: ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ Ενότητα 9: Δουλεύοντας με τον κόσμο Ενότητα 5: Χτίζοντας αποτελεσματικές σχέσεις Μια διαδικτυακή συνεδρία ενεργού μάθησης για διευθυντές και υπαλλήλους θα τους επιτρέψει να παρακολουθήσουν την εξέλιξη της γνώσης που απέκτησαν και να αξιολογήσουν το πώς χρησιμοποιούν τις δεξιότητες τους στην επικοινωνία στην εργασία τους. Η ενεργή μάθηση επιτρέπει στους εκπαιδευόμενους να εξετάσουν τις γνώσεις και την απόδοσή τους (γνώση, ικανότητες και στάση) να κατανοήσουν τον τρόπο που μαθαίνουν και να δουν το πώς χρησιμοποιούν τις καινούριες τους γνώσεις στην εργασία και την καθημερινότητά τους. Αυτή η μέθοδος, σχετίζεται με της κατάρτιση στις δεξιότητες επικοινωνίας καθώς δείχνει το πώς οι εκπαιδευόμενοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας στην εργασία τους, χρησιμοποιώντας την εμπειρία τους και τα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει. Συνεπώς, οι συνεδρίες ενεργούς μάθησης προσφέρουν στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να εντοπίσουν πραγματικά εργασιακά προβλήματα και να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να τα αντιμετωπίσουν ή να τα λύσουν χρησιμοποιώντας τις νέες τους δεξιότητες επικοινωνίας, ενώ ταυτόχρονα μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με αντίστοιχους ανθρώπους. Ερωτηματολόγιο αυτό-αξιολόγησης για διευθυντές και υπαλλήλους Με στόχο οι εκπαιδευόμενοι να αξιολογήσουν τις δεξιότητες επικοινωνίας τους, αναπτύχθηκαν ένα ερωτηματολόγιο αυτό-αξιολόγησης για τους διευθυντές και ένα για τους υπαλλήλους τα οποία και περιλαμβάνονται στο εκπαιδευτικό υλικό, με βάση τις δεξιότητες επικοινωνίας στις οποίες θα εκπαιδευτούν στο πλαίσιο του έργου. Ο κάθε ορισμός λαμβάνει μια βαθμολογία μεταξύ 1 και 4 (1 το χειρότερο και 4 το καλύτερο) και οι διευθυντές και οι υπάλληλοι αξιολογούν τις δεξιότητές τους αντίστοιχα. Το ερωτηματολόγιο μπορεί να συμπληρωθεί σε δυο στάδια, πριν και μετά την εκπαίδευση, ώστε να μετρήσει την πρόοδο και να συγκρίνει τα αποτελέσματα. 39

40 5.1.6 Αξιολόγηση και ενημερώσεις Μετά την ολοκλήρωση των μικτών πιλοτικών συνεδριών εκπαίδευσης (δηλαδή μετά την ατομική μελέτη, την πρόσωπο-με-πρόσωπο κατάρτιση, τα σεμινάρια, τις συνεδρίες ενεργού μάθησης), οι συμμετέχοντες και οι εκπαιδευτές θα αξιολογήσoυν το περιεχόμενο, τη μεθοδολογία, την παιδαγωγική και τον τρόπο διαχείρισης των συνεδριών και θα πραγματοποιηθούν ενημερώσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα δύο μαθήματα κατάρτισης που ανέπτυξε στο έργο μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω μετά τη λήξη του, συμβάλλοντας έτσι στην βιωσιμότητα του έργου με σκοπό να εκπαιδεύσει περισσότερους διευθυντές και υπαλλήλους σε περισσότερες χώρες στο μέλλον. 5.2 Δεξιότητες επικοινωνίας που αναπτύχθηκαν μέσω της εκπαιδευτικής προσέγγισης Ηγεσία Με την προτεινόμενη εκπαιδευτική προσέγγιση, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν μια πολύ σημαντική δεξιότητα, την την ηγεσία. Ένας απλός ορισμός του όρου της ηγεσίας είναι η ικανότητα που έχει κάποιος να παρέχει κίνητρα σε μια ομάδα ανθρώπων και να τους ενεργοποιεί για την επίτευξη ενός κοινού στόχου. Ο όρος ηγεσία περιλαμβάνει όλες τις πτυχές του να εμπνέεις τους συναδέλφους, καθώς και τα μέσα της προετοιμασίας. Δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι την τάση να είναι ηγέτες, δεδομένου ότι η ηγεσία δεν είναι απλώς ένα σύνολο τεχνικών οι οποίες όταν εφαρμοστούν, δίνουν τα σωστά αποτελέσματα. Η ηγεσία βασίζεται σε ιδέες, κίνητρα, επικοινωνία, συμμετοχή, διαχείριση κ.λπ. Ένας ηγέτης είναι ένα άτομο που διαθέτει ένα συνδυασμό προσωπικών και ηγετικών ικανοτήτων που κάνει τους άλλους να θέλουν να ακολουθήσουν την κατεύθυνση και τις πράξεις του. Σε επιχειρηματικό επίπεδο, η ηγεσία συχνά μετριέται αναφορικά με δείκτες απόδοσης, δεδομένου ότι οι ηγέτες είναι αυτοί που φέρνουν αποτελέσματα και επιτυγχάνουν την αύξηση των εισροών και του επιπέδου της εταιρείας τους μέσω της σωστής διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων Χτίσιμο ομάδας συνεργασία διαπροσωπικές δεξιότητες O όρος χτίσιμο ομάδας αναφέρεται στην επιλογή και την ομαδοποίηση των ανθρώπων που κατέχουν συγκεκριμένες δεξιότητες και χαρακτηριστικά, προκειμένου να εκτελέσουν μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή να ικανοποιήσουν ένα συγκεκριμένο στόχο. Μέσω της εκπαιδευτικής προσέγγισης, οι συμμετέχοντες καλούνται να συνεργαστούν και να βρουν τα δυνατά τους σημεία, να προσδιορίσουν τις συμπληρωματικές τους δεξιότητες και να συνεργαστούν προκειμένου να επιτευχθεί ο επιθυμητός κοινός στόχος. Οι συμμετέχοντες θα πρέπει να σχηματίσουν μια ομάδα, να συνεργαστούν και να επιτύχουν κοινούς στόχους, να δημιουργήσουν συνέργειες μεταξύ τους και να ολοκληρώσουν αποτελεσματικά τις εργασίες. Θα πρέπει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι η ομάδα των συμμετεχόντων θα έχουν έναν εκπαιδευτή παρόντα για να τους προσφέρει καθοδήγηση, συμβουλές, και κατεύθυνση προς τον τελικό στόχο της μαθησιακής εμπειρίας Αποτελεσματικές ικανότητες στην επικοινωνία Οι δεξιότητες στην επικοινωνία σαν όρος δεν είναι μόνο η ικανότητα των ανθρώπων να μιλούν ή/και να γράψουν, αλλά μια αμφίδρομη ανταλλαγή μεταξύ δύο ή περισσότερων ατόμων όπου χτίζεται κοινή κατανόηση. Αυτή η κατανόηση μπορεί να αξιοποιηθεί για την επίτευξη των στόχων, την οικοδόμηση της γνώσης και να επηρεάσουν συμπεριφορές. Η επιχειρησιακή επικοινωνία είναι πιο επίσημη και συχνά πιο συγκεκριμένη από την προσωπική επικοινωνία. Επιπλέον, υπάρχουν 40

41 τεχνικές οι οποίες μπορούν να σιγουρέψουν την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας και συμπεριλαμβάνουν τα παρακάτω: Κατανόηση της προοπτικής του ακροατή και χρήση ορολογίας με την οποία είναι άνετος/η Χρήση μεταφορών για να κάνουν τις έννοιες πιο προσιτές στον ακροατή Χρήση του χιούμορ για να μειώσει τον πιθανό αρνητικό αντίκτυπο σε μια δύσκολη επικοινωνία Ζητήστε ανατροφοδότηση για να βεβαιωθείτε ότι τα στοιχεία που έλαβε ο συνομιλητής σας ήταν αυτά που είχατε σκοπό Μέσω της κατάρτισης, οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να επικοινωνούν με την ομάδα τους και να χτίζουν αυτή την ικανότητα, την οποία μπορούν να χρησιμοποιήσουν στο επαγγελματικό τους και το προσωπικό τους περιβάλλον, όταν εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα Αποτελεσματικές ικανότητες παρουσίασης Επιπλέον, μέσω των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, οι συμμετέχοντες θα κληθούν να παρουσιάσουν το υλικό τους μπροστά σε ανθρώπους και χρησιμοποιώντας γνωστές τεχνικές. Έτσι, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν την ικανότητα να παρουσιάσουν αποτελεσματικά, μέσω μιας δομημένης, καλά προετοιμασμένης και με έμφαση στην ομιλία, τις ιδέες ή τα επιχειρήματά τους στην ομάδα, προκειμένου να τους ενημερώσουν για τα ευρήματά τους. Μέσω αυτής της προσέγγισης. Η ομάδα στόχος θα πετύχει να κάνει το κοινό τους να: ΑΚΟΥΣΕΙ τι έχουν να που ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ αυτό που θέλουν να πουν ΣΥΜΦΩΝΗΣΟΥΝ με όσα έχουν ακούσει ΔΡΑΣΟΥΝ σε συμφωνία με τους γενικούς στόχους Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να προετοιμάσουν μια παρουσίαση που θα μείνει στο μυαλό του κοινού, μιας και οι άνθρωποι λίγο πολύ ξεχνούν: Το 38% της πληροφορίας σε 2 μέρες Το 65% της πληροφορίας σε 8 μέρες Το 75% της πληροφορίας σε 30 μέρες Μερικά πολύ σημαντικά σημεία για μια καλή παρουσίαση είναι: Η πρώτη και η τελευταία εντύπωση πρέπει να είναι θετική και υπέρ τους Τα ζητήματα πρέπει να τους ενδιαφέρουν Να δοθεί στο κοινό η γενική ιδέα πριν από τις λεπτομέρειες Περισσότερες από μια αισθήσεις προκαλούνται π.χ. προφορικά και οπτικά βοηθήματα Ζητείται ανατροφοδότηση Συζητούνται τα προβλήματα και οι απαιτήσεις Ικανότητες διαχείρισης χρόνου Άλλες δεξιότητες επικοινωνίας που θα αναπτύξουν οι συμμετέχοντες αφορούν την αποτελεσματική διαχείριση του χρόνου τους, ώστε να αντιμετωπίσουν με τις εργασίες που τους έχουν ανατεθεί. Σε γενικές γραμμές, η διαχείριση του χρόνου αναφέρεται στην ανάπτυξη των διαδικασιών και μέσων που αυξάνουν την απόδοση και την παραγωγικότητα. Στο επιχειρηματικό περιβάλλον, τη διαχείριση του χρόνου έχει πάρει διάφορες μορφές από μεθοδολογίες, όπως Enterprise Resource Planning, μέσω συμβουλευτικών υπηρεσιών όπως επαγγελματίες διοργανωτές. Στην περίπτωση αυτή οι συμμετέχοντες θα προσεγγίσουν το ζήτημα με έναν απλούστερο αλλά και εποικοδομητικό τρόπο, δεδομένου ότι οι δραστηριότητες μάθησης απαιτούν εστίαση, σωστή διαχείριση χρόνου και 41

42 αποτελεσματική συνεργασία για να ολοκληρωθούν στη δεδομένη χρονική στιγμή. Οι συμμετέχοντες θα μάθουν πώς να διαχειρίζονται σωστά το χρόνο τους, ώστε να σπαταλούν λιγότερο χρόνο για να εκτελούν τα καθήκοντα που έχουν, με λιγότερο θετική επίπτωση στα αποτελέσματα και τους στόχους τους Τέλος, οι συμμετέχοντες θα είναι πιο οργανωμένοι, αποτελεσματικοί και ευτυχισμένοι. Αυτές οι δεξιότητες αφορούν: Θέσπιση στόχων Σχεδιασμός Θέσπιση προτεραιοτήτων Λήψη αποφάσεων Διαμοιρασμός εργασιών Προγραμματισμός Εργασία & δικτύωση με αυτοπεποίθηση Η αυτοπεποίθηση είναι η πεποίθηση κάποιος έχει για τις δεξιότητες και ικανότητες του / της. Είναι μια απαραίτητη δεξιότητα προκειμένου να πείσει τους άλλους για την ποιότητα της εργασίας του και στις γνώσεις που κατέχει, ενώ τον βοηθάει να κρατήσει την ηρεμία του και «το πάνω χέρι". Ωστόσο, προκειμένου να επιτευχθεί η αυτοπεποίθηση, ένα πρόσωπο πρέπει να είναι σε θέση να κατανοήσει πως μπορεί να διεκδικηθεί και να κερδηθεί η εμπιστοσύνη. Επιπλέον, είναι μια επίκτητη δεξιότητα που αναπτύσσεται με την εξάσκηση και έτσι, μέσω της προτεινόμενης εκπαίδευσης, οι εκπαιδευόμενοι θα μάθουν πώς να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση, ακόμη και όταν τα πράγματα γίνονται σκληρά, ενώ θα κατανοήσουν μέσω της άσκησης πώς η εμπιστοσύνη δεν μπορεί να βοηθήσει σε όλες τις καταστάσεις ή στις σχέσεις με όλους τους τύπους των ανθρώπων. Επιπλέον, οι εκπαιδευόμενοι θα λάβουν γνώση σχετικά με τη δικτύωση, η οποία φαίνεται να είναι μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για πολλούς ανθρώπους, παρόλο που αναγνωρίζουν τη σημασία της. Για κάποιους η λέξη «δικτύωση» προκαλεί συναισθήματα φόβου, αμφιβολίας και τους κάνει να θέλουν να το σκάσουν. Η δικτύωση πρέπει να είναι και είναι μια win-win κατάσταση. Δεν πρέπει να περιμένουμε να επωφεληθούμε από ένα δίκτυο, αν δεν είμαστε έτοιμοι να δώσουμε κάτι σε αντάλλαγμα, ώστε να δημιουργηθούν αμοιβαία οφέλη. Οι εκπαιδευόμενοι θα μάθουν πώς να κατανοούν τους στόχους των άλλων μελών και να είναι έτοιμοι να βοηθήσουν για την επίτευξή τους. Με την οικοδόμηση αμοιβαία επωφελών σχέσεων (αυτός είναι ο στόχος της δικτύωσης) οι μαθητές θα είναι σε θέση να πάρουν υποστήριξη και γνώση από τους συναδέλφους τους και να επιτύχουν ακόμα περισσότερο στο εργασιακό τους περιβάλλον Επίλυση διαφωνιών Η σύγκρουση αποτελεί αναπόσπαστο μέρος οποιασδήποτε σχέσης εργασίας. Είναι αδύνατο για τους ανθρώπους να συμφωνήσουν για τα πάντα ανά πάσα στιγμή. Επίλυση των συγκρούσεων είναι η διαδικασία και η μέθοδος που κάποιος ακολουθεί για να διευκολύνει την ειρηνική κατάληξη μιας σύγκρουσης. Οι εκπαιδευόμενοι θα προσεγγίσουν και θα κατανοήσουν τα συναισθήματα που προκαλούν οι συγκρούσεις, όπως η απογοήτευση και η δυσφορία και θα μάθουν πώς να τις χειριστούν με σωστό τρόπο και έτσι, αντί να βλάπτουν τις σχέσεις εργασίας τους να χρησιμοποιούν τη σύγκρουση ως εργαλείο και ευκαιρία για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ τους. Οι εκπαιδευόμενοι θα μπορούσαν να διατηρήσουν τις επαγγελματικές τους σχέσεις ισχυρές και δυνατότερες μέσω της εκμάθησης δεξιοτήτων επίλυσης συγκρούσεων. Όταν μια σύγκρουση επιλύεται με έναν υγιή τρόπο, αυξάνει την κατανόησή μας για τον άλλο, χτίζει την εμπιστοσύνη και ενισχύει τους δεσμούς της σχέσης μας. Μέσα από τα διάφορα στάδια του προγράμματος κατάρτισης και την ίδια την ενότητα, οι μαθητές θα διαχειριστούν την επίλυση των συγκρούσεων με την αποτελεσματική χρήση της επικοινωνίας. Θα αναγνωρίσουν το πως η συμπεριφορά τους μπορεί 42

43 να επηρεάσει τα αποτελέσματα μιας κατάστασης «σύγκρουσης», αλλά και πώς να θέσει τους στόχους και τα αποτελέσματα που θέλουν να επιτύχουν από μια τέτοια κατάσταση. Τέλος, θα διερευνήσουν πώς να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τη δύναμη της επικοινωνίας για την επίτευξη θετικών αποτελεσμάτων. Η βασική δεξιότητα στην επίλυση των συγκρούσεων είναι η επικοινωνία με ένα διαφορετικό που να σας βοηθά να μεταφέρετε τα μηνύματά σας με σαφήνεια στο άλλο πρόσωπο, να ακούσετε προσεκτικά την δική τους άποψη, να διερευνήσετε τις επιλογές και τις ευκαιρίες σας και έτσι να φτάσετε σε ένα win-win αποτέλεσμα Επιρροή και διαπραγμάτευση Η διαπραγμάτευση είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας δύο ή περισσότερα άτομα "συζητούν" με σκοπό να καταλήξουν σε συμφωνία, να επιλύσουν μια διαφωνία ή να διευθετήσουν κάποιες διαφορές. Είναι μια διαδικασία με την οποία επιτυγχάνεται συμβιβασμός ή συμφωνία αποφεύγοντας τη διαφωνία. Συμβαίνει στην πλειονότητα των καθημερινών εργασιών ή δραστηριοτήτων μας και μπορεί να πάρει διάφορες μορφές. Μέσα από το μάθημα, οι εκπαιδευόμενοι θα κατανοήσουν ότι ο λόγος για τη διαπραγμάτευση είναι επειδή θέλουν κα κερδίσουν κάτι. Η διαπραγμάτευση είναι διαφορετική από μια απαίτηση ή αίτηση επειδή βασίζεται στην αρχή ότι θα πρέπει να δώσουν κάτι σε αντάλλαγμα. Θα συζητήσουν τη σημασία της επιρροής και της διαπραγμάτευσης κατά την εργασία για την επίτευξη των στόχων και την επίτευξη μιας winwin κατάστασης για βιώσιμα αποτελέσματα, ασκώντας διαφορετικές διαθέσιμες στρατηγικές, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων, πείθοντας και άλλους να δεχτούν την άποψή τους η οποία βασίζεται σε επιχειρήματα. Κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, πρέπει να λάβετε υπόψη: Κατ 'αρχάς, θα έχετε περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας αν ενεργήσετε σαν να περιμένετε να πάρετε περισσότερα από όσα ζητάτε. Αυτό σημαίνει, βέβαια, ότι γνωρίζετε τις προσδοκίες σας: τι θέλετε και τι είστε έτοιμοι να αποδεχθείτε και να συμβιβαστείτε. Ένας καλός διαπραγματευτής πάντα ξέρει πότε να κάνει πίσω από μια διαπραγμάτευση και, συνεπώς, θα πρέπει να έχετε ορίσει σε ποιο σημείο θα υποχωρήσετε από τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Δεύτερον, θα πρέπει να σχεδιάσετε τη στρατηγική σας για να πάρετε αυτό που θέλετε ή αυτό που προσπαθείτε να πετύχετε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διαπραγμάτευσης. Το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να πείτε το τι θέλετε, να το ζητήσετε απευθείας και ανοιχτά ώστε να είστε σίγουροι ότι το μήνυμά σας έχει περάσει ξεκάθαρα στους άλλους. Τρίτον, να κατανοήσετε τι χρειάζεται ο άλλος κα να σκεφτείτε κατά πόσο είναι εφικτό ή δυνατό να του το παρέχετε, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης Coaching Η διεθνής ομοσπονδία coaching (International Coach Federation - ICF) ορίζει το coaching ως η συνεργασία με τους πελάτες σε μια δημιουργική διαδικασία η οποία προκαλεί σκέψη και τους εμπνέει να μεγιστοποιήσουν την προσωπική και επαγγελματική δυναμική τους, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική στο σύνθετο και αβέβαιο σύγχρονο περιβάλλον. Ο Coach τιμάει τον πελάτη και τον θεωρεί τον ειδικό της ζωής και της δουλείας του/της και τον θεωρεί ότι ο κάθε πελάτης είναι δημιουργικός, ευρηματικός και πλήρης. Σε αυτές τις βάσεις, ο ρόλος του coach είναι να: Ανακαλύψει, διευκρινίσει και να ακολουθήσει τη γραμμή που θέλει να επιτύχει ο πελάτης Ενθαρρύνει τον πελάτη να ανακαλύψει τον εαυτό τουcourage client self-discovery Προκαλέσει λύσεις και στρατηγικές τις οποίες δημιουργεί ο πελάτης Να έχει τον πελάτη υπεύθυνο και υπόλογο 43

44 Αυτή η διαδικασία βοηθάει τους πελάτες να βελτιώσουν τον τρόπο που καταλαβαίνουν τη δουλεία και τη ζωή τους, ενώ βελτιώνουν τις ικανότητές τους στην ηγεσία και ξεκλειδώνουν τις δυναμικές τους. 5 Επιπλέον, το CIPD ορίζει το coaching ως τη διαδικασία που αναπτύσσει τις δεξιότητες και γνώσεις ενός ατόμου, ώστε να βελτιώνεται η επίδοσή τους στην εργασία, επιτυγχάνοντας τους στόχους του οργανισμού τους. Βάζει σαν στόχο τις υψηλές επιδόσεις και βελτίωση στην εργασία, ενώ μπορεί να έχει αντίκτυπο και στην προσωπική τους ζωή. Συνήθως διαρκεί μικρό διάστημα και εστιάζει σε συγκεκριμένες δεξιότητες και στόχους. Παρά το γεγονός ότι υπάρχει έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των επαγγελματιών coaches σχετικά με τους ακριβείς ορισμούς, αυτά είναι μερικά γενικά χαρακτηριστικά που συμφωνήθηκαν από coaching σε οργανισμούς: Πρόκειται ουσιαστικά για μια μη-κατευθυντήρια μορφή ανάπτυξης Εστιάζει στη βελτίωση της απόδοσης και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων Μπορούν να συζητηθούν και προσωπικά θέματα, αλλά η έμφαση δίνεται στην απόδοση στην εργασία. Οι δραστηριότητες στο coaching έχουν τόσο οργανωτικούς όσο και επιμέρους στόχους. Υποθέτει ότι το άτομο είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση και δεν χρίζει κλινικής παρέμβασης Παρέχει στα άτομα ανατροφοδότηση τόσο για τα δυνατά τους σημεία όσο και για τις αδυναμίες τους Είναι μια εξειδικευμένη δραστηριότητα, η οποία θα πρέπει να παραδίδεται μόνο από εκπαιδευμένους ανθρώπους. Μπορεί να είναι δύσκολη η διάκριση μεταξύ εκπαίδευσης, καθοδήγησης και παροχής συμβουλών. Στην πράξη, η «καθοδήγηση», χρησιμοποιείται στη θέση του «coaching». Παραδοσιακά, όμως, η καθοδήγηση στο χώρο εργασίας τείνει να περιγράψει μια σχέση στην οποία ένας πιο έμπειρος συνάδελφος χρησιμοποιεί την μεγαλύτερη γνώση και κατανόηση που έχει για το έργο ή το χώρο εργασίας για να υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός κατώτερου ή πιο άπειρου μέλους του προσωπικού». 6 Βάσει των δύο ορισμών που δίνονται παραπάνω και της δομής κατάρτισης, οι γυναίκες εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση από τη μια να αλλάξουν τη στάση τους και από την άλλη να χρησιμοποιήσουν την κατάρτιση για να αλλάξουν τις δεξιότητές τους ή/και να διευρύνουν τις γνώσεις τους Chartered Institute of Personnel Development 44

45 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ASQ, Plan-Do-Check-Act (PDCA) Cycle, Retrieved on: June 2014, Website: Cedefop, Terminology of European education and training policy, Retrieved June 2014 Website: Cessit, Guidebook for Adult Trainers and Managers, LLP PT-GRUNDTVIG- GMP Chartered Institute of Personnel Development, Retrieved June 2014 Website: Clark R., Mayer R., (2008), E-Learning and the Science of Instruction: Proven Guidelines for Consumers and Designers of Multimedia Learning Third Edition, Pfeiffer, San Francisco. Corry, M. (1996),Gagne's Theory of Instruction. Dr. Donald Cunningham Spring, Retrieved June 2014 Website: Defence Centers of Excelence, United States Government, Retrieved June 2014 Website: Driscoll M. (2001), Blended Learning: Let's Get Beyond the Hype, Retrieved June 2014, Website: Europa, Summaries of EU legislation, Key competences for lifelong learning, Retrieved June 2014 Website: g/c11090_en.htm Graham C., Dziuban C. Blended Learning Enviroments, Retrieved June 2014 Website: cational%20communication/er5849x_c023.fm.pdf Joyce, B., Weil, M., & Calhoun, E Models of Teaching 6th edn. Boston: Allyn and Bacon International Coach Federation, Retrieved June 2014 Website: mber=567 National Center for Vocational Orientation, Distance Learning, Retrieved June 2014 Website: Shiba S., Graham A., Walden D., 4 Révolutions du Management par la Qualité Totale, Dunod, Paris, 1997, p.69 University of Toronto, Learning Outcomes vs. Learning Objectives, Retrieved June 2014 Website: This project has been funded with support from the European Commission. This communication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 45