Δασική Αναψυχή & Περιήγηση

Transcript

1 Δασική Αναψυχή & Περιήγηση (Τουρισμός) (ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI)

2 ΥΛΗ 1. Εισαγωγή 2. Φύση της Δασικής Αναψυχής και Περιήγησης 3. Δασικοί Πόροι Αναψυχής 4. Δασικό Τοπίο 5. Οικονομική της Δασικής Αναψυχής 6. Ευκολίες (Έργα) σε Χώρους Υπαίθριας Αναψυχής 7. Βελτίωση του Φυσικού Περιβάλλοντος με Φυτοκομικά Έργα 8. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση 9. Νομοθεσία 10. Ειδικά Θέματα Εφαρμογών

3 Βαθμός ανάπτυξης δασικών χώρων για αναψυχή Η οργάνωση υπαίθριων χώρων περιλαμβάνει δημιουργία μοντέρνων τουριστικών καταλυμάτων (ξενοδοχεία, τουριστικά περίπτερα κλπ), κατασκήνωση, υπαίθρια γεύματα, δημιουργία μονοπατιών Για την οργάνωση ευκολιών και δραστηριοτήτων σε δασικούς χώρους, δυο παράγοντες έχουν σημασία: Η γενικότερη πολιτική, όσον αφορά τη διατήρηση του δασικού χαρακτήρα του περιβάλλοντος Τα αποτελέσματα ερευνών για την αντίληψη του κοινού, για τις δραστηριότητες που ήθελε να αναπτύξει στο δάσος στα πλαίσια της δασ. Αναψυχής Οι επισκέπτες προτιμούν το δάσος στη φυσική του κατάσταση για την ανάπτυξη: δραστηριοτήτων αναψυχής (υπαίθρια γεύματα, ξεκούραση, παιχνίδι, πεζοπορία, γνωριμία του περιβάλλοντος, απόλαυση της φύσης) Κατασκευών προσαρμοσμένων στο φυσικό περιβάλλον Την μικρότερη αλλοίωση του τοπίου

4 Βαθμός ανάπτυξης δασικών χώρων για αναψυχή Η ζήτηση της αναψυχής στα δασικά περιβάλλοντα ξεκίνησε διότι: Οι άνθρωποι αισθάνθηκαν την ανάγκη να επισκεφτούν και γνωρίσουν τα δάση Η εμπειρία της αναψυχής εξαρτάται από την ποιότητα του δασικού περιβάλλοντος Πρέπει να παρασχεθούν ευκολίες και οργανωμένοι χώροι δασικής αναψυχής Χρειάζονται πληροφορίες σχετικά με τα μεγέθη ζήτησης για αναψυχή (αριθμός επισκεπτών, είδος δραστηριοτήτων, εποχή επισκεψιμότητας, χρόνος παραμονής, δυναμικό και χωρητικότητα των δασικών πόρων για αναψυχή, κλπ) Χρειάζεται «διάλογος» με τους χρήστες της δασικής αναψυχής, με τους ΟΤΑ, τοπικούς Συλλόγους, με τον ντόπιο πληθυσμό, ώστε να οργανωθεί σωστά η δασική αναψυχή

5 Βαθμός ανάπτυξης δασικών χώρων για αναψυχή Η αξιοποίηση των χώρων για αναψυχή θα πρέπει να γίνεται με απλές κατασκευές και δραστηριότητες αναψυχής, χωρίς μεγάλες, μόνιμες εγκαταστάσεις που υποβαθμίζουν το περιβάλλον Οργάνωση σε ειδικούς χώρους ευκολιών για την ανάπτυξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων π.χ υπαίθρια αμφιθέατρα Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στον τρόπο κατασκευής των έργων (αποφυγή μεγάλων εκσκαφών, όχι ογκώδεις κατασκευές, όσο το δυνατό καλύτερη προσαρμογή στο περιβάλλον και στο τοπίο.

6 Γενικές αρχές κατασκευής έργων και παροχής ευκολιών αναψυχής Δυο βασικές αρχές για τη σωστή οργάνωση και διαχείριση των έργων αν αναψυχής αναφέρονται: Στην ικανοποίηση των αναγκών των επισκεπτών Λειτουργικές απαιτήσεις Φυσική χρήση των ευκολιών αναψυχής Χωροθέτησή τους στο χώρο αναψυχής Τρόπος κατασκευής και εγκατάστασής τους στο έδαφος Σωστή κατανομή τους στο χώρο Κατάλληλο σχεδιασμό τους (κατασκευή και μέτρα συντήρησης) Εφαρμογή κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων Αισθητικές απαιτήσεις Συναισθηματικές ή πνευματικές ικανοποιήσεις Κατάλληλο χειρισμό βλάστησης για αισθητική βελτίωση τοπίου Σημασία σε σχεδιαστικές λεπτομέρειες Προσοχή στα υλικά κατασκευής Προσαρμογή στο περιβάλλον και το τοπίο του δάσους

7 Γενικές αρχές κατασκευής έργων και παροχής ευκολιών αναψυχής Θα πρέπει να βρεθούν τρόποι αποφυγής ή ελάττωσης των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβάλλον: Στις ίδιες τις ευκολίες αναψυχής Σωστή κατανομή τους στο χώρο Κατάλληλο σχεδιασμό τους (κατασκευή και μέτρα συντήρησης) Εφαρμογή κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων για τη λειτουργία του χώρου αναψυχής και τη συμπεριφορά των επισκεπτών Οι υπεύθυνοι για τη δημιουργία χώρων αναψυχής πρέπει να διαθέτουν 3 χαρακτηριστικά : Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για θέματα δασικής αναψυχής Διάθεση πρωτοβουλίας ώστε να προσαρμόζονται στις επί τόπου συνθήκες & Φαντασία ώστε να συλλάβουν το μέγεθος του προβλήματος και να παρουσιάσουν πρωτότυπες λύσεις για την ικανοποίηση των επισκεπτών

8 Περιγραφή έργων και ευκολιών αναψυχής Η οργάνωση και η διαχείριση ενός δάσους για αναψυχή πρέπει να βασίζεται: Στα φυσικά χαρακτηριστικά του δάσους Στην οργάνωση των συντελεστών της παραγωγής Στη διερεύνηση των χαρακτηριστικών των επισκεπτών Στην αντίληψή τους για το δασικό περιβάλλον Τα έργα και οι ευκολίες που πρόκειται να γίνουν στο δάσος διακρίνονται σε τρεις (3) κατηγορίες: δημιουργία ευκολιών αναψυχής και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης λειτουργική οργάνωση των χώρων αναψυχής Βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος, με ενδεδειγμένο χειρισμό της βλάστησης, για αισθητική βελτίωση του τοπίου

9 Ευκολίες αναψυχής Οι δραστηριότητες που θεωρούνται πιο κατάλληλες για την ανάπτυξη δασικών χώρων αναψυχής είναι: πεζοπορία περιήγηση απόλαυση της φύσης και του τοπίου περιβαλλοντική εκπαίδευση υπαίθρια γεύματα ξεκούραση παιχνίδια και διάφορες ερασιτεχνικές δραστηριότητες

10 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Οι πεζόδρομοι και τα μονοπάτια δίνουν ευκαιρίες για περιήγηση, ενώνουν μεταξύ τους θέσεις αναψυχής, κατευθύνουν την κυκλοφορία μέσα στη φύση Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο σχεδιασμό τους Η διαφορά τους είναι στο μέγεθος Κατά τη μελέτη και κατασκευή πεζοδρόμων πρέπει να δίνεται προσοχή σε: ικανοποίηση των επισκεπτών προστασία του δασικού περιβάλλοντος άξονα (διαδρομή) που θα ακολουθηθεί απόλαυση ποικιλίας χαρακτηριστικών του δάσους, τοπίων ανάδειξη χαρακτηριστικών σημείων στο δάσος (γεωλογικοί σχηματισμοί, δέντρα με ιδιαίτερο σχήμα, σπάνια φυτά κλπ) στα χαρακτηριστικά τους (κλίση, πλάτος καταστρώματος, συμπληρωματικές δραστηριότητες

11 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Η μορφή του δικτύου των πεζοδρόμων Γραμμικό σχήμα που ενώνει ξεχωριστά σημεία αφετηρίας Σχήμα βρόγχου (απλού, πολλαπλού) που ξεκινά και τελειώνει στο ίδιο σημείο Σχήμα ακτίνων τροχού Σχήμα λαβύρινθου με πολλαπλές διαδρομές και σημεία αφετηρίας και τέρματος Κλίσεις πεζοδρόμων Αποφεύγονται μεγάλες κλίσεις αλλά και η ίδια ισχυρή κλίση για μεγάλο μήκος Προτιμότερη η ποικιλία κλίσεων με αναβάσεις και καταβάσεις Ιδανικό εύρος κλίσεων είναι από 0 έως 6 % Κλίσεις μέχρι 20% μόνο για μέτρα Πλάτος πεζοδρόμων Ανάλογα με τον τύπο και βαθμό χρήσης (μόνο προς μια ή διπλή κατεύθυνση) Ιδανικό πλάτος 1,0-1,6 μέτρα με διακύμανση κατά θέσεις

12 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Διαμόρφωση καταστρώματος των πεζοδρόμων Επιμελής καθαρισμός της βλάστησης Κατάλληλη διαμόρφωση του εδάφους για επίπεδη επιφάνεια Σπανιότερα επίστρωση της επιφάνειας των πεζοδρόμων Μόνο όταν εξασφαλίζεται σταθερότητα Όταν διασφαλίζεται ομαλότητα Καλύτερη αποστράγγιση Καλύτερη οπτική εμφάνιση Υπάρχουν διάφοροι τύποι επίστρωσης της επιφάνειας: Απλή διαμόρφωση εδάφους Χρησιμοποίηση φλοιού Χρήση ξυλοπελεκιδίων ή υπολειμμάτων υλοτομίας Σκυρόστρωση Αμμοχαλικόστρωση (συνήθως με σκουρόχρωμα υλικά) Πλακόστρωση Χρήση ασφαλτικών υλικών ή τσιμέντου

13 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Δημιουργία διαφόρων κατασκευών συμπληρωματικά των πεζοδρόμων Πεζογέφυρες Σκαλοπάτια ή ράμπες Εμπόδια για την ασφάλεια των επισκεπτών περιφράξεις Απομόνωση των ευαίσθητων περιοχών Στερέωση του καταστρώματος (με τοίχο αντιστήριξης) έργα για την απορροή των υδάτων ανάλογα τις ιδιαίτερες συνθήκες Εγκατάσταση ειδικών καθισμάτων (παγκάκια ή πάγκοι) Εγκατάσταση παρατηρητηρίων ή καθιστικών με κιόσκι Τοποθέτηση δοχείων απορριμμάτων Δημιουργία διαδρομών κλειστού κυκλώματος Μετατροπή ολόκληρων ή τμημάτων πεζοδρόμων σε μονοπάτια άθλησης ή εκγύμνασης Άλλοι πεζόδρομοι μπορεί να μετατραπούν και ως ποδηλατόδρομοι Δημιουργία δρόμων οδήγησης με ευχαρίστηση (για ξενάγηση με αυτοκίνητο)

14 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Απόλαυση της φύσης και περιβαλλοντική εκπαίδευση Θέσεις θέας σε πανοραμικό πεδίο ώστε να υπάρχει ξεκούραση με απόλαυση τοπίου Πιο ειδικά οι θέσεις θέας πρέπει να προσφέρουν : Αρκετό χώρο για στάθμευση Εύκολη κίνηση μεγάλου αριθμού αυτοκινήτων Άνετο σύντομο και ασφαλή πεζόδρομο από το χώρο στάθμευσης μέχρι τη θέση θέας Ευρύχωρη, άνετη πλατεία εφοδιασμού με διάφορες κατασκευές Η πλατεία όπου παρατηρείται η συσσώρευση κόσμου πρέπει να είναι ευρύχωρη Να εξασφαλίζεται άνετη κίνηση των επισκεπτών σε αυτή Ο εξοπλισμός των θέσεων θέας περιλαμβάνει πέτρινα και ξύλινα καθίσματα, δοχεία απορριμμάτων, στέγαστρο(α), πιθανόν ειδικά παρατηρητήρια, ενημερωτικές πινακίδες,

15 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Απόλαυση της φύσης και περιβαλλοντική εκπαίδευση Υπαίθρια γεύματα - ξεκούραση η επιλογή των θέσεων πρέπει να γίνεται με πολύ προσοχή και κατάλληλα εξοπλισμένους. Ο κύριος εξοπλισμός περιλαμβάνει : τραπεζοκαθίσματα Δοχεία απορριμμάτων Βρύσες για παροχή νερού Αφοδευτήρια Στέγαστρα ή κιόσκια Χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων Ειδικάδιαμορφωμένεςεστίεςπαρασκευήςφαγητού(ψησταριές) Οι βασικές αρχές στην οργάνωση ενός χώρου αναψυχής είναι: Τα τραπέζια να έχουν τον ίδιο προσανατολισμό με ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση 20 μ. Διαμόρφωση του χώρου όπου θα τοποθετηθούν τραπέζια Δημιουργία μονοπατιών 0.60 μ για προσπέλαση στα τραπέζια Οι βρύσες και οι τουαλέτες να είναι σε ελάχιστη απόσταση 50 μ

16 ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ - ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ Απόλαυση της φύσης και περιβαλλοντική εκπαίδευση Παιχνίδια και χόμπι η επιλογή των θέσεων πρέπει να γίνεται με πολύ προσοχή και κατάλληλα διαμορφωμένοι. Διάφοροι χώροι για παιχνίδι είναι : Παιδότοποι παιδικές χαρές Χώροι ελεύθερου παιχνιδιού (ρακέτες, βόλεϊ, ποδόσφαιρο κλπ) Οι ξύλινες κατασκευές περιλαμβάνουν: τραμπάλες, δοκοί ισορροπίας, κατασκευές για αναρρίχηση, τσουλήθρες, αμμοδόχους, ξύλινα σπιτάκια κλπ Οι κύριες δραστηριότητες που αφορούν χόμπι είναι: φωτογράφηση Συλλογή δειγμάτων άγριας ζωής ή πετρωμάτων Παρατήρηση άγριας ζωής (κυρίως πουλιών) αναρρίχηση

17 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΩΡΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ Εκτός από τις εργασίες χρειάζονται για την καλύτερη εξυπηρέτηση της αναψυχής και κάποιες άλλες εργασίες ή κατασκευές με τις οποίες : Προσδιορίζεται ο χαρακτήρας του δάσους ως δάσος αναψυχής Διευκολύνεται η λειτουργία του Βελτιώνονται οι συνθήκες προστασίας του Οι ευκολίες-κατηγορίες που πρέπει να μελετούνται σε κάθε περίπτωση δημιουργίας χώρων δασικής αναψυχής είναι: Προσπέλαση του δάσους Δημιουργία έργων υποδομής Δημιουργία χώρων στάθμευσης Διαμόρφωση εισόδων εξόδων δάσους Διαμόρφωση χώρων πληροφόρησης ενημέρωσης των επισκεπτών Τοποθέτηση ενημερωτικών - πληροφοριακών πινακίδων Εγκατάσταση φυλακίου παρατηρητηρίου και διοικητηρίου Έργα προστασίας του δάσους (περιφράξεις, αντιπυρικά μέτρα κλπ) Έκδοση κανονισμού λειτουργίας, ενημερωτικά φυλλάδια και δημιουργία φορέα διοίκησης & διαχείρισης του δάσους - πάρκου