-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ"

Transcript

1 -ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ «ΘΕΩΡΙΑ ΑΡΙΣΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ & ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ: ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΝΕΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕ ΕΤΟΙΜΑ ΝΑ ΕΝΤΑΧΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ;» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Α.Μ. 61 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Α. ΖΕΡΒΟΓΙΑΝΝΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 28 ΠΑΤΡΑ

2 Θα ήθελα να απευθύνω τις θερμότερες ευχαριστίες μου στην επιβλέπουσα καθηγήτριά μου κα Ζερβογιάννη Αθηνά για την πολύτιμη καθοδήγησή της σε όλα τα στάδια της μεταπτυχιακής μου εργασίας και για την εμπιστοσύνη και εκτίμηση που μου έδειξε. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω και τα έτερα μέλη της τριμελούς εξεταστικής επιτροπής, κ. Ψαλτόπουλο Δημήτριο και κ. Πολυμένη Αθανάσιο, οι οποίοι ευγενικά δέχθηκαν να αξιολογήσουν την παρούσα μεταπτυχιακή εργασία

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ AΡΙΣΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Κριτήρια Πολιτική Ενοποίηση Εξέλιξη της θεωρίας των ΑΝΠ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΑΝΠ ΚΑΙ ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΧΩΡΕΣ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕ Κατά κεφαλήν προϊόν Ο βαθμός ανοίγματος του εμπορίου και το διμερές εμπόριο με την ΕΕ Ο βαθμός ανοίγματος του εμπορίου των νέων χωρών μελών της ΕΕ Βαθμός ανοίγματος του εμπορίου προς την ΕΕ Μερίδια εισαγωγών/εξαγωγών από και προς την ΕΕ στις συνολικές εισαγωγές/εξαγωγές Ονομαστική σύγκλιση ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Συσχέτιση οικονομικών κύκλων Οι συσχετίσεις των επιχειρηματικών κύκλων του πραγματικού ΑΕΠ Οι συσχετίσεις των κυκλικών διακυμάνσεων του επιπέδου των τιμών Έλεγχος της υπόθεσης της ενδογένειας Έλεγχος υπόθεσης σύγκλισης Σύγκλιση Έννοια και μορφές Σύγκλιση εντός μιας οικονομίας και σύγκλιση ανάμεσα σε διάφορες οικονομίες β-σύγκλιση και σ-σύγκλιση Απόλυτη και σχετική σύγκλιση β- ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέχρι την ίδρυση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) η Ευρώπη πέρασε από διάφορα στάδια εξελικτικής διαδικασίας. Αρχικά από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) που επικυρώθηκε στην συνθήκη του Παρισιού στις 18 Απριλίου 1951 που ήταν ουσιαστικά μια τελωνιακή ένωση που κατήργησε τους τελωνιακούς δασμούς ή φόρους μεταξύ των έξι ευρωπαϊκών χωρών που συμμετείχαν, δηλαδή την Γερμανία, την Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία. Εν συνεχεία στην Συνθήκη της Ρώμης τα έξι κράτη μέλη υπέγραψαν στις 25 Μαρτίου 1957 την Συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), η οποία τέθηκε σε ισχύ την 1 η Ιανουαρίου Σκοπός της ήταν η δημιουργία μιας κοινής αγοράς μεταξύ των κρατών μελών που περιελάμβανε τόσο την πραγματοποίηση μιας τελωνιακής ένωσης, δηλαδή την κατάργηση μεταξύ τους των τελωνιακών δασμών και κοινή δασμολογική πολιτική προς τρίτες χώρες όσο και την σύγκλιση ορισμένων οικονομικών πολιτικών, όπως την ελεύθερη κυκλοφορία προϊόντων, μισθωτών εργαζομένων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Στην ΕΟΚ εντάχθηκαν αργότερα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία και η Δανία. Η ένταξή τους επικυρώθηκε από την Συνθήκη των Βρυξελλών στις 22 Ιανουαρίου 1972, ενώ την 1 η Ιανουαρίου 1981 σε αυτήν εντάχθηκε η Ελλάδα (Συνθήκη Αθηνών, 22 Ιανουαρίου 1979) και την 1 η Ιανουαρίου 1986 η Ισπανία και η Πορτογαλία. Έπειτα, στο Μάαστριχ στις 7 Φεβρουαρίου 1992 τα δώδεκα κράτη μέλη της ΕΟΚ αποφάσισαν να αναπτύξουν μέσα στην ενιαία αγορά μια οικονομική και νομισματική ένωση, μια συνεργασία για τις εσωτερικές υποθέσεις, δηλαδή κατάργηση εσωτερικών συνόρων και συνεργασία για τις δικαστικές υποθέσεις και μια κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, δηλαδή κοινή αμυντική πολιτική, μετατρέποντας την ΕΟΚ σε Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Διεύρυνση της ΕΕ από δώδεκα σε δεκαπέντε μέλη υπήρξε με την υπογραφή στις 24 Ιουνίου 1994 στην Κέρκυρα της ένταξης της Αυστρίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Τέλος, στο ευρωπαϊκό συμβούλιο της Κοπεγχάγης τον Δεκέμβριο του 22 αποφασίστηκε η ένταξη δώδεκα κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, της Πολωνίας, της Ουγγαρίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας, της Σλοβενίας, της Εσθονίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Κύπρου και της Μάλτας που εντάχθηκαν το 24 και της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας που εντάχθηκαν το

5 Το τελευταίο στάδιο της ολοκλήρωσης επιτεύχθηκε με την δημιουργία της ΟΝΕ, η οποία έγινε σε τρία στάδια. Η Συνθήκη του Μάαστριχ προέβλεπε τη σταδιακή καθίδρυση μιας ενιαίας νομισματικής πολιτικής βασισμένης σε ένα ενιαίο νόμισμα το οποίο θα διαχειρίζεται μια ενιαία και ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα. Το πρώτο στάδιο άρχισε την 1 η Ιουλίου 199 όπου αυτή η φάση είχε ως στόχο την επίτευξη μιας πιο μεγάλης σύγκλισης των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών και παράλληλα την στενότερη συνεργασία των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Στις 15 και 16 Δεκεμβρίου 1995 αποφασίστηκε πως το όνομα του ενιαίου νομίσματος θα ήταν ευρώ. Το δεύτερο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης διήρκησε από την 1 η Ιανουαρίου 1994 έως τις 31 Δεκεμβρίου Σε αυτήν την φάση οι χώρες θα έπρεπε να αποφεύγουν τα υπερβολικά ελλείμματα και να προχωρήσουν σταδιακά στην ανεξαρτητοποίηση των κεντρικών τραπεζών τους. Ταυτόχρονα έπρεπε οι χώρες που επιθυμούσαν να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα να οδηγηθούν προς την επίτευξη πέντε κριτηρίων που είχαν ορισθεί στην Συνθήκη του Μάαστριχ : α) ο πληθωρισμός δεν θα έπρεπε να ξεπερνά το συν 1,5% του μέσου όρου των τριών κρατών με τις καλύτερες επιδόσεις στο επίπεδο τιμών, β) το δημοσιονομικό έλλειμμα να μην ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ, γ) το δημόσιο χρέος να μην ξεπερνά το 6% του ΑΕΠ, δ) να υπάρχει σύγκλιση των επιτοκίων και τέλος ε) την επίτευξη σταθερότητας της συναλλαγματικής τους ισοτιμίας. Την 1 η Μαΐου 1998 το Συμβούλιο έκρινε ότι τα ένδεκα μέλη της ΕΕ, εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας, της Σουηδίας και της Ελλάδας, πληρούσαν τους απαραίτητους όρους για την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος. Η Δανία και η Αγγλία αρνήθηκαν να προχωρήσουν στο τρίτο στάδιο ενώ η Ελλάδα και η Σουηδία δεν πληρούσαν τους απαραίτητους όρους τότε αλλά τον Ιούλιο του 2 διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα πληρούσε πλέον τα κριτήρια σύγκλισης. Από την 1 η Ιανουαρίου 1999 ξεκινά το τρίτο στάδιο της ΟΝΕ, όπου τα έντεκα κράτη εντάσσονται στο μηχανισμό των συναλλαγματικών ισοτιμιών (ΕΝΣ 2 ή ERM II) εντός του οποίου καθορίζεται αμετάκλητα μια κεντρική ισοτιμία των εθνικών νομισμάτων τους έναντι του ευρώ με κεντρικό περιθώριο διακύμανσης +/- 15%. Την 1 η Ιανουαρίου 22 τα εθνικά νομίσματα έπαυσαν να ισχύουν πλέον και αντικαταστάθηκαν από το ευρώ. Με την διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 24 τα κράτη μέλη της αυξήθηκαν κατά δέκα ενώ 75 εκατομμύρια επιπλέον άνθρωποι προσχώρησαν σε αυτήν. Από το 27 με την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, η ΕΕ αποτελείται πλέον από 27 μέλη. Οκτώ από τις νέες χώρες μέλη αποτελούν πρώην σοβιετικά κράτη (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, - 4 -

6 Πολωνία, Τσεχία, Ουγγαρία και Σλοβακία) ενώ μια είναι πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία (Σλοβενία), δύο είναι μεσογειακές χώρες (Μάλτα και Κύπρος) όπου είναι και οι μικρότερες πληθυσμιακά και δυο βαλκανικές (Βουλγαρία και Ρουμανία). Επομένως αρκετές από αυτές βρίσκονται σε ένα σχετικά μεταβατικό στάδιο όσον αφορά την μετατροπή τους σε οικονομίες αγοράς. Στόχος των χωρών αυτών είναι πλέον η ένταξή τους στην ΟΝΕ, όμως πριν την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος θα πρέπει να αποδείξουν ότι είναι έτοιμα και ικανοποιούν τα κριτήρια σύγκλισης. Όλες οι χώρες θα πρέπει να εντάξουν τα νομίσματά τους για αυτό τον σκοπό στον ΕΝΣ 2 για δύο τουλάχιστον έτη και θα πρέπει να τηρούν τα συνήθη περιθώρια διακύμανσης που προβλέπονται από αυτόν. Στον ΕΝΣ 2 εισήλθαν η Εσθονία, η Λιθουανία και η Σλοβενία στις 28 Ιουνίου 24 και η Κύπρος, η Λετονία και η Μάλτα στις 2 Μαΐου 25 με σκοπό να αποκτήσουν το νέο νόμισμα μέχρι το 27. Η Σλοβενία κατάφερε τελικώς να ενταχθεί στην ΟΝΕ τον Ιανουάριο του 27 και η Κύπρος και η Μάλτα τον Ιανουάριο του 28. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι να εξετάσουμε σε ποια έκταση τα δώδεκα νέα κράτη μέλη της ΕΕ είναι σε θέση να εισαχθούν στην οικονομική και νομισματική ένωση. Η διάθρωση της μελέτης είναι η εξής : Στην ενότητα 2 που ακολουθεί γίνεται μια αναφορά στα κριτήρια ένταξης γενικά σε μια άριστη νομισματική περιοχή. Στην ενότητα 3 εξετάζεται η σχετική βιβλιογραφία. Η ενότητα 4 εμπεριέχει περιγραφική ανάλυση του εμπορίου των δώδεκα νέων κρατών μελών της ΕΕ και εξετάζει και την διαχρονική πορεία των κατά κεφαλήν εισοδημάτων των νεοεισερχόμενων χωρών καθώς και διάφορα άλλα οικονομικά μεγέθη που σχετίζονται με την ονομαστική οικονομική σύγκλιση. Στην ενότητα 5 εξετάζουμε την έκταση του συγχρονισμού των επιχειρηματικών κύκλων των δώδεκα νέων χωρών μελών της ΕΕ με την Ευρωζώνη καθώς επίσης και την επίδραση των ροών εμπορίου στο συγχρονισμό των κύκλων αυτών. Ουσιαστικά ελέγχεται η υπόθεση της "ενδογένειας". Επίσης ελέγχεται η υπόθεση της β-σύγκλισης για τις χώρες αυτές, που στηρίζεται στο υπόδειγμα του Solow. Τέλος, στην ενότητα 9 ακολουθεί ο επίλογος

7 2. Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ AΡΙΣΤΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ 2.1 Κριτήρια Άριστη νομισματική περιοχή (ΑΝΠ) θεωρείται μια γεωγραφική επικράτεια μιας ομάδας χωρών οι οποίες έχουν υιοθετήσει ένα κοινό νόμισμα. Το κοινό αυτό νόμισμα μπορεί να κυμαίνεται ελεύθερα με τα νομίσματα των χωρών του υπόλοιπου κόσμου. Μια τέτοια ένωση αποτελεί και η οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ). Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών, που αναπτύχθηκε αρχικά την δεκαετία του 6 από τους Mundell (1961) και Mckinnon (1963), παρέχει κάποια κριτήρια μέσα από τα οποία εκτιμούνται τα κόστη και τα οφέλη από την ένταξη μιας χώρας σε αυτές. Τα κριτήρια αυτά είναι : α) η ομοιότητα των δομών των οικονομιών τους β) η υψηλή κινητικότητα των παραγωγικών συντελεστών, και ιδιαίτερα της εργασίας που αποτελεί κύριο μηχανισμό προσαρμογής έναντι των ασύμμετρων διαταραχών, δηλαδή διαταραχών που είτε δεν πλήττουν το σύνολο των χωρών της νομισματικής ένωσης αλλά μόνο ορισμένες από αυτές τις χώρες, είτε πλήττονται όλες οι οικονομίες των ΑΝΠ σε διαφορετική έκταση γ) η ανοικτότητα του εμπορίου των υποψηφίων χωρών με τις υπόλοιπες χώρες των ΑΝΠ δ) η ευκαμψία μισθών και τιμών ε) η ομοιομορφία στους ρυθμούς πληθωρισμού στ) η ενοποίηση των οικονομικών αγορών Ομοιότητα δομών Η απώλεια της ανεξαρτησίας της συναλλαγματικής πολιτικής αποτελεί κόστος όταν οι οικονομίες πλήττονται από ασύμμετρες διαταραχές καθώς οι κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι κύριος μηχανισμός αποκατάστασης της ισορροπίας. Επομένως αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας αποτελεί σημάδι ύπαρξης ασύμμετρων διαταραχών και μια χώρα άρα θα είχε όφελος να ενταχθεί στις ΑΝΠ μόνο όταν οι διαταραχές είναι συμμετρικές. Θα πρέπει επίσης να αναφέρουμε πως η ομοιότητα των δομών των οικονομιών των ΑΝΠ συνεπάγεται ότι οι διαταραχές που ενδεχομένως τις πλήττουν θα είναι συμμετρικές και άρα θα υπάρξει σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας, και κατ επέκταση συγχρονισμός των - 6 -

8 επιχειρηματικών κύκλων των οικονομιών αυτών. Στόχος για την ένταξη στην ΑΝΠ είναι οι οικονομικοί κύκλοι των υπό ένταξη χωρών να συγκλίνουν με αυτούς των άλλων κρατών μελών της Νομισματικής Ένωσης. Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, θα σήμαινε σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας και κατά συνέπεια απουσία ασύμμετρων διαταραχών. Συμπεραίνουμε ότι το κόστος από την εγκατάλειψη της ανεξαρτησίας της νομισματικής πολιτικής και της πολιτικής των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών, που χρησιμοποιούνται για την προσαρμογή της οικονομίας μετά από κάποια διαταραχή, δεν είναι πολύ μεγάλο όταν υπάρχει ομοιότητα των δομών των οικονομιών και σύγκλιση των επιχειρηματικών κύκλων. Κινητικότητα παραγωγικών συντελεστών Σύμφωνα με τον Mundell (1961) αποτελεί κόστος για τα κράτη μέλη, η ανικανότητα τους να απορροφήσουν τις επιπτώσεις που προκαλούνται στις οικονομίες τους όταν αυτές πλήττονται από ασύμμετρες διαταραχές εντός μιας νομισματικής ένωσης, εφόσον έχουν χάσει το δικαίωμα άσκησης αυτόνομης εθνικής νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής. Εάν, όμως, υπάρχει μεγάλη εσωτερική κινητικότητα των συντελεστών παραγωγής, δηλαδή αν οι παραγωγικοί συντελεστές μετακινούνται από χώρες μέλη με πλεόνασμα παραγωγικών συντελεστών προς χώρες μέλη με έλλειμμα, τότε το παραπάνω κόστος εξαφανίζεται ενώ ταυτόχρονα παύει να υπάρχει η ανάγκη άσκησης ανεξάρτητης συναλλαγματικής πολιτικής. Ο Mundell παραθέτει και ένα υπόδειγμα όπου χωρίζει την βόρεια Αμερική σε δυτική και ανατολική όπου χαρακτηρίζονται από ελαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες (US/Canadian), πλήρη απασχόληση και ισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών. Υποθέτει ότι η ανατολική Αμερική παράγει αυτοκίνητα ενώ η δυτική Αμερική παράγει ξυλεία. Αν υποτεθεί ότι υπάρχει μια μετακίνηση της ζήτησης από αυτοκίνητα σε ξυλεία και αν υποτεθεί επίσης ότι δεν μπορούν να μειωθούν οι τιμές και οι μισθοί χωρίς να προκαλέσουν πληθωρισμό και ανεργία, τότε η παραπάνω μετατόπιση της ζήτησης θα προκαλέσει ανεργία στην ανατολική Αμερική και πληθωριστικές πιέσεις στην δυτική Αμερική. Αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μέσω των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών. Επίσης, με άσκηση κατάλληλης νομισματικής πολιτικής, εν προκειμένω επεκτατικής, θα μπορούσε να αποφευχθεί ο πληθωρισμός δυτικά και η ανεργία ανατολικά. Όμως κατά τον Mundell το - 7 -

9 παραπάνω πρόβλημα θα μπορούσε να επιλυθεί αν υπήρχε κινητικότητα των παραγωγικών συντελεστών από την δύση στην ανατολή. Συνοψίζοντας, εφόσον η συναλλαγματική ισοτιμία δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις χώρες μέλη μιας αρίστης νομισματικής περιοχής για την εξισορρόπηση από τις διάφορες διαταραχές, αφού υπάρχει κοινό νόμισμα, τότε αυτό επιτυγχάνεται μέσω της κινητικότητας των συντελεστών παραγωγής, ιδίως της εργασίας. Στην Ευρώπη ωστόσο παρατηρείται εμμονή των ρυθμών ανεργίας, λόγω της χαμηλής κινητικότητας της εργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό το φαινόμενο όμως σχετίζεται με διάφορους παράγοντες. Μερικοί από αυτούς είναι ότι οι εργαζόμενοι θα πρέπει να μετακινούνται σε χώρες όπου υπάρχει διαφορετική κουλτούρα, διαφορετική γλώσσα καθώς επίσης και διαφορετικά φορολογικά συστήματα που πιθανόν να αποθαρρύνουν την κινητικότητα της εργασίας. Ανοικτότητα εμπορίου Σύμφωνα με τον McKinnon (1963), η ένταξη μιας χώρας σε μια νομισματική ένωση είναι περισσότερο ελκυστική όσο πιο ανοιχτή είναι η οικονομία της. Ο McKinnon αναπτύσσει ένα υπόδειγμα σύμφωνα με το οποίο υπάρχει μια μόνο νομισματική ένωση ωστόσο η συναλλαγματική ισοτιμία είναι ελαστική με τον υπόλοιπο κόσμο. Έστω ότι η χώρα παράγει μη εμπορεύσιμα καθώς επίσης και εμπορεύσιμα αγαθά, που χωρίζονται σε εισαγώγιμα και εξαγώγιμα αγαθά. Αν η χώρα είναι πολύ ανοιχτή στο ξένο εμπόριο, τότε οι εισαγωγές και οι εξαγωγές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την εγχώρια κατανάλωση. Αν υποθέσουμε ότι γίνεται μια υποτίμηση του νομίσματος αυτό θα μετακινήσει την παραγωγή από τα μη εμπορεύσιμα στα εμπορεύσιμα αγαθά και την κατανάλωση από τα εμπορεύσιμα στα μη εμπορεύσιμα αγαθά. Αυτό οδηγεί σε αύξηση του επιπέδου των τιμών αφού υπάρχει βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου μέσω της αύξησης της ανταγωνιστικότητας των εμπορεύσιμων αγαθών της χώρας και αφού τα εμπορεύσιμα αγαθά καταλαμβάνουν μεγάλο μερίδιο του καταναλωτικού καλαθιού. Η αύξηση του επιπέδου των τιμών αντίκειται στους στόχους των κυβερνήσεων για σταθερό επίπεδο τιμών. Ο Mckinnon επομένως συμπεραίνει ότι το σύστημα των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών είναι λίγο αποτελεσματικό. Προσθέτει ότι το πρόβλημα που δημιουργήθηκε θα μπορούσε να επιλυθεί μέσω της ασκήσεως κατάλληλης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής προκειμένου να μειωθούν οι ζητήσεις και για τα εισαγώγιμα και για τα εξαγώγιμα αγαθά. Η χαμηλή ζήτηση για εξαγώγιμα αγαθά θα - 8 -

10 απελευθέρωνε αγαθά για εξαγωγές ενώ η χαμηλή ζήτηση για εισαγώγιμα αγαθά θα μείωνε τις εισαγωγές. Αφού ο τομέας των μη εμπορεύσιμων αγαθών είναι μικρός, η χαμηλή ζήτηση τους θα δημιουργούσε μικρή ανεργία σε αυτόν τον τομέα που όμως αυτό θα αντιμετωπισθεί μέσω της κινητικότητας εργαζομένων στον τομέα των εμπορεύσιμων αγαθών. Έτσι όσο πιο ανοιχτή οικονομία έχουμε τόσο πιο αποτελεσματικές είναι οι μακροοικονομικές πολιτικές χωρίς την χρήση των ελαστικών ισοτιμιών. Αντίθετα, έστω ότι είχαμε μια σχετικά κλειστή οικονομία, που σημαίνει ότι παράγει περισσότερο μη εμπορεύσιμα αγαθά. Αν γινόταν μια υποτίμηση του νομίσματος, τότε όπως και παραπάνω θα είχαμε αύξηση του επιπέδου των τιμών όχι όμως τόσο μεγάλη όσο όταν έχουμε μια ανοιχτή οικονομία και αυτό συμβαίνει γιατί τώρα τα μη εμπορεύσιμα αγαθά είναι αυτά που έχουν μεγάλο μερίδιο στο καταναλωτικό καλάθι. Αντίθετα, αν ασκηθούν οι κατάλληλες δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές για την βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου έτσι ώστε να μειώσουν τις ζητήσεις των εμπορεύσιμων και μη εμπορεύσιμων αγαθών, η ανεργία που θα δημιουργηθεί στον τομέα των μη εμπορεύσιμων αγαθών θα είναι πιο υψηλή από ότι η ανεργία στην ανοιχτή οικονομία. Επομένως, θα χρειαστεί να ωθηθούν οι τιμές προς τα κάτω. Άρα οι κυμαινόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες είναι αναγκαίες όταν πρόκειται για κλειστές οικονομίες από ότι αν ασκηθούν μακροοικονομικές πολιτικές. Εν κατακλείδι η αποτελεσματικότητα της συναλλαγματικής πολιτικής μιας χώρας εξαρτάται από το πόσο ανοιχτή οικονομία έχει. Πιο συγκεκριμένα, όσο περισσότερο ανοιχτή είναι μια οικονομία τόσο λιγότερο αποτελεσματική είναι η συναλλαγματική της πολιτική και το κόστος από την απώλεια της ανεξαρτησίας της είναι μικρότερο. Επί πρόσθετα, όταν μια χώρα πλήττεται από μια αρνητική διαταραχή, είναι προτιμότερο να ανήκει σε μια νομισματική ένωση διότι έτσι οι κίνδυνοι μοιράζονται μεταξύ των μελών της ΑΝΠ. Η ένταξη μιας χώρας σε μια νομισματική ένωση έχει ως αποτέλεσμα την μείωση του αναλαμβανόμενου κινδύνου από πιθανές διαταραχές, κάτι που δίνει ώθηση στο εμπόριό της και αυτό έχει θετική επίδραση στην σύγκλιση των επιχειρηματικών κύκλων. Ευκαμψία τιμών και μισθών Από τα παραδείγματα που παρέθεσαν οι Mundell και Mckinnon φαίνεται η σπουδαιότητα της ευκαμψίας των τιμών και των μισθών μεταξύ χωρών που μοιράζονται ένα κοινό νόμισμα, για την απορρόφηση των ασύμμετρων διαταραχών που προκαλούν πληθωρισμό και ανεργία

11 Σε αυτήν την περίπτωση, η απώλεια της ονομαστικής συναλλαγματικής ισοτιμίας δεν αποτελεί κόστος. Ομοιομορφία στους ρυθμούς πληθωρισμού Όταν οι ρυθμοί πληθωρισμού μεταξύ των χωρών των ΑΝΠ παραμένουν όμοιοι, με το πέρασμα του χρόνου, προωθείται και το εμπόριο χωρίς να υπάρχει ανάγκη προσαρμογής μέσω των διακυμάνσεων της ονομαστικής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Διαφορετικά, ο υψηλός πληθωρισμός αντιμετωπίζεται με μια ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας που επιφέρει μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της χώρας και επομένως έχει επίπτωση στο εμπόριό της. Επίσης, ο υψηλός πληθωρισμός σχετίζεται και με υψηλότερη ανεργία καθώς και με χαμηλότερα επίπεδα πραγματικού κατά κεφαλήν εισοδήματος. Ενοποίηση αγοράς Τέλος, η ενοποίηση της οικονομικής αγοράς πραγματοποιείται μέσω της οικονομικής σύγκλισης, όπου όλες οι χώρες μέλη της ΟΝΕ έχουν ικανοποιήσει τα κριτήρια του Μάαστριχ, ακόμη και μέσω της ομοιομορφίας οικονομικών θεσμών και αγορών, του βαθμού οικονομικών ροών ανάμεσα στις χώρες και τέλος της ισοτιμίας των αγοραστικών δυνάμεων. 2.2 Πολιτική Ενοποίηση Στην δεκαετία του 7 άρχισαν να μελετώνται και να συνδυάζονται διαφορετικές πλευρές της θεωρίας των άριστων νομισματικών περιοχών. Δυο παράμετροι που αποτέλεσαν επίκεντρο μελέτης εκείνη την εποχή, ήταν η οικονομική και η πολιτική ενοποίηση. Έχουν ήδη προαναφερθεί οι παράγοντες που οδηγούν σε υψηλό βαθμό οικονομικής ενοποίησης. Όσον αφορά την πολιτική ενοποίηση θεωρείται σημαντική διότι οι χώρες συμμετέχουν σε κοινές δεσμεύσεις και συνεργάζονται σε διάφορες οικονομικές πολιτικές. Ο Issing (21) αναφέρει ότι η Ευρώπη ξεκίνησε αρχικά με οικονομική ενοποίηση, έπειτα οδηγήθηκε στην νομισματική ενοποίηση και σταδιακά οδηγείται προς την πολιτική ενοποίηση. Υπάρχουν τρεις βασικές απόψεις γύρω από την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Η πρώτη ταυτίζεται με την ύπαρξη αυξημένης πολιτικής ενοποίησης λόγω της στενότερης - 1 -

12 σχέσης διαφορετικών τμημάτων του δημόσιου τομέα. Η Ευρωβουλή και το Ευρωκοινοβούλιο αποτελούν τους ανώτατους νομοθέτες ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρμόζει τους ανώτατους νόμους και κανονισμούς. Τέλος, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο προστατεύει την νομοθεσία και φροντίζει για την σωστή εφαρμογή της. Η δεύτερη άποψη αναφέρεται στην σύνδεση της πολιτικής ενοποίησης και της νομισματικής ενοποίησης. Αυτή η σύνδεση αποτυπώνεται μέσω του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Παράλληλα, η συναλλαγματική πολιτική καθορίζεται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το ΕΣΚΤ. Η τρίτη άποψη αναφέρεται στην αυξημένη ανάγκη πολιτικού συντονισμού, λόγω των αυξανόμενων πολιτικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ των χωρών. 2.3 Εξέλιξη της θεωρίας των ΑΝΠ Στα μέσα της δεκαετίας του 8 όπου το ενδιαφέρον για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναζωπυρώθηκε, οι οικονομολόγοι ανέτρεξαν στην θεωρία των ΑΝΠ προκειμένου να απαντήσουν στο ερώτημα για το αν έπρεπε η Ευρώπη να προχωρήσει προς την κατεύθυνση μιας νομισματικής ενοποίησης. Ωστόσο, ξεκάθαρες απαντήσεις δεν δόθηκαν. Εντούτοις η σταδιακή θεωρητική και εμπειρική πρόοδος που σημειώθηκε στην θεωρία των ΑΝΠ, οδήγησε σε μια εκτίμηση των βασικών πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων μιας νομισματικής ενοποίησης. Παρατηρώντας την εξέλιξη της θεωρίας των άριστων νομισματικών περιοχών, την δεκαετία του 9 μέχρι και σήμερα το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στην πιο πολύπλοκη περιγραφή των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων από την ένταξη σε μια νομισματική ένωση. Τα πλεονεκτήματα αφορούν στο μικρότερο κόστος συναλλαγών ανάμεσα στις χώρες που εμπορεύονται μεταξύ τους, λόγω της χρησιμοποίησης ενός και μόνο κοινού νομίσματος. Επιπλέον στα πλεονεκτήματα συγκαταλέγονται η σταθερότητα των τιμών και η μείωση της αβεβαιότητας σχετικά με την πορεία της συναλλαγματικής ισοτιμίας που προωθεί το εμπόριο και τις ξένες άμεσες επενδύσεις. Στον αντίποδα βρίσκονται τα μειονεκτήματα που αναφέρονται στην απώλεια της αυτονομίας των χωρών στην άσκηση συναλλαγματικής πολιτικής εντός μιας νομισματικής ένωσης, που χρησιμοποιούταν ως σταθεροποιητικό εργαλείο έναντι των διαταραχών. Παρόλα

13 αυτά, χώρες με στενούς εμπορικούς δεσμούς και σχετικά συσχετισμένους επιχειρηματικούς κύκλους είναι πιθανόν να ωφεληθούν από την συμμετοχή τους σε μια νομισματική ένωση. Σύμφωνα με τους Frankel και Rose (1998) οι χώρες προκειμένου να ωφεληθούν από την ένταξή τους στην Ευρωζώνη θα πρέπει να έχουν τα εξής δύο χαρακτηριστικά : α) μεγάλο βαθμό ανοικτότητας της οικονομίας τους και β) υψηλή συσχέτιση των επιχειρηματικών τους κύκλων. Στο Διάγραμμα 1 η προς τα κάτω κλίση της γραμμής των άριστων νομισματικών περιοχών αποτυπώνει το παραπάνω όφελος από την υιοθέτηση ενός κοινού νομίσματος, που συνδέεται όπως προαναφέρθηκε θετικά με τον βαθμό εμπορίου και συσχέτισης των οικονομικών κύκλων των χωρών. Οι συνδυασμοί που βρίσκονται πάνω και δεξιά της γραμμής ΑΝΠ αντιπροσωπεύουν τις ομάδες χωρών που θα έπρεπε να ενταχθούν σε μια νομισματική ένωση καθώς τα πλεονεκτήματα υπερτερούν των κοστών από την απώλεια άσκησης ανεξάρτητης νομισματικής πολιτικής. Αντίθετα, στα σημεία κάτω και δεξιά της γραμμής αυτής, τα κόστη υπερτερούν των ωφελειών και επομένως οι χώρες θα πρέπει να διατηρήσουν ανεξάρτητη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική. Συσχέτιση των οικονομικών κύκλων Διάγραμμα 1 : Η γραμμή ΑΝΠ Καλοί υποψήφιοι για μια νομισματική ένωση Χώρες που διατηρούν την νομισματική τους ανεξαρτησία ΑΝΠ γραμμή Βαθμός ανοικτότητας της οικονομίας Πηγή: Frankel & Rose (1998)

14 Ο Krugman (1993) αντεπιχειρεί αναφέροντας ότι καθώς το εμπόριο αυξάνει, οι χώρες οδηγούνται σε μεγαλύτερη εξειδίκευση στην παραγωγή, η οποία με την σειρά της οδηγεί σε περισσότερο ασύμμετρους οικονομικούς κύκλους. Ποιο συγκεκριμένα, λόγω της μείωσης του κόστους των συναλλαγών και της αυξανόμενης ενοποίησης των χωρών, οι χώρες εξειδικεύονται στην παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών στα οποία έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα. Η εξειδίκευση αυτή κάνει τις χώρες πιο ευάλωτες σε στοχαστικές διαταραχές προσφοράς, το οποίο συνεπάγεται μείωση της συσχέτισης των επιχειρηματικών κύκλων ( υπόθεση εξειδίκευσης ). Επομένως υπάρχει κόστος από την ένταξη των χωρών σε μια νομισματική ένωση. Σύμφωνα πάλι με τους De Grauwe και Mongelli (25), η οικονομική ενοποίηση μπορεί να αυξάνει την ειδίκευση στην παραγωγή. Έτσι λοιπόν, η μεγαλύτερη οικονομική ενοποίηση σύμφωνα με την υπόθεση εξειδίκευσης, θα μετακινούσε μια χώρα μακριά από την περιοχή των οφελών από την ένταξη σε μια νομισματική ένωση. Αυτή η μετακίνηση αποτυπώνεται από το σημείο 1 του Διαγράμματος 2, δηλαδή δεξιά της γραμμής ΑΝΠ, στο σημείο 2, αριστερά της γραμμής. Διάγραμμα 2 : Υπόθεση εξειδίκευσης Συσχέτιση οικονομικών κύκλων 1 ΑΝΠ γραμμή EMU 2 Πηγή : De Grauwe, P. and Mongelli, F (25) Βαθμός ανοικτότητας της οικονομίας

15 Μια άλλη άποψη που εκφράστηκε είναι η υπόθεση της ενδογένειας της θεωρίας των άριστων νομισματικών περιοχών (Frankel και Rose (1998)), όπου σημειώνεται η θετική σχέση μεταξύ της συσχέτισης των οικονομικών κύκλων και των ροών εμπορίου. Σύμφωνα με αυτή την υπόθεση, η δημιουργία μιας νομισματικής ένωσης συνεπάγεται σταθερότητα της συναλλαγματικής ισοτιμίας, γεγονός το οποίο προσελκύει τις άμεσες ξένες επενδύσεις και ενθαρρύνει την πολιτική ενοποίηση. Αυτό εν συνεχεία οδηγεί σε ώθηση του εμπορίου και σε οικονομική ενοποίηση και παράλληλα σε συγχρονισμό των επιχειρηματικών κύκλων μεταξύ των χωρών που έχουν υιοθετήσει το κοινό νόμισμα. Η υπόθεση της ενδογένειας αποτυπώνεται στο Διάγραμμα 3. Έστω λοιπόν ότι μια ομάδα χωρών βρίσκεται αρχικά στο σημείο 1 και αποφασίζουν να ενωθούν. Τότε σχηματίζουν μια ένωση, όπως λόγου χάρη η ΕΕ. Η ένταση του διμερούς εμπορίου και η συσχέτιση των οικονομικών τους κύκλων θα αυξηθούν και επομένως θα μετακινηθούν στο σημείο 2. Αν τέλος, οι χώρες σχημάτιζαν μια νομισματική ένωση, όπως είναι για παράδειγμα η ΟΝΕ, ο βαθμός ανοικτότητας των οικονομιών τους και η συσχέτιση των επιχειρηματικών τους κύκλων θα αυξάνονταν ακόμα περισσότερο και επομένως θα μετακινούνταν στο σημείο 3 του Διαγράμματος. Διάγραμμα 3: Υπόθεση Ενδογένειας Συσχέτιση Οικονομικών κύκλων ΑΝΠ γραμμή ΕΕ ΟΝΕ Βαθμός οικονομικής σύγκλισης Πηγή : De Grauwe, P. and Mongelli, F (25)

16 3. ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Πολλοί συγγραφείς έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στο βαθμό συσχέτισης των επιχειρηματικών κύκλων. Οι Von Hagen και Traistaru (26) εκτίμησαν τους συντελεστές συσχέτισης των επιχειρηματικών κύκλων μεταξύ των νέων κεντρικών και ανατολικών ευρωπαϊκών χωρών (ΚΑΕ χώρες) 1 και τις υπάρχουσες ήδη χώρες της Ευρωζώνης 2 χρησιμοποιώντας τριμηνιαία στοιχεία για την περίοδο 199:Q1 έως 23:Q3. Βρήκαν ότι οι συσχετίσεις των επιχειρηματικών κύκλων μεταξύ των μελών της ΟΝΕ είναι μεγαλύτερες από ότι οι συσχετίσεις μεταξύ των νέων ΚΑΕ χωρών και των χωρών της ευρωζώνης. Για την Πολωνία, την Σλοβενία και την Ουγγαρία βρήκαν πως οι κύκλοι τους συσχετίζονται περισσότερο με αυτών των χωρών της Ευρωζώνης από ότι για τις υπόλοιπες νέες ΚΑΕ χώρες. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρηματικοί κύκλοι της Λιθουανίας και της Σλοβακίας, μεταξύ των νέων ΚΑΕ χωρών, βρέθηκαν να συσχετίζονται λιγότερο με τις χώρες της ΟΝΕ. Βασιζόμενοι σε αυτά τα αποτελέσματα, συμπέραναν πως τα νέα κράτη μέλη της ΕΕ δεν είναι κατάλληλα να ενταχθούν στην ΟΝΕ καθώς οι οικονομίες τους θα έχουν να αντιμετωπίσουν ασύμμετρες διαταραχές. Ιδιαίτερα εκτεθειμένοι σε τέτοιες διαταραχές είναι, σύμφωνα με τους Von Hagen και Traistaru (26), η Λιθουανία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Εσθονία και η Λετονία μεταξύ των νέων ΚΑΕ χωρών, διότι οι συντελεστές συσχέτισης των ρυθμών ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ με την ΟΝΕ, είναι αρνητικοί. Άρα χρειάζονται την ανεξαρτησία της νομισματικής πολιτικής τους και το σύστημα των κυμαινόμενων συναλλαγματικών ισοτιμιών προκειμένου να επιτύχουν μακροοικονομική σταθερότητα. Οι Von Hagen και Traistaru (26) τονίζουν επίσης ότι οι επιχειρηματικοί κύκλοι των χωρών επηρεάζονται τόσο από την ομοιότητα των δομών της οικονομίας τους όσο και από τον βαθμό ανοίγματος του εμπορίου. Την ομοιότητα των δομών την μετρούν ως: 6 SPEC ij = S ij S i ΕΕ (3.1) i= 1 1 Οι ΚΑΕ χώρες είναι : η Τσεχία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Σλοβενία και η Σλοβακία. 2 Οι υπάρχουσες χώρες της Ευρωζώνης που μελετώνται είναι : το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Πορτογαλία και η Φινλανδία

17 όπου Sij (S iεε ) = μερίδιο του i τομέα στο ΑΕΠ της χώρας j και της ΕΕ, αντίστοιχα 3 και SPEC i = δείκτης δομικής ανομοιότητας. Όσο μεγαλύτερες τιμές έχει αυτός ο δείκτης τόσο μικρότερη ομοιότητα έχουν οι δομές της οικονομίας τους. Οι δύο οικονομολόγοι θέλησαν να βρουν πώς επηρεάζει η δομική ανομοιότητα την σύγκλιση των οικονομικών κύκλων μεταξύ των νέων χωρών μελών της ΕΕ και της ΟΝΕ. Τα δεδομένα που χρησιμοποιούν αναφέρονται στην περίοδο 199:Q1-23:Q3 και λαμβάνουν όλους τους δυνατούς συνδυασμούς χωρών. Οι χώρες που μελετώνται είναι οι οκτώ νέες ΚΑΕ χώρες και οι χώρες της ΟΝΕ. Έτσι λοιπόν οι συγγραφείς παλινδρόμησαν αρχικά τον δείκτη δομικής ανομοιότητας με ορισμένες gravity μεταβλητές για να βρουν κατά πόσο και πως οι ακόλουθες μεταβλητές επηρεάζουν τον δείκτη και κατ επέκταση τον συγχρονισμό των οικονομικών κύκλων. Δηλαδή: (SPEC ij ) T = a +b*euro ij +c*ln(pop i *POP j ) T +d*ln(gdp i *GDP j ) e*lndist ij +f*border ij + ω(i,j) T (3.2) όπου, (SPEC ij ) T = δείκτης δομικής ανομοιότητας των τομέων των οικονομιών μεταξύ των χωρών i και j, ω(i,j) T = τυχαίο σφάλμα, EURO ij = ψευδομεταβλητή που λαμβάνει την τιμή ένα αν οι χώρες i και j αποτελούν μέλη της ΕΕ, (POP i ) T = μέσος πληθυσμός της χώρας i κατά την περίοδο Τ, DIST ij = απόσταση σε χιλιόμετρα μεταξύ των πρωτευουσών των χωρών i και j, BORDER ij = ψευδομεταβλητή, που λαμβάνει την τιμή ένα αν οι χώρες i και j έχουν κοινά σύνορα. Βρήκαν πως η ψευδομεταβλητή EURO ij επηρεάζει αρνητικά τον δείκτη δομικής ανομοιότητας ενώ η (POP i ) T και η DIST ij θετικά και η BORDER ij αρνητικά. Τον παραπάνω εκτιμημένο δείκτη δομικής ανομοιότητας τον χρησιμοποιούν σε δεύτερη συνάρτηση, η οποία τον συνδέει με τους επιχειρηματικούς κύκλους. : ) T C C CORR ( Y, Y = a + bln(spec ij ) T + ε(i,j) (3.3) i j 3 Ο δείκτης υπολογίστηκε για έξι τομείς της οικονομίας : γεωργίας και αλιείας, βιομηχανίας, κατασκευών, εμπορίου και μεταφορών, επιχειρήσεων και χρήματος και τέλος για άλλες υπηρεσίες

18 ) T C C όπου CORR ( Y, Y = συντελεστής συσχέτισης των ρυθμών ανάπτυξης του πραγματικού i j ΑΕΠ μεταξύ των χωρών i και j και ε(i,j) = σφάλμα παλινδρόμησης. Τα αποτελέσματά τους υποδηλώνουν ότι, όσο πιο ανόμοιες είναι οι δομές των οικονομιών μεταξύ των χωρών τόσο περισσότερο αποκλίνουν οι επιχειρηματικοί τους κύκλοι. Τον βαθμό ομοιότητας των τομέων των οικονομιών των οκτώ νέων ΚΑΕ χωρών και των χωρών της ΟΝΕ με την περιοχή του ευρώ, μελέτησαν επίσης οι Eickmeier και Breitung (26) χρησιμοποιώντας τριμηνιαία στοιχεία, για την περίοδο 1993:Q1-23:Q4. Βρήκαν πως, οι χώρες της οικονομικής και νομισματικής ένωσης παρουσίαζαν για την υπό εξέταση περίοδο μεγαλύτερες δομικές ομοιότητες με την Ευρωζώνη από ότι οι νέες ΚΑΕ χώρες το 23. Κατά μέσο όρο ο δείκτης δομικής ανομοιότητας για τις χώρες της ΟΝΕ 4 το 23 βρέθηκε να είναι 23,3 ενώ για τις οκτώ νέες ΚΑΕ χώρες 32,1. Η Ουγγαρία και η Εσθονία βρέθηκαν να έχουν τους μικρότερους δείκτες ανομοιότητας από το σύνολο των νέων κρατών μελών της ΕΕ (19,7 και 24,8 αντίστοιχα). Στον αντίποδα βρίσκονται η Λιθουανία και η Τσεχία που βρέθηκαν να έχουν τους μεγαλύτερους δείκτες (48,2 και 41,5 αντίστοιχα). Από τις χώρες της ΟΝΕ, την μεγαλύτερη δομική ανομοιότητα με την περιοχή του ευρώ παρουσίασε το Λουξεμβούργο (52,6) και η Ελλάδα (43,7) ενώ την μικρότερη έχουν η Ιταλία (6,6) και το Βέλγιο (9,4). Επίσης όπως προαναφέρθηκε, βρέθηκε να υπάρχει σχέση μεταξύ της έντασης του διμερούς εμπορίου και των επιχειρηματικών κύκλων (Von Hagen και Traistaru (26)). Ακολουθώντας μια παρόμοια διαδικασία με αυτή πιο πάνω για την περίοδο 199:Q1-23:Q3, μεταξύ των οχτώ νέων ΚAΕ χωρών και των χωρών της ΟΝΕ, θέλησαν να δείξουν αυτή την σχέση. Εκτίμησαν την πιο κάτω παλινδρόμηση: ln(trade ij ) T =a+b*euro ij +c*ln(pop i *POP j )+d*ln(gdp i *GDP j ) T +e*lndist ij +f*border ij + υ(i,j) T (3.4) 4 Οι χώρες της ΟΝΕ που μελετώνται είναι : η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Φινλανδία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία

19 όπου (TRADE ij ) T = βαθμός ανοίγματος του εμπορίου της χώρας i προς την χώρα j 5 και υ(i,j) T = στοχαστικό σφάλμα. Εκτίμησαν την παλινδρόμηση (3.4) για να βρουν κατά πόσο αυτές οι μεταβλητές επιδρούν στην ένταση του διμερούς εμπορίου και έμμεσα στην σύγκλιση των οικονομικών κύκλων των νέων χωρών μελών της ΕΕ με την Ευρωζώνη. Βρέθηκε ότι η ψευδομεταβλητή EURO ij και BORDER ij επιδρούν θετικά στο διμερές εμπόριο αντίθετα η μεταβλητή (POP i ) T και η ψευδομεταβλητή DIST ij επηρεάζουν αρνητικά την ένταση του διμερούς εμπορίου. Έπειτα χρησιμοποιώντας την εκτιμημένη πια μεταβλητή (TRADE ij ) T, παλινδρόμησαν την παρακάτω εξίσωση, προκειμένου να βρουν την επίδραση του βαθμού ανοίγματος των οικονομιών των υπό εξέταση χωρών προς την ΟΝΕ στην σύγκλιση των επιχειρηματικών κύκλων τους: ) T C C CORR ( Y, Y = α + βln(trade ij ) T + ψ(i,j) T (3.5) i j Το συμπέρασμα που εξάγεται από τις εκτιμήσεις των δύο συγγραφέων είναι ότι χώρες που έχουν πολύ ανοιχτό εμπόριο μεταξύ τους, οι κύκλοι τους θα συγκλίνουν. Ένα βήμα παρακάτω κάνουν οι Tondl και Traistaru-Siedsclag (26). Ερευνούν όχι μόνο τις άμεσες αλλά και τις έμμεσες επιδράσεις του βαθμού ανοίγματος του εμπορίου, της δομικής ανομοιότητας και της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας, στον συγχρονισμό των επιχειρηματικών κύκλων των χωρών εκτός της ΟΝΕ με των χωρών της Ευρωζώνης. Προκειμένου να αναγνωριστούν οι άμεσες και έμμεσες επιδράσεις των πιο πάνω παραγόντων εκτιμούν ένα σύστημα τεσσάρων εξισώσεων, χρησιμοποιώντας panel data για όλες τις 28 περιφέρειες του NUTS 2 6 επιπέδου των ΕΕ15 κατά την περίοδο Οι τέσσερις εξισώσεις είναι : T 1 X 5 ijt + M ijt (TRADE ij ) T = ( ), όπου το X ijt είναι οι εξαγωγές της χώρας i στην χώρα j την χρονική T t= 1 Fit + Fjt περίοδο t, το M ijt είναι οι εισαγωγές της χώρας i στην χώρα j την χρονική περίοδο t, το F it είναι οι συνολικές ροές εμπορίου της χώρας i την χρονική περίοδο t. 6 Ο NUTS 2 (Nomenclature of Territorial Units for Statistics) είναι ένας τυποποιημένος γεωκώδικας ο οποίος διαμερίζει την ευρύτερη γεωγραφική έκταση μίας χώρας σε περιφέρειες

20 CORRY it =α 1 TRADE it +α 2 SPEC it +α 3 EXCH it +α 4 R it +ε 1, it (3.6) TRADE it =β 1 SPEC it +β 2 EXCH it +β 3 I 1,it +β 4 R it +ε 2, it (3.7) SPEC it =δ 1 TRADE it +δ 2 EXCH it +δ 3 I 2,it +δ 4 R it +ε 3,it (3.8) EXCH it =γ 1 TRADE it +γ 2 SPEC it +γ 3 I 3,it +γ 4 R it +ε 4,it (3.9) όπου I 1,it I 2,it I 3,it, i=1,,28 είναι ο δείκτης των NUTS 2 περιφερειών των ΕΕ15 και t=1,,1 ο δείκτης του χρόνου. Το CORRY είναι η συσχέτιση ανάμεσα στους ρυθμούς μεταβολής της πραγματικής ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας 7 της περιφέρειας και τους αντίστοιχους της ΟΝΕ. Το TRADE είναι το μερίδιο των εξαγωγών προς τις χώρες της Ευρωζώνης ως ποσοστό της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, και ουσιαστικά μετρά τον βαθμό έντασης του εμπορίου μιας περιφέρειας. Το SPEC είναι ο δείκτης δομικής ανομοιότητας ο οποίος υπολογίζεται για τους εξής επτά τομείς της οικονομίας της κάθε περιφέρειας: του τομέα των ανθρακωρυχείων και της ενέργειας, των ποτών, των τροφίμων και των καπνών, του τομέα υφασμάτων και ένδυσης, του τομέα καυσίμων, χημικών, ελαστικών και πλαστικών προϊόντων, του τομέα των ηλεκτρονικών, των μεταφορών και τέλος των υπολοίπων βιομηχανιών. Ο δείκτης SPEC λαμβάνει τιμές μεταξύ και 2. Όταν ο δείκτης δομικής ανομοιότητας ισούται με μηδέν, αυτό συνεπάγεται ότι έχουμε τέλεια δομική ομοιότητα μεταξύ της περιφέρειας i και των χωρών της περιοχής του ευρώ. Αν ο δείκτης λάβει την τιμή 2, αυτό συνεπάγεται πως κάθε περιφέρεια εξειδικεύεται σε κάποιον τομέα και επομένως υπάρχει ανομοιότητα μεταξύ της περιφέρειας i και της Ευρωζώνης. Το EXCH μετράει την αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας των εθνικών νομισμάτων των περιφερειών έναντι του ευρώ (ECU/EURO). Οι μεταβλητές I 1,it, I 2,it και I 3,it θεωρούνται εξωγενείς. Για την συνάρτηση (3.7) ως εξωγενής μεταβλητή θεωρείται το άθροισμα του επιπέδου του εισοδήματος των οικονομιών της περιφέρειας i και της ΟΝΕ, συμβολίζεται ως SUM. Για την συνάρτηση (3.8), ως εξωγενής μεταβλητή λαμβάνεται η διαφορά λογαρίθμων μεταξύ του ρυθμού μεταβολής μεταξύ της κατά κεφαλήν ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της εκάστοτε περιφέρειας και της κατά κεφαλήν ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της ΟΝΕ (GAP), καθώς επίσης και το πληθυσμιακό μέγεθος της κάθε 7 Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία είναι ένα μέτρο της αξίας των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται σε έναν τομέα ή μία περιοχή μίας οικονομίας. Συνδέεται σαν μέτρο με το ΑΕΠ, καθώς και τα δύο μετρούν το προϊόν. Η σχέση που τα συνδέει είναι η εξής: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία + φόροι στα προϊόντα επιδοτήσεις στα προϊόντα = ΑΕΠ

21 περιφέρειας (POP). Τέλος, οι μεταβολές της διαφοράς του ρυθμού των επιτοκίων της περιφέρειας i με τον ρυθμό επιτοκίων της Ευρωζώνης (INT) θεωρούνται ως η εξωγενής μεταβλητή της συνάρτησης (3.9). Άρα I 1,it =SUM, I 2,it = GAP+ POP και I 3,it = INT. Η συνάρτηση (3.6) δείχνει τις άμεσες επιδράσεις που έχουν η ανοιχτότητα του εμπορίου, η δομική ανομοιότητα και η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας, στις συσχετίσεις των κύκλων ανάπτυξης της κάθε περιφέρειας με την ΟΝΕ. Οι δυο συγγραφείς βρήκαν πως όσο πιο ανοιχτό εμπόριο έχει μια περιφέρεια με την Ευρωζώνη, που συνεπάγεται πως οι διαταραχές που πιθανόν να πλήξουν τις οικονομίες θα είναι συμμετρικές, τόσο περισσότερο οι επιχειρηματικοί κύκλοι συγκλίνουν. Αντίθετα, όσο πιο μεγάλος είναι ο βαθμός δομικής ανομοιότητας και όσο πιο ασταθής είναι η συναλλαγματική ισοτιμία, που σημαίνει πως οι οικονομίες πλήττονται από ασύμμετρες διαταραχές, τόσο περισσότερο επομένως οι κύκλοι αποκλίνουν. Συμπερασματικά, ο βαθμός έκτασης του εμπορίου έχει μια άμεση θετική επίδραση στους επιχειρηματικούς κύκλους, ενώ ο δείκτης δομικής ανομοιότητας και η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας έχουν μια άμεση αρνητική επίδραση. Οι συναρτήσεις (3.7), (3.8) και (3.9) δείχνουν τις έμμεσες επιδράσεις των πιο πάνω παραγόντων στους κύκλους ανάπτυξης. Σύμφωνα με την συνάρτηση (3.7), ο δείκτης δομικής ανομοιότητας επηρεάζει το εμπόριο και μάλιστα θετικά. Η νεοκλασική θεωρία εμπορίου αναφέρει πως, όσο περισσότερο εξειδικευμένα προϊόντα παράγουν οι οικονομίες, δηλαδή και σύμφωνα με όσα έχουν προαναφερθεί όσο μεγαλύτερη δομική ανομοιογένεια υπάρχει, τόσο περισσότερο εμπορεύονται οι χώρες μεταξύ τους (εδώ η κάθε περιφέρεια με τις χώρες της ΟΝΕ). Επίσης, οι διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας οδηγούν σε συνεχείς μεταβολές των τιμών κάτι που αυξάνει την αβεβαιότητα (για τις τιμές) και επομένως επιδρά αρνητικά στο εμπόριο. Οι Tondl και Traistaru-Siedsclag (26) επομένως καταλήγουν στην διαπίστωση πως, μέσω του εμπορίου ο δείκτης δομικής ανομοιογένειας επιδρά έμμεσα θετικά στην σύγκλιση των επιχειρηματικών κύκλων, σε αντίθεση με την αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας που επιδρά έμμεσα αρνητικά και ενισχύει έτσι την άμεση αρνητική επίδρασή της στην σύγκλιση των κύκλων. Ακόμα αναφέρεται ότι, όσο πιο πλούσιες είναι οι χώρες τόσο περισσότερο θα εμπορεύονται, κάτι που συνεπάγεται πως και η μεταβλητή SUM θα πρέπει να έχει θετική επίδραση στο εμπόριο και άρα και στους κύκλους. Η συνάρτηση (3.8) πρώτον δείχνει την θετική επίδραση του εμπορίου στην δομική ανομοιογένεια. Δεύτερον, όταν η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας μειώνεται, αυτό - 2 -

22 οδηγεί σε μείωση της αβεβαιότητας και επομένως σε αύξηση του εμπορίου που συνεπάγεται μεγαλύτερη εξειδίκευση της οικονομίας. Η σχέση μεταξύ των μεταβλητών GAP και SPEC είναι θετική και υποδηλώνεται από το γεγονός ότι οι φτωχότερες οικονομίες αποτελούνται περισσότερο από τους βασικούς τομείς της οικονομίας ενώ οι πλουσιότερες χώρες παράγουν περισσότερο εξειδικευμένα προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Άρα, υψηλότερη εξειδίκευση συνεπάγεται υψηλότερο εισοδηματικό χάσμα. Τέλος, η εξωγενής μεταβλητή POP συσχετίζεται αρνητικά με την μεταβλητή SPEC καθώς μεγάλες πληθυσμιακά χώρες παράγουν λιγότερο εξειδικευμένα προϊόντα, διότι οι οικονομίες τους αποτελούνται από σχεδόν όλους τους τομείς. Επομένως, μέσω του δείκτη δομικής ανομοιογένειας, ο βαθμός έκτασης του εμπορίου ασκεί έμμεσα μια αρνητική επίδραση στον συγχρονισμό των επιχειρηματικών κύκλων, ενώ η αύξηση της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας ασκεί έμμεσα μια θετική επίδραση στον συγχρονισμό τους. Σύμφωνα με την τελευταία συνάρτηση την (3.9), όσο περισσότερο εμπορεύονται δύο χώρες, τόσο οι μεταβολές των τιμών τους μοιάζουν και επομένως υπάρχει μικρότερη αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Από την άλλη μεριά, όσο μικρότερη είναι η ομοιότητα των δομών των οικονομιών δύο χωρών, τόσο οι μεταβολές των τιμών τους διαφέρουν κάτι που οδηγεί σε μεγαλύτερες διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Επιπρόσθετα, μια μεταβολή στην μεταβλητή INT θα έχει σαν αποτέλεσμα την διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Επομένως, ο μεγάλος βαθμός ανοίγματος της οικονομίας έχει μια έμμεση θετική επίδραση στην συσχέτιση των επιχειρηματικών κύκλων της εκάστοτε περιφέρειας με την Ευρωζώνη, μέσω της μείωσης της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Αντίθετα, ο δείκτης δομικής ανομοιότητας έχει μια έμμεση αρνητική επιρροή στην συσχέτιση των κύκλων, εφόσον αυξάνει την αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Οι Tondl και Traistaru-Siedsclag (26), βρήκαν πως η συσχέτιση των κύκλων όλων των εξεταζόμενων χωρών με την Ευρωζώνη είναι κατά μέσο όρο είναι,4, ενώ οι κύκλοι των χωρών της Ευρωζώνης με την ΟΝΕ συσχετίζονται περισσότερο από ότι οι κύκλοι ανάπτυξης των χωρών που βρίσκονται εκτός της ΟΝΕ (κατά μέσο όρο είναι,57 και,46 αντίστοιχα), όπως παρατηρούμε στον Πίνακα 1. Ο δείκτης δομικής ανομοιότητας κατά μέσο όρο για τις χώρες εκτός της ΟΝΕ είναι,322, ενώ για τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης είναι,384. Επομένως, πιο όμοιες δομές με αυτές της Ευρωζώνης έχουν οι χώρες εκτός της ΟΝΕ. Αντιθέτως, τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης είναι αυτά που εμπορεύονται περισσότερο με την

23 περιοχή του ευρώ, κατά μέσο όρο,153. Αν η εξεταζόμενη περίοδος χωριστεί σε δύο υποπεριόδους, δηλαδή και , βρίσκουν ότι ενώ οι διακυμάνσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας για το σύνολο των χωρών μειώνονται διαχρονικά, παρόλα ταύτα οι διακυμάνσεις είναι μεγαλύτερες για τις χώρες εκτός της ΟΝΕ (7,381) από ότι για τα μέλη της ΟΝΕ.(3,672). Πίνακας 1 : Αποτελέσματα για τις μεταβλητές Επιχειρηματικοί κύκλοι Δείκτης δομικής ανομοιογένειας Χρονική Περίοδος Μέση τιμή Χρονική Περίοδος Μέση τιμή , , , , , ,372 Χώρες της ΟΝΕ,57 Χώρες της ΟΝΕ,384 Χώρες εκτός της ΟΝΕ,46 Χώρες εκτός της ΟΝΕ,322 Βαθμός ανοίγματος του εμπορίου Αστάθεια συναλλαγματικής ισοτιμίας Χρονική Περίοδος Μέση τιμή Χρονική Περίοδος Μέση τιμή , , , , , ,171 Χώρες της ΟΝΕ,153 Χώρες της ΟΝΕ 3,672 Χώρες εκτός της ΟΝΕ,15 Χώρες εκτός της ΟΝΕ 7,381 Πηγή : Tondl και Traistaru-Siedschlag (26) Η θετική άμεση επίδραση του εμπορίου στους επιχειρηματικούς κύκλους είναι πιο ισχυρή την υποπερίοδο , σε αντίθεση με τις αρνητικές άμεσες επιδράσεις του δείκτη δομικής ανομοιότητας και της αστάθειας της συναλλαγματικής ισοτιμίας που φαίνονται να είναι πιο ισχυρές την υποπερίοδο Παρατηρείται πως η αστάθεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας στην υποπερίοδο συνδέεται θετικά με την σύγκλιση των κύκλων ανάπτυξης. Αυτό έρχεται σε αντίθεση τόσο με τα ευρήματα ολόκληρης της εξεταζόμενης περιόδου ( ) όσο και με αυτά της υποπεριόδου όπου ο συντελεστής της μεταβλητής EXCH είναι αρνητικός. Αυτό συνεπάγεται πως την υποπερίοδο

24 , η συναλλαγματική ισοτιμία χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των διαταραχών που πλήττουν τις οικονομίες και επομένως ενεργούν θετικά στον συγχρονισμό των κύκλων. Μελετώντας τις πιο πάνω μεταβλητές για διαφορετικά δείγματα χωρών βρέθηκε ότι τα αποτελέσματα για τις χώρες μέλη της ΟΝΕ είναι παρόμοια με αυτά που βρέθηκαν για το σύνολο των εξεταζόμενων χωρών, με την διαφορά μόνο ότι ο συντελεστής της μεταβλητής EXCH είναι θετικός. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η κοινή νομισματική πολιτική και επομένως η μικρή διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των διαταραχών και οδηγεί σε απόκλιση των κύκλων ανάπτυξης. Επομένως θα πρέπει να αναζητηθούν άλλοι τρόποι για την επαναφορά της μακροοικονομικής ισορροπίας, όπως για παράδειγμα μέσω της ευελιξίας των τιμών και των μισθών. Επίσης, για τις χώρες μέλη της ΕΕ που όμως δεν είναι και μέλη της ΟΝΕ, οι μεταβλητές TRADE, SPEC και EXCH δεν φαίνονταν να εξηγούν την μεταβλητότητα της συσχέτισης των επιχειρηματικών κύκλων. Όσον αφορά τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία, αντί της πραγματικής, είναι αυτή που συνήθως μεταβάλλεται έτσι ώστε να επανέλθει η ισορροπία στην οικονομία μετά από κάποια διαταραχή. Οι Blaszkiewicz και Wozniak (23) ερεύνησαν την σταθερότητα των ονομαστικών συναλλαγματικών ισοτιμιών δέκα υποψηφίων κεντρικών και ανατολικών ευρωπαϊκών χωρών 8 (ΚΑΕ χώρες), μετρώντας τις διαφορές ανάμεσα στις μέσες μεταβολές της αστάθειας των ονομαστικών συναλλαγματικών τους ισοτιμιών, που υπολογίζονται για την περίοδο Ιούλιος 2 Αύγουστος 23, με τις μέσες μεταβολές αστάθειας των χωρών του Club Med 9, που για αυτές τις χώρες υπολογίζονται για την περίοδο των τριών χρόνων πριν την υιοθέτηση του ευρώ, δηλαδή Ιανουάριος 1996 Δεκέμβριος Βρήκαν πως οι παραπάνω διαφορές για σχεδόν όλες τις υποψήφιες ΚΑΕ χώρες ήταν θετικές. Αυτό συνεπάγεται πως οι ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες των υποψηφίων χωρών ήταν περισσότερο ασταθείς από ότι αυτές των χωρών της Μεσογείου. Μόνες εξαιρέσεις αποτελούν η Σλοβενία, η Εσθονία και η Βουλγαρία που βρέθηκαν να έχουν 8 Οι χώρες που μελετώνται είναι η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Ρουμανία, η Πολωνία, η Λιθουανία, η Λετονία, η Ουγγαρία, η Εσθονία, η Τσεχία και η Βουλγαρία. 9 Οι χώρες του Med Club είναι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία

25 αρνητικές διαφορές και επομένως πιο σταθερές ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες από αυτές των χωρών του MedClub. Παρατήρησαν επίσης πως για τις Μεσογειακές χώρες, που είναι ήδη μέλη της ΟΝΕ, η περίοδος που εξετάστηκε, δηλαδή Ιανουάριος 1996 Δεκέμβριος 1998, αποτελεί την περίοδο στην οποία οι χώρες αυτές ήταν ενταγμένες στην ERM II 1. Έτσι επανέλαβαν την πιο πάνω ανάλυση αλλά αυτή την φορά για την περίοδο για τις χώρες του Club Med, όπου είναι για αυτές προ ERM II περίοδος. Βρέθηκε πως μόνο η Ρουμανία, η Πολωνία και η Λιθουανία είχαν σημαντικά περισσότερο ευμετάβλητες ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες από αυτές των χωρών της Μεσογείου. Αντίθετα η Σλοβενία, η Εσθονία και η Βουλγαρία βρέθηκε ότι εξακολουθούσαν να έχουν λιγότερο ασταθείς ονομαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες από ότι οι χώρες του Club Med, ενώ τέλος, η Σλοβακία και η Τσεχία παρουσίαζαν αρνητικές διαφορές σε αντίθεση με την προηγούμενη ανάλυση, για την εξεταζόμενη περίοδο δηλαδή για τις χώρες του Med Club. Οι Blaszkiewicz και Wozniak (23) μελέτησαν και τις μεταβολές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας τόσο σε μηνιαίους όσο και σε τριμηνιαίους όρους, υποθέτοντας πως οι μεταβολές αυτές σε τριμηνιαίους όρους αντανακλούν ονομαστικές διαταραχές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας ενώ σε μηνιαίους όρους αντανακλά πραγματικές διαταραχές. Οι χώρες που μελετώνται είναι οι ΚΑΕ χώρες και οι χώρες του Club Med καθώς επίσης και η Γαλλία και η Γερμανία από την πλευρά των χωρών μελών της ΟΝΕ. Οι υποπερίοδοι που επιλέχθηκαν, , και , αντιπροσωπεύουν διαφορετικά συστήματα συναλλαγματικών ισοτιμιών για τις υποψήφιες κεντρικές και ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή συστήματα από περισσότερο σε λιγότερο ελαστικές συναλλαγματικές ισοτιμίες. Υπολόγισαν τις μεταβολές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας υπολογίζοντας τις υστερήσεις στις διαφορές ανάμεσα στις λογαριθμιμένες πραγματικές συναλλαγματικές ισοτιμίες και την μέση τιμή τους, για ένα διάστημα δώδεκα μηνών. Η συνάρτηση η οποία εκτιμήθηκε δίνεται ως εξής : ΔRER i,t = b 1 + b 2 *ΔRER i,t 1 + b 3 ΔRER i,t b 12 ΔRER i,t 12 + u i,t (3.1) 1 Exchange Rate Mechanism II

26 όπου ΔRER i,t = μεταβολή πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας Το u i,t είναι τα κατάλοιπα που προέκυψαν από αυτή την παλινδρόμηση και που αντιπροσωπεύουν τις διαταραχές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η τυπική απόκλιση των διαταραχών, δηλαδή το s = var( u i,t ). Αρχικά, μελετώνται οι τυπικές αποκλίσεις των διαταραχών των πραγματικών συναλλαγματικών ισοτιμιών σε μηνιαίους όρους. Βρέθηκε πως οι τυπικές αποκλίσεις μειώνονται στο πέρασμα των τριών υποπεριόδων για την Εσθονία, την Ρουμανία και την Σλοβενία. Αυτό συνεπάγεται πως, η διακύμανση των διαταραχών της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας μειώνεται σταδιακά. Για τις άλλες χώρες δεν παρατηρήθηκε μείωση της τυπικής απόκλισης στο πέρασμα όλων των υποπεριόδων. Για παράδειγμα, παρατηρήθηκε μείωση της τυπικής απόκλισης από την πρώτη στην δεύτερη υποπερίοδο για την Ουγγαρία, την Λετονία, την Λιθουανία και την Πολωνία, ενώ για αυτές τις χώρες παρατηρήθηκε αύξηση του s στην τρίτη υποπερίοδο. Αντίθετα, για την Βουλγαρία, η μεταβλητότητα των διαταραχών της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας αυξήθηκε από την πρώτη στην δεύτερη υποπερίοδο ενώ μειώθηκε ανάμεσα στο 1998 έως και το 23. Τέλος, μόνο για την Σλοβακία δεν παρατηρήθηκε μείωση αλλά αύξηση της τυπικής απόκλισης για το σύνολο της εξεταζόμενης χρονικής περιόδου ( ). Βρέθηκε ακόμη πως, κατά μέσο όρο οι μεταβολές της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας των ΚΑΕ χωρών την περίοδο ήταν περίπου δύο φορές πιο υψηλές από αυτές των χωρών του Med Club την χρονική περίοδο , δηλαδή στα χρόνια που προηγήθηκαν της ένταξης στην ΟΝΕ, και 1,3 φορές υψηλότερες από αυτές των χωρών της Μεσογείου την περίοδο Υπολογίστηκαν επίσης και οι τυπικές αποκλίσεις των διαταραχών της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας για τα ήδη υπάρχοντα κράτη μέλη της ΟΝΕ 11. Βρέθηκε ότι όλες οι χώρες παρουσίαζαν μείωση της αστάθειας της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας τους καθ όλη την εξεταζόμενη περίοδο μέχρι και την στιγμή της υιοθέτησης του ευρώ, με μόνη εξαίρεση την Ελλάδα. 11 Εδώ μελετώνται ενδεικτικά οι χώρες του Club Med, η Γαλλία και η Γερμανία

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λιθουανία την 1η Ιανουαρίου 2015

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λιθουανία την 1η Ιανουαρίου 2015 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 4.6.2014 COM(2014) 324 final 2014/0170 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λιθουανία την 1η Ιανουαρίου 2015 EL EL ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιούλιο 2011.

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιούλιο 2011. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210.32.59.197 - FAX 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Ιούλιο 2012 - Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Ιούλιο 2012 - Πηγή Eurostat - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: FAX:

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: FAX: ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λετονία την 1η Ιανουαρίου 2014

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λετονία την 1η Ιανουαρίου 2014 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 5.6.2013 COM(2013) 345 final 2013/0190 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την υιοθέτηση του ευρώ από τη Λετονία την 1η Ιανουαρίου 2014 EL EL ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210.32.59.197 - FAX 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο, για τον μήνα Ιούλιο, στις χώρες

Διαβάστε περισσότερα

Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229

Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο, για το μήνα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Σεπτέμβριο Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Σεπτέμβριο Πηγή Eurostat - Τετάρτη, 16 Νοεμβρίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Οκτώβριο Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Οκτώβριο Πηγή Eurostat - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ. ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ. Δρ Νικόλαος Λυμούρης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ. ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ. Δρ Νικόλαος Λυμούρης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ. ΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΝΟΜΙΣΜΑ Δρ Νικόλαος Λυμούρης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 Εισήχθη την 1η Ιανουαρίου 1999 και έγινε το νόμισμα περισσότερων από 300 εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Φεβρουάριο 2012 - Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Φεβρουάριο 2012 - Πηγή Eurostat - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τετάρτη, 18 Απριλίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιανουάριο Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιανουάριο Πηγή Eurostat - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τετάρτη, 28 Μαρτίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Ιούλιο 2012 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) και της Ευρωζώνης (17) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Ιούλιο 2012 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) και της Ευρωζώνης (17) - Στοιχεία της Eurostat ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Δευτέρα, 10 Σεπτεμβρίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 - FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη, 8 Μαΐου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229

Τρίτη, 8 Μαΐου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τρίτη, 8 Μαΐου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1 Αντικείµενο Διεθνούς Μακροοικονοµικής Η διεθνής µακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18)

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18) ΠΕΤΡΑΚΗ 8 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.170 - FAX: 210.32.59.169 ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) Eurostat Το ωριαίο κόστος εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) Eurostat. - Β τρίμηνο

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) Eurostat. - Β τρίμηνο ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 - FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (18) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) Eurostat Το ωριαίο κόστος εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝ.ΕΜ.Υ - Ε.Σ.Ε.Ε. Τρίτη 26 Απριλίου 2011

ΙΝ.ΕΜ.Υ - Ε.Σ.Ε.Ε. Τρίτη 26 Απριλίου 2011 Τρίτη 26 Απριλίου ΙΝ.ΕΜ.Υ - Ε.Σ.Ε.Ε. ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωζώνης (17) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), για τον Φεβρουάριο, με χώρες εκτός αυτής (Ε.Ε.) - Eurostat Η πρώτη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Τι σημαίνει "οικονομική ολοκλήρωση"; Ο βαθμός

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (17) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) Eurostat - Β τρίμηνο 2012 -

ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης (17) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) Eurostat - Β τρίμηνο 2012 - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εργατικό κόστος ανά ώρα εργασίας στις χώρες της Ευρωζώνης

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότη τα και ΜΜΕ ΣΥΝΟΨΗ Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης για την Καινοτομία το

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 12.5.2010 COM(2010) 239 τελικό 2010/0135 (NLE) C7-0131/10 Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε την υιοθέτηση του ευρώ από την Εσθονία την 1 η Ιανουαρίου 2011 EL EL ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ 1. Οι επενδύσεις σε μια κλειστή οικονομία χρηματοδοτούνται από: α. το σύνολο των αποταμιεύσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. β. μόνο τις ιδιωτικές αποταμιεύσεις.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Σεπτέμβριο 2012 - Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Σεπτέμβριο 2012 - Πηγή Eurostat - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για

Διαβάστε περισσότερα

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία

Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία Κεφάλαιο 9 Συναθροιστική Zήτηση στην Aνοικτή Οικονομία 9.1 Σύνοψη Στο ένατο κεφάλαιο του συγγράμματος παρουσιάζεται η διαδικασία από την οποία προκύπτει η συναθροιστική ζήτηση (AD) σε μια ανοικτή οικονομία.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ /ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ-ΟΛΜΕ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012

ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ /ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΕΙΣ ΚΕ.ΜΕ.ΤΕ-ΟΛΜΕ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΛΜΕ - ΟΛΜΕ ΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΓΙΑ ΤΟ 2011-2012 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 ΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.197 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), κατά τη διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία

21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία 21 Δημοσιονομική και νομισματική πολιτική σε α- νοικτή οικονομία Σκοπός Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι η εξέταση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε ανοικτή οικονομία με ελεύθερα κυμαινόμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ιούνιος 2019 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ίδιων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές δαπάνες

Διαβάστε περισσότερα

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2015 δείχνει πλεόνασμα ύψους ,74 ευρώ που προκύπτει από:

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2015 δείχνει πλεόνασμα ύψους ,74 ευρώ που προκύπτει από: Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 17 Ιουνίου 2016 (OR. en) 9586/16 BUDGET 15 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Θέμα: Σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 2 του γενικού προϋπολογισμού για το 2016: Εγγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο 2012 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) και της Ευρωζώνης (17) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο 2012 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) και της Ευρωζώνης (17) - Στοιχεία της Eurostat ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27) και της Ευρωζώνης (17)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο 2015 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (19) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο 2015 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (19) - Στοιχεία της Eurostat ΠΕΤΡΑΚΗ 8 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.170 - FAX: 210.32.59.169 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Νοέμβριο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (19) - Στοιχεία της Eurostat Ο

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου

Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου Κεφάλαιο 6 Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου 6.1 Σύνοψη Στο έκτο κεφάλαιο του συγγράμματος ξεκινάει η ανάλυση της μακροοικονομικής πολιτικής. Περιγράφονται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Μακροοικονομική Θεωρία Υπόδειγμα IS/LM Στο υπόδειγμα IS/LM εξετάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 - FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Ιανουάριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Ιανουάριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 - FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Ιανουάριο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών B1. Ποια από τις παρακάτω πολιτικές θα αυξήσει το επιτόκιο ισορροπίας και θα μειώσει το εισόδημα ισορροπίας; A. Η Κεντρική τράπεζα πωλεί κρατικά ομόλογα, μέσω πράξεων ανοικτής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική.! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική! Καθ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αντικείμενο Διεθνούς Μακροοικονομικής Η διεθνής μακροοικονομική ασχολείται με το προσδιορισμό των βασικών μακροοικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Εισαγωγή Στις αναλύσεις των προηγούμενων κεφαλαίων αγνοήσαμε, για λόγους απλούστευσης, το γεγονός ότι μια οικονομία λειτουργεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜAΚΡΟ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΜΚΡΟ 1. Όταν η συνάρτηση κατανάλωσης είναι ευθεία γραµµή και υπάρχει αυτόνοµη κατανάλωση, τότε η οριακή ροπή προς κατανάλωση είναι: α. πάντοτε σταθερή, όπως και η µέση ροπή προς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

5538/11 GA/ag,nm DG C 1 B

5538/11 GA/ag,nm DG C 1 B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 11 Φεβρουαρίου 2011 (OR. en) 5538/11 Διοργανικός φάκελος: 2010/0384 (NLE) PI 3 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την έγκριση ενισχυμένης

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις

Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις μήμα Οικονομικής Επιστήμης Μάθημα: Διεθνείς Επιχειρήσεις και Επενδύσεις Ενότητα: Α.Ξ.Ε. και ανταγωνιστικότητα Διδάσκων: Δημήτρης Γιακούλας Ορισμός ανταγωνιστικότητας Σύμφωνα με τους κλασικούς οικονομολόγους

Διαβάστε περισσότερα

13584/16 ΧΜΑ/μκρ 1 DG G 2A

13584/16 ΧΜΑ/μκρ 1 DG G 2A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 8 Νοεμβρίου 2016 (OR. en) 13584/16 BUDGET 30 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Θέμα: Σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 5 του γενικού προϋπολογισμού του 2016: Εκτέλεση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Μαρτίου Απριλίου 2018 Μάιος 2018 Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ 1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ Το διάγραμμα κυκλικής ροής της οικονομίας (κεφ. 3, σελ. 100 Mankiw) Εισόδημα Υ Ιδιωτική αποταμίευση S Αγορά συντελεστών Αγορά χρήματος Πληρωμές συντελεστών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικοί και συγκοινωνιακοί δείκτες επιρροής της οδικής ασφάλειας πριν και μετά την περίοδο της κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Οικονομικοί και συγκοινωνιακοί δείκτες επιρροής της οδικής ασφάλειας πριν και μετά την περίοδο της κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οικονομικοί και συγκοινωνιακοί δείκτες επιρροής της οδικής ασφάλειας πριν και μετά την περίοδο της κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση Βαλεντίνα Μαρίνα Βασίλη Επιβλέπων: Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής Ε.Μ.Π Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27) -Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27) -Πηγή Eurostat - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Ύψος Φορολογικών συντελεστών στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. (27)

Διαβάστε περισσότερα

Ερώτηση Α.1 (α) (β) www.arnos.gr info@arnos.co.gr

Ερώτηση Α.1 (α) (β) www.arnos.gr info@arnos.co.gr Ερώτηση Α.1 Σε μια κλειστή οικονομία οι αγορές αγαθών και χρήματος βρίσκονται σε ταυτόχρονη ισορροπία (υπόδειγμα IS-LM). Να περιγράψετε και να δείξετε διαγραμματικά το πώς θα επηρεάσει την ισορροπία των

Διαβάστε περισσότερα

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες;

Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία. Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Νομισματική και Συναλλαγματική Πολιτική σε μια Μικρή Ανοικτή Οικονομία Σταθερές ή Κυμαινόμενες Ισοτιμίες; Καθ. Γ. Αλογοσκούφης, Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία, 2014 Ένα Βραχυχρόνιο Υπόδειγµα

Διαβάστε περισσότερα

Ποσοστό ανεργίας πολύ μακράς διάρκειας

Ποσοστό ανεργίας πολύ μακράς διάρκειας Ποσοστό ανεργίας πολύ μακράς διάρκειας Πολύ μακροχρόνια ανεργία σε % του ενεργού πληθυσμού Euro area(eur 11:BE,DE,ES,FR,IE,IT,LU,NL,AT,PT,FI) 1992 1992 1993 1993 1994 1994 Άντρες 2.2 Γυναίκες 4.3 Σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΩΤΑΤΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΑ (Επίπεδα τέλους έτους)

ΚΑΤΩΤΑΤΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΑ (Επίπεδα τέλους έτους) ΚΑΤΩΤΑΤΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΑ (Επίπεδα τέλους έτους) Αύξηση συστηµατικά µε ρυθµό υψηλότερο από τον πληθωρισµό Πίνακας 1 ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΤΩΤΑΤΩΝ ΜΙΣΘΩΝ/ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΩΝ ΕΓΣΣΕ & ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ 1999-2007 (επίπεδα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ

ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Π.Μ.Σ. ΔΕΣ ερωτήματα στο μάθημα ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΩΝ από το βιβλίο των PAUL R. KRUGMAN & «ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Θεωρία και Πολιτική» MAURICE

Διαβάστε περισσότερα

Μέσος αριθμός ξένων γλωσσών που κατέχονται ανά μαθητή

Μέσος αριθμός ξένων γλωσσών που κατέχονται ανά μαθητή γλωσσών που κατέχονται ανά μαθητή Αυστρία 1998 0 0 1999 1.1 1.7 2000 1.1 1.7 2001 0 0 2002 1.1 1.7 2003 0 0 2004 0 0 Βέλγιο 1998 0 0 1999 0 0 2000 1.2 2.2 2001 1.3 2.2 2002 1.3 2.2 2003 1.2 2.2 2004 1.3

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονοµική Ολοκλήρωση Πληθυσµός, ΚΚΕισ., Προϋπολογισµός

Ευρωπαϊκή Οικονοµική Ολοκλήρωση Πληθυσµός, ΚΚΕισ., Προϋπολογισµός Ευρωπαϊκή Οικονοµική Ολοκλήρωση Πληθυσµός, ΚΚΕισ., Προϋπολογισµός ΤΕΙ Αθήνας 2010 εδοµένα της ΕΕ: Πληθυσµός Bulgaria 7,576.8 1.51 110,912 2.5 68.5 Cyprus 801.9 0.16 9,250 0.2 86.6 Czech Republic 10,512.4

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου, 7 42 Αθήνα, Tηλ.: 20 92 200-0, Fax: 20 92 33 977, www.iobe.gr Tsami Karatassou, 7 42 Athens, Greece, Tel.: +30 20-92 200-0, Fax: +3020-9233

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Μαρτίου Απριλίου 2017 Μάιος 2017 Βάσει των εκτιμήσεων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές τους

Διαβάστε περισσότερα

8. Οι άριστες νομισματικές περιοχές και η ευρωπαϊκή εμπειρία

8. Οι άριστες νομισματικές περιοχές και η ευρωπαϊκή εμπειρία 8. Οι άριστες νομισματικές περιοχές και η ευρωπαϊκή εμπειρία 1. Ευρωπαϊκή ενοποίηση: Ιστορική αναδρομή 2. Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών 3. Είναι η ΕΕ μία άριστη νομισματική περιοχή; Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

51. Στο σημείο Α του παρακάτω διαγράμματος IS-LM υπάρχει: r LM Α IS α. ισορροπία στις αγορές αγαθών και χρήματος. β. ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπερβάλλουσα προσφορά στην αγορά χρήματος. γ. ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική

Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5. Τόμος Α - Μικροοικονομική ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ34 Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική Ακαδ. έτος: 2013-2014 Επαναληπτικές Ερωτήσεις - ΟΣΣ5 Τόμος Α -

Διαβάστε περισσότερα

Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών

Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών Ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισμός του Ισοζυγίου Πληρωμών Η Σχέση μεταξύ Βραχυχρόνιας Εσωτερικής και Εξωτερικής Ισορροπίας, και το Καθεστώς των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Εσωτερική και Εξωτερική Ισορροπία Η εσωτερική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Οκτωβρίου Νοεμβρίου 2018 Ιανουάριος 2019 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ίδιων των

Διαβάστε περισσότερα

26. Υποθέστε ότι μια οικονομία περιγράφεται από τις ακόλουθες συναρτήσεις κατανάλωσης, επενδύσεων, φορολογίας και δημοσίων δαπανών αντίστοιχα: C = 2000 +0,8d, I = 500 14r, T = 0,1, και G = 300. Επιπρόσθετα,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ)

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ) Πολυδεύκης Παπαδόπουλος ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΏΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΉΣ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ) 1950 9 Μαΐου Ο Ρομπέρ Σουμάν, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, εκφωνεί έναν σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Οδικα οχήματα. Μονάδα : Χιλιάδες. Drill Down to Area. Μηχανοκίνητο όχημα για μεταφορά προϊόντων. Μοτοσικλέτες (>50cm3)

Οδικα οχήματα. Μονάδα : Χιλιάδες. Drill Down to Area. Μηχανοκίνητο όχημα για μεταφορά προϊόντων. Μοτοσικλέτες (>50cm3) Μονάδα : Χιλιάδες Αυστρία 1978 661.30 2,040.10 8.40 162.40 84.00 3,188.00 208.40 1,139.30 315.70 1979 594.60 2,244.60 8.70 172.50 87.20 3,343.90 179.10 1,090.50 323.60 1980 37.30 2,301.90 9.00 183.70 91.00

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch

Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Το Υπόδειγμα Mundell Fleming και Dornbusch Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Υπόδειγμα Mundell Fleming Το υπόδειγμα Mundell Fleming αποτελεί επί δεκαετίες τη βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ένα μεγάλο μέρος

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming

Μακροοικονομική. Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming Μακροοικονομική Διάλεξη 8 Το Υπόδειγμα Mundell - Fleming Εισαγωγή Το υπόδειγμα Mundell-Fleming είναι ένα μοντέλο IS-LM που αναπτύχθηκε για την περίπτωση μιας ανοιχτής οικονομίας. Σε αυτή τη συγκεκριμένη

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες. Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες. Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα Νοµισµατική Πολιτική σε Ανοικτές Οικονοµίες Σε ένα καθεστώς κυμαινομένων συναλλαγματικών

Διαβάστε περισσότερα

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών. Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Το Βασικό Κεϋνσιανό Υπόδειγμα και η Σταδιακή Προσαρμογή του Επιπέδου Τιμών Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Καθηγητής Γιώργος Αλογοσκούφης, Δυναμική Μακροοικονομική, 2014 Η Κεϋνσιανή Προσέγγιση Η πιο διαδεδομένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

Η Νομισματική Προσέγγιση

Η Νομισματική Προσέγγιση Η Νομισματική Προσέγγιση Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης Η Νομισματική Προσέγγιση Βάση της νομισματικής προσέγγισης είναι το λεγόμενο νομισματικό υπόδειγμα, το οποίο προσδιορίζει τους παράγοντες που επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

Τα Βασικά Χαρακτηριστικά του Ελληνικού Πρωτογενούς Τομέα

Τα Βασικά Χαρακτηριστικά του Ελληνικού Πρωτογενούς Τομέα 1 Τα Βασικά Χαρακτηριστικά του Ελληνικού Πρωτογενούς Τομέα Αλεξιάδης, Σ. (Ph.d. in Regional Economics) Κοκκίδης, Σ. (Πτυχιούχος Στατιστικής) Σπανέλλης, Λ. (MSc στην Στατιστική) * Εισαγωγή Ο αγροτικός τομέας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών

ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών ΜΕΡΟΣ Β Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Στις παρακάτω 10 ερωτήσεις, να γράψετε τον αριθμό της κάθε ερώτησης στην εργασία σας και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Η κάθε σωστή απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 15 Οδηγός περιήγησης 21 Πλαίσια 24 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 27 Βιογραφικά συγγραφέων 28 ΜΕΡΟΣ 4 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ 29 15 Εισαγωγή στη μακροοικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 17.5.2017 COM(2017) 242 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την επανεξέταση της πρακτικής εφαρμογής

Διαβάστε περισσότερα

7. Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών και οι αντιφάσεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης

7. Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών και οι αντιφάσεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης 7. Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών και οι αντιφάσεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης 1. Ιστορική αναδρομή της Ευρωπαϊκής ενοποίησης 2. Η θεωρία των άριστων νομισματικών περιοχών 3. Είναι η ΕΕ μία

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 25 Ιουλίου 2016 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 25 Ιουλίου 2016 (OR. en) Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 25 Ιουλίου 2016 (OR. en) 11432/16 LIMITE PUBLIC POLGEN 92 JUR 361 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της

Διαβάστε περισσότερα

Όσον αφορά τις δαπάνες, προτείνονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:

Όσον αφορά τις δαπάνες, προτείνονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 8 Νοεμβρίου 2016 (OR. en) 13583/16 BUDGET 29 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Θέμα: Σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 4 στον γενικό προϋπολογισμό του 2016: Ενημέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων για την ενιαία αγορά

Πίνακας αποτελεσμάτων για την ενιαία αγορά Πίνακας αποτελεσμάτων για την ενιαία αγορά Αποτελέσματα ανά κράτος μέλος Ελλάδα (Περίοδος αναφοράς: 2015) Μεταφορά στο εθνικό δίκαιο Έλλειμμα μεταφοράς της ενωσιακής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο: 0,7%

Διαβάστε περισσότερα

13060/17 ADD 1 1 DPG

13060/17 ADD 1 1 DPG Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 20 Οκτωβρίου 2017 (OR. en) 13060/17 ADD 1 PV/CONS 52 ECOFIN 806 ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ Θέμα: 3563η σύνοδος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Οικονομικές και Δημοσιονομικές

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών

Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών Σχετικά Επίπεδα Τιμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες Μακροχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών 1 Ισοτιµία Δολαρίου Στερλίνας, 1870-2011 $6.00$$ $5.00$$ $4.00$$ $3.00$$ $2.00$$

Διαβάστε περισσότερα

sep4u.gr Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση

sep4u.gr Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση 3.2 Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε συνολικά στα παραγόμενα αποτελέσματα (εκροές) μέσα από την επεξεργασία συγκεκριμένων δεικτών εκροών. Οι δείκτες διακρίνονται σε τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω τόσο για το 2012 όσο και για το

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 34 - Οικονομική Ανάλυση & Πολιτική ΘΕΜΑΤΑ ΤΕΛΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Ακαδ. Έτος: 2010-11 ΟΝΟΜΑ - ΕΠΩΝΥΜΟ:.

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η έννοια του Ισοζυγίου Πληρωμών Τα επιμέρους ισοζύγια του Ισοζυγίου Πληρωμών Η διαχείριση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η «Ολλανδική

Διαβάστε περισσότερα

Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας

Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες. Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Συνολική Ζήτηση, ΑΕΠ και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες Βραχυχρόνιοι Προσδιοριστικοί Παράγοντες του ΑΕΠ και της Συναλλαγματικής Ισοτιμίας Η Συνολική Ζήτηση και ο Βραχυχρόνιος Προσδιορισµός του ΑΕΠ και της Ισοτιµίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΑΝΟΙΧΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Μια ανοιχτή οικονομία δημιουργεί δύο ειδών αλληλεπιδράσεις με τις άλλες οικονομίες: Πρώτον, αγοράζει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου 11, 117 4 Αθήνα, Tηλ.: 10 9 11 00-10, Fax: 10 9 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117 4 Athens, Greece, Tel.: +30 10-911 00-10, Fax:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Οι απαρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 η Ευρώπη υπέφερε ακόµη από τις συνέπειες των δύο µακροχρόνιων και ολέθριων

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ & ΔΙΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ (ΔΟΔΟΣ)

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ & ΔΙΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ (ΔΟΔΟΣ) ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ & ΔΙΜΕΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΩΝ (ΔΟΔΟΣ) ΔΕΛΤΙΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες

Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Η Επιλογή Νομισματικού Καθεστώτος σε Ανοικτές Οικονομίες Σταθερές Ισοτιμίες, Κυμαινόμενες Ισοτιμίες ή Ενιαίο Νόμισμα 1 Νοµισµατική Πολιτική σε Ανοικτές Οικονοµίες Σε ένα καθεστώς κυμαινομένων συναλλαγματικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΡΙΘ. 5 ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2016

ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΡΙΘ. 5 ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 7.10.2016 COM(2016) 660 final ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΡΙΘ. 5 ΣΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟ ΤΟΥ 2016 Εκτέλεση της απόφασης 2014/335/ΕΕ για τους ίδιους πόρους μετά την

Διαβάστε περισσότερα