Ανάπτυξη εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον

Transcript

1 Γ Λυκείου Ανάπτυξη εφαρμογών σε προγραμματιστικό περιβάλλον ΜΕΡΟΣ I. ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΦΥΣΙΚΕΣ & ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ Περιεχόμενα Κεφάλαιο 2: Κεφάλαιο6: 6.3 Κεφάλαιο 7: όλο Κατηφόρης Παναγιώτης

2 Αλγόριθμος 2.1 Τι είναι Αλγόριθμος Είναι πεπερασμένη σειρά ενεργειών, αυστηρά καθορισμένων και εκτελέσιμων σε πεπερασμένο χρόνο, που στοχεύουν στην επίλυση ενός προβλήματος. Τα Κριτήρια Χαρακτηριστικά του αλγόριθμου Είσοδος Έξοδος Καθοριστικότητα Περατότητα Αποτελεσματικότητα Αναφέρεται στα δεδομένα που εισάγονται. Καμία, αλλά συνήθως μία ή περισσότερες τιμές δίνονται ως είσοδοι. Αναφέρεται στα αποτελέσματα (πληροφορία). Πρέπει να δημιουργεί τουλάχιστον μια τιμή δεδομένων ως αποτέλεσμα. Κάθε εντολή πρέπει να καθορίζεται χωρίς αμφιβολία για τον τρόπο εκτέλεσης της. (π.χ. η διαίρεση με το μηδέν, ο υπολογισμός της τετραγωνικής ρίζας) Να τελειώνει μετά από πεπερασμένο αριθμό βημάτων. Αν αυτό δεν συμβαίνει τότε είναι απλώς μια υπολογιστική διαδικασία. Κάθε μεμονωμένη εντολή να είναι απλή ώστε να μπορεί να εκτελεσθεί για να παράγει αποτέλεσμα. 2.3 Περιγραφή και αναπαράσταση αλγορίθμων Οι τρόποι αναπαράστασης / παρουσίασης ενός αλγόριθμου είναι: 1. Ελεύθερο κείμενο: Δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου. Αποτελεί τον πιο αδόμητο τρόπο. Μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε μη εκτελέσιμη παρουσίαση παραβιάζοντας έτσι το κριτήριο της αποτελεσματικότητας. 2. Διαγραμματικές τεχνικές: Συνιστά ένα γραφικό τρόπο παρουσίασης του αλγόριθμου. Η πιο γνωστή τεχνική είναι το διάγραμμα ροής ή λογικό διάγραμμα. Παρόλο που δεν αποτελεί τον καλύτερο τρόπο παρουσίασης εμείς θα χρησιμοποιήσουν το διάγραμμα ροής επικουρικά. Στο διάγραμμα ροής χρησιμοποιούνται ένα σύνολο γεωμετρικών σχημάτων. Σπουδαιότερα είναι: Σχήμα Λέγεται Χρησιμοποιείται Έλλειψη Δηλώνει την αρχή και το τέλος του αλγόριθμου. Παραλληλόγραμμο Ορθογώνιο Δηλώνει την είσοδο των δεδομένων η την έξοδο των πληροφοριών. Δηλώνει την εκτέλεση μιας ή περισσοτέρων πράξεων. Ρόμβος Βέλος Δηλώνει μια ερώτηση με δύο ή περισσότερες εξόδους για απάντηση. Συνδέιε τα παραπάνω γεωμετρικά σύμβολά και δηλώνει την σειρά εκτέλεσης. 3. Φυσική γλώσσα κατά βήματα: Είναι περίπου το ίδιο με το ελεύθερο κείμενο. Δεν χρησιμοποιείται σχεδόν καθόλου. Χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί να παραβιασθεί ο κριτήριο της καθοριστικότητας. 4. Κωδικοποίηση: Δηλαδή ένα πρόγραμμα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα προγραμματισμού. 2

3 Εμείς θα χρησιμοποιήσουμε μια κωδικοποίηση σε μια υποθετική δομημένη ψευδογλώσσα με όνομα ΓΛΩΣΣΑ. Ωστόσο οι αλγόριθμοι σε ψευδογλώσσα μπορούν εύκολο να κωδικοποιηθούν σε μια υπαρκτή γλώσσα προγραμματισμού. Παράδειγμα. Δίνεται ένα πρόβλημα και ακολουθεί ο αλγόριθμος στις τέσσερις διαφορετικές μορφές παρουσίασης. Το πρόβλημα: Να γραφεί αλγόριθμος ο οποίος θα διαβάζει ένα αριθμό και θα εκτυπώνει το τετράγωνό του. Η διαδικασία να επαναλαμβάνεται μέχρι να δοθεί αριθμός αρνητικός ή μηδέν. Ο αλγόριθμος σε ελεύθερο κείμενο: Διάβασε ένα αριθμό, αν είναι θετικός υπολόγισε και εκτύπωσε το τετράγωνό του. Επανάλαβε τις προηγούμενες διαδικασίες μέχρι να διαβάσεις μη θετικό αριθμό. Ο αλγόριθμος σε φυσική γλώσσα κατά βήματα: Βήμα 1. Διάβασε ένα αριθμό. Βήμα 2. Αν ο αριθμός είναι θετικός τότε πήγαινε στο Βήμα 4. Βήμα 3. Αν ο αριθμός είναι αρνητικός ή μηδέν πήγαινε στο Βήμα 7. Βήμα 4. Υπολόγισε το τετράγωνο του. Βήμα 5. Εκτύπωσε το αποτέλεσμα. Βήμα 6. Πήγαινε στο Βήμα 1. Βήμα 7. Τέλος Ο αλγόριθμος σε διάγραμμα ροής. Ο αλγόριθμος σε ψευδογλώσσα. ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ παράδειγμα ΔΙΑΒΑΣΕ Α ΟΣΟ Α>0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΒΑ*Α ΕΚΤΥΠΩΣΕ Β ΔΙΑΒΑΣΕ Α ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ παράδειγμα Και το Πρόγραμμα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ παράδειγμα ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Α, Β ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ Α ΟΣΟ Α>0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΒΑ^2 ΓΡΑΨΕ Β ΔΙΑΒΑΣΕ Α ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 3

4 Τι είναι 6.3 Φυσικές και Τεχνητές γλώσσες Φυσικές γλώσσες: Δημιουργηθεί από κάποιο λαό, επομένως από πολλούς ανθρώπους και στόμα με στόμα. Χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων (π.χ. Ελληνικά, Ιταλικά Αγγλικά κλπ). Τεχνητές γλώσσες: είναι γλώσσες των οποίων η φωνολογία, η γραμματική και το λεξιλόγιο, έχει επινοηθεί συνειδητά από ένα άτομο ή μια ομάδα, αντί να έχει εξελιχθεί φυσικά. Οι Γλώσσες προγραμματισμού: είναι τεχνητές γλώσσες που απευθύνονται σε ανθρώπους που επιθυμούν να επικοινωνήσουν με τον Η/Υ. Ομοιότητες Κάθε γλώσσα (φυσική ή τεχνική) προσδιορίζεται από: 1. Το αλφάβητο της γλώσσας Ως αλφάβητο ορίζουμε το σύνολο των στοιχείων (χαρακτήρων) που χρησιμοποιείται από τη γλώσσα. Από τους χαρακτήρες αυτούς σχηματίζονται οι λέξεις της γλώσσας. 2. Το λεξιλόγιο της γλώσσας Το λεξιλόγιο μίας γλώσσας περιλαμβάνει όλες τις έγκυρες και αποδεκτές λέξεις. Στην ουσία, είναι ένα υποσύνολο από όλες τις δυνατές ακολουθίες που μπορούμε να σχηματίσουμε από τα στοιχεία του αλφαβήτου. Για παράδειγμα η λέξη ΠΕΡΠΑΤΩ είναι αποδεκτή στην ελληνική γλώσσα, ενώ η λέξη ΠΑΡΤΠΩΕ όχι. 3. Τη γραμματική της γλώσσας Η γραμματική αποτελείται από το τυπικό ή τυπολογικό και το συντακτικό. Το τυπικό ή τυπολογικό είναι το σύνολο των κανόνων που ορίζει τις μορφές με τις οποίες μια λέξη είναι αποδεκτή. Για παράδειγμα η λέξη ΠΕΡΠΑΤΩ είναι αποδεκτή και στις μορφές ΠΕΡΠΑΤΗΣΑ, ΠΕΡΠΑΤΟΥΝ αλλά όχι στη μορφή ΠΕΡΠΑΤΟΥΣ. Το συντακτικό είναι ένα σύνολο κανόνων που ορίζει το πώς πρέπει να σχηματίζονται οι προτάσεις από τις λέξεις της γλώσσας ώστε οι προτάσεις αυτές να είναι έγκυρες και αποδεκτές. Σε μία γλώσσα προγραμματισμού η γνώση του συντακτικού επιτρέπει την σωστή σύνταξη των εντολών. 4. Τη σημασιολογία της γλώσσας Είναι το σύνολο των κανόνων που καθορίζει το νόημα των λέξεων και προτάσεων της γλώσσας. Σε μία γλώσσα προγραμματισμού αυτό καθορίζεται από το δημιουργό της ενώ σε μία φυσική γλώσσα από αυτόν που εκφέρει την πρόταση. Διαφορές 1. Χρήση. Οι φυσικές γλώσσες χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων, ενώ οι γλώσσες προγραμματισμού χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπου και η/υ. 2. Εξέλιξη Οι φυσικές γλώσσες έχουν μεγάλες δυνατότητες εξέλιξης. Οι φυσικές γλώσσες είναι «ζωντανές». Νέες λέξεις μπορεί να εισαχθούν, κανόνες γραμματικής και σύνταξης να αλλάξουν, λέξεις αλλάζουν σημασία ή να καταργούνται.κλπ. Αντίθετα Οι γλώσσες προγραμματισμού έχουν περιορισμένες δυνατότητες εξέλιξης. Τις περισσότερες φορές η εξέλιξη αυτή αφορά την διόρθωση αδυναμιών ή να καλύψουν μεγαλύτερο εύρος εφαρμογών ή τέλος να ακολουθήσουν νέες εξελίξεις. (π.χ. Basic και Visual Basic). 4

5 7. Βασικά στοιχεία προγραμματισμού Εκατοντάδες γλώσσες προγραμματισμού χρησιμοποιούνται γιε την επίλυση των προβλημάτων με τον υπολογιστή. Η γλώσσα που θα μάθουμε και θα χρησιμοποιούμε ονομάζεται ΓΛΩΣΣΑ. Η ΓΛΩΣΣΑ είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να αποτελεί ένα εργαλείο προγραμματισμού κατάλληλο για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Περιέχει τα χαρακτηριστικά, τις δομές και τις εντολές που περιέχονται σε διάφορες σύγχρονές γλώσσες προγραμματισμού όπως Pascal, Visual Basic, C, C++, Java και άλλες Το αλφάβητο της ΓΛΩΣΣΑΣ. Το αλφάβητο της «ΓΛΩΣΣΑΣ» αποτελείται από: Γράμματα. Τα κεφαλαία (Α,Β,, Ω) και τα πεζά (α,β,,ω) γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου και τα κεφαλαία (A,B,, Z) και τα πεζά (a, b,,z) γράμματα του λατινικού. Ψηφία: 0, 1, 2,, 9 Ειδικοί χαρακτήρες: + (πρόσθεση),! (σχόλια), & (συνέχιση εντολής σε επόμενη γραμμή), κενός χαρακτήρας κτλ. Οι λέξεις τις γλώσσας Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για τη συγγραφή ενός προγράμματος στη ΓΛΩΣΣΑ είναι: Οι δεσμευμένες λέξεις: είναι λέξεις με προκαθορισμένη σημασία. π.χ. ΔΙΑΒΑΣΕ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΑΝ, ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ κτλ. Οι νέες λέξεις του προγραμματιστή: είναι νέες λέξεις που δημιουργεί ο προγραμματιστής για τη ονομασία του προγράμματος, την ονομασία μιας μεταβλητής, την ονομασία μιας συμβολικής σταθεράς, ενός πίνακα κτλ. Οι νέες λέξεις πρέπει να υπακούουν σε κάποιους κανόνες. Σημαντικότεροι είναι: Μια νέα λέξη δεν μπορεί να είναι δεσμευμένη. Κάθε νέα λέξη αρχίζει με γράμμα. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες πέραν του πρώτου μπορεί να είναι γράμματα, ψηφία ή ο χαρακτήρας υπογράμμισης (κάτω παύλα: _). Κενά, και άλλοι ειδικοί χαρακτήρες απαγορεύονται. 7.2 Τύποι δεδομένων. Οι τύποι δεδομένων που υποστηρίζει η ΓΛΩΣΣΑ είναι: Ακέραιος τύπος: Περιλαμβάνει τους ακέραιους αριθμούς. π.χ. 23, -345, 0 κτλ. Πραγματικός τύπος: Περιλαμβάνει τους πραγματικούς αριθμούς. π.χ. 5.2, -34.5, 56.0 κτλ. Ο ακέραιος και ο πραγματικός τύπος αποτελούν τον αριθμητικό τύπο. Τύπος χαρακτήρα ή αλφαριθμητικός τύπος: Περιλαμβάνει οποιονδήποτε χαρακτήρα παράγεται από το πληκτρολόγιο. Οι τιμές αυτού του τύπου είναι πάντα σε εισαγωγικά. π.χ. Χ, Δώσε ένα αριθμό, 31100, ΑΛΗΘΗΣ, Τα πολλαπλάσια του 15 είναι:, Λογικός τύπος: Δέχεται μόνο δύο τιμές τις: ΑΛΗΘΗΣ και ΨΕΥΔΗΣ. 7.3 Σταθερές-Constands Τι είναι οι σταθερές Μεγέθη των οποίων οι τιμές παραμένουν αμετάβλητες σε όλη την διάρκεια της εκτέλεσης του προγράμματος. Τύποι σταθερών. Ακέραιου τύπου. Σχηματίζονται από ψηφία, τα σύμβολα +, - (πρόσημα) π.χ. 345, -56, +78. Πραγματικού τύπου. Σχηματίζονται από ψηφία, τα σύμβολα +, - (πρόσημα) και το κόμμα (,) για την ένδειξη της υποδιαστολής. π.χ. 3, ,56. Λογικού τύπου. Παίρνουν δύο(2) τιμές: ΑΛΗΘΗΣ και ΨΕΥΔΗΣ. Τύπου χαρακτήρα ή αλφαριθμητικές. Σχηματίζονται από οποιονδήποτε χαρακτήρα εντός εισαγωγικών ( ). π.χ. Τιμή=, Το εμβαδόν είναι, 31100, ΑΛΗΘΗΣ

6 Συμβολικές σταθερές. (Σταθερά με όνομα) Μπορούμε να δώσουμε ένα όνομα σε μια σταθερά. Έτσι στο πρόγραμμα χρησιμοποιούμε το όνομα της σταθεράς αντί για την ίδια την σταθερά. Η χρήση των συμβολικών σταθερών κάνει το πρόγραμμα πιο κατανοητό, άρα ευκολότερο στην κατανόηση, στην διόρθωση άλλα και στην συντήρηση. Οι συμβολικές σταθερές δηλώνονται στην παράγραφο ΣΤΑΘΕΡΕΣ ως εξής: Σύνταξη ΣΤΑΘΕΡΕΣ Όνομα_1 = σταθερά_τιμή_1 Όνομα_2 = σταθεράτιμή_2 6 ΣΤΑΘΕΡΕΣ π = 3,14 μήνυμα = Το αποτέλεσμα είναι φπα = 23 Παράδειγμα 7.4 Μεταβλητές-Variables Τι είναι οι μεταβλητές Μεγέθη των οποίων οι τιμές μεταβάλλονται κατά την διάρκεια της εκτέλεσης του προγράμματος. Είναι ένα γλωσσικό αντικείμενο, που χρησιμοποιείται για να αναπαραστήσει ένα δεδομένο Στη μεταβλητή εκχωρείται μια τιμή που μπορεί να αλλάξει κατά την διάρκεια εκτέλεσης του αλγόριθμου Κάθε μεταβλητή έχει ένα μοναδικό όνομα και μια τιμή η οποία μεταβάλλετε. Οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται σε ένα πρόγραμμα, αντιστοιχούνται από το μεταγλωττιστή σε συγκεκριμένες θέσεις μνήμης του υπολογιστή. Ονομασία. Το όνομα τους σχηματίζεται από γράμματα, ψηφία καθώς και το χαρακτήρα υπογράμμισης (κάτω παύλα: _ ), αρχίζοντας, όμως, πάντα με γράμμα. Αποδεκτά Μη αποδεκτά ονόματα μεταβλητών ονόματα Όνομα Γιατί; Εμβαδόν 1Β Αρχίζει με αριθμό Μέσος_Όρος Αρχική-τιμή Περιέχει το ειδικό χαρακτήρα πλην (-) Μάθημα3 ΔΙΑΒΑΣΕ Είναι δεσμευμένη λέξη Α πλ.αριθμών Έχει τελεία Δ1 μήκος κύκλου Έχει κενό flag α/α Περιέχει το χαρακτήρα της καθέτου (/) ΔΙΑΒΑΣΕΣ Πλήθος! Περιέχει το χαρακτήρα θαυμαστικό (!) Είδη. Ανάλογα με την τιμή της μια μεταβλητή μπορεί να είναι: ακέραια, με τιμή ακέραιο αριθμό. πραγματική, με τιμή πραγματικό αριθμό. τύπου χαρακτήρα (αλφαριθμητική), με τιμή αλφαριθμητικό. λογική με τιμή ΑΛΗΘΗΣ ή ΨΕΥΔΗΣ. Δηλώνονται. Οι μεταβλητές δηλώνονται στην παράγραφο ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ως εξής: Σύνταξη ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Τύπος_1 : λίστα_μεταβλητών_1 Τύπος_2 : λίστα_μεταβλητών_2 Παράδειγμα ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Μήκος, Ν1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ: Ε, ΜέσοςΌρος ΛΟΓΙΚΕΣ: done, ΟΚ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: Λέξη, Μήνυμα, Χ

7 Ορισμός. Είδη. (Σύμβολα πράξεων) 7.5 Τελεστές-Operators Πρόκειται για τα γνωστά σύμβολά που χρησιμοποιούνται στις διάφορες πράξεις. Αριθμητικοί τελεστές: +, -, *, /, ^, DIV, MOD Χρησιμοποιούνται για την εκτέλεση των βασικών πράξεων. Πράξη Σύμβολο Παράδειγμα Αποτέλεσμα Πρόσθεση Αφαίρεση Πολλαπλασιασμός * 3 * 7 21 Διαίρεση / 20 / 8 2,5 Δύναμη ^ 2 ^ =8 Ακέραιο πηλίκο DIV 20 DIV 6 3 Ακέραιο υπόλοιπο MOD 20 MOD 6 2 Η προτεραιότητα των αριθμητικών τελεστών είναι η ίδια με τα μαθηματικά. Τελεστές Σύγκρισης: <, =, <>(),, > Χρησιμοποιούνται για την σύγκριση παραστάσεων. Σύμβολο Μαθηματικό Παράδειγμα Αποτέλεσμα Σύμβολο <= 13<=3^2+2^2 Αληθές < < 17 div 3 < 17^0 Ψευδής >= 5 +4 >=5*4 Ψευδής > > 20 / 6 > 20 div 6 Αληθής = = 2^4 = 4^2 Αληθής <> 15 3 <> 4 * 3 Ψευδής Λογικοί τελεστές:. και- (σύζευξη), ή- (διάζευξη), όχι- (άρνηση) Χρησιμοποιούνται για σύνθεση λογικών προτάσεων. Πράξη Σύμβολο Παράδειγμα Αποτέλεσμα σύζευξη ΚΑΙ (10<=5) ΚΑΙ (7 MOD 2 =1) Ψευδής διάζευξη Ή (12 MOD 3 = 0) Ή (-1 <>0) Αληθής άρνηση ΟΧΙ ΟΧΙ (5^2 >=2^5) Αληθής Η προτεραιότητα των λογικών τελεστών είναι με τη σειρά: ΟΧΙ ΚΑΙ. Ή Οι προτεραιότητες μεταξύ όλων των τελεστών είναι: Προηγούνται οι Αριθμητικοί τελεστές, μετά οι Συγκριτικοί και τελευταίοι οι Λογικοί 7.6 Συναρτήσεις Συνάρτηση Τι υπολογίζει Μαθηματική Παράδειγμα συνάρτηση Έκφραση Τελική τιμή ΗΜ(Χ) Ημιτόνο γωνίας (x) Α ΗΜ(30) Α = 0,5 ΣΥΝ(Χ) Συνιμητόνο γωνίας (x) Α 2*ΣΥΝ(60) Α = 1 ΕΦ(Χ) Εφαπτομένη γωνίας (x) Α -3*ΕΦ(45) + 3 Α = 0 ΛΟΓ(Χ) Φυσικός λογάριθμος ln(x) Α ΛΟΓ(HM(90)) Α = 0 Ε(Χ) Εκθετική με βάση e x e Α Ε(ΛΟΓ(17)) Α = 17 Τ_Ρ(Χ) Τετραγωνική ρίζα x Α Τ_Ρ(36) Α = 6 Α_Τ(Χ) Απόλυτη τιμή x Α Α_Τ(-12) Α =12 Α_Μ(Χ) Ακέραιο μέρος x Α Α_Μ(2,99) Α = 2 7

8 7.7 Εκφράσεις-Expressions Τι είναι Διαμορφώνονται από τις σταθερές, τις μεταβλητές, τις παρενθέσεις και τους τελεστές. Κάθε έκφραση έχει κάποια τιμή. Ανάλογα με την τιμή έχουμε δύο ειδών εκφράσεις. Είδη εκφράσεων. Αριθμητικές εκφράσεις: (Η τιμή τους είναι ένας αριθμός.) Αντιστοιχούν στις γνωστές αριθμητικές ή αλγεβρικές παραστάσεις των μαθηματικών. π.χ. 3*(Α-2), ΠΛΕΥΡΑ^2, (5*Χ+2*Υ)/(Α-Β), 1/2*Α^5. Για το υπολογισμό της τιμής μιας έκφρασης ισχύουν οι προτεραιότητες που ξέρετε στα μαθηματικά (1 η ) παρενθέσεις(), (2 η ) δύναμη ^, (3 η ) πολλαπλασιασμός * & διαίρεση / DIV MOD και τέλος (4 η ) πρόσθεση + & αφαίρεση -. Λογικές εκφράσεις ή συνθήκες: (Η τιμή τους είναι λογική δηλ. Αληθής ή Ψευδής). Υπάρχουν δύο ειδών λογικών εκφράσεων (συνθηκών) Απλές συνθήκες. Δημιουργούνται από αριθμητικές εκφράσεις και μόνο τελεστές σύγκρισης Παραδείγματα: Α <= Β, Α + 5 <> 2*Β -3, 2*(Χ -3) > Χ + 1 Σύνθετες συνθήκες Δημιουργούνται από απλές συνθήκες και λογικούς τελεστές Παραδείγματα Α=1 Ή Α=2 Ή Α=3 Χ<=5 ΚΑΙ Χ>-4 ΟΧΙ ( Χ <> Υ) Για την εύρεση τη τιμής μιας σύνθετης συνθήκης πρώτα βρίσκονται οι τιμές όλων των απλών και μετά παίρνουμε υπ όψιν μας τα εξής: η ΚΑΙ είναι ΑΛΗΘΗΣ όταν όλες είναι αληθείς. η Ή είναι ΑΛΗΘΗΣ όταν τουλάχιστον μία είναι αληθής η ΟΧΙ δίνει την αντίθετη τιμή. Ποια είναι Σύνταξη Συμβολίζεται με ένα βέλος που δείχνει αριστερά: () ονομα_μεταβλητής έκφραση Παραδείγματα Α5 Χ 2*(Α-6)^3. προϊόνμολύβι ΥΑ>=Χ Πως δουλεύει 7.8 ΕΝΤΟΛΗ ΕΚΧΩΡΗΣΗΣ ΤΙΜΗΣ Υπολογίζετε η τιμή της παράστασης που βρίσκεται δεξιά του συμβόλου, και η τιμή αυτή καταχωρείτε στην μεταβλητή της οποίας το όνομα βρίσκεται αριστερά του. Παρατηρήσεις Θα πρέπει η μεταβλητή (που παίρνει την τιμή ) και η έκφραση να είναι ίδιου τύπου. Όταν στο δεξί μέλος της εντολής υπάρχει η μεταβλητή που παίρνει τιμή, (π.χ. ΑΑ+1) θα πρέπει η μεταβλητή να έχει πάρει, πιο πριν, αρχική τιμή (αρχικοποίηση μεταβλητής). 8

9 Εντολή εισόδου: ΔΙΑΒΑΣΕ 7.9 ΕΝΤΟΛΕΣ ΕΙΣΟΔΟΥ-ΕΞΟΔΟΥ Σύνταξη: ΔΙΑΒΑΣΕ ονομα_μεταβλητής, μετβλ2,. Παράδειγμα: Διάβασε Χ ή Διάβασε Πλάτος, Ύψος, Μήκος Πως δουλεύει: Διακόπτει, προσωρινά, την εκτέλεση του προγράμματος και περιμένει από το χρήστη να πληκτρολογήσει μια (ή περισσότερες τιμές). Η τιμή (ή οι τιμές) καταχωρούνται στην μεταβλητή (ή μεταβλητές) που ακολουθεί (ακολουθούν) την εντολή. Εντολή εξόδου : ΓΡΑΨΕ. Σύνταξη: Γράψε παράσταση Ως παράσταση ορίζεται μια σειρά από μεταβλητές και σταθερές. Παράδειγμα: Γράψε Χ ή Γράψε Το συνολικό ποσό είναι, ΠΟΣΟ Πως δουλεύει: Στην οθόνη εμφανίζονται οι σταθερές, αλλά στη θέση του ονόματος της μεταβλητής εμφανίζεται η τιμή της. Διαφορές Ομοιότητες:ΔΙΑΒΑΣΕ και εντολής εκχώρησης τιμής Τόσο η ΔΙΑΒΑΣΕ όσο και η εκχώρησης τιμής () δίνουν τιμές στις μεταβλητές, όμως Με την ΔΙΑΒΑΣΕ η τιμή δίνεται από τον χρήστη (πληκτρολογώντας την από το πληκτρολόγιο) ενώ με την εκχώρησης τιμής, η τιμή υπολογίζεται από τον υπολογιστή Ο χαρακτήρας! (σχόλια) 7.10 ΔΟΜΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Επεξηγηματικές φράσεις που διευκρινίζουν κάποια σημεία του προγράμματος. Κάθε γραμμή σχολίου αρχίζει με τα σύμβολο! (Ελληνικό θαυμαστικό) Τα σχόλια δεν αποτελούν πρόγραμμα, συνεπώς δεν εκτελούνται. Τα σχόλια τοποθετούνται σε οποιοδήποτε σημείο του προγράμματος κρίνουμε απαραίτητο. Ο χαρακτήρας & Αν μια εντολή πρέπει να συνεχιστεί και στην επόμενη γραμμή, τότε ο πρώτος χαρακτήρας αυτής της γραμμής πρέπει να είναι ο χαρακτήρας &. Δομή προγράμματος ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ τίτλος Επικεφαλίδα! Στην παράγραφο ΣΤΑΘΕΡΕΣ δηλώνονται οι συμβολικές σταθερές (αν υπάρχουν)! Αν το πρόγραμμα μας δεν χρησιμοποιεί συμβολικές σταθερές η παράγραφος παραλείπεται ΣΤΑΘΕΡΕΣ Όνομα_σταθεράς = τιμή! Στην παράγραφο ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Τμήμα δηλώσεων! δηλώνονται οι μεταβλητές (αν υπάρχουν ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ Τύπος_μεταβλητής : όνομα_μεταβλητής ΑΡΧΗ Εντολή_1 Εντολή_2 Κυρίως πρόγραμμα Εντολή_ν ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ 9

10 ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΕΣ ΚΑΙ ΔΗΛΩΤΙΚΕΣ ΕΝΤΟΛΕΣ Οι εντολές ΔΙΑΒΑΣΕ, ΓΡΑΨΕ, εμφάνισε, εκτύπωσε και (εκχώρησης τιμής) λέγονται εκτελεστέες, ενώ οι εντολές αλγόριθμος, τέλος, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ, ΣΤΑΘΕΡΕΣ, ΤΕΛΟΣ_ΑΝ κ.λ.π λέγονται δηλωτικές ΑΛΓΟΡΙΘΜΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ Είναι οι τρις στοιχειώδης λογικές δομές στις οποίες στηριζόμαστε για να έχουμε σωστή (δομημένη) σύνταξη και για να πληρούνται τα κριτήρια του αλγόριθμου - προγράμματος. Με την βοήθεια αυτών των αλγοριθμικών δομών μπορούμε να συντάξουμε όλα μας τα προγράμματα. Είναι: Ακολουθιακή δομή Οι εντολές εκτελούνται όλες, η μια μετά την άλλη, με τι σειρά που είναι γραμμένες. Δομή επιλογής Μια ομάδα εντολών εκτελείται ή παραλείπεται ανάλογα με την τιμή μια συνθήκης. Δομή επανάληψης Μια ομάδα εντολών εκτελείται, αυτόματα, περισσότερες από μια φορές (βρόχος) ανάλογα με την τιμή μας συνθήκης ΑΚΟΥΛΟΥΘΙΑΚΗ ΔΟΜΗ Στην ακολουθιακή δομή όλες οι εντολές εκτελούνται μια φορά η κάθε μία με τη σειρά που είναι γραμμένες. Χρησιμοποιείται πρακτικά για την αντιμετώπιση απλών προβλημάτων, όπου είναι δεδομένη η σειρά εκτέλεσης των εντολών. Σύνταξη Διάγραμμα ροής Εντολή_1 Εντολή_2. Εντολή_ν Παράδειγμα: Να γραφεί αλγόριθμος που να διαβάζει την περίμετρο ενός τετραγώνου και να υπολογίζει και τυπώνει την πλευρά και το εμβαδόν του Θα πρέπει να εισαχθεί ένα δεδομένο (η περίμετρος Π) και εξαχθούν δύο αποτελέσματα (η πλευρά Α και το εμβαδόν Ε). Για την αποθήκευση των δεδομένων και των ζητουμένων θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε 3 μεταβλητές. Αλγόριθμος Αλγόριθμος Τετράγωνο Εμφάνισε Δώσε την περίμετρο του τετραγώνου Διάβασε Π Α Π/4 Ε Α^2 Εμφάνισε Η πλευρά είναι:, Α Εμφάνισε Το εμβαδόν είναι:, Ε Τέλος Τετράγωνο. πρόγραμμα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Τετράγωνο ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ:Π, Α, Ε ΑΡΧΗ ΓΡΑΨΕ Δώσε την περίμετρο του τετραγώνου Διάβασε Π Α Π/4 Ε Α^2 ΓΡΑΨΕ Η πλευρά είναι:, Α ΓΡΑΨΕ Το εμβαδόν είναι:, Ε ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. 10