ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ 8 ης Μεραρχίας 5-7, Ιωάννινα ΜΕΛΕΤΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΜΕΛΕΤΗΤΗΣ ΕΠΤΑ E.Π.Ε. ΟΛΟΦΥΤΟΥ 15, ΑΘΗΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Μόνιμος Πληθυσμός Εποχιακός Πληθυσμός ΠΗΓΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (Α.Σ.Α.) Εισαγωγή Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α Ποσοτικά χαρακτηριστικά Α.Σ.Α Διαχρονική εξέλιξη ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΈΡΓΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α Υφιστάμενες Υποδομές Λοιπά στοιχεία υφιστάμενης Δ.Σ.Α. στην Περιφέρεια ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ Α.Σ.Α ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα Στερεά Απόβλητα Ισχύον Κοινοτικό Θεσμικό Πλαίσιο Ισχύον Θεσμικό Πλαίσιο και Τάσεις στην Ελλάδα ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγή Στόχοι βάσει Ελληνικής και Κοινοτικής Νομοθεσίας Εκτροπή Β.Α.Α. από Χ.Υ.Τ.Α Ανακύκλωση Υλικών Συσκευασίας Ανακύκλωση Υλικών (Στόχοι Οδηγίας 2008/98/EK) Συγκρότηση στρατηγικής και θέσπιση στόχων Περιφέρειας Διαλογή στην Πηγή Συσκευασιών και Έντυπου Χαρτιού Διαλογή στη Πηγή Οργανικών Αποβλήτων Επίδραση της ΔσΠ στην ποιοτική σύσταση των σύμμεικτών απορριμμάτων Συμπεράσματα από την προτεινόμενη Στρατηγική ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ Μηχανική Επεξεργασία Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 1

3 Τμήμα Υποδοχής και Προετοιμασίας των Αποβλήτων Τεχνολογίες Διαχωρισμού των Αποβλήτων Αερόβια Επεξεργασία Κομποστοποίηση Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Παράγοντες Επιρροής της Διαδικασίας Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας Το προϊόν της διαδικασίας κομποστοποίησης Αναερόβια Επεξεργασία Παραγωγή Βιοαερίου Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Παράγοντες Επιρροής της Διαδικασίας Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας Το προϊόν της διαδικασίας της αναερόβιας χώνευσης ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΜΒΕ Αερόβια ΜΒΕ Σύμμεικτων Αποβλήτων Αερόβια ΜΒΕ μετά από Διαλογή στην Πηγή Αναερόβια ΜΒΕ Σύμμεικτων Αποβλήτων Ανερόβια ΜΒΕ μετά από Διαλογή στην Πηγή Βιολογική Ξήρανση Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Εναλλακτικά Συστήματα Εφαρμογής της Τεχνολογίας Διύλιση (Percolation) Υπάρχουσα Εμπειρία Εγκαταστάσεις σε Λειτουργία Εγκαταστάσεις ΜΒΕ Εγκαταστάσεις Βιολογικής Ξήρανσης Εγκαταστάσεις Βιολογικής Επεξεργασίας Εμπειρία από Έργα ΜΒΕ στην Ελλάδα Περιβαλλοντικά Θέματα Μεθόδων ΜΒΕ Μηχανική Επεξεργασία Κομποστοποίηση Αναερόβια Χώνευση Βιολογική Ξήρανση Οικονομικά Στοιχεία ΜΕΘΟΔΟΙ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.Σ.Α Αποτέφρωση Καύση Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Τύποι Μονάδων Αποτέφρωσης Τα Προϊόντα της Καύσης Συστήματα Καθαρισμού των Αερίων Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Αποτέφρωσης Σκοπιμότητα Εφαρμογής της Μεθόδου Πυρόλυση Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Πυρόλυσης Αεριοποίηση Βασικές Αρχές Τεχνολογίας Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις της Αεριοποίησης Τεχνολογία Πλάσματος Συνδυασμοί Μεθόδων Οικονομικά Στοιχεία Εφαρμογής Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 2

4 Διεθνής Εμπειρία από την Εφαρμογή των Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας Ωρίμανση Έργων Θερμικής Επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ελλάδα ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ Εισαγωγή Σενάριο 1: Αερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση ανακυκλώσιμων Σενάριο 2: Αερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση RDF Σενάριο 3: Αναερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση ανακυκλώσιμων Σενάριο 4: Αναερόβια μηχανική βιολογική επεξεργασία με ανάκτηση RDF Σενάριο 5: Βιολογική Ξήρανση Σενάριο 6: Αποτέφρωση Σενάριο 7: Πυρόλυση ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ Γενική μεθοδολογία Μέθοδοι προσέγγισης Επιλογή βέλτιστης μεθόδου για εφαρμογή ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ PROMETHEE ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΑΡΥΤΗΤΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕΝΑΡΙΩΝ ΜΕ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Οικονομικά Κριτήρια Περιβαλλοντικά Κριτήρια Τεχνικά Κριτήρια Θεσμικά Κριτήρια ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ Οικονομικά Κριτήρια Κόστος Επένδυσης Λειτουργικό κόστος Έσοδα-έξοδα διάθεσης προϊόντων Περιβαλλοντικά Κριτήρια Ποσότητα και σύσταση υγρών αποβλήτων Άλλες αέριες εκπομπές Εκτροπή βιοαποδομήσιμων αποβλήτων από την ταφή Ποσοστό ανακύκλωσης Ποσότητα υπολειμμάτων προς Χ.Υ.Τ.Α./Υ Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 3

5 Τεχνικά Κριτήρια Κατανάλωση Παραγωγή Ενέργειας Κατανάλωση νερού Λειτουργικές απαιτήσεις - πολυπλοκότητα Υπάρχουσα εμπειρία αξιοπιστία Ευελιξία τεχνολογίας Δυνατότητα υποδοχής άλλων ρευμάτων αποβλήτων Απαιτήσεις σε έκταση Θεσμικά Κριτήρια Εκτιμώμενες αντιδράσεις από τη χρήση της τεχνολογίας Συμμόρφωση με την πολιτική της ΕΕ Αισθητική όχληση των εγκαταστάσεων Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Επιλογή Συντελεστών βαρύτητας Συγκεντρωτικά αποτελέσματα ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Ιεραρχική κατάταξη σεναρίων ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Υποδοχή Προσωρινή Αποθήκευση Μηχανική Διαλογή Αναερόβια χώνευση Αξιοποίηση βιοαερίου Μονάδα αφυδάτωσης Κομποστοποίηση Ραφιναρία Ωρίμανση/Αποθήκευση ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΜΑΖΑΣ-ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΟΣΤΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ Ανακυκλώσιμα υλικά RDF Βιοαέριο Υλικό τύπου κομπόστ (CLO) Κομπόστ προδιαλεγμένων οργανικών ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Διαδικασίες Ωρίμανσης Εφαρμογή προγράμματος ΔσΠ οργανικών Εφαρμογή Διαλογής στην Πηγή Οργανικών Αποβλήτων Πρόγραμμα Ενημέρωσης και παρακολούθησης του συστήματος Εμπειρία από συστήματα διαλογής στην πηγή σε μεσογειακές χώρες Ενέργειες Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 4

6 10. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 5

7 ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1: Διοικητική διαίρεση Ηπείρου σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης Πίνακας 2: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου (Ε.Σ.Υ.Ε., ) Πίνακας 3: Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Ηπείρου ανά Νομό (Ε.Σ.Υ.Ε., 2001) Πίνακας 4: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου ανά Δήμο (Ε.Σ.Υ.Ε., ) Πίνακας 5:Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στα καταλύματα Ξενοδοχειακού τύπου στην Ελλάδα και την περιοχή αναφοράς Πίνακας 6: Ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Ηπείρου ανά Δ.Ε. (2009) Πίνακας 7: Κανονικοποιημένη μέση ποιοτική σύσταση Α.Σ.Α. στην Περιφέρεια Ηπείρου (2009).. 30 Πίνακας 8: Μέση ποιοτική σύσταση αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα (2003) Πίνακας 9: Παραγωγή οικιακών απορριμμάτων ανά Νομό για το έτος 2001 (ΠΕΣΔΑ) Πίνακας 10: Επικαιροποιημένοι συντελεστές ειδικής παραγωγής απορριμμάτων Περιφέρειας Ηπείρου Πίνακας 11: Παραγωγή οικιακών απορριμμάτων Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας Θράκης Πίνακας 12: Ποσότητες παραγόμενων Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου (2001) Πίνακας 13: Σενάρια διαχρονικής εξέλιξης ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου Πίνακας 14: Διαχρονική εξέλιξη ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου Πίνακας 15: Επιμερισμός ετησίως παραγόμενων ποσοτήτων αστικών στερεών αποβλήτων της Περιφέρειας Ηπείρου ανά υλικό (2010) Πίνακας 16: Αποτελέσματα ΚΔΑΥ Ιωαννίνων (Ε.Ε.Α.Α., 2009) Πίνακας 17: Στόχοι σε επίπεδο Περιφέρειας για την διαχείριση των Β.Α.Α. (t/έτος) Πίνακας 18: Εκτιμώμενες ποσότητες υλικών συσκευασίας στην Περιφέρεια το Πίνακας 19: Στόχοι σε επίπεδο Περιφέρειας για την διαχείριση των υλικών συσκευασίας (τν/έτος) Πίνακας 20: Εκτίμηση διαχρονικής μεταβολής στις ποσότητες υλικών συσκευασίας από ΔσΠ σε σχέση με τα σύμμεικτα απορρίμματα Πίνακας 21: Εκτίμηση διαχρονικής μεταβολής στις ποσότητες έντυπου χαρτιού από ΔσΠ σε σχέση με τα σύμμεικτα απορρίμματα Πίνακας 22: Ποσοστό των Β.Α.Α. που διατίθεται σε Χ.Υ.Τ.Α., συλλέγεται ως σύμμεικτα Α.Σ.Α. και με Διαλογή στην Πηγή Πίνακας 23: Προτεινόμενο σενάριο ανάπτυξης της ΔσΠ έντυπου χαρτιού Πίνακας 24: Μέση σύσταση οργανικών αποβλήτων μετά από διαλογή στην πηγή στη Γερμανία. 72 Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 6

8 Πίνακας 25: Αναμενόμενη σύσταση των σύμμεικτων Α.Σ.Α. που θα οδηγούνται προς επεξεργασία στη Περιφέρεια για το έτος Πίνακας 26: Ποσότητες οργανικών, υλικών συσκευασίας και έντυπου χαρτιού από ΔσΠ, καθώς και σύμμεικτων Α.Σ.Α. προς επεξεργασία για τα έτη Πίνακας 27: Ποσότητες Β.Α.Α. του ρεύματος των υλικών συσκευασίας από ΔσΠ Πίνακας 28: Ποσότητες οργανικών και ανακυκλώσιμων υλικών που αναμένεται να περιέχονται στα σύμμεικτα Α.Σ.Α Πίνακας 29: Ποσότητες προς επεξεργασία ανά κατηγορία αποβλήτων Πίνακας 30: Τεχνολογίες μείωσης μεγέθους απορριμμάτων Πίνακας 31: Τεχνολογίες διαχωρισμού απορριμμάτων Πίνακας 32: Ενδεικτικές τιμές λόγου C/N διαφόρων βιοαποδομήσιμων υλικών Πίνακας 33: Φυσικοί και χημικοί παράμετροι κομποστοποίησης Πίνακας 34: Κατηγοριοποίηση συστημάτων αναερόβιας χώνευσης Πίνακας 35: Παράμετροι σχεδιασμού μονάδων αναερόβιας χώνευσης χαμηλών στερεών Πίνακας 36: Παράμετροι σχεδιασμού μονάδων αναερόβιας χώνευσης υψηλών στερεών Πίνακας 37: Σύνθεση βιοαερίου Πίνακας 38: Πιθανές χρήσεις του CLO Πίνακας 39: Ποιοτικά χαρακτηριστικά των προϊόντων βιολογικής επεξεργασίας του οργανικού κλάσµατος των Α.Σ.Α. στην Ελλάδα Πίνακας 40: Τυπική σύσταση RDF/SRF Πίνακας 41: Τιμές παραμέτρων για τη χρήση RDF/SRF στην τσιμεντοβιομηχανία, κατά EURITS128 Πίνακας 42: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα συναποτέφρωσης σε μονάδες παραγωγής ενέργειας Πίνακας 43: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των πιθανών χρήσεων του παραγόμενου RDF/SRF Πίνακας 44: Ποιοτική σύσταση διαλεγμένων στην πηγή οργανικών απορριμμάτων Πίνακας 45: Υποδομές ΜΒΕ παγκοσμίως Πίνακας 46: Εγκατεστημένες μονάδες βιολογικής ξήρανσης του οίκου Herhof GmbH Πίνακας 47: Τεχνολογίες αναερόβιας χώνευσης με μεγάλη εμπορική εφαρμογή Πίνακας 48: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας DRANCO Πίνακας 49: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας Valorga Πίνακας 50: Μονάδες σε λειτουργία της εταιρείας Kompogas Πίνακας 51: Παραδείγματα εκπομπών από το στάδιο της μηχανικής επεξεργασίας Πίνακας 52: Αέριες εκπομπές κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α Πίνακας 53: Παραγωγή στραγγισμάτων κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α Πίνακας 54: Παραδείγματα εκπομπών από μονάδες μηχανικής διαλογής-αναερόβιας χώνευσηςαξιοποίησης βιοαερίου Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 7

9 Πίνακας 55: Παραγωγή και σύσταση υγρών αποβλήτων Πίνακας 56: Σύσταση υγρών αποβλήτων κατά τη βιολογική ξήρανση των Α.Σ.Α Πίνακας 58: Στοιχεία του Υπ. Περιβάλλοντος της Μεγ. Βρετανίας (Defra) σχετικά με τις μονάδες ΜΒΕ Πίνακας 59: Παράμετροι Τυπικών Συνθηκών Λειτουργίας & Προϊόντα Μεθόδων Θερμικής Επεξεργασίας Απορριμμάτων (EC, 2005) Πίνακας 60: Θεσμοθετημένα Όρια εκπομπής αερίων ρύπων από Μονάδες Αποτέφρωσης Πίνακας 61: Σύσταση Στερεού υπολέιμματος της αποτέφρωσης σε μονάδες Mass-Fired Πίνακας 62: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων θερμικής επεξεργασίας Πίνακας 63: Συντελεστές αέριων εκπομπών Πίνακας 64: Συντελεστές υγρών εκπομπών Πίνακας 65: Εκπομπές από την παραγωγή ηλεκτρισμού Πίνακας 66: Εκπομπές από την παραγωγή θερμότητας Πίνακας 67: Τύποι πυρολυτικού αντιδραστήρα Πίνακας 68: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων πυρόλυσης Πίνακας 69: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων αεριοποίησης Πίνακας 70: Συγκριτικό κόστος για την καύση απορριμμάτων σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες..223 Πίνακας 71: Στοιχεία δυναμικότητας και κόστους επιλεγμένων εγκαταστάσεων θερμική επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ευρώπη (Ecoprog & Fraunhofer, 2006) Πίνακας 72: Μέσος επιμερισμός κόστους επένδυσης εγκαταστάσεων θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην Ευρώπη (Ecoprog & Fraunhofer, 2006) Πίνακας 73: Ποσότητες και Στοιχεία Κόστους Αποτέφρωσης για το 2005 από εγκατεστημένες μονάδες αποτέφρωσης με παραγωγή ενέργειας από Α.Σ.Α. στην Ευρώπη σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις κρατών Πίνακας 74: Ποσοστά εφαρμογής βασικών μεθόδων διαχείρισης Α.Σ.Α. σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες (Stengler, 2006) Πίνακας 75: Χαρακτηριστικά των τεσσάρων νεότερων μονάδων παραγωγής ενέργειας Πίνακας 76: Μονάδες θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. με ανάκτηση ενέργειας στην πόλη Πίνακας 77: Ποσότητες προς επεξεργασία ανά κατηγορία αποβλήτων Πίνακας 78: Εναλλακτικά Σενάρια Τεχνολογιών Μονάδων Πίνακας 79: Επενδυτικό κόστος ανά τόνο Πίνακας 80: Απόλυτο επενδυτικό κόστος σεναρίων Πίνακας 81: Λειτουργικό κόστος Πίνακας 82: Απόλυτο λειτουργικό κόστος σεναρίων Πίνακας 83: Έσοδα Έξοδα Προϊόντων Πίνακας 84: Ποσότητα και σύσταση υγρών αποβλήτων Πίνακας 85: Επικινδυνότητα αέριων εκπομπών Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 8

10 Πίνακας 86: Εκτροπή Βιοαποδομήσιμων από την ταφή Πίνακας 87: Ποσοστό ανακύκλωσης Πίνακας 88: Ποσότητα υπολειμμάτων προς ταφή Πίνακας 89: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την αερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α Πίνακας 90: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την αναερόβια επεξεργασία Α.Σ.Α Πίνακας 91: Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά την καύση Α.Σ.Α Πίνακας 92: Παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου Πίνακας 93: Κατανάλωση - Παραγωγή Ενέργειας Πίνακας 94: Κατανάλωση νερού Πίνακας 95: Λειτουργικές απαιτήσεις πολυπλοκότητα Πίνακας 96: Υπάρχουσα εμπειρία - αξιοπιστία Πίνακας 97: Ευελιξία τεχνολογίας Πίνακας 98: Δυνατότητα υποδοχής άλλων ρευμάτων αποβλήτων Πίνακας 99: Απαιτήσεις σε έκταση Πίνακας 100: Αντιδράσεις από τη χρήση της τεχνολογίας Πίνακας 101: Συμμόρφωση με την πολιτική της Ε.Ε Πίνακας 102: Αισθητική όχληση των εγκαταστάσεων Πίνακας 103: Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Πίνακας 104: Βασικοί συντελεστές βαρύτητας κριτηρίων Πίνακας 105: Συγκεντρωτικός πίνακας αξιολόγησης των σεναρίων Πίνακας 106: Ιεράρχηση των σεναρίων βάσει της πολυκριτηριακής ανάλυσης Πίνακας 107: Ισοζύγιο μάζας μονάδας συμμείκτων Πίνακας 108: Ισοζύγιο μάζας μονάδας προδιαλεγμένων Πίνακας 109: Ισοζύγιο ενέργειας μονάδας Πίνακας 110: Λίστα εταιρειών διαχείρισης ανακυκλώσιμων υλικών Πίνακας 111: Εφαρμοζόμενες μέθοδοι συλλογής οργανικών στην Καταλονία Πίνακας 112: Εναλλακτικά Σενάρια Τεχνολογιών - Μονάδων Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 9

11 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ Διάγραμμα 1: Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στην Περιφέρεια Ηπείρου ( ) Διάγραμμα 2: Διαχρονική εξέλιξη αριθμού κλινών στην Περιφέρεια Ηπείρου ανά Νομό ( ) Διάγραμμα 3: Απεικόνιση σεναρίων διαχρονικής εξέλιξης ετήσιας παραγωγής Α.Σ.Α. Περιφέρειας Ηπείρου, περιόδου Διάγραμμα 4: Σχηματική απεικόνιση της βασικής προτεινόμενης στρατηγικής Διάγραμμα 5: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ υλικών συσκευασίας Διάγραμμα 6: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ έντυπου χαρτιού Διάγραμμα 7: Σχηματική απεικόνιση προτεινόμενου σεναρίου ανάπτυξης της ΔσΠ οργανικών Διάγραμμα 8: Ενδεικτικό ισοζύγιο μάζας κατά την κομποστοποίηση Διάγραμμα 9: Διάγραμμα ροής και ισοζύγιο μάζας τυπικής εγκατάστασης αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση RDF (Α. Οικονομόπουλος 2007) Διάγραμμα 10: Διάγραμμα ροής της εγκατάστασης ΜΒΕ με ανάκτηση RDF στα Άνω Λιόσια Διάγραμμα 11: Διάγραμμα ροής και ισοζύγιο μάζας τυπικής εγκατάστασης αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση υλικών (Α. Οικονομόπουλος 2007) Διάγραμμα 12: Διάγραμμα παραγωγικής διαδικασίας τυπικής αερόβιας ΜΒΕ με ανάκτηση υλικών (Α. Οικονομόπουλος 2007) Διάγραμμα 13: Ενδεικτικές τιμές διάθεσης κομπόστ Διάγραμμα 14: Διάγραμμα ροής μονάδας αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας Διάγραμμα 15: Ισοζύγιο μάζας αερόβιας βιολογικής επεξεργασίας Διάγραμμα 16: Διάγραμμα ροής τυπικής μονάδας μηχανικής και αναερόβιας επεξεργασίας Διάγραμμα 17: Διάγραμμα ροής αναερόβιας βιολογικής επεξεργασίας Διάγραμμα 18: Διάγραμμα ροής τυπικής μονάδας βιολογικής επεξεργασίας (Α. Οικονομόπουλος 2007) Διάγραμμα 19: Διάγραμμα παραγωγικής διαδικασίας τυπικής εγκατάστασης βιολογικής ξήρανσης (Α. Οικονομόπουλος 2007) Διάγραμμα 20: Παραγωγική διαδικασία βιοξήρανσης Διάγραμμα 21: Διάγραμμα ροής βιοξήρανσης σε «κουτιά» (πηγή: Juniper, 2005) Διάγραμμα 22: Δυναμικότητα μονάδων ΜΒΕ σε λειτουργία (Πηγή: Βάση δεδομένων Juniper) Διάγραμμα 23: Εξέλιξη της εγκατεστημένης δυναμικότητας μονάδων αναερόβιας χώνευσης Διάγραμμα 24: Εγκατεστημένη δυναμικότητα ανά αριθμό σταδίων Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 10

12 Διάγραμμα 25: Εγκατεστημένη δυναμικότητα ανά μέθοδο (Υγρή,Ξηρή) Διάγραμμα 26: Επιλογές Θερμικής Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων Διάγραμμα 27: Ισοζύγιο μάζας σε τυπική εγκατάσταση στοιχειομετρικής καύσης ( Διάγραμμα 28: Ισοζύγιο μάζας σε τυπική σύγχρονη εγκατάσταση καύσης (Γιδαράκος, 2006) Διάγραμμα 29: Ποσότητες ανακτώμενων οργανικών σε συνάρτηση με τη μέθοδο συλλογής και το μέγεθος του πληθυσμού Διάγραμμα 30: Καθαρότητα συλλεγόμενου οργανικού σε συνάρτηση με τη μέθοδο συλλογής και το μέγεθος του πληθυσμού Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 11

13 ΕΙΚΟΝΕΣ Εικόνα 1: Ιεράρχηση επιλογών για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων Εικόνα 2: Στατικός αεριζόμενος σωρός Εικόνα 3: Αναδευόμενος σωρός Εικόνα 4: Κάθετα συστήματα κομποστοποίησης Εικόνα 5: Σύστημα κομποστοποίησης σε κανάλια Εικόνα 6: Σύστημα κομποστοποίησης σε βιοκελιά Εικόνα 7: Σύστημα κομποστοποίησης σε κοντέινερ Εικόνα 8: Σύστημα κομποστοποίησης σε τράπεζα Εικόνα 9: Σύστημα κομποστοποίησης σε περιστρεφόμενους βιοαντιδραστήρες Εικόνα 10: Παραγωγικά στάδια μονάδας κομποστοποίησης Εικόνα 12: Αναερόβια βιολογική επεξεργασία χαμηλών στερεών Εικόνα 13: Τμήμα Υποδοχής, τεμαχισμού και βιολογικής ξήρανσης απορριμμάτων Εικόνα 14: Βιολογική ξήρανση σε καλυμμένους σωρούς Εικόνα 15: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Herhof (πηγή: Juniper, 2005) Εικόνα 16: Κουτιά της γερμανικής εταιρίας Nehlsen (πηγή: Juniper, 2005) Εικόνα 17: Εσωτερικό του «percolator», εταιρία ΙSKA Εικόνα 18: Τυπική Μονάδα Καύσης Αποτέφρωσης Στερεών Αστικών Αποβλήτων με ταυτόχρονη Παραγωγή Ενέργειας Εικόνα 19: Οι (3) Τύποι Αποτεφρωτών (α)κινούμενων εσχάρων (β)περιστρεφόμενου κλιβάνου (γ) ρευστοποιημένης κλίνης (Finbioenergy, 2006) Εικόνα 20: Χαρακτηριστικά της Μαζικής καύσης Απορριμμάτων σε αποτεφρωτή με κινούμενες εσχάρες (Γιδαράκος, 2006) Εικόνα 21: Αποτεφρωτής περιστρεφόμενου κλιβάνου Εικόνα 22: Κάθετοι και Οριζόντιοι Λέβητες παραγωγής ατμού Εικόνα 23: Διοξίνες και τα Φουράνια σε εγκαταστάσεις αποτέφρωσης αποβλήτων Εικόνα 24: Σχηματική Εικόνα Κυκλώνων (αριστερά), ηλεκτροστατικοί κατακρημνιστές (κέντρο) & σακκόφιλτρα (δεξιά) Εικόνα 25: Σχηματική Εικόνα Πύργων Υγρής Απορρόφησης (scrubbing) Με και χωρίς παραγωγή Υγρών αποβλήτων Εικόνα 26: Σχηματική Εικόνα Πύργων Ξηρής Απορρόφησης (scrubbing) Εικόνα 27: Ενδεικτικό διάγραμμα ροής πυρόλυσης Εικόνα 28: Μονάδα πυρόλυσης στην Αγγλία Εικόνα 29: Μονάδα αεριοποίησης σε ρευστοποιημένη κλίνη στο Greve-in-Chianti (Ιταλία) Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 12

14 Εικόνα 30: Παράλληλη αεριοποίηση λιγνίτη και απορριμμάτων Εικόνα 31: Ολοκληρωμένο σύστημα αεριοποίησης λιγνίτη και απορριμμάτων Εικόνα 32: Όψη της μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. του Αμβούργου ( Εικόνα 33: Όψη της μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. στο Allington Quarry Εικόνα 34: α) Όψη μονάδας αποτέφρωσης Α.Σ.Α. για την πολιτεία της Νέας Υόρκης, Εικόνα 35: Όψη εγκατάστασης θερμικής επεξεργασίας Α.Σ.Α. στην πόλη Osaka (α) Nanko, (β) Suminoe, (γ) Maishima, (δ) Hirano Εικόνα 36: Δημιουργία μήτρας αξιολόγησης Εικόνα 37: Σχηματική αναπαράσταση των συναρτήσεων προτίμησης Εικόνα 38: Ολική ιεράρχηση των σεναρίων βάσει συνολικής ροή Εικόνα 39: Μερική ιεράρχηση των σεναρίων βάσει θετικών και αρνητικών ροών Εικόνα 40: Συνολική ροή (Φ) των σεναρίων Εικόνα 41: Διάγραμμα GAIA Εικόνα 42: Βασικοί συντελεστές βαρύτητας κριτηρίων, όπως προέκυψαν σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς Εικόνα 43: Βαθμός σταθερότητας της απόφασης Εικόνα 44: Περιπτώσεις αλλαγής βαρύτητας περιβαλλοντικών και οικονομικών κριτηρίων Εικόνα 45: Τέλος εισόδου μονάδας επεξεργασίας προδιαλεγμένων οργανικών υλικών σε συνάρτηση με το ποσοστό των προσμίξεων Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 13

15 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΝΑΘΕΣΗΣ Η παρούσα μελέτη συντάσσεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της από σύμβασης υλοποίησης του έργου «Μελέτη Χωροθέτησης Εργοστασίου Επεξεργασίας Στερεών Αποβλήτων», που υπογράφηκε μεταξύ της Ενδιάμεσης Διαχειριστικής Αρχής Περιφέρειας Ηπείρου και της εταιρείας ΕΠΤΑ Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων Ε.Π.Ε ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σύμφωνα με τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων (Π.Ε.Σ.Δ.Α.) Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος εγκρίθηκε στις , προβλέπεται η κατασκευή μίας Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων σε επίπεδο Περιφέρειας. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η αξιολόγηση εναλλακτικών τεχνολογιών διαχείρισης των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (Α.Σ.Α.) με τεχνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά κριτήρια προσαρμοσμένα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Περιφέρειας, η διαμόρφωση ολοκληρωμένων προτάσεων για την διαχείριση και επεξεργασία των Α.Σ.Α. που παράγονται στη Περιφέρεια, όπως επίσης, και η εκτίμηση του κόστους επένδυσης της προτεινόμενης μονάδας επεξεργασίας. Η παρούσα μελέτη σε συνδυασμό με τη Μελέτη Χωροθέτησης, αποτελεί και το πρώτο στάδιο ωρίμανσης μίας μονάδας επεξεργασίας ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Σύμφωνα με όσα ορίζει η κείμενη νομοθεσία, είναι απαραίτητη η διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των στερεών αστικών αποβλήτων, το οποίο περιλαμβάνει συλλογή, μεταφόρτωση, δράσεις μείωσης της παραγωγής αποβλήτων, επαναχρησιμοποίηση, διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση, επεξεργασία, ανάκτηση ενέργειας και διάθεση. Στη βάση αυτή, η παρούσα μελέτη αποτελεί το πλαίσιο που θα διευκολύνει τη διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Περιφέρεια Ηπείρου και ειδικότερα όσον αφορά στη δυνατότητα επεξεργασίας αυτών. Κύριο αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η ανάλυση και εξέταση των διαθέσιμων τεχνολογιών που εφαρμόζονται για την επεξεργασία των Αστικών Στερεών Αποβλήτων Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 14

16 (Α.Σ.Α.) καθώς και η αξιολόγηση αυτών με βάση τα δεδομένα και χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Ηπείρου. Για το σκοπό αυτό, λαμβάνεται υπόψη η υφιστάμενη κατάσταση στην Περιφέρεια (ποσότητες απορριμμάτων, ποιοτικά χαρακτηριστικά απορριμμάτων, υφισταμένες υποδομές διαχείρισης, κ.α.), προβλέψεις σχετικά με την μελλοντική παραγωγή Α.Σ.Α., όλο το φάσμα των διαθέσιμων μεθόδων επεξεργασίας Α.Σ.Α. που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκή και διεθνή κλίμακα, καθώς και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την διαχείριση των Α.Σ.Α.. Επίσης, βάσει των ιδιαίτερων συνθηκών της Περιφέρειας καθώς και των εθνικών και κοινοτικών στόχων για τη διαχείριση των Α.Σ.Α., διαμορφώνονται εναλλακτικά σενάρια ολοκληρωμένης διαχείρισης των αποβλήτων και γίνεται αξιολόγησή τους με τη μέθοδο πολύκριτηριακής ανάλυσης PROMETHEE. Τέλος δίνεται μια τεχνική περιγραφή του προκρινόμενο σεναρίου, η οποία περιλαμβάνει τις βασικές λειτουργίες της μονάδας, ισοζύγιο μάζας και ενέργειας, τρόπους διάθεσης των παραγόμενων προϊόντων της καθώς και επενδυτικό και λειτουργικό κόστος. Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 15

17 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Α.Σ.Α. ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ 2.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται πληθυσμιακά στοιχεία της Περιφέρειας Ηπείρου βάσει της νέας διοικητικής διαίρεσης σύμφωνα με το σχέδιο «Καλλικράτης», οι πηγές προέλευσης των στερεών αποβλήτων στην περιοχή αναφοράς, η υφιστάμενη παραγωγή, σύσταση και διαχείριση των Α.Σ.Α., καθώς και εκτιμήσεις για την μελλοντική εξέλιξη των παραγόμενων ποσοτήτων στην Περιφέρεια ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Η Περιφέρεια Ηπείρου απαρτίζεται από τέσσερις νομούς, οι οποίοι είναι ο Νομός Άρτας, ο Νομός Θεσπρωτίας, ο Νομός Ιωαννίνων και ο Νομός Πρέβεζας και έχει έδρα τα Ιωάννινα. Σύμφωνα με το σχέδιο «Καποδίστριας» (ΦΕΚ 244Α/97), συνολικά αποτελείτο από 57 Δήμους και 19 Κοινότητες. Σύμφωνα όμως με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση του σχεδίου «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α' 87/ ), στην περιφέρεια Ηπείρου δημιουργούνται συνολικά 18 Δήμοι και συγκεκριμένα οι εξής: Οι δήμοι του Νομού Ιωαννίνων είναι συνολικά οκτώ: 1. Ο Δήμος Ιωαννιτών που περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους Ιωαννιτών, Μπιζανίου, Περάματος, Ανατολής, Παμβώτιδος και την Κοινότητα Νήσου. 2. Ο Δήμος Ζαγορίου που περιλαμβάνει τους πρώην Δήμους Κεντρικού Ζαγορίου, Ανατολικού Ζαγορίου, Τύμφης και τις Κοινότητες Βωβούσας και Παπίγκου. 3. Ο Δήμος Κόνιτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Κόνιτσας, Μαστοροχωρίων και τις Κοινότητες Αετομηλίτσας, Διστράτου και Φούρκας. 4. Ο Δήμος Πωγωνίου που περιλαμβάνει τους Δήμους Καλπακίου, Δελβινακίου, Άνω πωγωνίου, Άνω Καλαμά καθώς και τις Κοινότητες Πωγωνιανής και Λάβδανης. 5. Ο Δήμος Βορείων Τζουμέρκων που περιλαμβάνει τους Δήμους Τζουμέρκων, Πραμάντων και τις Κοινότητες Συρράκου, Καλαρρυτών, Βαθυπέδου και Ματσουκίου. 6. Ο Δήμος Μετσόβου που περιλαμβάνει τους Δήμους Μετσόβου, Εγνατίας και την Κοινότητα Μηλέας. 7. Ο Δήμος Δωδώνης που περιλαμβάνει τους Δήμους Κατσανοχωρίων, Αγ. Δημητρίου, Σελλών, Δωδώνης και Λάκκας Σουλίου. 8. Ο Δήμος Ζίτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Πασσαρώνος, Εκάλης, Ευρυμενών, Ζίτσας και Μολοσσών. Στον Νομό Άρτας οι συνολικοί Δήμοι είναι τέσσερις: Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 16

18 1. Ο Δήμος Αρταίων που περιλαμβάνει τους Δήμους Αρταίων, Αμβρακικού, Βλαχερνών, Ξηροβουνίου και Φιλοθέης. 2. Ο Δήμος Νικολάου Σκουφά που περιλαμβάνει τους Δήμους Πέτα, Αράχθου, Κομποτίου και την Κοινότητα Κομμένου. 3. Ο Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη που περιλαμβάνει τους Δήμους Ηράκλειας, Καραϊσκάκη και Τετραφυλίας. 4. Ο Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων που περιλαμβάνει του Δήμους Αθαμανίας, Αγνάντων και τις Κοινότητες Μελισσουργών και Θεοδωριάνων. Στον Νομό Θεσπρωτίας δημιουργούνται τρεις συνολικά Δήμοι: 1. Ο Δήμος Ηγουμενίτσας που περιλαμβάνει τους Δήμους Ηγουμενίτσας, Συβότων, Μαργαριτίου και την Κοινότητα Πέρδικας. 2. Ο Δήμος Φιλιατών που περιλαμβάνει τους Δήμους Φιλιατών, Σαγιάδας και Παραποτάμου. 3. Ο Δήμος Σουλίου που περιλαμβάνει τους Δήμους Παραμυθιάς, Αχέροντα και την Κοινότητα Σουλίου. Τέλος, στο Νομό Πρέβεζας οι Δήμοι που σχηματίζονται είναι τρεις: 1. Ο Δήμος Πρέβεζας που περιλαμβάνει τους Δήμους Ζαλόγγου, Λούρου και Πρέβεζας. 2. Ο Δήμος Πάργας που περιλαμβάνει τους Δήμους Πάργας και Φαναρίου. 3. Ο Δήμος Ζηρού που περιλαμβάνει τους Δήμους Ανωγείου, Θεσπρωτικού, Φιλιππιάδος καθώς και την Κοινότητα Κρανέας. Ακολούθως φαίνεται συνοπτικά η νέα διοικητική διαίρεση σύμφωνα με το σχέδιο «Καλλικράτης». Πίνακας 1: Διοικητική διαίρεση Ηπείρου σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης Νομός Ιωαννίνων Νομός Άρτας Νομός Πρέβεζας Νομός Θεσπρωτίας 1. Δήμος Ζίτσας 1. Δήμος Αρταίων 1. Δήμος Πρέβεζας 1. Δήμος Ηγουμενίτσας 2. Δήμος Δωδώνης 2. Δήμος Νικολάου Σκουφά 2. Δήμος Πάργας 2. Δήμος Φιλιατών 3. Δήμος Πωγωνίου 3. Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη 3. Δήμος Ζηρού 3. Δήμος Σουλίου 4. Δήμος Βόρειων Τζουμέρκων 4. Δήμος Κεντρικών Τζουμέρκων 5. Δήμος Κόνιτσας 6. Δήμος Ζαγορίου 7. Δήμος Μετσόβου 8.Δήμος Ιωαννιτών Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 17

19 2.3. ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Για το σκοπό της αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και τους αναγκαίους υπολογισμούς που θα γίνουν παρακάτω είναι απαραίτητη η εκτίμηση των σημερινών και μελλοντικών πληθυσμιακών στοιχείων της Περιφέρειας. Η Περιφέρεια Ηπείρου συγκεντρώνει περίπου το 31% του πληθυσμού της στα αστικά κέντρα, με κυρίαρχο αστικό κέντρο τα Ιωάννινα. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα πληθυσμιακά στοιχεία που συγκροτούν το προφίλ της Περιφέρειας. Για την εκτίμηση του μόνιμου καθώς και του εποχιακού πληθυσμού, χρησιμοποιήθηκαν και επεξεργάστηκαν τα στοιχεία από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.) Μόνιμος Πληθυσμός Σύμφωνα με την Ε.Σ.Υ.Ε., ο πραγματικός πληθυσμός της Ηπείρου το 1971 υπολογίσθηκε σε , 1981 σε , το 1991 σε , ενώ κατά την τελευταία επίσημη απογραφή του 2001, είχε πραγματικό πληθυσμό κατοίκους (ποσοστό 3,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας), όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 2: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου (Ε.Σ.Υ.Ε., ) Έτος Πραγματικός Πληθυσμός Όπως παρατηρείται, τις τελευταίες δεκαετίες η Περιφέρεια Ηπείρου εμφανίζει αυξητικές δημογραφικές μεταβολές, και πιο συγκεκριμένα κατά την 30ετία υπάρχει μια αύξηση του πληθυσμού της τάξης του 14%. Η κατανομή του πληθυσμού ανά Νομό για το 2001 παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 3: Κατανομή πληθυσμού Περιφέρειας Ηπείρου ανά Νομό (Ε.Σ.Υ.Ε., 2001) Νομός Πληθυσμός 2001 Ποσοστό Ιωαννίνων ,1% Άρτας ,1% Θεσπρωτίας ,0% Πρέβεζας ,8% ΣΥΝΟΛΟ % Ακολούθως παρουσιάζεται η πληθυσμιακή εξέλιξη στην Περιφέρεια Ηπείρου από το 1991 έως το 2001, ανά Δήμο. Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 18

20 Πίνακας 4: Πληθυσμιακή εξέλιξη Περιφέρειας Ηπείρου ανά Δήμο (Ε.Σ.Υ.Ε., ) Νομός Ιωαννίνων Πληθυσμός 1991 Πληθυσμός 2001 Δήμος Ζίτσας Πασσαρώνος Εκάλης Ζίτσας Ευρυμενών Μολοσσών Δήμος Δωδώνης Αγίου Δημητρίου Δωδώνης Σελλών κοιν. Λάκκας Σουλίου (πρ. Δερβιζιάνων) Κατσανοχωρίων Δήμος Πωγωνίου Καλπακίου Άνω Καλαμά Άνω Πωγωνίου Δελβινακίου κοιν. Πωγωνιανής κοιν. Λάβδανης Δήμος Ζαγορίου Κεντρικού Ζαγορίου Ανατολικού Ζαγορίου Τύμφης κοιν. Βωβούσας κοιν. Παπίγκου Δήμος Κόνιτσας Κόνιτσας Μαστοροχωρίων κοιν. Αετομηλίτσας κοιν. Φούρκας κοιν. Διστράτου Δήμος Βόρειων Τζουμέρκων Τζουμέρκων Πραμάντων κοιν. Βαθυπέδου κοιν. Ματσουκίου κοιν. Καλαρρυτών κοιν. Συρράκου Δήμος Μετσόβου Μετσόβου Εγνατίας κοιν. Μηλιάς Δήμος Ιωαννιτών Ιωαννιτών Ανατολής Ε.Π.Τ.Α. Σύμβουλοι Μελετητές Περιβαλλοντικών Έργων 19