NORMAN DAVIES. Ι σ τ ο ρ ί α Ε Κ Ο Σ Ε Ι Σ Ν Ε Φ Ε Λ Η Α Θ Η Ν Α

Transcript

1 NORMAN DAVIES Ι σ τ ο ρ ί α Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Η Σ Ε Κ Ο Σ Ε Ι Σ Ν Ε Φ Ε Λ Η Α Θ Η Ν Α

2 Ν Ε Φ Ε Λ Η / Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α ιεύθυνση σειράς: Αντώνης Λιάκος - Έφη Γαζή Τίτλος πρωτοτύπου: Europe: A History Copyright Norman Davies, 1997 Μετάφραση: Πελαγία Μαρκέτου και Ιουλία Πεντάζου Επιµέλεια - διορθώσεις: Χρήστος Γκαβάγιας, Πέλλα ικονηµάκη, Μαρία Καΐρη, Αθηνά Συριάτου Σχεδιασµός εξωφύλλου: ηµήτρης Στεβής Σχεδιασµός βιβλίου και τυπογραφική επιµέλεια: Περικλής ουβίτσας Επεξεργασία χαρτών και διαγραµµάτων: ηµήτρης Στεβής Εκτύπωση βιβλίου: Άγγελος Ελεύθερος Εκτύπωση εξωφύλλου: Άρτυπος ΕΠΕ Βιβλιοδεσία: Γιάννης Μπουντάς και Χρήστος Βασιλειάδης Α Τόµος: ISBN: Β Τόµος: ISBN: Αρ. έκδοσης: 1344 Για την ελληνική γλώσσα: 2009 Εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ Ασκληπιού 6, Αθήνα τηλ.: fax: info@nnet.gr

3 I Compendium ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ 1 Γεωλογικοί και ιστορικοί χρόνοι Αρχαίοι Μεσογειακοί Πολιτισµοί: Περίοδοι Μινωικές γραφές Ευρωπαϊκά αλφάβητα ιασχίζοντας τις Άλπεις: Η διάβαση του Αγίου Γοτθάρδου και η Βαλτελίνα Φαινολογία και ενδροχρονολόγηση: είκτες ιστορικής κλιµατολογίας, Spice-Ox: Η πυθαγόρεια ταξινόµηση των τροφών Αρχαίες ελληνικές αποικίες, µε τα σύγχρονα τοπωνύµιά τους Οι Ρωµαίοι αυτοκράτορες, 30 π.χ µ.χ Οι πάπες, πατριάρχες Ρώµης Παλαιογραφία Αετοί και σταυροί «The Great Books Scheme»: Ο Κανών του υτικού Πολιτισµού του Σικάγο Το αρχαίο Ιλλυρικό και οι ναπολεόντιες αποικίες στην Ιλλυρία Οι ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Οι σλαβικές και ουραλικές γλωσσικές οµάδες Ρούνοι και Όγκαµ Ο εκχριστιανισµός της Ευρώπης Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τα κυριότερα Θέµατα Οι πολιτισµικοί κύκλοι της Ευρώπης: µια σχηµατική απόδοση Η Αυτοκρατορία των Φράγκων, µ.χ Η Χαζαρία στη µέγιστη επέκτασή της, περ. 900 µ.χ Η χριστιανική Reconquista (ανάκτηση) στην Ιβηρική, (1) Αριθµοί και µαθηµατικά σύµβολα 1326 (2) Οι απαρχές της µαθηµατικής σηµειολογίας Η ανάπτυξη της βασιλικής επικράτειας στη Γαλλία, έως το Βουλγαρία, µεσαιωνική και σύγχρονη Γερµανοί αυτοκράτορες και βασιλείς της Γαλλίας Ιδρύσεις ευρωπαϊκών πανεπιστηµίων, Οι διαµελισµοί της Χώρας των Ρως του Κιέβου Η µέτρηση του χρόνου στην Ιστορία Το βασίλειο της Αραγωνίας και οι υπερπόντιες κτήσεις του Η επικράτεια των Πλανταγενετών, γύρω στο Οι διαδροµές προς το Santiago de Compostela Το πριγκιπάτο της Οράγγης και το Comtat Venaissin Η ηµοκρατία της Βενετίας: Terra Firma και Ενετική Αυτοκρατορία Λιθουανία, µεσαιωνική και σύγχρονη Η επέκταση της Ελβετικής Συνοµοσπονδίας, η Eidgenossenschaft, Μεσαιωνική Σερβία και Βοσνία Η επέκταση της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας στην Ευρώπη, Η Βουργουνδία τον 15ο αιώνα υναστείες της Κεντρικής Ευρώπης Η γιαγκελλόνια επικράτεια έως το 1572 και η Rzeczpospolita µετά το Παρισινά ενοίκια, Rentes, Πολωνία, Χώρα των Ρως, Μοσχοβία και

4 1298 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: Compendium Ρωσία: πρίγκιπες, βασιλείς, τσάροι και αυτοκράτορες Πρώιµα σύγχρονα πολιτικά συστήµατα Οι πόλεµοι της Ευρώπης, Η άνοδος και η πτώση των ευρωπαϊκών κρατών, Η Ιταλία κατά την Αναγέννηση Οι ηγεµονίες των Αψβούργων στην Ευρώπη 50 µετά το Η επανάσταση των τιµών στην Ισπανία του 51 16ου αιώνα 1355 α) Επιστηµονικές ανακαλύψεις 1356 και β) Τεχνολογικές εφευρέσεις, : 52 Επιλογή 1357 Έργα και συγγραφείς απαγορευµένα από τον 53 παπικό Index, : Επιλογή 1358 Η επανάσταση των Κάτω Χωρών, Η πρωσική συσσωµάτωση, Η ρωσική επέκταση στην Ευρώπη, Κλασικό ρεπερτόριο της grand opéra, Η αποίκιση της Ιρλανδίας (17ος αιώνας) 58 Η Γερµανία κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέµου, Τα γαλλογερµανικά σύνορα στη Λορραίνη και 60 στην Αλσατία 1365 Πόλεµοι στην Ευρώπη, : 61 Επιλογή Το «Ανατολικό Ζήτηµα»: Η παρακµή των 62 Οθωµανών, Ο σχηµατισµός του Ηνωµένου Βασιλείου, Χρονολόγιο της εποχής της Γαλλικής 64 Επανάστασης, Το Ηµερολόγιο της Γαλλικής Επανάστασης, Έτη 65 I-VIII ( ) Η Κριµαία και η αποίκιση της ακτογραµµής της Μαύρης Θάλασσας από τη Ρωσία Η Γαλλική Αυτοκρατορία, Γκρίλλενσταϊν: Ο κύκλος ζωής ενός αυστριακού 68 χωριάτικου νοικοκυριού, Μετάβαση στη νεωτερικότητα (modernization): Οι επιµέρους διαδικασίες Ευρωπαϊκή δηµογραφία, είκτες φιλελευθερισµού, Επιλεγµένοι δείκτες εκβιοµηχάνισης, Ο Καύκασος: Εθνογραφία και ρωσική 73 επέκταση 1382 Γερµανία: Η Συνοµοσπονδία και η Αυτοκρατορία, Η βασίλισσα Βικτωρία ( ) και οι συγγενείς της Η επέκταση της Ελλάδας, Η Άνοιξη των Εθνών: Οι επαναστάσεις, Η ενοποίηση της Ιταλίας, Σλέσβιχ και Χόλσταϊν Η επέκταση της Ρουµανίας, Η διπλή µοναρχία: Οι εθνικότητες της Αυστροουγγαρίας, Το γενεαλογικό δένδρο του Σοσιαλισµού Μακεδονία: ο διαµελισµός του Μεγάλη Αλβανία Η εβραϊκή αποίκιση στη Ρωσία, έως το Το «Μεγάλο Τρίγωνο»: τα κέντρα ισχύος της Ευρώπης, Τα ιταλοσλαβικά σύνορα, Η επέκταση των σοβιετικών περιοχών στην Ευρώπη, Η ηµοκρατία της Ουκρανίας, Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, Η επέκταση της Σερβίας ( ) και η επέκταση της Γιουγκοσλαβίας ( ) Οι δικτατορίες της Ευρώπης του Μεσοπολέµου, Το διττό σύστηµα των κοµουνιστικών «κοµµατικών κρατών» ιαπολεµικές συνθήκες µη επίθεσης και/ή ουδετερότητας, Η άνοδος της ναζιστικής δύναµης, Ο Ισπανικός Εµφύλιος Πόλεµος, Οι ιεθνείς Ταξιαρχίες στην Ισπανία, Οι µεραρχίες των Waffen-SS, Εκτίµηση του φόρου αίµατος της Ευρώπης, Το αρχιπέλαγος των γκουλάγκ Οι χώρες της Βαλτικής, Ευρώπη, 1992: ιάφορα στατιστικά στοιχεία Σχηµατισµοί κοινοβουλίων Ευρώπη, 1995: µέλη πέντε διεθνών οργανισµών 1419

5 Μινωικές γραφές ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ α. Η εξέλιξη της Αιγαιακής γραφής (από τα αριστερά προς τα δεξιά): ιερογλυφική, Γραµµική Α, Γραµµική Β, ηχητική αξία. β. Στάδιο Ι: «πικτογραφική» ή «ιερογλυφική», από το 2000 περίπου π.χ.: µια ιερογλυφική πλάκα από τη Φαιστό, Κρήτη. J. Chadwick, The Decipherment of Linear B (Pelican, 1961) γ. Στάδιο ΙΙ/1: Γραµµική Α (µη αποκρυπτογραφηµένη), από π.χ.: πλάκα από την Αγία Τριάδα, αρ. 114 J. Chadwick, The Decipherment of Linear B (Pelican, 1961) δ. Στάδιο ΙΙ/2: Το κυπριακό συλλαβάριο: τµήµα πήλινης πλάκας από την Έγκωµη, 1200 περίπου π.χ. J. Chadwick, Linear B and Related Scripts (London, British Museum Publications, 1987) ε. Στάδιο ΙΙΙ: Γραµµική Β, απαντάται τόσο στην Κρήτη όσο και στη Μυκηναϊκή Ελλάδα. Όπως και τα σύγχρονα ιαπωνικά kanji και kana, περιείχε ένα µείγµα εικονογραφικών και συλλαβικών σηµείων. Πλάκα µε Γραµµική Β από την Πύλο, µε πρωτοελληνική µεταγραφή και αγγλική µετάφραση. Hiereia echei-que, euchetoi-que etonion echeen theon, ktoinoochons-de ktionaon kekeimenaon onata echeen. (Tossonde spermo) WHEAT This the priestess holds, and solemnly declares that the god has the true ownership, but the plot holders the enjoyment, of the plots in which it is laid out. (So much seed) 3 37 /60 units. Leonard Cottrell, The Bull of Minos (Athens, 1982)

6 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ιασχίζοντας τις Άλπεις: Η διάβαση του Αγίου Γοτθάρδου και η Βαλτελίνα ÚÔ Chur Î È Graubunden ÚÔ Bellinzona ( ÌÓË Maggiore Î È Lugano) ÚÔ Altdorf Î È ÌÓË Ô Î ÚÓË À fiìâùúô 1000 Ì Ì Ì. ªÓËÌÂ Ô Ô fiúôê Ê Ú ÙÔ È fiïô ÚÔ È ÛË Furka Î È Valais ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ À fiìâùúô ΟΥΚΑΤΟ ΤΟΥ ΜΙΛΑΝΟΥ 1000 Ì Ì Ì. (Α) Η ιάβαση του Αγίου Γοτθάρδου. (Β) Η Βαλτελίνα (17ος αιώνας).

7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Compendium «The Great Books Scheme»: Ο Κανών του υτικού Πολιτισµού του Σικάγο Κατάλογος συγγραφέων που προτάθηκε από τον Mortimer J. Adler στο «Great Books, Past and Present», ως επίλογος στο Reforming Education: The Opening of the American Mind του G. van Doren (επιµ.) (Νέα Υόρκη, 1988), σσ Όµηρος Σαίξπηρ Τσ. Λάυελ Μπ. Ράσσελ Αισχύλος Γαλιλαίος Ω. Κοντ Σανταγιάνα Σοφοκλής Κέπλερ Μπαλζάκ E. Γκίλσον Ηρόδοτος Γ. Χάρβυ Ντε Τοκβίλ Ζ.-Π. Σαρτρ Ευριπίδης Χοµπς Τζ. Σ. Μιλλ Χ. Ορτέγα υ Γκασέτ Θουκυδίδης Ντεκάρτ αρβίνος Μαξ Πλανκ Ιπποκράτης Μίλτον Ντίκενς Αϊνστάιν Αριστοφάνης Μολιέρος Σ. Μπερνάρ N. Μπορ Πλάτων Πασκάλ Κίρκεγκωρ E. Σραίντινγκερ Αριστοτέλης Χόυχενς Μαρξ Τζ.Χ. Γούντζερ Επίκουρος Σπινόζα Τζ. Έλιοτ Ζ.-Α. Πουανκαρέ Ευκλείδης Λοκ Χ. Μελβίλ Θ. Ντοµπζάνσκυ Αρχιµήδης Ρακίνας Ντοστογιέφσκι Ζ. Σορέλ Απολλώνιος Νεύτων Φλωµπέρ Τρότσκι Κικέρων Λάιµπνιτς Ίψεν Λένιν Λουκρήτιος Ντ. Ντεφόε Τολστόι Γ. Σάµνερ Βιργίλιος Σουίφτ Γ.Β.Ρ. Ντέντεκιντ Μαξ Βέµπερ Πλούταρχος Γ. Κόνγκρηβ M. Τουαίην Ρ.Χ. Τώνυ Τάκιτος Επίσκοπος Τζ. Μπέρκλυ Γ. Τζαίηµς Θ. Βέµπλεν Νικόµαχος Μοντεσκιέ Νίτσε Κέυνς Επίκτητος Βολταίρος Γκ. Κάντορ Πτολεµαίος Φήλντινγκ Φρόυντ Μ. Αυρήλιος Τζόνσον Ντ. Χίλµπερτ A. Καµύ Γαληνός Χιουµ Τζ. Όργουελ Ιερός Αυγουστίνος Ρουσσώ Τζ. Μπ. Σω T. Πύντσον Άγιος Θωµάς Ακινάτης Στερν Τζ. Τζόυς Σολζενίτσιν άντης Αλιγκέρι Α. Σµιθ Προυστ Σ. Μπέλλοου Τσώσερ Καντ T. Μαν Σ. Μπέκετ Μακιαβέλλι Γίββων Γ. Κόνραντ Βίτγκενσταϊν Έρασµος Τζ. Μπόσγουελ Γ. Φώκνερ Χάιντεγκερ Κοπέρνικος Λαβουαζιέ Ντ.Χ. Λώρενς Μ. Μπούµπερ Τόµας Μορ Γκαίτε Τ.Σ. Έλιοτ Β. Χάιζενµπεργκ Λούθηρος Ντάλτον Kάφκα Ζ. Μονό Ραµπελαί Χέγκελ Τσέχωφ Ρ.Φ. Φάυνµαν Καλβίνος Τζέιν Ώστεν O Νηλ Σ. Χώκινγκ Μονταίν Φον Κλάουζεβιτς Χ. Τζέιµς A. Τόυνµπι Γ. Γκίλµπερτ Σταντάλ Κίπλινγκ Κ. Λεβί-Στρως Θερβάντες Σοπενάουερ Τζ. Ντιούι Φ. Μπρωντέλ Μπέικον Φαραντέι A.N. Γουάιτχεντ E. Λε Ρουά Λαντυρί

8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Compendium Οι πολιτισµικοί κύκλοι της Ευρώπης: µια σχηµατική απόδοση (κατά M. Shennan) Σκανδιναβικός / Κελτικός / Αγγλοσαξονικός κύκλος υτικοευρωπαϊκός / Βορειοαµερικανικός / Υπερατλαντικός κύκλος Μαζική κουλτούρα Ανεπτυγµένος καπιταλισµός και εκβιοµηχάνιση Πολιτισµός της επιχείρησης Πολιτιστική αλλοτρίωση Πουριτανισµός Εργατική ηθική Ισότητα Αδελφότητα Κυβέρνηση αντιπροσώπων ηµοκρατία Μεσογειακή οικονοµία Χριστιανισµός Επιστήµη Θρησκευτική ευλάβεια και ασκητισµός Παράδοση του προσηλυτισµού και της αποικιοκρατίας Πολυπολιτισµικότητα Εµπόριο Κελτικός Ρωµαιοκαθολικισµός Λαϊκή παράδοση Ναυτική παράδοση Προτεσταντισµός Ατοµικισµός Αστική ζωή ιαφωτισµός Βιοµηχανία Ολιγαρχία Νοµικός κανόνας Ιεραρχία Ρωµαιοκαθολικισµός Λογική Ιθαγένεια Οργανωµένη κυβέρνηση Κλασικισµός ουλεία Ρωµαϊκός / Καρολίγγειος / Γαλατικός κύκλος ιαρχία εκκλησίας/ κράτους Ανατολική ορθοδοξία ηµόσια παράδοση Γραφειοκρατία και αυτοκρατία Παράδοση της γης και της αγροτιάς Φορµαλισµός Ελληνο-βυζαντινός / Ορθόδοξος κύκλος Ιβηρικός / Ισλαµικός / Βορειοαφρικανικός κύκλος

9 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ Η χριστιανική Reconquista (ανάκτηση) στην Ιβηρική, Ν π π Àƒπ µ ƒƒ π ƒ ø π ƒ π 1150 Ì.à Ì.Ã. µ ÏÂ Ú Â ª fi Ô Î È ËÌÂÚÔÌËÓ ÙË Ó ÎÙËÛË ƒµ À π 1264 Ì.à Ì.Ã. ÓÔÚ Î È ÚÔÓÔÏÔÁ  ÙË Ó ÎÙËÛË ÔÚÙÔÁ ÏÈÎ Ó ÎÙËÛË Ú ÁˆÓÈÎ Ó ÎÙËÛË µ π π ƒ ÛÙÈÏÈ ÓÈÎ Ó ÎÙËÛË ÚˆÙÂ Ô Û ÙˆÓ «ÌÔ - ÛÔ ÏÌ ÓÈÎÒÓ ÛÈÏ ˆÓ ÙˆÓ Ê» (11Ô ÈÒÓ )

10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Compendium Ιδρύσεις ευρωπαϊκών πανεπιστηµίων, Bologna 1088 Catania Besançon 1691 Paris περ Barcelona 1450 Halle 1693 Oxford 1167 Glasgow 1451 Breslau 1702 Salerno* 1173 Valence 1452 Dijon 1722 Palenzia περ Greifswald 1456 Camerino 1727 Reggio 1188 Freiburg 1457 Göttingen 1733 Vicenza 1204 Basel 1459 Erlangen 1743 Cambridge* 1209 Ingolstadt 1459 (1472) Μόσχα 1755 Salamanca Nantes 1460 Ljubljana 1774 Padua 1222 Bourges 1463 Zagreb* 1776 Napoli 1224 Bratislava (Pressburg) 1465 Palermo* 1779 Vercelli 1228 Genoa* 1471 Lemberg (Lwόw) 1784 Toulouse 1229 Trier 1452 (1473) Kharkov 1804 Piacenza 1248 Saragossa 1474 Kazan 1804 Valladolid περ Mainz 1476 Lille 1808 Seville 1254 Tübingen 1476 Lyon 1808 Arezzo* 1255 Uppsala 1477 Rennes 1808 Montpellier* 1289 Copenhagen 1475 (1479) Berlin 1810 Lisboa 1290 Palma 1483 Christiania (Oslo) 1811 Macerata 13ος αι. Aberdeen 1495 Genoa* 1812 Lerida 1300 Frankfurt/Oder 1498 Ghent 1815 Roma 1303 Alcala 1499 Liege* 1815 Avignon 1303 Valencia 1500 Warszawa 1816 Orléans 1306 Wittenberg 1502 Bonn 1818 Perugia 1308 Avila 1504 Αγ. Πετρούπολη 1819 Coimbra 1308 Marburg 1527 Madrid 1822 Treviso 1318 Granada 1531 London 1826 Cahors 1332 Königsberg 1544 München* 1826 Angers 1337 Jena 1558 Zürich* 1832 Grenoble 1339 (1542) Genève 1559 (1876) Durham 1832 Pisa 1343 Olomouc 1570 Bern* 1834 Prag 1347 Leiden 1572 Bruxelles* 1834 Perpignan 1350 Oviedo 1574 (1608) Kiev 1834 Huesca 1354 Helmstedt 1575 Αθήνα 1837 Sienna* 1357 Vilnius 1578 Messina 1838 Pavia 1361 Altdorf* 1578 Münster* 1843 Krakόw 1364 (1400) Edinburgh 1582 Queen s Belfast 1850 Wien 1365 Graz 1586 Marseilles 1854 Orange 1365 Dublin 1592 Iasi 1860 Pecs (Fünfkirchen) 1367 Cagliari 1596 Bucharest 1864 Erfurt 1379 Harderwijk 1600 Odessa 1865 Heidelberg 1385 Giessen 1607 Cluj 1872 Köln 1388 Groningen 1614 Czernowitz 1875 Buda (Ofen) 1389 Rinteln 1621 Amsterdam 1877 Ferrara 1391 Strasbourg* 1621 Stockholm 1877 Barcelona 1401 (1450) Salzburg 1623 Manchester 1880 Würzburg 1402 Dorpat 1632 Birmingham 1880 Torino 1404 Utrecht 1634 Fribourg 1889 Aix-en-Provence 1409 Sassari 1634 Lausanne* 1891 Leipzig 1409 Pest (Tyrnau) Nagyszembat 1635 Wales* 1893 St Andrews 1411 Abo (Helsinki) 1640 Κωνσταντινούπολη 1900 Rostock 1419 Bamberg 1648 Leeds* 1904 Dôle 1422 Durham 1657 (1837) Liverpool* 1904 Louvain 1425 Kiel 1665 Sofia* 1904 Poitiers 1431 Lund 1666 Beograd* 1905 Caen 1432 Innsbruck 1672 Bristol 1909 Bordeaux 1441 Modena* 1683 Debrecen* 1912 Βασική πηγή: L. Jίlek (επιµ.), Historical Compendium of European Universities (Γενεύη, 1983) * Πανεπιστήµιο που ιδρύθηκε από παλαιότερο ίδρυµα Οι χρονολογίες σε παρένθεση δεικνύουν επανίδρυση

11 Η ηµοκρατία της Βενετίας: Terra Firma και Ενετική Αυτοκρατορία ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ÓÂÙÈÎ ÎÙ ÛÂÈ ÙÔ 1500 À ƒ π ªÈÏ ÓÔ µ π π ƒ ÚÈ ÙÈÎ Ï ÛÛ ÙÈÓÈÎ Ú ÙË ÌÂÙ ÙËÓ ÏˆÛË ÙË ˆÓÛÙ ÓÙÈÓÔ ÔÏË fi ÙÔ Ù ÚÔÊfiÚÔ ÙÔ 1204 ÓÂÙÈÎ ÎÙ ÛÂÈ ƒ µ π ª ÚË Ï ÛÛ Κωνσταντινούπολη π π ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË Λέσβος ª π ƒ π π π Κεφαλονιά Τζάντε Μεθώνη (Εύβοια) Νησιά Αιγαίου Κορώνη ΡΟ ΟΣ ªÂÛfiÁÂÈÔ Ï ÛÛ ΚΡΗΤΗ ΚΥΠΡΟΣ

12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: Compendium Έργα και συγγραφείς απαγορευµένα από τον παπικό Index, : Επιλογή 1559 Αβελάρδος άπαντα τα έργα Βοκάκκιος Το εκαήµερον Καλβίνος άπαντα τα έργα άντης Μοναρχία Έρασµος άπαντα τα έργα 1624 Λούθηρος Γερµανική Βίβλος 1633 Καρτέσιος επιλεγµένη εργογραφία 1645 Σερ Τόµας Μπράουν Religio Medici Μονταίν οκίµια 1700 Λοκ οκίµιο πάνω στην ανθρώπινη νόηση 1703 Λα Φονταίν Παραµύθια και νουβέλες 1734 Σουίφτ Ιστορία ενός βαρελιού 1738 Σβέντενµποργκ Αρχές 1752 Βολταίρος Φιλοσοφικά Γράµµατα 1755 Ρίτσαρντσον Πάµελα 1759 Ντιντερό Εγκυκλοπαίδεια 1763 Ρουσσώ Αιµίλιος 1766 Ρουσσώ Κοινωνικό συµβόλαιο 1783 Γίββων Η ιστορία της παρακµής και της πτώσης της Ρωµαϊκής Αυτοκρατορίας 1789 Πασκάλ Οι Επαρχιακές (επιστολές) 1791 Ντε Σαντ Ζυστίν και Ζυλιέτ 1792 Παίην Ανθρώπινα δικαιώµατα 1806 Ρουσσώ Ζυλί ή η Νέα Ελοΐζα 1819 Στερν Συναισθηµατικό ταξίδι 1827 Καντ Κριτική του καθαρού λόγου 1834 Καζανόβα Αναµνήσεις Ουγκό Η Παναγία των Παρισίων Οι άθλιοι 1836 Χάινε De l Allemagne και Ταξιδιωτικές εντυπώσεις 1841 Μπαλζάκ άπαντα τα έργα 1836 ουµάς όλα τα µυθιστορήµατά του 1864 Φλωµπέρ Μαντάµ Μποβαρύ Σαλαµπώ 1894 Ζολά άπαντα τα έργα 1911 Ντ Ανούντσιο επιλεγµένη εργογραφία 1914 Μαίτερλινκ άπαντα τα έργα 1922 Φρανς άπαντα τα έργα 1937 αρβίνος Περί καταγωγής των ειδών 1939 Σταντάλ άπαντα τα έργα 1948 Καρτέσιος ιαλογισµοί 1952 Ζιντ άπαντα τα έργα Πηγή: N. Parsons, e Book of Literary Lists (Λονδίνο, 1985), , από το A.L. Haight, Banned Books (1955)