ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Κ ΑΒΑΛΑΣ. Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας. Τμήμα Λογιστικής. Θέμα Π τυχιακής Εργασίας:

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Κ ΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα Π τυχιακής Εργασίας: Οικονομική Ανάλυση Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Υποβληθείσα στο Καθηγητή Σμυρλόγλσυ Αναστάσιο από τις σπουδάστριες ΑΜΑΝΑΤΙΔΟΤΜ ΑΡΙΑ-ΚΑΒΥΠΙΔΟΤΘΕΑΝΩ Έναρξη: 17/04/2008 Παράδοση: 17/10/2008 Καβάλα 2008

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 4 ΜΕΡΟΣ Α' Κεφάλαιο 1 Η Μικρομεσαία Επιχείρηση στην Κοινωνία 1.1 Ιστορικός ρόλος Μικρομεσαίας Επιχείρησης Ορισμός Μικρομεσαίας Επιχείρησης Πλεονεκτήματα και αδυναμίες Μικρομεσαίας Επιχείρησης Πλεονεκτή ματα Μειονεκτή ματα Κύκλος ζωής Μικρομεσαίας Επιχείρησης Προοπτικές των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων...17 Κεφάλαιο 2 Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων 2.1 Ισολογισμός Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Σκοπός Ανάλυσης Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Δεικτών Χρησιμότητα της Ανάλυσης των Χρηματοοικονομικών Δεικτών Υπολογισμός των Χρηματοοικονομικών Δεικτών

3 ΜΕΡΟΣ Β' Κεφάλαιο Ιστορική Αναδρομή Κεφάλαιο Σκοπός της Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης Υπολογισμός των Χρηματοοικονομικών Δεικτών Κεφάλαιο Ανάλυση του Ισολογισμού και των Αποτελεσμάτων Χρήσης Συμπερασματικές Παρατηρήσεις Επίλογος Παράρτημα Βιβλιογραφία

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πτυχιακή αυτή εργασία έχει ως στόχο να περιγράψει τόσο την θεωρία όσο και την πράξη της χρηματοοικονομικής ανάλυσης μιας μικρομεσαίας επιχείρησης καθώς και το τι περιλαμβάνει η ανάλυση μιας επιχείρησης σε συνδυασμό με την ανάλυση του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιείται. Η ύλη της παρούσας πτυχιακής εργασίας κατηγοριοποιείται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ενότητα, όπου περιλαμβάνονται δυο κεφάλαια, αναφερόμαστε στον ρόλο της μικρομεσαίας επιχείρησης στην κοινωνία, γενικότερα και στον ορισμό που αυτή έχει σήμερα καθώς και στον τρόπο με τον οποίο μπορεί να γίνει η χρηματοοικονομική της ανάλυση. Στη δεύτερη ενότητα, η οποία περιλαμβάνει τρία κεφάλαια, γίνεται αναφορά στην επιχείρηση "ΚΤΗΜΑΤΑ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ" με την οποία θα ασχοληθούμε και θα την αναλύσουμε. Η υπόδειξη του θέματος έγινε από τον καθηγητή κο Σμυρλόγλου Αναστάσιο τον οποίο ευχαριστούμε θερμά για τις πολύτιμες συμβουλές και το χρόνο που αφιέρωσε. Τον ευχαριστούμε επίσης τόσο για το ενδιαφέρον που έδειξε όσο και για τις παρατηρήσεις και προτάσεις του για την βελτίωση του τελικού αποτελέσματος της εργασίας. Κλείνοντας, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους γονείς μας που ήταν, είναι και θα είναι δίπλα μας, δείχνοντας υπομονή και επιμονή σε όλες τις επιλογές μας, για να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας. 4

5 ΜΕΡΟΣ Α' 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1.1 Ιστορικός ρόλος της Μικρομεσαίας Επιχείρησης Όλη η μέχρι τη βιομηχανική επανάσταση ( ) πρόοδος συντελέσθηκε σχεδόν αποκλειστικά από μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ο ρόλος τους όμως και μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση συνέχισε να είναι σπουδαιότατος, διότι πάντοτε αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγικών μονάδων από αριθμητική άποψη και από άποψη καινοτομιών Ορισμός Μικρομεσαίας Επιχείρησης Ο προσδιορισμός οποιουδήποτε προτύπου μεγέθους για να καθορίσουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι εντελώς αυθαίρετος γιατί οι άνθρωποι υιοθετούν διαφορετικά πρότυπα για διαφορετικούς σκοπούς. Οι νομοθέτες, για παράδειγμα, μπορεί να αποκλείσουν τις μικρομεσαίες εταιρίες από μερικούς κανονισμούς και να καθορίσουν τον αριθμό των 10 υπαλλήλων ως το σημείο διαχωρισμού. Επιπλέον, μία επιχείρηση μπορεί να την αποκαλέσει κανείς "μικρή" όταν την συγκρίνει με μεγαλύτερες εταιρίες, και "μεγάλη" όταν την συγκρίνει με μικρότερες. Οι περισσότεροι άνθρωποι, για παράδειγμα, θα κατέτασσαν τα βενζινάδικα, τα εστιατόρια της γειτονιάς και τα τοπικά καταστήματα λιανικής πώλησης που τα έχουν μεμονωμένα άτομα ως μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παρομοίως, οι περισσότεροι θα συμφωνούσαν ότι οι μεγαλύτερες βιομηχανίες αυτοκινήτων είναι μεγάλες επιχειρήσεις. Και οι εταιρίες που κυμαίνονται ανάμεσα σε αυτά τα δύο μεγέθη θα τις κατέτασσαν ως μεγάλες ή μικρές βασιζόμενοι σε προσωπικές απόψεις. 2 Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει ένας ενιαίος γενικά αποδεκτός ορισμός της μικρομεσαίας επιχείρησης, αλλά ορίζεται κάθε φορά σε σχέση με τις συγκεκριμένες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες κάθε χώρας και τις εφαρμοζόμενες πολιτικές. Διαφορές 'Χαράλαμπος Κ. Κανελλόπουλος, Διοίκηση ΜΜΕ και Επιχειρηματικότητα, β εκδοση,1994,σελ.17 2 Longenecker-Moore-Petty, Μάναντζμεντ Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, 9η έκδοση, σελ.37 6

7 στον ορισμό του μεγέθους μιας ΜΜΕ προκαλούνται επίσης από γεωγραφικές παραμέτρους και κυρίως από τις διαστάσεις των αγορών. Έτσι, στις ΗΠΑ, μικρομεσαία θεωρείται η επιχείρηση που απασχολεί λιγότερους από 500 εργαζόμενους, στην Ιαπωνία λιγότερους από 300, στη Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία λιγότερους από 200, και στην Αυστραλία λιγότερους από 50 εργαζόμενους. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, τα περισσότερο χρησιμοποιούμενα ποσοτικά κριτήρια για τον ορισμό μιας επιχείρησης ως ΜΜΕ είναι πρωτίστως ο αριθμός των απασχολουμένων και κατά δεύτερον ο κύκλος εργασιών. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), σύμφωνα με την Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (αρ. L107/8, ), ως ΜΜΕ ορίζεται εκείνη η επιχείρηση που κατέχει τις ακόλουθες ιδιότητες: Απασχολεί μέχρι 250 άτομα κατά ανώτατο όριο είτε έχει ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τα 40 εκατομμύρια ευρώ, είτε έχει σύνολο ισολογισμού που δεν υπερβαίνει τα 27 εκατομμύρια ευρώ. Άλλα κριτήρια επίσης είναι: Η αξία του συνόλου του ενεργητικού Το μέγεθος του ίδιου κεφαλαίου Το συνολικό απασχολούμενο κεφάλαιο Η ισχύουσα ασφάλεια Όγκος καταθέσεων Ο ορισμός του ΕΟΜΜΕΧ Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΜΜΕΧ, θεωρούνται ως ΜΜΕ όσες επιχειρήσεις απασχολούν μέχρι 100 άτομα προσωπικό. Εάν λαμβάνονταν υπόψη ο ορισμός ΜΜΕ της Ε.Ε., θα περιλαμβανόταν σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις, καθόσον το 99% των επιχειρήσεων απασχολεί το πολύ 50 άτομα. Η ΜΜΕ στην Ελλάδα είναι συνήθως μια οικογενειακή επιχείρηση της οποίας η διοίκηση ταυτίζεται με την κυριότητα και η καθημερινή διαχείριση εξασφαλίζεται συνήθως από τον επιχειρηματία. Η Τράπεζα της Ελλάδος για λόγους χρηματοδότησης από το ειδικό 7

8 κεφάλαιο της Ν.Ε. 197/11/78 χαρακτηρίζει ως μεταποιητική ΜΜΕ την επιχείρηση αυτή που το ανώτατο ύψος του μέσου κύκλου εργασιών της τελευταίας τριετίας δεν υπερβαίνει τα ευρώ. Η Ελλάδα είναι κυριολεκτικά η χώρα των ΜΜΕ, αφού οι επιχειρήσεις με λιγότερα από 100 άτομα προσωπικό αποτελούν το 99,8% του συνόλου των επιχειρήσεων και απασχολούν περίπου 60% του εργατικού δυναμικού του δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Σημαντικότατη είναι η θέση των «μικρών» επιχειρήσεων, οι οποίες απασχολούν μέχρι και 10 άτομα προσωπικό, καθόσον αποτελούν το 96,3% του συνόλου των επιχειρήσεων, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του ΕΟΜΜΕΧ. Η συμβολή των ΜΜΕ στην απασχόληση είναι σημαντική. Όπως προκύπτει από στοιχεία της ΕΣΥΕ, κατά την περίοδο η μέση ετήσια μεταβολή της απασχόλησης ήταν υψηλότερη στις ΜΜΕ (+2,0%) από την αντίστοιχη στις μεγάλες επιχειρήσεις (-1,0%). Από στοιχεία του ICAP προκύπτει ότι και κατά το χρονικό διάστημα υπάρχει αύξηση των ΜΜΕ σε βάρος των μεγάλων επιχειρήσεων και ως προς τον αριθμό των επιχειρήσεων και ως προς τον αριθμό των απασχολουμένων σε αυτές. Είναι αξιοσημείωτο ότι η μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης προήλθε από την κατηγορία των μικρών επιχειρήσεων Πλεονεκτήματα και αδυναμίες των ΜΜΕ Πλεονεκτήματα Οι λόγοι ύπαρξης των ΜΜΕ αποτελούν και τα βασικά τους πλεονεκτήματα τα οποία αναφέρονται παρακάτω: 1. Δυναμισμός, δημιουργικότητα του φορέα, με αυξημένο αίσθημα ατομικής πρωτοβουλίας και ευθύνης. 2. Ευελιξία και ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων. 3. Εξυπηρέτηση ιδιαίτερων αναγκών των πελατών. 4. Μικρά γενικά έξοδα. 5. Γρήγορη προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες

9 6. Επιχειρηματικό δαιμόνιο, ανθρώπινη διάσταση. Δημιουργία και δυνατότητες καινοτομιών. 7. Αξιοποίηση ταλέντων. 8. Εξειδίκευση. 9. Εκμετάλλευση τοπικών πόρων. 10. Ευέλικτη τεχνολογία(υπολογιστές, ηλεκτρονικό επιχειρείν). 11. Εισαγωγή νέων υλικών και μηχανημάτων (βοηθούν στη μείωση του ελάχιστου κατώτερου ορίου στις κλίμακες παραγωγής). 12. Η προσαρμοστικότητα στις συνθήκες της αγοράς. 13. Η ευκολότερη κάλυψη των αναγκών εξειδικευμένων αγορών. 14. Η ευελιξία στην παραγωγή. 15. Η συμβολή τους στην ανάπτυξη και απασχόληση απομονωμένων περιοχών. 16. Δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας. 17. Έχουν σημασία για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Πιο κάτω παρουσιάζονται αναλυτικότερα τα εξής βασικότερα πλεονεκτήματα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων α) οι καλύτερες συγκριτικά οικονομικές επιδόσεις β) οι μεγαλύτερες επιδόσεις σε καινοτομίες γ) η δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας δ) η σημασία τους για τις μεγάλες επιχειρήσεις ε) η αμεσότητα της επικοινωνίας 9

10 ο Καλύτερη οικονομική επίδοση Πολλοί πιστεύουν ότι οι μικρές επιχειρήσεις αποδίδουν λιγότερο από τις μεγάλες, εντούτοις σε αρκετές χώρες και περιόδους συμβαίνει το αντίθετο κυρίως αν ληφθεί σαν κριτήριο η απόδοση των ιδίων κεφαλαίων. Σαν λόγοι καλύτερων επιδόσεων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων μπορούν να αναφερθούν: 1. η ευελιξία τους καθόσον ανταποκρίνονται ταχύτερα και με μικρότερο κόστος στις γρήγορες εναλλαγές προϊόντων και υπηρεσιών, μεθόδων και αγορών και 2. η ελκυστικότητα τους προς ταλαντούχους και δυναμικούς νέους. ο Καινοτόμηση Ορισμένες έρευνες συμπεραίνουν ότι η αύξηση του μεγέθους μιας μονάδας δεν σημαίνει και ανάλογη αύξηση των προσπαθειών της για έρευνα σε νέες μεθόδους και προϊόντα ή ακόμη ότι σε μερικούς κλάδους η αύξηση του μεγέθους ακριβώς εμποδίζει την αύξηση της έρευνας. ο Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Οι περισσότερες από τις νέες θέσεις εργασίας έχει αποδειχθεί ότι δεν προέρχονται από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά αντίθετα από τις μικρές. Παράδειγμα είναι ότι επιχειρήσεις με λιγότερα από 20 άτομα δημιούργησαν μεταξύ 1996 και 1976 στις ΗΠΑ το 66% των νέων θέσεων εργασίας, στην περιοχή δε της Νέας Αγγλίας το 99%. Ο λόγος φαίνεται να είναι ότι οι μικρές, δυναμικές και ευέλικτες οικονομικές μονάδες όπου κυριαρχεί η ιδιωτική πρωτοβουλία, αναζητούν πιο δραστήρια τις νέες 10

11 ευκαιρίες, απ ότι οι πολύ μεγαλύτερες σχετικά απρόσωπες και βραδυκίνητες επιχειρήσεις. Αναλογικά ακόμη περισσότερες νέες θέσεις εργασίας δημιουργούνται κυρίως στις νεαρές και υψηλής τεχνολογίας επιχειρήσεις, όπως χημείας και ηλεκτρονικής. ο Εξάρτηση των μεγάλων επιχειρήσεων από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις Η εξάρτηση αυτή παρουσιάζεται όχι μόνο στις καινοτομίες, όπως αναφέραμε πιο πάνω, αλλά και στην παροχή ειδικών υπηρεσιών από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προς τις μεγάλες, στην προμήθεια υλικών και εξαρτημάτων, στην πώληση των προϊόντων των μεγάλων επιχειρήσεων από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πέρα από την συνεργασία αυτή μικρομεσαίων επιχειρήσεων και μεγάλων επιχειρήσεων, που είναι αναγκαία και για τις δυο πλευρές, σ αρκετές περιπτώσεις οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις υπερτερούν και στον κατ ευθείαν ανταγωνισμό με τις μεγάλες επιχειρήσεις, επειδή μπορούν να πωλούν πιο φθηνά κυρίως αγαθά και υπηρεσίες με μικρές πωλήσεις, όπου υπάρχει ανάγκη στενής επαφής με τον πελάτη και όπου χρειάζεται προσαρμογή σε εξατομικευμένες προδιαγραφές των πελατών.4 ο Η αμεσότητα της επικοινωνίας ιδιοκτήτη-πελάτη Στις μεγάλες επιχειρήσεις σπάνια γνωρίζει κανείς, με ποιον ακριβώς διαπραγματεύεται. Στη μικρή επιχείρηση αντίθετα μπορεί κανείς να επισκεφτεί το διευθύνοντα όσο συχνά θέλει και έτσι δημιουργείται προσωπική σχέση και ισχυρή πρόσδεση του πελάτη στην επιχείρηση. 5 4 Χαράλαμπος κ. Κανελλόπουλος, Διοίκηση ΜΜΕ και Επιχειρηματικότητα, β έκδοση,1994,σελ

12 1.3.2 Μειονεκτήματα: Σαν τέτοια θεωρούνται τα ακόλουθα: 1. Προμήθειες πρώτων υλών σε μικρές ποσότητες με υψηλό κόστος και όχι πάντοτε ικανοποιητικής ποιότητας. 2. Υποαπασχόληση πάγιων εγκαταστάσεων. 3. Μικρή παραγωγική ικανότητα και αδυναμία κάλυψης συνήθως μεγάλων παραγγελιών εξωτερικού. 4. Υποτυπώδη εμπορική οργάνωση(ανεπάρκεια πληροφοριών αγοράς, ανεπάρκεια δικτύων πωλήσεων κ.λπ.) 5. Αδυναμία έρευνας και ανάπτυξης, εξαντλητικά ωράρια εργασίας. 6. Έλλειψη επαρκών κεφαλαίων και σοβαρές δυσχέρειες προσφυγής σε μακροπρόθεσμο δανεισμό. 7. Έλλειψη ειδικευόμενων στελεχών και προσωπική απασχόληση του φορέα, μ όλα τα θέματα στα οποία μπορεί να δώσει ο ίδιος λύσεις. 8. Μικρή οικονομική επιφάνεια, χαμηλό επίπεδο στελεχών, περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης και ανάπτυξη συστημάτων μάνατζμεντ. Το κυριότερο όμως μειονέκτημα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων είναι η μεγάλη «νηπιακή θνησιμότητα». Π.χ. στις Η.Π.Α έχει υπολογισθεί ότι κάθε χρόνο δημιουργούνται 500 χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά από αυτές μόνο οι μισές ζουν μετά από 18 μήνες και μετά από 10 χρόνια επιβιώνει μόνο το 20%.Ο κυριότερος λόγος της τόσο μεγάλης νηπιακής θνησιμότητας είναι η μεγάλη «ευκολία εισόδου» (μερικές φορές είναι ευκολότερο ν ανοίξεις μια καινούρια επιχείρηση από το να βρεις δουλειά) και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις απαγορευτικές για την ίδρυση μιας μικρής επιχείρησης. Στην προκειμένη περίπτωση δηλαδή αποδεικνύεται ότι η ελευθερία εισόδου στον τομέα αυτό δεν σημαίνει μόνο ελευθερία επιτυχίας αλλά και αποτυχίας. Κύριος υπαίτιος των τόσων αποτυχιών είναι η κακή διοίκηση, με πιο συχνές αιτίες τα υψηλά λειτουργικά έξοδα, τους κακοπληρωτές πελάτες, την κακή επιλογή τοποθεσίας, διάφορες ανταγωνιστικές αδυναμίες, δυσκολίες και προβλήματα με τα αποθέματα και υπερβολικά μεγάλο ποσοστό Πάγιων Ενεργητικών. 12

13 Οι ΜΜΕ στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς έχουν δυσκολίες πρόσβασης στο τραπεζικό σύστημα λόγω του υψηλότερου κινδύνου που τις χαρακτηρίζει, λόγω έλλειψης επαρκών εγγυήσεων αλλά και λόγω του οικογενειακού τους χαρακτήρα. Περιορισμένη πρόσβαση έχουν επίσης και στις κεφαλαιαγορές. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ΜΜΕ καταλήγουν στο βραχυπρόθεσμο δανεισμό και στις πιστώσεις των προμηθευτών για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες τους για κεφάλαιο κίνησης. Λίγες είναι οι ΜΜΕ που εφαρμόζουν τη χρηματοδοτική μίσθωση (Leasing), τη σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων (factoring) και το επιχειρηματικό κεφάλαιο υψηλού κινδύνου (venture capital) ως εναλλακτικές λύσεις εξεύρεσης κεφαλαίων. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις αυτές έχουν μεγάλη δυσκολία στην ανάπτυξη επενδυτικών προγραμμάτων μεγάλης εμβέλειας. Οι ΜΜΕ δεν χρησιμοποιούν στρατηγικό προγραμματισμό καθώς και άλλες τεχνικές σύγχρονης διοίκησης, όπως στρατηγικές συμμαχίες, ολική ποιότητα παραγωγής, ανταγωνιστική σύγκριση, μέτρηση ικανοποίησης πελατών κ.λπ. Υστερούν επίσης των μεγάλων επιχειρήσεων στο μάρκετινγκ, στην ανάπτυξη εξαγωγικής δραστηριότητας, σε έρευνα και ανάπτυξη, στην αποτελεσματική χρήση εξωτερικών πηγών πληροφόρησης, στην πρόσβαση στις πηγές παραγωγής πρώτων υλών και στις συνεργασίες. Έχουν υψηλά ποσοστά δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, αλλά και υψηλά ποσοστά θνησιμότητας (50%) ιδιαίτερα κατά τα πρώτα 3-5 έτη της ζωής τους Κύκλος ζωής της ΜΜΕ Προκειμένου να εξετάσουμε την οργανωτική σύνθεση της ΜΜΕ και την εξέλιξή της μέσα στο χρόνο, είναι σκόπιμο να αναλύσουμε τον κύκλο ζωής της οικονομικής μονάδας. Όπως δείχνει το διάγραμμα 1 ο κύκλος ζωής της ΜΜΕ αποτελείται από τρεις επιμέρους συνθήκες και περιλαμβάνει: (Α) Την καμπύλη ιδεών (Β) Τον κύκλο ζωής της ΜΜΕ

14 (Γ) Την καμπύλη καταναλωτών Ας δούμε όμως κάθε μία καμπύλη χωριστά: (Α) Καμπύλη των ιδεών ονομάζεται το σύνολο των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα πριν δημιουργηθεί η επιχείρηση. Κατά τη φάση αυτή ο επιχειρηματίας- κεφαλαιούχος προβληματίζεται με τι ακριβώς θα ασχοληθεί. Αναλυτικότερα στο στάδιο της εισαγωγής ο κεφαλαιούχος σκέφτεται για το αν θα δημιουργήσει μια επένδυση ή όχι, εξετάζοντας τις γενικότερες οικονομικές συγκυρίες. Στη συνέχεια, στο στάδιο της ανάπτυξης προβληματίζεται για το τι θα παράγει σκεφτόμενος μια μεγάλη «γκάμα» προϊόντων, εξετάζοντας τις δυνατότητες κάθε μιας ξεχωριστά, από πλευράς παραγωγής, τεχνολογίας, διάθεσης, αγοράς κ.λπ. Στο τρίτο στάδιο, της ωρίμανσης, ο κεφαλαιούχος επιχειρηματίας εξετάζει διεξοδικά ένα προϊόν στο οποίο έχει καταλήξει, με έρευνα της αγοράς για το συγκεκριμένο είδος. Τέλος, στο στάδιο της κάμψης ο επιχειρηματίας έχει απορρίψει σωρεία ιδεών και ασχολείται με ένα συγκεκριμένο προϊόν, βρίσκει τον κατάλληλο χώρο όπου θα στεγάσει την επιχειρηματική του μονάδα, προμηθεύεται τον κατάλληλο εξοπλισμό και προσλαμβάνει το απαραίτητο προσωπικό, πρώτες ύλες κ.ά. για την παραγωγή του προϊόντος. Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε στην αρχή του κύκλου ζωής της επιχείρησης. Είναι το σημείο τομής των συντεταγμένων «χρόνος και ποσότητα», στην καμπύλη Β ή σημείο 0. (Β) Κύκλος ζωής της επιχείρησης. Παρατηρούμε τέσσερα στάδια στην καμπύλη του Κ.Ζ.Ε. Το στάδιο της εισαγωγής. Στο στάδιο αυτό πρωτοεμφανίζεται η επιχείρηση στο επιχειρηματικό προσκήνιο αναζητώντας συνεργασία με προμηθευτές για προμήθεια πρώτων υλών, υλικών συσκευασίας κ.λπ. Επίσης η επιχείρηση αναζητά συνεργασία με πελάτες χονδρέμπορους-λιανοπωλητές. Είναι ακριβώς το σημείο που αντιμετωπίζει ιδιαίτερα προβλήματα λόγω του μεγέθους της. Κι αυτό, γιατί υπάρχει έλλειψη εμπιστοσύνης τόσο εκ μέρους των προμηθευτών όσο και εκ μέρους των πελατών για το αν θα μπορέσει η επιχείρηση να αντεπεξέλθει στις 14

15 υποχρεώσεις της μακροχρόνια ή όχι. Τα δε προϊόντα της τα υποδέχονται οι καταναλωτές με επιφύλαξη. Αλλά και παρόμοιο συμβαίνει και με το πιστωτικό σύστημα, όπου οι τράπεζες διατηρούν μια επιφύλαξη ως προς το άνοιγμα πιστώσεων σε μια νέα οικονομική μονάδα. Δεδομένου, του περιορισμένου κεφαλαίου και των αυξημένων εξόδων που αντιμετωπίζουν οι νέες ΜΜΕ, η κατάσταση που δημιουργείται θα μπορούσε να χαρακτηριστεί δραματική και χρειάζεται να καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια από τη διοίκηση της μικρομεσαίας επιχείρησης. Στο δεύτερο στάδιο, της ανάπτυξης, η ΜΜΕ οφείλει να καθορίσει με μεγάλη διαύγεια τους επιχειρηματικούς της στόχους και να εκμεταλλευτεί τόσο τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα που μπορεί να διαθέτει ή να αποκτήσει, όσο και τις ανθρώπινες δυνάμεις της, για να μπορέσει να επιβιώσει στο συγκεκριμένο οικονομικό χώρο. Είναι η περίοδος όπου η ΜΜΕ θα δώσει εξετάσεις «καλής συμπεριφοράς», τόσο προς τους προμηθευτές της και τα πιστωτικά ιδρύματα με τα οποία συνεργάζεται, όσο και προς τους καταναλωτές-πελάτες της. Ιδιαίτερα όμως προς τους ανταγωνιστές της και μάλιστα τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ο θεμιτός ανταγωνισμός μέσα στον οποίο θα πρέπει να κινείται είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες του «επιχειρηματικού παιγνίου» στο οποίο θα πρέπει να επιδιώκει την διάκριση. Στη φάση της ανάπτυξης πολλές επιχειρήσεις εγκαταλείπουν τον αγώνα επιβίωσης τους είτε λόγω έλλειψης στόχων είτε λόγω ανωριμότητας. Το τρίτο στάδιο του κύκλου ζωής της ΜΜΕ χαρακτηρίζεται ως το στάδιο της ωριμότητας. Είναι το στάδιο όπου η επιχείρηση πραγματοποιεί κέρδη και έχει εδραιωθεί στην συγκεκριμένη αγορά. Οι ενέργειές της γίνονται σεβαστές από τους συνεργάτες της και η φερεγγυότητα της βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Οι προμηθευτές της είναι πρόθυμοι να ανοίξουν πιστωτικούς λογαριασμούς για την επιχείρηση και οι τράπεζες χρηματοδοτούν τις προσπάθειες της οικονομικής μονάδας. Στο στάδιο αυτό τα προϊόντα της επιχείρησης αποκτούν επώνυμη ζήτηση από τους καταναλωτές και ο τριτογενής τομέας(χονδρέμποροι-λιανέμποροι) επιζητά τη συνεργασία με τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Η οργάνωση της επιχείρησης έχει ξεπεράσει το στάδιο του λειτουργικού ή ακόμη και του μεικτού συστήματος τμηματοποίησης και έχει προχωρήσει στην 15

16 τμηματοποίηση κατά αντικείμενα (divisionalisation). Πλην όμως, το στάδιο αυτό της ωριμότητας κρύβει και μια απειλή. Την απειλή του μέλλοντος. Τι θα συμβεί στην συνέχεια; η επιχείρηση θα συνεχίσει να μεγεθύνεται και θα μετατραπεί σε μεγάλη ή θα πέσει στο στάδιο της κάμψης; Αν δούμε το θέμα από στατιστικής πλευράς θα διαπιστώσουμε ότι περισσότερο από το 90% των επιχειρήσεων στο σημείο αυτό αντιμετωπίζουν την απειλή της κάμψης των δραστηριοτήτων της και μόνον ένα 10% συνεχίζει την αυξανόμενη πορεία του. Οι λόγοι είναι πολλοί. Η «κυριαρχία» του ιδρυτή - κεφαλαιούχου-επιχειρηματία και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα διοικητικά στελέχη του, η πιθανή απότομη αύξηση του μεγέθους της επιχείρησης και η απώλεια του ελέγχου σε συνδυασμό με τη διαδικασία μεταβίβασης της διοίκησης της επιχείρησης στις επερχόμενες γενιές καθώς και εξωγενείς παράγοντες όπως μη ανανέωση του τεχνολογικού εξοπλισμού ή εμπλουτισμός με νέα προϊόντα κ.ά. οδηγούν τη ΜΜΕ στο στάδιο της κάμψης. Στο στάδιο της κάμψης η επιχείρηση αρχίζει να αντιμετωπίζει πτώση των πωλήσεων της, προβλήματα ταμειακής ρευστότητας καθώς και την επιφυλακτικότητα τόσο των προμηθευτών της, όσο και των πιστωτικών ιδρυμάτων. Η τεχνολογία της συνήθως είναι παλαιά και το κόστος αμέσου εργασίας υψηλό. Τα διοικητικά της στελέχη αρχίζουν να απομακρύνονται από την επιχείρηση και οι καταναλωτές αναζητούν νέα υποκατάστατα προϊόντα για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Το στάδιο αυτό είναι και το τελευταίο. Η επιχείρηση ή θα προσπαθήσει να παρουσιάσει ένα νέο πρόσωπο «αναγεννημένο» διατηρώντας τα ιστορικά πλεονεκτήματα της μακροχρόνιας ύπαρξης της ή θα αναζητήσει τον πλέον ανώδυνο τρόπο παύσης των εργασιών της κηρύσσοντας πτώχευση. (Γ) Στην καμπύλη με στοιχείο Γ παρουσιάζεται η συμπεριφορά των καταναλωτών έναντι της ΜΜΕ. Στο στάδιο «α» της εισαγωγής παρουσιάζονται οι πρώτοι καταναλωτές της επιχείρησης. Συνήθως είναι οι χαρακτηριζόμενοι από το ψυχολογικό μοντέλο του Ρώσου ψυχολόγου Ivan Ρavlof. Ο Ivan Ρavlof χρησιμοποιώντας το γνωστό πείραμα «καμπάνα-σκύλος» επεξέτεινε την θεωρία του στον άνθρωπο θεμελιώνοντας έτσι τη θεωρία της εκμάθησης. Οι καταναλωτές κατά Ρavlof είναι πρόθυμοι να «δοκιμάσουν» ένα νέο 16

17 προϊόν που παρουσιάζεται στην αγορά, με τον τρόπο αυτό δημιουργείται και η πρώτη αγοραστική δύναμη για νέα προϊόντα και φυσικά για νέες επιχειρήσεις. Στη συνέχεια εμφανίζεται μια νέα αγοραστική τάση ιδιαίτερα στο δεύτερο στάδιο της ανάπτυξης στην καμπύλη καταναλωτών, όπου οι καταναλωτές κατά τον Maslow αρχίζουν να αποδέχονται την ύπαρξη του προϊόντος. Οι καταναλωτές αυτοί, διαχωρίζουν τις ανάγκες τους σε φυσιολογικές, κοινωνικές και ψυχολογικές και παράλληλα τις ιεραρχούν. Τα άτομα αυτά, είναι θετικοί δέκτες σε υπάρχοντα προϊόντα τα οποία ήδη έχουν δημιουργήσει κάποια «ιστορία». Στο στάδιο της ανάπτυξης συμμετέχουν και οι καταναλωτές κατά τον Marshal οι οποίοι καθορίζουν την σημαντικότητα της τιμής. Η επιχείρηση στο τέλος του σταδίου της ανάπτυξης της και στην αρχή της «ωριμότητας» έχει λύσει πολλά προβλήματα «κόστους παραγωγής» και δημιουργεί μια τιμολογιακή πολιτική αποδεκτή από τους καταναλωτές. Τέλος, στο στάδιο της ωριμότητας μια νέα δυναμική καταναλωτών που συμμετέχει στη συνολική διαδρομή της επιχείρησης, είναι οι καταναλωτές κατά Freud. Οι καταναλωτές αυτοί, σταθεροί στις ιδέες τους και την καταναλωτική συμπεριφορά τους, αποδέχονται μόνο «δοκιμασμένα» προϊόντα τα οποία έχουν επιδείξει κάποια ιστορία στη συγκεκριμένη αγορά. Θα μπορούσε να λεχθεί, ότι είναι οι πλέον συντηρητικοί τόσο στις απόψεις τους όσο και στις αγοραστικές τους συνήθειες πλην όμως, είναι οι πλέον σταθεροί καταναλωτές σε συγκεκριμένα προϊόντα με «επώνυμη ζήτηση». Στο τέταρτο στάδιο, της κάμψης, οι καταναλωτές αρχίζουν να εγκαταλείπουν το ή τα προϊόντα της επιχείρησης πρώτοι οι του Ρavlof και τελευταίοι οι του Freud Προοπτικές των ΜΜΕ επιδιωχθεί: Για να υπάρξει μια αποδοτική και συνεχείς προοπτική για τις ΜΜΕ, πρέπει να 7 Π. Γ. Κυριαζόπουλος-Κ. Π. Τερζίδης, Διοίκηση ΜΜΕ στην 3η Βιομηχανική Επανάσταση, Αθήνα2000, σελ

18 1. Η οργάνωσή τους, τόσο η εσωτερική, όσο και των δικτύων προώθησης. 2. Η βελτίωση του διοικητικού μηχανισμού. 3. Η βελτίωση των προϊόντων (ποιότητα και τυποποίηση). 4. Η ανάπτυξη του marketing των πωλήσεων. 5. Η εξειδίκευση σε προϊόντα υψηλής ποιότητας. 6. Η βελτίωση του τεχνολογικού εξοπλισμού. 7. Η συνεργασία των ΜΜΕ για εξεύρεση πηγών πρώτων υλών. 8. Η επιμόρφωση των ιδιοκτητών και του προσωπικού. 9. Η έρευνα, που έχει σαν προϋπόθεση την εξεύρεση και διάθεση οικονομικών πόρων. Τα παραπάνω θα βοηθήσουν όχι μόνο στην εξάλειψη της υψηλής "θνησιμότητας" τους που υπάρχει σήμερα, αλλά και στην υγιή επιβίωση τους, που θα συνεισφέρει στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου, εφόσον οι ΜΜΕ αποτελούν κύριο στοιχείο της οικονομικής ζωής στην Ελλάδα.8 8 Άγγελος Α. Τσακλάγκανος, Εισαγωγή στην Οικονομική των Επιχειρήσεων, σελ.48 18

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 2.1 Ισολογισμός Ο ισολογισμός περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που ελέγχει η επιχείρηση και τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοδοτεί. Ειδικότερα, παρουσιάζει τα κυκλοφοριακά και μη κυκλοφοριακά στοιχεία και τις τρέχουσες ή μη τρέχουσες υποχρεώσεις σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο(συνήθως στο τέλος του οικονομικού έτους). Στις περισσότερες περιπτώσεις οι επιχειρήσεις κατέχουν τα στοιχεία αυτά, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις κατά τις οποίες οι επιχειρήσεις αποκτούν περιουσιακά στοιχεία μέσω μακροχρόνιας χρηματοοικονομικής μίσθωσης.9 Η εμφάνιση των στοιχείων γίνεται συνοπτικά κατ είδος και αξία. Προκύπτει από τα υπόλοιπα του οριστικού ισοζυγίου10 που είναι εσωλογιστική κατάσταση. Δεν είναι μια περίληψη της απογραφής, όπως εσφαλμένα αναφέρεται, γιατί όπως είναι γνωστό η απογραφή είναι ένα εξωλογιστικό έγγραφο που γίνεται με σκοπό τη διαπίστωση τυχόν υπολοίπων λογαριασμών του προσωρινού ισοζυγίου που χρειάζονται διόρθωση. Ο ισολογισμός εμφανίζει την οικονομική κατάσταση-θέση(statement of Financial position) ενός οικονομικού οργανισμού σε μια δεδομένη χρονική στιγμή Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης Η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την οικονομική απόδοση, τον έλεγχο και την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, συνήθως ανά τρίμηνο. Η αποτελεσματικότητα καθορίζεται από τον όγκο των πωλήσεων που πραγματοποιεί η επιχείρηση σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, κατά την οποία το ύψος τω εξόδων καθορίζει την 9 Στέργιος Α. Αθιανός - Κλεάνθης Κωνσταντινίδης, Αποτίμηση Επενδύσεων και Αξιολόγηση Επιχειρήσεων, Α έκδοση, 2004, σελ Ισοζύγιο είναι μια κατάσταση στην οποία παρουσιάζονται τα υπόλοιπα αξιών των λογαριασμών σε κάποια χρονική στιγμή. 11 Ανδρέας Μ. Ρεβανόγλου - Ιωάννης Δ. Γεωργόπουλος, Γενική Λογιστική με Ε. Γ. Λ. Σ., Γ έκδοση(2003), σελ.5 19

20 έννοια του ελέγχου και τα παραγόμενα από την διαδικασία αυτή κέρδη ορίζουν την οικονομική απόδοση της επιχείρησης. Ειδικότερα η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει θέσεις στοιχείων για: Τα έσοδα Τα αποτελέσματα εκμετάλλευσης Το μερίδιο κερδών ή ζημιών από συμμετοχές, θυγατρικές ή συγγενής επιχειρήσεις Τις δαπάνες φόρου Το κέρδος ή ζημία από συνήθεις δραστηριότητες Τα έκτακτα στοιχεία Τα δικαιώματα μειοψηφίας Τα καθαρά κέρδη ή ζημίες χρήσεως 2.3 Σκοπός της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων έχει ως στόχο την αξιολόγηση της αποδοτικότητας του μάνατζμεντ σε θέματα που αφορούν στην αποδοτικότητα, στην αποτελεσματικότητα και στον κίνδυνο. Μολονότι κατά την διαδικασία της ανάλυσης χρησιμοποιούμε ιστορικά δεδομένα, ο βασικός στόχος είναι να προβλέψουμε τον βαθμό της μελλοντικής αποδοτικότητας του μάνατζμεντ. Ο καθορισμός της μελλοντικής αποδοτικότητας μας επιτρέπει να γνωρίζουμε εάν και πότε πρέπει να δανείζουμε κεφάλαια ή να επενδύουμε στην επιχείρηση. 2.4 Ανάλυση χρηματοοικονομικών δεικτών Το σύνολο των αναλυτών χρησιμοποιεί χρηματοοικονομικούς δείκτες επειδή η απομόνωση συγκεκριμένων αριθμών από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο νόημα. Παραδείγματος χάριν, η πληροφορία ότι μια 20

21 επιχείρηση έχει καθαρά έσοδα , δεν έχει κάποια ιδιαίτερη βαρύτητα. Αν όμως συνδυαστεί με το αντίστοιχο μέγεθος των πωλήσεων, μέσω των οποίων προέκυψε το ποσό αυτό, καθώς επίσης και με ύψος των απασχολούμενων κεφαλαίων που δέσμευσε η επιχείρηση, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η ανάλυση των αριθμοδεικτών μας παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις σχέσεις μεταξύ των τιμών μεμονωμένων στοιχείων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε ότι οι χρηματοοικονομικοί δείκτες είναι αναρίθμητοι, εξαιτίας του πλήθους των στοιχείων που περιλαμβάνουν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Επομένως, έχουμε τη δυνατότητα να περιορίσουμε την ανάλυση μας στους πιο διαδεδομένους χρηματοοικονομικούς δείκτες και να τους κατηγοριοποιήσουμε σε ομάδες οι οποίες να μας παρέχουν πληροφορίες που θα αφορούν στα σημαντικότερα οικονομικά χαρακτηριστικά της εκάστοτε επιχείρησης. 2.5 Η χρησιμότητα της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών δεικτών Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών δεικτών μας παρέχει την δυνατότητα να αξιολογήσουμε την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης καθώς επίσης και να προβούμε σε σημαντικές συγκρίσεις που αφορούν στην αποδοτικότητα της επιχείρησης που αναλύουμε σε σχέση με: Τη συνολική οικονομία Τον κλάδο που δραστηριοποιείται η επιχείρηση Τους βασικότερους ανταγωνιστές του ίδιου κλάδου Τον προηγούμενο βαθμό αποτελεσματικότητας της ίδιας επιχείρησης Η σύγκριση με τη συνολική οικονομία είναι σημαντική επειδή το σύνολο των επιχειρήσεων επηρεάζονται από την ανάκαμψη ή την ύφεση της οικονομίας. Δεν θεωρείται λογικό να αναμένουμε αύξηση περιθωρίου κέρδους για μια επιχείρηση κατά την περίοδο ύφεσης της οικονομίας. Η σταθεροποίηση του περιθωρίου κέρδους όμως, ίσως να αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σενάριο κάτω από αυτές τις συνθήκες. Σε αντίθεση, μια μικρή αύξηση του περιθωρίου κέρδους σε περίοδο ανάκαμψης της οικονομίας, ίσως να αποτελεί σημάδι αδυναμίας της επιχείρησης. Συγκρίνοντας, τους 21

22 χρηματοοικονομικούς δείκτες της επιχείρησης με τους αντίστοιχους της οικονομίας, θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πως αντιδρά η επιχείρηση στους οικονομικούς κύκλους. Το είδος της ανάλυσης αυτής μας βοηθάει να προβλέψουμε την μελλοντική απόδοση της επιχείρησης κατά τη διάρκεια των επόμενων οικονομικών κύκλων. Βεβαίως η πιο διαδεδομένη σύγκριση αφορά την αποδοτικότητα της επιχείρησης με την αποδοτικότητα του κλάδου που δραστηριοποιείται. Διαφορετικοί κλάδοι επηρεάζουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται μέσα σ αυτούς σε διαφορετικά επίπεδα, η σχέση όμως αυτή παραμένει σημαντική. Η επίδραση του κλάδου στην επιχείρηση είναι μεγαλύτερη όταν πρόκειται για κλάδους ομογενών προϊόντων για παράδειγμα δομικά υλικά. Το σύνολο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται μέσα σ αυτόν τον κλάδο επηρεάζονται από την συνολική αύξηση της ζήτησης των προϊόντων. Επιπλέον οι επιχειρήσεις αυτές χρησιμοποιούν παρόμοια τεχνολογία και παραγωγική διαδικασία. Η ισχυρή επίδραση του κλάδου έγκειται στο γεγονός ότι το αποτελέσματα μιας μεμονωμένης ανάλυσης μιας επιχείρησης δεν θα είχαν νόημα. Για παράδειγμα, ακόμα και η καλύτερη επιχείρηση του κλάδου βιώνει μείωση των πωλήσεων και κατ επέκταση των κερδών της κατά την περίοδο της ύφεσης. Κατά την διαδικασία της σύγκρισης των χρηματοοικονομικών δεικτών της επιχείρησης με τους αντίστοιχους δείκτες του κλάδου, είναι πιθανόν να παρατηρήσετε σημαντικές διαφορές στις υπολογιζόμενες τιμές των δεικτών. Αυτό συμβαίνει επειδή το μέγεθος του κλάδου διαφέρει σημαντικά, σε πολλές περιπτώσεις, από το μέγεθος της επιχείρησης που αναλύουμε. Επομένως, κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι καλύτερα να συγκρίνουμε την υπό εξέταση επιχείρηση με τις αντίστοιχες επιχειρήσεις του ίδιου μεγέθους, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο. Η αξιολόγηση της επιχείρησης ολοκληρώνεται με την μέτρηση της αποδοτικότητας κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης περιόδου. Η χρονολογική αυτή ανάλυση μας βοηθάει να υπολογίσουμε την μελλοντική απόδοση της επιχείρησης. Η πλειοψηφία των αναλυτών υπολογίζει τους μέσους χρηματοοικονομικούς δείκτες των τελευταίων 5 με 10 ετών, μη λαμβάνοντας υπόψη την τάση αυτών. Η παράλειψη αυτή είναι πιθανόν να μας οδηγήσει σε λάθος συμπεράσματα. Για παράδειγμα, μια μέση τιμή απόδοσης 10%, μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής απόδοσης από το 5% σε 15%, κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης χρονικής περιόδου 22

23 ή μια μείωση της τιμής απόδοσης από 15% σε 5%. όπως γίνεται αντιληπτό, από τις δυο προηγούμενες περιπτώσεις, η διαφορά στην τάση είναι πιθανόν να έχει σοβαρή επίδραση στις μελλοντικές μας προβλέψεις. 2.6 Υπολογισμός των χρηματοοικονομικών δεικτών(αριθμοδεικτών) Τους χρηματοοικονομικούς δείκτες τους κατηγοριοποιούμε σε πέντε κύριες κατηγορίες, οι οποίες μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα ακόλουθα σημαντικά οικονομικά χαρακτηριστικά της επιχείρησης: 1. Εσωτερική ρευστότητα 2. Λειτουργική αποδοτικότητα Λειτουργική αποτελεσματικότητα Λειτουργική κερδοφορία 3. Ανάλυση κινδύνου (διάρθρωση κεφαλαίων) Επιχειρηματικός κίνδυνος Χρηματοοικονομικός κίνδυνος 4. Ανάλυση μεγέθυνσης 5. Εξωτερική ρευστότητα (αποτίμηση) Υπολογισμός της εσωτερικής ρευστότητας Οι δείκτες της εσωτερικής ρευστότητας χαρακτηρίζουν πιστοληπτικά μια επιχείρηση, δηλαδή την ικανότητα της να ανταποκρίνεται στις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Συγκρίνουμε τις βραχυπρόθεσμες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της επιχείρησης όπως, πληρωτέους λογαριασμούς ή γραμμάτια πληρωτέα, με το κυκλοφορούν ενεργητικό ή τις ταμιακές ροές οι οποίες είναι διαθέσιμες για την κάλυψη αυτών των υποχρεώσεων. 23

24 Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας: Πρόκειται για τον πιο διαδεδομένο χρηματοοικονομικό δείκτη μέτρησης της ρευστότητας, ο οποίος εξετάζει τη σχέση μεταξύ του κυκλοφορούντος ενεργητικού και των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Συνήθως το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού περιλαμβάνει τα αποθέματα, τις απαιτήσεις, τα χρεόγραφα και οποιαδήποτε ταμειακά αποθέματα. Το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων αποτελούν οι τράπεζες (τρέχουσες δόσεις δανείων), πιστωτές - προμηθευτές (βραχυπρόθεσμα γραμμάτια πληρωτέα), ασφαλιστικοί οργανισμοί, δεδουλευμένες δαπάνες, προκαταβολές πελατών κλπ. Ο τύπος υπολογισμού του δείκτη έχει ως εξής: Κυκλοφορούν Ενεργητικό Δείκτης Κυκλοφοριακής Ρευστότητας = Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας: Αρκετά σημαντικός αριθμός αναλυτών πιστεύει ότι πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού κατά τη διαδικασία μέτρησης της ικανότητας της επιχείρησης να καλύψει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, επειδή τα αποθέματα και κάποια άλλα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Λαμβάνοντας ως δεδομένα τα παραπάνω, μπορούμε εναλλακτικά να υπολογίσουμε το δείκτη άμεσης ρευστότητας ο οποίος μετρά το ποσοστό που μπορεί να αντεπεξέλθει η επιχείρηση άμεσα στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Άμεσα σημαίνει σε τι ποσοστό το ταμείο, οι λογαριασμοί όψεως και κάποιο άλλο στοιχείο του ενεργητικού (το οποίο να είναι άμεσα ρευστοποιήσιμο) μπορούν να καλύψουν το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Ο τύπος υπολογισμού για τον δείκτη άμεσης ρευστότητας έχει ως εξής: 24

25 Κυκλοφορούν ενεργητικό - Αποθέματα Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας = Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Εναλλακτικά ο τύπος υπολογισμού του δείκτη θα μπορούσε να είναι όπως παρακάτω: Μετρητά + εισπρακτέοι λογαριασμοί Δείκτης Άμεσης Ρευστότητας = Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Δείκτης Ταμειακής Ρευστότητας: Ο συγκεκριμένος δείκτης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο πιο συντηρητικός δείκτης υπολογισμού της ρευστότητας μιας επιχείρησης, ο οποίος συσχετίζει τα διαθέσιμα (μετρητά) με τις βραχυχρόνιες επενδύσεις - άμεσα ρευστοποιήσιμες (διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα). Ο τύπος υπολογισμού του παραπάνω δείκτη είναι: Μετρητά + Χρηματοοικονομικά Προϊόντα (μετοχές) Cash Ratio = Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Εισπρακτέων Λογαριασμών: Για τον ακριβέστερο υπολογισμό της ρευστότητας, είναι απαραίτητο να αναλύσουμε την ποιότητα των 25

26 εισπρακτέων λογαριασμών. Ένας τρόπος για να το πετύχουμε είναι να υπολογίσουμε την ταχύτητα είσπραξης, δηλαδή την μέση περίοδο είσπραξης των απαιτήσεων. Όσο το συντομότερο εισπράττει η επιχείρηση τις απαιτήσεις της, τόσο το συντομότερο θα έχει τη δυνατότητα να αποπληρώσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. η κυκλοφοριακή ταχύτητα των εισπρακτέων λογαριασμών υπολογίζεται από τον παρακάτω τύπο: Ετήσιες Πωλήσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Εισπράξεων = Μέσοι Εισπρακτέοι λογ/σμοί Οι αναλυτές συνήθως υπολογίζουν τους μέσους εισπρακτέους λογαριασμούς προσθέτοντας το αρχικό ποσό των εισπρακτέων λογαριασμών (αρχή χρήσης) με το τελικό ποσό των εισπρακτέων λογαριασμών (τέλος χρήσης), διαιρώντας το με δύο. Έχοντας υπολογίσει την ετήσια κυκλοφορική ταχύτητα των εισπράξεων, είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε τη μέση περίοδο είσπραξης όπως παρακάτω: Μέση Περίοδος Είσπραξης = Ετήσια Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Εισπράξεων Κεφάλαιο κίνησης προς πωλήσεις: Ο δείκτης κεφαλαίου κίνησης προς τις πωλήσεις συνδέει το καθαρό κεφάλαιο κίνησης το οποίο υπολογίζεται από το κυκλοφορούν ενεργητικό μείον τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, με τις πωλήσεις της επιχείρησης. 26

27 Η παραπάνω σχέση εμφανίζει τα διαθέσιμα κεφάλαια κίνησης για την κάλυψη πρόσθετης χρηματοδότησης των στοιχείων του ενεργητικού, οι οποίες μπορεί να προκύψουν από τον αυξημένο όγκο των πωλήσεων. Ο συγκεκριμένος δείκτης υπολογίζεται από τον ακόλουθο τύπο: κυκλοφορούν ενεργητικό-βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Μέση Περίοδος Είσπραξης = Πωλήσεις Σε γενικές γραμμές όσο υψηλότερο το παραπάνω ποσοστό τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση, διότι υποδηλώνει μεγαλύτερο βαθμό ρευστότητας. Αξιολόγηση της λειτουργικής αποδοτικότητας Υπάρχουν δύο υποκατηγορίες χρηματοοικονομικών αριθμοδεικτών που αποδεικνύουν την ικανότητα της διοίκησης: 1. Δείκτης λειτουργικής αποτελεσματικότητας και 2. Δείκτης λειτουργικής κερδοφορίας Οι δείκτες αποτελεσματικότητας εξετάζουν τους τρόπους τους με τους οποίους η διοίκηση της επιχείρησης χρησιμοποιεί τα κεφαλαιουχικά στοιχεία, τα οποία αξιολογούνται από τις αποδόσεις (σε ευρώ) που αποφέρουν οι πωλήσεις και οι επενδύσεις. Οι δείκτες κερδοφορίας, αναλύουν τα κέρδη ως ποσοστό, επί των πωλήσεων και των απασχολούμενων κεφαλαίων της επιχείρησης Δείκτες λειτουργικής αποτελεσματικότητας Κυκλοφοριακή ταχύτητα ενεργητικού: Ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας του ενεργητικού εξετάζει το πόσο αποτελεσματικά μια επιχείρηση χρησιμοποιεί τι 27

28 σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού για να παράγει πωλήσεις. Ο τύπος που ακολουθεί μας δείχνει τον τρόπο υπολογισμού του δείκτη: Καθαρές Πωλήσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Σύνολο Ενεργητικού (μέσο) Ο συγκεκριμένος δείκτης είναι ευμετάβλητος ακόμα και μέσα στον ίδιο τον κλάδο. Ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού συνήθως κυμαίνεται από 1, για τις μεγάλες επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου μέχρι 10, για κάποιες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου. Επιπλέον ο συγκεκριμένος δείκτης επηρεάζεται και από το ύψος ων χρηματοδοτούμενων (leased) κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται για την «παραγωγή» πωλήσεων. Ένας υψηλός δείκτης ταχύτητας ενεργητικού, σε σχέση με τον αντίστοιχο του κλάδου, υποδηλώνει συνήθως αδυναμία της διοίκησης, να χρησιμοποιεί το σύνολο των στοιχείων του ενεργητικού ή σημαίνει ότι χρησιμοποιεί απαρχαιωμένα στοιχεία (στοιχεία τα οποία έχουν ολοκληρωτικά αποσβεστεί). Επίσης, ένας χαμηλός δείκτης κυκλοφορικής ταχύτητας ενεργητικού, υποδηλώνει αδυναμία της διοίκησης επειδή χρησιμοποιεί περισσότερα στοιχεία από αυτά που πραγματικά απαιτεί η φύση της επιχειρηματικής δραστηριότητας για την παραγωγή πωλήσεων. Επομένως, πέρα από την ανάλυση των στοιχείων που αποτελούν την βάση του ενεργητικού, είναι χρήσιμο να εξετάζουμε το βαθμό χρησιμότητας συγκεκριμένων στοιχείων, όπως τα αποθέματα και τα πάγια στοιχεία. Τον συγκεκριμένο δείκτη μπορούμε επίσης να τον χρησιμοποιήσουμε εκτός από το πόσες φορές "ανακυκλώνει" το σύνολο του ενεργητικού της μια επιχείρηση, σε πόσες ημέρες. Ο τύπος υπολογισμού διαφοροποιείται ως εξής: 28

29 365/ πωλήσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ενεργητικού = Σύνολο Ενεργητικού (μέσο) Συνοπτικά, ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού, μας δείχνει είτε σε πόσες μέρες είτε σε πόσες φορές, μια επιχείρηση μετατρέπει το σύνολο του ενεργητικού της σε πωλήσεις. Δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης (του επιχειρηματία ή του μάνατζμεντ) να αξιοποιήσει την μάχη του ανταγωνισμού όλα τα εφόδια που διαθέτει, δηλαδή τα στοιχεία του ενεργητικού. Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων: Ο δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων καθορίζει τον βαθμό χρησιμοποίησης των αποθεμάτων στην παραγωγή πωλήσεων. Ο δείκτης υπολογίζεται από την ακό9λουθει σχέση: Κόστος πωληθέντων Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων = Μέσο όρο αποθεμάτων Στην συγκεκριμένη περίπτωση εξέτασης, του δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων, πρέπει να δώσουμε ορισμένες διευκρινήσεις που αφορούν στα συστατικά του τύπου υπολογισμού. Θεωρητικά ο συγκεκριμένος δείκτης ορίζεται από την σχέση των πωλήσεων προς τα αποθέματα και όχι από την σχέση του κόστους πωληθέντων προς τον μέσο όρο των αποθεμάτων. Όσο αναφορά στον αριθμητή, οι πωλήσεις εκφράζονται σε τρέχουσες αγοραίες τιμές ενώ τα αποθέματα αποτιμώνται στη τιμή κόστους. Επομένως, θεωρούμε ότι είναι ακριβέστερο να χρησιμοποιούμε στον αριθμητή το κόστος πωληθέντων αντί των πωλήσεων. Επιπλέον, οι πωλήσεις 29

30 πραγματοποιούνται κατά την διάρκεια όλου του χρόνου σε αντίθεση με τα αποθέματα (παρονομαστής) τα οποία αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο χρονικό σημείο. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούμε τον μέσο όρο των αποθεμάτων, που υπολογίζεται προσθέτοντας τα αποθέματα στην αρχή της χρήσης με αυτά στο τέλος της χρήσης διαιρώντας τα δια 2. αντιστρέφοντας τον βασικό τύπο υπολογισμού του δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων και πολλαπλασιάζοντάς τον επί 365 το αποτέλεσμα το οποίο εξάγουμε αναφέρεται σε πόσες ημέρες η επιχείρηση ανακυκλώνει τα αποθέματα της για να παράγει πωλήσεις και όχι πόσες φορές ανακυκλώνει τα αποθέματα μέσα στη οικονομική χρήση. Το παραπάνω δίνεται από τον ακόλουθο τύπο: Μέσος όρος αποθεμάτων Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Αποθεμάτων= * 365 Κόστος πωληθέντων Η χρησιμοποίηση του ενός ή του άλλου δείκτη γίνεται ανάλογα με την φύσητο είδος της επιχείρησης που πρόκειται να αναλύσουμε. Αν για παράδειγμα σκοπεύουμε να αναλύσουμε μια επιχείρηση αντικείμενο της οποίας είναι η παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων(γιαούρτι, γάλα, τυρί κλπ), πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το δεύτερο δείκτη, του οποίου το αποτέλεσμα είναι εκφρασμένο σε μέρες. Δεν θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον βασικό τύπο, επειδή το εκφραζόμενο αποτέλεσμα είναι σε φορές., γεγονός που δεν μας ικανοποιεί λόγω ευπάθειας των αποθεμάτων(περιορισμένης διάρκειας ζωής). Αντιθέτως μια μεταλλουργική επιχείρηση χρησιμοποιεί τον πρώτο τύπο υπολογισμού(δηλαδή πόσες φορές σε μια οικονομική χρήση ανακυκλώνουμε τα αποθέματα- μεγάλη διάρκεια ζωής). Όπως και στους προηγούμενους δείκτες, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το εύρος των τιμών. Βέβαια τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τους δυο τύπους υπολογισμού του δείκτη της κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων, πρέπει να αξιολογούνται διαφορετικά. Αναλυτικότερα, στην περίπτωση χρήσης του βασικού τύπου υπολογισμού του δείκτη(εκφραζόμενος σε πόσες φορές)όσο μεγαλύτερο το 30

31 αποτέλεσμα τόσο το καλύτερο, ενώ στην περίπτωση χρήσης του δεύτερου τύπου υπολογισμού(εκφραζόμενος σε πόσες ημέρες) όσο μικρότερο το αποτέλεσμα τόσο το καλύτερο. Το παραπάνω συμπέρασμα δεν μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως απαράκλητο κανόνα για τον εξής λόγω: (στην περίπτωση χρήσης του βασικού τύπου υπολογισμού) ένας χαμηλός δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων, σε σχέση πάντα με τους αντίστοιχους δείκτες των ανταγωνιστών, πιθανώς να σημαίνει εξάντληση των κεφαλαίων σε αποθέματα με αποτέλεσμα ένα ποσοστό αυτών να απαξιωθεί(περίπτωση επιχείρησης που χρησιμοποιεί υψηλή τεχνολογία). Αν ο δείκτης είναι σημαντικά υψηλός, σε σχέση πάντα με τους αντίστοιχους δείκτες ανταγωνιστών, σαφώς και υποδηλώνει, από την μία πλευρά, το βαθμό αποτελεσματικότητας, από την άλλη όμως μπορεί το ύψος των αποθεμάτων να μην είναι ικανοποιητικό σε σχέση τον προσδοκώμενο όγκο πωλήσεων, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε έλλειμμα, σε επαναπαραγγελίες και συνεπώς σε χαμένες πωλήσεις, λόγω καθυστερήσεων. Συνοπτικά ο δείκτης υποδηλώνει αφενός το είδος-τη φύση της επιχείρησης και αφετέρου την ικανότητα της να μεγιστοποιεί την παραγωγική διαδικασίακύκλωμα το οποίο ορίζεται ως, πρώτες ύλες, εμπορεύματα, αποθήκη και τέλος πώληση. Κυκλοφοριακή ταχύτητα παγίων: Ο χρηματοοικονομικός δείκτης κυκλοφοριακή ταχύτητας παγίων αντικατοπτρίζει το βαθμό χρησιμοποίησης των παγίων στοιχείων από μέρους της επιχείρησης. Τύπος υπολογισμού του δείκτη έχει ως εξής: Καθαρές Πωλήσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Παγίων = Μέσος όρος Παγίων Ο συγκεκριμένος χρηματοοικονομικός δείκτης πρέπει να συγκρίνεται με τους δείκτες των υπολοίπων εταιριών που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο. Επίσης πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας την επίδραση που έχει το ποσοστό των παγίων 31

32 στοιχείων που έχουν αποκτηθεί με τη χρηματοδοτική μέθοδο 1οα8Ϊη (χρηματοοικονομική μίσθωση) στο αποτέλεσμα του δείκτη. Κυκλοφοριακή ταχύτητα ιδίων κεφαλαίων: Επιπρόσθετα στους συγκεκριμένους δείκτες κυκλοφοριακής ταχύτητας(αποτελεσματικότητας), είναι χρήσιμο να εξετάσουμε την κυκλοφοριακή ταχύτητα εναλλακτικών συστατικών στοιχείων της κεφαλαιακής ταχύτητας των ιδίων κεφαλαίων ανήκει στην κατηγορία αυτή και υπολογίζεται όπως παραπάνω: Καθαρές Πωλήσεις Κυκλοφοριακή Ταχύτητα Ιδίων Κεφαλαίων= ΜΟ Ιδίων Κεφαλαίων Τα ίδια κεφάλαια της επιχείρησης περιλαμβάνουν τις προνομιούχες και κοινές μετοχές, το καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και το σύνολο των παρακρατηθέντων κερδών(ορισμένοι αναλυτές δεν συμπεριλαμβάνουν τις προνομιούχες μετοχές στα ίδια κεφάλαια). Η διαφορά μεταξύ του δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας του ενεργητικού έγκειται στο γεγονός ότι δεν συμπεριλαμβάνει τις τρέχουσες υποχρεώσεις και τα μακροχρόνια δάνεια. Επομένως, όταν αναλύουμε τη συγκεκριμένη κατηγορία δεικτών, θα πρέπει να υπολογίσουμε και τους δείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης, επειδή μια επιχείρηση μπορεί να αυξήσει το δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας των ιδίων κεφαλαίων, αυξάνοντας το ποσοστό των δανειακών κεφαλαίων. 32

33 Δείκτες λειτουργικής κερδοφορίας Δείκτης μεικτού περιθωρίου κέρδους: το μικτό κέρδος μιας επιχείρησης ισούται με τις καθαρές πωλήσεις μείον το κόστος πωληθέντων. Ο δείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους υπολογίζεται όπως παρακάτω: Ακαθάριστα(Μικτά)Κέρδη Μικτό Περιθώριο Κέρδους = Καθαρές Πωλήσεις Ο συγκεκριμένος δείκτης υποδηλώνει τη βασική δομή κόστους της επιχείρησης. Μια διαχρονική ανάλυση του δείκτη της επιχείρησης σε σχέση με τον αντίστοιχο δείκτη του κλάδου, μας δείχνει τη θέση της επιχείρησης απέναντι στη σχέση κόστους- τιμών. Αναλυτικότερα, ο δείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους μας δείχνει, σε τι ποσοστό πωλεί η επιχείρηση το παραγόμενο προϊόν, το βαθμό αποτελεσματικότητας καθώς επίσης και τον τρόπο που καθορίζει η επιχείρηση την τιμή. Επιπλέον υποδηλώνει έμμεσα, την ένταση του ανταγωνισμού στην αγορά. Γίνεται αντιληπτό ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση. Δείκτης λειτουργικού περιθωρίου κέρδους: το λειτουργικό κέρδος είναι, το μεικτό κέρδος μείον τις πωλήσεις, τις γενικές και διοικητικές δαπάνες. Ο τύπος υπολογισμού του λειτουργικού περιθωρίου κέρδους ισούται με: Λειτουργικό Κέρδος Λειτουργικό Περιθώριο Κέρδους = Καθαρές Πωλήσεις 33

34 Η μεταβλητότητα των τιμών του δείκτη λειτουργικού περιθωρίου κέρδους διαχρονικά, αποτελεί πρώιμο δείκτη για τον επιχειρηματικό κίνδυνο της επιχείρησης. Ως αναλυτές ή επενδυτές πρέπει να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι παράγοντες που προκαλούν τις μεταβολές αυτές. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι αναλυτές προσθέτουν τα έξοδα αποσβέσεων υπολογίζοντας το περιθώριο κέρδους το οποίο αποτελείται από τα κέρδη προ αποσβέσεων, τόκων και φόρων(ε.β.ό.ι.τ). Η εναλλακτική αυτή μορφή του λειτουργικού περιθωρίου κέρδους αντικατοπτρίζει το σύνολο των ελεγχόμενων δαπανών. Μας παρέχει σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την κερδοφορία επιχειρήσεων που ανήκουν στην κατηγορία της βαριάς βιομηχανίας, οι οποίες παρουσιάζουν αυξημένες δαπάνες περί αποσβέσεων. Δείκτης περιθωρίου κέρδους: ο συγκεκριμένος δείκτης σχετίζει τα καθαρά κέρδη με τις πωλήσεις της επιχείρησης. Τα καθαρά κέρδη είναι τα κέρδη μετά τους φόρους και πριν τα μερίσματα των προνομιούχων και κοινών μετοχών. Το περιθώριο αυτό δίνεται από τον ακόλουθο τύπο: Καθαρά Κέρδη Λειτουργικό Καθαρού Κέρδους = Καθαρές Πωλήσεις Ο συγκεκριμένος δείκτης, όπως και οι προηγούμενοι, αναλύονται διαχρονικά για μια συγκεκριμένη περίοδο, διότι σκοπός της ανάλυσης μας είναι να εκμαιεύσουμε πληροφορίες σχετικές με την μελλοντική πορεία της επιχείρησης. Συνοπτικά, ο δείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους δείχνει την καλή και συνετή διαχείριση και οργάνωση της επιχείρησης. Επιπλέον αποτελεί ένδειξη της έντασης του ανταγωνισμού στην συγκεκριμένη αγορά που δραστηριοποιείται η 34

35 επιχείρηση. Όσο μεγαλύτερο το αποτέλεσμα του δείκτη τόσο το καλύτερο για την επιχείρηση διότι κερδίζει περισσότερα από τις πωλήσεις των προϊόντων της. Ανάλυση κοινού μεγέθους Πέρα από τους χρηματοοικονομικούς δείκτες που χρησιμοποιούμε στην αποτίμηση των επιχειρήσεων, μια εναλλακτική τεχνική ανάλυσης της λειτουργικής κερδοφορίας είναι η ανάλυση κοινού μεγέθους, η οποία παραθέτει το σύνολο των δαπανών και των εσόδων ως ποσοστό επί των πωλήσεων. Αναλύοντας την κατάσταση αυτή διαχρονικά(τουλάχιστον για πέντε χρόνια), λαμβάνουμε χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν τόσο την τάση των δαπανών όσο και των εσόδων(περιθώρια κέρδους). Δείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων και δείκτης αποδοτικότητας ξένων κεφαλαίων: Ο δείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων σχετίζει το σύνολο των παραγόμενων κερδών, με το σύνολο των απασχολούμενων κεφαλαίων της επιχείρησης (δανειακά κεφάλαια, προνομιούχες και κοινές μετοχές). Επομένως, το μέγεθος των κερδών που χρησιμοποιείται είναι τα καθαρά κέρδη από τις λειτουργικές δραστηριότητες(προ μερισμάτων) συν την πληρωμή των τόκων των δανείων. Καθαρά Κέρδη+ Έξοδα υπέρ τόκων Αποδοτικότητα Συνολικών κεφαλαίων = Μέσα Συνολικά Κεφάλαια 35

36 Ο συγκεκριμένος δείκτης δηλώνει τη συνολική απόδοση της επιχείρησης σε σχέση με το σύνολο των απασχολούμενων κεφαλαίων. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να συγκρίνουμε τα παραγόμενα αποτελέσματα με τα αντίστοιχα του κλάδου και της συνολικής οικονομίας. Αν το αποτέλεσμα του δείκτη(το συγκεκριμένο ποσοστό απόδοσης) δεν ανταποκρίνεται στο βαθμό κινδύνου που διακρίνει την επιχείρηση, μι ερώτηση κυριαρχεί: πρέπει η επιχείρηση αυτή να συνεχίσει να υπάρχει? Το ερώτημα αυτό τίθεται με σκοπό να κατανοήσουμε ότι θα ήταν προτιμότερο να χρησιμοποιήσουμε το σύνολο των απασχολούμενων κεφαλαίων σε μια διαφορετική επιχειρηματική δραστηριότητα στα πλαίσια της συνολικής οικονομίας. Συνοπτικά, ο δείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων μας δείχνει, με ποσοστό, το βαθμό αξιοποίησης των συνολικών κεφαλαίων(ίδια και ξένα κεφάλαια), την ικανότητα δηλαδή της διοίκησης να αξιοποιεί τα συνολικά κεφάλαια (κεφάλαια συνεταίρων, δάνεια από τράπεζες, πιστώσεις από προμηθευτές κλπ) και να παράγει από αυτά καθαρά κέρδη. Αν στον παραπάνω τύπο υπολογισμού του δείκτη, θέσουμε στον παρονομαστή μόνο τα ξένα κεφάλαια και όχι τα συνολικά, προκύπτει ένας νέος δείκτης ο οποίος μετρά την αποδοτικότητα των ξένων κεφαλαίων, παρέχοντας πληροφορίες για το αν συμφέρει στην επιχείρηση να συνάψει νέα δάνεια. Ο δείκτης αυτός ονομάζεται: Δείκτης Αποδοτικότητας Ξένων Κεφαλαίων και δίνεται από τον ακόλουθο τύπο: Καθαρά Κέρδη + Έξοδα υπέρ τόκων Αποδοτικότητα Ξένων Κεφαλαίων Ξένα κεφάλαια Δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων^οε-κβίαγη οη Εηαίίγ):0 δείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων είναι από τους πλέον σημαντικούς χρηματοοικονομικούς δείκτες για τις διοικήσεις και τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων, επειδή υποδηλώνει την τιμή της απόδοσης που εξασφαλίζουν οι μάνατζερ επί των κεφαλαίων που διαθέτονται από τους επιχειρηματίες, μετά την 36