ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα:

Transcript

1 Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Κ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: «Η αρτή ηης ίζης μεηατείριζης ανδρών και γσναικών καηά ηην πρόζβαζη ζηην απαζτόληζη και ηην επαγγελμαηική εκπαίδεσζη: ο έλεγτος ηης εθαρμογής ηης από ηον Σσνήγορο ηοσ Πολίηη» Δπηβιέπνπζα: ηακαηίλα Γηαλλαθνύξνπ πνπδαζηήο: Γεκήηξηνο Γηνπηίθαο ΑΘΖΝΑ -2010

2 ΠΡΟΛΟΓΟ Γηα ηελ ηδηαίηεξε ηηκή πνπ κνπ έθαλε λα αλαιάβεη ηελ επίβιεςε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο θαζψο θαη γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα πνπ κνπ πξνζέθεξε, κε ηηο ππνδείμεηο θαη ηηο επηζεκάλζείο ηεο, θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζήο ηεο, ζεξκέο επραξηζηίεο νθείισ ζηε δξ. Σηακαηίλα Γηαλλαθνχξνπ, Βνεζφ Σπλήγνξν, επηθεθαιήο ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ ηνπ Σπλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε. Ζ εκπηζηνζχλε κε ηελ νπνία κε πεξηέιαβαλ ηφζν ε θα Γηαλλαθνχξνπ φζν θαη ην πξνζσπηθφ ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ, ην νπνίν επίζεο ζεξκά επραξηζηψ θαη απφ απηή ηε ζέζε, θaζψο θαη ε κέξηκλα ηνπο ψζηε ε πξαθηηθή άζθεζε πνπ πξαγκαηνπνίεζα ζηνλ Κχθιν ζηα πιαίζηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο Σπνπδψλ ηεο Δζληθήο Σρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο λα θαηαζηεί νπζηαζηηθή θαη επνηθνδνκεηηθή, είραλ σο απνηέιεζκα λα απνθηήζσ πινχζηεο ζεσξεηηθέο θαη πξαθηηθέο γλψζεηο γηα δεηήκαηα ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαη λα δσ ζηελ θαζεκεξηλή πξαθηηθή ηε δξάζε ηνπ Σπλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε σο θνξέα ειέγρνπ ηεο εθαξκνγήο θαη πξνψζεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ εξγαζία θαη ηελ απαζρφιεζε, εκπεηξία πνιχηηκε θαη γηα ηελ ζπγγξαθή ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Γεκήηξηνο Ν. Γηνπηίθαο Αζήλα, Μάτνο 2010

3 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε απνηειεί κία εηδηθφηεξε εθδήισζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ε νπνία θαηνρπξψλεηαη ζήκεξα κέζα απφ έλα επαξθέο πιέγκα δηαηάμεσλ ηνπ επξσπατθνχ (νδεγίεο 76/207, 2002/73, 2006/54) θαη εζληθνχ δηθαίνπ (άξζξα 4 θαη 16, λ. 3488/2006). Οη δηαηάμεηο απηέο πξνζδηνξίδνπλ ηελ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο αξρήο θαη ζέηνπλ ηνπο φξνπο γηα ηηο ζεκηηέο απνθιίζεηο απ απηήλ. Ζ λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ θαη ησλ εζληθψλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ ζπκβάιιεη ζηε δηάπιαζε θαη εθαξκνγή ηεο αξρήο, σζηφζν ην λέν δπλακηθφ δίθαην θαηά ησλ δηαθξίζεσλ επηβάιιεη ζπζηεκαηηθφηεξε λνκνινγηαθή επεμεξγαζία θαη εμνηθείσζε ηνπ δηθαζηή κε ηηο έλλνηεο πνπ απηφ εηζάγεη. Ζ αλάζεζε ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, θαη ζηνλ θαζ χιελ αξκφδην Κχθιν Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ πνπ ζπζηάζεθε γηα ηνλ ζθνπφ απηφ, ηεο απνζηνιήο γηα ηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ εξγαζία, παξέρεη ζηα ζχκαηα ησλ δηαθξίζεσλ κηα ελαιιαθηηθή εμσδηθαζηηθή νδφ πξνζηαζίαο, πνπ ήδε έρεη απνδεηρζεί αξθεηά απνηειεζκαηηθή. Μέζα απφ ηελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ηελ ελεκέξσζε φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ - εξγνδνηψλ, εξγαδνκέλσλ, ππνςήθησλ εξγαδνκέλσλ, δηθαζηψλ, δεκφζηαο δηνίθεζεο - γηα ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ γελλά ην δίθαην ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ αλακέλεηαη λα επέιζεη - ε επηβεβιεκέλε πεξηζζφηεξν απφ πνηέ ζήκεξα- νπζηαζηηθή πξαγκάησζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Λέμεηο Κιεηδηά Ίζε κεηαρείξηζε Πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε Δπαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Γηάθξηζε ιφγσ θχινπ - Θεηηθά κέηξα - πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε Κχθινο Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ II

4 RÉSUMÉ L égalité de traitement entre les hommes et les femmes en ce qui concerne l accès à l emploi et à la formation professionnelle, élément intégrant du principe de l égalité des sexes en matière d emploi et de relations du travail, est garantie, à l heure actuelle, à travers une série de dispositions du droit européen (directives 76/207, 2002/73, 2006/54) et du droit grec (articles 4 et 116 de la Constitution, loi 3488/2006). Ces dispositions déterminent l étendue de l application de ce principe et les conditions sous lesquelles les dérogations au principe sont considérées comme légitimes. La jurisprudence de la CJCE et des juridictions administratives grecques contribue à l application et à l evolution du principe. Cependant, le nouveau droit dynamique contre les discriminations impose une élaboration jurisprudentielle plus systématique, notamment en ce qui concerne les notions que ce droit introduit, avec lesquelles le juge doit se familiariser. Le Médiateur de la République Hellénique, et plus particulièrement la Section compétente pour l Égalité des Sexes, chargé de veiller à l application et de promouvoir l égalité de traitement entre les hommes et les femmes dans le domaine de l emploi et du travail, offre aux victimes de discriminations une voie extrajudiciaire de protection, qui s est déjà avérée assez efficace. C est à travers le renforcement du rôle du Médiateur de la République Hellénique et l information de toutes les parties impliquées - patrons, employeurs, candidats à l emploi, juges, administration publique - sur les droits et les obligations issues du droit de l égalité des sexes que l on peut attendre une application effective de l égalité de traitement des sexes en ce qui concerne l accès à l emploi et à la formation professionnelle, qui est aujourd hui plus que jamais nécessaire. Mots Clés Égalité de traitement Accès à l emploi Formation professionnelle Discrimination fondée sur le sexe Mesures positives -Médiateur de la République Hellénique Section d Égalité des Sexes III

5 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ ΑΚ Αζηηθφο Κψδηθαο ΑλΑ Αλεμάξηεηε Αξρή (πεξηνδηθφ) ΑΠ Άξεηνο Πάγνο Αξκ. Αξκελφπνπινο ΑξρΝ Αξρείν Ννκνινγίαο Βι. Βιέπε ΓΔΔ Γίθαην Δπηρεηξήζεσλ θαη Δηαηξηψλ (πεξηνδηθφ) ΓΔΚ Γηθαζηήξην Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ΓΔΝ Γειηίν Δξγαηηθήο Ννκνζεζίαο ΓηΓηθ Γηνηθεηηθή Γίθε (πεξηνδηθφ) ΓηνηθΔθ Γηνηθεηηθφ Δθεηείν ΓηΑ Γηθαηψκαηα ηνπ Αλζξψπνπ (πεξηνδηθφ) εδ. εδάθην ΔΓΚΑ Δπηζεψξεζε Γηθαίνπ Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (πεξηνδηθφ) ΔΔΝ Δθεκεξίο Διιήλσλ Ννκηθψλ ΔΔξγΓ Δπηζεψξεζε Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ (πεξηνδηθφ) εθδ. Δθδφζεηο ΔιιΓλε Διιεληθή Γηθαηνζχλε επ. επφκελν/ α επηκ. επηκέιεηα Κ.Δ.Θ.Η. Κέληξν Δξεπλψλ γηα Θέκαηα Ηζφηεηαο ΜΚΟ Με Κπβεξλεηηθέο Οξγαλψζεηο ΜνλΠξ Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν λ. Νφκνο ΝνΒ Ννκηθφ Βήκα φ.π. φπσο παξαπάλσ Οι Οινκέιεηα ΠΚ Πνηληθφο Κψδηθαο πξβι. παξάβαιε ζει. ζειίδα. χληαγκα.δπ.δ. ψκα Δπηζεψξεζεο Δξγαζίαο ηδ πκβνχιην ηεο Δπηθξαηείαο ηπ πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε πιι πιινγή Ννκνινγίαο ΓΔΚ η. ηεχρνο Σν Σν χληαγκα (πεξηνδηθφ) ΤΚ Τπαιιειηθφο Κψδηθαο ππνζ. ππνζεκείσζε Dr.Soc Droit Social (πεξηνδηθφ) IV

6 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ... 1 ΜΔΡΟ 1 Ο : Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην Κνηλνηηθό Γίθαην... 3 Α. Ζ λνκηθή βάζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Πξσηνγελέο Κνηλνηηθφ Γίθαην ) Παξάγσγν Κνηλνηηθφ Γίθαην... 5 α) H νδεγία 76/207/ΔΟΚ... 5 β) Ζ νδεγία 2002/73/ΔΚ... 6 γ) Ζ νδεγία 2006/54/ΔΚ... 8 Β. Ζ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Ρπζκίζεηο ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) H λνκνινγία ηνπ Γ.Δ.Κ. γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε α) Πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο (άξζξν 2 3 ηεο νδεγίαο 76/207). 12 β) Γηάθξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο θαη κεηξφηεηαο γ) Θεηηθά κέηξα ππέξ ησλ γπλαηθψλ (άξζξν 2 4 ηεο νδεγίαο 76/207) Γ. Απνθιίζεηο από ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Σν θχιν σο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Ννκνινγία ηνπ Γ.Δ.Κ. γηα ηηο απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε V

7 ΜΔΡΟ 2 Ο : Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην Διιεληθό Γίθαην Α. Ζ λνκηθή βάζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Σα άξζξα 4 2 θαη ηνπ πληάγκαηνο 1975/1986/ ) Ο λφκνο 3488/ Β. Ζ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Σν ηζρχνλ λνκνζεηηθφ πιαίζην α) Οη ξπζκίζεηο ηνπ λ / i) Ζ απαγφξεπζε ησλ δηαθξίζεσλ σο πεξηνξηζκφο ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ii) Ίζε κεηαρείξηζε ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε (άξζξν 5) iii) Ίζε κεηαρείξηζε ζηνλ επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε (άξζξν 6 ) iv) Κπξψζεηο γηα παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε (άξζξν 16) β) Ζ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ζηηο πξνζιήςεηο ζην Γεκφζην ηνκέα ) Ννκνινγηαθή αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Γ. Απνθιίζεηο από ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Ννκνζεηηθή αληηκεηψπηζε ησλ απνθιίζεσλ ) Ννκνινγηαθή αληηκεηψπηζε ησλ απνθιίζεσλ ΜΔΡΟ 3 ν : Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε από ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε Α. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ωο θνξέαο παξαθνινύζεζεο θαη πξνώζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ ) Ζ θχζε, ν δηακεζνιαβεηηθφο ξφινο θαη ηα κέζα δξάζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε VI

8 2) Ζ αλάζεζε ηεο παξαθνινχζεζεο θαη πξνψζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε - χζηαζε θαη αξκνδηφηεηεο ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ Β. Παξνπζίαζε ππνζέζεωλ πνπ ρεηξίζηεθε ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κε αληηθείκελν ηελ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ) Γηαθξίζεηο ιφγσ εγθπκνζχλεο ή κεηξφηεηαο α) Άξλεζε πξφζιεςεο εγθχνπ κε ζχκβαζε εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ β) Άξλεζε πξφζιεςεο εγθχνπ κε ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ γ) Παξάιεηςε επαλαπξφζιεςεο ιφγσ εγθπκνζχλεο δ) Με ζπλεθηίκεζε ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο σο ρξφλνπ πξνυπεξεζίαο γηα πξφζβαζε ζε ζέζε απαζρφιεζεο ε) Δγθπκνζχλε θαη ίζε πξφζβαζε ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζη) Απνθιεηζκφο εγθχνπ ππνςεθίαο απφ δηαγσληζκφ Γεκνηηθήο Αζηπλνκίαο ) Γηαθξίζεηο κέζσ εμνκνίσζεο θαηψηαησλ νξίσλ χςνπο θαη αζιεηηθψλ δνθηκαζηψλ ζε εηζαγσγηθνχο δηαγσληζκνχο ) Ζ πξνυπφζεζε εθπιήξσζεο ζηξαηησηηθήο ζεηείαο θαηά ηελ πξφζιεςε : νη δχν φςεηο ηνπ λνκίζκαηνο α) Γηάθξηζε ζε βάξνο αλδξψλ β) Γηάθξηζε ζε βάξνο γπλαηθψλ ) Λνηπέο ππνζέζεηο δηαθξίζεσλ α) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ πξνθήξπμε πξφζιεςεο πξντζηάκελνπ ζε ηνπξηζηηθφ γξαθείν β) Αδηαθάλεηα ζηηο πξνζιήςεηο δεκνζηνγξάθσλ ζε δεκνηηθέο επηρεηξήζεηο ) Απνθιίζεηο απφ ηελ ίζε κεηαρείξηζε α) Πνζνζηψζεηο ζε βάξνο γπλαηθψλ (Αθαδεκίεο Δκπνξηθνχ Ναπηηθνχ Πξνζσπηθφ Φχιαμεο Σσθξνληζηηθψλ Καηαζηεκάησλ, Σψκα Σπλνξηαθψλ Φπιάθσλ) β) Πνζφζησζε θαηά ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο νδεγψλ νρεκάησλ ηεο Ππξνζβεζηηθήο.. 60 γ) Πνζφζησζε ζε πξνθήξπμε γηα πξφζιεςε λνζειεπηψλ ζε ςπρηαηξηθέο κνλάδεο δ) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ ζέζεηο εξγαηψλ θαζαξηφηεηαο ε) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ) Θεηηθφ κέηξν Γηαθνξεηηθά φξηα ειηθίαο γηα επηδφηεζε λέσλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ VII

9 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - Ν. 3488/ VIII

10 ΔΗΑΓΧΓΖ Όηαλ ε γπλαηθεία εξγαζία, θάησ απφ δεδνκέλεο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο, έπαςε λα απνηειεί θάηη ην ζπάλην, θάπνηεο θνξέο επηιήςηκν ή ηνπιάρηζηνλ πξναηξεηηθφ 1, ε γπλαίθα, πνπ βγήθε ζηελ αγνξά εξγαζίαο γηα λα αλαδεηήζεη ηελ πξνζσπηθή ηεο νηθνλνκηθή αλεμαξηεζία θαη θαηαμίσζε θαη λα ζπλεηζθέξεη ζηηο νινέλα απμαλφκελεο αλάγθεο ηνπ νηθνγελεηαθνχ πξνυπνινγηζκνχ, δε ζπλάληεζε φιεο ηηο πφξηεο ηεο επαγγεικαηηθήο δσήο αλνηρηέο ή ηνπιάρηζηνλ δελ άλνηγαλ φιεο ην ίδην εχθνια φζν γηα ηνπο άλδξεο. ήκεξα, ην δήηεκα ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ εθπαίδεπζε πνπ ζπλδέεηαη κε απηήλ, πνπ απνηειεί θαη ην αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο, θαληάδεη πεξηζζφηεξν επίθαηξν απφ πνηέ. Όρη κφλν επεηδή νη ζηεξεφηππεο αληηιήςεηο πεξί αλδξηθψλ θαη γπλαηθείσλ επαγγεικάησλ επηβηψλνπλ αθφκε θαη ζήκεξα, εηο βάξνο πφηε ηνπ ελφο θαη πφηε ηνπ άιινπ θχινπ, αιιά θαη επεηδή ε ζεκεξηλή δπζρεξήο νηθνλνκηθή ζπγθπξία απεηιεί λα δηεπξχλεη ηηο αληζφηεηεο ησλ θχισλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Γηα παξάδεηγκα, ζήκεξα, πνπ γηα νινέλα πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο ηίζεηαη δήηεκα νηθνλνκηθήο επηβίσζεο ή ηνπιάρηζηνλ αλαζθάιεηαο, νη εξγνδφηεο γίλνληαη αθφκε πεξηζζφηεξν επηθπιαθηηθνί απέλαληη ζε κηα λεαξή ππνςήθηα γηα ζέζε εξγαζίαο, αλαινγηδφκελνη ηα νηθνλνκηθά βάξε πνπ ζα επηθέξεη ελδερφκελε εγθπκνζχλή ηεο. Ζ παξνχζα εξγαζία βαζίδεηαη ζηελ ππφζεζε εξγαζίαο φηη ε ίζε κεηαρείξηζε ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, αλ θαη θαηνρπξψλεηαη ζεζκηθά, δελ είλαη κηα θαηάζηαζε δεδνκέλε αιιά έλαο ζηφρνο πνπ πξέπεη λα επηηεπρζεί. Ζ εξγαζία νξγαλψλεηαη ζε ηξία δηαθξηηά αιιά αιιειέλδεηα κέξε. ην πξψην κέξνο, κε ηίηιν «Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην Κνηλνηηθφ Γίθαην», επηρεηξείηαη λα πεξηγξαθεί ζπλνπηηθά ην ξπζκηζηηθφ πιαίζην, ζε επίπεδν πξσηνγελνχο θαη παξάγσγνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ, πνπ θαηνρπξψλεη θαη εμεηδηθεχεη ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, θαη 1 Κνπθηάδεο, Ζ γπλαίθα θαη ε εξγαζία, Νένη πξνζαλαηνιηζκνί ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ΔΔξγΓ (369) 1

11 πνπ νξίδεη ηελ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο θαη ηηο ζεκηηέο απνθιίζεηο απφ απηήλ. Δπηρεηξείηαη, επίζεο, λα παξνπζηαζηεί θαη ε λνκνινγηαθή δηάπιαζε ηεο αξρήο κέζα απφ ηελ επηζθφπεζε ησλ ζεκαληηθφηεξσλ ζπλαθψλ κε ην δήηεκα απνθάζεσλ ηνπ Γ.Δ.Κ. Αληίζηνηρα, ην δεχηεξν κέξνο, κε ηίηιν «Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην ειιεληθφ δίθαην», αθνινπζεί ηε ζεκαηηθή ηνπ πξψηνπ κέξνπο, ζε επίπεδν φκσο εζληθνχ δηθαίνπ. Παξνπζηάδνληαη, θαη πάιη ζπλνπηηθά, νη επίκαρεο ζπληαγκαηηθέο θαη λνκνζεηηθέο δηαηάμεηο, θαζψο θαη νη εξκελεπηηθέο πξνζεγγίζεηο ησλ ειιεληθψλ (δηνηθεηηθψλ θπξίσο) δηθαζηεξίσλ. ην ηξίην κέξνο, κε ηίηιν «Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε απφ ηνλ Σπλήγνξν ηνπ Πνιίηε», εθηίζεηαη ν ηδηαίηεξνο ξφινο θαη ε ζπλεηζθνξά ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε, σο εζληθνχ θνξέα ειέγρνπ ηεο εθαξκνγήο θαη πξνψζεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο 2, ζηνλ έιεγρν θαη ηελ εξκελεία παξακέηξσλ ηεο αξρήο ηεο ίζεο πξφζβαζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέζεηο εξγαζίαο ή επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο. Δδψ, ε βηβιηνγξαθηθή θαη λνκνινγηαθή έξεπλα, πνπ απνηέιεζε ηε βάζε ζπγγξαθήο ησλ δχν πξψησλ κεξψλ ηεο εξγαζίαο, δίλεη ηε ζέζε ηεο ζηε κειέηε ππνζέζεσλ πνπ ρεηξίζηεθε ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, φπσο απηέο απνηππψζεθαλ ζηηο εηήζηεο εθζέζείο ηνπ, ζε πνξίζκαηα, ζπλφςεηο δηακεζνιάβεζεο θιπ. Οη ππνζέζεηο απηέο επηρεηξείηαη λα θαηαγξαθνχλ θαηεγνξηνπνηεκέλεο ζε ζεκαηηθέο ελφηεηεο. Σέινο, επηρεηξείηαη, κηα αμηνιφγεζε ηεο επάξθεηαο ηνπ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ θαη ηεο λνκνινγηαθήο αληηκεηψπηζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, κηα εθηίκεζε γηα ηε ζπκβνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε γηα ηελ εξκελεία θαη ηελ εθαξκνγή ηεο θαη εμεηάδνληαη νη πξννπηηθέο γηα ηελ πιεξέζηεξε εθαξκνγή θαη εκπέδσζε ηεο αξρήο ζηελ πξάμε. 2 Άξζξν 13 1 λ. 3488/2006 2

12 ΜΔΡΟ 1 Ο : Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην Κνηλνηηθό Γίθαην Α. Ζ λνκηθή βάζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Πξσηνγελέο Κνηλνηηθφ Γίθαην ε επίπεδν πξσηνγελνχο θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, εηδηθφηεξε έθθαλζε ηεο νπνίαο απνηειεί θαη ε ίζε πξφζβαζε ησλ δχν θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, γλψξηζε ζηαδηαθά ζεκαληηθή εμέιημε 3 εθθηλψληαο απφ ηελ ηδξπηηθή πλζήθε ηεο ΔΟΚ (πλζήθεο ηεο Ρψκεο) κέρξη ηε Μεηαξξπζκηζηηθή πλζήθε ηεο Ληζζαβφλαο πνπ ηέζεθε πξφζθαηα ζε ηζρχ. Με κνλαδηθφ γλψκνλα ηνλ νηθνλνκηθφ ζθνπφ ηεο κε ζηξέβισζεο ηνπ αληαγσληζκνχ, ην άξζξν 119 ηεο πλζήθεο ηεο Ρψκεο (119 πλζδοκ λπλ άξζξν 141 πλζδκ) πεξηφξηδε ηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ δχν θχισλ ζηελ «ίζε ακνηβή γηα φκνηα εξγαζία» 4. Σε ζπκβνιηθή αιιά φρη άλεπ ζεκαζίαο δηαθήξπμε, θαηά ηξφπν γεληθφ, ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην Υάξηε Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ ησλ Δξγαδνκέλσλ (άξζξν 6) ην 1989, αθνινχζεζε ε πξνζάξηεζε ζηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη ην 1991 ηνπ Πξσηνθφιινπ Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο κε ην νπνίν αθελφο πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα γηα ςήθηζε νδεγηψλ 5 γηα θνηλσληθά ζέκαηα 6, ζηα νπνία ζπγθαηαιέγεηαη θαη ε ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ, αθεηέξνπ πξνζηίζεηαη ε 3 Γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην πξσηνγελέο θνηλνηηθφ δίθαην βι.αλαιπηηθά Γηαλλαθνχξνπ Σ., Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ην θνηλνηηθφ θαη ην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2008, ζει.15 επ 4 Σν Γ.Δ.Κ. ήηαλ απηφ πνπ αλέδεημε θαη ηνλ θνηλσληθφ ζθνπφ ηνπ άξζξνπ 119, ηδίσο κέζα απφ ηηο πεξίθεκεο απνθάζεηο Defrenne, επηζεκαίλνληαο θαη ην άκεζν απνηέιεζκα ηνπ άξζξνπ, ην νπνίν σζηφζν εθαξκφδεηαη κφλν ζην πεδίν ησλ ακνηβψλ θαη ησλ επαγγεικαηηθψλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ. Σν άκεζν απνηέιεζκα ηνπ άξζξνπ 119 έγηλε έκκεζα δεθηφ ζηελ απφθαζε Defrenne I (C- 80/70, πιι.1976 ζει.443) θαη επίζεκα κε ηελ απφθαζε Defrenne II (C 43/75, πιι. 1976, ζει.455). Με ηελ απφθαζε Jenkins (C-96/80, πιι 1981ζει.911) ην ΓΔΚ επεμέηεηλε ηελ άκεζε εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 119 θαη ζε κνξθέο έκκεζεο δηάθξηζεο 5 Λήςε απφθαζεο κε εηδηθή πιεηνςεθία θαη ζπλαπφθαζε ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ 6 Σν Πξσηφθνιιν επεμέηεηλε ηελ θνηλνηηθή δξάζε ζηε ζθαίξα ησλ θνηλσληθψλ ζεκάησλ (άξζξν 1 πκθσλίαο). Αλήγαγε, επίζεο, ηνλ θνηλσληθφ δηάινγν θαη ηηο ζπκθσλίεο ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζε επξσπατθφ επίπεδν ζε απηφλνκε πεγή ηνπ Δπξσπατθνχ Δξγαηηθνχ Γηθαίνπ (άξζξα 3-4 πκθσλίαο) 3

13 πξφβιεςε ηεο δπλαηφηεηαο ησλ θξαηψλ κειψλ λα ιακβάλνπλ κέηξα επλντθά γηα ηε γπλαίθα σο αληηζηάζκηζε ζηελ ππάξρνπζα αληζφηεηα ζηελ αγνξά εξγαζίαο (άξζξν 6 3). Με ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (1999), ε ηζφηεηα κεηαρείξηζεο αιιά θαη ε ηζφηεηα επθαηξηψλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ αλάγνληαη ζε ζεκειηψδεο θνηλσληθφ δηθαίσκα 7 θαη θαηαζηαηηθή απνζηνιή ηεο πλζήθεο (άξζξν 2), ελψ ζεζπίδεηαη θαη λνκηθή βάζε γηα ηελ έληαμε ηεο νπηηθήο ηνπ θχινπ ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο ηνπ πξψηνπ ππιψλα ηεο Δ.Δ. ( gender mainstreaming, άξζξν 3 2). Νέεο λνκηθέο βάζεηο δεκηνπξγνχληαη θαη γηα ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ ηζφηεηα αλδξψλ θαη γπλαηθψλ: ην άξζξν ζε ζέκαηα απαζρφιεζεο θαη εξγαζίαο θαη ην άξζξν 13 1 πξνζηέζεθαλ ζην άξζξν (πξψελ άξζξν 118), πνπ γηα πξψηε θνξά ελέηαμε ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ φζνλ αθνξά ηηο επθαηξίεο ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ηε κεηαρείξηζε ζηελ εξγαζία ζηνλ θαηάινγν ησλ δξάζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ. Σν άξζξν ηεο πλζήθεο αλάγεη ηε ζέζπηζε ή δηαηήξεζε ζεηηθψλ κέηξσλ ζε κέζν επίηεπμεο ηεο πξαγκαηηθήο ηζφηεηαο. Ο Δπξσπατθφο Υάξηεο ησλ Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ (Νίθαηα 2000) δηαθεξχζζεη 8 ηελ ηζφηεηα αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο απαζρφιεζεο, ηεο εξγαζίαο θαη ηεο ακνηβήο. Οη δηαηάμεηο, σζηφζν, ηνπ Υάξηε ηφζν φζνλ αθνξά ηα ζεηηθά κέηξα φζν θαη δεηήκαηα ζπλδπαζκνχ νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο (άξζξν 33 ηνπ θεθαιαίνπ Αιιειεγγχε), απνηχπσλαλ θαηά ηξφπν ειιεηκκαηηθφ ην έσο ηφηε θνηλνηηθφ θεθηεκέλν 9. Σελ ελζσκάησζε ηνπ Υάξηε, σο αλαπφζπαζηνπ ηκήκαηφο ηνπ κε λνκηθή δεζκεπηηθφηεηα, πξνέβιεπε ην ρέδην ηεο πλζήθεο γηα ηε ζέζπηζε πληάγκαηνο ηεο Δπξψπεο, ε ςήθηζε ηνπ νπνίνπ ηειηθά λαπάγεζε. Ωζηφζν, θαη ε Μεηαξξπζκηζηηθή πλζήθε ηεο Δ.Δ. (πλζήθε ηεο Ληζζαβφλαο), πνπ ηέζεθε ζε ηζρχ ηελ 1 ε Γεθεκβξίνπ 2009, πξνβιέπεη φηη ν Υάξηεο έρεη ην ίδην θχξνο κε ηηο πλζήθεο θαη λνκηθά δεζκεπηηθή ηζρχ (λέν άξζξν 6). Με ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβφλαο ε ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ εηζάγεηαη σο κέξνο 7 ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ ελζσκαηψζεθε απηνχζην ην Κνηλσληθφ Πξσηφθνιιν (ζε απηνηειέο θεθάιαην ππφ ηνλ ηίηιν «Κνηλσληθή Πνιηηηθή») θαη έηζη έπαπζε ε απηνεμαίξεζε ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ απφ απηφ. 8 Γηα ηελ «ηδηφηππε θαλνληζηηθή ιεηηνπξγία» ηνπ Υάξηε βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει.30 θαη Παπαδεκεηξίνπ, Ο Υάξηεο Θεκειησδψλ δηθαησκάησλ θαη ε θαλνληζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ, ΔΔπξΓ Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 31 4

14 ησλ αμηψλ θαη σο ζηφρνο ηεο Έλσζεο 10 (άξζξν 1 α ). Δμάιινπ, κε δεδνκέλε ηελ θαηάξγεζε ηεο δηάξζξσζεο ηεο Έλσζεο ζε ππιψλεο, παξέρεηαη πιένλ λνκηθή βάζε γηα ηελ ελζσκάησζε ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ (3 1 πλζδκ) θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ κε βάζε δηάθνξα θξηηήξηα, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ην θχιν (άξζξν 5β), ζηηο πνιηηηθέο θαη ησλ ηξηψλ ππιψλσλ θαζψο θαη ζε λέεο πνιηηηθέο ηεο Δ.Δ. 2) Παξάγσγν Κνηλνηηθφ Γίθαην α) H νδεγία 76/207/ΔΟΚ 11 Ζ νδεγία 76/ απνηέιεζε ην πξψην λνκηθφ θείκελν ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ πνπ θαηνρχξσζε ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο, θαζψο θαη σο πξνο ηελ επαγγεικαηηθή πξνψζεζε, ηηο ζπλζήθεο (άξζξν 1 13 ) θαη ηνπο φξνπο εξγαζίαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ φξσλ απφιπζεο (άξζξν 5). Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο είλαη επξχηαην, δηέπεη ηηο ζρέζεηο εξγαζίαο ηδησηηθνχ θαη δεκνζίνπ δηθαίνπ 14 θαη θαιχπηεη ηφζν ηνπο κηζζσηνχο φζνπο θαη ηνπο αλεμάξηεηνπο επαγγεικαηίεο. χκθσλα κε ηελ νδεγία (άξζξν 2 1), ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζεκαίλεη ηελ απνπζία θάζε δηάθξηζεο πνπ βαζίδεηαη ζην θχιν είηε άκεζα, είηε έκκεζα, ζε ζπζρεηηζκφ ηδίσο κε ηελ νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε. 10 Ζ εμέιημε απηή ζεσξείηαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή θαζψο ε ηζφηεηα γπλαηθψλ θαη αλδξψλ θαζίζηαηαη θξηηήξην ζηάζκηζεο ηνπ βαζκνχ ζπκκφξθσζεο ησλ κειψλ θαη ππνςήθησλ κειψλ ηεο Έλσζεο πξνο ην θνηλνηηθφ θεθηεκέλν, Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει 37. Με ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβφλαο ην άξζξν 141 πλθδκ παξακέλεη σο έρεη ελψ ην άξζξν 13 πλζδκ αλαξηζκείηαη ζε άξζξν 16 Δ θαη εηζάγεηαη λέα λνκηθή δηαδηθαζία ιήςεο κέηξσλ κε νκνθσλία ηνπ πκβνπιίνπ θαη ζπκθσλία ηνπ Κνηλνβνπιίνπ. 11 Γηα ηελ νδεγία βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 40 επ./ Καινγεξφπνπινο., Ζ ίζε κεηαρείξηζε ησλ εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην θνηλνηηθφ δίθαην (πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, εμέιημε, ζπλζήθεο εξγαζίαο), ΔιιΓλε / Κξαβαξίηνπ Μαληηάθε, Ζ νδεγία γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε, ΔΔξγΓ / Σπειησηνπνχινπ - Κνπθνχιε, Ηζφηεηα κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαηά ην θνηλνηηθφ δίθαην, ΔιιΓλε Οδεγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 9 εο Φεβξνπαξίνπ 1976, πεξί ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρεηξίζεσο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζε απαζρφιεζε, ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη πξνψζεζε θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο, EE L 39 ηεο ,ζει. 40 έσο Ζ 2 ηνπ άξζξνπ 1 πξνβιέπεη ηε δπλαηφηεηα ηεο Δπηηξνπήο λα εθδψζεη νδεγία πνπ ζα θαζνξίδεη ην πεξηερφκελν, ηελ έθηαζε θαη ηνπο ηξφπνπο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ζηελ θνηλσληθή αζθάιηζε. Πξάγκαηη, εθδφζεθε ε νδεγία 79/7 πεξί ηεο πξννδεπηηθήο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο ζε ζέκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο. 14 Δπηηξνπή θαηά Γεξκαλίαο, ππφζεζε C-248/83, πιι. 1985, ζει Σν ΓΔΚ έθξηλε φηη ε νδεγία έρεη γεληθή εθαξκνγή πνπ είλαη ζχκθπηε ζηε θχζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο 5

15 Ζ νδεγία πξνβιέπεη απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ιφγσ ηεο θχζεο ή ησλ ζπλζεθψλ άζθεζεο κηαο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο (άξζξν 2 2) 15. Δμάιινπ, ε νδεγία δελ ζίγεη αθελφο ηηο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζηαζία ηεο γπλαίθαο, ηδίσο φζνλ αθνξά ηελ εγθπκνζχλε θαη ηε κεηξφηεηα (άξζξν 2 3), θαη αθεηέξνπ ηα κέηξα πνπ απνζθνπνχλ ζηελ πξνψζεζε ησλ ίζσλ επθαηξηψλ κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, ηδίσο κε ηνλ παξακεξηζκφ ησλ αληζνηήησλ πνπ εθδειψλνληαη ζηελ πξάμε (άξζξν 2 4). Σέινο, ε νδεγία πξνβιέπεη κηα ζεηξά απφ κέηξα πνπ νθείινπλ λα ιάβνπλ ηα θξάηε κέιε γηα ηελ εθαξκνγή ηεο 16. β) Ζ νδεγία 2002/73/ΔΚ 17 Ζ Οδεγία 2002/73 18 εηζάγεη ζεκαληηθέο θαηλνηνκίεο ζε ζρέζε κε ηελ νδεγία 76/207, ηηο δηαηάμεηο ηεο νπνίαο ηξνπνπνηεί 19. ην άξζξν 2 ηεο νδεγίαο εηζάγνληαη νη 15 Βι. αλαιπηηθά θαησηέξσ ππφ Γ. 16 πγθεθξηκέλα, ηα θξάηε κέιε νθείινπλ: α) λα πξνζαξκφζνπλ ηηο εζληθέο ηνπο λνκνζεζίεο θαη λα θαηαξγήζνπλ ηηο λνκνζεηηθέο, θαλνληζηηθέο θαη δηνηθεηηθέο δηαηάμεηο πνπ αληίθεηληαη ζηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο (άξζξα 3 2 α, 4 πεξ. α, 5 2 α ), β) λα αθπξψζνπλ ή λα ηξνπνπνηήζνπλ αληίζεηεο δηαηάμεηο ζπιινγηθψλ θαη αηνκηθψλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο θαη ινηπψλ θαλφλσλ επαγγεικαηηθήο πξνέιεπζεο (άξζξα 3 2β, 4 πεξ.β, 5 2β), γ) λα αλαζεσξήζνπλ ηηο λνκνζεηηθέο, θαλνληζηηθέο θαη δηνηθεηηθέο δηαηάμεηο πνπ είλαη αληίζεηεο πξνο ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, φηαλ δελ πθίζηαληαη πιένλ νη ιφγνη πξνζηαζίαο ησλ γπλαηθψλ πνπ ηηο δηθαηνινγνχλ. Δπίζεο, λα θιεζνχλ νη θνηλσληθνί εηαίξνη λα πξνβνχλ ζε αλαζεσξήζεηο ησλ ζπκβαηηθψλ δηαηάμεσλ ηεο ίδηαο θχζεο (άξζξν 5 2γ), δ) λα ιάβνπλ ηα αλαγθαία κέηξα, πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί δπλαηφ ζε θάζε πξφζσπν πνπ ζεσξεί φηη ζίγεηαη απφ ηελ κε εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρεηξίζεσο, λα δηεθδηθεί ηα δηθαηψκαηά ηνπ δηά ηεο δηθαζηηθήο νδνχ, αθνχ ελδερνκέλσο, πξνζθχγεη ζε άιια αξκφδηα φξγαλα (άξζξν 6), ε) λα ιακβάλνπλ ηα αλαγθαία κέηξα γηα ηελ πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ απφ θάζε απφιπζε, πνπ ζπληζηά αληίδξαζε ηνπ εξγνδφηε ζε θαηαγγειία πνπ έρεη δηαηππσζεί ζην επίπεδν ηεο επηρεηξήζεσο ή ζε δηθαζηηθή πξνζθπγή πνπ απνβιέπεη λα θάλεη ζεβαζηή ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο (άξζξν 7), ζη) λα κεξηκλνχλ ψζηε ηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη θαη' εθαξκνγή ηεο νδεγίαο θαη νη δηαηάμεηο πνπ ήδε ηζρχνπλ λα γλσζηνπνηνχληαη ζηνπο εξγαδνκέλνπο κε θάζε πξφζθνξν ηξφπν, φπσο είλαη ε ελεκέξσζε ζηνπο ηφπνπο εξγαζίαο (άξζξν 8), δ) λα πξνβαίλνπλ πεξηνδηθά ζηελ εμέηαζε ησλ απνθιίζεσλ πνπ πξνβιέπεη ε λνκνζεζία ηνπο πξνθεηκέλνπ λα θξίλνπλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ θνηλσληθή εμέιημε, αλ δηθαηνινγείηαη ε δηαηήξεζή ηνπο θαη λα αλαθνηλψλνπλ ζηελ Δπηηξνπή ην απνηέιεζκα ηεο εμεηάζεσο απηήο (άξζξν 9 2). 17 Γηα ηελ νδεγία βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 47 επ. / Πεηξφγινπ, Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ΔΓΚΑ Οδεγία 2002/73/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 23 εο επηεκβξίνπ 2002, γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 76/207/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ πεξί ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρεηξίζεσο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη πξνψζεζε θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαοee L 269/15 ηεο , ζει γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 76/207/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ πεξί ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρεηξίζεσο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη πξνψζεζε θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο 19 Οη ιφγνη αλαζεψξεζεο ηεο νδεγίαο 76/207 ήηαλ α) ε ελίζρπζε ησλ λνκηθψλ κέζσλ γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, β) ε αλάγθε ελαξκφληζεο ηεο νδεγίαο 76/207 κε ηηο νδεγίεο 2000/43 θαη 2000/78, γ) ε αλάπηπμε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη 6

16 νξηζκνί ηεο άκεζεο θαη ηεο έκκεζεο δηάθξηζεο 20 θαζψο θαη ηεο παξελφριεζεο πνπ ζπλδέεηαη κε ην θχιν θαη ηεο ζεμνπαιηθήο παξελφριεζεο 21. Ζ παξελφριεζε θαη ε ζεμνπαιηθή παξελφριεζε εμνκνηψλνληαη κε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ (άξζξν 2 3). Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ εληνιή γηα δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ελφο πξνζψπνπ ιφγσ θχινπ (άξζξν 2 4), θαζψο θαη γηα ηε ιηγφηεξν επλντθή κεηαρείξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο ή άδεηαο κεηξφηεηαο (άξζξν 2 7 εδ. γ). Με ηελ νδεγία 2002/73 επαλαπξνζδηνξίδεηαη ε έθηαζε ησλ εμαηξέζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο φηαλ ην θχιν ζπληζηά θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ ίζε πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε 22, ελψ ε πξνζηαζία ηεο γπλαίθαο ιφγσ εγθπκνζχλεο θαη κεηξφηεηαο εληζρχεηαη ζεκαληηθά κε ηελ αλαγλψξηζε ηνπ δηθαηψκαηνο επηζηξνθήο, κεηά ην πέξαο ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο, ζηελ ίδηα ή ζε ηζνδχλακε ζέζε εξγαζίαο κε ηνπο ίδηνπο επαγγεικαηηθνχο φξνπο θαη δπλαηφηεηα γηα ηε κεηέξα λα επσθειεζεί απφ νπνηαδήπνηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, ηελ νπνία ζα εδηθαηνχην θαηά ηελ απνπζία ηεο (άξζξν 2 7 εδ. β). Δπηπιένλ, ε παξαπνκπή ζην άξζξν ηεο πλζήθεο (άξζξν 2 8 ηεο νδεγίαο) θαζηζηά ηα ζεηηθά κέηξα κέζα επίηεπμεο ηεο νπζηαζηηθήο ηζφηεηαο (θαη φρη εμαίξεζε ή απφθιηζε απφ ηελ ίζε κεηαρείξηζε). Αμηνζεκείσηα είλαη θαη ηα λέα λνκηθά εξγαιεία πνπ εηζάγεη ε νδεγία 2002/73 γηα ηελ ελίζρπζε ησλ ζηγνκέλσλ: πξφβιεςε αλεμάξηεηνπ θνξέα παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, λνκηκνπνίεζε ησλ λνκηθψλ πξνζψπσλ λα θηλνχλ δηαδηθαζίεο ζην φλνκα ηνπ ζηγνκέλνπ, ελζάξξπλζε ησλ εξγνδνηψλ λα ιακβάλνπλ κέζα πξφιεςεο ησλ δηαθξίζεσλ, ππνρξέσζε ησλ θξαηψλ γπλαηθψλ ζηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ θαη δ) ε αλάγθε θαλνληζηηθήο ξχζκηζεο ηεο ζεμνπαιηθήο παξελφριεζεο ζην επίπεδν ηεο Δ.Δ., Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει Άκεζε δηάθξηζε ππάξρεη φηαλ έλα πξφζσπν πθίζηαηαη, γηα ιφγνπο θχινπ, κεηαρείξηζε ιηγφηεξν επλντθή απφ απηήλ ηελ νπνία πθίζηαηαη, ππέζηε ή ζα πθίζηαην έλα άιιν πξφζσπν ζε αλάινγε θαηάζηαζε, ελψ έκκεζε δηάθξηζε φηαλ κηα εθ πξψηεο φςεσο νπδέηεξε δηάηαμε, θξηηήξην ή πξαθηηθή ζέηεη ζε ηδηαίηεξα κεηνλεθηηθή ζέζε ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ελφο θχινπ ζε ζχγθξηζε κε ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ άιινπ θχινπ, εθηφο αλ απηή ε δηάηαμε, ην θξηηήξην ή ε πξαθηηθή δηθαηνινγείηαη αληηθεηκεληθψο απφ λφκηκν ζηφρν θαη ηα κέζα γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ελ ιφγσ ζηφρνπ είλαη πξφζθνξα θαη αλαγθαία 21 Παξελφριεζε ππάξρεη φηαλ εθδειψλεηαη αλεπηζχκεηε ζπκπεξηθνξά ζπλδεφκελε κε ην θχιν ελφο πξνζψπνπ κε ζθνπφ ή απνηέιεζκα ηελ παξαβίαζε ηεο αμηνπξέπεηαο ηνπ πξνζψπνπ απηνχ θαη ηε δεκηνπξγία εθθνβηζηηθνχ, ερζξηθνχ, εμεπηειηζηηθνχ, ηαπεηλσηηθνχ ή επηζεηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ζεμνπαιηθή παξελφριεζε φηαλ εθδειψλεηαη νηαδήπνηε κνξθή αλεπηζχκεηεο ιεθηηθήο, κε ιεθηηθήο ή ζσκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο ζεμνπαιηθνχ ραξαθηήξα, κε ζθνπφ ή απνηέιεζκα ηελ πξνζβνιή ηεο αμηνπξέπεηαο ελφο αηφκνπ, ηδίσο κε ηε δεκηνπξγία εθθνβηζηηθνχ, ερζξηθνχ, εμεπηειηζηηθνχ, ηαπεηλσηηθνχ ή επηζεηηθνχ πεξηβάιινληνο. 22 Βι. αλαιπηηθά θαησηέξσ ππφ Γ. 7

17 κειψλ γηα πξνψζεζε ηνπ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ, πξνηξνπή γηα ελζάξξπλζε ηνπ δηαιφγνπ ησλ θξαηψλ - κειψλ κε ηηο ΜΚΟ. γ) Ζ νδεγία 2006/54/ΔΚ 23 Ζ «αλαδηαηππσκέλε» νδεγία 2006/54 24 ζπγρσλεχεη ζε έλα εληαίν ζπλεθηηθφ θείκελν 25 ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο αιιά θαη ηηο επηθαηξνπνηεί, κε βάζε ηηο ζέζεηο ηνπ ΓΔΚ ζηνλ ηνκέα απηφ. Ο ζθνπφο ηεο νδεγίαο βαίλεη πέξα απφ ηελ εμαζθάιηζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, θαζψο απηφο ζπλίζηαηαη θαη ζηελ εμαζθάιηζε ίζσλ επθαηξηψλ ησλ δχν θχισλ ζηελ εξγαζία θαη ζηελ απαζρφιεζε. Σν θαζ χιελ πεδίν ηεο νδεγίαο επεθηείλεηαη θαη ζηνπο ηνκείο ησλ ακνηβψλ θαη ησλ επαγγεικαηηθψλ θνηλσληθναζθαιηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, ελψ ε ακνηβή εληάζζεηαη πιένλ ζηελ έλλνηα ησλ «φξσλ εξγαζίαο». Πνιιέο απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο 2002/73, κεηαμχ απηψλ θαη νη δηαηάμεηο γηα ηελ ίζε πξφζβαζε ησλ δχν θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, θαζψο θαη γηα ηηο επηηξεπφκελεο παξεθθιίζεηο απ απηήλ, επαλαιακβάλνληαη κε ην ίδην πεξηερφκελν θαη ζηελ νδεγία 2006/54. Παξαηεξνχληαη σζηφζν θαη δηαθνξέο π.ρ. ε ελίζρπζε ησλ εμσδηθαζηεξηαθψλ δηαδηθαζηψλ επίιπζεο ησλ δηαθνξψλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε κε ηήξεζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, ε νπνία πξνθχπηεη απφ ην αλαδηαηππσκέλν άξζξν 17 ηεο νδεγίαο. 23 Γηα ηελ νδεγία βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει. 69 επ / Lanquetin, L égalité de traitement entre les hommes et les femmes en matière d emploi et de travail, A propos de la directive 2006/54 du 5 juillet 2006 (directive refonte ), Dr.Soc 2007 ζει Oδεγία 2006/54/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 5εο Ηνπιίνπ 2006 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ησλ ίζσλ επθαηξηψλ θαη ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο (αλαδηαηχπσζε), EE L 204 ηεο 36/07/2006, ζει Οη δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο νξγαλψλνληαη ζε α) γεληθέο, β) εηδηθέο, γ) νξηδφληηεο θαη δ) ηειηθέο 8

18 Β. Ζ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Ρπζκίζεηο ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Οη νδεγίεο 76/207, 2002/73 θαη 2006/54 πεξηιακβάλνπλ ζην ξπζκηζηηθφ ηνπο πεδίν ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ απφ ην ζηάδην αθφκε ηεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Πξψηε ε νδεγία 76/207 απαγφξεπζε θάζε δηάθξηζε πνπ βαζίδεηαη ζην θχιν, φζνλ αθνξά ηνπο φξνπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ θξηηεξίσλ επηινγήο, πξνζβάζεσο ζε ζέζεηο εξγαζίαο, αλεμάξηεηα απφ θιάδν ή ηνκέα δξαζηεξηφηεηαο (άξζξν 3). Ζ απαγφξεπζε θαηαιακβάλεη θαη θξηηήξηα επηινγήο πνπ απνηππψλνληαη ζε πξνζθνξέο εξγαζίαο 26 κέζσ πξνθεξχμεσλ, δηαθεκίζεσλ, αγγειηψλ θιπ. Γηαθξίζεηο κε βάζε ην θχιν απαγνξεχνληαη ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο επαγγεικαηηθήο ηεξαξρίαο θαη αθνξνχλ, επνκέλσο, φρη κφλν ππνςεθίνπο εξγαδνκέλνπο αιιά θαη ήδε εξγαδνκέλνπο πνπ δηεθδηθνχλ κηα αλψηεξε ηεξαξρηθά ζέζε εξγαζίαο. Ζ νδεγία 76/207 απαγνξεχεη επίζεο θάζε δηάθξηζε κε βάζε ην θχιν ζε φια ηα επίπεδα επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ, επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο, επηκφξθσζεο θαη κεηεθπαίδεπζεο (άξζξν 4). Ζ νδεγία δελ πεξηιακβάλεη νξηζκνχο ησλ αλσηέξσ ελλνηψλ, νη νπνίεο, σζηφζν, ζα πξέπεη ελ φςεη ησλ επηδησθφκελσλ κε ηελ νδεγία ζηφρσλ θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ άξζξνπ 4, λα εξκελεχνληαη κε επξχηεηα 27. Πεξηιακβάλνπλ, επνκέλσο, ηελ επηκφξθσζε θαη πξαθηηθή εμάζθεζε ζην πιαίζην ειεπζέξσλ επαγγεικάησλ, θαζψο θαη ηελ επηκφξθσζε, δηαξθή επηκφξθσζε θαη επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε πνπ νξγαλψλεηαη απφ ην δεκφζην ή απφ δεκφζηεο ή ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο 28. Σν ΓΔΚ, ζηε ππφζεζε 26 Γ.Δ.Κ., Δπηηξνπή θαηά Γεξκαλίαο, ππφζεζε C-248/83, φπ. ζθέςε 43 «ην δήηεκα ησλ πξνζθνξψλ εξγαζίαο δελ κπνξεί λα απνθιεηζηεί a priori απφ ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 76/207, εθφζνλ νη πξνζθνξέο απηέο ζπλδένληαη ζηελά κε ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη κπνξνχλ λα έρνπλ πεξηνξηζηηθή επίπησζε ζ απηήλ» 27 Ενξκπάο, Μεξηθά παξαδείγκαηα επέκβαζεο ηεο Δπηηξνπήο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο, ΔιιΓλε (1069) 28 Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει.43 9

19 Gravier 29, έθξηλε φηη ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε πεξηιακβάλεηαη θαη θάζε κνξθή εθπαίδεπζεο πνπ πξνεηνηκάδεη γηα ηελ απφθηεζε ηππηθνχ πξνζφληνο ή παξέρεη ηδηαίηεξε ηθαλφηεηα γηα ηελ άζθεζε ζπγθεθξηκέλνπ επαγγέικαηνο, αθήλνληαο έηζη πεξηζψξηα γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζηε ζρνιηθή επαγγεικαηηθή (π.ρ. επαγγεικαηηθά ιχθεηα) θαη ζηελ παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε. ην άξζξν 4 ηεο νδεγίαο (ζηνηρείν γ) δηαηππψλεηαη κία κφλν επηθχιαμε πνπ αθνξά ην ζεβαζκφ ηεο απηνλνκίαο ηελ νπνία νξηζκέλα θξάηε κέιε αλαγλσξίδνπλ ζε νξηζκέλα ηδησηηθά εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα. Ζ επηθχιαμε απηή αθνξά κφλν εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα θαη φρη ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο 30. Πέξα, εμάιινπ, απφ ηηο εηδηθέο απηέο δηαηάμεηο, ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ, φπσο ζα αλαιπζεί ζηε ζπλέρεηα, απαζρφιεζε ηδηαίηεξα, φζνλ αθνξά ηελ ίζε πξφζβαζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, ε εξκελεία θαη ε εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ηεο νδεγίαο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο (άξζξν 3 2) θαη γηα ηε δπλαηφηεηα ιήςεο ζεηηθψλ κέηξσλ (άξζξν 2 4 ηεο νδεγίαο 76/207 πνπ ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 2 8 ηεο νδεγίαο 2002/73), κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ηεο νπζηαζηηθήο ηζφηεηαο. Ζ νδεγία 2002/73 επαλαιακβάλεη νπζηαζηηθά ην πεξηερφκελν ησλ άξζξσλ 3 θαη 4 ηεο νδεγίαο 76/2007 ζην άξζξν 3, κε ηε ξεηή πξνζζήθε φηη ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο εθαξκφδεηαη «κεηαμχ άιισλ θαη σο πξνο ηηο πξναγσγέο» αιιά θαη σο πξνο ηελ «απφθηεζε πξαθηηθήο εκπεηξίαο». Όπσο πξναλαθέξζεθε, κε ηελ νδεγία 2002/73 νξίδνληαη νη έλλνηεο ηεο παξελφριεζεο ιφγσ θχινπ θαη ηεο ζεμνπαιηθήο παξελφριεζεο, πνπ ακθφηεξεο εμνκνηψλνληαη κε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ (άξζξν 2 3). Απηφ ζεκαίλεη φηη θαη θαηά ην ζηάδην ηεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε ή ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ε εθδήισζε ζπκπεξηθνξάο πνπ ζπληζηά παξελφριεζε ή ζεμνπαιηθή παξελφριεζε, π.ρ. θαηά ην ζηάδην ζπλέληεπμεο εξγνδφηε κε ππνςήθηα /ν εξγαδφκελε / ν, ζπληζηά δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε κε βάζε ην θχιν. Με δηάθξηζε ιφγσ θχινπ, εμνκνηψλεηαη, ζχκθσλα κε ηελ νδεγία (άξζξν 2 2 εδ.γ ) θαη ε άξλεζε πξφζιεςεο ή πξφζβαζεο ζε επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε εγθχνπ θαη ζπλαθφινπζα ν απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ ζέζεηο εξγαζίαο ή επαγγεικαηηθήο 29 Τπφζεζε C 293/83, πιι 1985, ζει. 593 θαη ππφζεζε Blaizot C 24/86, πιι 1998, ζει Ενξκπάο, φπ. 10

20 θαηάξηηζεο ιφγσ ηεο πηζαλνιφγεζεο (κε βάζε ηελ ειηθία, ηελ νηθνγελεηαθή ηνπο θαηάζηαζε θιπ) φηη πξφθεηηαη λα ηεθλνπνηήζνπλ, φπσο δηάθξηζε ιφγσ θχινπ, ζχκθσλα κε ηελ ίδηα δηάηαμε, ζπληζηά θαη ε δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ιφγσ άδεηαο κεηξφηεηαο π.ρ. ν κε ζπλππνινγηζκφο ηνπ ρξφλνπ ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο γηα πξναγσγή. Ηδηαίηεξε ζεκαζία, επίζεο, γηα ηελ εδψ εμεηαδφκελε πηπρή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, έρεη θαη ε εμνκνίσζε κε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ηεο εληνιήο γηα δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ελφο πξνζψπνπ ιφγσ θχινπ (άξζξν 2 4), αλεμάξηεηα εάλ πξάγκαηη έιαβε ρψξα ε δηάθξηζε γηα ηελ νπνία δφζεθε ε εληνιή. Ζ ξχζκηζε δελ αθνξά κφλν ηηο εληνιέο πνπ δίλνληαη απφ άηνκν πνπ έρεη ζέζε επζχλεο π.ρ. εληνιή ππεπζχλνπ επηινγήο πξνζσπηθνχ κηαο επηρείξεζεο πξνο ηνπο αξκφδηνπο γηα ηε δηεμαγσγή ζπλεληεχμεσλ κε ππνςεθίνπο εξγαδνκέλνπο, αιιά θαη ηελ εληνιή αλάζεζεο εμεχξεζεο πξνζσπηθνχ ζπγθεθξηκέλνπ θχινπ ζε εηαηξία πξνζσξηλήο απαζρφιεζεο ή ζε ηδησηηθφ γξαθείν επξέζεσο εξγαζίαο 31. Ζ νδεγία 2006/54 δελ πξνζζέηεη θάηη νπζηαζηηθφ ζην δήηεκα ηεο ίζεο πξφζβαζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε. ηελ «αλαδηαηππσκέλε» νδεγία επαλαιακβάλνληαη νη δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο 2002/73 πνπ δηεπξχλνπλ ηελ έλλνηα ηεο δηάθξηζεο ιφγσ θχινπ. Δπίζεο ζην άξζξν 14 ( 1 ζη. α θαη β) ηεο νδεγίαο κε ηίηιν «Απαγφξεπζε Γηαθξίζεσλ», πνπ εληάζζεηαη ζην θεθάιαην 3 («Ίζε κεηαρείξηζε ζε ζρέζε κε ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε θαη εμέιημε θαη ηνπο φξνπο εξγαζίαο) ησλ Δηδηθψλ Γηαηάμεσλ, κεηαθέξνληαη απηνχζηεο νη αληίζηνηρεο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 3 ηεο νδεγίαο 2002/73. 2) H λνκνινγία ηνπ Γ.Δ.Κ. γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Ζ λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ ζπλέβαιε ζεκαληηθά ζηε δηακφξθσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο αξρήο ηεο ίζεο πξφζβαζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, ζπκβνιή ε νπνία απνηππψζεθε θαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ παξάγσγνπ 31 Με ηελ επηθχιαμε ηεο 2 ηνπ άξζξν 6 ηεο νδεγία (βι. θαησηέξσ ππφ Γ.), Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει

21 θνηλνηηθνχ δηθαίνπ. 32 ηε ζπληξηπηηθή ηνπο πιεηνςεθία νη απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ γηα ην δήηεκα αθνξνχλ ην γπλαηθείν θχιν (δηαθξίζεηο ζε βάξνο γπλαηθψλ ή ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ ππέξ ηνπο). Γελ απνπζηάδνπλ, σζηφζν, θαη απνθάζεηο πνπ εμέηαζαλ δηαθξίζεηο ζε βάξνο αλδξψλ φπσο ε απφθαζε Briheche 33, πνπ έθξηλε φηη είλαη αληίζεηε κε ηελ νδεγία 76/207 εζληθή δηάηαμε πνπ πξνβιέπεη φηη δελ ηζρχνπλ ηα φξηα ειηθίαο γηα ηελ πξφζβαζε ζε δεκφζηεο ζέζεηο, κφλν φζνλ αθνξά ηηο ρήξεο πνπ δελ έρνπλ ζπλάςεη λέν γάκν θαη είλαη ππνρξεσκέλεο λα εξγάδνληαη θαη φρη θαη ησλ ρήξσλ πνπ δελ έρνπλ ζπλάςεη λέν γάκν θαη ηεινχλ ζηελ ίδηα θαηάζηαζε. ηε ζπλέρεηα ζα γίλεη αλαθνξά ζηηο ζεκαληηθφηεξεο απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ ζρεηηθά κε ηελ ίζε πξφζβαζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο, κε δηαθξίζεηο ιφγσ εγθπκνζχλεο θαη κεηξφηεηαο, θαζψο θαη κε δεηήκαηα ζεηηθψλ κέηξσλ ππέξ ησλ γπλαηθψλ. 76/207) α) Πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο (άξζξν 2 3 ηεο νδεγίαο Ζ νδεγία 76/207 δε ζίγεη δηαηάμεηο πνπ έρνπλ ηεζεί γηα ηελ πξνζηαζία ηεο γπλαίθαο, ηδίσο φζνλ αθνξά ηελ πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο 34 (άξζξν 3 2). Ζ δηαηήξεζε, σζηφζν, δηαηάμεσλ, πνπ θαηλνκεληθά πξνζηαηεχνπλ ηε γπλαίθα, ελψ νπζηαζηηθά δελ ζπληξέρνπλ πιένλ ιφγνη πξνζηαζίαο, θαη έηζη ζηελ πξάμε ιεηηνπξγνχλ σο ηξνρνπέδε γηα ηελ πξφζβαζε ησλ γπλαηθψλ ζε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο, δελ είλαη επηηξεπηέο (άξζξν 5 2 γ). Έηζη, ην ΓΔΚ έθξηλε, κε ηελ απφθαζε Stoeckel 35 φηη εζληθά λνκνζεηηθά κέηξα πνπ απαγνξεχνπλ ηε λπρηεξηλή εξγαζία ζηηο γπλαίθεο δελ είλαη ζπκβαηά κε ηελ 32 Π.ρ. ζηνπο νξηζκνχο ησλ ελλνηψλ ηεο άκεζεο θαη έκκεζεο δηάθξηζεο, ζηελ εμνκνίσζε ηεο δηάθξηζεο ιφγσ εγθπκνζχλεο κε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ, ζηνλ θαζνξηζκφ ηεο έθηαζεο ησλ παξεθθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο 33 C-319/03,πιι. 2004, ζει. I ηελ πξνζηαζία ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο εκπίπηεη, ζχκθσλα κε ην ΓΔΚ, ε πξνζηαζία αθελφο ηεο βηνινγηθήο θαηάζηαζεο ηεο γπλαίθαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζχλεο ηεο θαη, αθεηέξνπ, ησλ εηδηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηεο γπλαίθαο θαη ηνπ ηέθλνπ ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ πνπ έπεηαη ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηνπ ηνθεηνχ, Johnston, C 222/84, πιι. 1986, ζει. 1651, ζθέςε 44, Hofmann, C 184/83, πιι 1984, ζει. 3047, ζθέςε 25, Habermann Beltemann, C-421/82, πιι 1994, ζει. Η 1657, ζθέςε C 345/89 πιι. 1991, ζ. Η Οκνίσο: Δπηηξνπή θαηά Γαιιίαο, ππφζεζε C-197/96, πιι C- 197/96, πιι. 1997, ζει. Η-1489 θαη Δπηηξνπή θαηά Ηηαιίαο, ππφζεζε C-207/96, πιι 1997,ζει Η

22 νδεγία, θαζψο, φπνηα θαη αλ είλαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο λπρηεξηλήο εξγαζίαο, δελ πξνθχπηεη, κε ηελ εμαίξεζε ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο, φηη νη θίλδπλνη ζηνπο νπνίνπο εθηίζεληαη νη γπλαίθεο, φηαλ εξγάδνληαη ηε λχρηα, είλαη δηαθνξεηηθνί απφ απηνχο ζηνπο νπνίνπο εθηίζεληαη νη άλδξεο εξγαδφκελνη. ηελ απφθαζε Δπηηξνπή θαηά Απζηξίαο 36, ην ΓΔΚ, αθνχ δηεπθξίληζε φηη ε νδεγία 76/207 (άξζξν 2 3) δελ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα απνθιεηζκνχ ησλ γπλαηθψλ απφ κηα εξγαζία γηα ην ιφγν κφλν φηη νη γπλαίθεο πξέπεη λα πξνζηαηεχνληαη πεξηζζφηεξν απφ ηνπο άλδξεο απφ θηλδχλνπο πνπ αθνξνχλ κε ηνλ ίδην ηξφπν άλδξεο θαη γπλαίθεο, έθξηλε φηη ππεξβαίλνπλ ηα φξηα ηνπ αλαγθαίνπ κέηξνπ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο πξνζηαζίαο ηεο γπλαίθαο, εζληθέο δηαηάμεηο πνπ απαγνξεχνπλ ηελ απαζρφιεζε γπλαηθψλ ζε ζπγθεθξηκέλνπο ηνκείο (ππφγεηεο εξγαζίεο εμνξχμεσο, ππνβξχρηεο εξγαζίεο, απαζρφιεζε ππφ ζπλζήθεο αηκνζθαηξηθήο πίεζεο) φηαλ ε απαγφξεπζε είλαη γεληθήο θχζεσο θαη απνθιείεη ηηο γπλαίθεο αθφκε θαη απφ εξγαζίεο πνπ δελ ζπλεπάγνληαη ζσκαηηθή θαηαπφλεζε, ελψ δελ απαγνξεχεη ηηο εξγαζίεο απηέο ζε άλδξεο κε αληίζηνηρα ραξαθηεξηζηηθά (ζσκαηηθή δηάπιαζε, αλαπλεπζηηθή ηθαλφηεηα). Δπίθιεζε ηνπ άξζξνπ 2 3 ηεο νδεγίαο 76/207 δελ κπνξεί λα γίλεη, ζχκθσλα κε ην ΓΔΚ, γηα ηνλ πιήξε απνθιεηζκφ ησλ γπλαηθψλ απφ θάζε ζηξαηησηηθή ζέζε πνπ ζπλεπάγεηαη ηε ρξήζε φπισλ (ππφζεζε Kreil 37 ), ή απφ ζέζεηο ζηελ αζηπλνκία πνπ ζπλδένληαη κε έλνπιεο ππεξεζίεο (ππφζεζε Johnston 38 ) θαζψο νχηε ζε απηή ηελ πεξίπησζε πξνθχπηνπλ ηζρπξφηεξνη θίλδπλνη γηα ηηο γπλαίθεο 39, πάληα ππφ ηελ επηθχιαμε πξνζηαζίαο ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηεο κεηξφηεηαο. 36 C-203/03, πιι. 2005, ζει Η-935. ηελ απφθαζε απηή ην ΓΔΚ πηνζέηεζε ηελ άπνςε φηη ε αλάγθε αλαζεψξεζεο ησλ εζληθψλ δηαηάμεσλ πνπ είλαη αληίζεηεο κε ην θνηλνηηθφ δίθαην επηβάιιεηαη αθφκε θαη αλ απηέο απνξξένπλ απφ ζπκβάζεηο πνπ έρεη θπξψζεη ην θξάηνο κέινο ζην πιαίζην ησλ δηεζλψλ ππνρξεψζεψλ ηνπ 37 C-285/98, πιι. 2000, ζει. Η-00069, ζθέςε C 222/84, φπ., ζθέςε Όπσο νξζά παξαηεξεί ε Πξεβεδνχξνπ, δελ είλαη δπλαηφλ λα πξνζηαηεπζνχλ νη γπλαίθεο απφ γεληθνχο θηλδχλνπο, κε ηίκεκα ηελ άξζε ηνπ ζεκειηψδνπο δηθαηψκαηνο ηεο επαγγεικαηηθήο ειεπζεξίαο. Γελ κπνξεί λα αθαηξεζεί απφ ηηο γπλαίθεο ην δηθαίσκα λα εθηεζνχλ ηδία βνπιήζεη θαη επζχλε ζηνπο θηλδχλνπο ηεο έλνπιεο ππεξεζίαο, κε ηελ επίθιεζε ηνπ θαζήθνληνο πξνζηαζίαο πνπ έρεη απέλαληη ηνπο ην θξάηνο, δηφηη απηφ ζα ηζνδπλακνχζε κε θεδεκνλία ηνπο. Σν γεγνλφο, εμάιινπ, φηη ε έλνπιε ππεξεζία ζεσξείηαη απφ ηελ θνηλή γλψκε σο αληίζεηε πξνο ηε θχζε ηεο γπλαίθαο, έρεη ελδερνκέλσο θνηλσληνινγηθή ζεκαζία, αιιά δελ κπνξεί λα επεξεάζεη απζηεξψο λνκηθέο εθηηκήζεηο, Πξεβεδνχξνπ, Κνηλνηηθφ Γίθαην θαη πξφζβαζε ησλ γπλαηθψλ ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο. θέςεηο κε αθνξκή ηελ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ηεο 11 εο Ηαλνπαξίνπ 2000, ζηελ ππφζεζε C- 285/98, Tanja Kreil, ΓηΑ 19/ (900) 13

23 β) Γηάθξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο θαη κεηξφηεηαο ηελ απφθαζε Dekker 40, ην ΓΔΚ, εξκελεχνληαο ηελ νδεγία 76/207 (πξηλ ηελ αλαζεψξεζή ηεο απφ ηελ νδεγία 2002/73), δέρζεθε φηη ε άξλεζε πξφζιεςεο ιφγσ εγθπκνζχλεο κπνξεί λα αληηηαρζεί κφλν ζε γπλαίθεο θαη ζπληζηά, επνκέλσο, άκεζε δηάθξηζε κε βάζε ην θχιν, πνπ δελ κπνξεί λα δηθαηνινγεζεί απφ ηελ νηθνλνκηθή δεκία πνπ ζα ππνζηεί ν εξγνδφηεο πνπ πξνζέιαβε κία έγθπν 41. Σε λνκνινγία ηεο απφθαζεο Dekker εμεηδίθεπζε ην ΓΔΚ κε κεηαγελέζηεξεο απνθάζεηο ηνπ πνπ αθνξνχλ απνιχζεηο εγθχσλ, ιφγσ φκσο ηνπ γεγνλφηνο φηη νη απνιχζεηο έιαβαλ ρψξα ιίγν κεηά ηελ πξφζιεςε (ακέζσο κφιηο ν εξγνδφηεο αληηιήθζεθε ηελ εγθπκνζχλε), κπνξεί λα ζεσξεζνχλ φηη εκπίπηνπλ θαη ζηε ζεκαηηθή ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε. Με ηελ απφθαζε Habermann - Beltermann 42, ην Γηθαζηήξην έθξηλε φηη δελ επηηξέπεηαη ε απφιπζε εγθχνπ πνπ είρε πξνζιεθζεί κε ζχκβαζε ανξίζηνπ ρξφλνπ γηα λπρηεξηλή εξγαζία, θαζψο ε εθ ηνπ λφκνπ απαγφξεπζε, επηβιεζείζα ιφγσ ηεο εγθπκνζχλεο, εκπνδίδεη κφλν πξνζσξηλά ηελ εξγαδφκελε λα εθηειεί λπρηεξηλή εξγαζία. Με ηελ απφθαζε Webb 43, ην Γηθαζηήξην δέρζεθε φηη ε απφιπζε εγθχνπ είλαη αλεπίηξεπηε αθφκε θαη φηαλ απηή πξνζειήθζε κελ γηα αφξηζην ρξφλν αιιά γηα άκεζε αληηθαηάζηαζε άιιεο εξγαδνκέλεο πνπ ζα απνπζίαδε κε άδεηα κεηξφηεηαο. Με ηηο απνθάζεηο Tele Danmark 44 θαη Melgar 45, ην ΓΔΚ δέρζεθε πεξαηηέξσ φηη ε απφιπζε θαη ε άξλεζε πξφζιεςεο ιφγσ εγθπκνζχλεο ηζρχεη αθφκε θαη φηαλ ε ζχκβαζε εξγαζίαο είλαη νξηζκέλνπ ρξφλνπ. 46 Όζνλ αθνξά ηελ άδεηα κεηξφηεηαο ελδεηθηηθή είλαη ε απφθαζε Thibault 47, πνπ έθξηλε φηη ζπληζηά άκεζε δηάθξηζε κε βάζε ην θχιν ε παξάιεηςε αμηνιφγεζεο 40 C-177/88,πιι. 1990, ζει. I Απηφ έθαλαλ δεθηφ θαη νη απνθάζεηο Malhburg, C-207/98, πιι. ζει. I-547, Tele Danmark, C- 109/00, πιι 2001, ζει. I Όπ. ππνζ C-32/93, πιι 1994, ζει. I Όπ. ππνζ C-438/99, πιι. 2001, ζει. I Όπσο παξαηεξεί ν Εεξδειήο, ε ζέζε απηή ηνπ ΓΔΚ νδεγεί, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, ζε αλεπηεηθείο γηα ηνλ εξγνδφηε θαηαζηάζεηο φηαλ π.ρ. ιφγσ ηεο εγθπκνζχλεο δελ είλαη δπλαηή ε παξνρή ηεο εξγαζίαο θαζφιε ηε δηάξθεηα ηεο ζχκβαζεο ή γηα ην κεγαιχηεξν κέξνο απηήο, νπφηε ε ζχκβαζε εξγαζίαο, σο αληαιιαθηηθή ζχκβαζε, ράλεη ην λφεκα θαη ην ζθνπφ ηεο, Εεξδειήο Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2007, ζει C-136/95, πιι 1998 ζει. I Με ηελ απφθαζε Sarkatzis Herrero (C-294/04, πιι. 2006, ζει. I-1513), ην Γηθαζηήξην έθξηλε φηη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο αξραηφηεηαο ηεο εξγαδνκέλεο σο κνλίκνπ ππαιιήινπ ιακβάλεηαη ππφςε ε εκεξνκελία δηνξηζκνχ ηεο, έζησ θαη αλ θαηά ηελ εκεξνκελία εθείλε βξηζθφηαλ ζε άδεηα κεηξφηεηαο, θαη φρη ε εκεξνκελία πξαγκαηηθήο αλάιεςεο θαζεθφλησλ. 14

24 γηα πξναγσγή εξγαδνκέλεο εμαηηίαο ηνπ φηη έθαλε ρξήζε ηεο άδεηαο θαη είρε απνπζηάζεη απφ ηελ εξγαζία ηεο (ιφγσ θαη άδεηαο αζζελείαο) γηα πεξηζζφηεξνπο απφ έμη κήλεο. γ) Θεηηθά κέηξα ππέξ ησλ γπλαηθψλ (άξζξν 2 4 ηεο νδεγίαο 76/207) Με ηελ πεξίθεκε απφθαζε Kalanke 48, ην ΓΔΚ, πξνηάζζνληαο ηε ζπζηαιηηθή εξκελεία ηνπ άξζξνπ 2 4 ηεο νδεγίαο 76/207, ζεψξεζε φηη απηφ ζπληζηά παξέθθιηζε απφ ην αηνκηθφ δηθαίσκα ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαη έθξηλε φηη εζληθή ξχζκηζε πνπ εμαζθαιίδεη ζηηο γπλαίθεο απφιπηε πξνηεξαηφηεηα επί δηνξηζκνχ ή πξναγσγήο ζε ηνκείο πνπ απηέο ππνεθπξνζσπνχληαη βαίλεη πέξα ηεο πξνσζήζεσο ηεο ηζφηεηαο επθαηξηψλ θαη ησλ νξίσλ ηεο εμαηξέζεσο ηνπ άξζξνπ 2 4. Αθνινχζεζε ε απφθαζε Marshall 49, κε ηελ νπνία ην ΓΔΚ έθξηλε φηη κηα εζληθή ξχζκηζε δελ ππεξβαίλεη ηα φξηα ηεο ελ ιφγσ εμαηξέζεσο αλ ζε θάζε αηνκηθή πεξίπησζε ιακβάλνληαη ππφςε φια ηα θξηηήξηα πνπ αθνξνχλ ηα πξφζσπα ησλ ππνςεθίσλ πνπ έρνπλ ηζάμηα πξνζφληα θαη δε δίλεηαη εθ ησλ πξνηέξσλ απφιπηε πξνηεξαηφηεηα ζην ππνεθπξνζσπνχκελν θχιν. Σελ αλάγθε ζπλππνινγηζκνχ ησλ αξρψλ ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο αμηνθξαηίαο θαηά ηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ππνςεθίσλ εξγαδνκέλσλ, αθφκε θαη φηαλ εθαξκφδνληαη ζεηηθά κέηξα ππέξ ηνπ ππνεθπξνζσπνχκελνπ θχινπ, ηφληζε ην ΓΔΚ θαη ζηελ απφθαζε Abrahamsson 50. Με ηελ απφθαζε Badeck 51 ην ΓΔΚ έθξηλε ζχκθσλε κε ην άξζξν 2 4 ηεο νδεγίαο 76/207 γεξκαληθή ξχζκηζε πνπ πξνέβιεπε πνζνζηψζεηο ππέξ ησλ γπλαηθψλ ζε ζέζεηο εθπαίδεπζεο γηα επαγγέικαηα ζηα νπνία ππνεθπξνζσπνχληαη θαη γηα ηα νπνία ην θξάηνο δελ έρεη ην κνλνπψιην ηεο εθπαίδεπζεο, πξνθεηκέλνπ λα απνθαηαζηαζεί ζηελ πξάμε ε ηζφηεηα επθαηξηψλ θαη λα βειηησζνχλ νη δπλαηφηεηεο ησλ γπλαηθψλ λα αληαγσλίδνληαη ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Με ηελ ίδηα απφθαζε, ην ΓΔΚ, επηθαινχκελν ηελ νπζηαζηηθή ηζφηεηα, δέρζεθε φηη θαηά ηε δηαδηθαζία 48 C-450/93, πιι. 1995, ζει C- 409/95, πιι. 1997, ζει. I-6363 ην ζθεπηηθφ ηεο απφθαζεο αλαγλσξίδεηαη ε αληηζηαζκηζηηθή ιεηηνπξγία ησλ ζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηε κείσζε ησλ εθδεινχκελσλ ζηελ πξάμε αληζνηήησλ. 50 C 407/98, πιι. 2000, ζει. I C 158/97, πιι. 2000, ζει. I

25 αμηνιφγεζεο είλαη ζεκηηφ λα ιακβάλνληαη ππφςε θξηηήξηα ηα νπνία, κνινλφηη δηαηππσκέλα κε νπδέηεξνπο φξνπο σο πξνο ην θχιν, επλννχλ ελ γέλεη ηηο γπλαίθεο. 52 Σέινο, κε ηελ απφθαζε Lommers 53 ην ΓΔΚ δέρζεθε σο ζπκβαηή κε ηελ νδεγία ξχζκηζε ηεο νιιαλδηθήο λνκνζεζίαο γηα ηελ πξφζβαζε θαηά πξνηίκεζε γπλαηθψλ εξγαδνκέλσλ ζε επηδνηνχκελεο ζέζεηο βξεθνλεπηαθνχ ζηαζκνχ ππνπξγείνπ, ρσξίο λα απνθιείνληαη, ππφ πξνυπνζέζεηο, θαη άλδξεο 54. Γ. Απνθιίζεηο από ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Σν θχιν σο θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Ζ νδεγία 76/207 πξνβιέπεη απνθιίζεηο 55 απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ζην άξζξν 2 2 ζχκθσλα κε ην νπνίν : «Ζ παξνχζα νδεγία δε ζίγεη ηελ επρέξεηα πνπ έρνπλ ηα Κξάηε κέιε λα απνθιείνπλ απφ ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο ηηο επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, θαη, ελδερνκέλσο, ηελ εθπαίδεπζε πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πξφζβαζε ζ απηέο, εθφζνλ ιφγσ ηεο θχζεσο ή ησλ ζπλζεθψλ αζθήζεψο ηνπο, ην θχιν ζπληζηά παξάγνληα απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο». Ζ δηάηαμε απηή δελ εηζάγεη ππνρξέσζε αιιά 52 Έηζη, ζχκθσλα κε ην ΓΔΚ, πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη ηθαλφηεηεο θαη ε πείξα πνπ απνθηήζεθαλ απφ ηελ άζθεζε νηθνγελεηαθψλ θαζεθφλησλ, εθφζνλ έρνπλ ζεκαζία γηα ηελ θαηαιιειφηεηα, ηελ ηθαλφηεηα θαη ηελ επαγγεικαηηθή απφδνζε ησλ ππνςεθίσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, ελψ ν ρξφλνο ππεξεζίαο, ε ειηθία θαη ην ρξνληθφ ζεκείν ηεο ηειεπηαίαο πξναγσγήο ιακβάλνληαη ππφςε κφλνλ εθφζνλ έρνπλ ζεκαζία ζπλαθψο. Αληίζεηα, δελ ιακβάλνληαη ππφςε ε νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε ή ην εηζφδεκα ηνπ ζπκβηνχληνο ή ηεο ζπκβηνχζαο ζπληξφθνπ, ελψ ε κεξηθή απαζρφιεζε θαη νη πεξίνδνη άδεηαο θαη θαζπζηέξεζεο ζηε ιήςε ηνπ πηπρίνπ, ιφγσ θξνληίδαο εμαξηψκελσλ ηέθλσλ ή ζπγγελψλ, δελ πξέπεη λα έρνπλ δπζκελείο επηπηψζεηο. 53 C-476/99, πιι. 2002,ζει. I Καη ε απφθαζε Lommers αληηκεηψπηζε ηε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ σο εμαίξεζε απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη επεζήκαλε φηη θαηά ηνλ θαζνξηζκφ ηεο έθηαζεο ηεο πξέπεη λα ηεξείηαη ε αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο. 55 ηε ζεσξία αιιά θαη ζηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ (ηνπιάρηζηνλ πξηλ ηελ ςήθηζε ηεο νδεγίαο 2002/73) σο απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αληηκεησπίδνληαη θαη νη πξνβιέςεηο ηεο νδεγίαο 76/207 γηα ηε δηαηήξεζε πξνζηαηεπηηθψλ γηα ηε γπλαίθα δηαηάμεσλ (άξζξν 2 3) θαη γηα ηε ιήςε ζεηηθψλ δξάζεσλ (άξζξν 2 4). Δδψ πηνζεηείηαη ε άπνςε φηη νη πεξηπηψζεηο απηέο δε ζπληζηνχλ απφθιηζε απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, αιιά «εηδηθέο δηεπζεηήζείο» ηεο, εθαξκνγή δειαδή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο κε δηαθνξεηηθφ πεξηερφκελν ζε ζρέζε κε ηνλ θαλφλα βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 45 θαη Καινγεξφπνπιν, φπ. ζει

26 απιή δπλαηφηεηα ησλ Κξαηψλ κειψλ λα εμαηξέζνπλ νξηζκέλεο δξαζηεξηφηεηεο απφ ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 56. Καηά ην κέηξν πνπ ε δηάηαμε απηή εηζάγεη εμαίξεζε απφ ην αηνκηθφ δηθαίσκα ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, απνηειεί αληηθείκελν ζπζηαιηηθήο εξκελείαο, ζχκθσλα θαη κε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ. Παξαδνζηαθέο αληηιήςεηο γηα ηνπο ξφινπο θαη ηηο ηθαλφηεηεο θάπνηνπ θχινπ δε ζεκειηψλνπλ θακία εμαίξεζε 57. Σν άξζξν 9 2 ηεο νδεγίαο απαηηεί απφ ηα θξάηε - κέιε λα πξνβαίλνπλ πεξηνδηθά ζηελ εμέηαζε ησλ επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ εμαηξνχληαη απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο πξνθεηκέλνπ λα θξίλνπλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηελ θνηλσληθή εμέιημε, αλ δηθαηνινγείηαη ε δηαηήξεζή ηνπο. Σα θξάηε κέιε αλαθνηλψλνπλ ζηελ Δπηηξνπή ην απνηέιεζκα ηεο εμεηάζεσο απηήο. Με ηελ νδεγία 2002/73 επαλαιακβάλεηαη ε εμαίξεζε πνπ ζεζπίδεηαη κε ην άξζξν 2 2, επαλαπξνζδηνξίδεηαη φκσο ε έθηαζε ηεο θαη ηίζεληαη, ππφ ην θσο ηεο ζρεηηθήο λνκνινγίαο ηνπ ΓΔΚ, απζηεξφηεξεο πξνυπνζέζεηο 58. Έηζη, ην άξζξν 2 6 ηεο νδεγίαο νξίδεη φηη νη επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα εμαηξεζνχλ απφ ηελ αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο είλαη απηέο πνπ σο εθ ηεο θχζεψο ηνπο ή ιφγσ ηνπ πιαηζίνπ ζην νπνίν αζθνχληαη θαζηζηνχλ έλα ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν πνπ ζρεηίδεηαη κε ην θχιν πξαγκαηηθή θαη θαζνξηζηηθή επαγγεικαηηθή πξνυπφζεζε, εθφζνλ ζηφρνο ηεο εμαηξέζεσο είλαη λφκηκνο θαη ε πξνυπφζεζε αλάινγε. 56 Blanpain - Κνπθηάδεο, Σν θνηλνηηθφ δίθαην ηεο εξγαζίαο, Παξαηεξεηήο, Θεζζαινλίθε 1993, ζει. 129 / Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει 44 / Καινγεξφπνπινο, φπ.ζει Γηα ην δηαθνξνπνηήζεηο ησλ εμαηξέζεσλ ζηα εζληθά δίθαηα ησλ θξαηψλ κειψλ, βι. Κξαβαξίηνπ- Μαληηάθε, φπ. ζει. 484 / Σπειησηνπνχινπ Κνπθνχιε, φπ.ζει Εεξδειήο, φπ.ζει. 289 : «Σν φηη παξαδνζηαθά, ιφγσ θνηλσληθψλ, ζξεζθεπηηθψλ θιπ αληηιήςεσλ, ε άζθεζε νξηζκέλεο δξαζηεξηφηεηαο έρεη ζπλδεζεί κε ην γπλαηθείν ή αλδξηθφ θχιν δελ αξθεί γηα λα ζεσξεζεί φηη ην θχιν απνηειεί παξάγνληα απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο. Γεληθέο εθηηκήζεηο, φπσο ε κε θαηαιιειφηεηα ησλ γπλαηθψλ γηα ζέζεηο εξγαζίαο πνπ απαηηνχλ ηελ παξνρή βαξηάο ζσκαηηθήο εξγαζίαο δε ζεκειηψλνπλ θακηά εμαίξεζε. Σν αλ ν ππνςήθηνο κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηηο απαηηήζεηο κηαο ζέζεο εξγαζίαο πξέπεη λα δηαπηζηψλεηαη ζηε ζπγθεθξηκέλε θάζε θνξά πεξίπησζε θαη φρη λα ηεθκαίξεηαη απφ ην θχιν ζην νπνίν αλήθεη» 58 Δλφςεη ησλ δηαηάμεσλ ηεο νδεγίαο 2002/73 ζα πξέπεη λα γίλεη δεθηφ φηη νη πεξηπηψζεηο, ζηηο νπνίεο ην θνηλνηηθφ δίθαην επηηξέπεη εμαηξέζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, αθνξνχλ εξγαζίεο, πνπ δελ είλαη αληηθεηκεληθά δπλαηφ λα εθηειεζζνχλ απφ άηνκα ηνπ άιινπ θχινπ, φπσο π.ρ. ηνπ κνληέινπ γηα γπλαηθεία ή αλδξηθά ξνχρα, ηνπ/ηεο εζνπνηνχ γηα γπλαηθείν ή αλδξηθφ ξφιν. Πεηξφγινπ φπ.ζει 88 17

27 2) Ννκνινγία ηνπ Γ.Δ.Κ. γηα ηηο απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Ζ ππφζεζε Δπηηξνπήο θαηά Ζλσκ. Βαζηιείνπ θαη Βνξ. Ηξιαλδίαο 59 νδήγεζε ζηελ πξψηε ελδηαθέξνπζα απφθαζε ηνπ ΓΔΚ γηα ηελ εξκελεία ηεο εμαίξεζεο ηνπ άξζξνπ 2 2 ηεο νδεγίαο 76/207. Σν Γηθαζηήξην έθξηλε φηη ζε πεξηπηψζεηο απαζρνιήζεσο ζε ηδησηηθή θαηνηθία, φπνπ ν αξηζκφο ησλ εξγαδνκέλσλ δελ μεπεξλά ηνπο πέληε, ε ζηελή πξνζσπηθή ζρέζε κεηαμχ εξγνδφηε θαη εξγαδνκέλνπ θαη ε αλάγθε δηαθχιαμεο ηεο ηδησηηθήο δσήο ηνπ εξγνδφηε δελ κπνξεί λα είλαη απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα φια ηα είδε ηεο απαζρφιεζεο. Οκνίσο, ζηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο, πνπ απαζρνινχλ κέρξη πέληε ππαιιήινπο, ην κέγεζνο ηνπ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο δελ αξθεί απφ κφλν ηνπ λα θαηαζηήζεη ην θχιν θαζνξηζηηθφ παξάγνληα. Αληίζεηα, ην ΓΔΚ έθξηλε σο ζπκβαηή κε ηελ απφθιηζε ηνπ άξζξνπ 2 2 ηεο νδεγίαο ηελ εμαίξεζε ησλ καηψλ, ιφγσ ησλ ηδηαίηεξα επαίζζεησλ ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη κεηαμχ ηεο καίαο θαη ηεο εγθχνπ. Σφληζε, σζηφζν, επηθαινχκελν θαη ην άξζξν 9 2 ηεο νδεγίαο, ηε δπλαηφηεηα απνθιεηζκνχ ησλ αλδξψλ απφ ην ελ ιφγσ επάγγεικα θαη ηε ζρεηηθή εθπαίδεπζε γηα κηα κεηαβαηηθή κφλν πεξίνδν. Με ηελ απφθαζε Johnston 60 ην ΓΔΚ δέρζεθε φηη ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ ελφπινπ αζηπλνκηθνχ κπνξεί λα ζεσξεζεί δξαζηεξηφηεηα γηα ηελ νπνία ην θχιν ζπληζηά παξάγνληα απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο, φρη ιφγσ ηεο θχζεο ηεο, αιιά ελδερνκέλσο ιφγσ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ ζπλζεθψλ ππφ ηηο νπνίεο αζθείηαη. 61 Σν Γηθαζηήξην επεζήκαλε ηελ αλάγθε ζηελήο εξκελείαο ηεο παξεθθιίζεσο ηνπ άξζξνπ 2 2 ηεο νδεγίαο θαζψο θαη ηελ αλάγθε ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο αλαινγηθφηεηαο θαηά ηνλ θαζνξηζκφ ηεο έθηαζήο ηεο C 165/82, πιι. 1983,ζει Όπ. ππνζ Οη αξκφδηεο αζηπλνκηθέο αξρέο ηεο Βφξεηαο Ηξιαλδίαο, ιφγσ ηνπ θχκαηνο ηξνκνθξαηίαο πνπ είρε μεζπάζεη ζηελ πεξηνρή, απνθάζηζαλ νη αζηπλνκηθέο δπλάκεηο λα αζθνχλ ηα θαζήθνληα έλνπιεο θαη ζπγρξφλσο απέθιεηζαλ ηηο γπλαίθεο απφ ηελ πξφζβαζε ζε ζέζε έλνπινπ νξγάλνπ εθεδξηθψλ αζηπλνκηθψλ ζσκάησλ θαη απφ ηελ εθπαίδεπζε ζηνλ ρεηξηζκφ θαη ηε ρξήζε ππξνβφισλ φπισλ. 62 Οη παξεθθιίζεηο δελ πξέπεη λα ππεξβαίλνπλ ηα φξηα πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ επίηεπμε ηνπ επηδησθφκελνπ ζθνπνχ, ελψ απαηηείηαη, επίζεο, ν ζπκβηβαζκφο, θαηά ην δπλαηφλ, ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο κε ηηο απαηηήζεηο ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο πνπ είλαη θαζνξηζηηθέο γηα ηηο ζπλζήθεο αζθήζεσο ηεο ελ ιφγσ δξαζηεξηφηεηαο, Johnston, φπ. ζθέςε 38. Σελ αλάγθε ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο αλαινγηθφηεηαο, σο γεληθήο αξρήο ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, επαλέιαβε ην ΓΔΚ ζηηο ππνζέζεηο Sirdar, C- 273/97, πιι. 1999, ζει. I-7403, ζθέςε 26 Kreil (φπ. ππνζ. 35), ζθέςε 22 18

28 ηελ ππφζεζε Δπηηξνπή θαηά Γαιιίαο 63 ην ΓΔΚ επεζήκαλε φηη νη απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο πνπ πξνβιέπεη ην άξζξν 2 2 ηεο νδεγίαο 76/207 είλαη δπλαηφ λα αθνξνχλ κφλν εηδηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη φρη νιφθιεξν ην αζηπλνκηθφ ζψκα θαη λα είλαη δηαθαλείο ψζηε λα κπνξνχλ λα ππφθεηληαη ζε έιεγρν. Σε ζέζε ηνπ φηη ε επίθιεζε ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο δελ κπνξεί λα δηθαηνινγήζεη θαηά ηξφπν γεληθφ θαη αθεξεκέλν παξεθθιίζεηο απφ ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο πξφζβαζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, πνπ δηαηππψζεθε κε ηελ πξναλαθεξζείζα απφθαζε Johnston 64, επαλέιαβε ην ΓΔΚ ζηηο απνθάζεηο Sirdar 65 θαη Kreil 66, κε ηηο νπνίεο αλαγλσξίζηεθε ξεηά ε εθαξκνγή ηεο αξρήο θαη γηα ηελ απαζρφιεζε ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο. Ωζηφζν, αλάινγα κε ηηο πεξηζηάζεηο, νη αξκφδηεο εζληθέο αξρέο δηαζέηνπλ θάπνηα δηαθξηηηθή επρέξεηα φηαλ ζεζπίδνπλ κέηξα ηα νπνία ζεσξνχλ αλαγθαία γηα ηελ πξνάζπηζε ηεο δεκφζηαο αζθάιεηαο 67. Με ηελ απφθαζε Sirdar ην ΓΔΚ δέρζεθε σο ζχκθσλε κε ην θνηλνηηθφ δίθαην ηελ άξλεζε πξφζιεςεο καγείξηζζαο απφ ηνπο Royal Marines. Οη εηδηθέο ζπλζήθεο επεκβάζεσο ηνπ νιηγάξηζκνπ ζψκαηνο εθφδνπ πνπ απνηεινχλ νη Royal Marines θαη ηδίσο ν θαλφλαο ηεο δηαιεηηνπξγηθφηεηαο πνπ δηέπεη ην ζψκα απηφ θαηά ηνλ νπνίν φινη νη ζηξαηηψηεο, αθφκε θαη νη κάγεηξεο, θαινχληαη λα ππεξεηήζνπλ σο θαηαδξνκείο ζηελ πξψηε γξακκή δηθαηνινγνχλ, ζχκθσλα κε ην Γηθαζηήξην, ηε δηαηήξεζε ηεο ζπλζέζεψο ηνπ απνθιεηζηηθά απφ άλδξεο. Αληίζεηα, κε ηελ απφθαζε Kreil, ην ΓΔΚ έθξηλε φηη ε γεξκαληθή λνκνζεζία πνπ απαγφξεπε γεληθψο, αδηαθξίησο θαη ρσξίο αληηθεηκεληθή δηθαηνινγία ηελ πξφζιεςε γπλαηθψλ ζε ζηξαηησηηθέο ζέζεηο πνπ ζπλεπάγνληαη ηε ρξήζε φπισλ ζπληζηά παξάβαζε ηεο νδεγίαο 76/ C-318/86, πιι 1988,ζει 3559, ζθέςε Όπ. ππνζ 52 ζθέςε Όπ, ππνζ. 59, ζθέςε Όπ, ππνζ 35, ζθέςε Τπφζεζε Sirdar,, φπ. ζθέςε 24 θαη Leifer C-83/94, πιι 1995, ζει. I-3231, ζθέςε Ζ ζρεηηθή δπζκελήο δηάθξηζε ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ έρεη σο απνηέιεζκα λα ηηο ζηεξεί φρη απιψο απφ θάπνηεο ζέζεηο εξγαζίαο ζηηο ίδηεο ηηο έλνπιεο δπλάκεηο, αιιά θαη απφ πξννπηηθέο επαγγεικαηηθήο απνθαηαζηάζεσο ζηελ πνιηηηθή αγνξά εξγαζίαο, δεδνκέλνπ φηη, αθελφο, θαηά ηε γεξκαληθή λνκνζεζία, νη έθεδξνη ζηξαηησηηθνί έρνπλ πξνηεξαηφηεηα φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο ζηε δεκφζηα δηνίθεζε θαη, αθεηέξνπ, δελ απνθιείεηαη λα βξίζθνπλ επθνιφηεξα απαζρφιεζε θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ράξηλ ηεο ηερληθήο εθπαηδεχζεσο ηελ νπνία είλαη δπλαηφλ λα απνθηήζνπλ ππεξεηψληαο ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο, Πξεβεδνχξνπ, φπ.ζει. 898 ζέζεηο ζηε δεκφζηα δηνίθεζε θαη, αθεηέξνπ, δελ απνθιείεηαη λα βξίζθνπλ επθνιφηεξα απαζρφιεζε θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ράξηλ ηεο ηερληθήο εθπαηδεχζεσο ηελ νπνία είλαη δπλαηφλ λα απνθηήζνπλ ππεξεηψληαο ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο, Πξεβεδνχξνπ,φπ.ζει

29 ΜΔΡΟ 2 Ο : Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζην Διιεληθό Γίθαην Α. Ζ λνκηθή βάζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Σα άξζξα 4 2 θαη ηνπ πληάγκαηνο 1975/1986/2001 Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο εξγαζίαο βξίζθεη ζηε ρψξα καο ηε ζπληαγκαηηθή ηεο ζεκειίσζε ζην άξζξν 4 2, ην πεξηερφκελν ηνπ νπνίνπ εμεηδηθεχεηαη απφ ην άξζξν Με ην άξζξν 4 2 («νη Έιιελεο θαη νη Διιελίδεο έρνπλ ίζα δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο») θαηνρπξψλεηαη παλεγπξηθά ε ηζφηεηα ησλ δχν θχισλ, σο ηζφηεηα δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ 70, φρη απιά σο θαηεπζπληήξηα αξρή αιιά σο δηάηαμε κε δεζκεπηηθφ θαλνληζηηθφ πεξηερφκελν γηα φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο 71. Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ απνηειεί εηδηθφηεξε έθθαλζε ηεο γεληθήο αξρήο ηεο ηζφηεηαο, κε επξχηεξν φκσο πεδίν πξνζηαζίαο φζνλ αθνξά ηε δηθαηνιφγεζε απνθιίζεσλ απφ απηή 72. Πξηλ ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001, ην άξζξν 116 2, πνπ πξνέβιεπε ηε δπλαηφηεηα απνθιίζεσλ απφ ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ γηα απνρξψληεο ιφγνπο 73 ζε 69 Ζ εηδηθφηεξε αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ ακνηβψλ, πνπ δελ απνηειεί αληηθείκελν ηεο παξνχζαο, θαηνρπξψλεηαη ζην άξζξν 22 2 β πνπ πξνβιέπεη φηη φινη νη εξγαδφκελνη, αλεμάξηεηα απφ θχιν ή άιια δηάθξηζε, έρνπλ δηθαίσκα ίζεο ακνηβήο γηα παξερφκελε εξγαζία ίζεο αμίαο. 70 Χξπζφγνλνο, Αηνκηθά θαη Κνηλσληθά Γηθαηψκαηα, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2006, ζει ην πεξηερφκελν ηεο ζπληαγκαηηθήο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ έρεη απνδνζεί δηπιή ζεκαζία: αθελφο αξλεηηθή, πνπ απαγνξεχεη ηε δεκηνπξγία άληζσλ θαηαζηάζεσλ θαη ηε δηαθνξνπνίεζε ησλ επηκέξνπο δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ ησλ πνιηηψλ ιφγσ θχινπ κεηαμχ ηνπο θαη έλαληη ηεο Πνιηηείαο, αθεηέξνπ ζεηηθή πνπ επηβάιιεη ηελ παξνρή ίζσλ δηθαησκάησλ θαη επθαηξηψλ θαη ζηα δχν θχια. Σν άξζξν 4 2 δελ αλαθέξεηαη ξεηά ζηελ πξφζβαζε ζε απαζρφιεζε, δελ ππάξρεη φκσο ακθηβνιία φηη ην πεδίν ηζρχνο ηνπ θαιχπηεη θαη ηνλ ηνκέα απηφ, Εεξδειήο,φπ. ζει Ζ ζπληαγκαηηθή επηηαγή ηνπ άξζξνπ 4 2 δελ ζεζπίδεη απιψο ππνρξέσζε ηνπ λνκνζέηε γηα ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, αιιά δεκηνπξγεί θαη αμίσζε γηα δηθαζηηθή επέθηαζε ηπρφλ επλντθψλ δηαηάμεσλ, πνπ ηζρχνπλ κφλν γηα ην έλα θχιν θαη ζην άιιν, Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 134 φπνπ θαη παξαπνκπέο ζηε λνκνινγία ηνπ ηδ ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγηθή ηζφηεηα 72 Τζηιηψηεο, Ζ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ Ζ «ζπληαγκαηνπνίεζε» κηαο λνκνινγηαθήο εμέιημεο, ΓηΑ 10/ , ζει Ωο απνρξψληεο ιφγνη ζεσξνχληαλ απφ ηε λνκνινγία απηνί πνπ αλαθέξνληαη είηε ζηελ αλάγθε κείδνλνο πξνζηαζίαο ηεο γπλαίθαο, φπσο ζηα ζέκαηα ηεο κεηξφηεηαο, ηνπ γάκνπ θαη ηεο νηθνγέλεηαο είηε ζε θαζαξά βηνινγηθέο δηαθνξέο πνπ επηβάιινπλ ηε ιήςε ηδηαίηεξσλ κέηξσλ ή ηε δηάθνξε κεηαρείξηζε ελ φςεη ηνπ αληηθεηκέλνπ ηεο ξπζκηδφκελεο ζρέζεο, ηδ 2096/2000, Σν 2000,ζει / ηδ 3562/1986, Σν 1987,ζει. 124/ ηδ 3217/1977, ΝνΒ θαη Σν Έηζη, γηα παξάδεηγκα, δελ κπνξεί λα απνηειεί απνρξψλ ιφγνο γηα ηνλ απνθιεηζκφ ησλ αλδξψλ απφ ην 20

30 πεξηπηψζεηο πνπ απηφ νξηδφηαλ ξεηά απφ λφκν, ζεσξείην φηη εκπεξηέρεη ηελ εμαίξεζε ζε ζρέζε κε ηνλ θαλφλα ηνπ άξζξνπ 4 2 θαη γη απηφ έπξεπε λα εξκελεχεηαη ζηελά. Ωο δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ, πνπ έπξεπε λα πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ 116 2, ζεσξνχληαλ απφ ηε λνκνινγία, κέρξη ην 1998, θαη ηα ζεηηθά κέηξα ππέξ ησλ γπλαηθψλ. Ζ κεηαζηξνθή ηεο λνκνινγίαο ηνπ ηδ κε ηηο απνθάζεηο ηεο Οινκειείαο ηνπ 1917/ θαη ηδίσο 1933/ κε ηελ νπνία ην Γηθαζηήξην αλαδήηεζε ηελ δηθαηνιφγεζε ησλ ζεηηθψλ κέηξσλ ζην ίδην ην πεξηερφκελν ηνπ άξζξνπ 4 θαη φρη ζηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ , επεξέαζε θαζνξηζηηθά ηελ πηνζέηεζε ηνπ λένπ άξζξνπ Ζ αλαζεσξεκέλε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ απνηειείηαη απφ δχν εδάθηα. Σν εδάθην α πεξηιακβάλεη ηνλ εξκελεπηηθφ θαλφλα, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν «δελ απνηειεί δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ», ελψ ην εδάθην β εηζάγεη ηελ θαηεπζπληήξηα αξρή φηη «ην Κξάηνο κεξηκλά γηα ηελ άξζε ησλ αληζνηήησλ πνπ πθίζηαληαη ζηελ πξάμε, ηδίσο ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ». Ζ δηαηχπσζε απηή ηνπ εδαθίνπ β δελ ηδξχεη λνκηθή βάζε γηα αγψγηκεο αμηψζεηο, ζεκειηψλεη σζηφζν έλα θεθηεκέλν, κε ηελ έλλνηα φηη ν λνκνζέηεο επάγγεικα ηνπ δαθηπινγξάθνπ ε αληίιεςε φηη ε θχζε ηεο εξγαζίαο πξνζηδηάδεη ζην ραξαθηήξα θαη ηηο ηδηφηεηεο ησλ γπλαηθψλ. 74 ΟιηΔ 1917 (θαη νη φκνηεο ), Σν Αξκ ΔιιΓλε Σν Γηθαζηήξην, απνδίδνληαο νπζηαζηηθή έλλνηα ζηελ ηζφηεηα ηνπ άξζξνπ 4, έθξηλε φηη δελ αληηβαίλεη ζην χληαγκα ε ιήςε ζεηηθψλ κέηξσλ ππέξ ησλ γπλαηθψλ κε ζηφρν ηελ απνθαηάζηαζε ηεο πξαγκαηηθήο ηζφηεηαο ησλ θχισλ. Γηα ηελ εμέηαζε ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο ησλ ζεηηθψλ κέηξσλ, πέξα απφ ηελ χπαξμε εηδηθήο λνκνζεηηθήο πξφβιεςεο θαη απνρξψλησλ ιφγσλ, εηζάγεηαη θαη ε αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο. χκθσλα κε ηελ Γησηνπνχινπ Μαξαγθνπνχινπ, ηα ζεηηθά κέηξα βξίζθνληαη ζηνλ αληίπνδα ησλ «απνθιίζεσλ» απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο.: νη απνθιίζεηο επηρεηξνχλ λα πεξηζψζνπλ φ,ηη κπνξνχλ απφ ηα παιηά ζηεξεφηππα πνπ πξνσζνχλ δηαθνξεηηθνχο θνηλσληθνχο ξφινπο γηα ηα δχν θχια, ελψ ηα ζεηηθά κέηξα πξνζπαζνχλ λα εμαιείςνπλ απηά αθξηβψο ηα ζηεξεφηππα ψζηε λα θαηαζηήζνπλ ηελ ηζφηεηα πξαγκαηηθή, Yotopoulos Marangopoulos, Les mesures positives pour une égalité effective des sexes, Sakkoulas / Bruylant 1998, ζει Ζ ίδηα (φπ., ζει,.104) ζεκεηψλεη φηη ε ειιεληθή λνκνινγία, (ππφ ηελ ηζρχ ηνπ πληάγκαηνο πξηλ ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001), αλαγλψξηδε σο ζπληαγκαηηθέο απνθιίζεηο κφλν εηο βάξνο ησλ γπλαηθψλ. 75 Σν επ. 76 Τζηιηψηεο, φπ.ζει Σα ζεηηθά κέηξα δελ ρξεηάδεηαη πιένλ λα αθνξνχλ «απνρξψληεο» ιφγνπο» ζα πξέπεη φκσο λα είλαη πξφζθνξα θαη αλαγθαία γηα ηελ επίηεπμε ηνπ επηδησθφκελνπ ζθνπνχ θαη πξνζσξηλά, κέρξηο φηνπ απνθαηαζηαζεί ε πξαγκαηηθή ηζφηεηα. Ζ ζπληαγκαηηθφηεηα, δειαδή, ησλ ζεηηθψλ κέηξσλ δελ θξίλεηαη κε βάζε ην άξζξν 116 2, αιιά κε βάζε ηελ αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο. Γηα ηνλ ζρνιηαζκφ ηε απφθαζεο ΟιηΔ 1933/1998 βι επίζεο Γησηνπνχινπ Μαξαγθνπνχινπ, Ζ ηζηνξηθή ζηξνθή ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο πξνο ηελ πξαγκαηηθή ηζφηεηα. ρφιην ζηηο απνθάζεηο ΟιηΔ 1933/98 θαη /98, Σν 4/1998, ζει. 773 επ. / Καζζηκάηε, θέςεηο γηα ηελ αξρή ηεο ηζφηεηα ησλ θχισλ, ΓηΑ 1/1999, ζει. 25 / Τζηιηψηεο, Θεηηθά κέηξα θαη απνθαηάζηαζε ηεο πξαγκαηηθήο ηζφηεηαο, Σν 1999,263 (273 επ.) 77 ηελ πηνζέηεζε ηεο λέαο δηάηαμεο ζπλέβαιαλ κε ηε δξάζε ηνπο θαη νη γπλαηθείεο νξγαλψζεηο θαη ν χλδεζκνο γηα ηα Γηθαηψκαηα ηεο Γπλαίθαο, βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει. 140 θαη Σπειησηνπνχινπ Κνπθνχιε, Ζ ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο. Απφ ηελ ηππηθή ζηελ νπζηαζηηθή ηζφηεηα ησλ θχισλ», ΓηΑ 10/2001,ζει

31 δελ κπνξεί λα θαηαξγήζεη ή λα πεξηνξίζεη απζαίξεηα έλα ζεηηθφ κέηξν πνπ θαζηέξσζε ν ίδηνο 78. 2) Ο λφκνο 3488/ Με ην λ. 3488/ , θαηαξγείηαη θαη αληηθαζίζηαηαη ζρεδφλ ζην ζχλνιφ ηνπ ν λ. 1414/ πξνθεηκέλνπ λα ελζσκαησζνχλ ζηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε νη ηξνπνπνηήζεηο πνπ επέθεξε ε νδεγία 2002/73 ζηελ νδεγία 76/ Σν πεδίν εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ (άξζξν 2) θαηαιακβάλεη θαη ηηο ζρέζεηο δεκνζίνπ δηθαίνπ, πνπ δελ θαιχπηνληαλ απφ ην λ. 1414/ , θαζψο επίζεο θαη ηηο εηδηθέο ζρέζεηο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο, φπσο ε λαπηηθή θαη ε αγξνηηθή, πνπ δηέπνληαη απφ εηδηθέο δηαηάμεηο. Όζνλ αθνξά ηηο ζρέζεηο εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ, νη ξπζκίζεηο ηνπ λφκνπ εθαξκφδνληαη ζε φινπο ηνπο εξγαδνκέλνπο κε ζρέζε αλεμάξηεηεο ή εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ή νξηζκέλνπ ρξφλνπ ή κε ζχκβαζε έξγνπ ή έκκηζζεο εληνιήο 84. Δπηπξφζζεηα, ν λ. 3488/2006 εθαξκφδεηαη ζε άηνκα πνπ ιακβάλνπλ ή είλαη ππνςήθηα γηα επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Σν πεδίν εθαξκνγήο 78 Χξπζφγνλνο, φπ.ζει Ο ίδηνο δηαβιέπεη ζηε λέα δηάηαμε ηνπ άξζξνπ κηα ζαθή ζεηηθή ππνρξέσζε ηνπ θξάηνπο λα ιάβεη κέηξα γηα ηελ άξζε ησλ αληζνηήησλ. Οκνίσο θαη ε Σπειησηνπνχινπ Κνπθνχιε, φπ.ζει Ζ Αλησλίνπ εθθξάδεη πξνβιεκαηηζκφ ζρεηηθά κε ην αλ ε λέα δηαηχπσζε ηνπ πληάγκαηνο ζεζπίδεη ππνρξέσζε ή απιή αξκνδηφηεηα ηνπ λνκνζέηε.. Ζ ίδηα πξνβιεκαηίδεηαη ζρεηηθά θαη κε ην αλ ν ζπληαγκαηηθφο λνκνζέηεο επηζπκεί λα εηζαγάγεη ηζφηεηα επθαηξηψλ ή ηζφηεηα απνηειέζκαηνο. Αλησλίνπ, Ζ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975, ΓηΑ 10/2001, ζει Αλαιπηηθά γηα ην λφκν 3488/2006 βι. αλαιπηηθά Γηαλλαθνχξνπ,φπ. ζει. 149 επ. Καη ε ίδηα, Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηε ζρέζε εξγαζίαο θαη ην βάξνο απνδείμεσο θαηά ηνλ λ. 3488/2006, ΓΔΝ πλνπηηθά γηα ην λφκν βι. ηελ 4 ηνπ Γεληθνχ Μέξνπο ηεο Αηηηνινγηθήο Έθζεζεο ηνπ λφκνπ θαζψο θαη Μπίζα, Σν λνκηθφ πιαίζην ηεο ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο Ο ξφινο ηνπ ζψκαηνο επηζεψξεζεο εξγαζίαο, ΓΔΝ επ. θαη 1452 επ. ( ). 80 Ν. 3448/2006 (ΦΔΚ Α 191): «Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη αλέιημε, ζηνπο φξνπο θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη άιιεο ζπλαθείο δηαηάμεηο» 81 Ν. 1414/1984 (ΦΔΚ Α 10): «Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαη άιιεο δηαηάμεηο». Ο λφκνο είρε ελζσκαηψζεηο ζην εζληθφ δίθαην ηηο νδεγίεο 76/207 θαη 75/ Παξάιιεια κε ην λ κεηαθέξεηαη αξηηφηεξα ε νδεγία 75/117 φζνλ αθνξά ζηελ έλλνηα ηεο ακνηβήο θαη ζηελ έθηαζε εθαξκνγήο ηνπ θαλφλα ηεο ίζεο ακνηβήο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. Με ην λέν λφκν δηεπξχλεηαη ε έλλνηα ηεο ακνηβήο, ψζηε λα πεξηιακβάλεη, πέξα, εθηφο απφ ην κηζζφ, θαη θάζε πξφζζεηε παξνρή απφ ηνλ εξγνδφηε, εμαηηίαο ή κε αθνξκή ηελ απαζρφιεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ 83 Ο λφκνο 1414 δελ είρε εθαξκνγή ζηνπο εξγαδφκελνπο κε ζρέζε δεκνζίνπ δηθαίνπ, αιιά είρε εθαξκνγή ζηνπο εξγαδφκελνπο ζην δεκφζην, ζηα λ.π.δ.δ θαη ηνπο Ο.Σ.Α. κε ζρέζε εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ, θαζψο επίζεο θαη ζην πξνζσπηθφ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ επξχηεξνπ δεκνζίνπ ηνκέα, Βιαζηφο., Ηζφηεηα θαη ίζε κεηαρείξηζε ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή Τπέξ απηήο ηεο δηεχξπλζεο ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ είρε ηαρζεί ν Μήηζνπ, αζθψληαο θξηηηθή γηα ηελ πεξηνξηζηηθή δηαηχπσζε ηνπ λ.1414 βι. Μήηζνπ Τξ., Ζ ηζφηεηα αληξψλ θαη γπλαηθψλ ζην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην, ΔιιΓλε

32 ηνπ λφκνπ θαηαιακβάλεη, επίζεο, ηα ειεπζέξηα επαγγέικαηα, ηα ηδησηηθά γξαθεία επξέζεσο εξγαζίαο, ηηο εηαηξίεο πξνζσξηλήο απαζρφιεζεο, θαζψο θαη ηνπο θνξείο πνπ είλαη αξκφδηνη γηα ηελ έθδνζε άδεηαο αζθήζεσο επαγγέικαηνο ή νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο 85. Ο λ /2006 επηδηψθεη λα αληηκεησπίζεη, πξνιεπηηθά θαη θαηαζηαιηηθά, ηηο δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ ή νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο, ηε ιχζε ηεο ζρέζεο εξγαζίαο, θαζψο θαη ζηε ζπκκεηνρή ζε ζπλδηθαιηζηηθέο νξγαλψζεηο. Οη ζεκαληηθφηεξεο θαηλνηνκίεο ηνπ λ. 3488/2006 ζπλίζηαληαη ζηα εμήο: - Δηζάγνληαη νη έλλνηεο ηεο άκεζεο θαη έκκεζεο δηάθξηζεο, ηεο παξελφριεζεο θαη ηεο ζεμνπαιηθήο παξελφριεζεο (άξζξν 3, νη νξηζκνί κεηαθέξνληαη απηνχζηνη απφ ην άξζξν 2 2 ηεο νδεγίαο 2002/73) θαη ραξαθηεξίδνληαη ξεηά νη δχν ηειεπηαίεο έλλνηεο σο κνξθέο δηάθξηζεο ζην ρψξν εξγαζίαο (άξζξν 4 52). - Δμνκνηψλεηαη κε δηάθξηζε ε εληνιή γηα άληζε κεηαρείξηζε πξνζψπνπ ιφγσ θχινπ (άξζξν 4 3), θαζψο θαη ε ιηγφηεξν επλντθή κεηαρείξηζε γπλαίθαο ιφγσ εγθπκνζχλεο ή άδεηαο κεηξφηεηαο θαη γνλέα πνπ θάλεη ρξήζε άδεηαο αλαηξνθήο ή θξνληίδαο παηδηνχ (άξζξν 5 3 δ). - Απαγνξεχεηαη ε θαηαγγειία ηεο ζρέζεο εξγαζίαο ιφγσ κε ελδνηηθφηεηαο ηνπ εξγαδνκέλνπ ζε ζεμνπαιηθή ή άιιε παξελφριεζε ή ιφγσ καξηπξίαο ή άιιεο ελέξγεηαο ηνπ εξγαδνκέλνπ ελψπηνλ δηθαζηεξίνπ ή άιιεο αξρήο πνπ άπηεηαη ηεο εθαξκνγήο ηνπ λφκνπ 3488 ή άιινπ ζπλαθνχο λνκνζεηήκαηνο (άξζξν 9). - Γελ επηηξέπνληαη πιένλ απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε Γηεπξχλεηαη θαη ζπγθεθξηκελνπνηείηαη ε ππνρξέσζε ησλ εξγνδνηψλ γηα παξνρή πιεξνθνξηψλ θαη ζηνηρείσλ αλά θχιν (άξζξν 11) Δπεθηείλεηαη ην δηθαίσκα γηα δηθαζηηθή πξνζηαζία θαη κεηά ηε ιήμε ηεο ζχκβαζεο ή ζρέζεο ζην πιαίζην ηεο νπνίαο ζεκεηψζεθε ε δηάθξηζε (άξζξν 12 1). - Αλαγλσξίδεηαη ζε ζπλδηθαιηζηηθά ζσκαηεία, άιια λνκηθά πξφζσπα θαη ελψζεηο πξνζψπσλ κε ζπλαθέο έλλνκν ζπκθέξνλ, ε δπλαηφηεηα λα αζθνχλ ηα 85 Αηηηνινγηθή Έθζεζε, άξζξν 2 86 Γηα ην δήηεκα απηφ βι. αλαιπηηθά θαησηέξσ ππφ Γ1 87 Ζ ππνρξέσζε είρε αξρηθά ζεζπηζζεί κε ην λ. 1414/1984 (άξζξν 7) 23

33 δηθαηψκαηα ηνπ ζχκαηνο ελψπηνλ δηνηθεηηθψλ ή αλεμάξηεησλ αξρψλ θαη λα παξεκβαίλνπλ πξνο ππεξάζπηζή ηνπ, ελψπηνλ δηθαζηεξίσλ (άξζξν 12 2). - Οξίδεηαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε σο αλεμάξηεηνο θνξέαο παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ εξγαζία ζην δεκφζην θαη ηδησηηθφ ηνκέα 88 θαη πξνβιέπεηαη ζπλεξγαζία ηνπ κε ην ΔΠΔ γηα ηνλ έιεγρν θαηαγγειηψλ πνπ αθνξνχλ παξαβίαζε ηεο αξρήο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα (άξζξν 13). - Οη αξκφδηνη θνξεί θαη κεραληζκνί 89 δηαζπλδένληαη νξηδφληηα θαη νθείινπλ λα ζπλεξγάδνληαη ζηελά 90 γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζηνλ επαγγεικαηηθφ ηνκέα. - Γηα ηελ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο πξνβιέπνληαη πιένλ, πέξα απφ ηηο δηνηθεηηθέο, θαη αζηηθέο, πνηληθέο θαη πεηζαξρηθέο θπξψζεηο (άξζξν 16), ελψ ζεζπίδεηαη θαη κεξηθή αληηζηξνθή ηνπ βάξνπο απφδεημεο (άξζξν 17). - Δλζαξξχλεηαη ν θνηλσληθφο δηάινγνο κεηαμχ ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο (άξζξν 18). Β. Ζ έθηαζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Σν ηζρχνλ λνκνζεηηθφ πιαίζην α) Οη ξπζκίζεηο ηνπ λ /2006 i) Ζ απαγφξεπζε ησλ δηαθξίζεσλ σο πεξηνξηζκφο ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα Ζ ειεπζεξία ησλ ζπκβάζεσλ απνξξέεη άκεζα απφ ηελ αξρή ηεο απηνλνκίαο ηεο ηδησηηθήο βνχιεζεο θαη απνηειεί ζεκειηψδε αξρή ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ. Ζ ζπκβαηηθή ειεπζεξία, σο εθδήισζε ηεο ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλεο 88 Βι. 3 ν κέξνο ηεο παξνχζαο ππφ Α2 89 Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο, Σκήκα Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ ηνπ Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο, πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, Γξαθεία ηζφηεηαο ηνπ ΔΠΔ 90 Γηα ηελ αληαιιαγή πιεξνθφξεζεο θαη θαιψλ πξαθηηθψλ θαη δηνξγάλσζε επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο παξαθνινχζεζεο ησλ πξαθηηθψλ ζην ρψξν εξγαζίαο, ησλ ζπιινγηθψλ ζπκβάζεσλ εξγαζίαο, ησλ θσδίθσλ δενληνινγίαο θιπ. 24

34 επαγγεικαηηθήο ειεπζεξίαο, πεξηιακβάλεη ηελ ειεπζεξία ηνπ αηφκνπ λα ζπλάπηεη (ή λα κε ζπλάπηεη) ζχκβαζε θαη λα επηιέγεη ηνλ αληηζπκβαιιφκελν ηνπ, θαζψο θαη λα θαζνξίδεη ην πεξηερφκελν ησλ ζπκβάζεσλ. 91 Γηα ηνλ εξγνδφηε, ε ειεπζεξία επηινγήο ησλ ππνςεθίσλ πνπ ζα πξνζιάβεη απνηειεί ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ηεο ζπκβαηηθήο ηνπ ειεπζεξίαο θαη ηα θίλεηξα γηα ηελ επηινγή ζπγθεθξηκέλνπ πξνζψπνπ δελ ελδηαθέξνπλ θαη νχηε ειέγρνληαη. Οη δηαηάμεηο ηνπ λ. 3488/2006 γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε πεξηνξίδνπλ ηελ ειεπζεξία επηινγήο, φρη ζέηνληαο ζεηηθά θξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ησλ ππνςεθίσλ, αιιά απαγνξεχνληαο λα απνηειέζεη ην θχιν θξηηήξην επηινγήο, αθήλνληαο θαηά ηα ινηπά άζηθηε ηε ζπκβαηηθή ειεπζεξία 92. Ο πεξηνξηζκφο απηφο ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ηνπ εξγνδφηε επηβάιιεηαη ράξηλ ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ηνπ άιινπ κέξνπο 93. εκεηψλεηαη κάιηζηα φηη κε δεδνκέλν φηη ε εγθπκνζχλε θαη ε κεηξφηεηα δελ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ λφκηκα θξηηήξηα απνθιεηζκνχ ππνςεθίαο γηα ζέζε εξγαζίαο (άξζξν 5 3 α λ.3488/2006), αλαγλσξίδεηαη γεληθφ δηθαίσκα γηα απφθξπςε ή αθφκε θαη «δηθαίσκα ζην ςέκα» ηεο ππνςεθίαο πνπ ζεσξεί φηη κηα εηιηθξηλήο απάληεζε ζπλεπάγεηαη ζνβαξφ θίλδπλν λα κε πξνζιεθζεί. 94 ii) Ίζε κεηαρείξηζε ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε (άξζξν 5) 95 Σν άξζξν 5 1 ηνπ λ. 3488/2006, κεηαθέξνληαο ζρεδφλ απηνχζηα ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 3 1 α ηεο νδεγίαο 2002/73, νξίδεη φηη «απαγνξεχεηαη θάζε κνξθήο άκεζε ή έκκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ή ιφγσ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο, φζνλ αθνξά ζηνπο φξνπο πξφζβαζεο ζηε κηζζσηή ή κε απαζρφιεζε ή γεληθά ζηελ επαγγεικαηηθή δσή, πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξηηεξίσλ επηινγήο θαη ησλ φξσλ πξφζιεςεο, αλεμαξηήησο ηνπ θιάδνπ δξαζηεξηφηεηαο θαη ζε φια ηα επίπεδα ηεο επαγγεικαηηθήο ηεξαξρίαο». 91 βι. ελδεηθηηθά Εεξδειή., Ζ ζχλαςε ηεο ζπκβάζεσο εξγαζίαο, ΓΔΝ (681) / Χξπζφγνλν, φπ. ζει Εεξδειήο, φπ.ζει. 685 / Κνπθηάδεο, φπ., ζει. 283 / Λεμνπξηψηεο, Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2006, ζει Εεξδειήο, Ζ απαγφξεπζε δηαθξίζεσλ ιφγσ ειηθίαο, ΔΔξγΓ (1007) 94 Εεξδειήο, ΓΔΝ (693), Κνπθηάδεο, φπ.ζει Γηα ην θείκελν ηνπ λφκνπ κε παξάζεζε ησλ αληίζηνηρσλ ζεκείσλ ηεο αηηηνινγηθήο έθζεζεο γηα ηα άξζξα 5 θαη 6 πνπ αθνξνχλ ηελ ίζε πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε βι. θαη Γεσξγηαθάθε, Ηζφηεηα ζηελ εξγαζία θαη ζηελ εθπαίδεπζε, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή

35 Όπσο έγηλε δεθηφ θαη θαηά ηελ εξκελεία ηνπ αληίζηνηρνπ άξζξνπ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο, ε απαγφξεπζε δελ αθνξά κφλν ηνλ ηξφπν επηινγήο αιιά θαη ηα κέζα πξνζέιθπζεο θαη γη απηφ αλαθέξεηαη θαη ζηηο πξνπαξαζθεπαζηηθέο θάζεηο ηεο πξφζιεςεο, ηηο δεκνζηεχζεηο, ηηο δηαθεκίζεηο, ηελ παξνρή πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο θιπ. 96 Ζ απαγφξεπζε θαιχπηεη θαη θαζαξά δηαδηθαζηηθέο ελέξγεηεο ηνπ εξγνδφηε πνπ πξνεγνχληαη ηεο ηειηθήο απφθαζεο γηα ηελ πξφζιεςε. Έηζη, θαηά ηε δηαδηθαζία επηινγήο, ν εξγνδφηεο, κε ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηέο ηνπ, π.ρ. κε ην λα κελ θαιέζεη ηελ ππνςήθηα ζε ζπλέληεπμε, φπσο έθαλε γηα ηνπο άιινπο ππνςεθίνπο, παξαβηάδεη ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ, ρσξίο λα ελδηαθέξεη αλ ην θχιν θαηά ηελ ηειηθή απφθαζε πξφζιεςεο έπαημε ή φρη θαζνξηζηηθφ ξφιν 97. ηελ 3 εδ. α ηνπ άξζξνπ 5 νξίδεηαη φηη ν εξγνδφηεο δελ κπνξεί λα αξλεζεί ηελ πξφζιεςε γπλαίθαο ιφγσ εγθπκνζχλεο 98 ή κεηξφηεηαο 99. Σν άξζξν 3 3 ηνπ λ πεξηφξηδε ην πεδίν ηεο απαγφξεπζεο κφλν γηα ηελ πεξίπησζε ηεο εγθπκνζχλεο 100. θνπφο ηεο δηάηαμεο είλαη λα θαιχςεη θαη ηελ πεξίπησζε πνπ ε ππνςήθηα έρεη θξηζεί θαηάιιειε γηα ζπγθεθξηκέλε ζέζε, σζηφζν ν εξγνδφηεο ζέιεη λα απνθχγεη ηηο δπζκελείο ζπλέπεηεο πνπ απνξξένπλ απφ λνκνζεηηθέο θαη ζπιινγηθέο ζπκβαηηθέο ξπζκίζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο εγθχνπ, ιερψλαο θαη γαινπρνχζεο εξγαδνκέλεο θαη απφ ηηο απνπζίεο πνπ ζπλδένληαη κε ηε θξνληίδα κηθξψλ παηδηψλ. Με ηε δηάηαμε επηρεηξείηαη λα θαηαπνιεκεζνχλ δηαθξηηηθέο ζε βάξνο γπλαηθψλ πξαθηηθέο εξγνδνηψλ ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα πνπ θηάλνπλ κέρξη ην ζεκείν λα εμαξηνχλ ηε ζχλαςε ζχκβαζεο εξγαζίαο απφ ηελ ππνγξαθή ζπκβαηηθψλ ξεηξψλ φηη νη ππνςήθηεο δε ζα ηεθλνπνηήζνπλ γηα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα Κνπθηάδεο, Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο θαη ην Γίθαην ηεο Δπειημίαο ηεο Δξγαζίαο, άθθνπιαο, Αζήλα- Θεζζαινλίθε 2005, ζει. 283 /Μήηζνπ, φπ.ζει Εεξδειήο, φπ.ζει χκθσλα κε ην εδ. β ηεο 3 ηνπ άξζξνπ 5 : «ε εξγαζίεο φπνπ γηα ηελ πξφζιεςε απαηηείηαη ε πξνζθφκηζε ηαηξηθήο βεβαίσζεο, ε έγθπνο πξνζιακβάλεηαη ρσξίο ηελ ηαηξηθή απηή βεβαίσζε, εθφζνλ νη ηαηξηθέο εμεηάζεηο πνπ απαηηνχληαη είλαη επηθίλδπλεο γηα ηελ πγεία ηεο ίδηαο ή ηνπ εκβξχνπ. ηελ πεξίπησζε απηή, ε πξνζθφκηζε ηεο ηαηξηθήο βεβαίσζεο γίλεηαη κεηά ηε ιήμε ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο, κε ηελ επηθχιαμε ησλ δηαηάμεσλ ηνπ π.δ. 176/1997 θαη ηνπ π.δ. 41/2003 «99 Σν ΓΔΗ, εξκελεχνληαο ην άξζξν 2 3 ηεο νδεγίαο 76/207, δέρζεθε φηη ζηελ έλλνηα ηεο κεηξφηεηαο ππάγνληαη νη εηδηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ηεο γπλαίθαο θαη ηνπ ηέθλνπ ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ πνπ έπεηαη ηεο εγθπκνζχλεο θαη ηνπ ηνθεηνχ, απνθάζεηο Hofmann, Hagerman Belter Mann, Webb απ. 100 Γηα ην άξζξν απηφ βι. ελδεηθηηθά Σπειησηνπνχινπ - Κνπθνχιε., Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Εεηήκαηα εθαξκνγήο θαη ζπκθσλίαο πξνο ην χληαγκα θαη ην θνηλνηηθφ δίθαην ηνπ λ. 1414/1984, ΝνΒ (793) 101 Βι Γηαλλαθνχξνπ 2008,φπ. ζει. 169, ε νπνία ζεσξεί φηη κε βάζε ην ζθνπφ ηεο δηάηαμεο, φπσο πξνθχπηεη απφ ηα Πξαθηηθά ηεο Ννκνπαξαζθεπαζηηθήο Δπηηξνπήο αιιά θαη ειιείςεη αληίζεηεο εξκελείαο απφ ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε, ν λνκνζέηεο δελ ήζειε λα πεξηνξίζεη ηελ πξνζηαζία ηεο 26

36 Σν άξζξν 5 3 (εδ β θαη γ) πξνβιέπεη ην δηθαίσκα επαλφδνπ ζηελ ίδηα ή ηζνδχλακε ζέζεο εξγαζίαο, κε ηνπο ίδηνπο φξνπο θαη ζπλζήθεο κεηά ην πέξαο ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο ή ηεο γνληθήο άδεηαο. Ο γνλέαο πνπ απνπζηάδεη ιφγσ γνληθήο άδεηαο ή ε κεηέξα πνπ απνπζηάδεη ιφγσ άδεηαο κεηξφηεηαο, δηθαηνχηαη λα επσθειεζεί απφ νπνηαδήπνηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο πνπ ζα εδηθαηνχην θαηά ηελ απνπζία ηεο π.ρ. δηθαηνχηαη λα ππνινγίζεη ην ρξφλν απνπζίαο σο ρξφλν πξνυπεξεζίαο γηα πξφζβαζε ζε ηεξαξρηθά αλψηεξε ζρέζε. iii) Ίζε κεηαρείξηζε ζηνλ επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε (άξζξν 6 ) Ωο πξνο ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε, ην άξζξν 6 ηνπ λ. 3488/ νξίδεη φηη απαγνξεχεηαη θάζε κνξθήο άκεζε ή έκκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ή ιφγσ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο, φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζην πεξηερφκελν θαη ζηελ εθαξκνγή πξνγξακκάησλ ή ζπζηεκάησλ επαγγεικαηηθνχ (επαλα)πξνζαλαηνιηζκνχ θάζε ηχπνπ θαη βαζκίδαο, επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη επηκφξθσζεο, καζεηείαο, κεηεθπαίδεπζεο, εθπαίδεπζεο γηα αιιαγή επαγγέικαηνο, ιατθήο επηκφξθσζεο, ελεκέξσζεο θαη πιεξνθφξεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ ή ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο θαη γεληθά πξνγξακκάησλ πνπ ζπληεινχλ ζηελ πλεπκαηηθή, νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ηνπο εμέιημε θαη αλάπηπμε, πεξηιακβαλνκέλεο ηεο απφθηεζεο πξαθηηθήο ή εξγαζηαθήο εκπεηξίαο θαη ηεο δνθηκαζηηθήο ππεξεζίαο. Με ην ίδην άξζξν απαγνξεχνληαη νη δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ ή νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ πξνυπνζέζεσλ θαη ζηε ζπκκεηνρή ζε εμεηάζεηο απφθηεζεο ή απνλνκήο δηπισκάησλ, πηζηνπνηεηηθψλ ή άιισλ ηίηισλ ή αδεηψλ αζθήζεσο επαγγέικαηνο, θαζψο θαη ζηε ρνξήγεζε ππνηξνθηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ αδεηψλ ή ζηελ παξνρή ζπνπδαζηηθψλ ή άιισλ ζπλαθψλ επεξγεηεκάησλ. κεηξφηεηαο ζηελ έθηαζε πνπ δηαγξάθνπλ ηα π.δ. 197/1997 θαη 41/2003, δειαδή ζηελ εγθπκνζχλε, ηε ινρεία θαη ηε γαινπρία (αλ επηζπκνχζε θάηη ηέηνην ν λνκνζέηεο ζα ην είρε νξίζεη ξεηά). 102 Με ην άξζξν 6 ηνπ λ.3488 αλαδηαηππψλεηαη ην άξζξν 2 ηνπ λ. 1414/1984 θαη κεηαθέξεηαη ε ξχζκηζε ηνπ άξζξνπ 3 1β ηεο νδεγίαο 2002/73, κε πεξηερφκελν φκσο ζαθψο αλαιπηηθφηεξν, σο πξνο ην αληηθείκελν ξχζκηζεο, απφ απηφ ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο 27

37 Ζ δηάηαμε θαηαιακβάλεη φινπο ηνπο νξγαληζκνχο παξνρήο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη επηκφξθσζεο 103, ηηο επηρεηξήζεηο πνπ παξέρνπλ ελδνεπηρεηξεζηαθή θαηάξηηζε, θαζψο θαη ηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηε δηαδηθαζία ζπλνκνιφγεζεο φξσλ ζρεηηθψλ κε ηελ επαγγεικαηηθή θαη ηε δηα βίνπ κάζεζε ζε επηρεηξεζηαθφ, θιαδηθφ, νκνηνεπαγγεικαηηθφ ή εζληθφ επίπεδν 104. iv) Κπξψζεηο γηα παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε (άξζξν 16) Γηα ηελ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, ν λ. 3448/ πξνβιέπεη θπξψζεηο δηνηθεηηθέο 106 θαη πεηζαξρηθέο 107, ελψ ην άξζξν 16 1 πξνβιέπεη κηα εηδηθή αζηηθή αμίσζε πξνο πιήξε απνδεκίσζε ηνπ ζχκαηνο, ε νπνία ζα θαιχπηεη ηελ πιηθή θαη εζηθή βιάβε θαη θάζε ζεηηθή ή απνζεηηθή δεκία. Ο έιιελαο λνκνζέηεο, 103 Ζ δηάηαμε θαηαιακβάλεη εηδηθφηεξα ηνλ Οξγαληζκφ Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ (Ο.Α.Δ.Γ.),, ην Δζληθφ Κέληξν Πηζηνπνίεζεο (Δ.ΚΔ.ΠΗ.), ην Δζληθφ Κέληξν Δπαγγεικαηηθνχ Πξνζαλαηνιηζκνχ (Δ..Κ.Δ.Π.), ηα Ηδησηηθά Γξαθεία πκβνπιεπηηθήο θαη Δπαγγεικαηηθνχ Πξνζαλαηνιηζκνχ (Η.Γ..Δ.Π.) θαη ηα Ηδησηηθά Κέληξα πκβνπιεπηηθήο θαη Δπαγγεικαηηθνχ Πξνζαλαηνιηζκνχ (Η.ΚΔ.Τ.Δ.Π.), θαζψο θαη ηα Ηλζηηηνχηα δηα βίνπ εθπαίδεπζεο, ηα Κέληξα Δπαγγεικαηηθήο Καηάξηηζεο (Κ.Δ.Κ.), ηηο Δ.Π.Α., φηαλ αζθνχλ ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο αμηνιφγεζεο θαη θαηάξηηζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. 104 Γηαλλαθνχξνπ, φπ. ζει Ζ νδεγία 76/207, φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ηελ νδεγία 2002/73 (άξζξν 2 5), δελ ζεζπίδεη ζπγθεθξηκέλεο θπξψζεηο γηα ηελ παξάβαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. Ζ επηινγή ηνπ είδνπο ησλ θπξψζεσλ επαθίεηαη ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ, πνπ νθείινπλ λα κεξηκλνχλ ψζηε νη πξνβιεπφκελεο θπξψζεηο λα είλαη θαηάιιειεο θαη απνηειεζκαηηθέο θαηά ηξφπν απνηξεπηηθφ θαη αλάινγν πνπ ππέζηε ν ζηγφκελνο απφ ηε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ. Ο λ. 1414/1984 πξνέβιεπε κφλν δηνηθεηηθέο θπξψζεηο. χκθσλα κε ηελ Αγαιινπνχινπ, απηφ δελ ζπληζηνχζε ιφγν γηα κε απνηξνπή ησλ παξαβηάζεσλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, θαζψο νη εξγνδνηηθέο πξάμεηο πνπ παξαβίαδαλ δηαηάμεηο δεκφζηαο ηάμεηο ήηαλ άθπξεο ζχκθσλα κε ηηο γεληθέο δηαηάμεηο ηνπ αζηηθνχ θαη ηνπ εξγαηηθνχ δηθαίνπ, Αγαιινπνχινπ, Παξαβηάζεηο ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα 1992, ζει χκθσλα κε ην άξζξν 16 2 ηνπ λ.3488, ε παξαβίαζε, εθ κέξνπο ηνπ εξγνδφηε, ηνπ αζθνχληνο ην δηεπζπληηθφ δηθαίσκα ή εθπξνζψπνπ ή πξνζηεζέληα ππ απηψλ,, ηεο απαγφξεπζεο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηε ζχλαςε ή άξλεζε ζχλαςεο εξγαζηαθήο ζρέζεο ζπληζηά παξαβίαζε ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο θαη επηζχξεη ηηο δηνηθεηηθέο θπξψζεηο ηνπ άξζξνπ 16 ηνπ λ. 2639/1998, φπσο ηζρχεη (κεηά θαη ηελ ηξνπνπνίεζε κε ην λ. 3762/2009). Οη θπξψζεηο απηέο είλαη: α. Πξφζηηκν γηα θαζεκία παξάβαζε, απφ πεληαθφζηα επξψ (500,00 ) κέρξη πελήληα ρηιηάδεο επξψ (50.000,00 ), β. Πξνζσξηλή δηαθνπή ηεο ιεηηνπξγίαο ζπγθεθξηκέλεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ή ηκήκαηνο ή ηκεκάησλ ή ηνπ ζπλφινπ ηεο επηρείξεζεο ήεθκεηάιιεπζεο γηα ρξνληθφ δηάζηεκα κέρξη ηξηψλ (3) εκεξψλ. Δπίζεο κε απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ κπνξεί, χζηεξα απφ αηηηνινγεκέλε εηζήγεζε ηνπ αξκφδηνπ Δπηζεσξεηή Δξγαζίαο, λα επηβιεζεί ζηνλ εξγνδφηε πξνζσξηλή δηαθνπή ηεο ιεηηνπξγίαο γηα δηάζηεκα κεγαιχηεξν απφ ηξεηο (3) εκέξεο ή θαη νξηζηηθή δηαθνπή ηεο ιεηηνπξγίαο ζπγθεθξηκέλεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο ή ηκήκαηνο ή ηκεκάησλ ή ηνπ ζπλφινπ ηεο επηρείξεζεο ή εθκεηάιιεπζεο. 107 Άξζξν 16 3 λ. 3488/2006 : «ε παξαβίαζε ηεο θαηά ηνλ παξφληα λφκν απαγφξεπζεο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ζπληζηά πεηζαξρηθφ παξάπησκα ππαιιήινπ θαηά ηελ έλλνηα ηνπ άξζξνπ 107 παξ. 1 ηνπ Τπαιιειηθνχ θψδηθα, φπσο ηζρχεη». Γηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ιφγσ θχινπ ζα κπνξνχζε, γηα παξάδεηγκα λα ζπληζηά ην πεηζαξρηθφ αδίθεκα ηεο παξάβαζεο ηεο αξρήο ηεο ακεξνιεςίαο, απφ ηα ελδεηθηηθψο αλαθεξφκελα ζην άξζξν ηνπ ηζρχνληνο ΤΚ (Ν. 3528/2007) 28

38 θαη απαίηεζε ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, εηζάγεη κνξθή αληηθεηκεληθήο αδηθνπξαθηηθήο επζχλεο, φπνπ ηε ζέζε ηεο αξρήο ηεο ππαηηηφηεηαο ιακβάλεη ε παξαβίαζε ζεκειηψδνπο δηθαηψκαηνο ηεο θνηλνηηθήο έλλνκεο ηάμεο 108. Ζ εηδηθή αζηηθή αμίσζε ηνπ λ δελ απνθιείεη αμίσζε ηνπ δεκησζέληνο κε βάζε ηηο δηαηάμεηο ηνπ αζηηθνχ θψδηθα πεξί αδηθνπξαμίαο 109. Ζ δηάθξηζε κε βάζε ην θχιν θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο πξφζιεςεο (ή ηεο πξναγσγήο), ζπληζηά εθηφο ησλ άιισλ, θαη παξάλνκε πξνζβνιή ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ ππνςεθίνπ, ν νπνίνο κπνξεί λα δεηήζεη απνδεκίσζε γηα ηελ απνθαηάζηαζε θπξίσο ηεο εζηθήο ηνπ βιάβεο (ΑΚ 59 θαη 932). Όπσο ζα αλαιπζεί θαη θαηά ηελ εμέηαζε ηεο ζρεηηθήο λνκνινγίαο, φηαλ ε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ζπληειείηαη θαηά ηε δηαδηθαζία πξφζιεςεο κε δηαγσληζκφ, επέξρεηαη απηνδίθαηε θαηάξηηζε ηεο ζχκβαζεο κε ηνλ επηηπρφληα. Ο επηηπρψλ ζην δηαγσληζκφ πνπ ζπλαληά άξλεζε πξφζιεςεο απφ ηνλ εξγνδφηε, κπνξεί λα δεηήζεη κηζζνχο ππεξεκεξίαο ή απνδεκίσζε ιφγσ παξάβαζεο ηνπ άξζξνπ 5 ηνπ λ (θαη εθαξκνγή ηνπ άξζξνπ 16 1 ηνπ λ ή ηεο ΑΚ 914). Μπνξεί, επίζεο, αλ παξακέλεη θελή ε ζέζε απφ ηελ νπνία απνθιείζηεθε, λα δεηήζεη ηελ πξαγκαηηθή ηνπ απαζρφιεζε, κε απεηιή πξνζηίκνπ θαη πξνζσπηθήο θξάηεζεο. Όηαλ, φκσο, νη πξνζιήςεηο δε γίλνληαη κε πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ, ε βαζηδφκελε ζην θχιν δηάθξηζε δελ κπνξεί λα έρεη σο ζπλέπεηα ηελ θαηάξηηζε ζχκβαζεο κε ην πξφζσπν εθείλν πνπ αλ δελ κεζνιαβνχζε ε ζε βάξνο ηνπ δηάθξηζε ζα είρε πξάγκαηη πξνζιεθζεί. Κάηη ηέηνην ζα ζπληζηνχζε ππέξκεηξν πεξηνξηζκφ ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ηνπ εξγνδφηε (άξζξν 5 1 ). 110 εκεηψλεηαη, ηέινο, φηη φηαλ ε δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ιφγσ θχινπ, θαηά ηελ πξφζιεςε (ή ηελ πξναγσγή) ζπλίζηαηαη ζε ζεμνπαιηθή παξελφριεζε ηνπ ππνςεθίνπ, ηφηε, πέξα απφ ηηο ινηπέο αμηψζεηο πνπ γελλψληαη (απφ αδηθνπξαμία, απφ 108 Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει πκπιεξσκαηηθά εθαξκφδνληαη νη γεληθέο δηαηάμεηο πεξί αδηθνπξαμίαο ηνπ θνηλνχ αζηηθνχ δηθαίνπ, γηα φζα δεηήκαηα δελ ξπζκίδνληαη εηδηθφηεξα απφ ην λ (πεληαεηήο παξαγξαθή αμίσζεο ΑΚ 937 1, επζχλε εηο νιφθιεξνλ ΑΚ 926 θιπ) 109 Γηα λα ρξεζηκνπνηεζεί σο βάζε γηα ηελ αγσγή απνδεκίσζεο ην άξζξν ΑΚ 914 απαηηείηαη ε απφδεημε πεξά ησλ ινηπψλ πξνυπνζέζεσλ θαη ηεο ππαηηηφηεηαο ηνπ παξαβηάδνληνο. 110 Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει. 198 / Εεξδειήο, φπ.ζει. 315 / Κνπθηάδεο, φπ.ζει. 286 πξβι. Μήηζνπ Σξφπνη εθαξκνγήο ηνπ δηθαίνπ ηεο ηζφηεηαο αληξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ Διιάδα, ΔΔξγΓ (1029) θαη ην ηδίνπ ΔιιΓλε 1988,1150 (1154), πνπ ζεσξεί φηη ε ηζφηεηα αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, σο ππεξέρνπζα ζπληαγκαηηθή αξρή, απνηειεί φξν λνκηκφηεηαο θάζε εξγαζηαθήο ζρέζεο, ε παξάβαζε ηνπ νπνίνπ θαζηζηά, ρσξίο άιιν, άθπξε ηελ νπνηαδήπνηε, αληίζεηε ζηνλ φξν απηφ, εξγνδνηηθή πξάμε ή παξάιεηςε (άξζξν 174 θαη 180 ΑΚ). χκθσλα κε ηνλ ίδην, ε παξάβαζε ηεο σο άλσ αξρήο έρεη σο έλλνκε ζπλέπεηα ηελ απηνδίθαηε θαηάξηηζε ηεο εξγαζηαθήο ζρέζεο, σζάλ ν φξνο απηφο λα είρε πιεξσζεί (αλάινγε εθαξκνγή άξζξσλ ΑΚ 201 θαη 207) 29

39 πξνζβνιή πξνζσπηθφηεηαο, πεηζαξρηθή δίσμε), κπνξεί λα ζεκειηψλεηαη θαη πνηληθή επζχλε ηνπ απηνπξγνχ 111. β) Ζ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ζηηο πξνζιήςεηο ζην Γεκφζην ηνκέα Απφ κηα γεληθή επηζθφπεζε ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο εξγαζίαο ηνπ Γεκνζίνπ ηνκέα, δηαπηζηψλεηαη φηη ε αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ εθαξκφδεηαη ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ 112. Ο ηζρχσλ Τπαιιειηθφο Κψδηθαο (λ / ), ζην άξζξν 4 1 νξίδεη φηη «σο ππάιιεινη δηνξίδνληαη κφλν Έιιελεο θαη Διιελίδεο πνιίηεο», ελψ απφ θακία άιιε δηάηαμε ηνπ δελ πξνθχπηεη φηη ην θχιν ή ε νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε ζπληζηά θξηηήξην γηα δηνξηζκφ ζε ζέζεηο ηνπ Γεκνζίνπ 114. Ωζηφζν, σο έκκεζε δηάθξηζε εηο βάξνο ησλ αλδξψλ πξέπεη λα ζεσξεζεί ν θαζνξηζκφο ηνπ ειηθηαθνχ νξίνπ εηζφδνπ ζην 21 ν έηνο 115 (άξζξν 6 1) ηνπιάρηζηνλ φζνλ αθνξά ηηο θαηεγνξίεο ΠΔ θαη ΣΔ, αθνχ είλαη πξαθηηθά αδχλαην γηα έλαλ άλδξα πνπ έρεη ιάβεη παλεπηζηεκηαθή ή ηερλνινγηθή εθπαίδεπζε, λα έρεη εθπιεξψζεη ηηο 111 Ζ πξνζηαζία ηνπ ζχκαηνο κε βάζεο ηηο γεληθέο δηαηάδεηο πεξί πνηληθψλ αδηθεκάησλ (πξνζβνιή γελεηήζηαο αμηνπξέπεηαο ΠΚ, έξγσ εμχβξηζε 361ΠΚ, παξάλνκε βία 330 ΠΚ, εθβίαζε 385 ΠΚ) εληζρχζεθε κε ηε ζέζπηζε δηαθεθξηκέλεο παξαιιαγήο ηνπ άξζξνπ ΠΚ κε ην άξζξν 16 4 ηνπ λ. 3488, ζχκθσλα κε ην νπνίν: «Όπνηνο ηειεί ηελ πξάμε ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 337 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα, εθκεηαιιεπφκελνο ηελ εξγαζηαθή ζέζε ηνπ παζφληνο ή ηε ζέζε πξνζψπνπ πνπ έρεη εληαρζεί ζε δηαδηθαζία αλαδήηεζεο ζέζεο εξγαζίαο δηψθεηαη θαη έγθιεζε θαη ηηκσξείηαη κε θπιάθηζε απφ έμη (6) κήλεο κέρξη ηξία (3) έηε θαη κε ρξεκαηηθή πνηλή ηνπιάρηζηνλ ρηιίσλ (1.000) επξψ» 112 Γεξαξήο, φπ.ζει / Λπκπεξνπνχινπ Τξχθσλ, Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο απνδνρέο θαη ηελ απαζρφιεζε: πξφζθαηε λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο θαη ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ ζπγθξηηηθέο παξαηεξήζεηο κε αλαθνξά ζηε λνκνινγία ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, ΔιιΓλε (299) 113 Ν. 3528/2007 (ΦΔΚ Α 26) Κχξσζε ηνπ Κψδηθα Καηάζηαζεο Γεκνζίσλ Πνιηηηθψλ Γηνηθεηηθψλ Τπαιιήισλ θαη Τπαιιήισλ Ν.Π.Γ.Γ. 114 Τπελζπκίδεηαη φηη ν λ. 3488/2006 θαιχπηεη πιένλ θαη πεξηπηψζεηο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαη θαηά ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο ηνπ δεκνζίνπ. Πξηλ ηε ζέζε ζε ηζρχ ηνπ ελ ιφγσ λφκνπ, ηπρφλ ζηγφκελνο κπνξνχζε λα επηθαιεζηεί ην άκεζν απνηέιεζκα ησλ νδεγηψλ 76/2007 θαη 2202/73 ζηηο ζρέζεηο ηδησηψλ κε ην δεκφζην εξγνδφηε. Γηα ην άκεζν απνηέιεζκα ησλ νδεγηψλ γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ βι. Γεξαξή, φπ. ζει 1145/ Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει. 79 / Κπξηαδή, φπ.ζει / Λπκπεξνπνχινπ Τξχθσλ, φπ. ζει 306. ηελ απφθαζε Marshall (C- 152/84) αλαγλσξίζηεθε γηα πξψηε θνξά φηη ην άκεζν απνηέιεζκα ηεο νδεγίαο δελ κπνξεί λα δξάζεη νξηδφληηα θαη λα πξνβιεζεί έλαληη ηδησηψλ. Μπνξεί λα πξνβιεζεί κφλν έλαληη ηνπ θξάηνπο, αλεμάξηεηα απφ ην αλ απηφ ελεξγεί σο εξγνδφηεο ή σο δεκφζηα αξρή, θαζψο θαη έλαληη άιινπ νξγαληζκνχ ή επηρείξεζεο ή θνξέα πνπ ππφθεηηαη ζηελ επνπηεία ή ζηνλ έιεγρν ηνπ θξάηνπο ή πνπ έρεη εμαηξεηηθέο εμνπζίεο ζε ζρέζε κε εθείλεο πνπ απνξξένπλ απφ ηνπο ζπλήζεηο θαλφλεο πνπ εθαξκφδνληαη ζηηο ζρέζεηο ησλ ηδησηψλ. 115 Γεξαξήο,φπ.ζει / Κπξηαδήο, Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε. Ζ θνηλνηηθή ξχζκηζε θαη ν λ. 1414/1984, ΝνΒ (1140) /Σπειησηνπνχινπ - Κνπθνχιε, Σν ειιεληθφ δίθαην ηεο ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, ΔΔξγΓ (985) 30

40 ζηξαηησηηθέο ηνπ ππνρξεψζεηο ζηελ ειηθία απηή, ψζηε λα έρεη ην αληίζηνηρν ηππηθφ πξνζφλ (άξζξν 5 ΤΚ). Άξζε ηεο δηαθξίζεσο ζα ήηαλ εθηθηή ζηελ πεξίπησζε πνπ παχζεη λα απαηηείηαη σο ηππηθφ πξνζφλ δηνξηζκνχ γηα ηνπο άλδξεο ε πξνεγνχκελε εθπιήξσζε ησλ ζηξαηησηηθψλ ππνρξεψζεσλ ) Ννκνινγηαθή αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Ωο πξνο ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ δχν θχισλ ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ηε λνκνινγία ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ απαζρφιεζαλ σο επί ην πιείζηνλ ππνζέζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξφζβαζε ζε ηξαηησηηθά ψκαηα θαη ψκαηα Αζθαιείαο. 117 Έκκεζε δηάθξηζε ζεσξείηαη απφ ηε λνκνινγία φηη εηζάγεη ην άξζξν 1 1 ηνπ π.δ. 90/2003 θαηά ην νπνίν ηφζν νη άλδξεο φζν θαη νη γπλαίθεο ππνςήθηνη γηα εηζαγσγή ζηηο Αζηπλνκηθέο ρνιέο πξέπεη λα έρνπλ ειάρηζην χςνο 1,70 κ., δηάθξηζε ε νπνία πξνθχπηεη απφ ην δεδνκέλν ηεο θνηλήο πείξαο φηη νη άλδξεο είλαη πςειφηεξνη ησλ γπλαηθψλ. Γηραζκέλε, σζηφζν, εκθαλίδεηαη ε λνκνινγία γηα ην επηηξεπηφ απηήο ηεο δηάθξηζεο, αθνχ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο έγηλε δεθηφ φηη ε παξάβιεςε ηεο βηνινγηθήο δηαθνξάο νδεγεί ζε απζαίξεηε εμίζσζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαη αληίθεηηαη ζην χληαγκα 118, ελψ ζε άιιεο φηη ε ελ ιφγσ έκκεζε δηάθξηζε δηθαηνινγείηαη απφ ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, άζρεηνπο κε ην θχιν ησλ ππνςεθίσλ, δηφηη απνηειεί πξνυπφζεζε αλαγθαία θαη πξφζθνξε γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, δεδνκέλνπ φηη ην 116 Γεξαξήο, φπ., ν νπνίνο πξνηείλεη λα κπνξνχλ λα δηνξηζζνχλ νη άλδξεο πξηλ ή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζηξαηεχζεσο θαη λα ιακβάλνπλ εηδηθή άδεηα απνρήο απφ ηα θαζήθνληα ηνπο, δηαηεξψληαο ηε ζέζε θαη ηελ αξραηφηεηά ηνπο. Ο ίδηνο (φπ. ζει ) αλαθέξεηαη ζε δηαθξίζεηο πξντζρπζάλησλ λνκνζεηεκάησλ, π.ρ. ζε ξχζκηζε ηνπ Τπαιιειηθνχ Κψδηθα (πνπ θαηαξγήζεθε κε ην λ. 1735/1987) πνπ επέηξεπε κφλν γηα ηηο γπλαίθεο δηνξηζκφ ζην 18 ν έηνο γηα ηνπο θιάδνπο ΜΔ δαθηπινγξάθσλ, ζηελνγξάθσλ θαη ζηελνδαθηπινγξάθσλ. Απηή θαζεαπηή ε πξφβιεςε γηα εθπιήξσζε ησλ ζηξαηησηηθψλ ππνρξεψζεψλ σο επηπιένλ πξνυπφζεζεο δηνξηζκνχ πνπ ηζρχεη κφλν γηα ηνπο άληξεο δελ ζπληζηά παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, βι. ηδ 2061/2006, ΝΟΜΟ / ΓΔθΑζ 211/2009, ΝΟΜΟ 117 Δδψ εμεηάδνληαη δεηήκαηα δηαθξίζεσλ ελψ θαησηέξσ (ππφ Γ2) δεηήκαηα απνθιίζεσλ, θπξίσο κε ηε κνξθή πνζνζηψζεσλ, θαηά ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο εξγαζίαο ζε ηξαηησηηθά ψκαηα θαη ψκαηα Αζθαιείαο θαη ζε αληίζηνηρεο επαγγεικαηηθέο ρνιέο 118 ΓΔθΑζ 7937/2008, 34/2008, 737/2008, 1255/2007, 1256/2007, δεκ. ζε ΝΟΜΟ 31

41 αζηπλνκηθφ πξνζσπηθφ αζθεί δξαζηεξηφηεηεο πνπ απαηηνχλ ηδηαίηεξα θπζηθά θαη ζσκαηηθά πξνζφληα, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη νξηζκέλν ειάρηζην αλάζηεκα 119. Ωο πξνο ηηο δηαηάμεηο πνπ απαηηνχλ ηελ ίδηα κπτθή δχλακε κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, θαηά ηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο γηα ηελ θαηάηαμε ζην Ππξνζβεζηηθφ ψκα, ην ΓΔθΑζ 120 έθαλε δεθηφ, φηη πξφθεηηαη κελ γηα έκκεζε δηάθξηζε, ε νπνία πξνθχπηεη απφ ην δεδνκέλν ηεο θνηλήο πείξαο φηη νη άλδξεο θαηά κέζν φξν έρνπλ απμεκέλε ζε ζρέζε κε ηηο γπλαίθεο ζσκαηηθή δχλακε θαη αληνρή, δηάθξηζε φκσο ε νπνία δηθαηνινγείηαη απφ ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, δεδνκέλνπ φηη νη ππξνζβεζηηθνί ππάιιεινη θαηά ηελ εθπιήξσζε ησλ θαζεθφληψλ ηνπο αλαπηχζζνπλ δξαζηεξηφηεηεο, φπνπ ηα ζσκαηηθά πξνζφληα δηαδξακαηίδνπλ απνθαζηζηηθφ ξφιν θαη πξέπεη λα ηα έρνπλ φινη νη ππάιιεινη, αλεμαξηήησο θχινπ. Έρεη γίλεη δεθηφ, επίζεο, απφ ηε λνκνινγία φηη έγθπεο ππνςήθηεο πνπ αδπλαηνχλ λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ πγεηνλνκηθή ή αζιεηηθή εμέηαζε γηα ηελ πξφζιεςή ηνπο ζηε Γεκνηηθή Αζηπλνκία 121 ή σο εηδηθνί θξνπξνί 122, δε δηαγξάθνληαη απφ ηνλ πίλαθα επηηπρφλησλ αιιά αλαβάιιεηαη ε εμέηαζή ηνπο γηα κεηά ηνλ ηνθεηφ. Αληίζεηε εθδνρή ζπληζηά ιηγφηεξν επλντθή κεηαρείξηζε γπλαίθαο ιφγσ εγθπκνζχλεο, πνπ απνηειεί άκεζε δηάθξηζε κε βάζε ηνπ θχιν 123 αιιά πξνζθξνχεη θαη ζηελ δηάηαμε 21 πεξί πξνζηαζίαο ηεο κεηξφηεηαο, θαζψο θαη ζηελ αξρή ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο. Όζνλ αθνξά ηα πνιηηηθά δηθαζηήξηα, ε απφθαζε 1360/ , ππήξμε ε πξψηε αξενπαγηηηθή απφθαζε κε αληηθείκελν ηελ δηάθξηζε ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε. Δξκελεχνληαο ηηο δηαηάμεηο ηνπ λ. 1414/1984 ππφ ην θσο ηεο νδεγίαο 76/207, ν ΑΠ έθξηλε φηη απαγνξεχεηαη, ε πξνθήξπμε ζέζεσλ εξγαζίαο ρσξηζηψλ γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο θαη ε θαηάξηηζε ρσξηζηψλ πηλάθσλ επηηπρφλησλ ζην δηαγσληζκφ κε βάζε ην θχιν θαη ε πξφζιεςε απφ ηνπο πίλαθεο ησλ 119 ηδ 1247/2008 θαη ΓΔθΑζ 1425/2007, 919/2008, 915/2008, 911/2008 δεκ. ζε ΝΟΜΟ 120 ΓΔθΑζ 1010/2009, 1020/2009, 1021/2009, 851/2008, δεκ. ζε ΝΟΜΟ 121 ΓΔθΑζ /2009, ΝΟΜΟ. Γηα ην δήηεκα βι. θαη ηε γλσκνδφηεζε ηνπ ΝΚ 176/ ΓΔθΛαξ 56/2006, Αξκ άξζξν 2 7 ηεο νδεγίαο 76/207 φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 1 2 ηεο νδεγίαο 2002/ Γλ/ε , Γλε , ΓΔΝ , ΔΔξγΓ , Σν Γηα ην ζρνιηαζκφ ηεο απφθαζεο βι. Banks, Αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην θνηλνηηθφ δίθαην, ζε ζρέζε κε ηελ πξφζθαηε λνκνινγία ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, ΔιιΓλε / Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει.215 /Εεξδειήο, Δξγαηηθφ Γίθαην Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, φπ.ζει. 286 επ. / Μπαθφπνπινο, Οη πξφζθαηεο εμειίμεηο ηεο λνκνινγίαο ηνπ Αξείνπ Πάγνπ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ζηελ ακνηβή εξγαζίαο θαη ηελ απαζρφιεζε ζε Καδάθν Α. (επηκ.), Οη αξρέο ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ ησλ ζπκβάζεσλ. Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Κνηλνηηθφ δίθαην θαη εμειίμεηο ζηε λνκνινγία ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, Δηαηξία Ννκηθψλ Βνξείνπ Διιάδνο, άθθνπιαο, Θεζ/λίθε 1995, ζει. 148 επ./ Σπειησηνπνχινπ- Κνπθνχιε, Απνηειεζκαηηθή δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ. Οη ΑΠ 657, 658, 1360/1992 θαη 79/1993, ΔιιΓλε (259) 32

42 επηηπρφλησλ ηνπο ελφο θχινπ, θαη επηινγή ηνπ εξγνδφηε, ρσξίο λα ιακβάλεηαη ππφςε ε θαιχηεξε βαζκνινγία ή ε ζεηξά θαηάηαμεο ησλ επηηπρφλησλ ησλ ππνςεθίσλ 125. Πεξαηηέξσ, ην Γηθαζηήξην, αθνχ επεζήκαλε ηελ απνπζία ξεηήο πξφβιεςεο αζηηθψλ θπξψζεσλ απφ ην λ. 1414, εξκήλεπζε ηα άξζξα 185, 186 θαη 192 ΑΚ, ζρεηηθά κε ηε ζχλαςε ησλ ζπκβάζεσλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα άξζξα 361 (ζχζηαζε ελνρήο) θαη 648 (έλλνηα ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο), θαη ην άξζξν 3 ηνπ λ.1414, πξνθεηκέλνπ λα επηβάιεη αζηηθέο θπξψζεηο 126. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηελ άπνςε πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηελ ελ ιφγσ απφθαζε, πνπ είλαη θαη ε θξαηνχζα, ε πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ απνηειεί πξφηαζε γηα ζχλαςε ζχκβαζεο, ελψ ε ππνβνιή αίηεζεο ζπκκεηνρήο ζπληζηά απνδνρή ηεο πξφηαζεο, κε ηελ νπνία θαηαξηίδεηαη νξηζηηθή ζχκβαζε εξγαζίαο, ηεινχζα ππφ ηελ αίξεζε ηεο επηηπρίαο ζην δηαγσληζκφ θαη ηεο θέλσζεο ζέζεο αληίζηνηρεο πξνο ηε ζεηξά επηηπρίαο ηνπ δηαγσληζζέληνο 127. Οπνηαδήπνηε ξήηξα πνπ θαζνξίδεη δηαθνξεηηθά θξηηήξηα επηινγήο γηα ηνπο δηαγσληδνκέλνπο κε βάζε ην θχιν είλαη 125 Ζ εθεηεηαθή απφθαζε (ΔθΘεζ 2886/1990 Αξκ , ΓΔΝ , ΔΔξγΓ) είρε θξίλεη, κε θαζφινπ πεηζηηθή αηηηνινγία, φηη ε ζχληαμε ρσξηζηψλ πηλάθσλ επηηπρίαο αλά θχιν φρη κφλν δελ απαγνξεχεηαη αιιά θαη επηβάιιεηαη απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, πξνθεηκέλνπ λα απνθιεηζζεί ε πξφζιεςε επηηπρφλησλ ηνπ ελφο κφλν θχινπ. Αληίζεηα, ζηελ νξζή θαηεχζπλζε, πξνο απηήλ πνπ θηλήζεθε θαη ε αξενπαγηηηθή απφθαζε, είρε θηλεζεί ην πξσηνβάζκην δηθαζηήξην (ΜΠξΘεζ 342/1989, Αξκ ) 126 Ο ΑΠ ππελζχκηζε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ ζχκθσλα κε ηελ νπνία «ε ηζφηεηα επθαηξηψλ δελ κπνξεί λα εμαζθαιηζηεί παξά κε θαηάιιειν ζχζηεκα θπξψζεσλ θαη φηη ν εζληθφο δηθαζηήο νθείιεη λα αλαδεηήζεη αλάκεζα ζηηο ξπζκίζεηο ηεο εζληθήο λνκνζεζίαο ηνπ εθείλεο πνπ ζπλεπάγνληαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε θχξσζε. Απνηειεζκαηηθφηεξε δε θχξσζε είλαη απηή πνπ εμαζθαιίδεη ζην ζηγφκελν εξγαδφκελν δηθαζηηθή πξνζηαζία πξαγκαηηθή θαη απνηειεζκαηηθή, πνπ έρεη πξαγκαηηθά απνηξεπηηθά απνηειέζκαηα απέλαληη ζηνλ εξγνδφηε. Δμάιινπ ε βαξχηεηα ηεο θπξψζεσο πξέπεη λα είλαη αλάινγε κε ηε δεκία πνπ έρεη ππνζηεί ν εξγαδφκελνο. Γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ εθαξκνγή ηεο Οδεγίαο ν εζληθφο δηθαζηήο νθείιεη λα εξκελεχζεη θαη εθαξκφζεη ην εζληθφ ηνπ δίθαην θάησ απφ ην θσο ηνπ θεηκέλνπ θαη ηνπ ζθνπνχ ηεο νδεγίαο». Βι. θαη ηηο απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ ζηηο ππνζέζεηο Colson, C-14/1983,πιι , Harz C-79/1983, πιι ΑΠ 79/1993, ΑξρΝ , Γ/λε , ΓΔΝ , ΔΔξγΓ , ΝνΒ / ΑΠ 1095/1998, Γ/λε / ΑΠ 821/1987, ΓΔΝ , ΔΔΝ / ΜΠξΘεζ 342/1989, φπ. βι θαη Βιαζηφ, Αηνκηθφ Δξγαηηθφ Γίθαην, η. 1, Αλη. Ν. άθθνπιαο 1999, ζει. 348/ Γθνχην, Δξγαηηθφ Γίθαην (Δηζαγσγή Αηνκηθή ρέζε Δξγαζίαο), Δ&Α Αλαζηαζίνπ, Αζήλα 1999, ζει. 236 / Εεξδειή, φπ.ζει Αληίζεηα, ε ΔθΘεζ 2886/1990,φπ. έθξηλε φηη κε ηελ ζπκκεηνρή ησλ ππνςεθίσλ ζην δηαγσληζκφ θαη ηελ απνδνρή ηεο πεξηιακβαλφκελεο ζηελ πξνθήξπμε πξνηάζεσο, ζπλήθζε απιψο πξνζχκθσλν γηα ηελ θαηάξηηζε ζχκβαζεο εξγαζίαο. χκθσλα κε κηα άιιε άπνςε πνπ είρε εθθξαζηεί παιαηφηεξα ζηε λνκνινγία, ε πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ ζπληζηά πξφζθιεζε γηα ππνβνιή πξνηάζεσλ, ε ππνβνιή ππνςεθηφηεηαο γηα ηνλ δηαγσληζκφ ζπληζηά πξφηαζε γηα ζχκβαζε ελψ ην απνηέιεζκα ηνπ δηαγσληζκνχ ζπληζηά απνδνρή ηεο πξφηαζεο γηα ηνπο επηηπρφληεο βι. ΜΠξΘεζ 226/1989, Αξκ / ΜΠξΒεξ 83/1982, ΔΔξγΓ Γηα ην δήηεκα ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ζηηο πξνζιήςεηο κε δηαγσληζκφ βι. θαη Μήηζνπ, ΔΔξγΓ επ. Όπνπ ζεκεηψλεηαη φηη εάλ ε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ εκπεξηέρεηαη ζηνπο ίδηνπο ηνπο φξνπο ζπκκεηνρήο ζε δηαγσληζκφ π.ρ. απνθιεηζκφο ππνςήθησλ γπλαηθψλ, νη ππνςήθηεο πξέπεη λα ζεσξήζνπλ ην ζρεηηθφ φξν άθπξν, λα δειψζνπλ ζπκκεηνρή θαη πξνζέιζνπλ ζηνλ θαζνξηζκέλν ηφπν θαη ρξφλν εμέηαζεο ησλ ππνςεθίσλ. Οκνίσο θαη Γνπιθέξε, Ηζφηεηα ησλ δχν θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Παπαδήζεο 1994, ζει

43 απνιχησο άθπξε, ρσξίο θαηά ηα ινηπά λα ζίγεηαη ην θχξνο ηνπ δηαγσληζκνχ 128. Ο ππνςήθηνο πνπ πέηπρε ζην δηαγσληζκφ θαη πιεξνί θαη ηνπο ινηπνχο φξνπο ηεο πξνθήξπμεο, δηθαηνχηαη λα πξνζιεθζεί, αλ δε ν εξγνδφηεο αξλείηαη λα ηνλ πξνζιάβεη, θαη αληί γη απηφλ πξνζιακβάλεη άιινλ κε κηθξφηεξε βαζκνινγία, επεηδή αλήθεη ζην άιιν θχιν, βξίζθεηαη ζε ππεξεκεξία θαη νθείιεη ην ζπκθσλεζέληα κηζζφ (ΑΚ 656) ή ειιείςεη απηνχ ηνλ εηζηζκέλν κηζζφ (ΑΚ 653). 129 Γ. Απνθιίζεηο από ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 1) Ννκνζεηηθή αληηκεηψπηζε ησλ απνθιίζεσλ Σν άξζξν 2 2 ηεο νδεγίαο 76/207, φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην άξζξν 2 6 ηεο νδεγίαο 2002/73 παξείρε ζηα θξάηε κέιε ηελ επρέξεηα λα εηζάγνπλ εμαηξέζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, φηαλ ην θχιν κπνξεί λα απνηειέζεη απνθαζηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ άζθεζε κηαο επαγγεικαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. 130 Ο έιιελαο λνκνζέηεο επέιεμε λα κελ θάλεη ρξήζε ηεο επρέξεηα απηήο αιιά θαη λα θαηαξγήζεη ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 10 ηνπ λ , ε νπνία πξνέβιεπε ηε δπλαηφηεηα απαζρφιεζεο πξνζψπσλ ηνπ ελφο θχινπ ζε επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηηο νπνίεο ην θχιν ζπληζηά παξάγνληα απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο (άξζξν 10 1β) θαζψο θαη ηε δπλαηφηεηα αλαθνξάο ελφο κφλν θχινπ ζε δηαθεκίζεηο, αγγειίεο θαη πξνθεξχμεηο, φηαλ ε εξγαζία ή ην απνηέιεζκα ηεο κφλν απφ ην θχιν απηφ κπνξνχλ 128 ΑΠ 1095/1998, φπ./ ΑΠ 199/1995, ΔΔΝ , ΔΔξγΓ / ΑΠ 198/1999, ΓΔΔ , ΓΔΝ , Σν Ζ ππνρξέσζε ηνπ εξγνδφηε λα πξνζιάβεη ηνλ ππνςήθην ζε βάξνο ηνπ νπνίνπ έγηλε ε δηάθξηζε δελ απνηειεί, ζχκθσλα θαη κε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ αλαγθαία θχξσζε γηα ηελ πινπνίεζε ηεο Οδεγία 76/207. ηηο πξνζιήςεηο κε δηαγσληζκφ, ε ειιεληθή λνκνινγία δέρζεθε ηελ απηνδίθαηε θαηάξηηζε ζχκβαζεο κε ππνςεθίνπο πνπ ππέζηεζαλ δηάθξηζε, ζπλέπεηα ε νπνία δε ζπλδέεηαη εηδηθά κε ηελ παξαβίαζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ δχν θχισλ, αθνχ απηή ζα επήξρεην αλ θξηλφηαλ σο άθπξνο νπνηνζδήπνηε άιινο φξνο ηνπ δηαγσληζκνχ. Όπσο αλαθέξζεθε αλσηέξσ, φηαλ νη πξνζιήςεηο δε γίλνληαη κε πξνθήξπμε δηαγσληζκνχ, ε βαζηδφκελε ζην θχιν δηάθξηζε δελ κπνξεί λα έρεη σο ζπλέπεηα ηελ θαηάξηηζε ζχκβαζεο κε ην πξφζσπν εθείλν πνπ αλ δελ κεζνιαβνχζε ε ζε βάξνο ηνπ δηάθξηζε ζα είρε πξάγκαηη πξνζιεθζεί γηαηί θάηη ηέηνην ζα ζπληζηνχζε ππέξκεηξν πεξηνξηζκφ ηεο ζπκβαηηθήο ειεπζεξίαο ηνπ εξγνδφηε 130 Βι. αλση. Μέξνο 1 ν ππφ Γ1 131 Γηα ην άξζξν 10 ηνπ λ βι. Βάγηα, Ζ εθαξκνγή ζηελ Διιάδα ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ, ΔιιΓλε (39), ν νπνίνο επηζεκαίλεη ηελ κε εθπιήξσζε εθ κέξνπο ηνπ έιιελα λνκνζέηε ηεο ππνρξέσζήο ηνπ λα νξίζεη ξεηψο ηηο εμαηξέζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη Βιαζηφ, Ηζφηεηα θαη ίζε κεηαρείξηζε ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 1988, ζει

44 λα παξαζρεζνχλ (άξζξν 10 3). Ωζηφζν, παξακέλεη ζε ηζρχ ν λ. 2595/ ( Κχξσζε ηνπ Πξφζζεηνπ Πξσηνθφιινπ ζηνλ Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Υάξηε) πνπ ζηελ παξάγξαθν 4 ηνπ άξζξνπ 1 (Γηθαίσκα ζηελ ηζφηεηα επθαηξηψλ θαη κεηαρείξηζεο ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο θαη ηνπ επαγγέικαηνο, ρσξίο δηάθξηζε ιφγσ ηνπ θχινπ) νξίδεη φηη «κπνξνχλ λα εμαηξεζνχλ απφ ην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ παξφληνο άξζξνπ ή ζπγθεθξηκέλσλ δηαηάμεψλ ηνπ, νη επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ εμαηηίαο ηεο θχζεο ή ησλ ζπλζεθψλ άζθεζήο ηνπο δελ κπνξνχλ λα αλαηεζνχλ παξά κφλν ζε άηνκα νξηζκέλνπ θχινπ». χκθσλα κε κία άπνςε 133, κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ ην 2001, θαηαξγήζεθε πιήξσο ε δπλαηφηεηα λνκνζεηηθψλ απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο 134, πνπ πξνέβιεπε ε αλαζεσξεζείζα δηαηχπσζε, γηα απνρξψληεο ιφγνπο, θαη γηα ην ιφγν απηφ ε επηινγή ηνπ λ λα θαηαξγήζεη ηηο απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε είλαη ζπκβαηή ηφζν κε ην αλαζεσξεκέλν άξζξν 116 2, φζν, ζχκθσλα κε ηελ ίδηα άπνςε, θαη κε ηελ ίδηα ηελ νδεγία, ε νπνία απαγνξεχεη θαηά ηε κεηαθνξά ηεο ηε κείσζε ηνπ παξερφκελνπ απφ ηελ εζληθή λνκνζεζία επηπέδνπ πξνζηαζίαο. Καηά ηελ αληίζεηε άπνςε 135, πνπ εθθξάζηεθε θαη απφ ηελ Οινκέιεηα ηνπ ηδ 136, νη λνκνζεηηθέο απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε δελ κπνξεί λα απνθιεηζηεί θαη ππφ ηελ ηζρχ ηνπ αλαζεσξεκέλνπ άξζξνπ φηαλ απηφ ππαγνξεχεηαη απφ ηε θχζε ή ηηο ζπλζήθεο αζθήζεσο ηεο εξγαζίαο θαη ηεξείηαη ε αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο. Γεγνλφο είλαη φηη ε απφιπηε απαγφξεπζε απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ίζεο πξφζβαζεο ησλ δχν θχισλ ζηελ απαζρφιεζε δεκηνπξγεί δπζθακςίεο ζηελ πξάμε ζε πεξηπηψζεηο πνπ είλαη ινγηθά θαη πξαθηηθά αδχλαην νξηζκέλεο επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο λα αζθεζνχλ απφ άηνκα ζπγθεθξηκέλνπ θχινπ π.ρ. κνληέιν γηα 132 ΦΔΚ Α 63/ Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει. 167, / Τζηιηψηεο, ΓηΑ 10/ (496) / Χξπζφγνλνο,φπ. βι θαη ηελ Δηζεγεηηθή Έθζεζε ηνπ σ θαη αληηθαηαζηάζεθε απφ ηε δπλαηφηεηα ιήςεο ζεηηθψλ κέηξσλ ππέξ ηνπ ππνεθπξνζσπνχκελνπ θχινπ 135 Παξαξάο, Θεκηηέο νη δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ θαη κεηά ηελ ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ ρφιην ζηελ ΟιΔ 1986/2005, ΓηΑ 32/ (1341 επ.) /Χηψινο, Ζ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ελ φςεη θαη ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο, ηνπ άξζξνπ 119 ηεο πλζήθεο ΔΟΚ, θαζψο θαη ηεο νδεγίαο 76/207/ΔΟΚ, ΓηΓηθ (319) 136 ΟιηΔ 1986/2005, ΔΓΓ κε παξαη. Παπαθσλζηαληίλνπ, ΔΓΓ 2006, ζρνι. Αιηκπέξηε ΓηΑ 32/ πνπ κε νξηαθή πάλησο πιεηνςεθία, έθξηλε ππέξ ηεο δπλαηφηεηαο απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ, θαζψο κηα απφιπηε απαγφξεπζε ζα έπξεπε λα νξίδεηαη ξεηά ή λα ζπλάγεηαη ζαθψο απφ ηηο νηθείεο ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο. Βι. αλαιπηηθά θαησηέξσ ζην θεθάιαην γηα ηελ λνκνινγηαθή αληηκεηψπηζε ησλ απνθιίζεσλ 35

45 αλδξηθά ή γπλαηθεία ξνχρα, εζνπνηφο γηα αλδξηθφ ή γπλαηθείν ξφιν 137, επαγγεικαηίεο παίθηεο αλδξηθψλ ή γπλαηθείσλ αζιεηηθψλ νκάδσλ 138, πξνζσπηθφ αζθαιείαο πνπ δηεμάγεη ζσκαηηθφ έιεγρν 139. Ο έιιελαο λνκνζέηεο ζα έπξεπε ίζσο λα θάλεη ρξήζε ηεο επρέξεηαο πνπ ηνπ παξέρεη ην θνηλνηηθφ δίθαην, θαηνλνκάδνληαο φκσο κε αθξίβεηα ηελ εμαηξνχκελεο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηεξψληαο ηελ αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο 140. Αμίδεη, ηέινο, λα ζεκεησζεί φηη ν έιιελαο λνκνζέηεο θαηήξγεζε φιεο ηηο δηαηάμεηο πνπ θαζηέξσλαλ πνζνζηψζεηο 141 ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ θαη πεξηφξηδαλ ηελ πξφζβαζή ηνπο ζηηο ρνιέο ηεο Αζηπλνκίαο 142, ζηηο ηξαηησηηθέο ρνιέο 143, ζην 137 Πεηξφγινπ, φπ.ζει. 88.βι θαη Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, Καξνχδνο, Φνξνινγηθή Δπηζεψξεζε (2072), ν νπνίνο ζεσξεί φηη ε κε ζέζπηζε εμαηξέζεσλ ζα ππεξθεξαζζεί ζην κέιινλ απφ ηε λνκνινγία πνπ ζα θιεζεί λα εξκελεχζεη ηεινινγηθά ηνλ λφκν. χκθσλα κε ηελ άπνςε πνπ δε δέρεηαη ηε ζπκβαηφηεηα ησλ απνθιίζεσλ κε ην χληαγκα θαη ην θνηλνηηθφ δίθαην, νη πεξηπηψζεηο απηέο δελ απνηεινχλ δηάθξηζε θαη άξα απφθιηζε απφ ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ αιιά θαιχπηνληαη ππφ ηνλ φξν «γλήζην επαγγεικαηηθφ πξνζφλ», πνπ δηαηχπσζε ην ΓΔΚ, βι. Γηαλλαθνχξνπ, φπ. 138 Pelissier J. Supiot A. Jeammaud A., Droit du travail, Dalloz 2008, ζει Schaub ζην Schaub G. Koch Ur. Linck K., Arbeitsrechts - Handbuch, C.H. Beck München 2005, 165, 10, ζει Δλψ νη ππφινηπεο αλαθεξφκελεο πεξηπηψζεηο αλαθέξνληαη ζε θαζαξά βηνινγηθνχο ιφγνπο, ε αλάζεζε π.ρ. ζσκαηηθνχ ειέγρνπ ζε γπλαίθεο ζε αεξνδξφκηα κφλν απφ γπλαίθεο επηβάιιεηαη απφ ιφγνπο θνηλσληθήο εζηθήο 140 Γηαλλαθνχξνπ, φπ.ζει. 168, Κπξηαδήο, φπ.ζει Σα θξάηε κέιε έρνπλ αθνινπζήζεη ηξεηο βαζηθέο κεζφδνπο γηα ηε ζπγθεθξηκελνπνίεζε ηεο εμαίξεζεο ηνπ άξζξνπ 2 2 ηεο νδεγίαο 76/207 : κε γεληθή ξήηξα, κε απνθιεηζηηθή λνκνζεηηθή απαξίζκεζε ησλ εμαηξνπκέλσλ δξαζηεξηνηήησλ ή επί ηε βάζεη ξεηήο λνκνζεηηθήο εμνπζηνδνηήζεσο, ε νπνία θαζνξίδεη δεζκεπηηθά ηα θξηηήξηα κε βάζε ηα νπνία ην εμνπζηνδνηνχκελν εθηειεζηηθφ φξγαλν εθδίδεη ηνλ θαηάινγν θαη ηνλ κεηαβάιιεη πεξηνδηθά (απηφ πξνβιέπεη γηα παξάδεηγκα ν γαιιηθφο εξγαηηθφο θψδηθαο, άξζξν L , Pelissier J. Supiot A. Jeammaud A,φπ). χκθσλα κε ην ΓΔΚ, ζηελ απφθαζε Δπηηξνπή θαηά Γεξκαλίαο (πιι. 1985, ζει. 1474) θαη νη ηξεηο απηνί ηξφπνη είλαη απνδεθηνί απφ ηελ νδεγία ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη επηηπγράλνπλ λα θαηαζηήζνπλ ζαθέο πνηα επαγγέικαηα εμαηξνχληαη. Μηα γεληθή ξήηξα φπσο απηή ηνπ άξζξνπ 611 α ΗΗ ηνπ ΓεξκΑΚ, ε νπνία ήηαλ φκνηα κε ηε ξήηξα ηνπ άξζξνπ 10 1β ηνπ λ. 1414/1984, δελ αξθεί γηα λα πεηχρεη ηελ απαηηνχκελε γηα ηνλ έιεγρν ηεο Δπηηξνπήο. Σν ΓΔΚ επεζήκαλε φηη νη απνθιίζεηο κπνξνχλ λα αθνξνχλ ζπγθεθξηκέλεο κφλν ζέζεηο ή επαγγεικαηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη πξέπεη λα είλαη ζχκθσλεο κε ηελ αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο (ππφ ην πξίζκα απηφ εκθαλίδεηαη πξνβιεκαηηθή θαη ε ξχζκηζε ηνπ Παξαξηήκαηνο ζην Πξσηφθνιιν ζηνλ Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Υάξηε λ.2595/1998- ζην άξζξν 1 4 ηνπ νπνίνπ νξίδεηαη φηη «ε δηάηαμε απηή δελ ζπλεπάγεηαη ππνρξέσζε γηα ηα Μέξε λα θαζνξίζνπλ κέζσ ηεο λνκνζεηηθήο ή ηεο θαλνληζηηθήο νδνχ ηνλ θαηάινγν ησλ επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, νη νπνίεο, εμαηηίαο ηεο θχζεο ή ησλ ζπλζεθψλ άζθεζήο ηνπο, κπνξνχλ λα αζθεζνχλ απφ εξγαδνκέλνπο νξηζκέλνπ θχινπ). 141 Σα κέηξα απηά πνπ ζπλίζηαληαη ζηε ζέζε αλψηαησλ νξίσλ γηα ηε ζπκκεηνρή θαηεγνξηψλ αηφκσλ ζε έλα πεδίν αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο. νλνκάδεη ν Γεξαπεξίηεο «αλάζηξνθεο πνζνζηψζεηο», ν νπνίνο ζεκεηψλεη φηη δελ ζπλδένληαη κε ηε γεληθή πξνβιεκαηηθή πεξί ζεηηθψλ κέηξσλ ζηνλ βαζκφ πνπ νπζηαζηηθά ζηξεβιψλνπλ ηε ινγηθή πάλσ ζηελ νπνία νηθνδνκείηαη ε ζεσξία ηνπο, Γεξαπεξίηεο Ηζφηεηα θαη ζεηηθά κέηξα, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 2007, ζει. 10 θαη Με ην άξζξν 20 ηνπ λ. 3103/2003 θαηαξγήζεθε ην άξζξν 12 1 ηνπ λ. 2713/1999 πνπ θαζφξηδε ην πνζνζηφ ησλ εηζαγνκέλσλ γπλαηθψλ ζηηο Αζηπλνκηθέο ζρνιέο ζε 15% επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ εηζαθηέσλ. Δπίζεο, κε ην άξζξν 30 1 ηνπ λ. 3448/2006 θαηαξγήζεθε ην άξζξν 27 7 ηνπ λ. 3013/2002 πνπ πξνέβιεςε πνζφζησζε εηο βάξνο ησλ γπλαηθψλ (15%) θαηά ηελ πξφζιεςε εηδηθψλ έλζηνισλ ππαιιήισλ ηεο δεκνηηθήο αζηπλνκίαο 143 Με ην άξζξν 6 2 ηνπ 2913/2001 θαηαξγείηαη ην άξζξν 25 ηνπ λ.2102/1992 πνπ πξνέβιεπε φηη ην πνζνζηφ ησλ εηζαγνκέλσλ γπλαηθψλ ζηηο Αλψηαηεο ηξαηησηηθέο ρνιέο,, θαζνξίδεηαη θαη' έηνο κε 36

46 Ππξνζβεζηηθφ ψκα 144 ζην επάγγεικα ηνπ πλνξηαθνχ Φχιαθα 145 θ.ιπ. Οη δηαηάμεηο απηέο είραλ σο θνηλή θηινζνθία 146 ηελ αλάγθε απνηειεζκαηηθήο άζθεζεο ηεο απνζηνιήο ησλ σκάησλ θαη ηελ εμππεξέηεζε έηζη ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, κηα απνζηνιή πνπ ε επίηεπμε ηεο πεξηιακβάλεη θαη δξαζηεξηφηεηεο γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ είλαη απαξαίηεηα βηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ελφο θχινπ (ηνπ αλδξηθνχ). 2) Ννκνινγηαθή αληηκεηψπηζε ησλ απνθιίζεσλ Πινχζηα είλαη ε λνκνινγία ηνπ ηδ ζρεηηθά κε ηε ζπληαγκαηηθφηεηα δηαηάμεσλ πνπ εηζάγνπλ απνθιίζεηο απφ ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζηα ηξαηησηηθά ψκαηα θαη ηα ψκαηα Αζθαιείαο. Ζ κέρξη ζήκεξα λνκνινγία έθξηλε, σο επί ην πιείζηνλ, δηαθνξέο πνπ δηέπνληαλ απφ ην χληαγκα πξηλ ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001, πνπ επέηξεπε ξεηψο ηηο απνθιίζεηο εθφζνλ πξνβιέπνληαλ απφ εηδηθή δηάηαμε λφκνπ θαη ζπλέηξεραλ «απνρξψληεο ιφγνη» 147. Με ηελ απφθαζε 1986/ ε Οινκέιεηα ηνπ ηδ έθαλε δεθηφ, κε νξηαθή πιεηνςεθία, φηη κε ηελ αλαζεψξεζε ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο δελ απαγφξεπζε απνιχησο νπνηαδήπνηε απφθιηζε απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ. Μηα απφιπηε απαγφξεπζε ζα έπξεπε λα νξίδεηαη ξεηά ή, ηνπιάρηζηνλ, λα ζπλάγεηαη ζαθψο απφ ηηο νηθείεο ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο, δεδνκέλνπ φηη δηθαηνινγεκέλεο απνθιίζεηο δελ απαγνξεχνληαη απφ ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ. πλεπψο, νη απνθιίζεηο είλαη θαη εμαίξεζε ζεκηηέο εθφζνλ πξνβιέπνληαη απφ εηδηθή απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Δζληθήο Άκπλαο, κεηά πξφηαζε ηνπ θαηά Κιάδν νηθείνπ Αλψηαηνπ πκβνπιίνπ 144 Με ην άξζξν 12 3 ηνπ λ. 3387/2005 θαηαξγήζεθε ε πνζφζησζε ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ(10%), πνπ πξνέβιεπε ην άξζξν 12 2 ηνπ 2713/ Με ην άξζξν 1 3 λ. 3181/2003 θαηαξγήζεθε ην άξζξν 1 2 ηνπ λ. 2838/2000 (πνπ ηξνπνπνίεζε ην άξζξν 3 1 ηνπ λ. 2622/1998) πνπ θαζφξίδε ην πνζνζηφ, ησλ γπλαηθψλ πνπ πξνζιακβάλνληαη σο πλνξηαθνί Φχιαθεο ζε 10% 146 Πνπ απνηππψλεηαη ζπλήζσο ζην θείκελν ηνπ λφκνπ ή ζηελ αηηηνινγηθή ηνπ Έθζεζε. Ο βαζκφο εμεηδίθεπζεο ησλ ιφγσλ πνπ ζεκειηψλνπλ ηηο απνθιίζεηο γηα ιφγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο θαίλεηαη λα επεξεάδεη ηε λνκνινγία, φηαλ θξίλεη ηε ζπληαγκαηηθφηεηά ηνπο 147 Γηα ηελ λνκνινγηαθή εξκελεία ησλ απνρξψλησλ ιφγσλ, βι.αλση. ππνζ Όπ. βι. θαη ηδ 1247/2008,φπ. 37

47 δηάηαμε λφκνπ, δηθαηνινγνχληαη απφ ηε θχζε θαη ηηο ζπλζήθεο ηεο εξγαζίαο θαη είλαη απνιχησο αλαγθαίεο θαη πξφζθνξεο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ επηδησθφκελνπ ζθνπνχ 149. χκθσλα κε ηελ άπνςε ηεο κεηνςεθίαο, ν αλαζεσξεηηθφο λνκνζέηεο, κε ηελ πιήξε αληηθαηάζηαζε ηεο πξντζρχνπζαο δηάηαμεο 116 2, ζέιεζε λα θαηαξγήζεη ηε δπλαηφηεηα απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ 150. Με βάζε ηελ ηζηνξηθή θαη ηεινινγηθή εξκελεία ηνπ άξζξν αιιά θαη ηελ εξκελεία ησλ άξζξσλ 4 2 θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ην άξζξν , ε κεηνςεθία ζεψξεζε φηη ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο δελ έθαλε ρξήζε ηεο παξερφκελεο απφ ην άξζξν 2 2 ηεο νδεγίαο 76/207 επρέξεηαο απνθιίζεσλ απφ ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. ηελ επίδηθε ππφζεζε, ε Οινκέιεηα, έθξηλε σο αληηζπληαγκαηηθφ 152 ην άξζξν 1 ηνπ λ. 2622/1998 πνπ πεξηφξηδε ηηο πξνζιήςεηο γπλαηθψλ ζε ζέζεηο ζπλνξηαθψλ θπιάθσλ ζην 10% ηνπ αξηζκνχ ησλ ζέζεσλ, θαζψο νη επηθαινχκελεο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ ζπλζεθψλ άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ζπλνξηαθνχ θχιαθα δελ απνηεινχλ, ιφγσ ηεο γεληθφηεηάο ηνπο, ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο πείξαο, θξηηήξηα ζπγθεθξηκέλα θαη πξφζθνξα λα δηθαηνινγήζνπλ ηηο πνζνζηψζεηο. 149 Σελ άπνςε ηεο ΟιηΔ πεξί ηεο δπλαηφηεηαο απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαη ππφ ην αλαζεσξεκέλν χληαγκα, πηνζέηεζε ε λνκνινγία ηνπ Γηνηθεηηθνχ Δθεηείνπ Αζελψλ, πνπ έθξηλε φηη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ.2936/2001, φπσο αληηθαηαζηάζεθε κε ην άξζξν 6 ηνπ λ. 3036/2002, θαηά ην κέξνο πνπ πξνβιέπεη ηελ θαηάηαμε ησλ γπλαηθψλ ζηηο Έλνπιεο Γπλάκεηο σο ΔΠΟΠ κφλν ζε εηδηθφηεηεο δηνηθεηηθήο κέξηκλαο θαη ππνζηήξημεο ησλ Κιάδσλ ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ, δελ αληίθεηηαη ζηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο, αθνχ ν πεξηνξηζκφο ζεζπίζηεθε κε βάζε ην πξφζθνξν θξηηήξην ηεο θχζεο ηεο απνζηνιήο ησλ Δλφπισλ Γπλάκεσλ, βι. απνθάζεηο ΓΔθΑζ, δεκνζηεπκέλεο ζε ΝΟΜΟ: 1080/2007, 1076/2007, 1293/2007 / 1039/2007. Οκνίσο θαη νη ηδ 281/2007 (κε επίδηθν αληηθείκελν θαη ζέζε ηαπηφζεκε κε απηά ηεο Οινκειείαο) θαη 1247/2007,φπ /ΓΔθΑζ 1425/2007,φπ 150 Με ηελ άπνςε απηή ζπληάρζεθαλ νη απνθάζεηο ΓΔθΑζ 25/2005, ΓηΓηθ θαη ΓΔθΘεζ2360/2005, Αξκ πνπ έθξηλαλ φηη ε πνζφζησζε (15%) εηο βάξνο ησλ γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζιεςε έλζηνισλ ππαιιήισλ ηεο δεκνηηθήο αζηπλνκίαο (άξζξν 27 7 λ.3013/2002) αληίθεηηαη ζην αλαζεσξεκέλν χληαγκα, ππφ ηελ ηζρχ ηνπ νπνίνπ δελ είλαη δπλαηέο νη απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο. Γηα ηνλ ίδην ιφγν ε ΓΔθΑζ 1226/2007, ΝΟΜΟ έθξηλε σο αληηζπληαγκαηηθή ηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 12 1 ηνπ λ. 2713/1999 (πνζφζησζε 15% εηο βάξνο γπλαηθψλ γηα εηζαγσγή ζηηο αζηπλνκηθέο ζρνιέο0 151 χκθσλα κε ην άξζξν 25 εδ.γ, νη θάζε είδνπο πεξηνξηζκνί πνπ κπνξνχλ θαηά ην χληαγκα λα επηβιεζνχλ ζηα αηνκηθά θαη θνηλσληθά δηθαηψκαηα πξέπεη λα πξνβιέπνληαη είηε απεπζείαο απφ ην χληαγκα είηε απφ ην λφκν, εθφζνλ ππάξρεη επηθχιαμε ππέξ απηνχ θαη λα ζέβνληαη ηελ αξρή ηεο αλαινγηθφηεηαο 152 Σν δήηεκα ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο ηνπ λ. 2622/1998 παξαπέκθζεθε ζηελ Οινκέιεηα ηνπ ηδ κε ηελ ηδ 2905/2003 (θαη ηηο φκνηεο βι. θαη ΓΔθΑζ 730/2001,ΓηΓηθ ) απφθαζε ηνπ Γ Σκήκαηνο (ΓηΑ 32/ ), πνπ επεζήκαλε φηη ε κε δηαηχπσζε επηθχιαμεο, ζηε δήισζε ζπκκεηνρήο ζην δηαγσληζκφ γηα ηελ πιήξσζε ζέζεσλ ζπλνξηνθπιάθσλ, σο πξνο ηελ αληίζεζε φξσλ ηεο πξνθήξπμεο κε ην χληαγκα, δελ αίξεη ην έλλνκν ζπκθέξνλ γηα ηελ άζθεζε αίηεζεο αθπξψζεσο πνπ ακθηζβεηεί ηελ λνκηκφηεηα φξσλ ηεο πξνθήξπμεο απηήο. Τπέξ ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο ηνπ λ ηάρζεθαλ νη ηδ 2036/2004,ΝΟΜΟ θαη ηδ 1244/2004, ΓΓίθε 2004/

48 Όζνλ αθνξά ηελ εηζαγσγή ζηηο ρνιέο Αζηπθπιάθσλ θαη Αμησκαηηθψλ ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, ην ηδ, κε ζεηξά απνθάζεψλ ηνπ 153 έθαλε δεθηφ φηη είλαη ζχκθσλε κε ηα άξζξα 4 θαη 116 (πξν ηεο αλαζεψξεζεο ηνπ 2001), ε λνκνζεηηθή δηάηαμε 154 πνπ θαζφξηδε ζε 15% ην πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ επί ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ εηζαθηέσλ. χκθσλα κε ηελ επίκαρε δηάηαμε, ην πνζνζηφ απηφ αληηζηνηρεί ζηνλ αξηζκφ ηνπ αζηπλνκηθνχ πξνζσπηθνχ πνπ αζθεί δξαζηεξηφηεηεο δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο, δηαβαηεξηαθνχ ειέγρνπ, ηξνραίαο θιπ., ελψ ην ινηπφ αζηπλνκηθφ πξνζσπηθφ, ιφγσ ηεο θχζεο ηεο απνζηνιήο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, εθηειεί, θάησ απφ δπζκελείο ηνπηθέο θαη ρξνληθέο ζπλζήθεο, δξαζηεξηφηεηεο γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ απαηηείηαη απμεκέλν επίπεδν κπτθήο δχλακεο, ηαρχηεηαο θαη αληνρήο, θξηηήξηα ηα νπνία, θαηά ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο ινγηθήο θαη πείξαο, δηαζέηνπλ, ιφγσ βηνινγηθψλ ηδηαηηεξνηήησλ, νη άλδξεο. 155 Απφ ην πεξηερφκελν ηνπ λ. 2713/1999, αιιά θαη ηελ εηζεγεηηθή έθζεζή ηνπ 156, ην ηδ ζπλάγεη φηη ηα θξηηήξηα 157 ζηα νπνία 153 ηδ 879/2009, ΝΟΜΟ / ηδ 261/2006, ΝΟΜΟ / ηδ 2164/2008, ΝΟΜΟ /ηδ 1395/2006, ΝΟΜΟ / ηδ 414/2006, ΓηΑ 32/ /ηδ 2139/2005, ΓηΓηθ / ηδ 1844/2005,ΝΟΜΟ/ ηδ 1838/2005, ΝΟΜΟ / ηδ 1837/2005, ΝΟΜΟ / ηδ 3728/2005, ΝΟΜΟ / ηδ 3118/2002, ΝΟΜΟ /ηδ 1137/2005, ΔΓΓΓΓ / ηδ 1000/2004, ΝΟΜΟ / ηδ 2336/2002, ΝνΒ / ηδ 1893/2002,ΝΟΜΟ / ηδ 1850/2002, ΝΟΜΟ. Σελ θξίζε ηνπ φηη ππφ ηελ ηζρχ ηνπ λ /1994 πξηλ ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπ απφ ην λ.2713/1999, νη πνζνζηψζεηο ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ δε δηθαηνινγνχληαλ απφ απνρξψληεο ιφγνπο, νχηε ζηεξίδνληαλ ζε θξηηήξηα αλαγθαηφηεηαο θαη πξνζθνξφηεηαο δηαηχπσζε ην ηδ ζηηο απνθάζεηο ΟιηΔ 1917/1998, φπ / ηδ 4580/1998, ΝΟΜΟ /ηδ /1998, ΝΟΜΟ/ ηδ 3826/1998,ΝΟΜΟ / ηδ 1846/1999 ΝΟΜΟ 154 Άξζξν 1 2 πεξ. α ηνπ λ.2226/1994, φπσο ηξνπνπνηήζεθε απφ ηελ 1 ηνπ άξζξνπ 12 ηνπ λ.2713/1999. Πξηλ απφ ηελ ηξνπνπνίεζε, ην ηδ είρε θξίλεη αληηζπληαγκαηηθή ηε δηάηαμε, ηδ 4580/1998, ΝΟΜΟ θαη 3826/1998, ΝΟΜΟ 155 Οη δξαζηεξηφηεηεο απηέο αθνξνχλ ζηελ αληηκεηψπηζε πξάμεσλ βίαο, ζηελ ηήξεζε ή απνθαηάζηαζε ηεο ηάμεο ζε καδηθέο εθδειψζεηο θαη ζπλαζξνίζεηο, ζηε δίσμε θαη ζχιιεςε επηθίλδπλσλ θαθνπνηψλ, ζηελ εμνπδεηέξσζε εθξεθηηθψλ κεραληζκψλ, ζηε θχιαμε θαη κεηαγσγή αλδξψλ θξαηνπκέλσλ, ζηελ πξνζηαζία πςειψλ πξνζψπσλ, ζηε δίσμε δσνθινπήο, ζηελ επαλαπξνψζεζε ιαζξνκεηαλαζηψλ θαη ζε νξηζκέλεο ηερληθέο εθαξκνγέο, νη νπνίεο 156 ηελ Δηζεγεηηθή Έθζεζε αλαθέξεηαη, κεηαμχ άιισλ, φηη «Απνηειεί θνηλφ ηφπν φηη ε κε εθαξκνγή πνζνζηνχ εηζαγσγήο γπλαηθψλ ζηηο Αζηπλνκηθέο ρνιέο κεζνπξφζεζκα ζα νδεγήζεη ζε δπζρέξεηα ή αδπλακία επηηέιεζεο ηνπ έξγνπ ηεο ΔΛ.Α. πξνο δηαηήξεζε ηεο δεκφζηαο ηάμεο θαη αζθάιεηαο ηεο ρψξαο, δεδνκέλνπ φηη ε άζθεζε ησλ πεξηζζνηέξσλ απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηελ επηηέιεζε ηνπ ελ ιφγσ έξγνπ απαηηνχλ ηδηαίηεξα θπζηθά πξνζφληα ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο, φπσο απμεκέλν επίπεδν κπτθήο δχλακεο, αληνρήο θαη ηαρχηεηαο, ηα νπνία θαηά ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο πείξαο δηαζέηνπλ κφλν νη άλδξεο» 157 Σα θξηηήξηα απηά είλαη: α) ν ραξαθηήξαο ηεο ΔΛ.Α. σο ζηξαηησηηθψο νξγαλσκέλνπ θαη έλνπινπ ζψκαηνο θαη ε απνζηνιή ηεο, β) νη δξαζηεξηφηεηεο (θαη αξκνδηφηεηεο) ηεο ΔΛ.Α, ε θχζε θαη νη ζπλζήθεο άζθεζεο ηνπο πνπ απαηηνχλ πξνζσπηθφ πνπ δηαζέηεη απμεκέλν επίπεδν θπζηθήο θαη κπτθήο δχλακεο, ηδηαίηεξα ζσκαηηθά πξνζφληα, ηαρχηεηα, αληνρή, πςειφ βαζκφ ζάξξνπο θαη ςπρξαηκίαο, πξνζφληα ζηα νπνία, θαηά θνηλή πείξα, ππεξηεξνχλ νη άλδξεο έλαληη ησλ γπλαηθψλ, γ) νη βηνινγηθέο δηαθνξέο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, νη νπνίεο, επηηξέπνπλ ζηνπο άλδξεο λα αζθνχλ κε πην απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ απαηηνχλ απμεκέλα θπζηθά θαη ζσκαηηθά πξνζφληα δ) νη ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηα θαζήθνληα ηεο ΔΛ.Α, γηα ηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δελ αζθεί ηδηαίηεξε επηξξνή, θαζψο θαη νη ζπγθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο ηεο, γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δηαδξακαηίδεη, απνθαζηζηηθφ ξφιν, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ζπγθεθξηκέλα πνζνζηά ηνπ αζηπλνκηθνχ πξνζσπηθνχ ηεο ΔΛ.Α. πνπ δηαηίζεληαη γηα ηελ άζθεζε ησλ παξαπάλσ 39

49 ζηεξίρζεθε ν λνκνζέηεο γηα λα ζεζπίζεη ηηο επίδηθεο πνζνζηψζεηο είλαη ζπγθεθξηκέλα, αληηθεηκεληθά, πξφζθνξα θαη ζχκθσλα κε ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο πείξαο γηα λα δηθαηνινγήζνπλ απφθιηζε απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Καη αλάινγν ηξφπν, ην ηδ 158 έθαλε δεθηφ φηη απφ ηε λνκνζεηηθή πεξηγξαθή 159 ησλ θαζεθφλησλ ηνπ πξνζσπηθνχ εμσηεξηθήο θξνχξεζεο ησλ Καηαζηεκάησλ Κξάηεζεο ( κέξηκλα γηα ηελ απνηξνπή απνδξάζεσλ θξαηνπκέλσλ, θαηαδίσμή ηνπο ζε πεξίπησζε απνδξάζεσλ, ζπλνδεία θαη επηηήξεζή ηνπο θαηά ηηο κεηαβάζείο ηνπο ζηα δηθαζηήξηα θιπ.) πξνθχπηεη φηη πξφθεηηαη πεξί θαζεθφλησλ γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δηαδξακαηίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν 160. Σν ηδ έθξηλε φηη ν λνκνζέηεο πεξηφξηζε θαηά ηξφπν δηαθαλή θαη ζεκηηφ ηνλ αξηζκφ ησλ γπλαηθψλ πνπ δηνξίδνληαη ζε ζέζεηο πξνζσπηθνχ εμσηεξηθήο θξνχξεζεο ζε ηξηάληα πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζνχλ νη αλάγθεο ηεο θιεηζηήο θπιαθήο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο Φπιαθψλ Κνξπδαιινχ, φπνπ θξαηνχληαη απνθιεηζηηθψο γπλαίθεο θαη ε άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ εμσηεξηθήο θξνχξεζεο, είλαη, θαηά ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο πείξαο, επρεξέζηεξε. Αληίζεηα, ην ηδ 161 έθξηλε φηη ην άξζξν 12 2 ηνπ λ. 2713/1999, πνπ θαζφξηδε ζε 10% ην πνζνζηφ ησλ γπλαηθψλ πνπ θαηαηάζζεηαη ζην Ππξνζβεζηηθφ ψκα, θαη ην άξζξν 3 1 ηνπ π.δ. 170/1996, πνπ πξνέβιεπε θαηαλνκή ησλ πξνθεξπζζνκέλσλ ζέζεσλ ππξνζβεζηψλ Γεληθψλ Τπεξεζηψλ θαηά θχιν, αλά πφιε θαη θαηεγνξία, αληίθεηληαη ζηα άξζξα 4 2 θαη 116 2, σο είρε πξν ηεο αλαζεσξήζεψο ηνπ, θαζψο θαη ζηελ νδεγία 76/207, αθνχ εηζάγνπλ απνθιίζεηο απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ρσξίο λα ιακβάλνπλ ππφςε δηαθαλή, ζπγθεθξηκέλα θαη πξφζθνξα δχν θαηεγνξηψλ δξαζηεξηνηήησλ (15% θαη 85% ηνπ αζηπλνκηθνχ πξνζσπηθνχ, αληηζηνίρσο), ε) ε θάιπςε ησλ δξαζηεξηνηήησλ δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο ηεο ΔΛ.Α, ζηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δελ δηαδξακαηίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν, θαη απφ ηνπο επάξηζκνπο πνιηηηθνχο ππαιιήινπο πνπ ππεξεηνχλ ζηελ ΔΛ.Α., ζη) ε ζχγρξνλε ηάζε γηα απαιιαγή ηεο ΔΛ.Α. απφ δξαζηεξηφηεηεο δηνηθεηηθήο θχζεο θαη γξαθεηνθξαηηθήο ιεηηνπξγίαο πνπ απνβαίλνπλ ζε βάξνο ηεο θχξηαο απνζηνιήο ηεο θαη γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δελ έρεη απνθαζηζηηθή ζεκαζία δ) ε ζπλνιηθή νξγαληθή δχλακε ηεο ΔΛ.Α. θαη ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ γπλαηθψλ πνπ ππεξεηνχλ ζε απηήλ ελφςεη θαη ηνπ πνιηηηθνχ πξνζσπηθνχ αιιά θαη ηεο ζχγρξνλεο ηάζεο κεηαθνξάο ζρεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηνπο ΟΣΑ, ζην ΓΟΔ θαη ζε άιινπο θνξείο 158 ηδ 622/2004, ΝΟΜΟ θαη νη φκνηεο / Ν. 2721/1999 (άξζξα 48-51). ην άξζξν 49 4 ηνπ λφκνπ, πξνβιέπεηαη ε πξφζιεςε 1270 αλδξψλ θαη 30 γπλαηθψλ 160 Όπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ αζηπλνκηθψλ, ην ηδ έθαλε δεθηφ φηη πξφθεηηαη πεξί θαζεθφλησλ, γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ απαηηείηαη απμεκέλν επίπεδν κπτθήο δχλακεο, ηαρχηεηαο θαη αληνρήο, θαη γεληθφηεξα, ε ζπλδξνκή ζσκαηηθψλ δπλαηνηήησλ πνπ, θαηά ηα δηδάγκαηα ηεο θνηλήο πείξαο, δηαζέηνπλ θαηά θαλφλα ζε κεγαιχηεξν βαζκφ νη άλδξεο. 161 ηδ 2551/2006, 1265 /2006, 3664/2006, 947 /2004 δεκνζηεπκέλεο φιεο ζε ΝΟΜΟ αληηζ. ηδ 3664/2004, ΝΟΜΟ 40

50 θξηηήξηα ζπλαξηψκελα κε ηελ χπαξμε απνρξψλησλ ιφγσλ πνπ ζα δηθαηνινγνχζαλ απηέο ηηο απνθιίζεηο. Οχηε απφ ηηο γεληθφηεηεο ηεο δηαηχπσζεο ηνπ λ νχηε απφ ηηο πξνπαξαζθεπαζηηθέο εξγαζίεο ηνπ πξνθχπηνπλ ζπγθεθξηκέλεο αξκνδηφηεηεο θαη θαζήθνληα ησλ ππξνζβεζηηθψλ ππαιιήισλ, γηα ηελ άζθεζε ησλ νπνίσλ ην θχιν δηαδξακαηίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν. Σν ηδ θαίλεηαη λα ζεσξεί θαζνξηζηηθφ ζηνηρείν γηα ηελ ζπληαγκαηηθφηεηα ησλ απνθιίζεσλ ην αλ ν ίδηνο ν λνκνζέηεο πεξηγξάθεη αξθεηά αλαιπηηθά ηα θξηηήξηα πνπ δηθαηνινγνχλ αξλεηηθνχο πεξηνξηζκνχο ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ 163. ηελ πεξίπησζε κάιηζηα λνκνζεηηθήο εμνπζηνδφηεζεο γηα ηνλ θαζνξηζκφ απνθιίζεσλ, ηα θξηηήξηα πνπ ζπληζηνχλ «απνρξψληεο» ιφγνπο πξέπεη λα θαζνξίδνληαη κε αθξίβεηα ζηε λνκνζεηηθή δηάηαμε πνπ παξέρεη ηελ εμνπζηνδφηεζε γίλεηαη ιφγνο γηα «θχζε θαη απνζηνιή ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο» θαη «δπζκελείο ηνπηθέο θαη ρξνληθέο ζπλζήθεο») 163 Γηαλλαθνχξνπ,φπ.ζει Έηζη, ην ηδ έθξηλε σο αληίζεζε ζηα άξζξα 4 2, 116 αιιά θαη 43 2 ηε ξχζκηζε ηνπ λ. 1911/1990 (άξζξν 1 3) κε ηελ νπνία ρνξεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ Δζληθήο Ακπλαο ε εμνπζία λα πξνζδηνξίδεη αλά πεληαεηία ηνλ αξηζκφ ησλ εηζαγνκέλσλ θάζε αθαδεκατθφ έηνο γπλαηθψλ ζηηο αλψηαηεο ζηξαηησηηθέο ζρνιέο, ρσξίο λα ηίζεληαη θξηηήξηα, ζπλαξηψκελα πξνο ηελ χπαξμε απνρξψλησλ ιφγσλ, πνπ λα θαζηζηνχλ ζπληαγκαηηθψο αλεθηή ηελ δηάθνξε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ εηζαγσγή ζηηο ελ ιφγσ ζρνιέο, βάζεη ησλ νπνίσλ ν Τπνπξγφο λα αζθεί ηελ ρνξεγνχκελε ζ` απηφλ θαλνληζηηθή αξκνδηφηεηα (ηδ 2857/1993, ΓηΓηθ / ηδ 2860/1993, ΝνΒ βι. θαη ηδ 5645/ 1996,ΓηΓηθ / ηδ 649/1996) Γηα ηνπο ίδηνπο ιφγνπο, ην ηδέθξηλε σο αληηζπληαγκαηηθή ηε ξχζκηζε ηνπ λ. 2329/1995 (φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ην λ. 2510/1997) πνπ πξνβιέπεη ηε δπλαηφηεηα θαηάξηηζεο ρσξηζηψλ πηλάθσλ εηζαγνκέλσλ ζηε ρνιή Ληκελνθπιάθσλ, ρσξίο λα πξνζδηνξίδεη ηα θξηηήξηα βάζεη ησλ νπνίσλ ζα θαηαξηηζζνχλ νη ρσξηζηνί πίλαθεο ή ζα ζεζπηζζνχλ πνζνζηά εηζαγνκέλσλ γπλαηθψλ (ηδ 3122/2002,ΝΟΜΟ φκνηα θαη ε 3121/2002). 41

51 ΜΔΡΟ 3 ν : Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε από ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε Α. Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ωο θνξέαο παξαθνινύζεζεο θαη πξνώζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ 1) Ζ θχζε, ν δηακεζνιαβεηηθφο ξφινο θαη ηα κέζα δξάζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε (ζην εμήο «ηπ») είλαη Αλεμάξηεηε Αξρή πνπ ηδξχζεθε κε ην λ. 2477/ θαη ζηε ζπλέρεηα θαηνρπξψζεθε ζην αλαζεσξεκέλν χληαγκα ην 2001 (άξζξν 101 Α θαη ). Κχξηα απνζηνιή ηνπ ηπ είλαη λα δηακεζνιαβεί κεηαμχ ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο 167 θαη ησλ πνιηηψλ κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία θαη απνηειεζκαηηθή άζθεζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ πνιηηψλ, ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θαθνδηνίθεζεο θαη ηελ ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο ΦΔΚ Α 59/ , πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ψκα Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο 166 Άξζξν : «Νφκνο νξίδεη ηα ζρεηηθά κε ηε ζπγθξφηεζε θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ «πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε» πνπ ιεηηνπξγεί σο αλεμάξηεηε αξρή». Σε ιεηηνπξγία ηνπ ηπ δηέπνπλ ζήκεξα δχν εθηειεζηηθνί ηνπ πληάγκαηνο λφκνη, λ. 3051/2002 (ΦΔΚ Α 220/ , πληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλεο αλεμάξηεηεο αξρέο, ηξνπνπνίεζε θαη ζπκπιήξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνζιήςεσλ ζην δεκφζην ηνκέα θαη ζπλαθείο ξπζκίζεηο ) πνπ αθνξά φιεο ηηο ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλεο Αξρέο θαη ν λ. 3094/2003 (ΦΔΚ Α 10/ : πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη άιιεο δηαηάμεηο) πνπ αθνξά εηδηθά ηνλ ηπ, θαζψο θαη ην π.δ. 273/1999, ΦΔΚ Α' 229/03/11/1999, φπσο ηζρχεη), πνπ απνηειεί ηνλ θαλνληζκφ ιεηηνπξγίαο ηνπ ηπ 167 Ο ηπ είλαη αξκφδηνο γηα δηαθνξέο ηνπ πνιίηε κε ππεξεζίεο φρη κφλν ηνπ δεκνζίνπ αιιά θαη ησλ ΟΣΑ, ησλ ΝΠΓΓ θαη ησλ θξαηηθψλ ΝΠΗΓ, ησλ δεκφζησλ επηρεηξήζεσλ, ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη ησλ επηρεηξήζεσλ ησλ νπνίσλ ηε δηνίθεζε νξίδεη άκεζα ή έκκεζα ην Γεκφζην κε δηνηθεηηθή πξάμε ή σο κέηνρνο. Δμαηξνχληαη νη Σξάπεδεο θαη ην Υξεκαηηζηήξην Αμηψλ Αζελψλ (άξζξν 3 1 λ. 3094/2003) 168 ηα πιαίζηα απηήο ηεο γεληθήο απνζηνιήο αλαηίζεληαη ζηνλ ηπ θαη εηδηθφηεξεο αξκνδηφηεηεο. Έηζη, ν ηπ έρεη σο απνζηνιή ηελ πξνάζπηζε θαη πξναγσγή ησλ ζπκθεξφλησλ ηνπ παηδηνχ. Σν 2004 εληάρζεθε ζηνλ ηπ θαη ν λένο ζεζκφο ηνπ πλεγφξνπ ηεο Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο. Με ηελ ςήθηζε ηνπ λ.3304/2005 απνζηνιή ηεο αξρήο απνηειεί θαη ε πξνψζεζε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη ε θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ζην δεκφζην ηνκέα, γηα ιφγνπο θπιεηηθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγήο, ζξεζθεπηηθψλ ή άιισλ πεπνηζήζεσλ, αλαπεξίαο, ειηθίαο ή ζεμνπαιηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ. Με βάζε ην λ. 3488/2006, ν ηπ νξίδεηαη θνξέαο πξνψζεζεο θαη παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο, ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο, ελψ κε ην λ.3769/2009 αλαιακβάλεη ηελ θαηαπνιέκεζε δηαθξίζεσλ κε βάζε ην θχιν ζηνλ ηνκέα ηεο πξφζβαζεο ζηα αγαζά θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ δεκνζίνπ. 42

52 Ο ηπ είλαη ιεηηνπξγηθά θαη πξνζσπηθά αλεμάξηεηνο, ελψ ν λφκνο πξνβιέπεη ηελ πξνζσπηθή αλεμαξηεζία θαη ησλ Βνεζψλ πλεγφξσλ 169, πνπ επηθνπξνχλ ην έξγν ηνπ πλεγφξνπ θαη ηίζεληαη επηθεθαιήο ησλ Κχθισλ δξαζηεξηνηήησλ 170. Ζ ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ηνπ πλεγφξνπ ζεκαίλεη φηη απηφο αζθεί ηα θαζήθνληά ηνπ θαηά ζπλείδεζε θαη δελ ππφθεηηαη ζε θαλελφο είδνπο ηεξαξρηθφ έιεγρν ή επνπηεία απφ νπνηνδήπνηε φξγαλν ηεο θπβέξλεζεο ή ηεο δηνίθεζεο 171 (άξζξν 2 1 λ.3051/2002). ηνηρεία πνπ ζπλζέηνπλ ηελ πξνζσπηθή αλεμαξηεζία είλαη ε εθινγή ηνπ ηπ απφ ηε Γηάζθεςε ησλ Πξνέδξσλ ηεο Βνπιήο (κε επηδίσμε νκνθσλίαο ή ηνπιάρηζηνλ πιεηνςεθία ηεζζάξσλ πέκπησλ, άξζξν 101 Α) 172, ε εθινγή ηνπ ηπ θαη ησλ Βνεζψλ γηα ηεηξαεηή ζεηεία (άξζξν 3 2 λ.3051/2002), ε θαζηέξσζε αζπιίαο 169 χκθσλα κε ην άξζξν Α ηνπ πληάγκαηνο: «Όπνπ απφ ην χληαγκα πξνβιέπεηαη ε ζπγθξφηεζε θαη ε ιεηηνπξγία αλεμάξηεηεο αξρήο, ηα κέιε ηεο δηνξίδνληαη κε νξηζκέλε ζεηεία θαη δηέπνληαη απφ πξνζσπηθή θαη ιεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία, φπσο λφκνο νξίδεη», ελψ ην άξζξν 3 3 ηνπ λ.3051/2002 πξνβιέπεη φηη «ηα κέιε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ είλαη αλψηαηνη θξαηηθνί ιεηηνπξγνί θαη απνιαχνπλ πξνζσπηθήο αλεμαξηεζίαο. Σα αλσηέξσ ηζρχνπλ θαη γηα ηνπο Βνεζνχο πλεγφξνπο ηνπ Πνιίηε». 170 Οη 6 ζεκαηηθνί Κχθινη ηνπ ηπ είλαη νη εμήο: α) Κχθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ, β) Κχθινο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, γ) Κχθινο Πνηφηεηαο Εσήο, δ) Κχθινο ρέζεσλ Κξάηνπο Πνιίηε, ε) Κχθινο Γηθαησκάησλ ηνπ Παηδηνχ θαη ζη) Κχθινο Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ 171 Ωο φξγαλα πνπ αλήθνπλ ζηελ εθηειεζηηθή εμνπζία, νη αλεμάξηεηεο αξρέο δελ ππφθεηληαη ζε έιεγρν πέξα απφ εθείλνλ ησλ νξγάλσλ ησλ άιισλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ Κξάηνπο (λνκνζεηηθήο δηθαζηηθήο), ε αλεμαξηεζία λνείηαη έλαληη φισλ ησλ άιισλ νξγάλσλ ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο, Βηδάιεο, Σππηθή ή νπζηαζηηθή δηάθξηζε ησλ ιεηηνπξγηψλ; Σν ζεκέιην ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ ζην πνιίηεπκα, Σν (792) / Φνξηζάθεο., Οη Αλεμάξηεηεο Αξρέο ζην «Ζ Γηνίθεζε θαη ην χληαγκα» (επηκέιεηα Μαθξπδεκήηεο Εχγνπξα),ζει Λεηηνπξγηθή αλεμαξηεζία ζεκαίλεη φηη φρη απιψο δελ ππάξρεη πξνιεπηηθφο έιεγρνο, αιιά φηη δελ είλαη δπλαηή νχηε ε παξνρή νδεγηψλ, νχηε ν θαηαζηαιηηθφο έιεγρνο λνκηκφηεηαο, Βεληδέινο, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ ειιεληθνχ πληάγκαηνο ηνπ 1975/1986/2001 ζε Ζ «αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ, Πξνβιεκαηηζκνί θαη ειπίδεο ελφο λένπ ζεζκνχ, (επηκ. Κνδχξεο Μεγγιίδνπ), Πξαθηηθά Ζκεξίδαο ΚΓΔΟΓ , Α.Ν.άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 2003, ζει Βι. Κακίλε, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο πέληε ρξφληα κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ζην «Πέληε ρξφληα κεηά ηε ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ 2001», Κέληξν Δπξσπατθνχ πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, η.2, άθθνπιαο 2006, ζει. 821, φπνπ ραξαθηεξίδεη ηε Γηάζθεςε ησλ Πξνέδξσλ σο «κηα νηνλεί θνηλνβνπιεπηηθή αξηζηνθξαηία, ηα κέιε ηεο νπνίαο ηεθκαίξεηαη φηη έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα δηαβνπιεχνληαη θαη φρη λα αληηπαξαηίζεληαη απφ ηα θνκκαηηθά ηνπο ραξαθψκαηα, αηξφκελα θαηά θάπνην ηξφπν ππεξάλσ ησλ θνκκαηηθψλ αληηπαξαζέζεσλ. Έηζη, ν ίδηνο, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο κεηαμχ αλεμαξηεζίαο θαη θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ, ΝνΒ (98) ζεσξεί φηη ν ηξφπνο εθινγήο ησλ κειψλ ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ είλαη ην νπζηαζηηθφηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δηαζθάιηζεο ηεο πξνζσπηθήο αλεμαξηεζίαο έλαληη ησλ πνιηηηθψλ δπλάκεσλ θαη θάζε ηξίηνπ, βι. θαη Μπέζηια Μαθξίδε, Ο έιεγρνο ηεο Γηνίθεζεο, Σν δηθαίσκα ηεο αλαθνξάο ζηηο Αξρέο, νη Αλεμάξηεηεο Αξρέο θαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, ηφκνο 1, εθδ. άθθνπια 2004,ζει Δθθξάζηεθαλ πάλησο θαη επηθπιάμεηο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο αλεμαξηεζίαο κέζσ ηεο αλάδεημεο κειψλ ΑΓΑ απφ έλα φξγαλν ρσξίο ζπληαγκαηηθή θαηνρχξσζε θαη άξα κε ελδερφκελε κειινληηθή θπκαηλφκελε ζχλζεζε: Χξπζφγνλνο, πκπεξαζκαηηθέο Πξνηάζεηο ζηελ Ζκεξίδα ηνπ ΚΓΔΟΓ ( ) «Ζ αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ», φπ,ζει. 234 θαη ν ίδηνο, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο ζην ζρέδην ηεο Δπηηξνπήο Αλαζεψξεζεο, Σν φπνπ πξνηείλεη ηελ αλάζεζε ηεο αλάδεημεο ησλ κειψλ ησλ ΑΓΑ ζηελ νινκέιεηα ηεο βνπιήο ή ζε δηαξθή επηηξνπή κε ζχλζεζε πάληνηε αλάινγε κε ηε δχλακε ησλ θνκκάησλ. 43

53 αλάινγε κε ηε βνπιεπηηθή 173, ε ζέζπηζε επαγγεικαηηθψλ αζπκβηβάζησλ 174, ε απαίηεζε γηα πςειά νπζηαζηηθά πξνζφληα ηνπ πλεγφξνπ θαη ησλ Βνεζψλ 175 θιπ. ηε ιεηηνπξγηθή απηνλνκία ηεο Αξρήο ζπκβάιιεη ε δηνηθεηηθή θαη νηθνλνκηθή απηνηέιεηα 176, ε λνκνζεηηθή πξφβιεςε ζπγθεθξηκέλσλ αιιά επξέσλ ειεγθηηθψλ θαη δηακεζνιαβεηηθψλ αξκνδηνηήησλ, ε χπαξμε Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο θιπ. Ο ηπ ελεξγεί απηεπάγγειηα ή (ζπλήζσο) θαηφπηλ έγγξαθεο αλαθνξάο νπνηνπδήπνηε πνιίηε (ή λνκηθνχ πξνζψπνπ ή έλσζεο πξνζψπσλ) εθφζνλ ππάξρεη δηνηθεηηθή πξάμε ή παξάιεηςε ή πιηθή ελέξγεηα πνπ παξαβηάδεη δηθαίσκα ηνπ πνιίηε ή πξνζβάιιεη λφκηκν ζπκθέξνλ ηνπ. ηα πιαίζηα ηνπ δηακεζνιαβεηηθνχ ηνπ ξφινπ, ν ηπ επηθνηλσλεί κε ηνπο δεκφζηνπο θνξείο, δεηά πιεξνθνξίεο θαη εξεπλά ηε λνκηκφηεηα ησλ πξάμεσλ ή παξαιείςεψλ ηνπο κε θάζε πξφζθνξν κέζν 177 (εμέηαζε καξηχξσλ, απηνςία, πξαγκαηνγλσκνζχλε). Μεηά ην πέξαο ηεο έξεπλαο, θαη αλάινγα κε ηελ έθβαζή ηεο, ν ηπ κπνξεί λα δηαηππψλεη πξνηάζεηο ή λα θάλεη ζπζηάζεηο πξνο ηηο εκπιεθφκελεο 173 άξζξν 1 2 λ. 3094/2003: «Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη νη Βνεζνί πλήγνξνη δελ επζχλνληαη, δελ δηψθνληαη θαη δελ εμεηάδνληαη γηα γλψκε πνπ δηαηχπσζαλ ή πξάμε πνπ δηελήξγεζαλ θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο. Γίσμε επηηξέπεηαη θαηφπηλ εγθιήζεσο κφλν γηα ζπθνθαληηθή δπζθήκηζε, εμχβξηζε ή παξαβίαζε ηνπ απνξξήηνπ» 174 χκθσλα κε ην άξζξν 3 5 ηνπ λ.3051/2002: «Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεηείαο ησλ κειψλ ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ αλαζηέιιεηαη ε άζθεζε νπνηνπδήπνηε δεκφζηνπ ιεηηνπξγήκαηνο, θαζψο θαη ε άζθεζε θαζεθφλησλ ζε νπνηαδήπνηε ζέζε ζην Γεκφζην, ζε Ν.Π.Γ.Γ. θαη ζε λνκηθά πξφζσπα ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα» ελψ ην άξζξν 2 1 λ. 3094/2003 πξνβιέπεη φηη : «Καηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεηείαο ησλ Βνεζψλ πλεγφξσλ αλαζηέιιεηαη ε άζθεζε νπνηνπδήπνηε δεκφζηνπ ιεηηνπξγήκαηνο, θαζψο θαη ε άζθεζε θαζεθφλησλ ζε νπνηαδήπνηε ζέζε ζην Γεκφζην, ζε Ν.Π.Γ.Γ. θαη ζε λνκηθά πξφζσπα ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα. Οη Βνεζνί πλήγνξνη είλαη ζε θάζε πεξίπησζε πιήξνπο θαη απνθιεηζηηθήο απαζρφιεζεο θαη δελ επηηξέπεηαη λα αζθνχλ θακία άιιε επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα. ηνπο Βνεζνχο πλεγφξνπο επηηξέπεηαη ε άζθεζε θαζεθφλησλ κέινπο δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ A.E.I., κε θαζεζηψο κεξηθήο απαζρφιεζεο» 175 ην άξζξν 3 1 ηνπ λ. 3051/2002 νξίδεηαη φηη «σο κέιε ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ επηιέγνληαη πξφζσπα εγλσζκέλνπ θχξνπο θαη επηζηεκνληθήο θαηάξηηζεο ή επαγγεικαηηθήο εκπεηξίαο ζε ηνκείο πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ απνζηνιή θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ησλ αξρψλ» ελψ ζηελ 2 ηνπ άξζξνπ 1 ηνπ λ.3094/2003 νξίδεηαη φηη «σο Βνεζνί πλήγνξνη επηιέγνληαη πξφζσπα εγλσζκέλνπ θχξνπο πνπ δηαζέηνπλ πςειή επηζηεκνληθή θαηάξηηζε θαη απνιαχνπλ επξείαο θνηλσληθήο απνδνρήο» 176 Καηά ην άξζξν 2 ηνπ λ. 3051/2002: «Οη πηζηψζεηο γηα ηε ιεηηνπξγία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ εγγξάθνληαη ππφ ίδην θνξέα ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ησλ νηθείσλ Τπνπξγείσλ. Σνλ πξνυπνινγηζκφ εηζεγείηαη ζηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ ν Πξφεδξνο ηεο νηθείαο αλεμάξηεηεο αξρήο, ν νπνίνο είλαη θαη δηαηάθηεο ησλ δαπαλψλ ηεο». Όπσο παξαηεξεί ν Γηακαληνχξνο, (Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζε Ζκεξίδα ηνπ ΚΓΔΟΓ ( ) «Ζ αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ», Α.Ν. άθθνπιαο, 2003,ζει.81 «ζηνλ ηπ παξαζρέζεθε νηθνλνκηθά έσο ζήκεξα ε δπλαηφηεηα λα κπνξεί λα πξνζιάβεη ή λα απνζπάζεη πξνζσπηθφ θαη λα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη κε ζπλζήθεο πνπ εληζρχνπλ ηελ αλεμαξηεζία ηνπ». εκείν σζηφζν πνπ ππνλνκεχεη ηελ νηθνλνκηθή απηνλνκία ηεο Αξρήο είλαη ε ππνρξέσζε λα δηαπξαγκαηεχεηαη θάζε ρξφλν ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ κε ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ, ελφο θνξέα ηε λνκηκφηεηά ησλ πξάμεσλ ηνπ νπνίνπ ειέγρεη ν ηπ, Κακίλεο, Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζε «Οη αλεμάξηεηεο αξρέο ζηε ζχγρξνλε δεκνθξαηία» (επηκέιεηα Ν.Φξαγθάθεο), Α.Ν.άθθνπιαο 2008, ζει Καηά ηελ εμέηαζε εγγξάθσλ θαη άιισλ ζηνηρείσλ, πνπ βξίζθνληαη ζηε δηάζεζε δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, δελ κπνξεί λα αληηηαρζεί ν ραξαθηεξηζκφο ηνπο σο απνξξήησλ, εθηφο εάλ αθνξνχλ ηελ εζληθή άκπλα, ηελ θξαηηθή αζθάιεηα θαη ηηο δηεζλείο ζρέζεηο ηεο ρψξαο, άξζξν 4 5 λ.3094/

54 ππεξεζίεο, λα εθδίδεη εηδηθέο εθζέζεηο γηα ζνβαξέο ή επξχηεξνπ ελδηαθέξνληνο ππνζέζεηο ή, εθφζνλ ην απαηηεί ε θχζε ηεο ππφζεζεο, λα ζπληάζζεη πφξηζκα, κε ην νπνίν κπνξεί λα πξνηείλνληαη θαη λνκνζεηηθά ή νξγαλσηηθά κέηξα πξνο ηε Γηνίθεζε. Σν πφξηζκα απηφ γλσζηνπνηεί ζηνλ θαζ` χιελ αξκφδην Τπνπξγφ θαη ζηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο, νη νπνίεο είλαη ππνρξεσκέλεο λα ζπλεξγαζηνχλ κε ηνλ ηπ, λα απαληνχλ ζηηο πξνηάζεηο ηνπ, λα παξέρνπλ θάζε βνήζεηα θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλάο ηνπ 178. Ο ηπ δελ επηβάιιεη θπξψζεηο, νχηε αθπξψλεη παξάλνκεο πξάμεηο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, αθνινπζψληαο έηζη ην πξφηππν ηνπ Ombudsman, φπσο έρεη θαζηεξσζεί δηεζλψο, ν νπνίνο θηλείηαη ζηε ινγηθή ηεο πεηζνχο θαη ηνπ ζεηηθνχ αζξνίζκαηνο θαηά ηελ επίιπζε δηαθνξψλ 179. Παξφια απηά, πξνο ηελ θαηεχζπλζε ελίζρπζεο ηνπ ηπ θηλήζεθε ν λ. 3094/2003 πξνζδίδνληαο κηα «ήπηα θπξσηηθή δηάζηαζε» 180 ζηε ιεηηνπξγία ηεο δηακεζνιαβεηηθήο παξέκβαζεο ηνπ ηπ, πξνβιέπνληαο έλλνκεο ζπλέπεηεο θπξίσο ζε πεξηπηψζεηο παξεκπφδηζεο ηνπ έξγνπ ηνπ 181. Ωο έκκεζε «θχξσζε» εμάιινπ κπνξεί λα εθιεθζεί ε δεκνζηνπνίεζε ηεο κε απνδνρήο ησλ πξνηάζεψλ ηνπ κε επαξθή αηηηνινγία ) Ζ αλάζεζε ηεο παξαθνινχζεζεο θαη πξνψζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε - χζηαζε θαη αξκνδηφηεηεο ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ Ζ νδεγία 2002/73 (άξζξν 2 7) επηβάιιεη ζηα θξάηε κέιε ηελ ππνρξέσζε ιήςεο ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ γηα έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο θνξείο γηα ηελ πξνψζεζε, αλάιπζε, παξαθνινχζεζε θαη ππνζηήξημε ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο φισλ ησλ 178 Ζ κε ζχκπξαμε δεκφζηαο ππεξεζίαο ζηε δηεμαγσγή ηεο απνηειεί αληηθείκελν εηδηθήο έθζεζεο ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε πξνο ηνλ θαζ` χιελ αξκφδην Τπνπξγφ. Δπηπιένλ, ν ηπ κπνξεί θαηά ηελ έξεπλα ησλ ππνζέζεσλ λα δεηάεη ηε ζπλδξνκή ηνπ ψκαηνο Δπηζεσξεηψλ Διεγθηψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο ή άιισλ ειεγθηηθψλ ζσκάησλ ηεο Γηνίθεζεο (άξζξν 4 5 λ.3094/2003) 179 Γηακαληνχξνο, φπ.,ζει Τδέκνο, Ζ δηνηθεηηθή αλαθνξά ελψπηνλ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ε δηακεζνιαβεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ, ΑλΑ 1/2006,ζει Έηζη ε άξλεζε δεκνζίνπ ππαιιήινπ λα ζπλεξγαζηεί κε ην ηπ ζπληζηά πεηζαξρηθφ παξάπησκα ελψ γηα ηα κέιε ηεο δηνίθεζεο ιφγν αληηθαηάζηαζεο. (άξζ λ.3094/03), ελψ πξνβιέπεηαη πνηλή θπιάθηζεο κέρξη δχν εηψλ γηα ιεηηνπξγφ ή ππάιιειν πνπ αξλείηαη λα ζπλεξγαζηεί κε ην ηπ κε ζθνπφ λα παξαθσιχζεη ή λα απνηξέςεη ηε δηεμαγσγή έξεπλαο (άξζξ λ.3094/03) 182 Τζαπφγαο Μ., Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε ζην «Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ» (Σζαπφγαο Κνπθάθε Μαξθεηάθε Μνπδνπξάθε), Α.-Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2003, ζει.21 45

55 πξνζψπσλ, ρσξίο δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ 183. Πξνβιέπεη επίζεο ηε δπλαηφηεηα νη θνξείο απηνί λα απνηεινχλ κέξνο νξγαληζκψλ επηθνξηηζκέλσλ ζε εζληθφ επίπεδν κε ηελ πξνάζπηζε ησλ αλζξσπίλσλ ή ησλ αηνκηθψλ δηθαησκάησλ. Καη επηηαγή απηήο ηεο δηάηαμεο ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο, ν λ. 3488/2006 νξίδεη ηνλ ηπ σο θνξέα παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο, ζηνλ ηδησηηθφ θαη δεκφζην ηνκέα, ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο 184. Απφ ηελ πεξηγξαθή ησλ αξκνδηνηήησλ πνπ ζχκθσλα κε ηελ θνηλνηηθή νδεγία πξέπεη λα αζθνχλ νη εζληθνί θνξείο επνπηείαο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ («παξνρή αλεμάξηεηεο ζπλδξνκήο πξνο ηα ζχκαηα», «δηελέξγεηα αλεμάξηεησλ εξεπλψλ», «δεκνζίεπζε αλεμάξηεησλ εθζέζεσλ»), πξνθχπηεη φηη νη θνξείο απηνί πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεηνη, ρσξίο σζηφζν λα πεξηιακβάλεηαη νξηζκφο ηεο «αλεμαξηεζίαο». χκθσλα κε ηα αλσηέξσ εθηεζέληα, πάλησο, ν ηπ είλαη ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλε Αλεμάξηεηε Αξρή, πνπ απνιακβάλεη πξνζσπηθήο θαη ιεηηνπξγηθήο αλεμαξηεζίαο. Παξαηεξείηαη, επίζεο, φηη ν ηπ ήδε αζθνχζε ηηο πξνβιεπφκελεο απφ ηελ θνηλνηηθή νδεγία αξκνδηφηεηεο, πνπ απιψο δηεπξχλνληαη κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ λ Έηζη, ν ηπ είλαη πιένλ αξκφδηνο λα παξέρεη αλεμάξηεηε ζπλδξνκή θαη λα δηεμάγεη έξεπλεο ζηα πιαίζηα θαηαγγειηψλ ή απηεπαγγέιησο ζε ππνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ λ πνπ αθνξνχλ πιένλ φρη κφλν δεκφζηεο ππεξεζίεο, αιιά θαη θπζηθά ή λνκηθά πξφζσπα ηδησηηθνχ δηθαίνπ πνπ ελεξγνχλ σο εξγνδφηεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ηξαπεδψλ, θαζψο θαη ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο αιιά 183 Ο ζθνπφο ηεο θνηλνηηθήο δηάηαμεο είλαη δηηηφο: αθελφο ε ελίζρπζε ησλ κέζσλ έλλνκεο πξνζηαζίαο ηνπ ζχκαηνο ηεο άληζεο κεηαρείξηζεο ιφγσ θχινπ, κε ηελ πξφβιεςε θαη εμψδηθνπ κεραληζκνχ δηακεζνιάβεζεο γηα ηελ άξζε ηεο δηάθξηζεο, αθεηέξνπ ε ελεξγνπνίεζε κε θπβεξλεηηθψλ θνξέσλ ζηε δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο θνηλνηηθήο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, Γηαλλαθνχξνπ, Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηηο ζρέζεηο εξγαζίαο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα απφ ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ΓΔΔ (752) θαη ε ίδηα, Ζ εηδηθή απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε σο θνξέα παξαθνινχζεζεο θαη πξνψζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, ΑλΑ 6/ (154) 184 Ζ ζεζκνζέηεζε «πλεγφξνπ Ηζφηεηαο» γηα ηνλ έιεγρν εθαξκνγήο ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ είρε πξνηαζεί ζην ζπλέδξην πνπ δηνξγάλσζε ην Κ.Δ.Θ.Η. «ηξαηεγηθέο γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ», Οθησβξίνπ 2000, Caravel Πξαθηηθά πλεδξίνπ, ζει Δπίθεηηαη ήδε ςήθηζε λνκνζρεδίνπ γηα ηελ ελαξκφληζε ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο κε ηελ αλαδηαηππσκέλε νδεγία 2006/54, πνπ ζα δηεπξχλεη ηελ εηδηθή απνζηνιή ηνπ ηπ, θαζηζηψληάο ηνλ θνξέα γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη πξνψζεζε φρη κφλν ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, αιιά θαη ησλ ίζσλ επθαηξηψλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζε ζέκαηα απαζρφιεζεο θαη εξγαζίαο. χκθσλα θαη κε ηελ αληίζηνηρε πξφβιεςε ηεο νδεγίαο, ν ηπ ζα έρεη θαη ηελ αξκνδηφηεηα αληαιιαγήο δηαζέζηκσλ πιεξνθνξηψλ κε αληίζηνηρνπο επξσπατθνχο θνξείο, φπσο ηπρφλ κειινληηθφ Δπξσπατθφ Ηλζηηηνχην γηα ηελ Ηζφηεηα ησλ Φχισλ. Σν λνκνζρέδην επεθηείλεη ηε ζπλεξγαζία ηνπ ηπ θαη κε άιινπο θνξείο, Γηαλλαθνχξνπ, ΑλΑ 6/2008,ζει

56 θαη δεκφζηνη ππάιιεινη, σο πξνο ηελ ππεξεζηαθή ηνπο θαηάζηαζε, γηα ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηνπ λ. 3488/ Όζνλ αθνξά ηελ εθπφλεζε αλεμάξηεησλ εθζέζεσλ, ζηε δπλαηφηεηα ηνπ ηπ λα εθδίδεη εηδηθέο εθζέζεηο γηα δεηήκαηα πνπ απνηππψζεθαλ ζε κεγάιν αξηζκφ αλαθνξψλ ή έρνπλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα 187, δπλαηφηεηα ηεο νπνίαο έρεη θάλεη εθηεηακέλε ρξήζε, πξνζηίζεηαη ε ππνρξέσζε ππνβνιήο θάζε ρξφλν, καδί κε ηελ εηήζηα έθζεζε, εηδηθήο έθζεζεο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ λ , ε νπνία πεξηιακβάλεη θαη ηηο ηπρφλ ππνζέζεηο πνπ ελέρνπλ δηάθξηζε εηο βάξνο ηνπ ελφο θχινπ ζηα ζέκαηα ηεο νδεγίαο 2002/73 θαη εηζεγήζεηο κέηξσλ γηα ηελ εμάιεηςε ησλ δηαθξίζεσλ απηψλ. Σα ερέγγπα ηεο αλεμαξηεζίαο πνπ παξέρεη ν ηπ, ε δπλαηφηεηα απηφκαηεο επζπγξάκκηζεο ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ κε ηηο απαηηήζεηο ηεο νδεγίαο θαη ε ζπζζσξεπκέλε γλψζε θαη εκπεηξία ηνπ 189, ήηαλ, ινηπφλ, νη βαζηθνί ιφγνη ηεο αλάζεζεο ζε απηφλ ηεο εθαξκνγήο θαη πξνψζεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε. Γηα ηηο αλάγθεο εθπιήξσζεο απηήο ηεο απνζηνιήο, θξίζεθε αλαγθαία ε ηξνπνπνίεζε ηνπ Καλνληζκνχ ηνπ ηπ 190 θαη ε δεκηνπξγία ελφο λένπ εμεηδηθεπκέλνπ Κχθινπ δξαζηεξηνηήησλ, ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ κε αληηθείκελν 191 ηελ 186 Με ην άξζξν 13 6 ηνπ λ /2006 αληηθαζίζηαηαη ην ηειεπηαίν εδάθην ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ λ. 3094/2003 σο εμήο: «Γελ ππάγνληαη επίζεο ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε ηνπ πξνζσπηθνχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, κε εμαίξεζε ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ελεξγεί σο θνξέαο πξνψζεζεο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, αλεμαξηήησο θπιεηηθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγήο, ζξεζθεπηηθψλ ή άιισλ πεπνηζήζεσλ, ειηθίαο, αλαπεξίαο ή γελεηήζηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ, θαζψο θαη ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ελεξγεί σο θνξέαο παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, βάζεη ηεο Οδεγίαο 2002/73/ΔΚ, φπσο ελζσκαηψζεθε ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε.» 187 Άξζξν 3 5 ηνπ λ.3094/2003: «Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κπνξεί λα ππνβάιιεη ζηνλ Πξσζππνπξγφ, ηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο θαη λα θνηλνπνηεί ζηνλ θαηά πεξίπησζε αξκφδην Τπνπξγφ, εηδηθέο εθζέζεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο» 188 Σν άξζξν ηνπ λ. 3488/2006 νξίδεη φηη ε έθζεζε απηή θνηλνπνηείηαη, θαη ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο, ε νπνία ηεθκεξηψλεη, βάζεη ησλ ζηνηρείσλ ηεο έθζεζεο, ηηο εηζεγήζεηο θαη παξεκβάζεηο ηεο, ζην πιαίζην ηεο αξκνδηφηεηαο ηεο γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ θαη ηελ πξνψζεζε λνκνζεηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ νπζηαζηηθή πξαγκαηνπνίεζε ηεο 189 Μπίζα, φπ.ζει Τπελζπκίδεηαη φηη ν ηπ, βάζεη ηεο γεληθήο ηνπ απνζηνιήο γηα έιεγρν ηεο λνκηκφηεηαο, εμέηαδε θαη πξηλ ην λ θαηαγγειίεο γηα δηαθξίζεηο κε βάζε ην θχιν (πνπ αθνξνχζαλ κφλν ην δεκφζην ηνκέα θαη εμεηάδνληαλ απφ ηνλ Κχθιν Γηθαησκάησλ ηνπ Αλζξψπνπ). 190 Σν άξζξν 13 3 ηνπ λ νξίδεη φηη ηπ αλαζέηεη ζε έλαλ Βνεζφ πλήγνξν ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, ελψ ζηελ 7 πξνβιέπεηαη πέληε ζέζεηο εηδηθψλ επηζηεκφλσλ γηα ηνλ ηνκέα απηφ θαζψο θαη κία ζέζε γξακκαηεηαθήο ππνζηήξημεο ηνπ λένπ Βνεζνχ πλεγφξνπ 191 ηνλ Κχθιν Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ αλαηέζεθε θαη ε λέα αξκνδηφηεηα ηνπ ηπ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηα αγαζά θαη ηηο ππεξεζίεο (λ. 3769/2009), κφλν φκσο ηνπ Γεκνζίνπ ηνκέα, γηαηί γηα ηνλ ηδησηηθφ αληίζηνηρνο θνξέαο νξίζηεθε ν πλήγνξνο ηνπ Καηαλαισηή. 47

57 αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ή ιφγσ νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο πνπ εθδειψλνληαη : α) θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, β) θαηά ηελ ίδξπζε, εμέιημε ή ιχζε νπνηαζδήπνηε ζρέζεο εξγαζίαο ζηνλ ηδησηηθφ, δεκφζην ή / θαη επξχηεξν δεκφζην ηνκέα, γ) θαηά ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε γηα πξφζβαζε ζε ζπγθεθξηκέλν επάγγεικα ή γηα απφθηεζε ή βειηίσζε εξγαζηαθήο ή πξαθηηθήο εκπεηξίαο, δ) θαηά ηελ άζθεζε ειεπζέξηνπ επαγγέικαηνο 192. Όηαλ δηαπηζηψζεη δηάθξηζε ιφγσ θχινπ, ν ηπ, κέζσ ηνπ θαζ πιελ αξκφδηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ, κπνξεί λα δεηήζεη αλάθιεζε ηεο πξάμεο ή ηνπ κέηξνπ πνπ γελλά ε δηάθξηζε, λα πξνηείλεη ζηε Γηνίθεζε λα εξκελεχζεη ηηο θείκελεο δηαηάμεηο έηζη ψζηε λα αίξεηαη ε δηάθξηζε θαη λα επηηπγράλεηαη ε ζπκβαηφηεηα κε ην θνηλνηηθφ δίθαην ή αθφκε λα πξνηείλεη ηελ ηξνπνπνίεζε ή θαηάξγεζε δηαηάμεσλ φηαλ ε ζχκθσλε κε ην θνηλνηηθφ δίθαην εξκελεία δελ είλαη δπλαηή. ην αλαθεξφκελν παξέρνληαη πιεξνθνξίεο θαη λνκηθέο ζπκβνπιέο γηα ηελ ππφζεζε ηνπ ζε φιν ην ζηάδην ηεο δηεξεχλεζήο ηεο. 193 Β. Παξνπζίαζε ππνζέζεωλ πνπ ρεηξίζηεθε ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε κε αληηθείκελν ηελ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξώλ θαη γπλαηθώλ θαηά ηελ πξόζβαζε ζηελ απαζρόιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε Τπνζέζεηο ζρεηηθέο κε ηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ δχν θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε εκθαλίδνληαη αδηάιεηπηα ζηηο Δηήζηεο Δθζέζεηο ηνπ ηπ απφ ην 2001 θαη έπεηηα, ελψ απμάλνληαη αξηζκεηηθά κεηά ηελ ςήθηζε ηνπ λ. 3488/2006 θαη ηε ζχζηαζε ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ. Παξαθάησ εθηίζεληαη ζπλνπηηθά νη ππνζέζεηο πνπ ρεηξίζηεθε ν ηπ, ην 192 ηελ Δηδηθή Έθζεζε ηνπ ηπ «Ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο» (Ννέκβξηνο 2009) παξαηίζεληαη αλαιπηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηνλ πξψην ρξφλν ιεηηνπξγίαο ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ (Μάηνο Απξίιηνο 2009) θαηά ηνλ νπνίνλ ν Κχθινο δέρηεθε ζπλνιηθά 230 αλαθνξέο. Οη αλαθνξέο αθνξνχζαλ δηαθξίζεηο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαηά πνζνζηφ 11,86 θαη ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαηά 3,95. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ αλαθνξψλ αθνξνχζε ηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο (48,02). Οη αλαθνξέο, ζηελ κεγάιε ηνπο πιεηνςεθία θαηαηέζεθαλ απφ γπλαίθεο (79κ96%) θαη αθνξνχζαλ θπξίσο ην δεκφζην ηνκέα (82,28% έλαληη 14,77 ηνπ ηδησηηθνχ θαη 2,95 ηνπ επξχηεξνπ δεκνζίνπ ηνκέα) 193 Γηαλλαθνχξνπ, ΓΔΔ εάλ ε ππφζεζε αθνξά εξγνδφηε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, ν λφκνο πξνβιέπεη ηε ζπλεξγαζία ηνπ ΔΠΔ κε ηνλ ηπ γηα ηε δηεξεχλεζή ηεο. Σν ΔΠΔ έρεη ππνρξέσζε άκεζεο ελεκέξσζεο θαη ππνβνιήο ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ ειέγρνπ ηνπ, ελψ ζηνλ ηπ, πνπ δηεμάγεη θαη ίδηαλ έξεπλα αλήθεη ε αξκνδηφηεηα ζχληαμεο ηνπ ηειηθνχ πνξίζκαηνο. 48

58 αληηθείκελν ησλ νπνίσλ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο απαζρφιεζε θαη ηε λνκνινγία, ε εξκελεία ηνπ επί ησλ επίκαρσλ γηα ην δήηεκα εζληθψλ θαη θνηλνηηθψλ δηαηάμεσλ θαζψο θαη ε αληαπφθξηζε πνπ γλψξηζαλ νη ελέξγεηέο ηνπ. 1) Γηαθξίζεηο ιφγσ εγθπκνζχλεο ή κεηξφηεηαο α) Άξλεζε πξφζιεςεο εγθχνπ κε ζχκβαζε εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ 194 Γπλαίθα πνπ πξνζιήθζεθε σο ππάιιεινο ζε αλψλπκε εηαηξεία ελεκέξσζε φηη ήηαλ έγθπνο πξηλ ππνγξάςεη ζχκβαζε εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ. Παξά ηηο αληίζεηεο δηαβεβαηψζεηο πεξί πξφζιεςήο ηεο, νη ππεχζπλνη ηεο εηαηξείαο ηεο γλσζηνπνίεζαλ φηη, ιφγσ ηεο εγθπκνζχλεο, ε πξφζιεςε αλαβάιιεηαη θαη φηη ζα εμεηαδφηαλ ζε εχζεην ρξφλν. Ο ηπ, επηιακβαλφκελνο ηεο ππφζεζεο, ππελζχκηζε εγγξάθσο ζηελ εηαηξία φηη ε άξλεζε πξφζιεςεο ιφγσ εγθπκνζχλεο ζπληζηά άκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη επεζήκαλε ηελ ππνρξέσζε άκεζεο πξφζιεςεο ηεο επηηπρνχζαο ζην δηαγσληζκφ ηεο εηαηξείαο. Ζ εηαηξία απάληεζε φηη ε δηαδηθαζία πξφζιεςεο δελ νινθιεξψζεθε, γηαηί ε αλαθεξφκελε δελ ζα κπνξνχζε λα πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηεο ηνλ θξίζηκν ρξφλν δηεθπεξαίσζεο ηνπ έξγνπ, γηα ην νπνίν ήηαλ απαξαίηεηε ε άκεζε ζηειέρσζε ησλ ππεξεζηψλ ηεο, απνζησπψληαο, φκσο, ην γεγνλφο φηη ε πξφζθιεζε αθνξνχζε ππνγξαθή ζχκβαζεο ανξίζηνπ ρξφλνπ πνπ θαηαξηίζηεθε κε ηελ ππνγξαθή ηεο πξφζθιεζεο απφ ηελ επηιεγείζα. Ωζηφζν, ε εηαηξία πξνηηζέκελε λα δηεπζεηήζεη ην δήηεκα, απεχζπλε ζηελ αλαθεξφκελε λέα πξφζθιεζε γηα θαηάξηηζε ζχκβαζεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ. Ζ ελδηαθεξφκελε ζπκθψλεζε, ππέγξαςε ηε ζχκβαζε θαη μεθίλεζε λα εξγάδεηαη θαλνληθά. β) Άξλεζε πξφζιεςεο εγθχνπ κε ζχκβαζε εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ 195 Αξραηνιφγνο πξνζιήθζεθε σο σξνκίζζηα, κε ζρέζε εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ νξηζκέλνπ ρξφλνπ (επηά κήλεο), ζε εθνξεία αξραηνηήησλ. Όηαλ πξνζιήθζεθε, δηέλπε ηνλ φγδνν κήλα ηεο εγθπκνζχλεο ηεο θαη είρε ηεζεί απφ ηνλ 194 Τπφζεζε 14195/2009, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2009,ζει ρεηηθέο απνθάζεηο ΓΔΚ ζηηο πξνπαξαηεζείζεο ππνζέζεηο Dekker, Habermann Beltemann θαη Webb 195 Τπφζεζε 15943/2009, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2009,ζει Βι θαη ζρεηηθέο πξνπαξαηεζείζεο απνθάζεηο ΓΔΚ ζηηο ππνζέζεηο Tele Danmark θαη Melgar 49

59 αζθαιηζηηθφ ηεο θνξέα ζε άδεηα θχεζεο. Ζ ελδηαθεξφκελε απέζηεηιε επηζηνιή πξνο ηελ ππεξεζία, κε ηελ νπνία απνδερφηαλ ηελ πξφζιεςή ηεο θαη δεηνχζε λα αλαζηαιεί ε αλάιεςε ππεξεζίαο εθ κέξνπο ηεο. Ζ εθνξεία αξραηνηήησλ απεχζπλε ζρεηηθφ εξψηεκα πξνο ηελ θεληξηθή ππεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ γηα ηηο ελέξγεηεο πνπ έπξεπε λα αθνινπζεζνχλ. Παξά ηηο επαλεηιεκκέλεο νριήζεηο ηεο, ε πνιίηηο δελ έιαβε θακία ελεκέξσζε ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ηνπ δεηήκαηφο ηεο. Μεηά ηε ιήμε ηεο άδεηαο ινρείαο, ε ελδηαθεξφκελε επαλήιζε κε λέν εξψηεκα, αιιά δελ έιαβε θαη πάιη ζπγθεθξηκέλε απάληεζε. ηε ζπλέρεηα πξνζέθπγε ζηνλ ηπ, ν νπνίνο, κε έγγξαθφ ηνπ, θαηέζηεζε γλσζηφ ζηελ εθνξεία αξραηνηήησλ φηη ε άξλεζε πξφζιεςεο εγθχνπ απνηειεί δπζκελή δηάθξηζε ιφγσ θχινπ, κε βάζε ηελ εζληθή θαη θνηλνηηθή λνκνζεζία θαη ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ, θαη δήηεζε λα ζπλαθζεί άκεζα ζχκβαζε ηεο ππεξεζίαο κε ηελ πξνζιεθζείζα, κε αλαδξνκηθή ηζρχ απφ ηελ εκεξνκελία ιήμεο ηεο άδεηαο ινρείαο. Δπίζεο, δήηεζε λα αλαγλσξηζηνχλ ηα δηθαηψκαηά ηεο αξραηνιφγνπ (αμίσζε ακνηβήο θαη ρξφλνο ππεξεζίαο) απφ ηελ εκεξνκελία εθείλε. Σν αίηεκα ηνπ ηπ έγηλε δεθηφ απφ ηελ αξκφδηα ππεξεζία ηνπ Τπνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ. γ) Παξάιεηςε επαλαπξφζιεςεο ιφγσ εγθπκνζχλεο 196 Δξγαδφκελε ζε βξεθνλεπηαθφ ζηαζκφ αλψλπκεο εηαηξείαο ηνπ επξχηεξνπ δεκνζίνπ ηνκέα, θαηήγγεηιε ζηνλ ηπ φηη δελ αλαλεψζεθε ε ζχκβαζε εξγαζίαο ηεο νξηζκέλνπ ρξφλνπ, επεηδή ήηαλ έγθπνο 197. Ο ηπ επεζήκαλε ηφζν ζηελ ηδησηηθή εηαηξεία πνπ εκθαληδφηαλ σο εξγνδφηεο, φζν θαη ζηελ αλψλπκε εηαηξεία ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα πνπ έρεη ζηελ ηδηνθηεζία ηεο ηνλ βξεθνλεπηαθφ ζηαζκφ, φηη, ζχκθσλα κε ηελ θαηαγγειία, ε κε αλαλέσζε ηεο ζχκβαζεο θαίλεηαη θαηαξράο λα ζρεηίδεηαη κε ηελ εγθπκνζχλε. πλεπψο, ν εξγνδφηεο νθείιεη, βάζεη ηνπ λφκνπ, λα απνδείμεη φηη ε κε επαλαπξφζιεςε ηεο εξγαδφκελεο έγηλε γηα ιφγν άζρεην κε ηελ εγθπκνζχλε. Ζ ηδησηηθή εηαηξεία εξγνιάβνο πνπ είρε ηελ επζχλε γηα ηε ζηειέρσζε ησλ βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ απάληεζε φηη θαηά ην ρξφλν επηινγήο ηνπ πξνζσπηθνχ δελ γλψξηδε γηα ηελ εγθπκνζχλε ηεο εξγαδνκέλεο. Ηζρπξίζηεθε φηη, ζε θάζε πεξίπησζε, 196 Βι. χλνςε Γηακεζνιάβεζεο, Μέρξη ηφηε, ε εξγαδφκελε ζχλαπηε επαλαιακβαλφκελεο ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ κε ηδησηηθή εηαηξεία πνπ έρεη ηελ επζχλε ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ζηειέρσζεο κε πξνζσπηθφ ησλ βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ, ηδηνθηεζίαο ηεο αλψλπκεο εηαηξείαο ηνπ επξχηεξνπ δεκνζίνπ ηνκέα. Ζ εξγαδφκελε αλέθεξε φηη ν εξγνδφηεο ηεο ζπλέδεζε ηελ άξλεζή ηνπ λα ηελ επαλαπξνζιάβεη κε ηε λέα γξίπε θαη κε ην φηη ε εηαηξεία θνξέαο ηνπ δεκνζίνπ ζεσξνχζε ηηο εγθχνπο σο νκάδα πςεινχ θηλδχλνπ. 50

60 δελ είρε ηελ ππνρξέσζε λα επαλαπξνζιάβεη ηνπο ίδηνπο εξγαδφκελνπο, θαζψο θαη φηη πνιιά άηνκα δελ πξνζιήθζεθαλ γηα ιφγνπο εζσηεξηθήο αμηνιφγεζεο θαη κφλν, φπσο γηα παξάδεηγκα δελ θξάηεζαλ λεπηαγσγνχο γηαηί ην λεπηαγσγείν δελ είλαη ζε ιεηηνπξγία. Ωζηφζν αξλήζεθε λα αηηηνινγήζεη ζπγθεθξηκέλα ηε κε επαλαπξφζιεςε ηεο εγθχνπ βνεζνχ βξεθνλεπηνθφκνπ. Ο ηπ δήηεζε απφ ηελ ηδησηηθή εηαηξία λα αηηηνινγήζεη εηδηθψο ηε κε αλαλέσζε ηεο ζχκβαζεο εξγαζίαο ηεο εγθχνπ θαζψο, φπσο πξνβιέπεη ν λφκνο, ην βάξνο απφδεημεο αληηζηξέθεηαη θαη πεξλά ζηνλ εξγνδφηε ζηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ππάξρνπλ ελδείμεηο γηα δηάθξηζε ιφγσ θχινπ (κε ηελ νπνία εμνκνηψλεηαη ε δηάθξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο), φπσο ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε. Μεηά ηελ παξέκβαζε ηνπ ηπ ε ηδησηηθή εηαηξεία ελεκέξσζε ηελ έγθπν φηη ηελ επαλαπξνζιακβάλεη. δ) Με ζπλεθηίκεζε ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο σο ρξφλνπ πξνυπεξεζίαο γηα πξφζβαζε ζε ζέζε απαζρφιεζεο 198 Δλδηαθεξφκελεο ππέβαιαλ αίηεζε γηα ηελ πιήξσζε ζέζεσλ ππαιιήισλ κε ζχκβαζε εμαξηεκέλεο εξγαζίαο ανξίζηνπ ρξφλνπ, νη νπνίεο πξνθεξχρζεθαλ απφ ηελ Οιπκπηαθή Αεξνπνξία ΑΔ. Οη δχν αηηνχζεο εξγάδνληαλ ζηελ εηαηξία σο επνρηθέο ππάιιεινη κε ζπκβάζεηο εξγαζίαο νξηζκέλνπ ρξφλνπ. Ωζηφζν, δελ πεξηιήθζεθαλ ζηνπο πξνζσξηλνχο πίλαθεο ησλ επηηπρφλησλ, δηφηη ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν απνπζίαδαλ κε άδεηα θπνθνξίαο ινρείαο δελ ζπλππνινγίζηεθε ζηελ πξνυπεξεζία ηνπο. Τπέβαιαλ έλζηαζε ζηελ αξκφδηα επηηξνπή, ε νπνία δελ έγηλε δεθηή κε ηελ αηηηνινγία φηη απφ ηελ πξνθήξπμε δελ πξνβιέπεηαη δπλαηφηεηα ζπλππνινγηζκνχ ζηελ πξνυπεξεζία ν ρξφλνο ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο ελψ ζεκεηψζεθε φηη ε επηηξνπή είλαη αλαξκφδηα λα αμηνινγήζεη ηα θξηηήξηα ηεο πξφζιεςεο. Ο ηπ επηζήκαλε φηη ε άδεηα κεηξφηεηαο ζπληζηά λφκηκν ιφγν αλαζηνιήο, θαη φρη δηαθνπήο, ηεο ζρέζεο εξγαζίαο. Γηα ηνλ ιφγν απηφλ, ε πεξίνδνο θαηά ηελ νπνία γίλεηαη ρξήζε ηεο άδεηαο κεηξφηεηαο ζεσξείηαη σο ρξφλνο πξαγκαηηθήο ππεξεζίαο γηα φια ηα δηθαηψκαηα πνπ ζπλδένληαη κε ηε δηάξθεηα ηεο 198 Τπνζέζεηο 12661/2008, 13715/2008, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2008,ζει / Δηδηθή Έθζεζε ηπ «Ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο», ζει. 56 θαη Γηαλλαθνχξνπ, ΓΔΔ φπνπ θαη παξαπνκπέο ζε ζρεηηθέο απνθάζεηο ηνπ ΓΔΚ 51

61 απαζρφιεζεο 199. Ο ηπ επηθαιέζηεθε εγθπθιίνπο ηνπ Τπνπξγείνπ Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο κε απηφ ην πεξηερφκελν, θαζψο θαη ηελ πάγηα λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ. Δπηθαιέζηεθε, επίζεο, ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 5 λ. 3488/ Καζ ππφδεημε ηεο εηαηξίαο, ν ηπ απέζηεηιε ζην ΑΔΠ, σο αξκφδην φξγαλν γηα λα θξίλεη ηε λνκηκφηεηα ησλ αηηεκάησλ ησλ ππνςήθησλ, έγγξαθν, δεηψληαο ηνπ λα δηαηππψζεη ηηο απφςεηο ηνπ. Σν ΑΔΠ απάληεζε φηη ε επηηξνπή θαηέιεμε ζε νξζή θξίζε κε αηηηνινγία πνπ ελ κέξεη δελ είλαη ζχλλνκε αιιά ην γεγνλφο φηη ηα δηθαηνινγεηηθά γηα ηελ απφδεημε ηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο θαηά ην νπνίν νη δχν ππνςήθηεο απνπζίαδαλ κε άδεηα θπνθνξίαο - ινρείαο ππνβιήζεθαλ κε ηηο ελζηάζεηο ηνπο, θαη φρη κε ηελ αίηεζε ζπκκεηνρήο ζηελ νηθεία πξνθήξπμε, δηθαηνινγεί ηελ απφξξηςε ησλ αηηεκάησλ ηνπο. Ο ηπ θαηέιεμε φηη έρνπλ εμαληιεζεί ηα πεξηζψξηα δηακεζνιάβεζεο γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο αηνκηθέο ππνζέζεηο θαη ηηο έζεζε ζην αξρείν 201. ε) Δγθπκνζχλε θαη ίζε πξφζβαζε ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε 202 Καζεγήηξηα αγγιηθήο γιψζζαο αλέθεξε ζηνλ ηπ φηη ην Διιεληθφ Αλνηθηφ Παλεπηζηήκην (ΔΑΠ) απέξξηςε αίηεκά ηεο λα παξαθνινπζήζεη ρσξίο εθ λένπ θαηαβνιή δηδάθηξσλ ζεκαηηθή ελφηεηα κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ νπνία είρε θαηαβάιεη ηα δίδαθηξα κεξηθνχο κήλεο πξηλ, αιιά δελ κπφξεζε λα παξαθνινπζήζεη ιφγσ απνδεδεηγκέλεο επαπεηινχκελεο θχεζεο. Ο ηπ επηζήκαλε ζην ΔΑΠ φηη ε δπζκελήο κεηαρείξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο θαηά ηελ πξφζβαζε ζε πξνγξάκκαηα επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο ζπληζηά απαγνξεπκέλε άκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ. Δπίζεο, φηη ην ζπγθεθξηκέλν κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα, πνπ ζα παξάζρεη ζηελ ελδηαθεξφκελε γλψζεηο θαη 199 ηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ν εξγνδφηεο θαηαβάιιεη ζηελ εξγαδφκελε κέξνο ησλ απνδνρψλ γηα ην πξνβιεπφκελν ρξνληθφ δηάζηεκα. Παξάιιεια, ε εξγαδφκελε επηδνηείηαη απφ ηνλ αζθαιηζηηθφ ηεο θνξέα θαη ιακβάλεη ζπκπιεξσκαηηθέο παξνρέο κεηξφηεηαο απφ ηνλ ΟΑΔΓ 200 πνπ απαγνξεχνπλ ξεηά, φπσο εθηέζεθε ζηνλ νηθείν ηφπν, νπνηαδήπνηε δπζκελή κεηαρείξηζε ιφγσ εγθπκνζχλεο ή άδεηαο κεηξφηεηαο αλαθνξηθά κε ηνπο φξνπο πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξηηεξίσλ επηινγήο θαη ησλ φξσλ πξφζιεςεο θαζψο θαη ηε ρξήζε θξηηεξίσλ ή ζηνηρείσλ πνπ θαηαιήγνπλ ζε άκεζε ή έκκεζε δηάθξηζε κε βάζε ην θχιν 201 Ο ηπ δε κπνξνχζε εμάιινπ λα πξνβεί ζε πεξηζζφηεξεο δηακεζνιαβεηηθέο ελέξγεηεο, αθελφο δηφηη γελλήζεθαλ δηθαηψκαηα ηξίησλ πνπ κπνξνχλ λα αλαηξαπνχλ κφλν κε δηθαζηηθή απφθαζε θαη αθεηέξνπ δηφηη νη αλεμάξηεηεο αξρέο δελ ππάγνληαη ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ πλεγφξνπ σο πξνο ηελ θχξηα ιεηηνπξγία ηνπο (νη πξνζιήςεηο ζε ΓΔΚΟ, νη νπνίεο ππάγνληαη ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ λ. 3429/2005 γίλεηαη απφ ην ΑΔΠ) 202 Τπφζεζε 6731/2008, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2008, ζει. 129 θαη Δηδηθή Έθζεζε ηπ,φπ. ζει

62 ηθαλφηεηεο ζεκαληηθέο γηα ην ιεηηνχξγεκα πνπ ήδε αζθεί, εληάζζεηαη, ζχκθσλα κε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ ζηελ έλλνηα ηεο «επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο». 203 ην απαληεηηθφ έγγξαθν ηνπ ΔΑΠ αλαθέξεηαη φηη ε απφξξηςε ηνπ αηηήκαηνο ηεο εθπαηδεπηηθνχ νθείιεηαη ακηγψο ζε νηθνλνκηθνχο ιφγνπο 204 θαη δελ άπηεηαη ηεο εγθπκνζχλεο ηεο. Δπίζεο, ην ΔΑΠ εθηηκά φηη ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε θαηηζρχνπλ νη εηδηθέο δηαηάμεηο ηνπ ηδξπηηθνχ ηνπ λφκνπ. Με έγγξαθν ηνπ πξνο ην Τπνπξγείν Παηδείαο, ν ηπ επηζεκαίλεη φηη νηθνλνκηθνί ιφγνη δελ γίλνληαη απνδεθηνί, φηαλ έρνπλ σο ζπλέπεηα ηε δεκηνπξγία δηάθξηζεο θαη φηη ν λφκνο 3488/2006 θαηαξγεί θάζε δηάηαμε πνπ αληίθεηηαη ζε απηφλ. Αζηπλνκίαο 205 ζη) Απνθιεηζκφο εγθχνπ ππνςεθίαο απφ δηαγσληζκφ Γεκνηηθήο Τπνςήθηα ζε δηαγσληζκφ ηεο Γεκνηηθήο Αζηπλνκίαο ηνπ Γήκνπ Λέξνπ, θάηνηθνο Λέξνπ, αξλήζεθε λα ηαμηδέςεη ζηε Ρφδν, πξνθεηκέλνπ λα ζπκκεηάζρεη ζηελ πςνκέηξεζε θαη ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο, ιφγσ εγθπκνζχλεο. Ζ Δπηηξνπή Δπηινγήο ηεο Πεξηθέξεηαο ηελ ελεκέξσζε φηη ζα απνθιεηζηεί απφ ηνλ δηαγσληζκφ. Ο ηπ, θαηφπηλ ππνβνιήο ζρεηηθήο αλαθνξάο, ελεκέξσζε ηελ Δπηηξνπή, φηη κε απφθαζε ηνπ ΓΔθΛαξ 206 έρεη θξηζεί φηη πξέπεη λα ρνξεγεζεί αλαβνιή ζε ππνςήθηα πνπ δειψλεη θψιπκα γηα ζπκκεηνρή ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο, ιφγσ εγθπκνζχλεο, δηαθνξεηηθά απνθιείεηαη παξαλφκσο. Σν δηθαζηήξην έρεη ραξαθηεξίζεη σο ζεκηηή ηελ απφθιηζε απφ ηελ ηζφηεηα αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, φηαλ πξφθεηηαη γηα ηελ πξνζηαζία ηεο γπλαίθαο, φζνλ αθνξά ηελ εγθπκνζχλε θαη ηε κεηξφηεηα. ε ζπλέρεηα ηεο παξαπάλσ παξέκβαζεο, ε Πεξηθέξεηα Ν. Αηγαίνπ ελεκέξσζε ηελ Αξρή φηη θαηφπηλ ζρεηηθνχ εγγξάθνπ ηνπ ΤΠΔΓΓΑ, ε αίηεζε ηεο ππνςήθηαο γίλεηαη δεθηή θαη φηη ζα κπνξνχζε λα ππνβιεζεί ζηε δηαδηθαζία ηεο πςνκέηξεζεο θαη ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο κεηά ην πέξαο ηνπ ηνθεηνχ θαη ηεο πεξηφδνπ ηεο ινρείαο. 203 Όπσο πξναλαθέξζεθε, ζχκθσλα κε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ ζηελ έλλνηα ηεο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο εληάζζνληαη νη παλεπηζηεκηαθέο ζπνπδέο αιιά θαη ε παλεπηζηεκηαθή εθπαίδεπζε, κέζσ ηεο νπνίαο απνθηάηαη θάπνηα δεμηφηεηα πνπ είλαη αλαγθαία γηα ηελ άζθεζε ελφο επαγγέικαηνο, αθφκε θαη αλ ε απφθηεζε ησλ ζρεηηθψλ γλψζεσλ δελ επηβάιιεηαη απφ λνκνζεηηθέο ή δηνηθεηηθέο δηαηάμεηο (πξνπαξαηεζείζεο απνθάζεηο ζηηο ππνζέζεηο Gravier θαη Blaizot) 204 Σν ΔΑΠ πξνέβαιε ην επηρείξεκα φηη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο νηθνλνκηθήο ζπκκεηνρήο ησλ θνηηεηψλ ζηηο δαπάλεο ζπνπδψλ δηαηίζεηαη γηα ηε κηζζνδνζία ησλ κειψλ ηνπ δηδαθηηθνχ εξεπλεηηθνχ πξνζσπηθνχ 205 Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2007, ζει ΓΔθΛαξ 56/2006, φπ 53

63 2) Γηαθξίζεηο κέζσ εμνκνίσζεο θαηψηαησλ νξίσλ χςνπο θαη αζιεηηθψλ δνθηκαζηψλ ζε εηζαγσγηθνχο δηαγσληζκνχο Ζ θαηάξγεζε ησλ πνζνζηψζεσλ εηζαγσγήο ησλ γπλαηθψλ ζηηο ρνιέο ηεο Αζηπλνκίαο, θαζψο θαη ζην έλζηνιν πξνζσπηθφ ηεο Γεκνηηθήο Αζηπλνκίαο, ζπλνδεχηεθε απφ εμνκνίσζε ηνπ θαηψηαηνπ νξίνπ χςνπο θαη αζιεηηθψλ δνθηκαζηψλ γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο ππνςεθίνπο. Ύζηεξα απφ θαηάζεζε αλαθνξψλ πνπ εμέηαζε ν ηπ ην θαη ην αληίζηνηρα επηζήκαλε φηη ε εμνκνίσζε απηή ζπληζηά έκκεζε δηάθξηζε ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ πνπ πξέπεη λα αηηηνινγείηαη κε βάζε εχινγα θαη αληηθεηκεληθά αμηνινγηθά θξηηήξηα, πνπ λα εξείδνληαη θαη ζε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία. ηελ πεξίπησζε ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, ε απνθπγή αηηηνιφγεζεο ηεο ελ ιφγσ εμνκνίσζεο νδήγεζε ζε εθπφλεζε ζρεηηθνχ πνξίζκαηνο ηνπ ηπ. ε πην πξφζθαηεο ππνζέζεηο κε αλάινγν δήηεκα σο πξνο ηελ εηζαγσγή ζε ηξαηησηηθέο ρνιέο 209, ν ηπ δηαπίζησζε φηη ε αζχκκεηξε αχμεζε ηνπ ειάρηζηνπ επηηξεπφκελνπ χςνπο γηα κελ ηηο γπλαίθεο θαηά δέθα πφληνπο, γηα δε ηνπο άλδξεο θαηά πέληε πφληνπο ζπληζηά άκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ. Δπίζεο, δηαπίζησζε έκκεζε δηάθξηζε αλαθνξηθά κε ηα θνηλά φξηα επηδφζεσλ ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο (ε νπνία εζηηάδεηαη ζηελ απαίηεζε νη γπλαίθεο ππνςήθηεο λα ρξεζηκνπνηνχλ ηε ζθαίξα ησλ 7,275 θηιψλ). Ζ έκκεζε δηάθξηζε ζπλίζηαηαη ζην φηη κηα εθ πξψηεο φςεσο νπδέηεξε λνκνζεηηθή πξφβιεςε θνηλψλ νξίσλ ζέηεη ηηο γπλαίθεο ππνςήθηεο ζε ηδηαίηεξα κεηνλεθηηθή ζέζε ζε ζχγθξηζε κε ηνπο άλδξεο ππνςεθίνπο. Ζ επίθιεζε ησλ αξκνδίσλ φηη ε πξφβιεςε απηή δηαζθαιίδεη ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ ελφπισλ δπλάκεσλ δελ αξθεί απφ κφλε ηεο γηα λα δηθαηνινγήζεη αληηθεηκεληθά ηε δηάθξηζε. Aθφκε θαη αλ ζεσξεζεί φηη εμππεξεηεί ζεκηηφ ζθνπφ, δελ είλαη πξνθαλέο φηη είλαη θαηάιιειε, πξφζθνξε θαη αλαγθαία γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζθνπνχ απηνχ. O ηπ δήηεζε απφ ην Γεληθφ Δπηηειείν Δζληθήο Άκπλαο: α) λα ηξνπνπνηεζεί ην ζρεηηθφ πξνεδξηθφ δηάηαγκα, ψζηε αθελφο λα δηαηεξεζεί ε δηαθνξά ησλ δέθα 207 Τπνζέζεηο 7644/2003, 7912/2003, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2003,ζει ηηο ππνζέζεηο απηέο ν ηπ επεζήκαλε επηπιένλ φηη ν αηθληδηαζηηθφο ραξαθηήξαο ησλ λέσλ ξπζκίζεσλ, ηδίσο δε ην γεγνλφο φηη ηέζεθαλ ζε ηζρχ θαηά ην δηάζηεκα πνπ βξηζθφηαλ ζε εμέιημε δηαγσληζηηθή δηαδηθαζία, απνηειεί ζνβαξφ πιήγκα ηεο ζπληαγκαηηθψο θαηνρπξσκέλεο αξρήο ηεο ρξεζηήο δηνίθεζεο, ηδίσο κε ηε κνξθή ηεο πξνζηαζίαο ηεο δηθαηνινγεκέλεο εκπηζηνζχλεο ηνπ δηνηθνχκελνπ, γη απηφ θαη ζα έπξεπε λα ιεθζεί εηδηθή κέξηκλα γηα ηνπο ππνςεθίνπο ηνπ δηαγσληζκνχ ζε εμέιημε. 208 Τπνζέζεηο 5874/2007, 8351/2007, 8352/2007, 8216/2007, 9196/2007, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2007,ζει Τπνζέζεηο 17098/2008, 20442/2208, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2008, ζει Σηο ζρεηηθέο αλαθνξέο θαηέζεζαλ, εθπξνζσπψληαο ηηο αλήιηθεο θφξεο ηνπο, νη παηέξεο. Μία αθνξνχζε ηελ εμνκνίσζε ηνπ θαηψηαηνπ χςνπο θαη ε άιιε ηα θνηλά φξηα ησλ αζιεηηθψλ επηδφζεσλ. 54

64 εθαηνζηψλ κεηαμχ ησλ ειάρηζησλ νξίσλ χςνπο θαη γηα ηα δχν θχια θαη αθεηέξνπ λα εηζαρζνχλ θαηψηαηα φξηα χςνπο πνπ λα αληαπνθξίλνληαη ζηνπ κέζνπ Έιιελα θαη ηεο κέζεο Διιελίδαο, φπσο απηά πξνθχπηνπλ απφ εξεπλεηηθά δεδνκέλα, β) Να ηξνπνπνηεζεί ε ζρεηηθή ππνπξγηθή απφθαζε, ψζηε λα ρξεζηκνπνηείηαη ε γπλαηθεία ζθαίξα απφ ηηο ππνςήθηεο ζην αληίζηνηρν αγψληζκα, γ) λα ζεζπηζηνχλ φξηα ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο ζηα νπνία λα αληαπνθξίλεηαη ηνπιάρηζηνλ ν κέζνο φξνο θαη ησλ δχν θχισλ. Σν Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο ελεκέξσζε ηνλ ηπ φηη έρεη ήδε πξνσζεζεί ζρεηηθφ πξνεδξηθφ δηάηαγκα, κε ην νπνίν κεηψλεηαη ην ειάρηζην επηηξεπφκελν αλάζηεκα ησλ γπλαηθψλ γηα ηελ είζνδν ζηηο ηξαηησηηθέο ρνιέο, θαη έρεη δνζεί εληνιή γηα άκεζε εθαξκνγή ηεο ηξνπνπνίεζεο, πξνθεηκέλνπ λα ηζρχζεη ζην αθαδεκατθφ έηνο Σέινο, ην Τπνπξγείν ζεκείσζε φηη ζα ηξνπνπνηεζνχλ θαη ηα φξηα ησλ επηδφζεσλ ζηηο αζιεηηθέο δνθηκαζίεο ) Ζ πξνυπφζεζε εθπιήξσζεο ζηξαηησηηθήο ζεηείαο θαηά ηελ πξφζιεςε : νη δχν φςεηο ηνπ λνκίζκαηνο α) Γηάθξηζε ζε βάξνο αλδξψλ 211 Με αθνξκή αλαθνξά πνιίηε πνπ απνξξίθζεθε απφ δηαδηθαζία πξφζιεςεο ζε ηξάπεδα επεηδή δελ θαηέζεζε έγθαηξα ην πηζηνπνηεηηθφ εθπιήξσζεο ζηξαηησηηθψλ ππνρξεψζεσλ, ν ηπ, επηθαινχκελνο θαη ζρεηηθή λνκνινγία ηνπ ηδ, έθαλε δεθηφ φηη ε θαζηεξσκέλε απφ ηε ζηξαηνινγηθή λνκνζεζία δηάθξηζε σο πξνο ηελ ππνρξέσζε εθπιήξσζεο ζηξαηησηηθήο ππεξεζίαο 212, είλαη δηθαηνινγεκέλε δεδνκέλσλ ησλ δηαθνξψλ ησλ δχν θχισλ θαη δελ αληίθεηηαη ζηε ζπληαγκαηηθή αξρή ηεο ηζφηεηαο Βι. ηε χλνςε Γηακεζνιάβεζεο Τπφζεζε 14899/2008, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2008, ζει. 128 θαη ππφζεζε 13073/2001, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2001 ζει 109 θαη Με βάζε ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία θαη λνκνινγία, ππφρξενη ζε ζηξάηεπζε είλαη φινη νη Έιιελεο πνπ είλαη εγγεγξακκέλνη ζηα κεηξψα αξξέλσλ. Όζνλ αθνξά ηηο Διιελίδεο, νη ειηθίαο εηψλ ππνρξενχληαη ζε ζηξαηησηηθή ζεηεία κφλν ζε θαηξφ πνιέκνπ ή ζε ελδερφκελε επηζηξάηεπζε θαη φρη ζε θαηξφ εηξήλεο. Δλ ηνχηνηο, θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, πξνβιέπνληαη επξείεο εμαηξέζεηο (π.ρ. κεηέξεο αλειίθσλ) 213 Ο ηπ ππελζχκηζε φηη ην ΓΔΚ έρεη απνθαλζεί φηη ην θνηλνηηθφ δίθαην δελ απαγνξεχεη λα επηβάιιεηαη κφλν ζηνπο άλδξεο ε ππνρξέσζε γηα εθπιήξσζε ζηξαηησηηθήο ζεηείαο θαζψο ε απφθαζε ελφο θξάηνπο-κέινπο λα δηαζθαιίζεη ηελ άκπλά ηνπ επηβάιινληαο ππνρξεσηηθή ζηξαηησηηθή ζεηεία εθθξάδεη εζληθή επηινγή σο πξνο ηε ζηξαηησηηθή νξγάλσζε, επί ηεο νπνίαο δελ έρεη εθαξκνγή ην θνηλνηηθφ δίθαην. 55

65 Μία άιιε ππφζεζε πνπ ζρεηίδεηαη κε ην πηζηνπνηεηηθφ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο απαζρφιεζε ηνλ ηπ κε αθνξκή αλαθνξά πηπρηνχρνπ ηαηξηθήο, απφ ηνλ νπνίνλ δεηήζεθε απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο πηζηνπνηεηηθφ ζην νπνίν λα αλαγξάθεηαη αλαιπηηθά ν ιφγνο απαιιαγήο ηνπ απφ ηελ ππνρξέσζε ζηξάηεπζεο 214. Ο ηπ πξφηεηλε ζην Τπνπξγείν ηελ λνκνζεηηθή θαηάξγεζε, γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο ππνςήθηνπο ππεξεζηψλ ππαίζξνπ, ηελ ππνρξεσηηθή ηαηξηθή εμέηαζε ή ελαιιαθηηθά ηελ πξφβιεςε γεληθήο ππνρξεσηηθήο ηαηξηθήο εμέηαζεο, εθφζνλ γηα ιφγνπο δηαζθάιηζεο ηεο δεκφζηαο πγείαο θξηζεί ζθφπηκε ε γλψζε ζηνηρείσλ απφ ην ηαηξηθφ ηζηνξηθφ ησλ ππνςεθίσλ. Ο ηπ επεζήκαλε πάλησο φηη ην γεγνλφο φηη δελ απαηηείηαη απφ ηηο γπλαίθεο ε πξνιεπηηθή πξνζθφκηζε πηζηνπνηεηηθνχ πγείαο αλάινγνπ πξνο ην δεηνχκελν πηζηνπνηεηηθφ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο ζεκαίλεη φηη ε επαλφξζσζε ηεο παξαηεξνχκελεο αληζφηεηαο είλαη δπλαηή θαη ρσξίο λνκνζεηηθή παξέκβαζε, δηφηη ε παχζε ηεο απαίηεζεο «αλαιπηηθνχ» ζηξαηνινγηθνχ πηζηνπνηεηηθνχ δελ πξφθεηηαη λα δεκηνπξγήζεη θελφ αιιά απιψο ζα επεθηείλεη θαη ζηνπο άλδξεο κηα ξχζκηζε πνπ ήδε ηζρχεη γηα ηηο γπλαίθεο. Σν ππνπξγείν απνδέρζεθε ηελ αίηεζε δηνξηζκνχ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ππνςεθίνπ, ζπλνδεπφκελε απφ ην ππάξρνλ πηζηνπνηεηηθφ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο, ρσξίο σζηφζν λα πξνβεί ζε γεληθή ξχζκηζε. β) Γηάθξηζε ζε βάξνο γπλαηθψλ 215 Ζ ελδηαθεξφκελε, ε νπνία ζπκκεηείρε ζε δηαγσληζκφ γηα πξφζιεςε Δηδηθψλ Φξνπξψλ, δήηεζε απφ ηνλ ηπ ηε δηεξεχλεζε ηνπ θαηά πφζνλ ε ζέζπηζε, σο βαζηθνχ θξηηεξίνπ πξφζιεςεο, ηεο εθπιήξσζεο ησλ ζηξαηησηηθψλ ππνρξεψζεσλ, ζπληζηά 214 Ο ελδηαθεξφκελνο είρε πξνζθνκίζεη πηζηνπνηεηηθφ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο, ζην νπνίν αλαγξαθφηαλ απιψο φηη «απαιιάρζεθε απφ ηελ ππνρξέσζε ζηξάηεπζεο». Σν πηζηνπνηεηηθφ εθδφζεθε κε βάζε ηελ αξ. 1620/ απφθαζε ηεο Αξρήο Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνχ Υαξαθηήξα, πνπ νξίδεη φηη ζε πεξίπησζε απαιιαγήο απφ ζηξαηησηηθή ππνρξέσζε ην κφλν ζηνηρείν πνπ επηηξέπεηαη λα αλαγξάθεηαη είλαη ην γεγνλφο ηεο κφληκεο απαιιαγήο, ρσξίο κλεία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ιφγνπ απηήο. Ωζηφζν, ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Πξφλνηαο δήηεζε απφ ηνλ ελδηαθεξφκελν λα πξνζθνκίζεη λέν πηζηνπνηεηηθφ κε αλαιπηηθή αλαγξαθή ηνπ ιφγνπ απαιιαγήο, επηθαινχκελν ην άξζξν 4 ηνπ λ.δ. 67/1968, ζχκθσλα κε ην νπνίν, αλ απφ ην πηζηνπνηεηηθφ ζηξαηνινγηθήο θαηάζηαζεο πξνθχπηεη φηη ν ππνςήθηνο γηα ζέζε ηαηξνχ ππαίζξνπ έρεη απαιιαγεί γηα ιφγνπο πγείαο, παξαπέκπεηαη ππνρξεσηηθά ζε εμέηαζε απφ πγεηνλνκηθή επηηξνπή. Ζ δηάηαμε απηή πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη σο θαηαξγεζείζα, δηφηη είλαη αληίζεηε πξνο ηηο ξπζκίζεηο ηνπ λ. 2472/1997 («Πξνζηαζία ηνπ αηφκνπ απφ ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα») θαη εηζάγεη έκκεζε θχξσζε ζε βάξνο ησλ αλδξψλ ππνςεθίσλ 215 Τπφζεζε 10201/

66 δηάθξηζε ιφγσ θχινπ 216. Ο ηπ απεπζχλζεθε ζηηο Γηεπζχλζεηο Αζηπλνκηθνχ Πξνζσπηθνχ θαη Οξγάλσζεο Ννκνζεζίαο ηνπ Τπνπξγείνπ Γεκφζηαο Σάμεο, επηζεκαίλνληαο φηη, εθφζνλ νη γπλαίθεο δελ ππνρξενχληαη ζε εθπιήξσζε ζηξαηησηηθψλ ππνρξεψζεσλ, ζχκθσλα κε ηελ εζληθή ζηξαηνινγηθή λνκνζεζία, δελ είλαη εθ ησλ πξαγκάησλ δπλαηή ε κνξηνδφηεζή ηνπο, σο θαηφρσλ ηνπ ελ ιφγσ πξνζφληνο 217. Σέινο, ν ηπ δήηεζε ηελ εμέηαζε ηνπ ελδερνκέλνπ αλαζεψξεζεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηάηαμεο, ζηνλ βαζκφ πνπ, κε ηηο δηαηάμεηο ηεο 3 ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ λ. 3181/03, ζεζπίζηεθε ε δπλαηφηεηα πξφζιεςεο θαη γπλαηθψλ ζε ζέζεηο Δηδηθψλ Φξνπξψλ, νη νπνίεο έσο ηφηε επηθπιάζζνληαλ κφλνλ ζε άλδξεο. Ζ Γηεχζπλζε Αζηπλνκηθνχ Πξνζσπηθνχ, αηηηνιφγεζε ηελ χπαξμε ηεο επίκαρεο δηάηαμεο κε αλαθνξά ζηε θχζε θαη ηηο ζπλζήθεο άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ησλ Δηδηθψλ Φξνπξψλ, πνπ θαζηζηνχλ ην θχιν παξάγνληα απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ πξφζβαζε ζηηο ελ ιφγσ ζέζεηο. 4) Λνηπέο ππνζέζεηο δηαθξίζεσλ 218 α) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ πξνθήξπμε πξφζιεςεο πξντζηάκελνπ ζε ηνπξηζηηθφ γξαθείν Δπηρείξεζε δεκνζίεπζε ζε ηνπηθή εθεκεξίδα πξνθήξπμε γηα ηελ πιήξσζε ζέζεο εξγαζίαο πξντζηακέλνπ ζε γξαθείν ηνπξηζκνχ. ηελ πξνθήξπμε αλαθεξφηαλ, κεηαμχ άιισλ πξνυπνζέζεσλ, φηη ν ελδηαθεξφκελνο πξέπεη λα είλαη «άλδξαο ειηθίαο εηψλ». Σν γεγνλφο θαηαγγέιζεθε ζηε Γεληθή Γξακκαηεία Ηζφηεηαο, θαη ζηε ζπλέρεηα γλσζηνπνηήζεθε ζηνλ ηπ, απφ δεκνζηνγξάθν ηεο εθεκεξίδαο ζηελ νπνία δεκνζηεχζεθε ε πξνθήξπμε. Γηα ην ίδην ζέκα, ζηάιζεθε απφ ηελ αξκφδηα Γηεχζπλζε ηνπ ΔΠΔ ζηνλ ηπ θαη ζην Σκήκα Κνηλσληθήο Δπηζεψξεζεο Λάξηζαο έγγξαθν, πξνθεηκέλνπ λα αλαιεθζνχλ νη θαηά ηνλ λφκν πξνβιεπφκελεο ελέξγεηεο. Ζ ελ ιφγσ δηαηχπσζε ηεο πξνθήξπμεο νδεγεί ζε άκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ ζηελ πξφζβαζε 216 Οη επίκαρεο δηαηάμεηο (αξζξ. 9, παξ.6 ηνπ Ν. 2734/99 θαη 7002/12/1 (ΦΔΚ Β 419/ ) Τπνπξγηθή Απφθαζε) πξνβιέπνπλ, κάιηζηα, φηη ε βαζκνινγία ησλ ππνςεθίσλ πξνζαπμάλεηαη θαηά ηέζζεξα κφξηα, εάλ απηνί έρνπλ εθπιεξψζεη ηηο ζηξαηησηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο σο έθεδξνη αμησκαηηθνί ή ζε εηδηθέο δπλάκεηο θαη θαηά έλα κφξην, εάλ έρνπλ ππεξεηήζεη σο Δζεινληέο Πεληαεηνχο Τπνρξέσζεο. 217 Οη γπλαίθεο ππνςήθηεο ζα κπνξνχζαλ κελ λα ηχρνπλ κνξηνδφηεζεο έρνληαο ππεξεηήζεη σο Δζειφληξηεο Πεληαεηνχο Τπνρξέσζεο, αθφκε φκσο θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, ζα πεξηέξρνληαλ εθ ησλ πξαγκάησλ ζε κεηνλεθηηθφηεξε ζέζε ζε ζρέζε κε ηνπο άλδξεο ζπλππνςεθίνπο ηνπο, πνπ εθπιεξψλνπλ ππνρξεσηηθά ηηο ζηξαηησηηθέο ηνπο ππνρξεψζεηο 218 Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ ππνζ. 191, ζεθ.55 57

67 ζηελ απαζρφιεζε. Σειηθά, ε επηρείξεζε πξνέβε ζε αλαδηαηχπσζε ηεο πξνθήξπμεο, ζηελ νπνία δελ αλαθέξεηαη ε παξάκεηξνο ηνπ θχινπ σο πξναπαηηνχκελν γηα ηε ζέζε ηνπ πξντζηακέλνπ. β) Αδηαθάλεηα ζηηο πξνζιήςεηο δεκνζηνγξάθσλ ζε δεκνηηθέο επηρεηξήζεηο Γπλαίθα δεκνζηνγξάθνο πνπ δελ πξνζειήθζε ζε Γεκνηηθφ Ραδηνηειενπηηθφ ηαζκφ αηηήζεθε λα ηεο γλσζηνπνηεζνχλ ηα πξαθηηθά ηεο ζπλεδξίαζεο θαη ηα θξηηήξηα πνπ ειήθζεζαλ ππφςε. Ζ αίηεζε δελ απαληήζεθε απφ ηε δεκνηηθή επηρείξεζε. Ο ηπ δηαπίζησζε παξαβίαζε ηεο πθηζηάκελεο ππνρξέσζεο δηαθάλεηαο ηεο δηαδηθαζίαο 219, επεηδή δελ εηέζεζαλ ζπγθεθξηκέλα θαη αληηθεηκεληθά θξηηήξηα, ηα νπνία λα γλσζηνπνηνχληαη ζηνπο ππνςεθίνπο ήδε απφ ηελ πξφζθιεζε γηα ππνβνιή ππνςεθηνηήησλ. Σα θξηηήξηα πνπ ηέζεθαλ ιίγν πξηλ ηελ απφθαζε πξφζιεςεο ειέγρνληαη σο αληίζεηα πξνο ηνπο λ. 3304/05 θαη 3488/06, δεδνκέλνπ φηη εηζάγνπλ άκεζεο δηαθξίζεηο ζε ζέκαηα ειηθίαο θαη νηθνγελεηαθήο θαηάζηαζεο, πηζαλφλ θαη έκκεζε δηάθξηζε ιφγσ θχινπ 220. Ο ηπ δήηεζε ηελ ηήξεζε ηεο λνκηκφηεηαο απφ ηε δηνίθεζε θαη ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο. Ζ Πεξηθέξεηα Ν. Αηγαίνπ εμέδσζε απφθαζε, κε ηελ νπνία ζεσξήζεθε σο κε ζχλλνκε ε απφθαζε ηνπ δεκνηηθνχ ζηαζκνχ. Σν Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ, κε αθνξκή ηελ παξέκβαζε ηνπ ηπ,εμέδσζε εγθχθιην 221 κε ηελ νπνία δήηεζε λα ελεκεξσζνχλ νη ΟΣΑ θαη νη επηρεηξήζεηο ηνπο γηα ηελ ππνρξέσζε εθαξκνγήο ησλ αξρψλ ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλεμαξηήησο θπιεηηθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγήο, ζξεζθεπηηθψλ ή άιισλ πεπνηζήζεσλ, αλαπεξίαο, ειηθίαο ή γελεηήζηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ, αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε (λ. 3304/2005 θαη 3488/2006). Δηδηθφηεξα, ηα θξηηήξηα πξφζιεςεο ησλ δεκνζηνγξάθσλ πξέπεη λα είλαη ζπγθεθξηκέλα θαη αληηθεηκεληθά, λα 219 Ο λφκνο πξνέβιεπε φηη νη δεκνηηθέο επηρεηξήζεηο πξνζιακβάλνπλ ην θαιιηηερληθφ θαη εθπαηδεπηηθφ ηνπο πξνζσπηθφ ζχκθσλα κε ηε δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπνπλ νη θαλνληζκνί πξνζσπηθνχ ηνπο θαη πάλησο ρσξίο ηελ ηήξεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνζιήςεσλ πνπ πξνβιέπεη ν λ. 2190/94 ή ην ΠΓ 524/1980. Γεζκεχνληαη σζηφζν ζηελ ηήξεζε ηνπ άξζξνπ 3, παξ. 7 ηεο ΤΑ 25027/ (ΦΔΚ 244/Β), ζχκθσλα κε ην νπνίν: «Σν Γηνηθεηηθφ πκβνχιην θξνληίδεη γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο δεκνζηφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο κε δηάθνξα κέηξα, φπσο είλαη [ ] ε δεκνζηφηεηα ζηε δηαδηθαζία πξφζιεςεο πξνζσπηθνχ». 220 επίζεο πξνζβάιινπλ ηελ αμηνπξέπεηα ησλ ππνςεθίσλ πξνηάζζνληαο ην λεαξφ ηεο ειηθίαο, ηελ εμσηεξηθή εκθάληζε θαη ηελ «θξεζθάδα», ελψ ην θξηηήξην ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο θαη επάξθεηαο αληηκεησπίδεηαη αζαθψο σο δεπηεξεχνλ /

68 κελ εηζάγνπλ δηαθξίζεηο θαη λα γλσζηνπνηνχληαη εμ αξρήο ζηνπο ππνςεθίνπο. ηε ζπλέρεηα ν δεκνηηθφο ζηαζκφο ηξνπνπνίεζε ηελ απφθαζε πξφζιεςεο θαη πξνέβε ζε λέα πξνθήξπμε, κε ηελ νπνία ιακβάλεη ππφςε ηνπ ηα θξηηήξηα απηά. 5) Απνθιίζεηο απφ ηελ ίζε κεηαρείξηζε α) Πνζνζηψζεηο ζε βάξνο γπλαηθψλ (Αθαδεκίεο Δκπνξηθνχ Ναπηηθνχ Πξνζσπηθφ Φχιαμεο σθξνληζηηθψλ Καηαζηεκάησλ, ψκα πλνξηαθψλ Φπιάθσλ) Τπνςήθηεο γηα εηζαγσγή ζηηο Αθαδεκίεο Δκπνξηθνχ Ναπηηθνχ πξνζέθπγαλ ζηνλ ηπ, επηθαινχκελεο δηάθξηζε ιφγσ θχινπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ αξηζκνχ ησλ εηζαγνκέλσλ γπλαηθψλ 222. Σν ππνπξγείν δηθαηνιφγεζε ηηο πνζνζηψζεηο ηζρπξηδφκελν φηη νη εηδηθέο ζπλζήθεο άζθεζεο ηνπ λαπηηθνχ επαγγέικαηνο, αθφκε θαη ην ζηάδην ηεο εθπαίδεπζεο, θαζηζηνχλ απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο ηνλ παξάγνληα θχιν. Ο ηπ πξφηεηλε ζηνλ ππνπξγφ λα κεξηκλήζεη πξνθεηκέλνπ: α) ζηε ζρεηηθή λνκνζεζία θαη ζηελ πξνθήξπμε γηα ηελ εηζαγσγή ζηηο ΑΔΝ λα ζεκειησζνχλ εηδηθά νη ιφγνη ηεο επηβαιιφκελεο απφθιηζεο απφ ηε ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλε αξρή ηεο ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, β) λα δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο ππνδνκέο ζηηο ΑΔΝ γηα ηελ ππνδνρή ησλ ζπνπδαζηξηψλ, ψζηε ζηαδηαθά λα εγθαζηδξπζεί ε πξαγκαηηθή ηζφηεηα ησλ δχν θχισλ ηφζν ζηελ εθπαίδεπζε φζν θαη ζηελ άζθεζε ηνπ λαπηηθνχ επαγγέικαηνο. Ζ κε αληαπφθξηζε ηνπ Τπνπξγείνπ (ζε επφκελεο πξνθεξχμεηο δελ ζεκειησλφηαλ εηδηθά νη πνζνζηψζεηο) νδήγεζε ηνλ ηπ ζηε δεκνζηνπνίεζε ηνπ ζέκαηνο κε αλάξηεζε ηνπ ζρεηηθνχ πνξίζκαηνο ζηελ ηζηνζειίδα ηεο Αξρήο. Σελ ππνρξέσζε εμεηδίθεπζεο ησλ απνθιίζεσλ απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο κε αλαθνξά ζηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο πνπ ηηο επηβάιινπλ ζε ζπζρεηηζκφ κε ηε θχζε θαη ηηο ζπλζήθεο άζθεζεο ζπγθεθξηκέλσλ θαζεθφλησλ ησλ πξνθεξπζζνκέλσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, επεζήκαλε πξνο ηα αξκφδηα Τπνπξγεία ν ηπ ζε αλάινγεο 222 Τπνζέζεηο 18592/2004 θαη 21738/2004, Δηήζηεο Δθζέζεηο ηπ 2005, ζει. 55 θαη 2006, ζει

69 ππνζέζεηο πνζνζηψζεσλ ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ 223 θαηά ηελ πξφζιεςε πξνζσπηθνχ θχιαμεο ζσθξνληζηηθψλ θαηαζηεκάησλ 224 θαη ζπλνξηαθψλ θπιάθσλ 225. β) Πνζφζησζε θαηά ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο νδεγψλ νρεκάησλ ηεο Ππξνζβεζηηθήο 226 Τπνςήθηα γηα θαηάηαμε ζην Ππξνζβεζηηθφ ψκα απνθιείζηεθε ιφγσ ηνπ κηθξνχ πνζνζηνχ (5%) ζέζεσλ, ηηο νπνίεο επηθχιαζζε ε πξνθήξπμε ηνπ έηνπο 1999 ππέξ ησλ γπλαηθψλ. Σν Ππξνζβεζηηθφ ψκα ξσηήζεθε απφ ηνλ ηπ εάλ ε έληαμε ησλ νδεγψλ ζην «ινηπφ ππξνζβεζηηθφ πξνζσπηθφ», γηα ην νπνίν ν παξάγσλ θχιν είλαη απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο, ηεξεί ηα θξηηήξηα ηνπ πληάγκαηνο θαη ηεο λνκνινγίαο. Σν αξρεγείν ηνπ Ππξνζβεζηηθνχ ψκαηνο απάληεζε φηη ν πεξηνξηζκφο δηθαηνινγείηαη απφ ηνλ θαλνληζκφ ηεο Yπεξεζίαο πνπ θαιεί θαη ηνπο νδεγνχο λα ζπλδξάκνπλ ηνπο κάρηκνπο ππξνζβέζηεο θαηά ην έξγν ηεο θαηάζβεζεο ησλ δαζηθψλ ππξθαγηψλ. O ηπ επηζήκαλε φηη ε εθαξκνγή ηνπ πεξηνξηζκνχ ζηηο ζέζεηο πνπ νξίδνληαη ζηελ παξαπάλσ πξνθήξπμε είλαη πξνβιεκαηηθή δηφηη: α) Απφ ηνλ ζπλεκκέλν ζηελ πξνθήξπμε πίλαθα πξνέθπςε φηη ε πξφβιεςε νξηζκέλσλ κφλν ζέζεσλ ππέξ γπλαηθψλ εθαξκφζηεθε θαη γηα ζέζεηο δηνηθεηηθψλ θαζεθφλησλ, γηα ηηο νπνίεο ζα έπξεπε λα ηζρχεη σο θαλφλαο ε ηζφηηκε πξφζβαζε, ρσξίο πεξηνξηζκφ ιφγσ θχινπ. β) Oη γπλαίθεο δελ απνθιείζηεθαλ εληειψο απφ ηα θαζήθνληα ηνπ κάρηκνπ ππξνζβεζηηθνχ πξνζσπηθνχ, αθνχ απφ ηηο 138 ζέζεηο νδεγψλ πνπ πξνθεξχρζεθαλ ζηελ Αηηηθή νη ηξεηο κπνξνχζαλ λα θαηαιεθζνχλ απφ γπλαίθεο. Δπνκέλσο, γελλάηαη 223 Έλα ηδηαίηεξν δήηεκα αλέθπςε κεηά ηελ έθδνζε δηθαζηηθψλ απνθάζεσλ, βάζεη ησλ νπνίσλ θξίζεθε φηη δηάηαμε λφκνπ (άξζξν 27 7, λ. 3013/2002), ε νπνία φξηδε εηδηθή πνζφζησζε γηα ηελ πξφζιεςε γπλαηθψλ ζηε Γεκνηηθή Αζηπλνκία, παξαβηάδεη ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο. Ζ ηαθηηθή ηνπ Τπνπξγείνπ Δζσηεξηθψλ λα απνζηείιεη ζηηο Πεξηθέξεηο απιή εγθχθιην πεξί κε εθαξκνγήο ζην εμήο ηεο επίκαρεο δηάηαμεο, αληί λα ηελ ηξνπνπνηήζεη, είρε σο απνηέιεζκα, ζε νξηζκέλεο Πεξηθέξεηεο, ηελ αλάθιεζε ησλ ήδε αλαθνηλσζέλησλ πηλάθσλ επηηπρφλησλ θαη ηελ έθδνζε λέσλ ρσξίο πνζφζησζε. Ύζηεξα απφ αλαθνξέο αλδξψλ ππνςεθίσλ, νη νπνίνη είραλ ζπκπεξηιεθζεί ζηνπο αξρηθνχο πίλαθεο επηηπρφλησλ αιιά βξέζεθαλ εθηφο ησλ λέσλ πηλάθσλ, ν ηπ ζπκκεξίζηεθε ηελ ακθηζβήηεζε ηεο ζπληαγκαηηθφηεηαο ηεο ελ ιφγσ δηάηαμεο. Παξάιιεια επεζήκαλε φηη ε θεληξηθή δηνίθεζε ζα έπξεπε λα έρεη πξνβεί ζε έγθαηξε αλάθιεζε θαη αλαδηαηχπσζε ησλ πξνθεξχμεσλ, νχησο ψζηε νη ππνςήθηνη λα γλσξίδνπλ, ππφ θαζεζηψο αζθάιεηαο δηθαίνπ, ηνπο αθξηβείο φξνπο ππφ ηνπο νπνίνπο θαινχληαη λα θξηζνχλ, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2005,ζει Τπφζεζε 18978/2005, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2006,ζει.240 βι. θαη ΟιηΔ 1986/2005, φπ 225 Τπφζεζε 11204/2001, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2001, ζει. 105 πξβι. ηδ 622/2004,φπ 226 Τπνζέζεηο 9461/2000, 6825/2000 θαη 8983/2001, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2001,ζει

70 ην εξψηεκα πψο θάκθζεθε γηα ηηο ζέζεηο απηέο ε πεξηνξηζηηθή αηηηνινγία γηα «απμεκέλν επίπεδν κπτθήο δχλακεο, ηαρχηεηαο θαη αληνρήο». κνλάδεο 227 γ) Πνζφζησζε ζε πξνθήξπμε γηα πξφζιεςε λνζειεπηψλ ζε ςπρηαηξηθέο Γχν ππνςήθηεο ζε δηαγσληζκφ ηνπ ΑΔΠ γηα ηελ πιήξσζε κίαο ζέζεο λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζε ςπρηαηξηθή κνλάδα, αλέθεξαλ ζηνλ ηπ πσο, κνινλφηη εθείλεο βξίζθνληαλ ζε πςειφηεξε ζέζε ζηε ζεηξά θαηάηαμεο, επηιέρζεθε ν δσδέθαηνο ζηε ζεηξά ππνςήθηνο, κε κφλν θξηηήξην φηη ήηαλ άλδξαο. Ζ πξφζιεςε βαζίζηεθε ζε δηάηαμε ηνπ λ. 3204/2003, θαηά ηελ νπνία, ζηηο πεξηπηψζεηο πξφζιεςεο λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζηα ςπρηαηξηθά λνζνθνκεία θαη ζηηο ςπρηαηξηθέο δνκέο, πνζνζηφ 50% ηνπιάρηζηνλ ησλ πξνθεξπζζνκέλσλ ζέζεσλ θαιχπηεηαη απφ άλδξεο. Ο ηπ, κε λνκηκνπνηνχκελνο λα ειέγρεη πξάμεηο αλεμάξηεησλ αξρψλ σο πξνο ηελ θχξηα ιεηηνπξγία ηνπο, έζεζε απιψο ππφςε ηνπ ΑΔΠ ηνλ λνκηθφ πξνβιεκαηηζκφ ηνπ γηα ην αλ ε δηάηαμε πεξί πνζφζησζεο έπξεπε λα εθαξκνζηεί ζηνλ ζπγθεθξηκέλν δηαγσληζκφ, θαζψο ε πξνο πιήξσζε ζέζε ήηαλ κία θαη δελ ήηαλ δπλαηφλ λα επηιεγεί ν/ε αληηθεηκεληθά θαιχηεξνο/ε ππνςήθηνο/α, αθνχ ήηαλ πνιχ πηζαλφλ, κε βάζε ηνλ ζπγθεθξηκέλν λφκν πεξί πνζφζησζεο, φηη ζα επηιεγεί απηνκάησο ν άλδξαο ππνςήθηνο. Με βάζε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ, ε θάκςε ηεο αξρήο ηεο αμηνθξαηίαο θαηά ηελ πξφζιεςε κε ρξήζε θξηηεξίσλ πνπ κπνξεί λα επλννχλ ην έλα θχιν δηθαηνινγείηαη φηαλ νη ππνςήθηνη έρνπλ ηζάμηα ή ζρεδφλ ηζάμηα πξνζφληα. Έηζη, ε απηφκαηε πξνηεξαηφηεηα άλδξα ππνςεθίνπ, ν νπνίνο, χζηεξα απφ αληηθεηκεληθή αμηνιφγεζε, θαηεηάγε ζε ηδηαίηεξα ρακειή ζέζε, εγείξεη θαηά ηελ εθηίκεζε ηνπ ηπ, εξσηεκαηηθά γηα παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. δ) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ ζέζεηο εξγαηψλ θαζαξηφηεηαο 228 ε αλαθνξέο πξνο ηνλ ηπ επηζεκάλζεθε ην δήηεκα απνθιεηζκνχ γπλαηθψλ απφ ηηο ζέζεηο εξγαηψλ θαζαξηφηεηαο ηνπ Γήκνπ Βχξσλα Αηηηθήο. Ζ ζρεηηθή 227 Τπνζέζεηο 4430/2009, 8500/2009, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2009,ζει Βι. ζρεηηθέο απνθάζεηο ΓΔΚ ζηηο πξνπαξαηεζείζεο ππνζέζεηο Marshall, Badeck θαη Abrahamsson 228 Τπνζέζεηο 835/2001 θαη 1165/2001, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2001, ζει

71 πξνθήξπμε φξηδε φηη ζα γίλνληαη δεθηέο αηηήζεηο κφλνλ απφ άλδξεο, δηφηη απαηηείηαη βαξηά ρεηξσλαθηηθή εξγαζία. O ηπ δήηεζε απφ ηνλ Γήκν λα ηνπ γλσζηνπνηήζεη εάλ ε ζρεηηθή απφθιηζε απφ ηνλ ζπληαγκαηηθφ θαλφλα ηεο ηζφηεηαο ζηεξίρζεθε ζε εηδηθή δηάηαμε λφκνπ. O δήκνο επηθαιέζηεθε ηε γεληθή δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 10 3 ηνπ λ. 1414/ O ηπ αληέηεηλε φηη ηπρφλ απφθιηζε απφ ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο πξέπεη λα πξνβιέπεηαη ξεηά απφ εηδηθή θαη ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε λφκνπ θαη φηη ε αφξηζηε δηάηαμε ηνπ λ. 1414/1984 δελ ζπλάδεη πξνο ηελ επηβαιιφκελε απφ ην χληαγκα θαη ην θνηλνηηθφ δίθαην εμεηδίθεπζε. Σέινο, ν ηπ πξφηεηλε ζηνλ δήκν ηελ πξνζζήθε εηδηθήο δηάηαμεο γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο θαη ηα ηδηαίηεξα ζσκαηηθά πξνζφληα πνπ ζεσξείηαη φηη απαηηνχληαη θαηά ηελ άζθεζε ησλ ζρεηηθψλ θαζεθφλησλ, ψζηε ηπρφλ απφθιηζε απφ ηε ζπληαγκαηηθή αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ λα απνθηήζεη λφκηκν έξεηζκα, ζχκθσλα κε ηα θξηηήξηα ηεο λνκνινγίαο ηνπ ηδ. O δήκνο αξλήζεθε λα ζπκκνξθσζεί πξνο ηηο πην πάλσ ππνδείμεηο. ε) Απνθιεηζκφο γπλαηθψλ απφ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε 230 ηνλ ηπ θαηαηέζεθε αλαθνξά γηα ην δήηεκα ηνπ απνθιεηζκνχ γπλαηθψλ απφ ζπκκεηνρή ζε ηκήκαηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο νξηζκέλσλ εηδηθνηήησλ (μπινπξγψλ, ειαηνρξσκαηηζηψλ, ζπγθνιιεηψλ), πνπ πξνβιέπεηαη ξεηά ζε δχν νδεγίεο ηνπ ΟΑΔΓ πνπ αθνξνχλ ζε πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο ζηνλ Nνκφ εξξψλ. O ηπ δήηεζε απφ ηνλ OΑΔΓ λα δηεπθξηλίζεη εάλ ε απφθιηζε απηή απφ ηνλ ζπληαγκαηηθφ θαλφλα ηεο ηζφηεηαο πξνβιέπεηαη απφ εηδηθή δηάηαμε λφκνπ. ηελ απάληεζε ηνπ OΑΔΓ δελ κλεκνλεπφηαλ εηδηθή δηάηαμε λφκνπ. Αληίζεηα, αλαθέξζεθαλ πςειά πνζνζηά γπλαηθψλ απαζρνινχκελσλ ζε άιια πξνγξάκκαηα (π.ρ. δαραξνπιαζηηθήο). O OΑΔΓ πξφβαιε επηπιένλ ην επηρείξεκα φηη ε εηζαγσγή ακηγψο αλδξηθψλ ηκεκάησλ ζηφρν είρε ηελ επίηεπμε ησλ πνζνζηψζεσλ ζε εζληθφ επίπεδν αιιά θαη ηε δπλαηφηεηα αλέξγσλ λα απαζρνιεζνχλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο ηεο πεξηνρήο ε νπνία είλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε πινπνίεζεο ησλ Πξνγξακκάησλ Δλαιιαζζφκελεο Καηάξηηζεο. 229 Τπελζπκίδεηαη φηη ην άξζξν 10 3 ηνπ λ.1414/1984 νξίδεη φηη «ε εηδηθή αλαθνξά ηνπ ελφο κφλν θχινπ ζε δηαθεκίζεηο, αγγειίεο θαη πξνθεξχμεηο δελ ζπληζηά δηάθξηζε ζε βάξνο ηνπ άιινπ θχινπ, φηαλ είλαη αλαγθαία επεηδή ε εξγαζία θαη ην απνηέιεζκά ηεο κφλνλ απφ ην θχιν απηφ κπνξνχλ λα παξαζρεζνχλ» 230 Τπφζεζε 3949/2001, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2001, ζει

72 O ηπ επηζήκαλε φηη ε αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ δελ κπνξεί λα παξαθακθζεί γηα ηελ επίηεπμε επηκέξνπο ζηφρσλ ζην πεδίν ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο αλεξγίαο. Δπίζεο, ζεκείσζε φηη νη επηκέξνπο ζηφρνη πνπ ζέηεη ν OΑΔΓ ζην πιαίζην ησλ επξσπατθψλ θαηεπζχλζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο αγνξάο εξγαζίαο δελ απνηεινχλ εηδηθή δηάηαμε λφκνπ πνπ επηηξέπεη απφθιηζε απφ ηελ ηζφηηκε πξφζβαζε ησλ δχν θχισλ ζε θάπνηεο εηδηθφηεηεο. O απνθιεηζκφο ησλ γπλαηθψλ απφ εηδηθφηεηεο πξνγξακκάησλ θαηάξηηζεο, απφ ηηο νπνίεο κάιηζηα παξαδνζηαθά απνπζίαδαλ νη γπλαίθεο, φρη κφλν δελ αληηζηαζκίδεηαη απφ ηελ χπαξμε κεγάινπ αξηζκνχ γπλαηθψλ ζε άιιεο εηδηθφηεηεο, αληίζεηα ζπληεξεί ζηελ πξάμε ηελ πξνυπάξρνπζα αληζφηεηα. Ο OΑΔΓ ελεκέξσζε ηνλ ηπ φηη αθνινχζεζε ηε ζχζηαζή ηνπ γηα ηζφηηκε πξφζβαζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηηο λέεο πξνθεξχμεηο ησλ ζέζεσλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο ζε φιε ηελ Διιάδα. 6) Θεηηθφ κέηξν Γηαθνξεηηθά φξηα ειηθίαο γηα επηδφηεζε λέσλ ειεχζεξσλ επαγγεικαηηψλ 231 Γχν πνιίηεο, ησλ νπνίσλ νη αηηήζεηο γηα επηρνξήγεζε απφ πξφγξακκα λέσλ ειεπζέξσλ επαγγεικαηηψλ ηνπ ΟΑΔΓ απνξξίθζεθαλ, δηακαξηπξήζεθαλ ζηνλ ηπ φηη ην φξην ειηθίαο γηα ηελ ππαγσγή ζην πξφγξακκα είλαη ηα 32 έηε γηα ηνπο άλδξεο θαη ηα 40 γηα ηηο γπλαίθεο πνπ έρνπλ αλήιηθα παηδηά. Καηά ηελ απφξξηςε ησλ ελζηάζεψλ ηνπο, ε αξκφδηα επηηξνπή ηνπ ΟΑΔΓ πεξηνξίζηεθε λα επαλαιάβεη ηε δηάηαμε ηεο θαλνληζηηθήο απφθαζεο. Ο ηπ ζεκείσζε φηη ε ζπγθεθξηκέλε παξέθθιηζε πνπ ρξεζηκνπνηεί σο θξηηήξην ην θχιν ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ηδηφηεηα ηνπ γνλέα αλήιηθσλ παηδηψλ, δελ είλαη ζεκηηή αλ λνεζεί ζην πιαίζην ηεο πξνζηαζίαο ηεο κεηξφηεηαο, θαζψο, ζχκθσλα κε ηε λνκνινγία ηνπ ΓΔΚ, εηδηθά πξνλφκηα πνπ παξαρσξήζεθαλ ζηηο γπλαίθεο κε βάζε ηδηφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ θαη νη άλδξεο, φπσο είλαη ε ηδηφηεηα ηνπ γνλέα, είλαη αληίζεηα κε ηελ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ. Όκσο, ε επλντθφηεξε απηή αληηκεηψπηζε ησλ κεηέξσλ κε αλήιηθα παηδηά ζπληζηά ζεηηθφ κέηξν, ην νπνίν απνβιέπεη ζε απνθαηάζηαζε ησλ αληζνηήησλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζηελ πξάμε. χκθσλα κε ην πλεχκα ηεο ζπληαγκαηηθήο αξρήο ηεο ηζφηεηαο, ηηο δηαηάμεηο ηνπ λφκνπ 3488/2006 θαη ηελ λνκνινγία ηνπ ηδ, απηφ ην 231 Τπνζέζεηο 4962/2008, 7945/2008, Δηήζηα Έθζεζε ηπ 2008, ζει θαη Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ. ζει

73 ζεηηθφ κέηξν ηείλεη λα αληηζηαζκίζεη ηηο κεησκέλεο δπλαηφηεηεο πνπ έρνπλ νη κεηέξεο επηζηήκνλεο κε αλήιηθα παηδηά, κε ηελ αλαηξνθή ησλ νπνίσλ είλαη θπξίσο απηέο επηθνξηηζκέλεο, λα αζθήζνπλ ειεχζεξν επάγγεικα 232. Ωζηφζν, ν ηπ επηζήκαλε φηη νχηε ζηηο απνξξηπηηθέο απνθάζεηο ηνπ ΟΑΔΓ νχηε ζηελ θνηλή ππνπξγηθή απφθαζε, αηηηνινγείηαη εηδηθψο ε ζπγθεθξηκέλε εμαίξεζε, ψζηε αθελφο λα κπνξεί λα ζεσξεζεί ζεηηθφ κέηξν, αθεηέξνπ λα κπνξεί λα ειεγρζεί ν πξφζθνξνο θαη αλαγθαίνο ραξαθηήξαο ηνπ κέηξνπ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα λα κπνξεί ε εμαίξεζε λα θξηζεί σο αληηζπληαγκαηηθή απφ ηα αξκφδηα δηθαζηήξηα. Γη απηφ ζπλέζηεζε ζηνλ ΟΑΔΓ ζην κέιινλ λα εμνπιίδεη ηε ζέζπηζε αληίζηνηρσλ εμαηξέζεσλ κε εηδηθή θαη εκπεξηζηαησκέλε αηηηνινγία. Ο ΟΑΔΓ επηβεβαίσζε φηη ηα δηαθνξνπνηεκέλα ειηθηαθά φξηα πνπ έρνπλ πξνβιεθζεί ζηελ θαλνληζηηθή δηάηαμε πξάγκαηη ηέζεθαλ σο ζεηηθφ κέηξν κε ζηφρν λα αληηζηαζκηζηνχλ νη κεησκέλεο δπλαηφηεηεο πνπ έρνπλ νη κεηέξεο επηζηήκνλεο κε αλήιηθα ηέθλα λα αζθήζνπλ ειεχζεξν επάγγεικα. πκπεξαζκαηηθά, παξαηεξείηαη φηη νη ππνζέζεηο πνπ ρεηξίζηεθε ν ηπ ζρεηηθά κε ηελ ίζε πξφζβαζε ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε δελ είλαη αξηζκεηηθά ηφζεο πνιιέο φζεο γηα άιια ζέκαηα ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε (φπσο π.ρ. δηαθξίζεηο ζηνπο φξνπο θαη ηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο, παξνρέο κεηξφηεηαο θιπ.), θαιχπηνπλ φκσο έλα θάζκα πεξηπηψζεσλ αξθεηά επξχηεξν απ απηφ πνπ έρεη απαζρνιήζεη ηα ειιεληθά δηθαζηήξηα. Ζ αλέμνδε θαη ηαρχηεξε, ζε ζρέζε κε ηνπο δηθαζηεξηαθνχο ξπζκνχο, δηακεζνιαβεηηθή πξνζπάζεηα ηνπ ηπ ππήξμε ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθή είηε γηα κεκνλσκέλα ζχκαηα δηαθξίζεσλ (βι. πεξηπηψζεηο πξνζιήςεσλ ή επαλαπξφζιεςεο εγθχσλ πνπ ηνπο είραλ αξλεζεί ηελ πξφζιεςε ιφγσ εγθπκνζχλεο), είηε γηα δεηήκαηα επξχηεξνπ ελδηαθέξνληνο φπσο ε πξνψζεζε π.δ. 232 Ζ αλαγθαηφηεηα γηα ηε ιήςε ηνπ κέηξνπ απηνχ εδξάδεηαη θαη ζε εξεπλεηηθά δεδνκέλα, ζχκθσλα κε ηα νπνία παξαηεξείηαη ζεκαληηθή πηψζε ζην πνζνζηφ απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ πνπ είλαη κεηέξεο αλήιηθσλ παηδηψλ, ελψ αληίζεηα ην πνζνζηφ ησλ αλδξψλ πνπ είλαη παηέξεο παηδηψλ κηθξήο ειηθίαο απμάλεηαη. Δπηπξνζζέησο, ππάξρεη ζηελή ζπζρέηηζε κεηαμχ ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο ησλ κεηέξσλ θαη ηνπ αξηζκνχ θαη ηεο ειηθίαο ησλ παηδηψλ ηνπο, ζπζρέηηζε πνπ αληηθαηνπηξίδεη ην γεγνλφο φηη νη γπλαίθεο αλαιακβάλνπλ πεξηζζφηεξεο θξνληίδεο αλαθνξηθά κε ηελ αλαηξνθή ησλ παηδηψλ θαη ηηο αλάγθεο ησλ εμαξηεκέλσλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο. 64

74 απφ ην Τπνπξγείν Δζληθήο Άκπλαο γηα ηε κείσζε ηνπ ειάρηζηνπ απαηηνχκελνπ χςνπο γηα γπλαίθεο ππνςήθηεο γηα εηζαγσγή ζηηο ηξαηησηηθέο ρνιέο. ηα πιαίζηα ηνπ ρεηξηζκνχ αλαθνξψλ πνιηηψλ, ν ηπ θαηαξράο έζεζε ππφςε ζε θνξείο ηνπ Γεκνζίνπ θαη ηδηψηεο εξγνδφηεο, θαηά ησλ νπνίσλ ζηξέθνληαλ νη αλαθνξέο, ην θνηλνηηθφ θαη ειιεληθφ λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, θαζψο θαη ηηο ζέζεηο ηνπ ΓΔΚ θαη ηεο λνκνινγίαο ησλ ειιεληθψλ δηθαζηεξίσλ. Με ηηο ζέζεηο απηέο είηε ζπληάρζεθε ππνγξακκίδνληαο π.ρ. ηελ αλάγθε επαξθνχο εμεηδίθεπζεο ησλ ιφγσλ πνπ επηβάιινπλ πνζνζηψζεηο ζε βάξνο γπλαηθψλ ζε δηαγσληζκνχο πξφζιεςεο, είηε πξνψζεζε πεξαηηέξσ πξνο ελίζρπζε ηεο εθαξκνγήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο π.ρ. ε ζέζε ηνπ φηη ε αζχκκεηξε αχμεζε ηνπ θαηψηαηνπ νξίνπ χςνπο γηα ηα δχν θχια θαη ε θαζηέξσζε θνηλνχ θαηψηαηνπ χςνπο γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο ππνςεθίνπο ζπληζηά άκεζε θαη φρη έκκεζε δηάθξηζε. Δπηπιένλ, ν ηπ είρε ηελ επθαηξία λα δηαηππψζεη ζέζεηο θαη λα θσηίζεη πηπρέο ηεο αξρήο ηεο ίζεο πξφζβαζεο ζε ζέκαηα πνπ δελ έρνπλ θηάζεη ζηηο αίζνπζεο ησλ δηθαζηεξίσλ π.ρ. δηάθξηζε ζεηηθψλ κέηξσλ ππέξ γπλαηθψλ απφ ηα κέηξα ζηήξημεο ηεο κεηξφηεηαο θαη ηεο νηθνγέλεηαο. 65

75 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν, ε ξηδηθή δηαθνξνπνίεζε ηνπ πξνηχπνπ ζχκθσλα κε ην νπνίν ν άλδξαο εξγαδφκελνο ζπληεξεί ηελ νηθνγέλεηα θαη ε γπλαίθα αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ηε θξνληίδα ηνπ ζπηηηνχ θαη ησλ παηδηψλ, ε αχμεζε ησλ πνζνζηψλ ζπκκεηνρήο ησλ γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, αθφκε θαη ζε επαγγέικαηα πνπ επί καθξά ζεηξά εηψλ ζεσξνχληαλ αλδξηθά πξνπχξγηα, ε ζεκαληηθή δηεχξπλζε ησλ αθαδεκατθψλ επηηπρηψλ ησλ γπλαηθψλ, σο απαξαίηεηε (δπζηπρψο φκσο φρη πάληα επαξθήο) πξνυπφζεζε κηαο αζθαινχο επαγγεικαηηθήο εμέιημεο, έρνπλ νδεγήζεη ζηελ εδξαίσζε ηεο αληίιεςεο φηη ζηνλ επαγγεικαηηθφ ζηίβν ππάξρεη θαη πξέπεη λα ππάξρεη, δεδνκέλσλ θαη ησλ δπζρεξψλ νηθνλνκηθψλ ζπγθπξηψλ, ρψξνο γηα φινπο, αλεμαξηήησο θχινπ. Ωζηφζν, παξά ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζεκεησζεί, δελ παχεη λα απνηειεί πξαγκαηηθφηεηα φηη πθίζηαληαη αθφκε πεξηνξηζκνί θαη θαηεγνξηνπνηήζεηο θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ηφζν νξηδφληηνη, κε ηελ έλλνηα φηη νη αληηιήςεηο πεξί «γπλαηθείσλ» θαη «αλδξηθψλ» επαγγεικάησλ, ζηηο νπνίεο ζπκβάιιεη θαη ν δηαθνξεηηθφο πξνζαλαηνιηζκφο θαηά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία 233, δελ έρνπλ εμαιεηθζεί εληειψο 234, φζν θαη θάζεηνη, κε ηελ έλλνηα φηη ε πξφζβαζε ησλ γπλαηθψλ ζε ηεξαξρηθά (θαη κηζζνινγηθά) αλψηεξεο επαγγεικαηηθέο ζέζεηο είλαη αηζζεηά κηθξφηεξε ζε ζρέζε κε απηή ησλ αλδξψλ 235 (θαηλφκελν ηεο «γπάιηλεο νξνθήο», «plafond de verre», «glass ceiling» 236 ). 233 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ζηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ «Δλδηάκεζε έθζεζε γηα ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζπληειεζζεί ζρεηηθά κε ην ράξηε πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ( ) COM (2008) 76 ηειηθφ, βι θαη Γαιαηά, Σν επίπεδν θαηάξηηζεο, ε απαζρφιεζε θαη ε επαγγεικαηηθή εμέιημε ησλ γπλαηθψλ (κειέηε ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Δξγαζίαο,) ζει Ο δηαρσξηζκφο απηφο νδεγεί ζπρλά θαη ζε κηζζνινγηθέο αληζφηεηεο ζε βάξνο ησλ γπλαηθψλ, θαζψο ηα «γπλαηθεία» επαγγέικαηα ακείβνληαη ιηγφηεξν θαιά ή αλήθνπλ ζε άηππεο ή επέιηθηεο κνξθέο απαζρφιεζεο ή εληάζζνληαη ζηελ παξανηθνλνκία. Όπσο παξαηεξείηαη ζηε κειέηε ηνπ Κ.Δ.Θ.Η. «Βηβιηνγξαθηθή αλάιπζε θαη θαηαγξαθή απνηειεζκάησλ αλαθνξηθά κε ηηο λέεο επθαηξίεο απαζρφιεζεο γηα ηηο γπλαίθεο, ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο ηνπο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο», Οθηψβξηνο 2005, ζει.23, ε δηαθνξνπνίεζε ησλ θιάδσλ απαζρφιεζεο ζε «αλδξηθνχο» θαη «γπλαηθείνπο» απνηειεί νπζηαζηηθά κηα θνηλσληθή δηαθνξνπνίεζε, παξφιν πνπ αλαθέξεηαη ζηε βηνινγηθή δηάζηαζε ηνπ θχινπ (sex). Οη δηαθνξνπνηήζεηο απηέο αλακθηζβήηεηα αλαπαξάγνπλ ηα ζηεξεφηππα ηνπ θνηλσληθνχ θχινπ (gender) θαη ηελ θαηά θχιν θαηαλνκή ηεο εξγαζίαο. Όζν πην παξαδνζηαθή είλαη κηα θνηλσλία ηφζν πην άθακπηε είλαη ε θαηαλνκή απηή θαη ηφζν πην έληνλε ε δηρνηφκεζε ηεο εξγαζίαο ζε αλδξηθή θαη γπλαηθεία. 235 ε έγγξαθν εξγαζίαο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ ην 2000, δηαπηζηψλεηαη φηη παξφιν πνπ νη γπλαίθεο θαηέρνπλ ζεκαληηθφ πνζνζηφ ζέζεσλ εξγαζίαο ζηηο δεκφζηεο δηνηθήζεηο, θαη κάιηζηα ζε αξθεηά θξάηε κέιε ηελ πιεηνςεθία ησλ ζέζεσλ, φζν αλεβαίλεη ε ηεξαξρία, ηφζν κεηψλεηαη ε παξνπζία ησλ γπλαηθψλ. Απηή ε δηαπίζησζε ηζρχεη θαη γηα ηα θνηλνηηθά φξγαλα, ην πκβνχιηα ηεο Δπξψπεο θαη 66

76 Σα πνζνζηά απαζρφιεζεο ησλ γπλαηθψλ ππνιείπνληαη αθφκε ζεκαληηθά έλαληη απηψλ ησλ αλδξψλ, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη, κεηαμχ άιισλ, ζην φηη είλαη θπξίσο νη γπλαίθεο πνπ επηθνξηίδνληαη κε ηε θξνληίδα εμαξηεκέλσλ κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο θαη γη απηέο θπξίσο ηίζεηαη ην πξφβιεκα ηεο ζπκθηιίσζεο νηθνγελεηαθήο θαη επαγγεικαηηθήο δσήο. Σαπηφρξνλα, δπζρέξεηεο ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε ησλ γπλαηθψλ δεκηνπξγνχλ θαη νη αληηιήςεηο ησλ εξγνδνηψλ γηα πεξηνξηζκέλεο επαγγεικαηηθέο ηθαλφηεηεο ησλ γπλαηθψλ, γηα έιιεηςε ελδηαθέξνληνο ιφγσ νηθνγελεηαθψλ ππνρξεψζεσλ αιιά θαη ν θφβνο γηα ηα «βάξε» πνπ ζα επηθέξεη ζηελ επηρείξεζε ελδερφκελε εγθπκνζχλε λενπξνζιακβαλνκέλσλ γπλαηθψλ θιπ. 237 ηε κάρε γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ θαη γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ε Δπξσπατθή Έλσζε παξέρεη έλαο επαξθέο θαη πξνσζεκέλν λνκνζεηηθφ νπινζηάζην: ε νδεγία 76/207 απνηέιεζε ηνκή ζηνλ ελ ιφγσ ξπζκηζηηθφ πεδίν ε ηξνπνπνηεηηθή νδεγία 2002/73 (πνπ επηθαηξνπνηήζεθε κε ηελ νδεγία 2006/54 ) δηεχξπλε, ηηο έλλνηεο, ην πεδίν θαη ηελ έθηαζε εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, εμνπιίδνληαο ηα ζχκαηα ηεο δηάθξηζεο κε λέα δηθαηψκαηα θαη λέα εξγαιεία (λνκηθά θαη άιια) γηα ηελ απνηειεζκαηηθή άζθεζή ηνπο 238 : πξφβιεςε ησλ Ο.Ζ.Δ. βι. Parlement Européen (Direction générale des etudes), Systèmes de recrutement et d égalité des chances, Série Droits des Femmes, novembre 2000, ζει Ο φξνο απηφο ρξεζηκνπνηείηαη πιένλ επξέσο ζε επηζηεκνληθά θείκελα θαη φρη κφλν βι.π.ρ. άξζξα ζην πεξηνδηθφ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Social Agenda (Agenda Sociale) : Gender equality: not there yet but getting closer (η.14, Ηνχιηνο 2006), Pourquoi les femmes n accèdent - elles pas en plus grand nombre aux postes clés?, (η. 16, Φεβξνπάξηνο 2008). Υξεζηκνπνηείηαη θαη ν επίζεο παξαζηαηηθφο φξνο sticky floor (sol collant), βι. Σηξαηεγάθε, Γηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ ζην ρψξν εξγαζίαο: ζεζκηθφ πιαίζην θαη εθαξκνγέο ζηα Πξαθηηθά Γηεκεξίδαο ΗΝΔ/ΓΔΔ (10&11 Μαΐνπ 2006, Ξελνδνρείν Park) : Γξάζεηο επαηζζεηνπνίεζεο θαηά ησλ δηαθξίζεσλ ζηελ εξγαζία, ζει Βι. Ακίηζεο Γήκνπ Μαιηψηε Πνξθχξε, εηξά παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ δξάζεσλ θαη πνιηηηθψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κέζσ εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, Μειέηε Παξαηεξεηεξίνπ γηα ηελ Ηζφηεηα ζηελ Δθπαίδεπζε (επηκ. Παππαγηαλνπνχινπ Μ.), Αζήλα 2008, ζει. 21 επ., νπνχ επηζεκαίλεηαη επίζεο φηη ε θχζε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο (χπαξμε πνιχ κηθξψλ θαη κεζαίσλ επηρεηξήζεσλ) επεξεάδεη αξλεηηθά ηηο δπλαηφηεηεο επαγγεικαηηθήο θηλεηηθφηεηαο ησλ γπλαηθψλ, εκπνδίδνληαο, γηα παξάδεηγκα, ηελ αλαδήηεζε, εξγαζίαο ζε κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνπ εθαξκφδνπλ πνιηηηθέο δηαρείξηζεο αλζξψπηλσλ πφξσλ, αλεμάξηεηα απφ ην θχιν ησλ εξγαδνκέλσλ. Γηα ηνπο ιφγνπο ησλ άληζσλ πνζνζηψλ απαζρφιεζεο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ ΔΔ βι. ηελ Δηζαγσγή ηνπ Οδεγνχ γηα ηελ ελζσκάησζε ηεο δηάζηαζεο ηεο ηζφηεηαο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηηο πνιηηηθέο ηεο απαζρφιεζεο, ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο θαη ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, Commission Européenne (Direction générale de l emploi, des affaires sociales et d égalité de chances), Guide pour l integration de la dimension d égalité entre les femmes et les hommes dans les politiques d emploi, d inclusion sociale et de protection sociale, avril 2008, ζει Ζ νδεγία 2002/73 (φπσο θαη ε νδεγία 2006/54) αλήθεη ζηε λέα γεληά νδεγηψλ, πνπ δηαπλένληαη απφ ηε θηινζνθία ηεο πξνδξαζηηθήο (proactive) πξνζέγγηζεο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, κηαο θηινζνθίαο πνπ ελζαξξχλεη ηε δηάρπζε ηεο ηζφηεηαο ζηε δηνίθεζε, ζηηο επηρεηξήζεηο, ζηελ θνηλσλία θαη ηνπο θνξείο ηεο, κε πξνιεπηηθά κέηξα πνπ απνβιέπνπλ ζηε δεκηνπξγία θνπιηνχξαο 67

77 αλεμάξηεηνπ θνξέα πξνψζεζεο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, λνκηκνπνίεζε λνκηθψλ πξνζψπσλ λα θηλνχλ δηαδηθαζίεο γηα ηελ ππεξάζπηζε ησλ ζηγνκέλσλ, ππνρξέσζε θξαηψλ κειψλ λα πξνσζνχλ ηνλ θνηλσληθφ δηάινγν θαη πξνηξνπή πξνο απηά λα ελζαξξχλνπλ ην δηάινγν κε ηηο ΜΚΟ. εκαληηθή ήηαλ ε ζπκβνιή ησλ εξκελεπηηθψλ πξνζεγγίζεσλ ηνπ ΓΔΚ ζηε δηακφξθσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ παξάγσγνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ σο πξνο ηελ έθηαζε εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη ηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ ζεκηηψλ απνθιίζεσλ απφ ηελ ίζε πξφζβαζε ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε. Ωζηφζν, ε αχμεζε ησλ επξσπατθψλ θαλφλσλ δηθαίνπ γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε ζηελ απαζρφιεζε δε ζπλνδεχηεθε απφ αληίζηνηρε λνκνινγηαθή επεμεξγαζία απφ ην ΓΔΚ, ηδίσο ησλ λέσλ ελλνηψλ πνπ νη θαλφλεο απηνί εηζάγνπλ (π.ρ. ζεμνπαιηθή παξελφριεζε, παξελφριεζε ιφγσ θχινπ). ε εζληθφ επίπεδν, νη ζπληαγκαηηθέο δηαηάμεηο γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ, ηδηαίηεξα κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ 116 ην 2001, θαη ν λ. 3488/2006 πνπ κεηέθεξε επαξθψο ζηε ρψξα καο ην θνηλνηηθφ θεθηεκέλν, φπσο δηακνξθψζεθε κε ηελ νδεγία 2002/73, παξέρνπλ έλα επαξθέο πιαίζην πξνζηαζίαο ζηα ζχκαηα ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε. Σα ειιεληθά δηνηθεηηθά δηθαζηήξηα, εξκελεχνληαο ηελ ειιεληθή λνκνζεζία ππφ ην θσο ησλ θνηλνηηθψλ νδεγηψλ θαη ηεο λνκνινγίαο ηνπ ΓΔΚ, ζπκβάιινπλ ζηελ εθαξκνγή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο, ηδίσο ζε ππνζέζεηο απνθιίζεσλ απ απηήλ, φηαλ ην θχιν ζπληζηά θαζνξηζηηθφ παξάγνληα γηα ηελ πξφζβαζε ζε επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα ή εθπαίδεπζε πνπ ζπλδέεηαη κε απηήλ. Αληίζεηα, αλχπαξθηε ζρεδφλ είλαη ε λνκνινγία ησλ ειιεληθψλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ ζε ππνζέζεηο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, παξφιν πνπ απηέο πθίζηαληαη ζηελ πξάμε, φπσο θαη γεληθφηεξα ζε ζέκαηα ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε. 239 Απηφ κπνξεί λα νθείιεηαη ζε παξάγνληεο φπσο ε άγλνηα ησλ ζηγνκέλσλ γηα ηα δηθαηψκαηά ηνπο, ε νηθνλνκηθή επηβάξπλζε πνπ επηθέξεη ηδηαίηεξα γηα αλζξψπνπο πνπ βξίζθνληαη ζε αλαδήηεζε εξγαζίαο έλαο δηθαζηηθφο αγψλαο, ηα θνηλσληθά ζηεξεφηππα φηαλ ε δηάθξηζε ζπλίζηαηαη ζε ζεμνπαιηθή ηζφηεηαο ζην εζσηεξηθφ ηεο θνηλσλίαο θαη ησλ νξγαληζκψλ ηεο, Γηαλλαθνχξνπ, ΑλΑ 6/2008, ζει. 159 επ. 239 Βι. Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ. ζει

78 παξελφριεζε, ε άγλνηα, αθφκε θαη εθ κέξνπο ησλ λνκηθψλ παξαζηαηψλ, γηα ηελ αληηζηξνθή ηνπ βάξνπο απφδεημεο πνπ θαζηεξψλεη ν λ θ.ιπ 240. Με ηελ αλάζεζε ζηνλ ηπ ηεο ζρεηηθήο απνζηνιήο θαη ηε δεκηνπξγία ζηνπο θφιπνπο ηνπ εμεηδηθεπκέλνπ Κχθινπ, ν έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο θαη ε πξνψζεζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ζηελ εξγαζία, απνθηά λέα δπλακηθή θαη πξννπηηθέο ζηε ρψξα καο. Με ηηο απνηειεζκαηηθέο ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο δηακεζνιαβεηηθέο ηνπ πξνζπάζεηεο αιιά θαη ηελ έθδνζε θαη δεκνζίεπζε πνξηζκάησλ θαη ζπλφςεσλ δηακεζνιάβεζεο, θαζψο θαη κε ηελ έληαμε ππνζέζεσλ δηαθξίζεσλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε ζηηο Δηήζηεο Δθζέζεηο ηνπ, θαη ζηελ πξψηε ήδε Δηδηθή Έθζεζε ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ, ν ηπ ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε θαη δηάρπζε κηαο θνπιηνχξαο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζηε Γηνίθεζε θαη ηελ θνηλσλία. Ωζηφζν, ε εηδηθή απνζηνιή ηνπ ηπ σο θνξέα ειέγρνπ ηεο εθαξκνγήο θαη πξνψζεζεο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε δελ είλαη επξέσο γλσζηή ζηνπο πνιίηεο πνπ αγλννχλ ζε κεγάιν βαζκφ ηελ χπαξμε θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ Κχθινπ Ηζφηεηαο ησλ Φχισλ 241. Σα πιενλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξεη ε εμσδηθαζηηθή επίιπζε δηαθνξψλ απφ έλαλ αλεμάξηεην θνξέα, φπσο ν ηπ, θαη ε εκπεηξία πνπ απηφο έρεη ήδε απνθηήζεη, θαζηζηνχλ απαξαίηεηε ηελ ελίζρπζε ηνπ ξφινπ θαη ηεο παξνπζίαο ηνπ πξνθεηκέλνπ λα εληζρπζεί ε εθαξκνγή ηεο ίζεο πξφζβαζεο ησλ θχισλ ζηελ απαζρφιεζε ζηε ρψξα καο. Γηα ην ιφγν απηφ, είλαη απαξαίηεηε ε ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ, κέζσ αλάινγσλ εθζηξαηεηψλ απφ ηα αξκφδηα ππνπξγεία, γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ν ηπ ζε ζέκαηα δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ ζηελ απαζρφιεζε, αιιά θαη ε άκεζε θαη έγθαηξε ελεκέξσζε ηνπ ηπ γηα ππνζέζεηο δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ απφ θπβεξλεηηθνχο ή κε θνξείο 242. Γηα ηελ αθνκνίσζε θαη αμηνπνίεζε ηνπ θνηλνηηθνχ θεθηεκέλνπ ζηελ πξάμε, φπσο έρεη κεηαθεξζεί κε ην λ. 3488/2006, είλαη απαξαίηεηε, γεληθφηεξα, ε ελεκέξσζε φισλ, εξγνδνηψλ, εξγαδνκέλσλ θαη ππνςήθησλ εξγαδνκέλσλ γηα ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ απνξξένπλ απφ ην λέν δίθαην θαηά ησλ δηαθξίζεσλ. ρεηηθή ελεκέξσζε θαη επηκφξθσζε πξέπεη λα ιάβνπλ θαη ζηειέρε ηεο 240 Ζ πξαθηηθή εθαξκνγή ηεο δηάηαμεο πεξί αληηζηξνθήο ηνπ βάξνπο απφδεημεο είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιε θαη ελψπηνλ ηνπ ηπ. Δπίθιεζε ηεο δε γίλεηαη ζηα δηθαζηήξηα απφ ηνπο δηθεγφξνπο, ελψ δελ έρεη θαηαγξαθεί δηθαζηηθή απφθαζε πνπ λα ζηεξίδεηαη ζε απηή ηελ απνδεηθηηθή δηαδηθαζία, Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ.ζει. 241 Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ. 242 Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ.ζει

79 Γηνίθεζεο, ηδίσο απηά πνπ βξίζθνληαη ζε λεπξαιγηθέο γηα ην δήηεκα ζέζεηο (π.ρ. επηζεσξεηέο εξγαζίαο), αιιά αθφκε θαη νη ιεηηνπξγνί ηεο δηθαηνζχλεο, δηθαζηέο θαη δηθεγφξνη 243. Πεξαηηέξσ, ε πξνζπάζεηα γηα ελίζρπζε ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ζα πξνέιζεη θαη κέζα απφ ηελ ελίζρπζε ησλ πνιηηηθψλ πνπ απνβιέπνπλ ζην ζπλδπαζκφ ηνπ επαγγεικαηηθνχ, ηδησηηθνχ θαη νηθνγελεηαθνχ βίνπ 244 αιιά πξσηίζησο κέζα απφ ηελ θαηαπνιέκεζε παξαδνζηαθψλ αληηιήςεσλ θαη ζηεξενηχπσλ γηα ην ξφιν θαη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ δχν θχισλ 245. Ζ δηάρπζε θαη εκπέδσζε κέζα ζηελ νηθνγέλεηα, ην ζρνιείν, ηελ θνηλσλία κηαο θνπιηνχξαο ηζφηεηαο ησλ θχισλ ζεκειησκέλεο ζηνλ ακνηβαίν ζεβαζκφ θαη ηελ αλαγλψξηζε ησλ δπλαηνηήησλ θαη ησλ αλαγθψλ ηνπ άιινπ θχινπ, αιιά θαη ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε φηη ζηε ζεκεξηλή επνρή θακηά πεγή εξγαηηθνχ δπλακηθνχ δελ πεξηζζεχεη, ζα απνηειέζεη έλα φπιν ηζρπξφηεξν απφ νπνηαδήπνηε λνκνζεηηθή δηάηαμε ή δηθαζηηθή απφθαζε, ζην αγψλα γηα ηελ νπζηαζηηθή πξαγκάησζε ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε. 243 Οη νπνίνη πξέπεη λα εμνηθεησζνχλ, εθηφο ησλ άιισλ, θπξίσο θαη κε ην δηθνλνκηθφ θαλφλα ηεο αληηζηξνθήο ηνπ βάξνπο ηεο απφδεημεο 244 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο,φπ. / Δηδηθή Έθζεζε ηπ, φπ. ζει. 87 θαη Γηαλλαθνχξνπ, Ζ αμηνιφγεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ λ. 3488/2006 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, πλνπηηθή παξνπζίαζε ηεο Δηδηθήο Έθζεζεο ηνπ ηπ., ΔΔξγΓ (1517) 245 Ζ αλάγθε θαηαπνιέκεζεο ησλ ζηεξενηχπσλ πνπ νδεγνχλ ζε δηαρσξηζκνχο ζηελ αγνξά εξγαζίαο ηνλίδεηαη ζηνλ «Υάξηε πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ », (Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ζηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ «(COM 2006) 92 ηειηθφ, φπνπ επηζεκαίλεηαη ε αλάγθε λα δηεπθνιπλζεί ε είζνδνο ησλ γπλαηθψλ ζηνπο κε παξαδνζηαθνχο ηνκείο φζν θαη λα πξνσζεζεί ε παξνπζία ησλ αλδξψλ ζε ηνκείο πνπ απαζρνινχλ παξαδνζηαθά γπλαίθεο) θαζψο θαη ζηελ «Δλδηάκεζε έθζεζε γηα ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζπληειεζζεί ζρεηηθά κε ην ράξηε πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ( ). ην έγγξαθν εξγαζίαο ηεο Δπηηξνπήο, Commission staff working paper: Roadmap for equality between women and men ( ), Work Programme, SEC (2009), 1113 final,ηνλίδεηαη ε αλάγθε άκεζεο θαηαπνιέκεζεο ησλ ζηεξενηχπσλ, πνπ γελλνχλ δηαθξίζεηο θαη δηαρσξηζκνχο, ελφςεη θαη ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο πνπ πξνβιέπεηαη φηη ζα πιήμεη ηδηαίηεξα ηα «γπλαηθεία» (feminised) επαγγέικαηα (δεκφζηα δηνίθεζε, πγεία, εθπαίδεπζε). Βι επίζεο. European Commission (Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opporunities), Report on equality between women and men 2009, February 2009 θαη Commission Européenne (Direction générale de l emploi, des affaires sociales et d égalité de chances), Une feuille de route pour l égalité entre les femmes et les hommes , avril

80 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Ελληνική Αγαιινπνύινπ Π., Παξαβηάζεηο ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα 1992 Ακίηζεο Γ. Γήκνπ Δ. Μαιηώηε Μ. Πνξθύξε Η., εηξά παξαθνινχζεζεο θαη αμηνιφγεζεο ησλ δξάζεσλ θαη πνιηηηθψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πξφζβαζεο ησλ γπλαηθψλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο κέζσ εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, Μειέηε Παξαηεξεηεξίνπ γηα ηελ Ηζφηεηα ζηελ Δθπαίδεπζε (επηκ. Παππαγηαλνπνχινπ Μ.), Αζήλα 2008 Αληωλίνπ Θ., Ζ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975, ΓηΑ 10/2001, ζει Βάγηαο Α., Ζ εθαξκνγή ζηελ Διιάδα ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ, ΔιιΓλε Banks K., Αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην θνηλνηηθφ δίθαην, ζε ζρέζε κε ηελ πξφζθαηε λνκνινγία ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, ΔιιΓλε Βηδάιεο Σ, Σππηθή ή νπζηαζηηθή δηάθξηζε ησλ ιεηηνπξγηψλ; Σν ζεκέιην ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ ζην πνιίηεπκα, Σν Βεληδέινο Δπ, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ ειιεληθνχ πληάγκαηνο ηνπ 1975/1986/2001 ζε Ζ «αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ, Πξνβιεκαηηζκνί θαη ειπίδεο ελφο λένπ ζεζκνχ, (επηκ. Κνδχξεο Μεγγιίδνπ), Πξαθηηθά Ζκεξίδαο ΚΓΔΟΓ , Α.Ν.άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 2003, ζει. 20 Blanpain R - Κνπθηάδεο Η., Σν θνηλνηηθφ δίθαην ηεο εξγαζίαο, Παξαηεξεηήο, Θεζζαινλίθε 1993 Βιαζηόο η., Αηνκηθφ Δξγαηηθφ Γίθαην, η. 1, Αλη. Ν. άθθνπιαο 1999 Βιαζηόο η., Ηζφηεηα θαη ίζε κεηαρείξηζε ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 1988 Γαιαηά Β., Σν επίπεδν θαηάξηηζεο, ε απαζρφιεζε θαη ε επαγγεικαηηθή εμέιημε ησλ γπλαηθψλ (κειέηε ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Δξγαζίαο), 1996 Γεξαπεξίηεο Γ., Ηζφηεηα θαη ζεηηθά κέηξα, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή

81 Γεξαξήο Υ., Ζ θνηλνηηθή αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ην ειιεληθφ δεκφζην δίθαην, ΔιιΓλε Γεωξγηαθάθε Δ.Δ., Ηζφηεηα ζηελ εξγαζία θαη ζηελ εθπαίδεπζε, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα- Κνκνηελή 2007 Γηαλλαθνύξνπ., Ζ αμηνιφγεζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ λ. 3488/2006 γηα ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, πλνπηηθή παξνπζίαζε ηεο Δηδηθήο Έθζεζεο ηνπ ηπ, ΔΔξγΓ Γηαλλαθνύξνπ., Ο έιεγρνο ηεο εθαξκνγήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηηο ζρέζεηο εξγαζίαο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα απφ ηνλ πλήγνξν ηνπ Πνιίηε, ΓΔΔ Γηαλλαθνύξνπ., Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ην θνηλνηηθφ θαη ην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2008 Γηαλλαθνύξνπ., Ζ εηδηθή απνζηνιή ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε σο θνξέα παξαθνινχζεζεο θαη πξνψζεζεο ηεο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ, ΑλΑ 6/ Γηαλλαθνύξνπ., Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηε ζρέζε εξγαζίαο θαη ην βάξνο απνδείμεσο θαηά ηνλ λ. 3488/2006, ΓΔΝ Γηωηνπνύινπ Μαξαγθνπνύινπ Α, Ζ ηζηνξηθή ζηξνθή ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο πξνο ηελ πξαγκαηηθή ηζφηεηα. ρφιην ζηηο απνθάζεηο ΟιηΔ 1933/98 θαη /98, Σν 4/1998, ζει. 773 Γθνύηνο Υ., Δξγαηηθφ Γίθαην (Δηζαγσγή Αηνκηθή ρέζε Δξγαζίαο), Δ&Α Αλαζηαζίνπ, Αζήλα 1999 Γηακαληνύξνο Ν, Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζε Ζκεξίδα ηνπ ΚΓΔΟΓ ( ) «Ζ αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ», Α.Ν. άθθνπιαο, 2003,ζει.81 Γνπιθέξε Σ., Ηζφηεηα ησλ δχν θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Παπαδήζεο 1994 Εεξδειήο Γ., Ζ απαγφξεπζε δηαθξίζεσλ ιφγσ ειηθίαο, ΔΔξγΓ Εεξδειήο Γ., Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, Αλη. Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2007 Εεξδειήο Γ., Ζ ζχλαςε ηεο ζπκβάζεσο εξγαζίαο, ΓΔΝ Ενξκπάο Γ., Μεξηθά παξαδείγκαηα επέκβαζεο ηεο Δπηηξνπήο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο, ΔιιΓλε

82 Καινγεξόπνπινο Α., Ζ ίζε κεηαρείξηζε ησλ εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζην θνηλνηηθφ δίθαην (πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, εμέιημε, ζπλζήθεο εξγαζίαο), ΔιιΓλε Κακίλεο Γ., Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζην «Οη αλεμάξηεηεο αξρέο ζηε ζχγρξνλε δεκνθξαηία» (επηκέιεηα Ν.Φξαγθάθεο), Α.Ν.άθθνπιαο, Αζήλα 2008 Κακίλεο Γ., Οη αλεμάξηεηεο αξρέο πέληε ρξφληα κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ζην «Πέληε ρξφληα κεηά ηε ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ 2001», Κέληξν Δπξσπατθνχ πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, η.2, άθθνπιαο 2006, ζει. 821 Κακίλεο Γ., Οη αλεμάξηεηεο αξρέο κεηαμχ αλεμαξηεζίαο θαη θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ, ΝνΒ Καξνύδνο Γ., Ζ ίζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ΦνξΔπηζ Καζζηκάηε Γξ., θέςεηο γηα ηελ αξρή ηεο ηζφηεηα ησλ θχισλ, ΓηΑ 1/ Κ.Δ.Θ.Η., Βηβιηνγξαθηθή αλάιπζε θαη θαηαγξαθή απνηειεζκάησλ αλαθνξηθά κε ηηο λέεο επθαηξίεο απαζρφιεζεο γηα ηηο γπλαίθεο, ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο ηνπο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο, Οθηψβξηνο 2005 Κ..Δ.Θ.Η., ηξαηεγηθέο γηα ηελ ηζφηεηα ησλ θχισλ, Πξαθηηθά πλεδξίνπ Οθησβξίνπ 2000, Hotel Caravel Κνπθηάδεο Η., Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο θαη ην Γίθαην ηεο Δπειημίαο ηεο Δξγαζίαο, άθθνπιαο, Αζήλα- Θεζζαινλίθε 2005 Κνπθηάδεο Η., Ζ γπλαίθα θαη ε εξγαζία, Νένη πξνζαλαηνιηζκνί ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ΔΔξγΓ Κξαβαξίηνπ Μαληηάθε Γ., Ζ νδεγία γηα ηελ ίζε κεηαρείξηζε, ΔΔξγΓ Κπξηαδήο Γ., Ζ ηζφηεηα ησλ θχισλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε. Ζ θνηλνηηθή ξχζκηζε θαη ν λ. 1414/1984, ΝνΒ Λεμνπξηώηεο Η., Δξγαηηθφ Γίθαην, Αηνκηθέο Δξγαζηαθέο ρέζεηο, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2006 Λπκπεξνπνύινπ Σξύθωλ Υ., Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο απνδνρέο θαη ηελ απαζρφιεζε: πξφζθαηε λνκνινγία ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπηθξαηείαο θαη ησλ δηνηθεηηθψλ δηθαζηεξίσλ ζπγθξηηηθέο παξαηεξήζεηο κε αλαθνξά ζηε λνκνινγία ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, ΔιιΓλε Μήηζνπ Σξ., Σν δηθαίσκα ζηελ ηζφηεηα γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο, ΔΔξγΓ θαη

83 Μήηζνπ Σξ., Ζ ηζφηεηα αληξψλ θαη γπλαηθψλ ζην ειιεληθφ εξγαηηθφ δίθαην, ΔιιΓλε Μήηζνπ Σξ., Σξφπνη εθαξκνγήο ηνπ δηθαίνπ ηεο ηζφηεηαο αληξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ Διιάδα, ΔΔξγΓ Μπαθόπνπινο Α., Οη πξφζθαηεο εμειίμεηο ηεο λνκνινγίαο ηνπ Αξείνπ Πάγνπ ζε ζέκαηα ηζφηεηαο ησλ θχισλ, ζηελ ακνηβή εξγαζίαο θαη ηελ απαζρφιεζε ζε Καδάθν Α. (επηκ.), Οη αξρέο ηνπ επξσπατθνχ δηθαίνπ ησλ ζπκβάζεσλ. Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Κνηλνηηθφ δίθαην θαη εμειίμεηο ζηε λνκνινγία ηνπ Αξείνπ Πάγνπ, Δηαηξία Ννκηθψλ Βνξείνπ Διιάδνο, άθθνπιαο, Θεζ/λίθε 1995 Μπέζηια Μαθξίδε Δ., Ο έιεγρνο ηεο Γηνίθεζεο, Σν δηθαίσκα ηεο αλαθνξάο ζηηο Αξρέο, νη Αλεμάξηεηεο Αξρέο θαη ν πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, ηφκνο 1, εθδ. άθθνπια 2004 Μπίζα Μ., Σν λνκηθφ πιαίζην ηεο ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηνλ ηνκέα ηεο εμαξηεκέλεο εξγαζίαο Ο ξφινο ηνπ ζψκαηνο επηζεψξεζεο εξγαζίαο, ΓΔΝ επ. θαη 1452 επ. Παπαδεκεηξίνπ Γ., Ο Υάξηεο Θεκειησδψλ δηθαησκάησλ θαη ε θαλνληζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ, ΔΔπξΓ Παξαξάο Π., Θεκηηέο νη δηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ θαη κεηά ηελ ζπληαγκαηηθή αλαζεψξεζε ηνπ ρφιην ζηελ ΟιΔ 1986/2005, ΓηΑ 32/ Πεηξόγινπ Π., Ζ αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαηά ηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε, ΔΓΚΑ Πξεβεδνύξνπ Δ., Κνηλνηηθφ Γίθαην θαη πξφζβαζε ησλ γπλαηθψλ ζηηο έλνπιεο δπλάκεηο. θέςεηο κε αθνξκή ηελ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ ηεο 11 εο Ηαλνπαξίνπ 2000, ζηελ ππφζεζε C- 285/98, Tanja Kreil, ΓηΑ 19/ πειηωηνπνύινπ Κνπθνύιε., Ζ ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο. Απφ ηελ ηππηθή ζηελ νπζηαζηηθή ηζφηεηα ησλ θχισλ», ΓηΑ 10/2001,ζει. 509 πειηωηνπνύινπ - Κνπθνύιε., Απνηειεζκαηηθή δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ησλ δηαθξίζεσλ ιφγσ θχινπ. Οη ΑΠ 657, 658, 1360/1992 θαη 79/1993, ΔιιΓλε πειηωηνπνύινπ - Κνπθνύιε., Ηζφηεηα κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαηά ην θνηλνηηθφ δίθαην, ΔιιΓλε πειηωηνπνύινπ - Κνπθνύιε., Σν ειιεληθφ δίθαην ηεο ηζφηεηαο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε, ΔΔξγΓ

84 πειηωηνπνύινπ- Κνπθνύιε., Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο. Εεηήκαηα εθαξκνγήο θαη ζπκθσλίαο πξνο ην χληαγκα θαη ην θνηλνηηθφ δίθαην ηνπ λ. 1414/1984, ΝνΒ ηξαηεγάθε Μ., Γηαθξίζεηο ιφγσ θχινπ ζην ρψξν εξγαζίαο: ζεζκηθφ πιαίζην θαη εθαξκνγέο ζηα Πξαθηηθά Γηεκεξίδαο ΗΝΔ/ΓΔΔ (10&11 Μαΐνπ 2006, Ξελνδνρείν Park) : Γξάζεηο επαηζζεηνπνίεζεο θαηά ησλ δηαθξίζεσλ ζηελ εξγαζία πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, Ηζε κεηαρείξηζε αλδξψλ θαη γπλαηθψλ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, Δηδηθή Έθζεζε, Ννέκβξηνο 2009 πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε, Δηήζηεο Δθζέζεηο εηψλ Σδέκνο, Ζ δηνηθεηηθή αλαθνξά ελψπηνλ ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιίηε θαη ε δηακεζνιαβεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ, ΑλΑ 1/2006,ζει. 26 Σζαπόγαο Μ., Απφ ην δηνηθεηηθφ έιεγρν ζηε δηνηθεηηθή δηακεζνιάβεζε ζην «Ο πλήγνξνο ηνπ Πνιίηε θαη ε ελδπλάκσζε ηεο πξνζηαζίαο ησλ δηθαησκάησλ» (Σζαπφγαο Κνπθάθε Μαξθεηάθε Μνπδνπξάθε), Α.-Ν. άθθνπιαο, Αζήλα Κνκνηελή 2003, ζει.21 Σζηιηώηεο Υ., Ζ αλαζεψξεζε ηνπ άξζξνπ Ζ «ζπληαγκαηνπνίεζε» κηαο λνκνινγηαθήο εμέιημεο, ΓηΑ 10/ Σζηιηώηεο Υ., Θεηηθά κέηξα θαη απνθαηάζηαζε ηεο πξαγκαηηθήο ηζφηεηαο, Σν Φνξηζάθεο Θ., Οη Αλεμάξηεηεο Αξρέο ζην «Ζ Γηνίθεζε θαη ην χληαγκα» (επηκ. Μαθξπδεκήηεο Εχγνπξα), ζει. 131 Υηώινο Κ., Ζ αξρή ηεο ηζφηεηαο ησλ δχν θχισλ ελ φςεη θαη ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ άξζξνπ 116 παξ. 2 ηνπ πληάγκαηνο, ηνπ άξζξνπ 119 ηεο πλζήθεο ΔΟΚ, θαζψο θαη ηεο νδεγίαο 76/207/ΔΟΚ, ΓηνηθΓηθ Υξπζόγνλνο Κ., Αηνκηθά θαη Κνηλσληθά Γηθαηψκαηα, Ννκηθή Βηβιηνζήθε 2006 Υξπζόγνλνο Κ, πκπεξαζκαηηθέο Πξνηάζεηο ζηελ Ζκεξίδα ηνπ ΚΓΔΟΓ ( ) «Ζ αλεμαξηεζία ησλ αλεμάξηεησλ αξρψλ», Α.Ν. άθθνπιαο, 2003 Υξπζόγνλνο Κ, Οη αλεμάξηεηεο αξρέο ζην ζρέδην ηεο Δπηηξνπήο Αλαζεψξεζεο, Σν Ξενόγλωζζη Lanquetin, L égalité de traitement entre les hommes et les femmes en matière d emploi et de travail, A propos de la directive 2006/54 du 5 juillet 2006 (directive refonte ), Dr. Soc 2007 ζει

85 Pelissier J. Supiot A. Jeammaud A., Droit du travail, Dalloz 2008 Yotopoulos Marangopoulos A., Les mesures positives pour une égalité effective des sexes, Sakkoulas / Bruylant 1998 Schaub G. Koch Ur. Linck K., Arbeitsrechts - Handbuch, C.H. Beck München 2005 Κοινοηικές εκδόζεις Αλαθνίλωζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ζηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ «Υάξηεο πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ », COM (2006) 92 ηειηθφ Αλαθνίλωζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ζηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ «Δλδηάκεζε έθζεζε γηα ηελ πξφνδν πνπ έρεη ζπληειεζζεί ζρεηηθά κε ην ράξηε πνξείαο γηα ηελ ηζφηεηα κεηαμχ γπλαηθψλ θαη αλδξψλ ( ) COM (2008) 76 ηειηθφ Commission Européenne (Direction générale de l emploi, des affaires sociales et d égalité de chances), Guide pour l intégration de la dimension d égalité entre les femmes et les hommes dans les politiques d emploi, d inclusion sociale et de protection sociale, avril 2008 Commission Européenne (Direction générale de l emploi, des affaires sociales et d égalité de chances), Une feuille de route pour l égalité entre les femmes et les hommes , avril 2006 Commission staff working paper, Roadmap for equality between women and men ( ), Work Programme, SEC (2009), 1113 final European Commission (Directorate General for Employment, Social Affairs and Equal Opporunities), Report on equality between women and men 2009, February 2009 Parlement Européen (Direction générale des etudes), Systèmes de recrutement et d égalité des chances, Série Droits des Femmes, novembre

86 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ - Ν. 3488/ ΔΦΗΜΔΡΙ ΣΗ ΚΤΒΔΡΝΗΔΩ ΣΗ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ NOMO ΤΠ ΑΡΙΘ Δθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη αλέιημε, ζηνπο φξνπο θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο θαη άιιεο ζπλαθείο δηαηάμεηο. Ο ΠΡΟΔΓΡΟ ΣΗ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ Δθδίδνκε ηνλ αθφινπζν λφκν πνπ ςήθηζε ε Βνπιή: Άξζξν 1 θνπφο θνπφο ηνπ παξφληνο λφκνπ είλαη ε εθαξκνγή ηεο αξ ρήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο αλδξψλ θαη γπλαηθψλ φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε, ζηελ επαγ γεικαηηθή εθπαίδεπζε θαη αλέιημε θαη ζηηο ζπλζήθεο εξγαζίαο φπσο πξνβιέπεηαη θαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 2002/73/ΔΚ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ πκβνπιίνπ ηεο 23εο επηεκβξίνπ 2002, ε νπνία ηξνπνπνίεζε ηελ Οδεγία 76/207/ΔΟΚ ηνπ πκβνπιίνπ, θαζψο θαη ε ξχζκηζε ζπλαθψλ ζεκάησλ ηζφηεηαο ησλ ακνηβψλ κεηαμχ εξγαδνκέλσλ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ. Ο λφκνο 1414/1984 (ΦΔΚ 10 Α ) θαηαξγείηαη θαη αληηθα ζίζηαηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ, εμαη ξνπκέλσλ ησλ δηαηάμεσλ ησλ παξαγξάθσλ 4 θαη 5 ηνπ άξζξνπ 4, ηνπ πξψηνπ εδαθίνπ ηεο παξαγξάθνπ 1 θαη ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 8, ηνπ πξψηνπ εδαθίνπ ηεο παξαγξάθνπ 1 ηνπ άξζξνπ 9 θαη ησλ άξζξσλ 11 θαη 14. Άξζξν 2 Πεδίν εθαξκνγήο Οη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ εθαξκφδνληαη ζηα άηνκα πνπ απαζρνινχληαη ή είλαη ππνςήθηα γηα απα ζρφιεζε ζηνλ ηδησηηθφ, θαζψο θαη ζην Γεκφζην θαη ζηνλ επξχηεξν δεκφζην ηνκέα, φπσο απηφο εθάζηνηε νξηνζεηείηαη απφ ηηο θείκελεο δηαηάμεηο, κε νπνηαδή πνηε ζρέζε εξγαζίαο ή κνξθή απαζρφιεζεο, ζπκπε ξηιακβαλνκέλεο ηεο ζχκβαζεο έξγνπ θαη ηεο έκκηζζεο εληνιήο, θαη αλεμάξηεηα απφ ηε θχζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, θαζψο θαη ζηα άηνκα πνπ αζθνχλ ειεπζέξηα επαγγέικαηα. Οη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ εθαξ κφδνληαη, επίζεο, ζηα άηνκα πνπ ιακβάλνπλ επαγγει καηηθή εθπαίδεπζε ή είλαη ππνςήθηα γηα επαγγεικαηηθή εθπαίδεπζε νπνηνπδήπνηε είδνπο θαη κνξθήο. ΣΔΤΥΟ ΠΡΩΣΟ Αρ. Φύλλου 191 Άξζξν 3 Οξηζκνί 11 επηεκβξίνπ Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ παξφληνο λφκνπ, ηζρχνπλ νη αθφινπζνη νξηζκνί: α. «άκεζε δηάθξηζε»: φηαλ έλα πξφζσπν πθίζηαηαη, γηα ιφγνπο θχινπ, κεηαρείξηζε ιηγφηεξν επλντθή απφ απηήλ ηελ νπνία πθίζηαηαη, ππέζηε ή ζα πθίζηαην έλα άιιν πξφζσπν ζε αλάινγε θαηάζηαζε, β. «έκκεζε δηάθξηζε»: φηαλ κία εθ πξψηεο φςεσο νπ δέηεξε δηάηαμε, θξηηήξην ή πξαθηηθή ζα κπνξνχζε λα ζέζεη ζε κεηνλεθηηθή ζέζε ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ ελφο θχινπ ζε ζχγθξηζε κε ηνπο εθπξνζψπνπο ηνπ άιινπ θχινπ, εθηφο αλ απηή ε δηάηαμε, ην θξηηήξην ή ε πξα θηηθή δηθαηνινγείηαη αληηθεηκεληθψο απφ λφκηκν ζηφρν, θαη ηα κέζα γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ελ ιφγσ ζηφρνπ είλαη πξφζθνξα θαη αλαγθαία, γ. «παξελφριεζε»: φηαλ εθδειψλεηαη αλεπηζχκεηε ζπ κπεξηθνξά ζπλδεφκελε κε ην θχιν ελφο πξνζψπνπ, κε ζθνπφ ή απνηέιεζκα ηελ παξαβίαζε ηεο αμηνπξέπεηαο ηνπ πξνζψπνπ απηνχ θαη ηε δεκηνπξγία εθθνβηζηηθνχ, ερζξηθνχ, εμεπηειηζηηθνχ, ηαπεηλσηηθνχ ή επηζεηηθνχ πεξηβάιινληνο, δ. «ζεμνπαιηθή παξελφριεζε»: φηαλ εθδειψλεηαη νπνη αδήπνηε κνξθή αλεπηζχκεηεο ιεθηηθήο, κε ιεθηηθήο ή ζσκαηηθήο ζπκπεξηθνξάο ζεμνπαιηθνχ ραξαθηήξα, κε ζθνπφ ή απνηέιεζκα ηελ πξνζβνιή ηεο αμηνπξέπεηαο ελφο πξνζψπνπ, ηδίσο κε ηε δεκηνπξγία εθθνβηζηηθνχ, ερζξηθνχ, εμεπηειηζηηθνχ, ηαπεηλσηηθνχ ή επηζεηηθνχ πεξηβάιινληνο. Άξζξν 4 Αξρή ίζεο κεηαρείξηζεο Απαγφξεπζε δηαθξίζεσλ 1. Απαγνξεχεηαη θάζε κνξθήο άκεζε ή έκκεζε δηάθξη ζε ιφγσ θχινπ, ζε ζπζρεηηζκφ ηδίσο κε ηελ νηθνγελεηα θή θαηάζηαζε, ζε φινπο ηνπο ηνκείο πνπ πεξηιακβάλν ληαη ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ παξφληνο λφκνπ, φπσο εμεηδηθεχνληαη ζηηο θαησηέξσ δηαηάμεηο. 2. Η παξελφριεζε θαη ε ζεμνπαιηθή παξελφριεζε ζπληζηνχλ δηάθξηζε ιφγσ θχινπ θαη απαγνξεχνληαη. Σν γεγνλφο φηη θάπνηνο απνξξίπηεη ή ππνθχπηεη ζε παξφκνηα ζπκπεξηθνξά δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο βάζε γηα λα ιεθζεί απφθαζε πνπ ζίγεη ην ελ ιφγσ πξφζσπν. 3. Η εληνιή πνπ ελέρεη δηάθξηζε εηο βάξνο ελφο πξν ζψπνπ ιφγσ θχινπ ζπληζηά δηάθξηζε θαηά ηελ έλλνηα ηνπ παξφληνο λφκνπ. 77