Η ΓΙΔΘΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΗ

Transcript

1 Η ΓΙΔΘΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΗ 1. Η αηηία ηεο Κξίζεσο. Η Γηεζλήο Οηθνλνκηθή θξίζε νθείιεηαη α) ηελ θαηάξξεπζε ηεο αγνξάο ζηεγαζηηθώλ δαλείσλ πςεινύ επηρεηξεκαηηθνύ θηλδύλνπ θαη ηελ θαηάξξεπζε νκνιόγσλ θαιπκκέλσλ κε ηα σο άλσ δάλεηα ηα νπνία αξγόηεξα νλνκάζζεθαλ ηνμηθά, ζε δπν βαζηθά ρώξεο ηηο Η.Π.Α. θαη ηελ Μ. Βξεηαλία θαη β) ηελ θαθή πνξεία ηεο νηθνλνκίαο ησλ Η.Π.Α. ιόγσ ηνπ ζπλερώο απμαλνκέλνπ Γεκνζίνπ ρξένπο πνπ νθείιεην ηελ παζεηηθόηεηα ηνπ Δκπνξηθνύ Ιζνδπγίνπ ηνπο, δειαδή ζην γεγνλόο όηη γηα πνιιά ρξόληα νη εηζαγσγέο ησλ Η.Π.Α. ήζαλ κεγαιύηεξεο ησλ εμαγσγώλ θαη ζηελ παζεηηθόηεηα ηνπ ηζνδπγίνπ ηξερνπζώλ ζπλαιιαγώλ, δειαδή ηνπ ζπλερώο απμαλνκέλνπ ρξένπο ησλ Η.Π.Α. πξνο άιιεο ρώξεο νθεηινκέλνπ εθηόο ηεο παζεηηθόηεηαο ηνπ εκπνξηθνύ ηζνδπγίνπ θαη ηε κεγάιε κείσζε ηεο απνηακηεύζεσο ησλ Ακεξηθαλώλ ε νπνία έθαλε αλαγθαίν ηνλ δαλεηζκό θεθαιαίσλ από άιιεο ρώξεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο νηθνλνκίαο ηνπο. ηηο πνιύ κεγαιύηεξεο από θάζε άιιε ρώξα δαπάλεο εμνπιηζκώλ, ώζηε νη Η.Π.Α. λα είλαη ππεξδύλακε ζηξαηησηηθή γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ζπκθεξόλησλ ηεο ρώξαο δηεζλώο. Αο ζεκεησζεί όηη νη δαπάλεο εμνπιηζκνύ δελ είλαη παξαγσγηθέο (δελ ζπκβάιινπλ ζεηηθά, αιιά αξλεηηθά ζην εηζόδεκα θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ρώξαο) θαη ράλνληαη γξήγνξα ιόγσ ηεο ζπλερώο αλαπηπζζόκελεο πνιεκηθήο ηερλνινγίαο. ηε ρνξήγεζε νηθνλνκηθώλ εληζρύζεσλ πξνο ρώξεο πνπ εμππεξεηνύζαλ ηα ζπκθέξνληα ησλ Η.Π.Α. θαη ηνπο πνιπδάπαλνπο πνιέκνπο ζην Ιξάθ θαη ζην Αθγαληζηάλ. Γηα πνιιά ρξόληα θακηά θπβέξλεζε δελ έιαβε κέηξα γηα λ απαιιαγνύλ νη Η.Π.Α. από ην ρξένο. Ο ζεκεξηλόο πξόεδξνο γηα λα ζώζεη ηηο Η.Π.Α. από ηελ θξίζε θαηήξηηζε κε ηνπο ζπκβνύινπο ηνπ έλα κεγάιν πξόγξακκα κε ην νπνίν ην ρξένο ζα απμεζεί ζεκαληηθά. Όκσο ην ρξένο ζην πξόγξακκα πξνβιέπεηαη λα εμνθιεζεί ζε ζρεηηθά ζύληνκν ρξόλν. 2. Η Δκθάληζε ηεο Κξίζεσο.

2 Η θαηάξξεπζε ηεο αγνξάο ησλ επηθίλδπλσλ ζηεγαζηηθώλ δαλείσλ, όπσο θαη ησλ νκνιόγσλ ησλ θαιπκκέλσλ κε απηά άξρηζε κε ηελ αύμεζε ησλ επηηνθίσλ ηεο Κεληξηθήο Σξαπέδεο ησλ Η.Π.Α. ( από 1% ηνλ Ινύλην ηνπ 2004 ζε 5,25% ην Αύγνπζην ηνπ 2006). Η αύμεζε ηνπ επηηνθίνπ έθαλε αδύλαηε ηελ πιεξσκή ησλ δόζεσλ ησλ ελ ιόγσ δαλείσλ, ε νπνία νδήγεζε ζε θαηάζρεζε θαηνηθηώλ. Σα ζρεηηθά π- ςειά επηηόθηα θαη νη θαηαζρέζεηο πξνθάιεζαλ ηελ δηαθνπή ησλ αγνξώλ θαηνηθηώλ θαη ηελ ζνβαξή κείσζε ησλ ηηκώλ ησλ ζε επίπεδα πνπ δελ ήηαλ δπλαηή πιένλ ε εμππεξέηεζε ησλ δαλείσλ αθόκε θαη κε θαηαζρέζεηο. Έηζη ήιζε ε ρξενθνπία ησλ ηξαπεδώλ πνπ ρνξήγεζαλ επηθίλδπλα ζηεγαζηηθά δάλεηα ή πνπ δηέζεηαλ νκόινγα θαιπκκέλα κε ηα ελ ιόγσ δάλεηα. Η ρξενθνπία ησλ ηξαπεδώλ νδήγεζε ζηε κεγάιε κείσζε εκπηζηνζύλεο ζην ρξεκαηννηθνλνκηθό ζύζηεκα ηεο ρώξαο θαη ζηελ νηθνλνκηθή θξίζε ησλ Η.Π.Α. όπσο θαη ηεο Μ. Βξεηαλίαο. 3. Η Δμέιημε ηεο Κξίζεσο. Η θαηάξξεπζε ηεο αγνξάο αθηλήησλ ζπλεπάγεηαη ηνλ πεξηνξηζκό ηεο δξαζηεξηόηεηαο ή θαη ηελ δηαθνπή ιεηηνπξγίαο πνιιώλ θιάδσλ ηεο νηθνλνκίαο πνπ παξάγνπλ ή εκπνξεύνληαη νηθνδνκηθά πιηθά ή εμνπιηζκνύο θαηνηθηώλ. Ο πεξηνξηζκόο ηεο δξαζηεξηόηεηαο ή ε δηαθνπή ιεηηνπξγίαο πνιιώλ θιάδσλ ηεο νηθνλνκίαο πξνθαιεί α- λεξγία θαη κείσζε εηζνδήκαηνο. Η κείσζε εηζνδήκαηνο πξνθαιεί ηε κείσζε ηεο δεηήζεσο πνιιώλ πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ ηεο ακέζνπ θαηαλαιώζεσο πνπ ν- δεγεί ζ έλα δεύηεξν θύκα αλεξγίαο θαη κεηώζεσο ηνπ εηζνδήκαηνο. Απηή ε δηαδηθαζία ζπλερίδεηαη επεξεάδνληαο ζηαδηαθά δπζκελώο ζρεδόλ όινπο ηνπο θιάδνπο νηθνλνκίαο έσο όηνπ ε νηθνλνκηθή ύθεζε θζάζεη ζην ηέινο ηεο. Η θξίζε κεηαδίδεηαη δηαδνρηθά θαη ζ όιεο ηηο ρώξεο ηνπ θόζκνπ. Αξρηθά ε αλεξγία θαη ε κείσζε ηνπ εηζνδήκαηνο κεηαδίδεηαη ζηηο ρώξεο από ηηο νπνίεο ε ελ θξίζεη ρώξα εηζάγεη πνιιά πξντόληα ή θαη ππεξεζίεο. ηε ζπλέρεηα επεξεάδνληαη όιεο νη ρώξεο ηνπ θόζκνπ δηόηη όιεο απνηεινύλ κηα αγνξά θαη θάζε κηα εμαξηάηαη θαη επεξεάδεηαη από ηηο άιιεο ζηηο νπνίεο εμάγεη πξντόληα ή θαη ππεξεζίεο. Δάλ ε θξίζε αθνξά κηα κηθξή ζρεηηθά ρώξα δελ δεκηνπξγείηαη πξόβιεκα δηόηη νη ζηγόκελεο ρώξεο βξίζθνπλ άιιεο αγνξέο. Δάλ ε θξίζε αθνξά κεγάιν πιεζπζκό θαη πςειό εηζόδεκα, ηόηε πξνθαιείηαη δηαδνρηθά δηεζλήο θξίζε όπσο είλαη ε ζεκεξηλή. Η θξίζε δελ πιήηηεη όιεο ηηο ρώξεο κε ηελ ίδηα έληαζε, ιόγσ δηαθόξνπ δνκήο ηεο νηθνλνκίαο ηνπο. Δπί παξαδείγκαηη νη θάηνηθνη κηαο ρώξαο ηεο Αθξηθήο πνπ δνπλ ζε θαιύβεο, ηηο νπνίεο θηίδνπλ νη ίδηνη θαη ηξέθνληαη από ηα πξντόληα ηεο γεσξγίαο, ηεο θηελνηξνθίαο θαη ηεο αιηείαο ηνπο θαη ε ρεηξνηερλία θαιύπηεη ην 20% ηνπ ζπλόινπ ησλ αλαγθώλ ηνπο, κηα δηεζλήο νηθνλνκηθή θξίζε δελ ζα επεξεάζεη ζνβαξά ηελ δσή ηνπο. 4. Η Γηεζλήο Κξίζε ζηελ Διιάδα. Η δηεζλήο θξίζε ζηε ρώξα καο ήιζε κε θαζπζηέξεζε ην δεύηεξν εμάκελν ηνπ 2008 ελώ ζηηο Η.Π.Α. θαη Μ. Βξεηαλία ε θξίζε άξρηζε ην β εμάκελν ηνπ ε θξίζε ήιζε ζηελ Διιάδα κέζσ Γεξκαλίαο. Η Γεξκαλία είλαη ε κεγαιύηεξε αγνξά

3 ησλ ειιεληθώλ πξντόλησλ ησλ Βαιθαλίσλ, πνιιώλ ρσξώλ ηεο Δλσκέλεο Δπξώπεο θαη ηεο Διιεληθήο Ναπηηιίαο. Η δηεζλήο θξίζε δελ ήιζε ζηε ρώξα καο κε ηελ έληαζε πνπ είρε ζε άιιεο ρώξεο ηεο Δπξώπεο δηόηη α) Οη ειιεληθέο ηξάπεδεο δελ είραλ θακηά ζρέζε κε επηθίλδπλα ζηεγαζηηθά δάλεηα θαη ηα ηνμηθά νκόινγα. β) νη ειιεληθέο εμαγσγέο κεηαμύ άιισλ πξντόλησλ πεξηιακβάλνπλ θαη ζνβαξό κέξνο ηξνθίκσλ ησλ νπνίσλ ε δήηεζε είλαη αλειαζηηθή, δειαδή ε δήηεζε κεηώλεηαη ιίγν κε ηελ θάκςε ηνπ εηζνδήκαηνο. γ) πλερίζζεθε ε νηθνδνκή ησλ πεξηζζνηέξσλ ππό έγεξζε θηεξίσλ θαη κεηά ηελ ά- θημε ηεο θξίζεσο θαη ε αμία νηθνπέδσλ θαηνηθηώλ δελ κεηώλεηαη ζηε Διιάδα ζνβαξά όπσο ζε άιιεο ρώξεο. δ) Οη εμαγσγέο ηεο ρώξαο καο είλαη πεξηνξηζκέλεο πξνο ηηο ρώξεο πνπ ε θξίζε ήηαλ κεγάιε ( Η.Π.Α., Μ. Βξεηαλία, Ιξιαλδία, Ιζιαλδία θ.ιπ.). ε) Μεηά ηελ κείσζε ηνπ επηηνθίνπ ππό ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο ζε 1,5% νη Διιεληθέο ηξάπεδεο πνξίζζεθαλ ζνβαξά θεθάιαηα θαη πξνζθέξνπλ ζηεγαζηηθά δάλεηα κε επηηόθην 3,5-4%. Βέβαηα πξνθιήζεθε θαη ζηελ Διιάδα αλεξγία όρη αθόκε ζε κεγάιε θιίκαθα, ό- κσο κεηώζεθε ζνβαξά ε έθδνζε λέσλ αδεηώλ νηθνδνκήο θαη ν ξπζκόο ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο επεξεάδεη ζνβαξά ηελ νηθνλνκία. Η εξρνκέλε αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο ησλ Η.Π.Α. ελδερνκέλσο ζα επεξεάζεη γξήγνξα ηελ εκπηζηνζύλε ηνπ θόζκνπ θαη ησλ ηξαπεδώλ θαη ζα ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο. 5. Η αλάθακςε από ηελ Γηεζλή Οηθνλνκηθή Κξίζε. Όηαλ εθδεισζεί κηα θξίζε αθνινπζεί ε νηθνλνκηθή ύθεζε κε αιιεινδηαδόρνπο θύθινπο απμήζεσο ηεο αλεξγίαο θαη κεηώζεσο ηνπ εηζνδήκαηνο θαη ησλ ηηκώλ όισλ ησλ αγαζώλ κέρξηο όηνπ ε ύθεζε θζάζεη ζην ηέξκα ηεο. Ακέζσο κεηά αξρίδεη ε α- λάθακςε, έζησ θαη εάλ νη θπβεξλήζεηο ηνπ θόζκνπ δελ ιάβνπλ θαλέλα κέηξν γηα λα ηελ πξνθαιέζνπλ. Η αλάθακςε σθείιεην ζην γεγνλόο όηη πνιινί (πξόζσπα ή εηαηξείεο) πξνζπαζνύλ λα σθειεζνύλ από ηηο ρακειέο ηηκέο ησλ αμηώλ πνπ ηνπο ελδηαθέξνπλ (νηθνπέδσλ, θηεξίσλ, κεηνρώλ, νκνιόγσλ, κέζσλ παξαγσγήο, εξγνζηαζίσλ ή εηαηξεηώλ πνπ ρξενθόπεζαλ θ.ιπ.). Έηζη πξνθαιείηαη κηα δήηεζε ησλ ελ ιόγσ αμηώλ θαη αξρίδεη ε αύμεζε ηεο ηηκήο ησλ. ηελ αξρή ε δήηεζε είλαη ρακειή, ζηαδηαθά όκσο αλέξρεηαη ηδία εάλ ππάξρνπλ ηξάπεδεο πγηείο πνπ είλαη έηνηκεο λα πξνζθέξνπλ δάλεηα πνπ θαιύπηνπλ ζεβαζηό κέξνο ησλ αμηώλ πνπ θεξέγγπνη πειάηεο ηνπο ζέινπλ λ αγνξάζνπλ. Όηαλ νη κεληαίεο πσιήζεηο αμηώλ (π.ρ. θαηνηθηώλ, κεηνρώλ θ.ιπ.) αλαγόκελεο ζε εηήζηεο θζάλνπλ ζην επίπεδν ησλ πσιήζεσλ πξν ηεο θξίζεσο, ηόηε νη νηθνλνκίεο ησλ ρσξώλ εηζέξρνληαη ζηελ αλάθακςε. Δπλόεην βέβαηα είλαη όηη κε ηελ αλάπηπμε ησλ αγνξώλ θαη ηελ άλνδν ησλ πξαγκαηνπνηνπκέλσλ πσιήζεσλ απμάλνπλ θαη νη ηηκέο ησλ αμηώλ. 6. Σα κέηξα πνπ ειήθζεζαλ γηα ηελ κείσζε ησλ δπζκελώλ ζπλεπεηώλ ηεο Κξίζεσο θαη ηελ θαηά ην δπλαηόλ κεηαβνιή ηεο Κξίζεσο ζε αλάπηπμε. Σα ιεθζέληα κέηξα από όιεο ζρεδόλ ηηο ρώξεο ηηο αλαπηπζζόκελεο θαη ηηο α- λαπηπγκέλεο δελ έρνπλ αλάινγν ηζηνξηθό πξνεγνύκελν σο πξνο ηελ πιεξόηε-

4 ηα θαη ην κέγεζόο ηνπο. Σα ιεθζέληα κέηξα ζε γεληθέο γξακκέο είλαη ηα αθόινπζα α) Η ελίζρπζε ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ νηθνλνκηθά αδπλάησλ. β) Η αλαζηνιή θαηαζρέζεσλ θαηνηθηώλ ή θαη ε παξνρή δηεπθνιύλζεσλ γηα ηε εμππεξέηεζε ησλ δαλείσλ. γ) Η ελίζρπζε ππό όξνπο ή ε θξαηηθνπνίεζε (κεξηθή ή νιηθή) ηξαπεδώλ ιόγσ κεγάιεο ζπκβνιήο ησλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηελ παξνρή δαλείσλ θαηά ην ζηάδην ηεο θξίζεσο. δ) Η θαηά ην δπλαηόλ κείσζε ηεο θνξνινγίαο γηα ηελ ελίζρπζε ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ πνιηηώλ θαη ηεο αγνξάο. ε) Η κείσζε ηνπ επηηνθίνπ ησλ θεληξηθώλ ηξαπεδώλ δηα ηεο νπνίαο αθ ελόο κεηώλεηαη ην θπκαηλόκελν επηηόθην ρνξεγεζέλησλ ζηεγαζηηθώλ δαλείσλ θαη έηζη δηεπθνιύλεηαη ε εμππεξέηεζή ησλ θαη αθ εηέξνπ νη ηξάπεδεο έρνπλ ηελ δπλαηόηεηα λα πνξηζζνύλ θεθάιαηα κε κηθξό θόζηνο γηα ηελ βειηίσζε ηεο ξεπζηόηεηάο ησλ θαη ηε ρνξήγεζε δαλείσλ ζηελ αγνξά. ζη) Η εθηέιεζε αλαπηπμηαθώλ έξγσλ ππνδνκήο ηδία γηα ηελ παξαγσγή ελεξγείαο κε αλαλεώζηκεο πεγέο. 7. Οη ρώξεο πνπ κπνξνύλ λα αλαηξέςνπλ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη λα ν- δεγήζνπλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Οη ρώξεο πνπ έρνπλ ηελ δπλαηόηεηα λα αλαηξέςνπλ ηελ δηεζλή νηθνλνκηθή θξίζε θαη λα νδεγήζνπλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε είλαη απηέο πνπ έρνπλ κεγάιν πιεζπζκό θαη θαηά ην δπλαηόλ κέηξην ή πςειό θαηά θεθαιήλ εηζόδεκα. Απηέο νη ρώξεο είλαη Η ελσκέλε Δπξώπε ( ε νπνία είλαη ε κεγαιύηεξε αγνξά θαη ν κεγαιύηεξνο πξνκεζεπηήο ηνπ θόζκνπ), Η.Π.Α., Ιαπσλία, Κίλα, Ιλδία, Ρσζία, Βξαδηιία, Καλαδάο, Απζηξαιία. 8. Η αλάθακςε ηεο Γηεζλνύο Οηθνλνκίαο. Από ηηο αξρέο ηνπ Απξηιίνπ ηνπ ηξέρνληνο έηνπο άξρηζαλ λα δεκνζηεύνληαη ζηνηρεία, ηα νπνία πξνκελύνπλ ηελ έλαξμε ηεο αλαθάκςεσο. ηηο Η.Π.Α. νη ηηκέο ησλ απηνθηλήησλ, ησλ θαηνηθηώλ, ησλ πξώησλ πιώλ άξρηζαλ λ αλεβαίλνπλ ιόγσ ηεο δεηήζεώο ησλ. ην ηέινο Απξηιίνπ δεκνζηεύζεθαλ άιια ζηνηρεία ελζαξξπληηθά γηα ηελ αλάθακςε κεγάισλ ρσξώλ όπσο ησλ Η.Π.Α., ηεο Κίλαο, ηεο Ιαπσλίαο θαη ηεο Γεξκαλίαο (ηεο πξώηεο εμαγσγηθήο ρώξαο ζηνλ θόζκν) όκσο ηα απνζέκαηα ησλ εηνίκσλ πξντόλησλ ησλ βηνκεραληώλ εμαληινύληαη θαη αξρίδεη ε βηνκεραληθή παξαγσγή. Η εκπηζηνζύλε ησλ επελδπηώλ ζηηο εμειίμεηο απμάλεη. Οη ηηκέο ησλ κεηνρώλ θαη νκνιόγσλ αλεβαίλνπλ. Όιεο νη εμειίμεηο εληζρύνπλ ηελ πεπνίζεζε όηη ε δηεζλήο νηθνλνκία αξρίδεη αλαπηπζζόκελε κέζα ζην ηξέρνλ έηνο. ηαδηαθά ζ αξρίζεη λα κεηώλεηαη ε αλεξγία. Αλ όια πάλε θαιά, σο πξνβιέπεηαη, είλαη πνιύ πηζαλό, κέρξη ην ηέινο ηνπ 2010, νη κεληαίεο βηνκεραληθέο πσιήζεηο βαζηθώλ πξντόλησλ ζε εηήζηα βάζε λα αγγίμνπλ εθείλεο ησλ πξν ηεο θξίζεσο. Οπόηε ζα

5 κπνξνύκε λα πνύκε όηη ε δηεζλήο νηθνλνκία νκαινπνηείηαη θαη επξηζθόκεζα πξν ηεο αλαπηύμεσο. 9. Ηζηθή θαη Οηθνλνκία. Σν ζέκα «Ηζηθή θαη Οηθνλνκία» είλαη κεγάιν ζέκα θαη δελ είλαη δπλαηόλ λ αλαπηπρζεί κέζα ζηα όξηα ηνπ ηειεπηαίνπ θεθαιαίνπ ελόο ζπληόκνπ άξζξνπ α- λαθεξνκέλνπ ζηε Γηεζλή Οηθνλνκηθή Κξίζε. Όκσο πξέπεη λα ιερζεί όηη ε ηξέρνπζα Οηθνλνκηθή Κξίζε είλαη θαξπόο ηεο πιενλεμίαο γηα θέξδε ησλ ηξαπεδώλ ησλ Η.Π.Α. θαη ηεο Μ. Βξεηαλίαο όπσο θαη ησλ ακνηβώλ ησλ πςειόβαζκσλ ζηειερώλ ησλ ηώλ ζπλδεδεκέλσλ κε ηα πξαγκαηνπνηνύκελα θέξδε. Σα πςειόβαζκα ζηειέρε ησλ ηξαπεδώλ έρνπλ κεγάιε επζύλε έλαληη ησλ θαηαζεηώλ πειαηώλ ησλ, ησλ κεηόρσλ αιιά θαη έλαληη ησλ αλέξγσλ ζε δηεζλή θιίκαθα, δηόηη ηα ρξεκαηνπηζησηηθά ηδξύκαηα είλαη νίθνη κεγάιεο πίζηεσο, εκπηζηνζύλεο θαη αζθάιεηαο θαη δελ επηηξέπεηαη λα κεηαηξέπνληαη ζε παίθηεο ηπρεξώλ παηγλίσλ κε κεγάινπο θηλδύλνπο δεκηώλ. Δπηπρώο νη θπβεξλήζεηο ησλ ρσξώλ ηνπ θόζκνπ έιαβαλ κέηξα ηαρύηαηα γηα ηελ νηθνλνκηθή εμπγίαλζε ησλ ελ θηλδύλσ ηξαπεδώλ έλαληη ησλ κεηόρσλ ησλ, δηόηη ελδηαθέξνληαη έληνλα γηα ηελ ζπληόκεπζε ηεο δηάξθεηαο ηεο θξίζεσο ιόγσ ηεο κεγάιεο ζπκβνιήο ησλ ηξαπεδώλ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Άιισο ε δηεζλήο θξίζε ήην δπλαηόλ λα ζέξλεηαη θαη αξθεηά ρξόληα όπσο ζπλέβε ζηελ θξίζε ηεο Ιαπσλίαο ηε δεθαεηία ηνπ ελελήληα ιόγσ αινγίζηνπ παξνρήο καθξνπξνζέζκσλ δαλείσλ ζηελ βηνκεραλία. Η εζηθή επζύλε ησλ πςειόβαζκσλ ζηειερώλ ησλ ηξαπεδώλ είλαη κεγάιε, δηόηη εβαζίδεην αλεμέιεγθηα θαη αιόγηζηα ε παξνρή καθξνπξνζέζκσλ δαλείσλ ζηελ εκπξάγκαηε αζθάιεηα απηώλ ησλ ελππόζεθσλ δαλείσλ; Σα πςειόβαζκα ζηειέρε ησλ ηξαπεδώλ όθεηιαλ λα γλσξίδνπλ ηνπο θηλδύλνπο πνπ αλαιακβάλνπλ ηα ηδξύκαηα πνπ ππεξεηνύζαλ θαη, αλ δελ ην γλώξηδαλ, όθεηιαλ λα ην κάζνπλ ηε δεθαεηία ηνπ ελελήληα από ηελ εκπεηξία ησλ Ιαπσληθώλ ηξαπεδώλ. Βέβαηα ζα ιεθζνύλ κέηξα γηα λα κελ επαλαιεθζνύλ ηέηνηα γεγνλόηα θαη ζα θαζνξίδνπλ ηνπο όξνπο ιεηηνπξγίαο θαη ειέγρνπ ησλ ηξαπεδώλ θαη πηζαλώο θαη επηβνιήο θπξώζεσλ. Καιά είλαη ηα θαηαζηαιηηθά κέηξα, όκσο απηά δελ ζεξαπεύνπλ ηε ξίδα ηεο δηαθζνξάο, απιώο πξνιαβαίλνπλ ε ηηκσξνύλ ηηο εθδειώζεηο ηεο. Η δηαθζνξά δπζηπρώο πξνζπαζεί θαη βξίζθεη λένπο ηξόπνπο εθδειώζεσο πνπ δελ πεξηιακβάλεηαη ζηνπο θαλνληζκνύο. Η ξίδα ηεο δηαθζνξάο ζεξαπεύεηαη κόλν αλ ν άλζξσπνο αθήζεη λα ξπζκίζεη ηελ δσή ηνπ κε ηνλ αηώλην λόκν ηνπ Θενύ. Χξηζηόθνξνο Γηαθόπνπινο Οκ. Καζεγεηήο Οηθνλνκηθνύ Παλ. Αζελώλ (Πεξηνδ. «ΑΚΣΙΝΔ», αξ. 702) ΑΘΩΝΙΣΗ Γ ΣΡΙΜΗΝΟ 2009