Ενότητα 1: Εισαγωγή στη μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας - Ηφύσητηςέρευνας

Transcript

1 Ενότητα 1: Εισαγωγή στη μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας - Ηφύσητηςέρευνας

2 Η αναζήτηση της αλήθειας και η έρευνα Προσπάθεια κατανόησης του κόσμου μέσα από: Την εμπειρία Τη λογική σκέψη Την έρευνα Ηέρευναείναι: Συστηματική και ελεγχόμενη (όχι τυχαία γεγονότα) στο μοντέλο επαγωγής (induction)-απαγωγής (deduction) Εμπειρική, όχι υποκειμενική Κριτική. Έχει ενσωματωμένους μηχανισμούς για αυτοδιόρθωση

3 Η εκπαίδευση και η έρευνα Η εκπαίδευση τείνει να επηρεάζεται από την εμπειρία, την αυθεντία. Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η επίδραση της έρευνας Σύγκρουση μεταξύ της παραδοσιακής άποψης που βλέπει τις κοινωνικές επιστήμες όπως τις φυσικές, και μιας πιο νεωτεριστικής προσέγγισης που υποστηρίζει πωςοιάνθρωποιδιαφέρουναπόταάψυχα αντικείμενα των φυσικών επιστημών

4 Δύο θεωρήσεις της πραγματικότητας Οντολογικές και επιστημολογικές παραδοχές (ontological and epistemological assumptions) Η κοινωνική πραγματικότητα είναι μία και εξωτερική ως προς το άτομο το άτομο έχει ανεξάρτητη ύπαρξη Η γνώση είναι σκληρή, αντικειμενική και μπορεί να μεταδοθεί. Ο ερευνητής είναι παρατηρητής και χρησιμοποιεί τις μεθόδους των φυσικών επιστημών (θετικισμός) Η κοινωνική πραγματικότητα είναι προϊόν ατομικής συνείδησης, άρα μπορεί να υπάρχουν πολλαπλές πραγματικότητες Ηγνώσηείναι προσωπική, υποκειμενική και απαιτεί ενεργό ανάμειξη του ερευνητή στο θέμα και απόρριψη των μεθόδων των φυσικών επιστημών (αντι-θετικισμός)

5 Δύο θεωρήσεις της πραγματικότητας Ανθρώπινη φύση, αξιολογία, και μεθοδολογία Οι άνθρωποι αντιδρούν μηχανικά-ντετερμινιστικά στο περιβάλλον τους Η έρευνα δεν εξαρτάται από αξίες ή πιστεύω Μέθοδοι φυσικών επιστημών: όπως πείραμα και επισκόπηση για εξαγωγή κανόνων, γενικών νόμων Οι άνθρωποι είναι αυτουργοί των δικών τους πράξεων, με ελεύθερη βούληση και δημιουργικότητα Η έρευνα επηρεάζεται από τις αξίες των ανθρώπων που τη διεξάγουν Υποκειμενική προσέγγιση με νεώτερες τεχνικές όπως συμμετοχική παρατήρηση και συνέντευξη για κατανόηση του ατόμου, ιδιογραφική Αντικειμενισμός/θετικισμός Υποκειμενισμός/αντιθετικισμός

6 Θετικισμός (positivism) Γνώση που στηρίζεται στην εμπειρία μέσω των αισθήσεων Πείραμα και παρατήρηση οι κατάλληλες μέθοδοι Οι φυσικές επιστήμες είναι το μοντέλο για τις κοινωνικές επιστήμες Νομοθετικός προσανατολισμός: διατύπωση νόμων και κανονικοτήτων

7 Παραδοχές της επιστήμης Ντετερμινισμός (determinism) Αιτιακές συνδέσεις μεταξύ γεγονότων Κανονικότητα Καθορισμός νόμων για πρόβλεψη και έλεγχο Εμπειρισμός (empiricism) Αρχή της φειδούς (parsimony) Προτίμηση μιας απλής παρά μιας περίπλοκης θεωρίας Γενικότητα Σκοπός η εξήγηση γενικών φαινομένων

8 Χαρακτηριστικά μιας θεωρίας Η θεωρία οργανώνει μεμονωμένα κομμάτια εμπειρικών δεδομένων σε ένα χρήσιμο πλαίσιο για κατανόηση φαινομένων Επιτρέπει απαγωγικά βήματα για εμπειρική επιβεβαίωση υποθέσεις υπό δοκιμασία Η θεωρία θα πρέπει να είναι συμβατή με την παρατήρηση και θεωρίες που έχουν επικυρωθεί μπορεί να ενσωματώσει και να εξηγήσει περισσότερα φαινόμενα γενίκευση Απλότητα και με φειδώ Προσωρινότητα: συχνά οι θεωρίες αντικαθίστανται με πιο επεξηγηματικές θεωρίες

9 Τα εργαλεία της επιστήμης Έννοιες (concepts) Η σχέση μεταξύ μιας λέξης και μιας ιδέας Λειτουργικοί ορισμοί (operational definitions) Υποθέσεις (hypotheses) Εικασίες που προκύπτουν από μια θεωρία και συσχετίζουν μεταβλητές Μπορούν να δοκιμαστούν εμπειρικά ή πειραματικά

10 Η επιστημονική μέθοδος Δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη μέθοδο, αλλά στον τρόπο που οι επιστήμονες θέτουν ερωτήματα και αναζητούν απαντήσεις με μέθοδο και ορθολογισμό Σκεπτικισμός Εμπειρική βάση Συλλογή πολλών εμπειρικών δεδομένων ενδυναμώνει μια θεωρία Περιγραφή, συσχέτιση και πρόβλεψη, αιτιότητα μέσω ελέγχου μεταβλητών

11 Κανονιστικές σχολές σκέψης (normative paradigms) Κανονιστικά μοντέλα (θετικισμός) Η ανθρώπινη συμπεριφορά διέπεται από κανόνες Νομοθετικό μοντέλο, αιτιακές σχέσεις Έρευνα με τις μεθόδους των φυσικών επιστημών Αντικειμενικότητα, εργαστηριακή προσέγγιση Αφαιρετική προσέγγιση, γενίκευση για ανάπτυξη θεωρίας που επεξηγεί επαρκώς τη συμπεριφορά Ποσοτικοποίηση, μεγάλη κλίμακα, έλεγχος μεταβλητών

12 Κριτικές κατά του παραδοσιακού θετικισμού Η μηχανιστική άποψη της επιστήμης αποκλείει την προσωπική επιλογή, ελευθερία, ατομική υπευθυνότητα Μπορεί μια μέτρηση να ποσοτικοποιήσει μια εμπειρία ζωής; Απο-ανθρωποποίηση των κοινωνικών επιστημών Η ανθρώπινη συμπεριφορά όμως είναι πολύπλοκη, ακαθόριστη και άτακτη σε σύγκριση με το φυσικό κόσμο. Η μελέτη των εξωτερικών, αντικειμενικών συμπεριφορών δίνει μια περιορισμένη εικόνα των ανθρώπων Τα ανθρώπινα προβλήματα ανήκουν στον υποκειμενικό κόσμο των ανθρώπων, όχι στον αντικειμενικό Ο άνθρωπος μπορεί να ερμηνεύει τα φαινόμενα που τον αφορούν

13 Αντι-θετικιστικές προσεγγίσεις (anti-positivist approaches) Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν περιγράφεται επαρκώς με γενικότητες και κανονικότητες Ο κόσμος μπορεί να κατανοηθεί από τα άτομα που τον αποτελούν Ο ερευνητής συμμετέχει στην έρευνα, δεν είναι αντικειμενικός παρατηρητής Η έρευνα ως υποκειμενικό εγχείρημα Προτίμηση προς τις ιδιογραφικές, αντί προς τις νομοθετικές προσεγγίσεις

14 Κριτική κατά των νεώτερων οπτικών Παραίτηση από τις επιστημονικές διαδικασίες επαλήθευσης και την ανακάλυψη χρήσιμων γενικεύσεων Οι μέθοδοι τους είναι ακόμα πιο ανακριβείς από τις θετικιστικές μεθόδους συλλογής δεδομένων Κάποιοι έχουν δύναμη να επιβάλουν απόψεις, ορισμούς σε άλλους

15 Ερμηνευτικές σχολές σκέψης (interpretative paradigms) Ερμηνευτικά μοντέλα Εστιάζονται στη δράση, όχι τη συμπεριφορά Έρευνα στο φυσικό περιβάλλον Κατανόηση του υποκειμενικού νοήματος Ιδιογραφική προσέγγιση, η γενίκευση δεν είναι αυτοσκοπός Οικοδόμηση θεωρίας μέσα από τα μάτια αυτών για τους οποίους ισχύει, ερμηνεία της εμπειρίας Πολλαπλές προσεγγίσεις

16 Κριτικές προσεγγίσεις (critical approaches) Εξουσία και δύναμη, απελευθέρωση και χειραφέτηση, κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα Προσέγγιση: περιγραφή της παρούσας κατάστασης κατανόηση αιτίων για την παρούσα κατάσταση αμφισβήτηση της νομιμοποίησης των αιτίων αυτών προγραμματισμός για βελτίωση της παρούσας κατάστασης Ιδεολογική κριτική και Έρευνα δράσης Νεο-Μαρξισμός, Φεμινισμός, Μετα-αποικιακή θεωρία κλπ.

17 Βασική και εφαρμοσμένη έρευνα Βασική (basic) έρευνα Περιγραφή, πρόβλεψη, εξήγηση φαινομένων Μπορείναμηνείναιάμεσαεφαρμόσιμη Εφαρμοσμένη (applied) έρευνα Περιγραφή, πρόβλεψη, εξήγηση φαινομένων ΚΑΙ Προτάσεις με λύσεις σε άμεσα, πρακτικά προβλήματα

18 Ενότητα 2: Προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική έρευνα

19 Εκπαιδευτική έρευνα Η εκπαιδευτική έρευνα είναι μια συστηματική διαδικασία συλλογής και ανάλυσης δεδομένων με σκοπό την κατανόηση φαινομένων και επίλυση προβλημάτων στην εκπαίδευση Η επιστημονική εκπαιδευτική έρευνα: Στηρίζεται σε θεωρητική βάση Διεξάγεται με αξιόπιστη και έγκυρη μεθοδολογία Συνεισφέρει στη βιβλιογραφία Εκτελείται με ευαισθησία σε θέματα δεοντολογίας Μέθοδοι έρευνας: προσεγγίσεις για συλλογή δεδομένων προς εξαγωγή συμπερασμάτων, ερμηνεία, περιγραφή, εξήγηση και πρόβλεψη

20 Ποσοτική έρευνα Ποιοτική έρευνα Σκοπός είναι η εύρεση σχέσεων μεταξύ μεταβλητών-έμφαση στην διατύπωση και τον έλεγχο υποθέσεων-θεωριών Πιο δομημένη και γραμμική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας Μεγάλο δείγμα Σκοπός είναι η περιγραφή και κατανόηση φαινομένων-έμφαση στηανάπτυξηνέων θεωριών Πιο ευέλικτη και κυκλική μορφή της ερευνητικής διαδικασίας Μικρό δείγμα

21 Ποσοτική έρευνα Ποιοτική έρευνα Προσπάθεια γενίκευσης σε μεγαλύτερους πληθυσμούς Τα αποτελέσματα αφορούν μόνο στο υπό μελέτη δείγμα Μεταξύ του ερευνητή και των υποκειμένων παρεμβάλλεται το όργανο συλλογής δεδομένων Ο ερευνητής έρχεται σε άμεση επαφή/ αλληλεπίδραση με τα υποκείμενα της έρευνας Στατιστική ανάλυση Ανάλυση λόγου/κειμένων Ουδέτερο ύφος, χρήση τρίτου προσώπου, επιστημονικό στυλ Προσωπικό ύφος, χρήση πρώτου προσώπου, αφηγηματική μορφή

22 Μεικτές προσεγγίσεις το συνδυαστικό μοντέλο Μικτές προσεγγίσεις συνδυάζουν ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους κατά το μεθοδολογικό τους σχεδιασμό για να αξιοποιούν καλύτερα τα πλεονεκτήματα της κάθε μεθόδου και αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τις αδυναμίες της κάθε μιας Ένα παράδειγμα: Επισκόπηση (survey) και ακολούθως συνεντεύξεις Με την επισκόπηση σχηματίζεται μία γενική εικόνα, διαμορφώνονται υποθέσεις που ερευνούνται σε βάθος στις συνεντεύξεις

23 Πορεία διεξαγωγής έρευνας ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΕΜΒΑΘΥΝΣΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΗΘΙΚΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ/ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

24 Το θέμα-πρόβλημα της έρευνας Το θέμα πρέπει να είναι υπαρκτό, να μπορεί να ερευνηθεί και να είναι ενδιαφέρον για τον ερευνητή Εμβάθυνση στο θέμα για να εξειδικευθεί Συνήθως με βιβλιογραφική επισκόπηση Αλλά και γνώμες ειδικών, πιλοτικές έρευνες κλπ.

25 Η βιβλιογραφική επισκόπηση Βοηθά στον περιορισμό του θέματος Αποκαλύπτει: Πώς εργάστηκαν άλλοι ερευνητές σε παρόμοια προβλήματα Μεθόδους και τεχνικές άλλων ερευνών Νέες πηγές δεδομένων Πληροφορεί: Για περιοχές που έχουν διερευνηθεί πλήρως Για εισηγήσεις άλλων ερευνητών Για αδυναμίες άλλων ερευνών στην ίδια περιοχή Βοηθά στην καλύτερη αξιολόγηση της εργασίας του ερευνητή

26 Τίτλος έρευνας Ο τίτλος της έρευνας πρέπει: Να αναφέρεται σε εξειδικευμένη πτυχή του ερευνητικού θέματος Να ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο του σκοπού της έρευνας Να είναι σαφής, πλήρης και συνοπτικός

27 Σκοπός της έρευνας ερευνητικά ερωτήματα/υποθέσεις Ο σκοπός της έρευνας πρέπει να είναι σαφής, απλός και περιεκτικός, χωρίς να περιλαμβάνει αχρείαστες λεπτομέρειες Τα ερευνητικά ερωτήματα-υποθέσεις πηγάζουν άμεσα από το σκοπό της έρευνας και αποτελούν την προέκτασή του, καθοδηγώντας τον/την ερευνητή/τρια στη συμπλήρωση της ερευνητικής διαδικασίας

28 Είδη έρευνας που θα συναντήσουμε Πειραματική έρευνα: Η εύρεση σχέσεων αιτίας-αποτελέσματος Συσχετιστική έρευνα: Η διερεύνησησχέσεων μεταξύ μεταβλητών Διαχρονική έρευνα: Η διερεύνησητων αλλαγών που πιθανόν να έχουν επέλθει μέσα από τη διαχρονική μελέτη ενός δείγματος Ιστορική έρευνα: Η ανακάλυψη, περιγραφή και ερμηνεία γεγονότων του παρελθόντος, ανάλυση ντοκουμέντων Έρευνα δράσης (action research): Η εύρεση λύσεων σε συγκεκριμένα πρακτικά προβλήματα έρευνας

29 Είδη έρευνας που θα συναντήσουμε Φιλοσοφική έρευνα: Πραγματεύεται ζητήματα φιλοσοφικών ιδεών Μελέτη περίπτωσης: Η κατανόηση ενός φαινομένου μέσα από τη σε βάθος μελέτη μιας συγκεκριμένης περίπτωσης Εθνογραφική έρευνα: Η κατανόηση των σχέσεων και των κοινωνικών δομών μιας συγκεκριμένης ομάδας Φαινομενολογική έρευνα: Η κατανόηση και περιγραφή μιας εμπειρίας μέσα από την προοπτική των υποκειμένων που τη βιώνουν

30 Ενότητα 3 Αξιολόγηση Εκπαιδευτικής Έρευνας και Δεοντολογία (5 η -6 η εβδομάδα 26/10-8/11/2009) 1

31 Περιεχόμενα Εσωτερική εγκυρότητα μιας έρευνας Εξωτερική εγκυρότητα μιας έρευνας Έννοιες της εγκυρότητας και αξιοπιστίας Εγκυρότητα και αξιοπιστία των μετρήσεων στις ποσοτικές μεθόδους συλλογής δεδομένων Εγκυρότητα και αξιοπιστία των μετρήσεων στις ποιοτικές μεθόδους συλλογής δεδομένων Βασικές αρχές δεοντολογίας 2

32 Εσωτερική εγκυρότητα Ι (internal validity) Βαθμός στον οποίον τα αποτελέσματα της έρευνας οφείλονται στις μεταβλητές που ελέγχει ο ερευνητής και όχι σε κάποιους άλλους ανεξέλεγκτους/παρεμβαλλόμενους παράγοντες Ένας αριθμός παραγόντων μπορεί να επηρεάσει την εσωτερική εγκυρότητα μιας έρευνας 3

33 Εσωτερική Εγκυρότητα ΙΙ Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν Ιστορία (history) Κάτι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της έρευνας Ωρίμανση (maturation) Βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές στους συμμετέχοντες Εξοικείωση (testing) Οι συμμετέχοντες εξοικειώνονται με τα όργανα μέτρησης Όργανα μέτρησης (instrumentation) Αλλαγές που μπορεί να συμβούν στα όργανα μέτρησης Στατιστική παλινδρόμηση (statistical regression) Οι συμμετέχοντες μπορεί να έχουν ακραίες τιμές 4

34 Εσωτερική Εγκυρότητα ΙΙI Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν Η επιλογή του δείγματος (differential selection) Διαφορετικά χαρακτηριστικά δύο δειγμάτων που συγκρίνονται Φθορά λόγω αποχώρησης (experimental mortality) Αποχώρηση των συμμετεχόντων από την έρευνα Διάχυση πληροφοριών (treatment diffusion) Η μία ομάδα πληροφορεί την άλλη για την έρευνα Αποζημίωση ομάδας ελέγχου (control group rivalry) Ηομάδαελέγχου αντιδρά (John Henry effect) 5

35 Εξωτερική εγκυρότητα Ι (external validity) Βαθμός στον οποίον τα αποτελέσματα της έρευνας μπορούν να γενικευθούν από το δείγμα που εξετάστηκε στον πληθυσμό από τον οποίον επιλέγηκε το δείγμα Ένας αριθμός παραγόντων μπορεί να επηρεάσει την εξωτερική εγκυρότητα μιας έρευνας 6

36 Εξωτερική Εγκυρότητα ΙΙ Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν Αντιπροσωπευτικό δείγμα (representative sample) Μη αντιπροσωπευτικό δείγμα πρόβλημα γενίκευσης Ανεπαρκής ορισμός μεταβλητών (description of variables) Μη λεπτομερής περιγραφή της έρευνας για επανάληψη της Επίδραση διαδικασίας έρευνας (Hawthorn effect) Αλλαγή συμπεριφοράς λόγω συμμετοχής στην έρευνα Παρεμβολή πολλαπλής άσκησης (multiple treatment interference) Πολλές μετρήσεις μπορεί να αλλάξουν τη συμπεριφορά Στη βιβλιογραφία αναφέρονται και άλλοι παράγοντες 7

37 Εγκυρότητα και αξιοπιστία των μετρήσεων Εγκυρότητα: Όταν το όργανο μέτρησης μετρά πραγματικά αυτό που λέει ότι μετρά Αξιοπιστία: Η δυνατότητα να δοθούν τα ίδια αποτελέσματα σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις κάτω από τις ίδιες συνθήκες Αναφέρονται στα αποτελέσματα (scores) και όχι στα όργανα μέτρησης Η αξιοπιστία δεν προϋποθέτει εγκυρότητα αλλά η εγκυρότητα προϋποθέτει αξιοπιστία 8

38 Αξιόπιστο αλλά - Αξιόπιστο όχι Έγκυρο και Έγκυρο 9

39 Είδη εγκυρότητας Ι (validity) Φαινομενική (face) Τα ερωτήματα (το εργαλείο μέτρησης) φαίνονται κατάλληλα σε μη ειδικούς στο θέμα Περιεχομένου (content) Τα ερωτήματα (το εργαλείο μέτρησης) κρίνονται ως κατάλληλα από ειδικούς στο θέμα Κριτηρίου (criterion)... Βαθμός συμφωνίας του εργαλείου μέτρησης σε σχέση με ένα κριτήριο το οποίο είναι έγκυρο. Υπολογίζεται ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ του κριτηρίου και του εργαλείου. 10

40 ...Κριτηρίου Είδη εγκυρότητας ΙΙ (validity) Μπορεί οι μετρήσεις με τα δύο όργανα να γίνονται την ίδια στιγμή (συντρέχουσα/συγχρονική concurrent) ή οι μετρήσεις να γίνονται σε δύο διαφορετικές χρονικές περιόδους (πρόβλεψη predictive) Δομής Εννοιολογική (construct) Πιο δύσκολη μορφή εγκυρότητας για να αποδειχτεί. Στοιχεία συσχέτισης συγκλίνουσας (convergent) ή αποκλίνουσας (divergent) εγκυρότητας. 11

41 Είδη αξιοπιστίας Ι (reliability) Χορήγηση -Επαναχορήγηση (test-retest) Συμπλήρωση εργαλείου μέτρησης σε δύο χρονικές περιόδους Δύο ημίσεων ή διχοτόμησης (split-half) Συμπλήρωση σε μια περίοδο (εργαλείο μέτρησης χωρίζεται σε δύο) Ισοδύναμων τύπων (alternate form) Δύο διαφορετικοί τύποι του ίδιου εργαλείου μέτρησης Μειονεκτήματα καθεμιάς από τις πιο πάνω μεθόδους 12

42 Είδη αξιοπιστίας ΙΙ (reliability) Κρίση διαφορετικών αξιολογητών (interobserver) Βαθμός συμφωνίας διαφορετικών κριτών στην αξιολόγηση ενός φαινομένου Έλεγχος εσωτερικής συνέπειας (internal consistency) Εφαρμόζεται σε αριθμό ερωτήσεων και δείχνει σε ποιο βαθμό οι διαφορετικές ερωτήσεις μετράνε το ίδιο χαρακτηριστικό. Για υπολογισμό της εσωτερικής συνέπειας χρησιμοποιείται ο δείκτης Cronbach s alpha (α). 13

43 Εγκυρότητα-αξιοπιστία σε ποιοτικά δεδομένα Ι Αντί εγκυρότητα και αξιοπιστία αυθεντικότητα ή εμπιστευτικότητα (authenticity/trustworthiness/verification) Παρουσίαση κειμένου περιγραφή λεπτομέρεια Οι ερωτήσεις υποβάλλονται σε όλους με τον ίδιο τρόπο - ηχογράφηση Τέλος της συνέντευξης έλεγχος Ίδιος παίρνει - ίδιος αποκωδικοποιεί τη συνέντευξη Έλεγχος από άλλους ερευνητές (peer review/ debriefing) Εξωτερικός έλεγχος (external audits) Έλεγχος από τους ερωτηθέντες (member checks) 14

44 Εγκυρότητα-αξιοπιστία σε ποιοτικά δεδομένα ΙΙ Μεγάλη διάρκεια παραμονής στο πεδίο συλλογής δεδομένων (prolonged engagement in the field) Έλεγχος υποθέσεων με αντίθετες περιπτώσεις (negative case analysis) Tριγωνοποίηση (triangulation). Πηγάζει από τις ναυτικές πρακτικές εντοπισμού σημείων με διάφορους τρόπους Στην έρευνα εφαρμόζεται όταν γίνεται χρήση διαφορετικών μεθόδων/τεχνικών συλλογής δεδομένων (π.χ. συνέντευξης και ερωτηματολογίου) αλλά και του ίδιου μέσου συλλογής δεδομένων σε διαφορετικά δείγματα. Ακολούθως συγκρίνονται τα αποτελέσματα από τις διάφορες μεθόδους και 15 εξετάζεται κατά πόσο αυτά συμφωνούν.

45 Δεοντολογία Ι Πτυχές Πρόσβαση και αποδοχή εξασφάλιση απαραίτητης άδειας Ανωνυμία Επικοινωνία για Να μην μπορεί να γίνει συσχέτιση των δεδομένων με συγκεκριμένα πρόσωπα Εμπιστευτικότητα Να μην μπορεί να αποκαλυφτεί η ταυτότητα των συμμετεχόντων Ευχαριστίες κοινοποίηση Ενημέρωση των συμμετεχόντων για τα αποτελέσματα (ειδικά στα σχολεία!) Συγκατάθεση 16

46 Δεοντολογία ΙΙ Οδηγίες για συγκατάθεση (informed-consent) Επεξήγηση των διαδικασιών και σκοπών (συμμετέχοντες καταλάβανε τη διαδικασία και ότι η συμμετοχή είναι εθελοντική) Περιγραφή πιθανών κινδύνων Οδηγία για αποχώρηση ή διακοπή συμμετοχής Επιβεβαίωση εμπιστευτικότητας Προσφορά για απάντηση σε ερωτήσεις (στοιχεία επικοινωνίας) Για ανήλικους συγκατάθεση και από γονείς 17

47 Ενότητα 4 Μελέτη και Αξιοποίηση Βιβλιογραφίας Εξειδίκευση Ερευνητικού Θέματος (7 η 9 η εβδομάδα - 9/11-29/11/2009) 1

48 Περιεχόμενα Βασικά κριτήρια επιλογής ερευνητικού θέματος Λόγοι για τους οποίους πρέπει να γίνεται η βιβλιογραφική επισκόπηση Πηγές μιας βιβλιογραφικής επισκόπησης Στάδια μιας βιβλιογραφικής επισκόπησης Σκοπός και ερευνητικά ερωτήματα μιας έρευνας 2

49 Κριτήρια επιλογής ερευνητικού θέματος Ενδιαφέρει τον ερευνητή - ειδικότητα Επιλογή μετά από επισκόπηση προϋπάρχουσας βιβλιογραφίας Σημαντικό - χρήσιμο για την εκπαίδευση Πραγματοποιήσιμο (χρονικά κόστος) Δεοντολογικό Πρωτότυπο 3

50 Σκοποί βιβλιογραφικής επισκόπησης Ι Κατανόηση του θέματος (Θεωρία έννοιες μέθοδοι) γιαναεπιλύσειτο πρόβλημα Εντοπισμός σημαντικών μεταβλητών και τρόπου εργασίας άλλων ερευνητών (μεθοδολογία δείγμα, όργανα μέτρησης, αναλύσεις) Εντοπισμός περιοχών που έχουν διερευνηθεί πλήρως ή προσφέρονται για περαιτέρω διερεύνηση 4

51 Σκοποί βιβλιογραφικής επισκόπησης ΙΙ Εξειδίκευση θέματος Μετά από ανασκόπηση της βιβλιογραφίας μπορεί να εντοπίσουμε: Εισηγήσεις άλλων ερευνητών Διαφωνία στα ευρήματα προηγούμενων ερευνών Αδυναμία στο μεθοδολογικό σχεδιασμό (π.χ. χρήση μόνο ερωτηματολογίου) Έλλειψη στοιχείων που να αφορούν στον πληθυσμό που μας ενδιαφέρει Κάποιο πρόβλημα και να προτείνουμε μια παρέμβαση για επίλυση του προβλήματος 5

52 Πηγές βιβλιογραφικής επισκόπησης Επιστημονικά περιοδικά Στην αρχή εντοπισμός άρθρων συστηματικής επισκόπησης της βιβλιογραφίας (review articles) με σκοπό την αναζήτηση των πρωτογενών πηγών Πρακτικά συνεδρίων Περιλήψεις ερευνών Βιβλία Ειδικούς (συναδέλφους) Διαδίκτυο Ιστοσελίδα με τίτλους περιοδικών στην εκπαίδευση ανά θέμα

53 Στάδια βιβλιογραφικής επισκόπησης Καθορισμός ερευνητικού θέματος Λέξεις κλειδιά Επισκόπηση δευτερευουσών πηγών (άρθρων συστηματικής επισκόπησης της βιβλιογραφίας/review articles) Εντοπισμός και απόκτηση πρωτογενών πηγών Μελέτη πηγών και συγκρότηση σημειώσεων Ερευνητικά ερωτήματα μεθοδολογία κύρια πορίσματα μεθοδολογικές αδυναμίες Αξιολόγηση και σύνθεση των ερευνών Ανάπτυξη ερευνητικών ερωτημάτων

54 Γενικά για το θέμα Γιατί είναι σημαντικό το ερευνητικό πεδίο Παρουσίαση προηγούμενων ερευνών Κενά Τι άλλο πρέπει να γίνει Σκοπός 8

55 Σκοπός της έρευνας Να είναι απλός και συγκεκριμένος και να αναφέρεται στο τέλος της βιβλιογραφικής επισκόπησης: Σκοπός της έρευνας είναι Να γίνεται αναφορά στο τι θα διερευνηθεί ή εξεταστεί (π.χ. να συσχετίσει, συγκρίνει, περιγράψει ) Να γίνεται αναφορά σε ποιους θα διεξαχθεί η έρευνα Οι έννοιες που αναφέρονται να μπορούν να μετρηθούν Αν οι στόχοι είναι περισσότεροι από ένας να αριθμηθούν Εντοπίστε τα πιο πάνω χαρακτηριστικά του σκοπού μιας έρευνας στα άρθρα που αποκτήσατε

56 Ερευνητικά ερωτήματα Πηγάζουν από το σκοπό της έρευνας και είναι πιο εξειδικευμένα Ωςπροςτηδιατύπωσημπορείναείναι: Περιγραφικά π.χ. Πόσο ποσοστό Συγκριτικά π.χ. Υπάρχει διαφορά Συσχετιστικά π.χ. Πώς συσχετίζεται Παράδειγμα σκοπού και ερευνητικών ερωτημάτων

57 Ο σκοπός αυτής της έρευνας ήταν διπλός: 1) να εξετάσει κατά πόσο ζωγραφίζοντας το δάπεδο του σχολείου με χρωματιστές μπογιές θα αυξήσει τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας (ΦΔ) των αγοριών και των κοριτσιών και 2) να υπολογίσει το βαθμό στον οποίο η ΦΔ των παιδιών κατά το διάλειμμα συντείνει στη συνολική ημερήσια ΦΔ. Ερευνητικά ερωτήματα: 1. Πώς συσχετίζεται η δημιουργία έγχρωμων ζωγραφιών στο δάπεδο του σχολείου με τη ΦΔ των παιδιών; 2. Επιδρούν διαφορετικά στη ΦΔ των αγοριών και των κοριτσιών οι έγχρωμες ζωγραφιές; 3. Πόσο ποσοστό της συνολικής ημερήσιας ΦΔ 11 καλύπτει η ΦΔ των παιδιών κατά το διάλειμμα;

58 ENOTHTA 5 ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΑΣ (Μέρος Α) 1

59 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΕΥΝΩΝ Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ταξινόμησης ερευνών. Αν επικεντρωθούμε στον σκοπό της έρευνας, τότε μπορούμε να ταξινομήσουμε την έρευνα σε A.1 ΒΑΣΙΚΗ(Basic) A.2 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ (Applied) Έρευνα δράσης (Action research) Αν επικεντρωθούμε στο είδος των δεδομένων που προκύπτουν, τότε η έρευνα μπορεί να ταξινομηθεί σε B.1 ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ (Quantitative) Πειραματικές (experimental) Περιγραφικές (descriptive) Συσχετιστικές (correlational) B.2 ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ (Qualitative) Εθνογραφικές Περιπτωσιακές (Περιπτωσιολογικές) (case study) Ιστορικές 2

60 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΕΥΝΩΝ A Α1. ΒΑΣΙΚΗ Έχει σκοπό να δώσει επιστημονικές γνώσεις και δεν προϋποθέτει την παραγωγή αποτελεσμάτων άμεσης πρακτικής εφαρμογής Α2. ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ Έχει πρακτικό σκοπό και η παραγωγή γνώσεων στοχεύει στο να λύσει ένα άμεσο και πρακτικό πρόβλημα ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ αναλαμβάνεται από εκπαιδευτικούς, με αντικειμενικό σκοπό τη βελτίωση τηςεργασίαςτους 3

61 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΕΥΝΩΝ B Β1. ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ (συνήθως προκαθορισμένου σχεδίου) Ο ερευνητής προσπαθεί με αντικειμενικό τρόπο να βρει τι ακριβώς συμβαίνει στον κόσμο γύρω του, χωρίς να τον επηρεάζουν οι προσωπικές του αξίες και στάσεις παραμένει σε απόσταση συλλέγει τα δεδομένα με διάφορα εργαλεία μέτρησης αναλύει τα δεδομένα χρησιμοποιώντας στατιστικές τεχνικές 4

62 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΡΕΥΝΩΝ Β1. ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ (συνήθως ευέλικτου σχεδίου) Στην ποιοτική έρευνα συνήθως μελετούνται οι ατομικές περιπτώσεις, γιατίπιστεύεταιότικάθε άτομο (ή μονάδα) έχουν τις αξίες και τις ιδιαιτερότητές τους Ο ποιοτικός ερευνητής: είναι το μέσο συλλογής δεδομένων αλληλεπιδρά με τα άτομα τα οποία εμπλέκονται στην έρευνα στηρίζεται στις κρίσεις του στη συλλογή των δεδομένων στηρίζεται στον εαυτό του για τις ερμηνείες παρουσιάζει την έκθεση των αποτελεσμάτων σε περιγραφική μορφή 5

63 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 6

64 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Ο σκοπός της πειραματικής έρευνας είναι η εύρεση αιτιωδών σχέσεων μεταξύ φαινομένων ή μεταβλητών Η κεντρική ιδέα πίσω από την πειραματική έρευνα είναι ο έλεγχος ΑνδοθείτοΧ, τότε θα συμβεί το Υ ΑνδενδοθείτοΧ, τότεδενθασυμβείτου 7

65 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Τυχαία επιλογή και τοποθέτηση υποκειμένων στις ομάδες Πειραματική μεταχείριση στη πειραματική ομάδα μόνο ανεξάρτητη μεταβλητή Μετρήσεις στο τέλος του πειράματος εξαρτημένη μεταβλητή Στατιστικές τεχνικές σύγκρισης των ομάδων 8

66 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πειραματική/ες Ομάδα/ες Ομάδα ελέγχου ή μαρτυρίας Πειραματική μεταχείριση 9

67 ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ Τυχαία επιλογή και τυχαία τοποθέτηση των συμμετεχόντων σε πειραματική ομάδα κι ομάδα ελέγχου Τρόποι ελέγχου: Στατιστικός έλεγχος Φυσικός έλεγχος Επιλεκτικός έλεγχος 10

68 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Εσωτερική Εγκυρότητα: Βαθμός στον οποίο η ανεξάρτητη μεταβλητή είναι η αιτία για αλλαγή στην εξαρτημένη Εξωτερική Εγκυρότητα: Βαθμός γενίκευσης αποτελεσμάτων 11

69 ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ 1. Το ιστορικό Εποχιακές μεταβλητές 2. Η ωριμότητα Βιολογικές αλλαγές Ψυχολογικές αλλαγές 3. Η προπειραματική δοκιμασία Εμπειρίες μάθησης 12

70 ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ 4. Η επίδραση οργάνων μέτρησης Αλλαγές στη διαδικασία μέτρησης - Συλλογή - Καταγραφή - Αξιολόγηση 5. Η στατιστική παλινδρόμηση Ακραίες περιπτώσεις 13

71 ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ 6. Η επιλογή των υποκειμένων -Διαφορές στις ομάδες 7. Η πειραματική θνησιμότητα -Αποχώρηση υποκειμένων 8. Η αλληλεπίδραση -Μεταξύ των μελών των ομάδων 9. Διάχυση μεθόδων 14

72 ΑΠΕΙΛΕΣ ΓΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ 1. Αντιπροσωπευτικά δείγματα 2. Επίδραση προπειραματικού δοκιμίου 3. Επίδραση πειραματικής διαδικασίας 4. Παρεμβολή πολλαπλής άσκησης 15

73 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΙ Σύμβολα Ε: πειραματική ομάδα C: oμάδα ελέγχου E R: τυχαία δειγματοληψία και τοποθέτηση στην πειραματική ομάδα C R: τυχαία δειγματοληψία και τοποθέτηση στην ομάδα ελέγχου T x: Πειραματική μεταχείριση T c: Συνήθη μεταχείριση O 1: Προπειραματική δοκιμασία O 2: Μεταπειραματική δοκιμασία

74 ΠΡΟΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ- ΜΕΤΑΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ- ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Αρχή Τέλος Ο 1.. Τ x. Ο2

75 ΠΡΟΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ- ΜΕΤΑΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ- ΔΥΟ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Αρχή Τέλος E R Ο 1. Τ x..... Ο 2 C R Ο 1.. Τ c.... Ο 2

76 ΜΕΤΑΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ- ΔΥΟ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Αρχή Τέλος ER... Τ x..... Ο2 CR.... Τ c.... Ο2

77 ΨΕΥΔΟ-ΠΡΟΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ- ΜΕΤΑΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ- ΔΥΟ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Αρχή Τέλος E Ο 1. Τ x..... Ο 2 C Ο 1. Τ c.. Ο 2

78 ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Σχέδια που απαιτούν μετρήσεις μιας εξαρτημένης τουλάχιστον μεταβλητής σε μικρό αριθμό συμμετεχόντων (τουλάχιστον 3) πριν τη παρέμβαση (Α) και κατά την παρέμβαση. Σχέδια Α-Β Σχέδια Α-Β-Α Σχέδια Α-Β-Α-Β 21

79 ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Το φαινόμενο Hawthorne Όταν οι άνθρωποι παρατηρούνται σε μια μελέτη, η συμπεριφορά ή η απόδοσή τους αλλάζει προσωρινά Το φαινόμενο John Henry Η ομάδα ελέγχου ξεπερνά σε επίδοση την πειραματική ομάδα (γιατίοισυμμετέχοντεςσ αυτή προσπάθησαν περισσότερο) 22

80 ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Το φαινόμενο Pygmalion Εάν οι δάσκαλοι αναμένουν την ενισχυμένη απόδοση από μερικά παιδιά, τα παιδιά πράγματι δείχνουν αυτή την απόδοση (βλ Jacobson & Rosenthal, 1968) Το φαινόμενο του φωτοστέφανου (Halo effect) Μια προκατάληψη όπου η αντίληψη για ένα ιδιαίτερο γνώρισμα επηρεάζεται από την αντίληψη για τα προηγούμενα γνωρίσματα του ατόμου 23

81 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 24

82 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Χαμηλός βαθμός ελέγχου και ρυθμιστικών παρεμβάσεων από τον ερευνητή Στόχος είναι η διερεύνηση και περιγραφή του φαινομένου και όχι η ερμηνεία του Σε αρκετές περιπτώσεις παίρνει τη μορφή δειγματοληπτικής έρευνας μικρής ή μεγάλης έκτασης 25

83 ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ Όταν το αντικείμενο είναι εντελώς άγνωστο ή έχουμε πολύ περιορισμένες υφιστάμενες γνώσεις Π.χ. Κίνητρα επιλογής θεματικών ενοτήτων από τους φοιτητές του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου Όταν στόχος είναι απλά η περιγραφή ενός φαινομένου ή μιας κατάστασης, χωρίς εμβάθυνση για πιθανές αιτίες 26

84 ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ Σε έρευνες που έχουν ως στόχο την περιγραφή γεγονότων στο περιβάλλον Πρότυπα επικοινωνίας μεταξύ νηπίων Παρατήρηση και καταγραφή του φαινομένου Μη παρέμβαση του παρατηρητή προς το φαινόμενο 27

85 ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ Στην καταγραφή μιας παρούσας κατάστασης σε πληθυσμούς Δημοσκοπήσεις Έρευνες αγοράς Έρευνες στάσεων, αντιλήψεων και πεποιθήσεων 28

86 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Ευελιξία Φυσικό Περιβάλλον Σαφής Περιγραφή: απεικόνιση του φαινομένου Διερεύνηση Πληθώρας Μεταβλητών (σε αντίθεση με το πείραμα) 29

87 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Έλλειψη ελέγχου Αδυναμία διατύπωσης σχέσης αιτίας αιτιατού Εσωτερική εγκυρότητα (ειδικά σε αυτοσχέδια ερωτηματολόγια) Περιορισμένη ισχύ σε επίπεδο αναλύσεων 30

88 ΣΥΣΧΕΤΙΣΤΙΚΗ ΈΡΕΥΝΑ 31

89 ΣΥΣΧΕΤΙΣΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Είδος έρευνας η οποία έχει ως στόχο την καταγραφή των σχέσεων μεταξύ των επιμέρους μεταβλητών Η σχέση νοημοσύνης και σχολικής επίδοσης Η σχέση αυτοεκτίμησης και επιθετικής συμπεριφοράς Η σχέση καλής διατροφής και ψυχικής υγείας 32

90 ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΟΥΝ Η διερεύνηση της υπάρχουσας συνάφειας μεταξύ δύο ή περισσότερων μεταβλητών Συσχέτιση ΔΕΝ σημαίνει Αιτία-Αποτέλεσμα 33

91 ΕΡΕΥΝΑ ΔΡΑΣΗΣ 34

92 ΕΡΕΥΝΑ ΡΑΣΗΣ Ηέρευναδράσηςείναιμιαδιαδικασίαμη παραδοσιακή, η οποία στηρίζεται συχνά στην κοινότητα και πραγματοποιείται από επαγγελματίες (Stringer, 1996) Ησύνδεσητωνόρων έρευνα και δράση τονίζει τα απαραίτητα στοιχεία αυτής της προσέγγισης η οποία εμπεριέχει τη δοκιμή ιδεών, ως μέσο βελτίωσης κοινωνικών συνθηκών και αύξησης της γνώσης (Kemmis & McTaggert, 1988)

93 ΕΡΕΥΝΑ ΡΑΣΗΣ Η έρευνα στη σχολική τάξη είναι μια έρευνα που αναλαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί για να ενισχύσουν τη διδασκαλία τους, για να δοκιμάσουν την εφαρμογή της εκπαιδευτικής θεωρίας στην πράξη ή για να αξιολογήσουν την εφαρμογή των στόχων τουσχολείουτους(hopkins, 2002). Είναι μια διαδικασία σχεδιασμένη για να ασχοληθεί με ένα συγκεκριμένο πρόβλημα το οποίο υπάρχει σε μια συγκεκριμένη κατάσταση (Elliott, 1991).

94 ΕΡΕΥΝΑ ΡΑΣΗΣ Ηέρευναδράσηςείναιμιαμορφή αυτοκριτικής -έρευνας που κάνουν όσοι συμμετέχουν σε κοινωνικές καταστάσεις, με σκοπό να βελτιώσουν τον ορθολογισμό καιτηλογικήτωνδικώντουςπρακτικών, την κατανόηση αυτών των πρακτικών και τις περιπτώσεις στις οποίες λειτουργούν οι πρακτικές αυτές (Kemmis, 1983).

95 ΚΥΚΛΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ Ερμηνείες - Περιορισμοί Αρχικός προβληματισμός Διερεύνηση βιβλιογραφίας Αποσαφήνιση ερευνητικού σκοπού και ερωτημάτων Συμπεράσματα Ανάλυση δεδομένων Συλλογή δεδομένων Σχεδιασμός Μεθοδολογίας

96 Γιατί ΝΑΙ στην Έρευνα ράσης; Οι εκπαιδευτικοί γίνονται αυτόνομοι στις επαγγελματικές τους επιλογές. Θέτει το αναλυτικό πρόγραμμα και τη διδασκαλία στο επίκεντρό της. Εμφαση στη διδασκαλία που στηρίζεται από την έρευνα. Συνδέει την εκπαιδευτική έρευνα με την καθημερινή πρακτική των εκπαιδευτικών. Μπορεί να στηρίζει τις αποφάσεις των εκπαιδευτικών που την εφαρμόζουν

97 ΕΡΕΥΝA ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 40

98 ΕΙΔΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σκοπός της έρευνας αξιολόγησης είναι η χρήση ερευνητικών μεθόδων για την αξιολόγηση διαδικασιών και αποτελεσμάτων προγραμμάτων Παραγωγική ή Διαμορφωτική αξιολόγηση (formative evaluation) με σκοπό την ανάπτυξη και βελτίωση του προγράμματος Αθροιστική ή τελική αξιολόγηση (summative evaluation) με σκοπό την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος

99 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Χρησιμότητα Εφικτότητα Ορθότητα Τεχνική επάρκεια

100 ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ Η ανίχνευση αναγκών είναι η διαδικασία κατά την οποία προσδιορίζονται οι ανάγκες καικαθορίζονταιοιπροτεραιότητεςπριν από τη δημιουργία ενός προγράμματος. προσδιορισμός των στόχων του προγράμματος ποιοι από αυτούς τους στόχους είναι σημαντικοί τι είναι διαθέσιμο στην παρούσα φάση για την ικανοποίηση των σημαντικών στόχων επιλέγεται το τελικό σύνολο των σημαντικών στόχων

101 ΚΟΣΤΟΣ-ΟΦΕΛΟΣ Η ανάλυση κόστους-ωφελιμότητας αξιολογεί εάν η συνολική κοινωνική ευημερία έχει αυξηθεί λόγω ενός προγράμματος. Αποτελείται από τρία βήματα: καθορίστε τα οφέλη ενός προτεινόμενου ή υπάρχοντος προγράμματος και τοποθετήστε μια αξία ευρώ σε εκείνα τα οφέλη υπολογίστε το συνολικό κόστος του προγράμματος συγκρίνετε τα κέρδη και τις δαπάνες.

102 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ 45

103 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ: Το ευρύτερο σύνολο, στο οποίο και ενδιαφερόμαστε να γενικεύσουμε τα ευρήματα της έρευνας ΔΕΙΓΜΑ: Το υποσύνολο του πληθυσμού, το οποίο μελετάμε στην πράξη και με βάση το οποίο θα διατυπώσουμε συμπεράσματα για τον πληθυσμό ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ: Η συστηματική διαδικασία με την οποία από τον πληθυσμό επιλέγουμε ένα δείγμα με όσο το δυνατό παρόμοια χαρακτηριστικά με τον πληθυσμό.. 46

104 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Πληθυσμός δεν σημαίνει μόνο πρόσωπα Ορίζεται με χαρακτηριστικά Το ακριβές αριθμητικό μέγεθος του πληθυσμού είναι πολλές φορές άγνωστο Αποτελεί το σύνολο των μελών στα οποία επιδιώκουμε γενίκευση των αποτελεσμάτων

105 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΕΙΓΜΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΕΙΓΜΑ Χρήση στατιστικών δεικτών για να συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά Χρήση παραμέτρων για να συνοψίσουμε τα χαρακτηριστικά Συμπεράσματα για τον πληθυσμό από το δείγμα

106 ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Σημαντικοί παράμετροι η μέθοδος επιλογής του δείγματος ο αριθμός των περιπτώσεων που συγκροτούν το δείγμα Σύνηθες σφάλμα έμφαση στο μέγεθος του δείγματος και όχι στη μέθοδο επιλογής του

107 ΕΙΔΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ (ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ) ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΩΝ ΑΠΛΗ ΤΥΧΑΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΚΑΤΑ ΣΥΣΤΑ ΕΣ Θα αναλύσουμε την απλή τυχαία και στρωματοποιημένη δειγματοληψία στη συνέχεια.

108 ΑΠΛΗ ΤΥΧΑΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Κάθε υποκείμενο στον πληθυσμό έχει την ίδια πιθανότητα να επιλεγεί στο δείγμα Η επιλογή μπορεί να γίνει με ή χωρίς επανατοποθέτηση Το τυχαίο δείγμα το αποκτούμε με τη βοήθεια (ψευδο)τυχαίων αριθμών

109 ΣΤΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Ο πληθυσμός χωρίζεται σε ομάδες σύμφωνα με ένα χαρακτηριστικό σχετικό με το ερώτημα μας Πραγματοποιείται απλή τυχαία δειγματοληψία από κάθε ομάδα κατά αναλογία πληθυσμού Τα δείγματα ενώνονται σε ένα

110 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ- ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Απλή τυχαία δειγματοληψία Εύκολη στη χρήση Μπορεί να ΜΗΝ είναι καλή αναπαραγωγή των χαρακτηριστικών του πληθυσμού. Στρωματοποιημένη Δειγματοληψία Εξασφαλίζει την εκπροσώπηση όλων των κατηγοριών του πληθυσμού στο δείγμα

111 ΕΝΟΤΗΤΑ 6 Είδη Έρευνας Β Μελέτη Περίπτωσης, Εθνογραφική Μελέτη ΕΠΑ 51 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 1

112 Άξονες Παρουσίασης Έννοια της Μελέτης Περίπτωσης Είδη Τύποι Μελετών Περίπτωσης Σημαντικά ερωτήματα στην έρευνα μελέτης περίπτωσης Στάδια σχεδιασμού μελέτης περίπτωσης Τεχνικές συλλογής δεδομένων Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Εγκυρότητα αξιοπιστία ευρημάτων ΜΠ Εθνογραφική Μελέτη

113 Έννοια της μελέτης περίπτωσης «Η μελέτη ενός περιστατικού εν τη εξελίξει του» (Adelman κ.ά., 1980), το οποίο αποτελεί τμήμα ενός ευρυτέρου συστήματος (π.χ. ενός παιδιού, μιας τάξης, ενός σχολείου, μιας κοινότητας) Συνιστά ένα μοναδικό παράδειγμα προσώπων ή ομάδες προσώπων (υπάλληλοι, μαθητές) σε πραγματικές καταστάσεις (καινοτομία σε μια εταιρία, σε ένα σχολείο) Η κατανόηση ενός φαινομένου μέσα από τη σε βάθος μελέτη μιας συγκεκριμένης περίπτωσης ή περιπτώσεων με παρόμοια χαρακτηριστικά

114 Είδη μελετών περίπτωσης Διερευνητικές Λειτουργούν πιλοτικά για άλλες μελέτες Περιγραφικές Παρέχουν αφηγηματικές περιγραφές Επεξηγηματικές Ελέγχουν θεωρίες (Yin, 1989)

115 Τύποι μελετών περίπτωσης Μεμονωμένη μελέτη περίπτωσης (Λεπτομερής αναφορά για ένα πρόσωπο) Σύνολο μεμονωμένων μελετών της περίπτωσης (Μελετάται ένας μικρός αριθμός ατόμων με κάποια κοινά χαρακτηριστικά) Μελέτη ομάδων: κοινότητας κοινωνικής ομάδας Οργανισμών και θεσμών

116 Σημαντικά ερωτήματα στην έρευνα μελέτης περίπτωσης (1) Τι συνιστά μια περίπτωση; Με ποιον τρόπο αναγνωρίζονται και επιλέγονται οι περιπτώσεις; Ποιοι θα παρατηρηθούν; Πού; Σε ποιο/α συγκείμενο/α θα γίνει η συλλογή δεδομένων; Πότε; Σε ποιο χρόνο θα παρατηρηθούν; Τι; Ποια γεγονότα ή διαδικασίες θα παρατηρηθούν;

117 Σημαντικά ερωτήματα στην έρευνα μελέτης περίπτωσης (2) Τι είδους μελέτης περίπτωσης είναι; Ατόμου (Individual Case Study) Ομάδα ατόμων (Set of individual case studies) Κοινότητας (Community Studies) Κοινωνικής Ομάδας (Social Group Studies) Γεγονότων, σχέσεων (Studies of events, relationships) Τι συνιστά αξιόπιστη και αντικειμενική απόδειξη; Ποιος είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος επιλογής περιστατικών; Πώς επιλέγονται οι πληροφορίες;

118 Σημαντικά ερωτήματα στην έρευνα μελέτης περίπτωσης (3) Πώς θα διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ μοναδικότητας και γενίκευσης θεωρίας; Ποια είναι η ενδεδειγμένη μορφή σύνταξης της αναφοράς της μελέτης περίπτωσης; Ποια ζητήματα δεοντολογίας αποκαλύπτονται κατά τη διεξαγωγή μιας μελέτης περίπτωσης;

119 Στάδια σχεδιασμού μελέτης περίπτωσης (1) Επισκόπηση για τις ειδικές συνθήκες της συγκεκριμένης περίστασης (π.χ. μελέτη της εργασίας αστυνομικών), το λόγο της μελέτης, τις πτυχές που θα μελετηθούν: Πού; Συγκείμενο (settings) Αστυνομικός σταθμός, μέσα που χρησιμοποιούνται, σκηνές εγκλήματος, Ποιοι; Συμμετέχοντες (actors) Αστυνομικοί με διαφορετικά χαρακτηριστικά (εμπειρία, φύλο, εθνότητα, πιστεύω, μόρφωση) Πότε; Γεγονότα (Events) Συλλήψεις Τι; Διαδικασίες (Processes) Τρόπος ερμηνείας και διαπραγμάτευσης των νόμων, διαδικασίες συλλήψεων,

120 Στάδια σχεδιασμού μελέτης περίπτωσης (2) Διαδικασίες διαπραγμάτευσης: πρόσβασης στα άτομα των διαθέσιμων πηγών πληροφόρησης πνευματικής ιδιοκτησίας των δεδομένων δημοσιοποίησης των δεδομένων

121 Στάδια σχεδιασμού μελέτης περίπτωσης (3) Διεξαγωγή της μελέτης περίπτωσης: Μέθοδοι συλλογής δεδομένων (ημιδομημένες και ανοικτές συνεντεύξεις, παρατήρηση, αφηγήσεις, τεκμήρια, ημερολόγια) δυνατότητες ελέγχου των δεδομένων τριγωνοποίηση (εξέταση μεταξύ συναδέλφων των ευρημάτων, επικύρωση των απαντώντων, αναστοχαστικότητα) Σύνταξη αναφοράς της μελέτης ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων Παρουσίαση δεδομένων αναλόγως κοινού

122 Τεχνικές Συλλογής Δεδομένων Παρατήρηση Δομημένη/ελεύθερη Συμμετοχική, μη συμμετοχική Συνέντευξη Ελεύθερη Δομημένη Ημερολόγια, έγραφα, τεκμήρια Άλλες τεχνικές; Ερωτηματολόγια, σταθμισμένα δοκίμια, κλίμακες μέτρησης στάσεων

123 Πλεονεκτήματα της μελέτης περίπτωσης (1) Επιτρέπονται οι γενικεύσεις είτε σχετικά με μια περίσταση είτε από μία περίσταση σε μια τάξη περιστάσεων Ερευνούν και αποτυπώνουν τις περίπλοκες, δυναμικές αλληλεπιδράσεις γεγονότων, ανθρωπίνων σχέσεων της μοναδικής περίστασης που παρατηρούν

124 Πλεονεκτήματα της μελέτης περίπτωσης (2) Επικεντρώνεται σε ατομικά δρώντα υποκείμενα, προσπαθώντας να κατανοήσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα γεγονότα Συλλέγει ένα πλούτο περιγραφών σχετικών με την εκάστοτε περίπτωση, έτσι που να αναμιγνύεται η περιγραφή με την ανάλυση των γεγονότων

125 Πλεονεκτήματα της μελέτης περίπτωσης (3) Επιτρέπονται οι γενικεύσεις είτε σχετικά με μια περίσταση είτε από μία περίσταση σε μια τάξη περιστάσεων Τα δεδομένα έρευνας ή αξιολόγησης παρουσιάζονται σε μορφή περισσότερη προσβάσιμη από άλλα είδη ερευνητικών εκθέσεων

126 Μειονεκτήματα μελέτης περίπτωσης (1) Τα αποτελέσματα αδυνατούν να είναι γενικεύσιμα και αντιπροσωπευτικά Κρίνονται ότι είναι επιλεκτικές, προκατειλημμένες, προσωπικές και υποκειμενικές, αφού δεν παρέχεται εύκολα η δυνατότητα να υποβληθούν σε επανέλεγχο Είναι επιρρεπείς σε προβλήματα και προκαταλήψεις των ερευνητών

127 Μειονεκτήματα μελέτης περίπτωσης (2) Αμφισβητείται η αξία της μελέτης μεμονωμένων γεγονότων Δυσκολία στη διασταύρωση των πληροφοριών Δυνατότητα επιλεκτικής αναφοράς και διαστρέβλωσης

128 Εγκυρότητα και Αξιοπιστία Ευρημάτων ΜΠ Εγκυρότητα δομικής έννοιας (ο βαθμός στον οποίο ένα μέτρο που χρησιμοποιείται σε μια ΜΠ καταστεί λειτουργικές τις έννοιες που διερευνώνται) Εσωτερική Εγκυρότητα (ο βαθμός στον οποίο ο ερευνητής τεκμηρίωσε αιτιατή σχέση μεταξύ Χ και Υ, αποδεικνύοντας ότι άλλοι παράγοντες δεν αιτιολογούν την ύπαρξη του Υ) 18

129 Εγκυρότητα και Αξιοπιστία Ευρημάτων ΜΠ Εξωτερική Εγκυρότητα (ο βαθμός στον οποίο τα ευρήματα μιας ΜΠ μπορούν να γενικευτούν για άλλες παρόμοιες ΜΠ) Αξιοπιστία (ο βαθμός στον οποίο άλλοι ερευνητές θα καταλήξουν σε παρόμοια ευρήματα σε μια ΜΠ που θα χρησιμοποιεί ακριβώς τις ίδιες διαδικασίες με αυτές του πρώτου ερευνητή) 19

130 Εθνογραφική Μελέτη (Ethnografphy) - Συσχετίζεται με την κοινωνική ανθρωπολογία και ορίζεται ως η σε βάθος αναλυτική περιγραφή ενός συγκεκριμένου πολιτισμικού σκηνικού - Εστιάζεται στην «ολιστική» μελέτη, καταγραφή και ερμηνεία της κουλτούρας και κοινωνικής δομής μιας κοινωνικής ομάδας, - στο φυσικό τους περιβάλλον (μελέτη φαινομενολογικής πραγματικότητας) και - στο πλαίσιο των πληροφοριακών συστημάτων της ομάδας που τους επηρεάζει 20

131 Εθνογραφική Μελέτη Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Η μελέτη της κοινωνικής ομάδας εκτείνεται σε μια μεγάλη χρονική περίοδος Η συλλογή πληροφοριών γίνεται στο φυσικό περιβάλλον της κοινωνικής ομάδας Ο ερευνητής γίνεται μέλος της κοινωνικής ομάδας και «ζει ως ιθαγενής» Σκοπός της είναι η παραγωγή περιγραφικών δεδομένων για την ερμηνεία κοινών πολιτισμικών σημασιών της ζωής της υπό μελέτης κοινωνικής ομάδας 21

132 Εθνογραφική Μελέτη Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα Είναι απαλλαγμένη από διατύπωση υποθέσεων ή προσδοκώμενων αποτελεσμάτων, για αποφυγή επηρεασμού Χρησιμοποιούνται οι ίδιοι τρόποι συλλογής δεδομένων όπως και στις άλλες ποιοτικές έρευνες με σημαντικότερη τη συνεχή συμμετοχική παρατήρηση 22

133 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ: ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΤΕΣΤ

134

135 Το ερωτηματολόγιο είναι μια σειρά από ερωτήσεις σχετικές με ένα θέμα στις οποίες τα υποκείμενα της έρευνας καλούνται να απαντήσουν γραπτά. Το ερωτηματολόγιο επιδιώκει να συλλέξει βασικά τρία είδη πληροφοριών: Τις γνώσεις και πληροφορίες (τι γνωρίζει ο ερωτώμενος) Τις αξίες και προτιμήσεις (τι αρέσει και τι όχι) Τις στάσεις και οι πεποιθήσεις (τι σκέφτεται)

136 Ανοικτού τύπου Ο ερωτώμενος δίνει την απάντηση του ελεύθερα σε συνεχή λόγο. Κλειστού τύπου Ο ερωτώμενος καλείται να επιλέξει την απάντηση του από μια σειρά επιλογών που του δίνονται.

137 1) Κατηγοριακής Ποια η οικογενειακή σου κατάσταση; α) Ελεύθερος/η β) Παντρεμένος/η γ) Διαζευγμένος/η δ) Χήρος/α 2) Συμπλήρωσης Χρόνια υπηρεσίας στην εκπαίδευση:...

138 3) Διάταξης Ιεραρχήστε τις προτιμήσεις σας χρησιμοποιώντας τους αριθμούς 1-5, όπου 1=αυτό που σας αρέσει περισσότερο και 5=αυτό που σας αρέσει λιγότερο 4) Κλίμακας Σε ποιο βαθμό συμφωνείτε με τις πιο κάτω δηλώσεις; 1. Καθόλου 2. Λίγο 3. Μέτρια 4. Πολύ 5. Πάρα πολύ

139 Κλίμακα Likert Παράδειγμα: Το μάθημα «Εκπαιδευτική Έρευνα» με βοήθησε στη διεκπεραίωση της διατριβής μου. 1. Συμφωνώ απόλυτα 2. Συμφωνώ 3. Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ 4. Διαφωνώ 5. Διαφωνώ απόλυτα Κλίμακα Σημασιολογικής Διαφοροποίησης Παράδειγμα: Το σεμινάριο σήμερα ήταν: Βαρετό Ενδιαφέρον Σημαντικό Μη σημαντικό Βοηθητικό Μη βοηθητικό

140 1. Να χρησιμοποιούνται λέξεις που έχουν λειτουργική σημασία 2. Οι ερωτήσεις να είναι απλές 3. Ο ερωτήσεις να είναι ευθείες για να δίνει το άτομο την απαιτούμενη πληροφορία 4. Να αποφεύγονται οι διπλές ερωτήσεις 5. Οι εναλλακτικές απαντήσεις να καλύπτουν όλες τις πιθανές περιπτώσεις. 6. Να αποφεύγονται οι αρνήσεις 7. Η ερώτηση να μην υποδεικνύει ορισμένο είδος απάντησης.

141 8. Το λεξιλόγιο να ανταποκρίνεται στο επίπεδο των ερωτωμένων. 9. Οι ερωτήσεις να σχετίζονται με το πρόβλημα και το σκοπό της έρευνας. 10. Οι ερωτήσεις πρέπει να σχετίζονται με τους ερωτώμενους ώστε να μπορούν να απαντηθούν. 11. Ο τύπος της ερώτησης να είναι κατάλληλος για τον τύπο των απαιτούμενων πληροφοριών. 12. Τα ερωτηματολόγια πρέπει να περιλαμβάνουν και ερωτήσεις που να μπορούν να περιγράψουν το δείγμα που έχει λάβει μέρος στην έρευνα. 13. Το ερωτηματολόγιο να είναι σχετικά σύντομο και ευπαρουσίαστο.

142 1ο στάδιο(εμβάθυνση) Ανασκόπηση βιβλιογραφίας Συνεντεύξεις από ειδικούς 2ο στάδιο(καθορισμός μεταβλητών) 3ο στάδιο(τύποι ερωτήσεων) 4ο στάδιο(διατύπωση ερωτήσεων) 5ο στάδιο(προκαταρκτική χορήγηση-πιλοτική δοκιμή)

143 Οι Cohen, Manion & Morisson (2000) προτείνουν: Στην αρχή τοποθετούμε ερωτήσεις οι οποίες είναι εύκολο να απαντηθούν και αποσκοπούν στη συλλογή αντικειμενικών πληροφοριών (π.χ. ερωτήσεις για συλλογή δημογραφικών στοιχείων όπως φύλο, επάγγελμα κλπ.) Μετά ακολουθούν ερωτήσεις κλειστού τύπου στις οποίες οι ερωτώμενοι καλούνται να δηλώσουν τις απόψεις, αντιλήψεις, πεποιθήσεις σχετικά με κάποιο θέμα με το να επιλέξουν μία από τις απαντήσεις που τους δίνονται. Στο τέλος τοποθετούμε ερωτήσεις ανοικτού τυπου οι οποίες απαιτούν από τους ερωτώμενους να αναπτύξουν σε συνεχή λόγο τις απόψεις τους, αντιλήψεις, πεποιθήσεις για συγκεκριμένο θέμα. Σημείωση: Η σειροθέτηση των ερωτήσεων σε ένα ερωτηματολόγιο δεν είναι απλή υπόθεση και δεν υπάρχειμόνοέναςτρόποςγιαναγίνει.

144 1. Ο τίτλος της έρευνας γράφεται στην αρχή του ερωτηματολογίου. 2. Ακολουθούν οι οδηγίες απάντησης ερωτηματολογίου. 3. Τα διαστήματα μεταξύ των ερωτήσεων να είναι τέτοια, ώστε να ξεχωρίζει η μια ερώτηση από την άλλη. 4. Οι πιθανές απαντήσεις σε ερωτήσεις κλειστού τύπου να βρίσκονται σταδεξιάκαινααρχίζουνόλεςαπότηνίδιαθέση. 5. Τα ερωτηματολόγια να είναι δακτυλογραφημένα και ευανάγνωστα φωτοτυπημένα.

145 6. Αν το ερωτηματολόγιο είναι μεγάλο, ενδείκνυται να υπάρξει σμίκρυνση των στοιχείων, αλλά ποτέ συμπύκνωση. 7. Το ερωτηματολόγιο να ειδωθεί στην ολότητά του με κριτικό πνεύμα. Εάν δεν δίνει καλή εντύπωση, να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές. 8. Ορθογραφικά λάθη ή αναγραμματισμοί υποβιβάζουν την αξία του ερωτηματολογίου.

146 Η συνοδευτική επιστολή πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: Το ίδρυμα/οργανισμός με τον οποίο συνδέεται ο συγγραφέας Ο σκοπός της έρευνας Ο τρόπος επιλογής του δείγματος Η ανωνυμία του ερωτηματολογίου Η παράκληση ν απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις Ο τρόπος αποστολής του ερωτηματολογίου Ευχαριστίες Το όνομα του αποστολέα

147 μέσω τηλεφώνου με προσωπική επίσκεψη από σπίτι σε σπίτι μέσω του ταχυδρομείου με επίσκεψη σε ομάδα ατόμων μέσω του διαδικτύου

148 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Η χορήγηση ερωτηματολογίου είναι ο φθηνότερος τρόπος συλλογής πληροφοριών Τα άτομα που απαντούν το ερωτηματολόγιο έχουν όλα το ίδιο ακριβώς πλαίσιο αναφοράς Τα κίνητρα των ερωτώμενων είναι άγνωστα. Χωρίς τη γνώση των κινήτρων η εγκυρότητα των απαντήσεων δεν μπορεί να ελεγχθεί Η παράλειψη επιστροφής των ερωτηματολογίων Τα άτομα πολλές φορές δίνουν απαντήσεις που αναφέρονται στοτιθεωρούνότιπρέπεινα είναι η πραγματικότητα και όχι στην πραγματικότητα

149 Η πιλοτική χορήγηση του ερωτηματολογίου εξυπηρετεί τους πιο κάτω σκοπούς: 1) Εξακρίβωση χρόνου συμπλήρωσης. 2) Εξετάζουμε τη γλωσσική ευκρίνεια των οδηγιών συμπλήρωσης και ερωτήσεων. 3) Εντοπίζουμε περιττές, προβληματικέςήερωτήσειςγιατιςοποίεςδεν δώσαμε όλες τις πιθανές απαντήσεις. 4) Εξετάζουμε το βαθμό δυσκολίας για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου. 5) Εξετάζουμε το βαθμό στον οποίον προσελκύει το ενδιαφέρον των ερωτώμενων. 6) Δοκιμάζουμε το σύστημα κωδικοποίησης απαντήσεων για σκοπούς ανάλυσης κ.α.

150 Εθελοντική συμμετοχή Συνειδητή συναίνεση Μη πρόκληση ζημιάς-κακού Εμπιστευτικότητα Ανωνυμία Σεβασμός στην προσωπική ζωή και χρόνο των ερωτώμενων

151 Δύο κύρια προβλήματα σχετικά με την εγκυρότητα των δεδομένων από ερωτηματολόγια: Σε ποιο βαθμό αυτοί που συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο το έκαναν με την απαιτούμενη προσοχή και ειλικρίνεια; Αυτοί που δεν απάντησαν το ερωτηματολόγιο θα έδιναν την ίδια κατανομή απαντήσεων με αυτούς που απάντησαν;

152 Πηγές αναξιοπιστίας που σχετίζονται με τα δεδομένα ερωτηματολογίου: Χρήση διφορούμενων όρων στη σύνταξη των ερωτήσεων. Ερωτήσεις για τις οποίες οι ερωτώμενοι δεν έχουν γνώμη, γνώση ή πληροφόρηση. Ερωτήσεις οι οποίες για να απαντηθούν στηρίζονται στη μνήμη των ερωτώμενων. Λάθη κατά την κωδικοποίηση κ.α.

153 Η Κατηγοριακή Κλίμακα (Nominal Scale) Η Διατακτική Κλίμακα (Ordinal Scale) Διαβάθμισηχωρίςίσεςαποστάσεις. Η Ισοδιαστημική Κλίμακα (Interval Scale) Όμοιες κατηγορίες χωρίς μηδέν. Π.χ. ο δείκτης ευφυΐας. Η ΑναλογικήΚλίμακα(Ratio Scale) Υπάρχει πραγματικό μηδέν.

154

155

156

157

158

159 Αντικειμενικά μέσα συλλογής δεδομένων με σκοπό τη μέτρηση μιας μεταβλητής π.χ. μαθηματικής ικανότητας, αυτοπεποίθησης, αυτοαποτελεσματικότητας κλπ. Πιθανές χρήσεις των τεστ: 1. Αξιολόγηση εκπαιδευτικών, μαθητών 2. Επιλογή υποψηφίων 3. Ταξινόμηση 4. Αποφοίτηση 5. Καθοδήγηση κλπ.

160 τεστ με αναφορά σε νόρμες (norm-referenced tests) τεστ με αναφορά σε κριτήρια (criterion-referenced test) σταθμισμένα τεστ προκατασκευασμένα και κατασκευασμένα από τους ίδιους τους ερευνητές τεστ γνωστικής ικανότητας, στοιχείων προσωπικότητας (ψυχολογικά τεστ) και τεστ νοημοσύνης

161 Συγκρίνει τις επιδόσεις ενός ατόμου σε σύγκριση με τις επιδόσεις άλλων ατόμων. Πληροφορεί τον ερευνητή μόνο για το πόσο καλά τα πήγε ένα άτομο σε σχέση με τους υπόλοιπους.

162 Δεν συγκρίνει τις επιδόσεις ενός ατόμου με τις επίδόσεις άλλων ατόμων αλλά με μια σειρά προκαθορισμένων κριτηριών (π.χ. με τους διδακτικούς στόχους του αναλυτικού προγράμματος). Πληροφορεί τον ερευνητή τι γνωρίζει και τι μπορεί να κάνει ένα άτομο.

163 Τα σταθμισμένα τεστ έχουν δοκιμαστεί με αντιπροσωπευτικό δείγμα. Παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την εγκυρότητα και αξιοπιστία των μετρήσεων που γίνονται μέσω του συγκεκριμένου εργαλείου. Συνοδεύονται με οδηγίες για τη χορήγηση, κωδικοποίηση των δεδομένων και ερμηνεία των αποτελεσμάτων (σύγκριση αποτελεσμάτων ενός ατόμου με αυτά του αντιπροσωπευτικού δείγματος)

164 Πλεονεκτήματα χρήσης προκατασκευασμένων τεστ: Έχουν δοκιμαστεί και τελειοποιηθεί. Συνοδεύονται με οδηγίες χορήγησης. Δίνουν πληροφορίες σχετικά με το βαθμό εγκυρότητας και αξιοπιστίας. Δίνουν συνήθως πληροφορίες για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων.

165 1. Διατύπωση στόχων 2. Μελέτη παρόμοιων τεστ 3. Ανάλυση έννοιας 4. Καθορισμός πληθυσμού 5. Λειτουργική απόδοση της έννοιας 6. Αρχική δοκιμασία του τεστ 7. Πειραματική μορφή του τεστ 8. Τελική μορφή του τεστ

166 Τεστ γνωστικής ικανότητας Μετρούν τις γνωστικές ικανότητες των ατόμων σε διάφορα πεδία π.χ. Reading Comprehension Inventory, Mathematics Competency Test Τεστ προσωπικότητας Μετρούν συγκεκριμένα στοιχεία της προσωπικότητας ενός ατόμου π.χ. Eysenck Personality Questionnaire (EPQ), Minessota Multiphasic Personality Inventory (MMPI), Motivation Assessment Scale, Μathematics anxiety scale Τεστ νοημοσύνης Wechsler Intelligence Scale for Children (WISC), WISC in Greek Σημείωση: Ένα εκτενή κατάλογο με προκατασκευασμένα τεστ γνωστικής ικανότητας, προσωπικότητας και τεστ νοημοσύνης μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα:

167 Αναφέρεται στο βαθμό επίτευξης του σκοπού για τον οποίο έγινε το όργανο μέτρησης. Ηεγκυρότητα: Αναφέρεται στις μετρήσεις και όχι στο όργανο μέτρησης. Είναι θέμα βαθμού. Είναι ορισμένη για μια ειδική χρήση.

168 Φαινομενική (face validity) Εγκυρότητα περιεχομένου (content validity) Εγκυρότητα σχετιζόμενη με κριτήριο (criterion validity) Εγκυρότητα εννοιολογικής κατασκευής (construct validity)

169 Η αξιοπιστία αναφέρεται στη συνέπεια των μετρήσεων ενός γνωρίσματος σε επαναλαμβανόμενες μετρήσεις, με πολλαπλούς αξιολογητές/διορθωτές με διαφορετικές ερωτήσεις (που μετρούν όμως το ίδιο γνώρισμα). Πόσο πιθανό είναι κάποιος να πάρει το ίδιο αποτέλεσμα κάτω από τις ίδιες συνθήκες?

170 μέθοδος επαναχορήγησης (test-retest) μέθοδος ισοδύναμων τύπων (alternate form) μέθοδος διχοτόμησης (split-half)

171 Αξιόπιστο αλλά μη έγκυρο Έγκυρο αλλά μη αξιόπιστο Μη αξιόπιστο και μη έγκυρο Αξιόπιστο και έγκυρο Retrieved from:

172 Η αξιοπιστία δεν προϋποθέτει εγκυρότητα αλλά η εγκυρότητα προϋποθέτει αξιοπιστία

173 ΕΠΑ 51 ΕΝΟΤΗΤΑ 8 Μέθοδοι έρευνας εργαλεία συλλογής δεδομένων (συνέντευξη, παρατήρηση, ημερολόγιο)

174 ΚΥΚΛΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ Αρχικός προβληματισμός Διερεύνηση βιβλιογραφίας Ερμηνείες - Περιορισμοί Συμπεράσματα Ανάλυση δεδομένων Συλλογή δεδομένων Αποσαφήνιση ερευνητικού σκοπού και ερωτημάτων Σχεδιασμός μεθοδολογίας

175 Κατά τη χρήση συνέντευξης, παρατήρησης, ημερολογίου, ως εργαλείων έρευνας: Σκοπός είναι η περιγραφή και κατανόηση φαινομένων-έμφαση στην ανάπτυξη νέων θεωριών Η μορφή της ερευνητικής διαδικασίας είναι πιο ευέλικτη και κυκλική Μικρό δείγμα συνήθως Προσωπική εμπλοκή ερευνητή Προσωπικό ύφος, χρήση πρώτου προσώπου, αφηγηματική μορφή

176 Ο ρόλος του ερευνητή κατά τη χρήση των διάφορων εργαλείων στην ποιοτική έρευνα Συμμετοχή ή όχι Προσωπικότητα ερευνητή Προσωπικά ενδιαφέροντα και αξίες Προσωπική «εμπλοκή» στη διαδικασία της έρευνας

177 ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΟΙΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ (Observation)

178 ΒΑΣΙΚΑ ΕΙΔΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ (α) Αθέατη συμμετοχική παρατήρηση (Ο παρατηρητής συμμετέχει πλήρως στις δραστηριότητες χωρίς να το γνωρίζουν τα υποκείμενα) Θεατή - συμμετοχική παρατήρηση (Ο παρατηρητής συμμετέχει πλήρως στις δραστηριότητες εν γνώση των υποκειμένων)