ΤΣΙΡΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΧΡΥΣΟΠΡΑΣΙΝΟ ΦΥΛΛΟ ΚΥΠΡΟΣ-ΕΛΛΑ Α

Transcript

1 ΤΣΙΡΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΧΡΥΣΟΠΡΑΣΙΝΟ ΦΥΛΛΟ ΚΥΠΡΟΣ-ΕΛΛΑ Α

2 Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΤΩΝ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΙΟΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΑΒΙΟΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΑΛΥΚΗΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ Phoenicopterus roseus

3 Υγροβιότοπος Ακρωτηρίου

4 Υγροβιότοπος είναι η περιοχή που καλύπτεται εποχιακά ή και μόνιμα από ξέβαθα νερά. Ο βυθός του μπορεί να είναι χώμα, άμμος, χαλίκια, ή συνδυασμός των πιο πάνω. Η ποικιλότητα των ειδών και οι πυκνότητες των πληθυσμών που φιλοξενούν είναι οι λόγοι που οι υδροβιότοποι έχουν μεγάλη οικολογική σημασία.περάν από την οικολογική τους αξία,οι υγροβιότοποι έχουν επιστημονική, υδρευτική, αρδευτική, κτηνοτροφική και εκπαιδευτική αξία.

5 Τα φλαμίνγκο στην Αλυκή Ακρωτηρίου

6 Η Αλυκή Ακρωτηρίου είναι ο πιο σημαντικός βιότοπος πολλών υδρόβιων πουλιών που έρχονται κάθε χρόνο στην Κύπρο κατά το ταξίδι τους από τις χώρες της βόρειας Ευρώπης προς τις χώρες του νότου, ή αντίστροφα. Αναζητούν ένα πιο θερμό και κατάλληλο περιβάλλον,για να επιβιώσουν. Πολλά από τα πουλιά αυτά ξεχειμωνιάζουν στην Αλυκή Ακρωτηρίου που αποτελεί τη μεγαλύτερη από τις 5 περιοχές του νησιού μας, οι οποίες φιλοξενούν φλαμίνγκο. Η διάρκεια παραμονής τους εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες δηλαδή, αν υπάρχει αρκετό νερό και αφθονία στην τροφή.

7 Τα φλαμίνγκος είναι πολύ κοινωνικά πουλιά. Ζουν σε αποικίες και ανέρχονται σε χιλιάδες. Αυτές οι μεγάλες αποικίες πιστεύεται ότι εξυπηρετούν τρεις βασικούς σκοπούς: την αποφυγή της θήρευσης, τη μεγιστοποίηση της πρόσληψης τροφής και την αξιοποίηση των ανεπαρκών και λιγοστών θέσεων, στις οποίες μπορούν να φωλιάσουν. Η πιο σταθερή ωστόσο κοινωνική μονάδα των φλαμίνγκο είναι τα ζεύγη που αναπτύσσονται ανάμεσα σε ένα αρσενικό και ένα θηλυκό φλαμίνγκο. Τα πτηνά αυτά είναι μονογαμικά.

8 ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΠΟΥ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ

9 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΣΙΝΗ ΣΤΟ Κ.Π.Ε. ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ

10

11

12 Η Αλυκή του Ακρωτηρίου δημιουργήθηκε πριν από 2000 χρόνια περίπου. Μέχρι τότε ήταν ένα μικρό νησί στα νότια που ενώθηκε με τη νότια ακτή της Κύπρου. Η άμμος και τα χαλίκια που μετέφερε ο ποταμός Κούρρης στην παραλία, στο δυτικό μέρος του Ακρωτηρίου, δημιούργησαν ένα τόμπολο που ένωσε τελικά το νησί του Ακρωτηρίου με την κυρίως Κύπρο. Τόμπολο ονομάζουμε τη λωρίδα άμμου που ενώνει ένα νησί με ένα άλλο νησί ή το κύριο μέρος της ξηράς. Το ανατολικό τόμπολο που ενώνει το Ακρωτήρι με την υπόλοιπη Κύπρο δημιουργήθηκε πιο πρόσφατα με υλικό που μετέφερε ο ποταμός Γαρίλλης.

13 ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΛΥΚΗΣ

14 Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ

15

16 ΟΙ ΦΩΛΙΕΣ ΤΩΝ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΤΟΙΒΗ ΛΑΣΠΗΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΡΙΩΣ ΣΤΙΣ ΑΛΥΚΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ

17 ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΜΕ ΔΑΚΤΥΛΙΔΙΩΣΗ

18 Συστηματική ταξινόμηση Βασίλειο: Συνοµοταξία: Οµοταξία: Τάξη: Οικογένεια: Γένος: Ζώα (Animalia) Χορδωτά (Chordata) Πτηνά (Aves) Φοινικοπτερόµορφα (Phoenicopteriformes) Fürbringer Φοινικοπτερίδες (Phoenicopteridae) Charles Lucien Jules Laurent Bonaparte Φοινικόπτερος (Phoenicopterus) και Phoenicoparrus Linnaeus

19 Είδη Μεγάλο φλαμίνγκο (Φοινικόπτερος ο ρόδινος) - Phoenicopterus roseus Μικρό φλαμίνγκο (Φοινικόπτερος ο ελάσσων) - Phoenicopterus minor Χιλιανό φλαμίνγκο (Φοινικόπτερος ο χιλιανός) - Phoenicopterus chilensis Φλαμίνγκο του Τζέιμς (Φοινικόπτερος του Τζέιμς) - Phoenicopterus jamesi Φλαμίνγκο των Άνδεων (Φοινικόπτερος των Άνδεων) - Phoenicopterus andinus Αμερικανικό φλαμίνγκο (Φοινικόπτερος ο ερυθρός) - Phoenicopterus ruber

20 ΟΙ ΔΥΟ ΒΙΟΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ Φύκος: Dunaniella viridis Γαρίδα: Βranchinella spinosa

21 Ο φύκoς Dunaniella viridis είναι η βάση της τροφικής αλυσίδας της αλυκής. Τα φύκη είναι τροφή για μια μικρή γαρίδα που ονομάζεται Branchinella spinosa. Αυτή η γαρίδα γίνεται τροφή για μεγαλύτερα ζώα και πουλιά. Όταν η αλατότητα του νερού είναι χαμηλή ( δηλαδή υπάρχει αύξηση του νερού από τις βροχές ) η γαρίδα αυτή αναπαράγεται γεννώντας ζωντανές προνύμφες, ενώ σε νερά με υψηλή αλατότητα, γεννούν αυγά με σκληρό περίβλημα που επιπλέουν και ξεβράζονται στις όχθες της λίμνης. Τα αυγά αυτά είναι ανθεκτικά και μπορούν να επιβιώνουν σε ξηρασία. Την επομένη υγρή περίοδο τα αυγά αυτά, όταν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες, εκκολάπτονται και συνεχίζουν τον κύκλο της ζωής της λίμνης.

22 Η ΤΡΟΦΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ Φλαμίγκο: Phoenicopterus roseus Γαρίδα: Βranchinella spinosa Φύκος: Dunaniella viridis

23 Τα φλαμίνγκο στην Κύπρο δεν έχουν θηρευτές, οπότε στην τροφική αλυσίδα στην Αλυκή τα φλαμίνγκο είναι οι κορυφαίοι θηρευτές.

24 ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΦΛΑΜΙΝΓΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΜΕ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΠΤΗΣΕΙΣ ΑΕΡΟΣΚΑΦΩΝ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΤΕΝΝΩΝ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΦΡΑΚΤΗ ΤΟΥ ΚΟΥΡΡΗ ΠΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΙ ΤΗ ΡΟΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΛΥΚΗ ΜΕ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ, ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ κ.α.

25 Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Εισαγωγή Σε ένα οικοσύστημα, όπως αυτό του Ακρωτηρίου υπάρχει μια αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση μεταξύ βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων. Οι βιοτικοί παράγoντες είναι όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί όπως τα φύκη, οι γαρίδες τα φλαμίνγκο κ.α.. Οι δε αβιοτικοί παράγοντες είναι η ποσότητα νερού στον υγρότοπο, η θερμοκρασία του νερού, η αλατότητα του νερού, η οξύτητα του νερού κ.α. Τα φλαμίνγκο Phoenicopterus roseus που επισκέπτονται την Κύπρο για διαχείμανση χρειάζονται να βρουν τους κατάλληλους βιοτικούς παράγοντες (στην αλυκή Ακρωτηρίου) δηλαδή την τροφή τους που είναι τα φύκη dunaniella viridis και οι γαρίδες branchinella spinosa. Ο αριθμός των δύο αυτών οργανισμών επηρεάζεται από τους αβιοτικούς παράγοντες στην αλυκή. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να αναγνωρίσουμε τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των βιοτικών-αβιοτικών παραγόντων και τον αριθμό των φλαμίνγκο σε κάθε χρονική περίοδο.

26 Έρευνα πρώτης χρονιάς: Παρατήρηση Τα φλαμίγκο εμφανίζονται στην Κύπρο κατά τους τελευταίους μήνες του φθινοπώρου και τους πρώτους μήνες του χειμώνα. Μήπως η ποσότητα της βροχόπτωσης επηρεάζει τον αριθμό των φλαμίγκο που ξεχειμωνιάζουν στην αλυκή Ακρωτηρίου; Υπόθεση Η ποσότητα νερού επηρεάζει άμεσα τον αριθμό των φλαμίνγκο. Πειραματική διαδικασία: Ζητήθηκαν από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρου οι αριθμοί των φλαμίνγκο που καταμετρήθηκαν στην αλυκή Ακρωτηρίου τα τελευταία χρόνια. Η ποσότητα βροχόπτωσης στην περιοχή Λεμεσού πάρθηκε από την ιστοσελίδα της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Κύπρου. r/dmlclimet_reports_gr?opendocument.

27 Αριθµοί των Φλαµίνγκο από το 2008 έως το 2011 Επεξεργασµένα δεδοµένα του Birdlife Cyprus από τα παιδιά του προγράµµατος

28 Βροχόπτωση στη Λεµεσό από το 2008 έως το 2011 Επεξεργασµένα δεδοµένα της µετεωρολογικής υπηρεσίας Κύπρου από τα παιδιά του προγράµµατος

29

30 Συμπεράσματα Από τις πιο πάνω παραστάσεις φαίνεται καθαρά ότι ο αριθμός των φλαμίνγκο έχει θετική συσχέτιση με τα χιλιοστά βροχόπτωσης. Τα φλαμίνγκο παρουσιάζονται στην Κύπρο σε μεγάλους αριθμούς τους χειμερινούς μήνες, Δεκέμβρη, Γενάρη και Φλεβάρη.

31 Έρευνα δεύτερης χρονιάς: Παρατήρηση Η ποσότητα νερού που υπάρχει μέσα στην αλυκή αυξομειώνεται κατά την περίοδο που φιλοξενούνται τα φλαμίνγκο. Υπόθεση:Μήπως η ποσότητα νερού, η θερμοκρασία του, η οξύτητα, η αλατότηταεπηρεάζουν την ποσότητα τροφής που βρίσκουν τα φλαμίνγκο, οπότε καθορίζουν και τους πληθυσμούς των πουλιών; Πειραματική διαδικασία: Ζητήθηκαν και στάλθηκαν από τον Πτηνολογικό Σύνδεσμο Κύπρουοι αριθμοί των φλαμίνγκο που καταμετρήθηκαν στην αλυκή Ακρωτηρίου τα τελευταία 20 χρόνια καθώς και από το Επαρχιακό Γραφείο του Ταμείου Θήρας. Οι καταμετρήσεις της ποσότητας νερού, της οξύτητας, της θερμοκρασίας του νερού και της αλατότητας ζητήθηκαν και στάλθηκαν από το Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών. Αποτελέσματα:Τα στοιχεία που μαζεύτηκαν καταγράφηκαν σε πίνακες της EXCEL,ώστε να δημιουργηθούν οι γραφικές παραστάσεις για σύγκριση των παραμέτρων και την εξαγωγή συμπερασμάτων.

32 YEAR/MONTH WATER TEMPERATURE C PH SALINITY DEPTH cm Akrotiri 1995 Φεβρουάριος 13,25 8,71 20,00 27, Ιανουάριος 16,00 7, Δεκέμβριος 11,60 8,19 0,83 3, Φεβρουάριος 9,75 8,10 24,50 54, Ιανουάριος 14,00 7, , Μάρτιος 15,00 8,11 25,75 60, Απρίλιος 19,25 8,59 34,00 53, Μάιος 25,75 8,58 37,75 41, November 23,00 7, January 15,00 7, (2 February) February 19,00 7,77 84, November 21,00 7, January 12,00 7, April 20,00 7, May 25,00 7, Fabruary 17,00 8, March 25,00 8, April 20,00 8, November 27,00 7,50 46,0 4, January 14,30 8,00 19,3 30, February 18,00 8,20 23,5 24, March 21,40 8,40 29,5 14, April 28,30 8,00 41,0 9, May 25,00 8,00 75,0 3, Ιούνιος 24,00 9, Δεκέμβριος 18,50 8, Ιανουάριος 13,00 6, Απρίλιος 25,00 7,19 2, WATER TEMPERATURE C PH SALINITY DEPTH cm Akrotiri mean 19,15 8,01 28,17 23, ,50 median 19,13 8,00 25,13 17, ,00 mode 25,00 8,00 34,00 3, ,00 standard deviason 5,15 0,52 22,97 16, ,48 min 9,75 6,74 0,83 3,00 0,00 max 28,30 9,07 84,50 60, ,00

33 Πίνακας 1: Περιγραφικά στατιστικά για τους παράγοντες της εργασίας. Θερμοκρασία Νερού PH Αλατότητα Βάθος cm Αριθμός Φλαμίνγκο Μέσος Όρος Διάμεσος Επικρατούσα Τιμή Τυπική Απόκλιση Ελάχιστο Μέγιστο 19,15 8,01 28,17 23, ,50 19,13 8,00 25,13 17, ,00 25,00 8,00 34,00 3, ,00 5,15 0,52 22,97 16, ,48 9,75 6,74 0,83 3,00 0,00 28,30 9,07 84,50 60, ,00

34 Figure 1: Σκεδασμογράφημα της θερμοκρασία του νερού και του αριθμού των φλαμίνγκο. Παρατηρείται σηµαντική αρνητική γραµµική συσχέτιση ανάµεσα στη θερµοκρασία του νερού και τον αριθµό των φλαµίνγκο. ηλαδή, όσο αυξάνεται η θερµοκρασία του νερού της λίµνης, παρατηρείται µείωση του αριθµού των φλαµίνγκο.

35 Figure 2: Σκεδασμογράφημα της οξύτητας και του αριθμού των φλαμίνγκο. Παρατηρείται σηµαντική αρνητική γραµµική συσχέτιση ανάµεσα στη οξύτητα του νερού και τον αριθµό των φλαµίνγκο. ηλαδή, όσο αυξάνεται η οξύτητα του νερού της λίµνης, παρατηρείται µείωση του αριθµού των φλαµίνγκο.

36 Figure 3: Σκεδασμογράφημα της αλατότητας και του αριθμού των φλαμίνγκο εν παρατηρείται σηµαντική γραµµική συσχέτιση ανάµεσα στη αλατότητα του νερού και του αριθµό των φλαµίνγκο. ηλαδή, όσο αυξάνεται ή µειώνεται το ποσοστό της αλατότητας του νερού της λίµνης, δεν παρατηρείται ούτε µείωση αλλά ούτε και αύξηση του αριθµού των φλαµίνγκο.

37 Figure 4: Σκεδασμογράφημα του βάθους και του αριθμού των φλαμίνγκο Παρατηρείται αρνητική συσχέτιση ανάµεσα στο βάθος του νερού και του αριθµού των φλαµίνγκο. ηλαδή, όσο αυξάνεται το βάθους του νερού της λίµνης, παρατηρείται µείωση του αριθµού των φλαµίνγκο.

38 Συμπεράσματα Από τις πιο πάνω παραστάσεις φαίνεται καθαρά ότι ο αριθμός των φλαμίνγκο έχει αρνητική συσχέτιση με τη θερμοκρασία του νερού, την οξύτητα και το βάθος του νερού. Η αλατότηταδε φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία. Η οξύτητα δεν παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις, είναι μεταξύ 7 και 8. Το βάθος του νερού υποστηρίζει την παρουσία των φλαμίνγκο κυρίως μεταξύ 3-30 εκατοστά. Ο πιο κρίσιμος αβιοτικός παράγοντας είναι η θερμοκρασία του νερού που όσο αυξάνεται μειώνεται ο αριθμός των φλαμίνγκο ιδιαίτερα, όταν η θερμοκρασία ξεπεράσει τους 20 βαθμούς Κελσίου.

39 Πίνακας 2: Συντελεστής γραμμικής συσχέτισης Pearson Θερμοκρασία Νερού Οξύτητα Αλατότητα Βάθος Αριθμός Φλαμίνγκο Pearson Correlation 1,117,349 -,303 -,447 * Θερμοκρασία Νερού Sig. (2-tailed),552,069,117,017 N Pearson Correlation 1,132,226 -,246 Οξύτητα Sig. (2-tailed),502,247,207 N Pearson Correlation 1 -,231,130 Αλατότητα Sig. (2-tailed),236,511 N Pearson Correlation 1 -,150 Βάθος Sig. (2-tailed),446 N Pearson Correlation 1 Αριθμός Φλαμίνγκο Sig. (2-tailed) N 28

40 Στον πιο πάνω Πίνακα 2, παρουσιάζεται ο συντελεστής γραμμικής συσχέτισης Pearson. Παρατηρείται στατιστικά σημαντική αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στη θερμοκρασία του νερού και του αριθμού των φλαμίνγκο (r=- 0,447, p-value=0,017<0,05). Δηλαδή, αποδεικνύεται ότι όσο αυξάνεται η θερμοκρασία του νερού της λίμνης, παρατηρείται μείωση του αριθμού των φλαμίνγκο. Επίσης, παρατηρείται ότι οι άλλοι παράγοντες δεν επηρεάζουν σημαντικά τον αριθμό των φλαμίνγκο.

41 Συζήτηση: Η πιο σημαντική διαπίστωση είναι ότι με την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού μειώνεται ο αριθμός των φλαμίνγκο που υποδεικνύει ότι με την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού αρχίζει να μειώνεται ο αριθμός των γαρίδων. Οι γαρίδες θα έχουν ιδανική θερμοκρασία για την παραγωγή προνύμφων που είναι το απαιτούμενο για τη συνεχόμενη παρουσία της γαρίδας στα νερά της Αλυκής και για την παραμονή και αναπαραγωγή των φλαμίνγκο. Κατά συνέπεια για να επιλέξουν τα φλαμίνγκο να παραμείνουν για αναπαραγωγή στην Αλυκή Ακρωτηρίου θα πρέπει να δημιουργηθούν φυσικά ή τεχνητά σκίαστρα σε κομμάτι της Αλυκής που να διατηρεί τη θερμοκρασία του νερού σε ιδανικά επίπεδα.

42 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ: Η οµάδα του «Χρυσοπράσινου Φύλλου» ευχαριστεί τους καθηγητές του Τσιρείου Γυµνασίου Γιώργο Αλετράρη, Κουµή Φιλίππου, ΑριέτταΣταυρίδου, Σοφία Γιαννέλη και Χρίστο Παναγή για την καθοδήγηση τους στα 2 χρόνια της διάρκειας του Προγράµµατος. Ιδιαίτερες ευχαριστίες προς τον καθηγητή Ηρακλή Αριστείδου για τη βοήθεια του στη στατιστική ανάλυση των δεδοµένων, καθώς και στο Ταµείο Θήρας, στο Τµήµα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών και στον Πτηνολογικό Σύνδεσµο Κύπρου για την παροχή των δεδοµένων. Επίσης, οφείλονται ευχαριστίες προς τη ιευθύντρια του Τσιρείου Γυµνασίου κυρία Ανδρεανή Στυλιανίδου και στη Β.. κυρία Περσεφόνη Χρίστου για τη συµβολή τους στην επιτυχία του Προγράµµατος.

43 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ!