ΒΑΙΛΙΚΗ ΓΚΑΒΟΓΙΑΝΝΗ Α.Μ. 17. Δπιβλέπων: Νικόλαος Μποσρόποσλος Δπ. Καθηγητής Σμήματος Δπιστήμης των Τλικών

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΒΑΙΛΙΚΗ ΓΚΑΒΟΓΙΑΝΝΗ Α.Μ. 17. Δπιβλέπων: Νικόλαος Μποσρόποσλος Δπ. Καθηγητής Σμήματος Δπιστήμης των Τλικών"

Transcript

1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΩΝ ΤΛΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΩΝ ΤΛΙΚΩΝ ΤΝΘΕΗ,, ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΜΟ ΚΑΙ ΜΕΛΕΣΗ ΙΔΙΟΣΗΣΧΝ ΝΑΝΟΤΝΘΕΣΧΝ ΤΛΙΚΧΝ ΟΞΕΙΔΙΟΤ ΣΟΤ ΦΕΤΔΑΡΓΤΡΟΤ-ΠΟΛΤΜΕΡΙΚΗ ΜΗΣΡΑ ΒΑΙΛΙΚΗ ΓΚΑΒΟΓΙΑΝΝΗ Α.Μ. 17 Δπιβλέπων: Νικόλαος Μποσρόποσλος Δπ. Καθηγητής Σμήματος Δπιστήμης των Τλικών ΙΟΤΝΙΙ ΙΟ

2 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΖ ΣΧΝ ΤΛΗΚΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖΝ ΔΠΗΣΖΜΖ ΣΧΝ ΤΛΗΚΧΝ ΤΝΘΔΖ,, ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΜΟ ΚΑΗ ΜΔΛΔΣΖ ΗΓΗΟΣΖΣΧΝ ΝΑΝΟΤΝΘΔΣΧΝ ΤΛΗΚΧΝ ΟΞΔΗΓΗΟΤ ΣΟΤ ΦΔΤΓΑΡΓΤΡΟΤ- ΠΟΛΤΜΔΡΗΚΖ ΜΖΣΡΑ ΒΑΗΛΗΚΖ ΓΚΑΒΟΓΗΑΝΝΖ Α.Μ. 17 Δπηβιέπωλ: Νηθόιανο Μπνπξόπνπινο Δπ. Καζεγεηήο Σκήκαηνο Δπηζηήκεο ηωλ Τιηθώλ ΗΟΤΝΗΟ 2009

3 Θα ήθελα να εσταριζηήζω ηον επιβλέπονηα κ. Νικόλαο Μποσρόποσλο, Επίκοσρο καθηγηηή, καθώς και ηον κ. Σωηήριο Μπαζκούηα, Επίκοσρο καθηγηηή, για ηην πολύηιμη βοήθειά ηοσς, ηη ζσνεργαζία ηοσς και ηη καθοδήγηζη ηοσς καθ όλη ηην διάρκεια ηης εκπόνηζης ηης παρούζας διπλωμαηικής εργαζίας. Επίζης, θα ήθελα να εσταριζηήζω και ηον κ. Γεώργιο Ψαρρά, Επίκοσρο καθηγηηή, για ηην βοήθειά ηοσ όζον αθορά ηις ηλεκηρικές μεηρήζεις. Δξώθςλλο: Εςθςγπαμμιζμένερ νανοπποπέλλερ οξειδίος ηος τεςδαπγύπος πος αναπηύσθηκαν μέζυ ηηρ διαδικαζίαρ αεπίος-ςγπού-ζηεπεού [Wang, 2006] 2

4 Πεξίιεςε Σα λαλνυιηθά, ηα πιηθά δειαδή πνπ νη δηαζηάζεηο ηνπο είλαη ζηελ λαλνθιίκαθα, έρνπλ δηαθνξεηηθέο ηδηφηεηεο απφ ηα αληίζηνηρα πιηθά ζε κεγαιχηεξε θιίκαθα. Γηα απηφ ην ιφγν, ηα λαλνυιηθά παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ γηα πεξαηηέξσ κειέηε θαη έξεπλα. ε απηά ηα πιηθά αλήθεη θαη ην νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ (ZnO). Σν νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ είλαη έλαο ζχλζεηνο εκηαγσγφο ηχπνπ II-IV κε άκεζν ελεξγεηαθφ ράζκα (E g =3.37 ev) ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ θαη κε κεγάιε ελέξγεηα ζχλδεζεο εμηηνλίνπ (60 mev). θνπφο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε ζχλζεζε, ν ραξαθηεξηζκφο θαη ε κειέηε ηδηνηήησλ λαλνζχλζεησλ πιηθψλ νμεηδίνπ ηνπ ςεπδαξγχξνπ-πνιπκεξηθήο κήηξαο. Σν πιηθφ πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε σο πνιπκεξηθή κήηξα είλαη ε πνιπβηλπιηθή αιθνφιε (PVA). Αξρηθά, ζα δψζνπκε ηνλ νξηζκφ ηεο λαλνηερλνινγίαο θαη ησλ λαλνυιηθψλ, θαη ζα παξνπζηάζνπκε θαη δηάθνξνπο ηξφπνπο παξαζθεπήο λαλνυιηθψλ. ην δεχηεξν θεθάιαην, ζα αζρνιεζνχκε κε ην νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ (ZnO). ην θεθάιαην απηφ, γίλεηαη εθηελήο πεξηγξαθή ηεο δνκήο, ησλ ηδηνηήησλ θαη ησλ λαλνδνκψλ ηνπ νμεηδίνπ ηνπ ςεπδαξγχξνπ. ηελ ζπλέρεηα, ζα πεξηγξάςνπκε ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ αθνξνχλ ηηο πεηξακαηηθέο ηερληθέο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζνπκε γηα ηoλ ραξαθηεξηζκφ ησλ δεηγκάησλ. Δλψ ζην ηέηαξην θεθάιαην, ζα παξνπζηάζνπκε ηελ πεηξακαηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζήζνπκε γηα ηελ ζχλζεζε ηνπ νμεηδίνπ ηνπ ςεπδαξγχξνπ, θαζψο θαη γηα ηελ παξαζθεπή ησλ κεκβξαλψλ PVA-ZnO. ην ίδην θεθάιαην, ζα παξνπζηάζνπκε ηα απνηειέζκαηα απφ ην ραξαθηεξηζκφ ησλ λαλνζσκαηηδίσλ ηνπ ZnO θαη ησλ κεκβξαλψλ PVA-ZnO. ην ηειεπηαίν θεθάιαην, ζα αλαθέξνπκε ηα ζπκπεξάζκαηα καο ζρεηηθά κε ηελ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία. 3

5 Abstract Nanomaterials, materials on the scale of a few nanometers, have different properties in comparison with larger-scale materials. For this reason, nanomaterials are of particular interest for further study and research. Zinc Oxide (ZnO) belongs to these materials. ZnO is a complex II-VI semiconductor with a direct band-gap energy (Eg = 3.37 ev) at room temperature and a large exciton binding energy (60 mev). The aim of the present diploma thesis is the preparation, the characterisation and the study of properties of ZnO particles in a polymer matrix. A polyvinyl alcohol (PVA) matrix has been used. Firstly, nanotechnology and nanomaterials are defined and various synthetic methods of nanomaterials are presented. The second chapter deals with ZnO. This chapter comprehensively describes the structure, the properties and the nanostructures of zinc oxide particles. Thereafter, in chapter three, the basic principles concerning the experimental techniques of characterization which have been used are described. The forth chapter describes the experimental process followed for preparing ZnO nanoparticles and PVA-ZnO nanocomposites. The results from the characterization of the ZnO nanoparticles and PVA-ZnO membranes are then presented. In the last chapter, we make our conclusions about this diploma thesis. 4

6 Πίλαθαο πεξηερνκέλσλ Κεθάλαιο 1 ο Νανοηεσνολογία-Νανοϋλικά 1.1 Δηζαγσγή ζηελ έλλνηα ηεο Ναλνηερλνινγίαο θαη ησλ λαλνυιηθψλ Βαζηθέο κέζνδνη παξαγσγήο Ναλνυιηθψλ πκπχθλσζε Αδξαλνχο Αεξίνπ Μεραληθή Κξακαηνπνίεζε Άθακπηε Πιαζηηθή Παξακφξθσζε Μέζνδνο Κνιινεηδνχο Πεθηψκαηνο ή Μέζνδνο Λχκαηνο Πεθηήο (sol-gel) 14 Κεθάλαιο 2 ο Οξείδιο ηος Ψεςδαπγύπος 2.1 Δηζαγσγή Κξπζηαιιηθή θαη επηθαλεηαθή δνκή ηνπ ZnO Σππηθέο δνκέο αλάπηπμεο ηνπ ZnO Σερληθέο ζχλζεζεο Ναλνδνκέο ZnO θαη κέζνδνη αλάπηπμεο ηνπο Ναλνξάβδνη Ναλνδψλεο Ναλνρηέληα θαη λαλνπξηφληα Ναλνειαηήξηα θαη λαλνέιηθεο πλερείο λαλνδαθηχιηνη Ναλνηνηρία Δπζπγξακκηζκέλεο λαλνπξνπέιιεο

7 2.5.8 Ναλνηφμα Ηδηφηεηεο, πηζαλέο εθαξκνγέο θαη θαηλνηφκεο ζπζθεπέο ηος ZnO Ηδηφηεηεο ηνπ ZnO κε δνκή βνπξηζίηε Φσηαχγεηα Σξαλδίζηνξ επίδξαζεο πεδίνπ Πηεδνειεθηξηζκφο ζε πνιηθέο λαλνδψλεο Κεθάλαιο 3 ο Πειπαμαηικέρ Τεσνικέρ 3.1 Φαζκαηνζθνπία Τπεξηψδνπο/Οξαηνχ (UV/Vis) Πεξίζιαζε αθηίλσλ Υ (XRD) Φαζκαηνζθνπία Φσηνθσηαχγεηαο (PL) Γηειεθηξηθή Φαζκαηνζθνπία (DS) Δηζαγσγή ζηε ζεσξία ηεο Γηειεθηξηθήο Φαζκαηνζθνπίαο Υξήζηκα κεγέζε Ζιεθηξηθή Γηπνιηθή Ρνπή Πφισζε Ζιεθηξηθή Μεηαηφπηζε ηαηηθή Σηκή ηεο Ζιεθηξηθήο Γηαπεξαηφηεηαο Μηγαδηθή έθθξαζε ηεο Ζιεθηξηθήο Γηαπεξαηφηεηαο πληειεζηήο Γηαζπνξάο Ζιεθηξηθή Αγσγηκφηεηα Ζιεθηξηθφ Μέηξν Γηεπηθαλεηαθή Πφισζε θαη Γηειεθηξηθή Αληνρή

8 Κεθάλαιο 4 ο Πειπαμαηικό Μέπορ - Αποηελέζμαηα 4.1 χλζεζε Ναλνζσκαηηδίσλ ZnO Γηέλπδξνο Ομηθφο Φεπδάξγπξνο Γηαηζπιελνγιπθφιε Πεηξακαηηθή Γηαδηθαζία Υαξαθηεξηζκφο Ναλνζσκαηηδίσλ ZnO Παξαζθεπή κεκβξαλψλ PVA-ZnO Παξαζθεπή Γηαιχκαηνο Πνιπβηλπιηθήο Αιθνφιεο Παξαζθεπή Μεκβξαλψλ PVA-ZnO Υαξαθηεξηζκφο Μεκβξαλψλ PVA-ZnO Υαξαθηεξηζκφο Γνκήο Μεκβξαλψλ PVA-ZnO Οπηηθφο Υαξαθηεξηζκφο Ζιεθηξηθφο Υαξαθηεξηζκφο Κεθάλαιο 5 ο πκπεξάζκαηα Βιβλιογπαθία 85 7

9 Κεθάιαην 1 ν Ναλνηερλνινγία-Ναλνϋιηθά 1.1 Δηζαγωγή ζηελ έλλνηα ηεο Ναλνηερλνινγίαο θαη ηωλ λαλνϋιηθώλ Ζ λαλνηερλνινγία αλακέλεηαη λα είλαη ε βάζε γηα πνιιέο θαηλνηφκεο ηερλνινγίεο ηνπ 21 νπ αηψλα [1]. Όκσο, ε ηερλνινγία απηή δελ είλαη εληειψο θαηλνχξγηα, αιιά είλαη ν ζπλδπαζκφο ηερλνινγηψλ πνπ ππάξρνπλ ήδε θαζψο θαη ηεο αλεπηπγκέλεο ηθαλφηεηαο λα παξαηεξνχκε θαη λα επεμεξγαδφκαζηε δνκέο ζηελ αηνκηθή θιίκαθα [Cao, 2004]. Ση είλαη φκσο ε λαλνηερλνινγία θαη ε λαλνεπηζηήκε, ε επηζηήκε δειαδή πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ λαλνηερλνινγία; Με ηνλ φξν λαλνηερλνινγία [2] αλαθεξφκαζηε ζηνλ ζρεδηαζκφ, ζηνλ ραξαθηεξηζκφ, ζηελ παξαγσγή θαη ζηελ εθαξκνγή δνκψλ, ζπζθεπψλ θαη ζπζηεκάησλ κε ειεγρφκελν ζρήκα θαη κέγεζνο ζηελ λαλνθιίκαθα. Δλψ, κε ηνλ φξν λαλνεπηζηήκε αλαθεξφκαζηε ζηελ κειέηε θαηλνκέλσλ θαη ζηνλ ρεηξηζκφ πιηθψλ ζηελ αηνκηθή, ζηελ κνξηαθή θαη ζηελ καθξνκνξηαθή θιίκαθα, φπνπ νη ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ απηέο ζε κεγαιχηεξε θιίκαθα. 8

10 Οη ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ κπνξεί λα δηαθέξνπλ ζηελ λαλνθιίκαθα γηα δχν θπξίσο ιφγνπο [2]. Πξψηνλ, ηα λαλνυιηθά έρνπλ ζρεηηθά κεγαιχηεξε ελεξγφ επηθάλεηα ζε ζχγθξηζε κε ηελ ίδηα κάδα πιηθνχ κεγαιχηεξνπ φκσο ζρήκαηνο. Απηφ κπνξεί λα θάλεη ηα πιηθά πεξηζζφηεξν ρεκηθά ελεξγά (ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, πιηθά πνπ είλαη αδξαλή ζηελ κεγαιχηεξε κνξθή ηνπο, είλαη ελεξγά φηαλ παξάγνληαη ζηελ λαλνθιίκαθα) θαη επηδξά ζηελ αληνρή ή ζηηο ειεθηξηθέο ηδηφηεηεο. Γεχηεξνλ, ηα θβαληηθά θαηλφκελα κπνξεί λα αξρίζνπλ λα ππεξέρνπλ ζηελ ζπκπεξηθνξά ηεο χιεο ζηε λαλνθιίκαθα επεξεάδνληαο ηελ νπηηθή, ειεθηξηθή θαη καγλεηηθή ζπκπεξηθνξά ησλ πιηθψλ. Ζ ηδέα φηη ηα λαλνδνκεκέλα πιηθά παξνπζηάδνπλ κνλαδηθέο ηδηφηεηεο απνδίδεηαη ζηνπο Gleiter θαη Turnbull, γηα ηελ εξγαζία πνπ έθαλαλ αλεμάξηεηα ν έλαο απφ ηνλ άιιν ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 [Lane, 2002]. Απφ ηφηε, ην πεδίν ηεο λαλνηερλνινγίαο έρεη επεθηαζεί ράξε ζηελ ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ ελδερφκελσλ ηερλνινγηθψλ πιενλεθηεκάησλ. Πψο κπνξνχκε φκσο λα θαηαλνήζνπκε ηελ έλλνηα ησλ δηαζηάζεσλ ησλ λαλνπιηθψλ; Σππηθά, ηα λαλνυιηθά έρνπλ δηαζηάζεηο απφ 1 έσο 100 λαλφκεηξα (nm), φπνπ έλα λαλφκεηξν είλαη έλα δηζεθαηνκκπξηνζηφ ηνπ κέηξνπ ή έλα εθαηνκκπξηνζηφ ηνπ ρηιηνζηφκεηξνπ. Έλα ηππηθφ κέηξν ζχγθξηζεο είλαη ε αλζξψπηλε ηξίρα, ε δηάκεηξνο ηεο νπνίαο είλαη πεξίπνπ 200,000 nm (εηθφλα 1.1). Σα λαλνυιηθά ρξεζηκνπνηνχληαη γηα αηψλεο, ίζσο θαη πξηλ ηε Ρσκατθή αγγεηνθεξακηθή. Οη αξραίνη ρεηξνηέρλεο ρξεζηκνπνηνχζαλ λαλνζσκαηίδηα ζηα ηδάκηα γηα λα δεκηνπξγήζνπλ κνλαδηθά ρξψκαηα πνπ άιιαδαλ ην θσο. Σνλ 19 ν αηψλα, ε ρξήζε ησλ κεηάιισλ ζε θαηλνχξγηεο θαηαζθεπαζηηθέο εθαξκνγέο ήηαλ ν θηλεηήξηνο άμνλαο γηα λα θαηαιάβνπλ νη κεραληθνί ηελ ζεκαζία ηεο κηθξνδνκήο. 9

11 Δηθόλα 1.1: Σκήκα αλζξψπηλεο ηξίραο θαη δίθηπν λαλνζσιήλσλ άλζξαθα κνλνχ ηξηρψκαηνο [2]. Πνιινί φκσο ζεσξνχλ φηη νη ξίδεο ηεο κνληέξλαο λαλνηερλνινγίαο θαη ησλ λαλνυιηθψλ βξίζθνληαη ζε κηα νκηιία πνπ δφζεθε ην 1959 απφ ηνλ Dr Richard Feynman ζε έλα ζπλέδξην ηεο Ακεξηθαληθήο Φπζηθήο Κνηλφηεηαο [Lane, 2002]. ε απηήλ ηελ νκηιία, ν Feynman έθαλε ηελ εηθαζία φηη νη κειινληηθνί επηζηήκνλεο θαη κεραληθνί ζα κπνξνχλ λα θαηαζθεπάδνπλ πνιχπινθεο δνκέο απφ άηνκα θαη κφξηα. Χζηφζν, κφιηο ην 1974 δφζεθε ζε απηφ ην πεδίν ην φλνκα λαλνηερλνινγία απφ ηνλ Norio Taniguchi, εξεπλεηή ηνπ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Tokyo [Lane, 2002]. Ο N. Taniguchi έθαλε ηνλ δηαρσξηζκφ κεηαμχ ηεο κεραληθήο ζηελ κηθξνθιίκαθα (απνηειεί ηε βάζε ηεο κνληέξλαο κηθξνειεθηξνληθήο) θαη ηνπ θαηλνχξγηνπ πεδίνπ ηεο κεραληθήο ζε θιίκαθα κηθξφηεξεο ηεο κηθξνθιίκαθαο. Ζ εθθνιαπηφκελε λαλνηερλνινγία άξρηζε λα αλαπηχζζεηαη ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 κε ηελ εξγαζία ηνπ Richard Smalley ηνπ παλεπηζηεκίνπ Rice θαη ηνπ Eric Drexler, εξεπλεηή ηνπ M.I.T. [Lane, 2002]. ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90, ήηαλ εθηθηή φρη κφλν ε απεηθφληζε θαη ε έξεπλα ησλ αηνκηθψλ δνκψλ, αιιά θαη ε κεηαθίλεζε κεκνλσκέλσλ αηφκσλ. ηελ εηθφλα 1.2 βιέπνπκε ην θβαληηθφ ζηάδην πνπ δεκηνχξγεζαλ εξεπλεηέο ηεο IBM. Σν ζηάδην απνηειείηαη απφ 76 άηνκα ζηδήξνπ ηνπνζεηεκέλα ζε ππφζηξσκα 10

12 ραιθνχ. Σα θχκαηα πνπ παξαηεξνχληαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζηαδίνπ δεκηνπξγνχληαη εμαηηίαο ησλ παγηδεπκέλσλ ειεθηξνλίσλ. Απφ ην 1990, έρεη γίλεη ζεκαληηθή πξφνδνο ηφζν ζηελ θαηαζθεπή πιηθψλ φζν ζηελ εμνκνίσζε ζηνλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαζψο επίζεο θαη ζηελ αλάπηπμε εξγαιείσλ αλάιπζεο αηνκηθψλ, κνξηαθψλ θαη θξπζηαιινγξαθηθψλ δνκψλ [Lane, 2002]. Ζ αλαθάιπςε θαη ε αλάπηπμε ηνπ ζαξσηηθνχ κηθξνζθνπίνπ ζήξαγγνο (Scanning Tunneling Microscope, STM) [Cao, 2004] ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 θαη ζηελ ζπλέρεηα θη άιισλ κηθξνζθνπίσλ ζάξσζεο αθίδνο (SPM), φπσο ην κηθξνζθφπην αηνκηθή δχλακεο (AFM), δηεχξπλαλ ηηο δπλαηφηεηεο γηα κεηξήζεηο θαη ρεηξηζκφ ησλ λαλνδνκψλ θαη ησλ λαλνυιηθψλ. ε ζπλδπαζκφ κε άιιεο θαιά αλεπηπγκέλεο ηερληθέο ραξαθηεξηζκνχ θαη κεηξήζεσλ, φπσο ην κηθξνζθφπην δηαπεξαηφηεηαο ειεθηξνλίσλ (TEM) είλαη εθηθηή πιένλ ε κειέηε θαη ν ρεηξηζκφο λαλνδνκψλ θαη λαλνυιηθψλ κε κεγαιχηεξε αθξίβεηα. Δηθόλα 1.2: Κβαληηθφ ζηάδην [Lane, 2002]. 1.2 Βαζηθέο κέζνδνη παξαγωγήο Ναλνϋιηθώλ Τπάξρνπλ δχν βαζηθέο νδνί πξφζβαζεο ζηνλ λαλνθφζκν : ε κνξηαθή θαηαζθεπή αθνξά ηνλ ρεηξηζκφ κεκνλνκέλσλ αηφκσλ (δνπιεχνληαο απφ θάησ πξνο ηα πάλσ 11

13 bottom-up) θαη ε ππεξζκίθξπλζε πνπ παξάγεη νινέλα θαη κηθξφηεξεο δηαηάμεηο (δνπιεχνληαο απφ πάλσ πξνο ηα θάησ top down) [Lane, 2002] πκπύθλωζε Αδξαλνύο Αεξίνπ Ζ ζπκπχθλσζε αδξαλνχο αεξίνπ ζεσξείηαη κία bottom-up κέζνδνο, ε νπνία ήηαλ ε πξψηε κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζθφπηκα γηα ηελ παξαγσγή λνλνδνκεκέλσλ πιηθψλ [Lane, 2002]. Με ηελ ζπκπχθλσζε αδξαλνχο αεξίνπ κπνξνχκε λα παξάγνπκε λαλνδνκεκέλα κέηαιια, θξάκαηα, δηακέηαιια, νμείδηα θεξακηθψλ θαη ζχλζεηα. Ζ δηαδηθαζία μεθηλάεη κε ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο πξψηεο χιεο, ε νπνία έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή αηκνχ αηφκσλ. Ζ παξαγσγή ηνπ αηκνχ κπνξεί λα επηηεπρζεί κε ζεξκηθή δέζκε ειεθηξνλίσλ, απνθφιιεζε κε ρξήζε laser, θαζνδηθή δηαζθφξπηζε, αιιά θπξίσο κε ζεξκφηεηα Joule. ηε ζπλέρεηα, ηα άηνκα, πνπ έρνπλ εμαηκηζηεί, εηζάγνληαη ζην αδξαλέο αέξην. Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα ζπζζσκαησζνχλ ηα άηνκα θαη λα ζρεκαηίζνπλ πνιχ κηθξά ζπκπιέγκαηα. Απηά ηα ζπκπιέγκαηα κεηαθέξνληαη ζε έλαλ ζσιήλα πνπ ςχρεηαη απφ πγξφ άδσην. Λφγσ ηεο ςχμεο, ηα ζπκπιέγκαηα ζπζζσξεχνληαη. Ρπζκίδνληαο ζπγθεθξηκέλεο παξακέηξνπο, φπσο είλαη ην αέξην πνπ ρξεζηκνπνηείηαη (π.ρ. He, Ar, Kr, Xe), ε πίεζε ηνπ αεξίνπ, ν ξπζκφο εμάηκηζεο, κπνξνχκε λα επηηχρνπκε κεξηθφ έιεγρν ζην κέγεζνο θαη ζηε θαηαλνκή ησλ ζσκαηηδίσλ. Σν κηθξφηεξν κέγεζνο ησλ ζσκαηηδίσλ πνπ έρεη επηηεπρζεί κε απηή ηελ κέζνδν είλαη πεξίπνπ 5-25 nm κε αξγφ ξπζκφ εμαέξσζεο θαη κε αδξαλέο αέξην ζε ρακειή πίεζε. Απηή ε δηαδηθαζία ιακβάλεη κέξνο ζε ππεξπςειά ζπζηήκαηα θελνχ (UHV). Απηφ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ην πιηθφ πνπ πξνθχπηεη λα κελ πεξηέρεη κεγάιν αξηζκφ πξνζκίμεσλ Μεραληθή Κξακαηνπνίεζε Μηα αθφκα δηαδηθαζία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή λαλνδνκεκέλσλ πιηθψλ είλαη ε κεραληθή θξακαηνπνίεζε, πνπ είλαη έλα παξάδεηγκα top-down κεζφδνπ [Lane, 2002]. Τπάξρνπλ δπν βαζηθέο εθδνρέο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο. Ζ πξψηε νλνκάδεηαη κεραληθή ηξηβή θαη είλαη κηα δηαδηθαζία φπνπ κηα ζθαίξα άιεζεο 12

14 πςειήο ελέξγεηαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ιείαλζε θαη βειηίσζε ηεο δνκήο γηα παξαγσγή ζθφλεο πνιχ κηθξνχ κεγέζνπο. Σν κέγεζνο ησλ θφθθσλ ηνπ πιηθνχ εμαξηάηαη απφ ην ρξφλν άιεζεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη φζν απμάλεηαη ν ρξφλνο άιεζεο ηφζν πην νκνηφκνξθα είλαη ηα κεγέζε ησλ θφθθσλ. Ζ δεχηεξε εθδνρή πεξηιακβάλεη ρεκηθέο αιιειεπηδξάζεηο ζηεξεάο θαηάζηαζεο αλάκεζα ζε πξφδξνκα πιηθά θαηά ηελ δηεξγαζία ηεο άιεζεο. Έλα πιενλέθηεκα ηεο δηαδηθαζίαο κεραληθήο θξακαηνπνίεζεο είλαη ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο κεγάισλ πνζνηήησλ λαλνδνκεκέλσλ πιηθψλ. Δπηπιένλ, δηάθνξνη ηχπνη λαλνυιηθψλ, φπσο κέηαιια, θεξακηθά θαη ζχλζεηα, κπνξνχλ λα παξαρζνχλ ρξεζηκνπνηψληαο απηέο ηηο δπν εθδνρέο (παξαιιαγέο) ηεο κεραληθήο θξακαηνπνίεζεο. Χζηφζν, νη πξνζκίμεηο απφ ηε ζπζθεπή άιεζεο θαη απφ ην πεξηβάιινλ, ηα κε νκνηφκνξθα κεγέζε θφθθσλ εμαηηίαο ησλ κηθξψλ ρξφλσλ άιεζεο θαη ε κε νκνγελήο ρεκηθή ζχλζεζε εμαηηίαο ησλ αηειψλ αιιειεπηδξάζεσλ αιέζκαηνο, απνηεινχλ κεηνλεθηήκαηα γηα απηέο ηηο δηαδηθαζίεο. Έλαο ηξφπνο γηα λα κεησζνχλ νη πεξηβαιινληηθέο πξνζκίμεηο είλαη ε πξαγκαηνπνίεζε ηεο δηαδηθαζίαο άιεζεο παξνπζία πγξνχ αδψηνπ Άθακπηε Πιαζηηθή Παξακόξθωζε Ζ άθακπηε πιαζηηθή παξακφξθσζε (severe plastic deformation, SPD) ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θαηαζθεπή λαλνθξπζηαιιηθψλ κεηάιισλ θαη δηακεηάιισλ [Lane, 2002]. Τπάξρνπλ αξθεηνί δηαθνξεηηθνί ηχπνη ηεο δηαδηθαζίαο SDP, αιιά νη ηξεηο πην θνηλέο δηαδηθαζίεο είλαη ε ηζνθαλαιηθή γσληαθή εμαγσγή κε εμψζεζε (equal-channel-angular extrusion, ECAE), ε ζηξεπηηθή ηάζε θαη ε αζξνηζηηθή ζπγθξάηεζε κε θχιηζε (accumulative roll-bonding, ARB). Κφθθνη κε κέγεζνο κεξηθψλ λαλνκέηξσλ δεκηνπξγνχληαη φηαλ ην πιηθφ ππνβάιιεηαη ζε παξακφξθσζε πξνθαιψληαο ηξνπνπνίεζε ηεο δνκήο ηνπ κε δηάζπαζε ησλ ππαξρνπζψλ θάζεσλ. Αλαθξπζηάιισζε απηψλ ησλ θάζεσλ έρεη σο απνηέιεζκα δνκέο κε ζεκαληηθά κεησκέλν κέγεζνο. Σα πιηθά πνπ κνξθνπνηνχληαη κε ηελ κέζνδν SPD έρνπλ γεληθά κέζν φξν κεγέζνπο θφθθσλ πεξίπνπ 100 nm, αλ θαη έρνπλ επηηεπρζεί θφθθνη κεηάιισλ κε κέγεζνο θάησ απφ 20 nm. ηηο παξακέηξνπο πνπ παίδνπλ ξφιν ζην κέγεζνο ησλ θφθθσλ ζε απηήλ ηελ δηαδηθαζία πεξηιακβάλνληαη ε ζεξκνθξαζία, ε 13

15 ηάζε θαη ε εθαξκνδφκελε πίεζε. Με ηελ SPD, κπνξνχκε λα επηηχρνπκε ηνλ ζρεκαηηζκφ λαλνδνκεκέλσλ πιηθψλ κε ιίγεο επηκνιχλζεηο θαη ιίγνπο ή θαζφινπ πφξνπο. Έλα επηπιένλ πιενλέθηεκα είλαη φηη ε SPD είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα βηνκεραληθέο εθαξκνγέο Μέζνδνο Κνιινεηδνύο Πεθηώκαηνο ή Μέζνδνο Λύκαηνο Πεθηήο (sol-gel) Ζ κέζνδνο sol-gel είλαη κία ηερληθή γηα ηελ παξαζθεπή λαλνδνκεκέλσλ πιηθψλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν απφ νπνηαδήπνηε άιιε δηαδηθαζία πγξήο θάζεο [Lane, 2002]. Με απηήλ ηελ ηερληθή κπνξνχκε λα πάξνπκε λαλνδνκεκέλα θεξακηθά θαη λαλνζχλζεηα. Οπζηαζηηθά, ππάξρνπλ δχν θάζεηο παξνχζεο ζε απηήλ ηελ ηερληθή: α) έλα νκνγελέο δηάιπκα θαη β) κία ειαζηηθή κε κνξθή πεθηψκαηνο (gel), ζηεξεά θάζε. Σν νκνγελέο δηάιπκα κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ κεηαηξέπεηαη ζε πήθησκα (gel), ελψ ν φγθνο ηνπ παξακέλεη ζηαζεξφο. Δπαθφινπζε μήξαλζε πξνθαιεί κεηαζρεκαηηζκφ ηνπ πεθηψκαηνο κε αλάινγε κείσζε ηνπ φγθνπ, γεγνλφο πνπ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ επηζπκεηή θάζε. Σν θιεηδί γηα ηελ εμαζθάιηζε λαλνδνκεκέλσλ πιηθψλ θαηά ηε ρξεζηκνπνηήζε απηήο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ν έιεγρνο ησλ δηάθνξσλ παξακέηξσλ. Έλα πιενλέθηεκα απηήο ηεο κεζφδνπ είλαη ε επίηεπμε κηαο πνιχ νκνγελνχο ζχλζεζεο κέζσ ηνπ ειέγρνπ ηεο ρεκηθήο ζχζηαζεο ηνπ δηαιχκαηνο. Δλψ κεηνλέθηεκα απνηειεί ην γεγνλφο φηη ηα απαηηνχκελα πιηθά πνπ ρξεζηκεχνπλ ζαλ πξψηεο χιεο ζπλήζσο είλαη αθξηβά. 14

16 Κεθάιαην 2 ν Ομείδην ηνπ Φεπδαξγύξνπ 2.1 Δηζαγωγή Σν νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ (ZnO) είλαη έλαο ζχλζεηνο εκηαγσγφο ηχπνπ II-IV κε άκεζν ελεξγεηαθφ ράζκα (E g =3.37 ev) ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ θαη κε κεγάιε ελέξγεηα ζχλδεζεο εμηηνλίνπ (60 mev) [Klingshirn, 2007]. Ζ πςειή ελέξγεηα ζχλδεζεο εμηηνλίνπ ζηνλ θξχζηαιιν ηνπ ZnO κπνξεί λα εμαζθαιίζεη ηθαλνπνηεηηθή εθπνκπή εμηηνλίσλ ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ [Wang, 2004a]. Σν ZnO κπνξεί λα γίλεη ηδηαίηεξα αγψγηκν κε πξνζκίμεηο. Απαληάηαη ζηε θχζε κε ηελ νλνκαζία zincite. Σν νξπθηφ ζπλήζσο πεξηέρεη ζπγθεθξηκέλε πνζφηεηα καγλεζίνπ θαη άιισλ ζηνηρείσλ θαη έρεη είηε θίηξηλν είηε θφθθηλν ρξψκα. Δμαηηίαο ηνπ κεγάινπ ελεξγεηαθνχ ράζκαηνο, ην θαζαξφ νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ είλαη άρξσκν [Klingshirn, 2007]. Έλα αθφκα πνιχ ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ νμεηδίνπ ηνπ ςεπδαξγχξνπ είλαη ην γεγνλφο φηη ζαλ πιηθφ είλαη θηιηθφ πξνο ην πεξηβάιινλ. 15

17 Δπηπιένλ, ην ZnO είλαη βηναζθαιέο θαη βηνζπκβαηφ, θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα βηνηαηξηθέο εθαξκνγέο ρσξίο επηθάιπςε [Yi, 2005]. Σηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, ε έξεπλα έρεη επηθεληξσζεί ζηελ θαηαζθεπή κνλνδηάζηαησλ (1D) λαλνδνκψλ ZnO θαη ζην ζπζρεηηζκφ ηεο κνξθνινγίαο ηνπο κε ηηο νπηηθέο θαη ειεθηξηθέο ηδηφηεηεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην κέγεζφο ηνπο. Σν ZnO είλαη εππξνζάξκνζην ιεηηνπξγηθφ πιηθφ, ην νπνίν κπνξεί λα έρεη δηάθνξεο κνξθέο αλάπηπμεο, φπσο λαλνηειείεο, λαλνξάβδνπο, λαλνλήκαηα, λαλνδψλεο, λαλνζσιήλεο, λαλνγέθπξεο, λαλνηνηρία, λαλνέιηθεο, ζπλερείο λαλνδαθηχιηνπο (εηθφλα 2.1). Δηθόλα 2.1: Γηάθνξεο λαλνδνκέο ZnO [Wang, 2004b]. 16

18 2.2 Κξπζηαιιηθή θαη επηθαλεηαθή δνκή ηνπ ZnO Σν ZnO έρεη ηξεηο δπλαηέο θξπζηαιιηθέο δνκέο: ηελ εμαγσληθή δνκή ηνπ βνπξηζίηε (wurtzite), ηελ θπβηθή δνκή ηνπ ζθαιεξίηε (zinc blende) θαη ηελ θπβηθή δνκή ηνπ νξπθηνχ άιαηνο (rock salt) (εηθφλα 2.2) [Özgur, 2005]. ε ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο, ε ζηαζεξά ζεξκνδπλακηθή θάζε είλαη απηή ηνπ βνπξηζίηε. Σν ZnO κε δνκή βνπξηζίηε έρεη εμαγσληθή δνκή κε πιεγκαηηθέο ζηαζεξέο α= nm, c= nm θαη u=0.382 [Sajjad, 2008], [Schulz, 1979]. Δίλαη γλσζηφ φηη ζηελ ηδαληθή πεξίπησζε ζηελ νπνία ν ιφγνο c/a ηζνχηαη κε θαη ν εζσηεξηθφο παξάγνληαο u ηζνχηαη κε 0.375, ε δνκή ηνπ βνπξηζίηε δηαθέξεη απφ ηελ δνκή ηνπ ζθαιεξίηε κφλν ζηε ζεηξά κε ηελ νπνία είλαη ηνπνζεηεκέλα ηα άηνκα Α θαη Β ζηελ δηεχζπλζε [111] ηνπ κείγκαηνο ΑΒ. Όκσο, φπσο θαη ζηνπο πεξηζζφηεξνπο θξπζηάιινπο κε δνκή βνπξηζίηε, έηζη θαη κε ην νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ, ν ιφγνο c/a θαη ν u απνθιίλνπλ ειάρηζηα απφ ηηο ηδαληθέο ηηκέο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα δπν ειαθξψο δηαθνξεηηθέο γεηηνληθέο απνζηάζεηο: ηε κηα κε κήθνο R (1) =uc θαη ηηο άιιεο ηξεηο κε κήθνο R ( 2 ) a u Γηα ηελ ηδαληθή δνκή ηνπ βνπξηζίηε ηζρχεη R (1) =R (2). Δπηπιένλ, ην θξπζηαιιηθφ πεδίν Γ cr, ην νπνίν εκθαλίδεηαη ζηηο δνκέο βνπξηζίηε είλαη αλάινγν ηεο απφθιηζεο ησλ παξακέηξσλ c/a θαη u απφ ηηο ηδαληθέο ηνπο ηηκέο, αληίζηνηρα [Yeh, 1992-II], [Wei, 1996] Ζ δνκή ηνπ βνπξηζίηε κπνξεί λα πεξηγξαθεί σο έλα ζχλνιν ελαιιαζζφκελσλ επηπέδσλ ζηνλ άμνλα c. Σα ελαιιαζζφκελα επίπεδα απνηεινχληαη απφ ηεηξαεδξηθά δηαηεηαγκέλα ηφληα O 2- θαη Zn 2+. Απηή ε ηεηξαεδξηθή δηάηαμε έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ έιιεηςε ηνπ θέληξνπ κάδαο θαη ζπλεπψο πηεδνειεθηξηθέο θαη ππξνειεθηξηθέο ηδηφηεηεο. 17

19 Δηθόλα 2.2: Αλαπαξάζηαζε ησλ θξπζηαιιηθψλ δνκψλ ηνπ ZnO: a, b, c) βνπξηζίηεο, d, e, f) ζθαιεξίηεο, g, h) νξπθηφ άιαο. Με γθξη ζεκεηψλνληαη ηα άηνκα ηνπ ςεπδαξγχξνπ ελψ ηα άηνκα ηνπ νμπγφλνπ κε θφθθηλν θαη καχξν [Özgur, 2005], [Catlow, 2008]. Σν ZnO κε δνκή ζθαιεξίηε είλαη κεηαζηαζέο θαη κπνξεί λα ζηαζεξνπνηεζεί κφλν κε εηεξνεπηηαμηαθή αλάπηπμε πάλσ ζε θπβηθά ππνζηξψκαηα, φπσο ηα ZnS, GaAs/ZnS θαη Pt/Ti/SiO 2 /Si, απεηθνλίδνληαο ηνπνινγηθή ζπκβαηφηεηα γηα λα μεπεξαζηεί ε ελδνγελήο ηάζε ζρεκαηηζκνχ ηεο δνκήο ηνπ βνπξηζίηε. Όπσο θαη κε άιινπο II-VI εκηαγσγνχο, ην νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ κε δνκή βνπξηζίηε κπνξεί λα κεηαηξαπεί θαη λα πάξεη ηε δνκή ηνπ νξπθηνχ άιαηνο ζε ζρεηηθά πςειέο πηέζεηο. Απηή ε κεηαηξνπή νθείιεηαη ζηελ κείσζε ησλ πιεγκαηηθψλ δηαζηάζεσλ [Özgur, 2005]. 18

20 Χζηφζν, ε δνκή ηνπ νξπθηνχ άιαηνο δελ κπνξεί λα ζηαζεξνπνηεζεί κε επηηαμηαθή αλάπηπμε. Έλα αθφκα ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ZnO είλαη νη πνιηθέο επηθάλεηεο. Ζ πεξηζζφηεξν θνηλή επηθάλεηα είλαη ε βαζηθή επηθάλεηα. Σα αληίζεηα θνξηηζκέλα ηφληα παξάγνπλ ζεηηθά θνξηηζκέλεο Zn-(0001) θαη αξλεηηθά θνξηηζκέλεο Ο-(0001 ) επηθάλεηεο (εηθφλα 2.3). Γηα λα παξακείλεη ε δνκή ζηαζεξή, νη πνιηθέο επηθάλεηεο έρνπλ επίπεδα ή εκθαλίδνπλ ζπκπαγείο αλαδνκεκέλεο επηθάλεηεο. Οη επηθάλεηεο ησλ επηπέδσλ ZnΟ ±(0001) απνηεινχλ εμαίξεζε, είλαη αηνκηθά επίπεδεο, ζηαζεξέο ρσξίο αλαδφκεζε. Σα άιια δπν θνηλά επίπεδα γηα ην ZnO είλαη ην { 2110 } θαη ην { 0110} ηα νπνία είλαη κε πνιηθέο επηθάλεηεο θαη έρνπλ ρακειφηεξε ελέξγεηα απφ ην {0001} επίπεδν [Wang, 2004a]. Δηθόλα 2.3: ηαζεξέο επηθάλεηεο ηνπ ZnO a) ε πνιηθή επηθάλεηα Zn-(0001), b) ε πνιηθή επηθάλεηα Ο- ( 000 1), c) ε κε πνιηθή επηθάλεηα ( 0010), d) ε κε πνιηθή επηθάλεηα ( 11 20) [Catlow, 2008]. 2.3 Σππηθέο δνκέο αλάπηπμεο ηνπ ZnO Γνκηθά, ην ZnO έρεη ηξεηο ηχπνπο δηεπζχλζεσλ γξήγνξεο αλάπηπμεο: (±[ ], ± [ ], ± [ ] ), (±[ ], ± [ ], ± [ ] ), θαη 19

21 ±[0001]. Μαδί κε ηηο πνιηθέο επηθάλεηεο, εμαηηίαο ησλ αηνκηθψλ πεξηνξηζκψλ, ην ZnO παξνπζηάδεη έλα επξχ θάζκα λέσλ δνκψλ πνπ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ξπζκίδνληαο ηνλ ξπζκφ αλάπηπμεο ζηηο παξαπάλσ δηεπζχλζεηο [Wang, 2004a]. Έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ θαζνξίδεη ηελ κνξθνινγία είλαη νη ζρεηηθέο ελεξγφηεηεο ησλ επηθαλεηψλ δηαθφξσλ επηπέδσλ αλάπηπμεο θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο. Μαθξνζθνπηθά, έλαο θξχζηαιινο έρεη δηαθνξεηηθέο θηλεηηθέο παξακέηξνπο ζηα δηαθνξεηηθά θξπζηαιιηθά επίπεδα θάησ απφ ειεγρφκελεο ζπλζήθεο αλάπηπμεο. Έηζη, κεηά απφ κηα αξρηθή πεξίνδν ππξελνγέλεζεο θαη επψαζεο, έλαο θξπζηαιιίηεο ζα αλαπηπρζεί ζε έλα ηξηζδηάζηαην αληηθείκελν κε θαιά θαζνξηζκέλα θξπζηαιινγξαθηθά επίπεδα ρακειψλ δεηθηψλ. ηελ εηθφλα 2.4 βιέπνπκε κεξηθέο ηππηθέο κνξθνινγίεο αλάπηπμεο κνλνδηάζηαησλ λαλνδνκψλ ηνπ ZnO. Απηέο νη δνκέο ηείλνπλ λα κεγηζηνπνηήζνπλ ηηο πεξηνρέο ησλ { 2110 } θαη { 0110} επηπέδσλ εμαηηίαο ηεο ρακειφηεξεο ελέξγεηαο. ηελ κνξθνινγία πνπ θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 2.4 θπξηαξρνχλ νη πνιηθέο επηθάλεηεο, νη νπνίεο κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ εηζάγνληαο αηέιεηεο ζην επίπεδν, παξάιιεια ζηηο πνιηθέο επηθάλεηεο. Πεξηζηαζηαθά παξαηεξνχληαη αηέιεηεο θαη δηδπκίεο παξάιιεια ζην (0001) επίπεδν, ελψ δηαηαξαρέο παξαηεξνχληαη ζπάληα. Δηθόλα 2.4: Σππηθέο κνξθνινγίεο αλάπηπμεο κνλνδηάζηαησλ λαλνδνκψλ ZnO θαη ηα αληίζηνηρα θξπζηαιιηθά επίπεδα [Wang, 2004a]. 20

22 2.4 Σερληθέο ζύλζεζεο Οη λαλνδνκέο νμεηδίνπ πνπ αλαθέξνληαη παξαθάησ έρνπλ παξαζθεπαζηεί κε ηε δηαδηθαζία ζηεξενχ-αεξίνπ (solid-vapour process) [Wang, 2004a]. Ζ ηερληθή απηή είλαη κηα απιή δηαδηθαζία, ζηελ νπνία ζπκππθλσκέλα ή κε ηελ κνξθή ζθφλεο πιηθά εμαηκίδνληαη ζε πςειέο ζεξκνθξαζίεο θαη ζηε ζπλέρεηα ε αέξηα θάζε ζπκππθλψλεηαη θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο (ζεξκνθξαζία, πίεζε, θ.α.) γηα λα ζρεκαηηζζεί ην επηζπκεηφ πξντφλ. Οη δηαδηθαζίεο απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη ζε έλαλ νξηδφληην ζσιελσηφ θνχξλν, φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ εηθφλα 2.5. Ζ ζπζθεπή απνηειείηαη απφ έλαλ νξηδφληην θνχξλν, έλαλ ζσιήλα απφ αινχκηλα, έλα ζχζηεκα αληιίαο θαη έλα ζχζηεκα ειέγρνπ θαη παξνρήο αεξίνπ. ηα αξηζηεξά ηνπ ζσιήλα αινχκηλαο ππάξρεη έλα παξάζπξν παξαηήξεζεο, ην νπνίν ρξεζηκεχεη γηα ηνλ έιεγρν ηεο δηαδηθαζίαο αλάπηπμεο. Σν δεμηφ κέξνο ηνπ ζσιήλα αινχκηλαο είλαη ζπλδεδεκέλν κε ηελ πεξηζηξνθηθή αληιία. Σα δπν άθξα ηνπ ζσιήλα αινχκηλαο είλαη ζθξαγηζκέλα κε ειαζηηθνχο δαθηχιηνπο. Σν ηειηθφ θελφ γηα απηή ηε δηακφξθσζε είλαη 2x10-3 Torr. Σν κεηαθεξφκελν αέξην εηζέξρεηαη απφ ην αξηζηεξφ άθξν ηνπ ζσιήλα αινπκίλαο θαη αληιείηαη απφ ην δεμί άθξν. Σν πιηθφ ή ηα πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο πξψηε χιε εηζάγνληαη ζε έλα ζθαθίδην αινχκηλαο θαη ηνπνζεηνχληαη ζην θέληξν ηνπ ζσιήλα, φπνπ επηηπγράλεηαη θαη ε πςειφηεξε ζεξκνθξαζία. ηελ θαηεχζπλζε ξεχκαηνο ηνπνζεηνχληαη ππνζηξψκαηα αινχκηλαο γηα ηελ πεξηζπιινγή ησλ πξντφλησλ αλάπηπμεο. Με απηή ηελ απιή ζπζθεπή, κπνξνχκε λα επηηχρνπκε πςειφ έιεγρν ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο. Δηθόλα 2.5: ρεκαηηθή απεηθφληζε ηεο πεηξακαηηθήο ζπζθεπήο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλάπηπμε λαλνδνκψλ νμεηδίσλ κέζσ ηεο κεζφδνπ ζηεξενχ-αεξίνπ [Wang, 2004a]. 21

23 Τπάξρνπλ αξθεηνί παξάκεηξνη, φπσο ε ζεξκνθξαζία, ε πίεζε, ην θέξνλ αέξην (δειαδή ην είδνο ηνπ αεξίνπ θαη ε ηαρχηεηα ξνήο ηνπ), ην ππφζηξσκα θαη ν ρξφλνο εμάρλσζεο, πνπ πξέπεη λα ειεγρζνχλ θαη λα επηιεγνχλ θαηάιιεια πξηλ θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεξκηθήο εμάρλσζεο. Ζ επηινγή ηεο αξρηθήο ζεξκνθξαζίαο εμαξηάηαη θπξίσο απφ ηελ πηεηηθφηεηα ηνπ πξσηνγελνχο πιηθνχ. πλήζσο είλαη ιίγν πην θάησ απφ ηε ζεξκνθξαζία ηήμεο ηνπ πιηθνχ. Ζ πίεζε θαζνξίδεηαη απφ ην ξπζκφ εμάρλσζεο ή ηελ ηάζε αηκψλ ηνπ πξσηνγελνχο πιηθνχ. Ζ ζεξκνθξαζία ηνπ ππνζηξψκαηνο κεηψλεηαη φζν απνκαθξπλφκαζηε απφ ην πξσηνγελέο πιηθφ. Ζ ζεξκνθξαζία θάζε ππνζηξψκαηνο θαζνξίδεη ην είδνο ηνπ πξντφληνο ην νπνίν ζα παξαρζεί. 2.5 Ναλνδνκέο ZnO θαη κέζνδνη αλάπηπμεο ηνπο Οη δηάθνξεο δνκέο ηεο επηθάλεηαο ηνπ ZnO πξνθαινχλ αληζνηξνπηθή αλάπηπμε. Κάησ απφ ζπλζήθεο ζεξκνδπλακηθήο ηζνξξνπίαο, ε έδξα κε πςειή επηθαλεηαθή ελέξγεηα έρεη ζπλήζσο κηθξφ εκβαδφ, ελψ νη έδξεο κε ρακειή ελέξγεηα έρνπλ κεγάιν εκβαδφλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ζηελ αλάπηπμε ηνπ ZnO, ν κεγαιχηεξνο ξπζκφο αλάπηπμεο είλαη θαηά κήθνο ηνπ άμνλα c θαη νη κεγαιχηεξεο έδξεο είλαη ζπλήζσο ζηηο δηεπζχλζεηο θαη. Διέγρνληαο ηελ θηλεηηθή ηνπ ζπζηήκαηνο, είλαη πηζαλφ λα αιιάμεη ε ζπκπεξηθνξά αλάπηπμεο ησλ λαλνδσλψλ ZnO [Wang, 2004a]. Μεηαβάιινληαο ηηο παξακέηξνπο ζχλζεζεο, φπσο ε ζεξκνθξαζία θαη ε πίεζε ελαπφζεζεο, θαζψο θαη ν ξπζκφο ξνήο ηνπ θέξνληνο αεξίνπ, κπνξνχκε λα πάξνπκε δηάθνξεο λαλνδνκέο ZnO. Οη λαλνδνκέο ηνπ νμεηδίνπ ηνπ ςεπδαξγχξνπ κε δηαθνξεηηθέο κνξθνινγίεο κπνξνχλ λα παξαζθεπαζηνχλ κε πνηθίιεο δηαδηθαζίεο, φπσο ε ζεξκηθή εμάρλσζε ζηεξενχ-αεξίνπ, νη πδξνζεξκηθέο κέζνδνη, ε ειεθηξνρεκηθή ελαπφζεζε, θαη κέζνδνη ήπησλ ρεκηθψλ δηαιπκάησλ [Bouropoulos, 2008a], [Baskoutas, 2007], [Chrissanthopoulos, 2007], [Kyriazis, 2009]. Οη λαλνδνκέο ηνπ ZnO πνπ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ πεξηιακβάλνπλ ηηο λαλνξάβδνπο, ηηο λαλνδψλεο, ηα λαλνρηέληα θαη ηα λαλνπξηφληα, ηα λαλνειαηήξηα θαη ηηο λαλνέιηθεο, ηνπο ζπλερείο λαλνδαθηχιηνπο, ηα λαλνηνηρία, ηηο επζπγξακκηζκέλεο λαλνπξνπέιιεο θαη ηα λαλνηφμα. 22

24 2.5.1 Ναλνξάβδνη Ζ αλάπηπμε κηαο κνλνδηάζηαηεο λαλνδνκήο αθνινπζεί ζπρλά ηε δηαδηθαζία αεξίνππγξνχ-ζηεξενχ (vapor-liquid-solid, VLS), θαηά ηελ νπνία ζπληίζεηαη ζηαγφλα πγξνχ θξάκαηνο απφ κέηαιιν-θαηαιχηε (φπσο Au, Fe) θαη ζπζηαηηθφ λαλνλήκαηνο (φπσο Si) θάησ απφ ζπλζήθεο αιιειεπίδξαζεο [Wang, 2004a]. Σν κέηαιιν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη σο θαηαιχηεο κπνξεί λα επηιεγεί απφ ην δηάγξακκα θάζεσλ, πξνζδηνξίδνληαο ζε πνηα κέηαιια ηα ζπζηαηηθά ηνπ λαλνλήκαηνο είλαη επδηάιπηα ζηελ πγξή θάζε, αιιά δελ ζρεκαηίδνπλ ζηεξεά ζπζηαηηθά πεξηζζφηεξν ζηαζεξά απφ ηελ επηζπκεηή θάζε ηνπ λαλνλήκαηνο. Ο θαηαιχηεο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν γηα ηελ αλάπηπμε κνλνδηάζηαησλ λαλνλεκάησλ ZnO κέζσ ηεο δηαδηθαζίαο VLS είλαη ν ρξπζφο (Au). Ζ πγξή ζηαγφλα ιεηηνπξγεί επλντθά γηα απνξξφθεζε ησλ πγξψλ αληηδξψλησλ θαη σο ζέζε ππξελνγέλεζεο θαη θξπζηάιισζεο φηαλ ην δηάιπκα γίλεη ππέξθνξν (εηθφλα 2.6). Ζ αλάπηπμε ηνπ λαλνλήκαηνο μεθηλάεη φηαλ ην πγξφ γίλεη ππέξθνξν ζε αληηδξψληα θαη ζπλερίδεηαη εθφζνλ ην θξάκα ηνπ θαηαιχηε παξακέλεη ζηελ πγξή θαηάζηαζε θαη ππάξρεη πεξίζζεηα αληηδξψλησλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο αλάπηπμεο, ε ζηαγφλα ηνπ θαηαιχηε ειέγρεη ηελ θαηεχζπλζε αλάπηπμεο ηνπ λαλνλήκαηνο θαη θαζνξίδεη ηε δηάκεηξν ηνπ. Σειηθά, ε αλάπηπμε ηεξκαηίδεηαη φηαλ ε ζεξκνθξαζία είλαη θάησ απφ ηελ επηεθηηθή ζεξκνθξαζία ηνπ θξάκαηνο πνπ ιεηηνπξγεί σο θαηαιχηεο ή φηαλ δελ ππάξρεη πιένλ πεξίζζεηα αληηδξψλησλ. αλ απνηέιεζκα, ην λαλνλήκα πνπ πξνθχπηεη κε ηελ κέζνδν VLS έρεη έλα ζηεξεφ θαηαιπηηθφ ζσκαηίδην σο άθξν κε δηάκεηξν ζπγθξίζηκε κε απηή ησλ ζπλεθηηθψλ λαλνλεκάησλ. Έηζη, απηφ πνπ θαζνξίδεη εάλ ε αλάπηπμε ηνπ λαλνλήκαηνο έρεη γίλεη κέζσ ηεο κεζφδνπ VLS ή νπνηαζδήπνηε άιιεο κεζφδνπ, είλαη ην θαηαιπηηθφ ζσκαηίδην ζηελ κηα άθξε ηνπ λαλνλήκαηνο [Wang, 2004a]. 23

25 Δηθόλα 2.6: ρεκαηηθφ δηάγξακκα πνπ δείρλεη ηελ αλάπηπμε επζπγξακκηζκέλνπ λαλνλήκαηνο κε ηε κεζφδν αεξίνπ-πγξνχ-ζηεξενχ [Wang, 2008]. Ο κεραληζκφο ηεο θξπζηαιιηθήο αλάπηπμεο VLS πξνηάζεθε γηα πξψηε θνξά απφ ηνπο Wagner θαη Ellis ην 1964 έρνληαο σο ζηφρν ηελ αλάπηπμε ηξηρηδίσλ ππξηηίνπ (Si) [Wang, 2004a]. Σα ηξηρίδηα απηά είραλ δηακέηξνπο κεξηθψλ κηθξνκέηξσλ θαη αλαπηχρζεθαλ κε αλαγσγή πδξνγφλνπ ζην ρισξνππξίηην (SiCl 4 ) παξνπζία θαηαιχηε ρξπζνχ (Au), ιεπθφρξπζνπ (Pt), αξγχξνπ (Ag), παιαδίνπ (Pd), ραιθνχ (Cu) θαη ληθειίνπ (Ni). Αξγφηεξα, νη Westwater θαη Lieber βειηίσζαλ ην κεραληζκφ θαη παξαζθεχαζαλ λήκαηα ππξηηίνπ, ηα νπνία κεηξνχληαλ ζε λαλνκεηξηθή θιίκαθα, κέζσ ππξφιπζεο ηνπ SiH 4 παξνπζία ρξπζνχ, θαη απνθφιιεζε κε ιέηδεξ απφ ζηφρνπο Si 0.95 Fe 0.05 αληίζηνηρα [Westwatwr, 1997], [Morales, 1998]. Δηθόλα 2.7: a)ναλνξάβδνη ZnO αλεπηπγκέλνη ρξεζηκνπνηψληαο ρξπζφ σο θαηαιχηε. b) Μεγεζπκέλε εηθφλα ησλ λαλνξάβδσλ (δηαθξίλνληαη ηα ζσκαηίδηα ρξπζνχ ζηηο άθξεο) [Wang, 2004a]. 24

26 Ζ εηθφλα 2.7 δείρλεη θσηνγξαθία απφ SEM (scanning electron microscopy) λαλνξάβδσλ/λαλνλεκάησλ ZnO πνπ αλαπηχρζεθαλ ρξεζηκνπνηψληαο Au σο θαηαιχηε ζε πνιπθξπζηαιιηθφ ππφζηξσκα αινπκίλαο [Wang, 2004a]. Παξαηεξνχκε φηη δελ εκθαλίδνπλ πξνζαλαηνιηζκφ θαη είλαη δηαζθνξπηζκέλα, αιιά νη δηάκεηξνη ηνπο θαη ηα κήθε ηνπο είλαη νκνηφκνξθα, θαζψο θαζνξίδνληαη απφ ην κέγεζνο ηνπ Au. Οη λαλνξάβδνη αλαπηχζζνληαη θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [0001] θαη νη πιεπξηθέο επηθάλεηεο εζσθιείνληαη ζην επίπεδν { 2110 }. Πξφζθαηα, αλαθαιχθζεθε φηη σο απνηειεζκαηηθφο θαηαιχηεο γηα ηελ αλάπηπμε λαλνξάβδσλ ZnO κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη ν θαζζίηεξνο (Sn) [Wang, 2004a]. Υξεζηκνπνηψληαο επηηαμηαθή αλάπηπμε λαλνξάβδσλ ZnO ζε θξχζηαιιν ZnO, πξνθχπηνπλ επζπγξακκηζκέλνη λαλνξάβδνη (εηθφλα 2.8). ε απηή ηελ πεξίπησζε, ε δηεχζπλζε αλάπηπμεο ησλ λαλνξάβδσλ θαζνξίδεηαη απφ ηνλ Sn πνπ ιεηηνπξγεί σο θαηαιχηεο θαη ν επηηαμηαθφο πξνζαλαηνιηζκφο θαζνξίδεηαη απφ ην ππφζηξσκα, ην νπνίν πξνζδηνξίδεη ηελ επζπγξακκηζκέλε αλάπηπμε. Δπίζεο, νη λαλνξάβδνη πξνζαλαηνιίδνληαη επεηδή ηείλνπλ λα παίξλνπλ ηελ θαηεχζπλζε κε ηε κηθξφηεξε αζπκβαηφηεηα κε ην ππφζηξσκα. Ζ επηινγή ηνπ ππνζηξψκαηνο είλαη ζεκαληηθή γηα ηελ επηηαμηαθή αλάπηπμε. Πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςηλ θαη ε θξπζηαιινγξαθηθή δνκή, θαζψο επίζεο θαη νη επηθάλεηεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλάπηπμε. Δλψ, κηα πξφζθαηε αλαθάιπςε έδεημε φηη ε αηνκηθή θαηάιεμε θαη ε θαηάζηαζε θνξηίνπ ηεο επηθάλεηαο κπνξεί λα επεξεάζεη ζεκαληηθά ηελ κνξθνινγία ησλ αλαπηπζζφκελσλ λαλνξάβδσλ. Ναλνξάβδνη πνπ αλαπηχζζνληαη ζε ππνζηξψκαηα ZnO πνπ θαηαιήγνπλ ζην επίπεδν Zn (0001) δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ απηέο πνπ θαηαιήγνπλ ζην επίπεδν O ( 000 1), παξφιν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ν ίδηνο ηχπνο θαηαιχηε (Sn). Ζ κνξθνινγία ησλ λαλνξάβδσλ ZnO επεξεάδεηαη επίζεο απφ ην γεσκεηξηθφ ζρήκα ηνπ ππνζηξψκαηνο. ηελ εηθφλα 2.9 βιέπνπκε επζπγξακκηζκέλεο λαλνξάβδνπο αλαπηπγκέλνπο ζε θπιηλδξηθφ ππφζηξσκα. Οη λαλνξάβδνη αλαπηχζζνληαη θαηά κήθνο ηνπ επηπέδνπ [0001], αιιά ε πεξηνρή ηεο δηαζηαχξσζεο απμάλεηαη αθηηληθά θαζψο απμάλεηαη ε αθηίλα (έλζεην εηθφλαο 2.9). Οη λαλνξάβδνη πνπ πξνθχπηνπλ έρνπλ κνξθή θαξθηνχ. 25

27 Δηθόλα 2.8: Δπζπγξακκηζκέλνη λαλνξάβδνη/λαλνλήκαηα ZnO πνπ αλαπηχρζεθαλ επηηαμηαθά ζε ππφζηξσκα ZnO ρξεζηκνπνηψληαο Sn σο θαηαιχηε [Wang, 2004a]. Δηθόλα 2.9: Ναλνλήκαηα θαη λαλνθαξθηά ZnO πνπ αλαπηχρζεθαλ αθνινπζψληαο ην θπιηλδξηθφ ζρήκα ηνπ ππνζηξψκαηνο [Wang, 2004a]. 26

28 2.5.2 Ναλνδώλεο Οη λαλνδψλεο είλαη λαλνλήκαηα κε θαιά νξηζκέλν γεσκεηξηθφ ζρήκα. πλήζσο νη λαλνδψλεο ηνπ ZnO αλαπηχζζνληαη κε εμάρλσζε ζθφλεο ZnO ρσξίο ρξήζε θαηαιχηε [Wang, 2004a]. ηελ εηθφλα 2.10 βιέπνπκε θσηνγξαθία απφ TEM κε λαλνδψλεο ZnO πνπ δείρλεη δηαθνξεηηθέο κνξθνινγίεο απφ απηέο ησλ λαλνλεκάησλ θαη ησλ λαλνξάβδσλ. Κάζε λαλνδψλε έρεη νκνηφκνξθν πιάηνο ζε φιν ην κήθνο, ελψ ηα ηππηθά πιάηε γηα ηηο λαλνδψλεο θπκαίλνληαη απφ 50 έσο 300 nm θαη ηα πάρε απφ 10 έσο 30 nm. ην ηέινο ησλ λαλνδσλψλ δελ παξαηεξείηαη ζσκαηίδην. Ζ αληίζεζε πνπ κνηάδεη κε θπκαηηζκφ πνπ εκθαλίδεηαη ζηελ εηθφλα απφ ην ΣΔΜ είλαη εμαηηίαο ηεο πίεζεο πνπ νθείιεηαη ζηελ θάκςε ηεο δψλεο. Οη λαλνδψλεο αλαπηχζζνληαη θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [ 0110], κε ηηο πάλσ θαη ηηο θάησ επίπεδεο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα ( 2110 ) θαη ηηο πιεπξηθέο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα 0001 ) (. Δηθόλα 2.10: Φσηνγξαθίεο απφ ΣΔΜ κε λαλνδψλεο ZnO κε νκνηφκνξθε κνξθνινγία [Wang, 2004a] Ναλνρηέληα θαη λαλνπξηόληα Ο κεραληζκφο πνπ καο νδεγεί ζηελ αλάπηπμε λαλνδνκψλ ZnO πνπ κνηάδνπλ κε ρηέληα δελ ήηαλ ιεπηνκεξήο κέρξη πξφζθαηα. ηελ εηθφλα 2.11, βιέπνπκε ηέηνηεο δνκέο αλεπηπγκέλεο θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [0001], νη πάλσ/θάησ επηθάλεηεο 27

29 αλαπηχζζνληαη ζηα επίπεδα ( 0110) θαη νη πιεπξηθέο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα ( 2110). Υξεζηκνπνηψληαο πεξίζιαζε ζπγθιίλνπζαο δέζκεο ειεθηξνλίσλ (CBED) [Wang, 2004a], πξνθχπηνπλ δνκέο κε ηελ κνξθή ρηεληψλ πνπ αλαπηχζζνληαη αζχκκεηξα θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο Zn - [0001]. Ζ ζεηηθά θνξηηζκέλε επηθάλεηα Zn[0001] είλαη ρεκηθά ελεξγή θαη ε αξλεηηθά θνξηηζκέλε επηθάλεηα Ο- ( 000 1) είλαη ζρεηηθά αδξαλήο. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε καθξηψλ δαθηχισλ θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [0001]. Μέζσ HRTEM, πξνθχπηεη φηη ε επηθάλεηα (0001), ε νπνία ηεξκαηίδεηαη κε Zn, έρεη κηθξνζθνπηθά ζκήλε Zn, ηα νπνία κπνξνχλ λα νδεγήζνπλ ζε απηφ-θαηαιπφκελε αλάπηπμε ρσξίο ηελ παξνπζία μέλνπ θαηαιχηε. Ζ ρεκηθά αλελεξγή επηθάλεηα ( 000 1) γεληθά δελ αλαπηχζζεη δνκέο λαλνδσλψλ. Δηθόλα 2.11: Φσηνγξαθία απφ SEM δηαηάμεσλ ZnO πνπ κνηάδνπλ κε ρηέληα [Wang, 2004a] Ναλνειαηήξηα θαη λαλνέιηθεο Δμαηηίαο ησλ δηαθνξψλ ησλ επηθαλεηαθψλ ελεξγεηψλ ησλ επηθαλεηψλ (0001), { 0110} θαη { 2110 }, ζηηο ειεχζεξεο λαλνδψλεο θαη λαλνλήκαηα απφ ZnO θπξηαξρνχλ νη 28

30 ρακειήο ελέξγεηαο κε πνιηθέο επηθάλεηεο φπσο νη { 0110} θαη { 2110 } [Wang, 2006]. Πξφζθαηα, αλαπηχρζεθαλ εκπινπηηζκέλεο λαλνδψλεο ZnO (κε In ή/θαη Li) ζηηο πνιηθέο επηθάλεηεο (0001). Οη λαλνδψλεο αλαπηχζζνληαη ζηνλ α άμνλα ([ 2110 ]), κε ηηο πάλσ/θάησ επηθάλεηεο ζηα επίπεδα ( 0001 ) θαη ηηο πιεπξηθέο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα ( 0110). Δμαηηίαο ηνπ κηθξνχ πάρνπο πνπ θπκαίλεηαη απφ 5 έσο 20 nm θαη ηεο κεγάιεο αλαινγίαο φςεσο (1:4), ε ειαζηηθφηεηα θαη ε αληνρή ησλ λαλνδσλψλ είλαη ηδηαίηεξα πςειέο. Μηα λαλνδψλε, ε νπνία έρεη αλαπηπρζεί πάλσ ζε πνιηθή επηθάλεηα, κπνξεί λα πξνζεγγηζηεί ζαλ έλαο ππθλσηήο κε δπν θνξηηζκέλα παξάιιεια επίπεδα (εηθφλα 2.12a). Ζ πνισκέλε λαλνδψλε ηείλεη λα δεκηνπξγήζεη έλα θιεηζηφ δαθηχιην γηα λα κεηψζεη ηελ ειεθηξνζηαηηθή ελέξγεηα (εηθφλα 2.12b). Μνξθή έιηθαο κπνξεί επίζεο λα κεηψζεη ηελ ειεθηξνζηαηηθή ελέξγεηα (εηθφλα 2.12c). Ο ζρεκαηηζκφο ησλ λαλνδαθηπιίσλ θαη ησλ λαλνέιηθσλ κπνξεί λα θαηαλνεζεί απφ ηε θχζε ησλ πνιηθψλ επηθαλεηψλ. Δάλ ηα θνξηία ησλ επηθαλεηψλ δελ είλαη ηζνζηαζκηζκέλα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλάπηπμεο, ε απζφξκεηε πφισζε πξνθαιεί ειεθηξνζηαηηθή ελέξγεηα εμαηηίαο ηεο δηπνιηθήο ξνπήο, αιιά πιεζηάδεη λα ζρεκαηίζεη έλα θπθιηθφ δαθηχιην πνπ ειαρηζηνπνηεί ή εμνπδεηεξψλεη ηε ζπλνιηθή δηπνιηθή ξνπή, κεηψλνληαο ηελ ειεθηξνζηαηηθή ελέξγεηα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε θάκςε ηεο λαλνδψλεο παξάγεη ειαζηηθή ελέξγεηα. Σν ζηαζεξφ ζρήκα ηεο λαλνδψλεο θαζνξίδεηαη απφ ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο νιηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ ηελ απηφκαηε πφισζε θαη ηελ ειαζηηθφηεηα. 29

31 Δηθόλα 2.12: ηάδηα αλάπηπμεο λαλνειαηεξίνπ ZnO [Wang, 2006]. Δάλ ε λαλνδψλε ηπιηρζεί κε δηαδνρηθνχο βξφρνπο, ε απσζηηθή δχλακε αλάκεζα ζηηο θνξηηζκέλεο επηθάλεηεο επεθηείλεη ην λαλνειαηήξην, ελψ ε δχλακε ειαζηηθήο παξακφξθσζεο έιθεη ηνπο βξφρνπο λα ελσζνχλ θαη ε ηζνξξνπία κεηαμχ ησλ δπν δνκψλ ζρεκαηίδεη έλα λαλνειαηήξην κε ειαζηηθφηεηα. Σν λαλνειαηήξην έρεη νκνηφκνξθν ζρήκα κε αθηίλα λα θπκαίλεηαη απφ 500 έσο 800 nm θαη νκνηφκνξθα θαηαλεκεκέλνπο βξφρνπο. Σν θαζέλα είλαη θηηαγκέλν απφ νκνηφκνξθα παξακνξθσκέλε κoλνθξπζηαιιηθή λαλνδψλε ZnO [Wang, 2006] πλερείο λαλνδαθηύιηνη Με εηζαγσγή πξνζκίμεσλ (π.ρ. Ίλδην) ζηελ πξψηε χιε είλαη δπλαηή ε ζχλζεζε ZnO κε δνκή λαλνδαθηπιίνπ (εηθφλα 2.13a) [Wang, 2004a]. Ζ θσηνγξαθία απφ ΣΔΜ δείρλεη φηη ν λαλνδαθηχιηνο είλαη κηα κνλνθξπζηαιιηθή δνκή κε θπθιηθή κνξθή. Με ηνλ φξν κνλνθξπζηαιιηθή δνκή ελλννχκε έλαλ νινθιεξσκέλν λαλνδαθηχιην, ν νπνίνο είλαη θηηαγκέλνο απφ κνλνθξπζηαιιηθή ηαηλία πνπ θπξηψζεθε νκνηφκνξθα 30

32 ζηε θακππιφηεηα ηνπ λαλνδαθηπιίνπ. Παξφιν πνπ ε αθηίλα ηνπ δαθηπιίνπ είλαη κεγάιε, ην πάρνο ηνπ είλαη κφιηο 10 nm (εηθφλα 2.13b). Ο λαλνδαθηχιηνο είλαη έλαο νκνηφκνξθα παξακνξθσκέλνο κoλνθξχζηαιινο θαηά κήθνο ηεο πεξηθέξεηαο ηνπ. Ζ αλάπηπμε ησλ δνκψλ κε κνξθή λαλνδαθηπιίνπ κπνξεί λα εξκελεπζεί απφ ηηο πνιηθέο επηθάλεηεο ησλ λαλνδσλψλ ZnO. Ζ πνιηθή λαλνδψλε, πνπ είλαη ν ζεκειηψδεο ιίζνο ηνπ λαλνδαθηπιίνπ, αλαπηχζζεηαη θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο, κε πιεπξηθέο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα θαη πάλσ/θάησ επηθάλεηεο ζηα, θαη έρεη ηππηθφ πιάηνο πεξίπνπ 15 nm θαη πάρνο πεξίπνπ 10 nm. Ζ λαλνδψλε έρεη πνιηθά θνξηία ζηελ πάλσ θαη ζηελ θάησ επηθάλεηα (εηθφλα 2.14a). Δάλ ηα θνξηία ησλ επηθαλεηψλ δελ είλαη ηζνζηαζκηζκέλα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλάπηπμεο, ε λαλνδψλε ίζσο ηείλεη λα δηπισζεί γχξσ απφ ηνλ εαπηφ ηεο, θαζψο ην κήθνο ηεο κεγαιψλεη, γηα λα ειαρηζηνπνηεζεί ε πεξηνρή ηεο πνιηθήο επηθάλεηαο. Μηα πηζαλή πξνζέγγηζε είλαη λα αιιειεπηδξάζεη ην ζεηηθά θνξηηζκέλν επίπεδν Zn-[0001] (πάλσ επηθάλεηα) κε ην αξλεηηθά θνξηηζκέλν επίπεδν Ο-[0001] (θάησ επηθάλεηα), κε απνηέιεζκα ηελ εμνπδεηέξσζε ησλ ηνπηθψλ πνιηθψλ θνξηίσλ θαη ηε κείσζε ηεο επηθάλεηαο, ζρεκαηίδνληαο έηζη έλα βξφρν κε επηθαιπκκέλν άθξν(εηθφλα 2.14b). Απηφο ν ηχπνο αλαδίπισζεο είλαη ζηηο 90 ν ζε ζρέζε κε ηελ δηεχζπλζε αλαδίπισζεο γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ λαλνειαηεξίνπ ή λαλνέιηθαο. Ζ αθηίλα ηνπ βξφρνπ κπνξεί θαζνξηζηεί απφ ηελ αξρηθή αλαδίπισζε ηεο λαλνδψλεο θαηά ην πξψην ζηάδην αλάπηπμεο, αιιά ην κέγεζνο ηνπ δελ κπνξεί λα είλαη πνιχ κηθξφ γηα λα κεηψζεη ηελ ελέξγεηα ειαζηηθήο παξακφξθσζεο. Ζ ζπλνιηθή ελέξγεηα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο πξνέξρεηαη απφ ηα πνιηθά θνξηία, ην εκβαδφλ ηεο επηθάλεηαο θαη ηελ ειαζηηθή παξακφξθσζε. Ζ κεγάιεο εκβέιεηαο ειεθηξνζηαηηθή αιιειεπίδξαζε είλαη πηζαλφ λα είλαη ε αξρηθή θηλεηήξηνο δχλακε γηα αλαδίπισζε ηεο λαλνδψλεο ζρεκαηίδνληαο ηνλ πξψην βξφρν γηα ηελ επαθφινπζε αλάπηπμε. Απηή είλαη ε ππξελνγέλεζε ηνπ λαλνδαθηπιίνπ. 31

33 Δηθόλα 2.13: a)πλερείο κνλνθξπζηαιιηθνί λαλνδαθηχιηνη ZnO. b,c) Φσηνγξαθίεο λαλνδαθηπιίνπ απφ θσηεηλφ θαη ζθνηεηλφ πεδίν ΣΔΜ αληίζηνηρα. ην έλζεην ηεο εηθφλαο c βιέπνπκε κεγέζπλζε ηνπηθήο πεξηνρήο [Wang, 2004a]. Καζψο ε αλάπηπμε ζπλερίδεηαη, ε λαλνδψλε ίζσο λα έιθεηαη ζην άθξν ηνπ λαλνδαθηπιίνπ, εμαηηίαο ηεο ειεθηξνζηαηηθήο αιιειεπίδξαζεο θαη λα επεθηαζεί παξάιιεια ζην άθξν ηνπ λαλνδαθηπιίνπ γηα λα εμνπδεηεξψζεη ην ηνπηθφ νιηθφ θνξηίν θαη λα κεηψζεη ηελ νιηθή επηθάλεηα. ηελ εηθφλα 2.14c βιέπνπκε ην απνηέιεζκα ηνπ ζρεκαηηζκνχ απηήο ηεο δνκήο ηνπ λαλνδαθηπιίνπ. Ζ απηννξγάλσζε είλαη απζφξκεηε, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη ε έιηθα εμειίζζεηαη θαηά κήθνο ηεο άθξεο ηεο θαζψο ε λαλνδψλε αλαπηχζζεηαη. Ζ κεησκέλε επηθάλεηα θαη ν ζρεκαηηζκφο ησλ ρεκηθψλ δεζκψλ (δπλάκεηο κηθξήο εκβέιεηαο) κεηαμχ ησλ βξφρσλ, ζηαζεξνπνηεί ηελ δνκή ηεο έιηθαο. Σν πιάηνο ησλ λαλνδαθηπιίσλ απμάλεη, φζν πεξηζζφηεξνη βξφρνη πεξηζηξέθνληαη γχξσ απφ ηνλ άμνλα ηνπ λαλνδαθηπιίνπ θαη παξακέλνπλ ζηνλ ίδην θξπζηαιιηθφ πξνζαλαηνιηζκφ (εηθφλα 2.14d). Δθφζνλ ε αλάπηπμε ιακβάλεη ρψξα ζε κηα ζεξκνθξαζηαθή πεξηνρή πνπ θπκαίλεηαη απφ

34 έσο 400 ºC, ην θαηλφκελν ηεο επηηαμηαθήο ππξνζπζζσκάησζεο ησλ γεηηνληθψλ βξφρσλ ζρεκαηίδεη έλαλ θπιηλδξηθφ κνλνθξπζηαιιηθφ λαλνδαθηχιην, ελψ νη βξφρνη ηεο λαλνδψλεο ελψλνληαη κε ρεκηθνχο δεζκνχο. Δηθόλα 2.14: a) Γνκηθφ κνληέιν ηνπ ΕnO θαη νη ±(0001) πνιηθέο επηθάλεηεο. (b-e) Πξνηεηλφκελεο κέζνδνη αλάπηπμεο θαη ηα αληίζηνηρα πεηξακαηηθά απνηειέζκαηα, απφ ηελ δεκηνπξγία κέρξη ηελ ηειηθή δηακφξθσζε ησλ κνλνθξπζηαιιηθψλ λαλνδαθηπιίσλ, κέζσ ηεο ζπζπείξσζεο ηεο πνιηθήο λαλνδψλεο [Wang 2004a] Ναλνηνηρία Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ην νμείδην ηνπ ςεπδαξγχξνπ κπνξεί λα κνξθνπνηεζεί εχθνια θαη λα πάξεη δηάθνξεο λαλνδνκέο. Μηα απφ απηέο ηηο λαλνδνκέο είλαη θαη ηα λαλνηνηρία. Σα λαλνηνηρία, φπσο θαη άιιεο δνκέο, έρνπλ πξνθχςεη κέζσ ηεο κεζφδνπ αεξίνπ-πγξνχ-ζηεξενχ (VLS) [Lao, 2004]. Χο πξψηε χιε ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζθφλεο ZnO θαη γξαθίηε. Οη ζθφλεο απηέο ηνπνζεηήζεθαλ ζην ζθξαγηζκέλν άθξν ελφο κηθξνχ ζσιήλα ραιαδία. Σν ππφζηξσκα απφ δαθείξη (Al 2 O 3 ) (110), πνπ ήηαλ θαιπκκέλν κε έλα ιεπηφ ζηξψκα (1-3 nm) ρξπζνχ, ηνπνζεηήζεθε ζην αλνηθηφ άθξν ηνπ ζσιήλα ραιαδία. Όηαλ ε ζεξκνθξαζία ηνπ ππνζηξψκαηνο είλαη πεξίπνπ ºC θαη ε πίεζε απφ 0.5 έσο 1.5 Torr, 33

35 αλαπηχζζνληαη λαλνηνηρία ZnO ζην ππφζηξσκα. Σα λαλνηνηρία πνπ αλαπηχζζνληαη ζε πςειέο ζεξκνθξαζίεο έρνπλ ρξψκα ιεπθφ-γθξη, ελψ νη δνκέο πνπ αλαπηχζζνληαη ζε ρακειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο έρνπλ θνθθηλσπφ ρξψκα. ηελ εηθφλα 2.15 βιέπνπκε λαλνηνηρία ZnO πνπ αλαπηχρζεθαλ ζηνπο 950 ºC. Σα λαλνηνηρία ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο ζρεκαηίδνληαο έλα δίθηπν θαη ην πάρνο ηνπο θπκαίλεηαη απφ 20 έσο 100 nm. Δλψ, ζηελ εηθφλα 2.15c βιέπνπκε λαλνηνηρία κε λαλνλήκαηα ζηηο ελψζεηο. Δηθόλα 2.15: a, b, c) Φσηνγξαθίεο απφ SEM λαλνηνηρίσλ πνπ αλαπηχρζεθαλ κέζσ ηεο κεζφδνπ αεξίνπ-πγξνχ-ζηεξενχ d) Φσηνγξαθία απφ ΣΔΜ ηεο δνκήο ησλ λαλνηνηρίσλ e, f) Φσηνγξαθίεο απφ SEM λαλνηνηρίσλ ZnΟ [Lao, 2004], [Pradhan, 2008]. 34

36 2.5.7 Δπζπγξακκηζκέλεο λαλνπξνπέιιεο Πνιχπινθεο λαλνδνκέο ZnO κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ ρξεζηκνπνηψληαο σο πξψηε χιε κείγκα θφλεσλ ZnO θαη SnO 2 κε αλαινγία βαξψλ 1:1 [Wang, 2006]. Ζ εηθφλα 2.16a δείρλεη θσηνγξαθίεο απφ SEM ηέηνησλ λαλνδνκψλ. Παξαηεξνχκε φηη απνηεινχληαη απφ ζχζηεκα αμνληθψλ λαλνλεκάησλ, πεξηηξηγπξηζκέλα απφ αθηηληθά πξνζαλαηνιηζκέλεο λαλνδνκέο πνπ κνηάδνπλ κε «ακθίβηα» (tadpole-like). Οη ζρεκαηηζκέλεο απφ ηελ ηαηλία δηαθιαδψζεηο έρνπλ ζθαηξηθέο δνκέο ζηηο θνξπθέο ηνπο. Οη δηαθιαδψζεηο απηέο έρνπλ νκνηφκνξθν πάρνο θαη νη επηθάλεηεο ηνπο είλαη ηξαρείεο κε βαζκίδεο. Γεπηεξνγελήο αλάπηπμε ζηελ επηθάλεηα απηψλ ησλ πξνπειψλ νδεγεί ζηα επζπγξακκηζκέλα λαλνλήκαηα (εηθφλα 2.16b). Δίλαη γλσζηφ φηη ην SnO 2 κπνξεί λα δηαζπαζηεί ζε Sn θαη O 2 ζε πςειέο ζεξκνθξαζίεο. Έηζη, ε αλάπηπμε ησλ δηαηάμεσλ έλσζεο λαλνλεκάησλ - λαλνηαηλία είλαη ηα απνηειέζκαηα ηεο δηαδηθαζίαο αλάπηπμεο αεξίνπ πγξνχ - ζηεξενχ (VLS) θαηά ηελ νπνία ηα ζσκαηίδηα Sn δξνπλ σο θαηαιχηεο θαη είλαη ππεχζπλα γηα ηελ έλαξμε θαη ηελ εμέιημε ηεο αλάπηπμεο ησλ λαλνλεκάησλ θαη ησλ λαλνδσλψλ ZnO. Ζ αλάπηπμε ησλ λαλνπξνπειιψλ κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε δχν ζηάδηα. Σν πξψην ζηάδην είλαη ε γξήγνξε αλάπηπμε ησλ αμνληθψλ λαλνλεκάησλ ZnO θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [0001] (εηθφλα 2.16c). Ο ξπζκφο αλάπηπμεο είλαη ηφζν γξήγνξνο πνπ κηα κηθξή αχμεζε ζην κέγεζνο ησλ ζηαγνληδίσλ Sn έρεη κηθξή επηξξνή ζηε δηάκεηξν ηνπ λαλνλήκαηνο. Έηζη, ην αμνληθφ λαλνλήκα έρεη εληειψο νκνηφκνξθν ζρήκα θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο αλάπηπμεο. Σν δεχηεξν ζηάδην ηεο αλάπηπμεο είλαη ε ππξελνγέλεζε θαη ε επηηαμηαθή αλάπηπμε ησλ λαλνηαηληψλ εμαηηίαο ηεο κηθξήο άθημεο κηθξνζθνπηθψλ ζσκαηηδίσλ Sn ζηελ επηθάλεηα ησλ λαλνλεκάησλ ZnO (εηθφλα 2.16d). Απηφ ην ζηάδην είλαη πνιχ πην αξγφ απφ ην πξψην ζηάδην. Σα κήθε ησλ λαλνηαηληψλ είλαη νκνηφκνξθα θαη αξθεηά πην κηθξά απφ απηά ησλ λαλνλεκάησλ εμαηηίαο ηνπ δηαθνξεηηθνχ άμνλα αλάπηπμεο. Ο Sn είλαη ζηελ πγξή θάζε ζηελ ζεξκνθξαζία αλάπηπμεο, γη απηφ θαη ηείλεη λα απνξξνθάεη ηα λέν-αθηρζέληα ζσκαηίδηα απφ Sn, απμάλνληαο ζε κέγεζνο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, ην πιάηνο ηεο λαλνηαηλίαο απμάλεη θαζψο ην κέγεζνο ηνπ ζσκαηηδίνπ απφ Sn ζηελ θνξπθή γίλεηαη κεγαιχηεξν, έρνληαο σο απνηέιεζκα ηνλ ζρεκαηηζκφ ησλ δνκψλ ηεο εηθφλαο 2.16e. Σα πγξά ζηαγνλίδηα απφ Sn ελαπνηίζεληαη πάλσ ζηα λαλνλήκαηα ZnO θαη νδεγνχλ 35

37 ζηελ ηαπηφρξνλε αλάπηπμε ησλ λαλνηαηληψλ ZnO θαηά κήθνο ησλ έμη ηζνδχλακσλ δηεπζχλζεσλ αλάπηπμεο : θαη. Γεπηεξνηαγήο αλάπηπμε θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο [0001] έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε επζπγξακκηζκέλσλ λαλνλεκάησλ ζηηο επηθάλεηεο ησλ λαλνπξνπειιψλ (εηθφλα 2.16f). Δηθόλα 2.16: (a, b) Φσηνγξαθίεο απφ SEM επζπγξακκηζκέλσλ λαλνπξνπέιισλ. (c-f) Βήκαηα ηεο δηαδηθαζίαο αλάπηπμεο αεξίνπ-πγξνχ-ζηεξενχ λαλνπξνπέιισλ ZnO. [Wang, 2004b] Ναλνηόμα Σα λαλνηφμα είλαη θαηλνχξγηεο λαλνδνκέο πνπ αλαθαιχθζεθαλ πξφζθαηα θαηά ηελ αλάπηπμε ησλ λαλνδαθηπιίσλ [Wang, 2006]. Σα λαλνηφμα είλαη ε ζπλερφκελε θαη νκνηφκνξθε θάκςε ησλ λαλνδαθηπιίσλ ζε εκηδαθηχιηνπο. Ζ εηθφλα 2.17a δείρλεη εμαγσληθή ξάβδν ZnO κε κία λαλνδψλε ZnO αλεπηπγκέλε ζε έλα απφ ηα έμη βαζηθά θξπζηαιινγξαθηθά επίπεδα. Ζ ξάβδνο αλαπηχρζεθε θαηά κήθνο ηεο δηεχζπλζεο 36

38 [0001] κε πιεπξηθέο επηθάλεηεο ζηα επίπεδα 2110 } { ή 0110} {. Με βάζε ηελ αλάπηπμε ησλ απηφ-θαηαιπηηθψλ λαλνδνκψλ ZnO, ην εζσηεξηθφ ηφμν ηνπ λαλνηφμνπ ζεσξείηαη φηη ηεξκαηίδεηαη κε άηνκν ςεπδαξγχξνπ ελψ ε εμσηεξηθή επηθάλεηα ηεξκαηίδεηαη κε άηνκν νμπγφλνπ. Ζ εηθφλα 2.17 δείρλεη δπν λαλνδψλεο πξνζθνιιεκέλεο κεηαμχ ηνπο πξηλ ηελ έλσζε ηνπο ζηελ εμαγσληθή ξάβδν. Απηά ηα λαλνηφμα είλαη 120 ν καθξηά θαη ζεσξείηαη φηη παξνπζηάδνπλ αληίζεηε εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή επηθαλεηαθή θαηάιεμε. Σέηνηεο ππνζέζεηο βαζίδνληαη ζηελ κνλνθξπζηαιιηθή θχζε ησλ λαλνηφμσλ θαη ζηελ έλσζε ησλ λαλνηφμσλ ζε έλα θνηλφ ζεκείν ηνκήο. Όπσο θαίλεηαη ζην έλζεην ηεο εηθφλαο 2.17a, νη εμσηεξηθέο φςεηο ηνπ πάλσ θαη ηνπ θάησ λαλνηφμνπ ηεξκαηίδνληαη ζηελ Zn (0001) θαη ζηελ Ο ( 000 1) επηθάλεηα, αληίζηνηρα. ηελ έλσζε αλάκεζα ζηα δχν λαλνηφμα, ε αξλεηηθή εζσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ πάλσ λαλνηφμνπ είλαη αλάινγε κε ηελ αξλεηηθή εμσηεξηθή επηθάλεηα ηνπ θάησ λαλνηφμνπ. Μέζσ ηεο πεξίζιαζεο ειεθηξνλίσλ ζην ζεκείν ηεο έλσζεο ηεο λαλνδψλεο κε ηα λαλνηφμα απνδεηθλχεηαη ε κνλνθξπζηαιιηθή δνκή νιφθιεξνπ ηνπ ζρεκαηηζκνχ (εηθφλα 2.17b). Δηθόλα 2.17: Φσηνγξαθίεο απφ TEM θαη ζρεκαηηθή απεηθφληζε λαλνηφμσλ ZnO [Wang, 2006]. 37

39 2.6 Ηδηόηεηεο, πηζαλέο εθαξκνγέο θαη θαηλνηόκεο ζπζθεπέο ηνπ ZnO Ηδηόηεηεο ηνπ ZnO κε δνκή βνπξηζίηε ηνλ πίλαθα 2.1 παξνπζηάδνληαη νη βαζηθέο ηδηφηεηεο ηνπ ZnO [Sajjad, 2008]. Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί ζην θεθάιαην 1, φζν κεηψλνληαη νη δηαζηάζεηο ελφο εκηαγσγνχ θάπνηεο απφ ηηο θπζηθέο παξακέηξνπο πθίζηαληαη αιιαγέο γλσζηέο σο «απνηειέζκαηα θβαληηθνχ κεγέζνπο». Γηα παξάδεηγκα, ν θβαληηθφο πεξηνξηζκφο απμάλεη ην ελεξγεηαθφ ράζκα ελφο νηνλεί-κνλνδηάζηαηνπ (Q1D) ZnO, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα επηβεβαησζεί κε θσηναγσγηκφηεηα Φωηαύγεηα Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, ην ZnO παξνπζηάδεη ελεξγεηαθφ ράζκα ζηα 3.37eV ζε ζεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο κε ελέξγεηα εμηηνλίνπ 60meV. Ζ ηζρπξή ελέξγεηα ζχλδεζεο ηνπ εμηηνλίνπ (ε νπνία είλαη πνιχ κεγαιχηεξε απφ απηή ηνπ GaN, 25meV) θαη ε ζεξκηθή ελέξγεηα ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ (26 mev) κπνξνχλ λα εμαζθαιίζνπλ κία επαξθή εθπνκπή εμηηνλίσλ ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ θάησ απφ ρακειή ελέξγεηα εμηηνλίνπ [Wang, 2004a]. αλ απνηέιεζκα, ην ZnO αλαγλσξίδεηαη ζαλ έλα πνιιά ππνζρφκελν θσηνληθφ πιηθφ ζηε πεξηνρή ηψδνπο ππεξηψδνπο. ηελ εηθφλα 2.18 βιέπνπκε θάζκα θσηναγσγηκφηεηαο λαλνξάβδσλ ZnO πνπ κεηξήζεθαλ κε θαζκαηνθσηφκεηξν θζνξηζκνχ ρξεζηκνπνηψληαο ιάκπα μέλνπ (Xe) κε κήθνο θχκαηνο δηέγεξζεο ζηα 325 nm ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ. ην ζπγθεθξηκέλν θάζκα, παξαηεξνχληαη ηξεηο εθπνκπέο. Ζ πην ηζρπξή εθπνκπή παξαηεξείηαη ζηα 386 nm (ππεξηψδεο εθπνκπή), ελψ νη άιιεο δπν είλαη πνιχ αζζελείο [ζηα nm (κπιε δψλε) θαη ζηα nm (πξάζηλε δψλε)] Σξαλδίζηνξ επίδξαζεο πεδίνπ Σα ηξαλδίζηνξ επίδξαζεο πεδίνπ (FET) έρνπλ παξαζθεπαζηεί ρξεζηκνπνηψληαο αλεμάξηεηεο λαλνδψλεο [Wang, 2004a]. Μεγάιεο δέζκεο λαλνδσλψλ SnO 2 ή ZnO δηαζθνξπίζηεθαλ ζε αηζαλφιε κε ππεξήρνπο κέρξη λα απνκνλσζνχλ. Σν δηάιπκα απηφ μεξάλζεθε πάλσ ζε ππφζηξσκα SiO 2 /Si γηα παξαηήξεζε ζε κηθξνζθφπην αηνκηθήο δχλακεο (AFM). 38

40 Πίλαθαο 2.1: Βαζηθέο ηδηφηεηεο γηα ην ZnO [Sajjad, 2008] Ηδηφηεηα Σηκή Πιεγκαηηθέο ζηαζεξέο ζηνπο 300 Κ α 0 c 0 c 0 / α 0 u Ππθλφηεηα gr cm -3 ηαζεξή θάζε ζηνπο 300 Κ Βνπξηζίηεο Μήθνο δεζκνχ κm εκείν ηήμεο 1975 ν C Θεξκηθή αγσγηκφηεηα 0.6, Γξακκηθφο ζπληειεζηήο δηαζηνιήο (/C) a 0 : 6.5x10-6 c 0: 3.9x10-6 ηαηηθή δηειεθηξηθή ζηαζεξά πληειεζηήο δηάζιαζεο 2.008, Δλεξγεηαθφ ράζκα 3.37 ev, άκεζν Δλδνγελήο ζπγθέληξσζε θνξηίνπ <106 cm -3 Σάζε εθθέλσζεο (10 6 V cm -1 ) 5.0 Σαρχηεηα θνξεζκνχ (10 7 cm s -1 ) 3.0 Δλέξγεηα δεζκνχ εμηηνλίνπ 60 mev Δλεξγφο κάδα ειεθηξνλίνπ 0.24m e Δλεξγφο κάδα νπήο 0.59m e θιεξφηεηα Knoop 0.5 N/cm 2 Διάρηζηε πίεζε ζην ζεκείν ηήμεο 7.82 atm Θεξκνρσξεηηθφηεηα 9.6 cal/mol K Θεξκφηεηα θξπζηάιισζεο 62 KJ/mol Μέηξν ηνπ Young (bulk ZnO) nm nm (γηα ηδαληθή εμαγσληθή δνκή 1.633) 111 GPa 39

41 Δηθόλα 2.18: Φάζκα PL ησλ λαλνξάβδσλ ZnO κε δηάκεηξν ζην δηάζηεκα nm [Wang 2004]. Έλαο δηαθνξεηηθφο ηξφπνο δεκηνπξγίαο ησλ λαλνδνκψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηηο λαλνδψλεο ZnO. ε απηή ηε πεξίπησζε ηα ηξαλδίζηνξ παξαζθεπάζηεθαλ κε ελαπφζεζε δηαζθνξπηζκέλσλ λαλνδσλψλ ZnO ζε πξνθαζνξηζκέλεο ζεηξέο ειεθηξνδίσλ ρξπζνχ. ρεκαηίδνληαο ειεθηξηθέο επαθέο κεηαιιηθνχ ειεθηξνδίνπ/λαλνδνκήο θαη ζπλδένληαο ηε λαλνδνκή ζε κία θνληηλή πχιε ειεθηξφδην παξαζθεπάδεηαη έλα ηξαλδίζηνξ επίδξαζεο πεδίνπ [Wang, 2004a]. Ο ελαιιαθηηθφο ηξφπνο παξαζθεπήο κε ηα ειεθηξφδηα ρξπζνχ νδήγεζε ζηε παξαζθεπή πνιχ αλζεθηηθψλ δηεπαθψλ. Έλα ηππηθφ FET απφ ZnO έρεη ηάζε θαησθιίνπ ζχξαο -15 V θαη κέγηζηε αγσγηκφηεηα Χ -1 cm Πηεδνειεθηξηζκόο ζε πνιηθέο λαλνδώλεο Ο πηεδνειεθηξηζκφο νθείιεηαη ζηελ αηνκηθήο θιίκαθα πφισζε. ηνλ πηεδνειεθηξηζκφ έλα ζεηηθά θνξηηζκέλν άηνκν πεξηβάιιεηαη ηεηξαεδξηθά απφ αληφληα (εηθφλα 2.19). Σν θέληξν βάξνπο ηνπ αξλεηηθνχ θνξηίνπ είλαη ζην θέληξν ηνπ ηεηξαέδξνπ απηνχ. Δθαξκφδνληαο πίεζε ζηνλ θξχζηαιιν θαηά κήθνο ηεο 40

42 δηαγσλίνπ ηνπ ηεηξαέδξνπ εκθαλίδεηαη κηα κεηαηφπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο ηνπ αξλεηηθνχ θνξηίνπ, ην νπνίν δε ζα ζπκπίπηεη πηα κε απηφ ηνπ ζεηηθνχ θνξηίνπ δεκηνπξγψληαο έηζη έλα δίπνιν. Αλ φια ηα ηεηξάεδξα ζηνλ θξχζηαιιν έρνπλ ηνλ ίδην πξνζαλαηνιηζκφ ή θάπνηνλ άιιν ακνηβαίν πξνζαλαηνιηζκφ πνπ δελ αθπξψλεη φκσο ηα δίπνια, ν θξχζηαιινο ζα είλαη έλα καθξνζθνπηθφ δίπνιν. Οη δχν αληίζεηεο έδξεο ηνπ θξπζηάιινπ ζα έρνπλ αληίζεηα θνξηία. Ο πηεδνειεθηξηζκφο αλαθέξεηαη ζην αληίζεην θαηλφκελν θαηά ην νπνίν θάπνηα κεραληθή ηάζε ή επηκήθπλζε εκθαλίδεηαη φηαλ ζηνλ θξχζηαιιν εθαξκνζηεί ειεθηξηθή ηάζε. Πηεδνειεθηξηθνί κπνξνχλ λα είλαη κφλν κε θεληξηθά ζπκκεηξηθνί θξχζηαιινη. Σν πηεδνειεθηξηθφ θαηλφκελν κπνξεί λα κεηαηξέςεη κία κεραληθή ηάζε ζε ειεθηξηθφ ζήκα θαη ην αληίζεην. Δηθόλα 2.19:Σν θαηλφκελν ηνπ πηεδνειεθηξηζκνχ ζε έλα ηεηξαεδξηθφ πιέγκα αληφλησλ-θαηηφλησλ [Wang, 2004a]. Ο πηεδνειεθηξηζκφο είλαη δηαθνξεηηθφο απφ ηνλ θεξνειεθηξηζκφ θαη ηνλ θεξνκαγλεηηζκφ. Ο θεξνειεθηξηζκφο πξνέξρεηαη απφ ηελ ειεθηξηθή δηπνιηθή ξνπή ιφγσ ηεο απζφξκεηεο πφισζεο ηνπ θξπζηάιινπ θαη ν θεξνκαγλεηηζκφο βαζίδεηαη ζηελ αηνκηθή καγλεηηθή ξνπή ιφγσ ηνπ spin ησλ ειεθηξνλίσλ. Ο θεξνειεθηξηζκφο θαη ν θεξνκαγλεηηζκφο έρνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά φπσο πεξηνρέο θαη βξφρνη πζηέξεζεο. Αλ ηα δίπνια αιιειναλαηξνχληαη κε ηνλ ηπραίν ηνπο πξνζαλαηνιηζκφ ην πιηθφ δελ παξνπζηάδεη καθξνζθνπηθά δίπνιν θαη νλνκάδεηαη παξαειεθηξηθφ. ηελ 41

43 αληίζεηε πεξίπησζε, ηα ελαπνκείλαληα δίπνια πξνζηίζεληαη ζρεκαηίδνληαο έλα καθξνζθνπηθφ δίπνιν ην νπνίν θαη πξνθαιεί θεξνειεθηξηζκφ. Ο πηεδνειεθηξηθφο ζπληειεζηήο κηαο λαλνδψλεο ZnO έρεη κεηξεζεί κε AFM ρξεζηκνπνηψληαο κία αγψγηκε αθίδα. 42

44 Κεθάιαην 3 ν Πεηξακαηηθέο Σερληθέο ε απηφ ην θεθάιαην, αλαθέξνληαη ζπλνπηηθά νη αξρέο ησλ πεηξακαηηθψλ ηερληθψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ παξνχζα εξγαζία γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ πιηθψλ πνπ παξαζθεπάζηεθαλ. Οη ηερληθέο απηέο είλαη ε θαζκαηνζθνπία ππεξηψδνπο/νξαηνχ (UV/Visible), ε πεξίζιαζε αθηίλσλ Υ (X Ray Diffraction, XRD), ε θαζκαηνζθνπία θσηνθσηαχγεηαο (Photoluminescence) θαη ε δηειεθηξηθή θαζκαηνζθνπία. 3.1 Φαζκαηνζθνπία Τπεξηώδνπο/Οξαηνύ (UV/Visible) Με ηελ κέζνδν απηή ιακβάλεηαη ην θάζκα απνξξφθεζεο, δηέιεπζεο ή αλάθιαζεο ζηελ ππεξηψδε (UV) ή/θαη νξαηή (VIS) πεξηνρή ηνπ θάζκαηνο [Skoog, 2002]. Ζ απνξξφθεζε νξαηήο ή ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο απφ έλα αηνµηθφ ή µνξηαθφ ζσκαηίδην Μ, κπνξεί λα ζεσξεζεί ζαλ µηα δηαδηθαζία δχν ζηαδίσλ, ην πξψην απφ ηα νπνία πεξηιακβάλεη ηελ ειεθηξνληαθή δηέγεξζε ηνπ Μ, ζχκθσλα µε ηελ εμίζσζε: 43

45 Μ + hν Μ* (3.1) Σν πξντφλ ηεο αληίδξαζεο κεηαμχ ηνπ Μ θαη ηνπ θσηνλίνπ είλαη έλα ειεθηξνληαθά δηεγεξκέλν ελδηάκεζν ζσκαηίδην, πνπ ζπκβνιίδεηαη σο Μ*. Ο ρξφλνο εµηδσήο ηνπ δηεγεξκέλνπ ζσκαηηδίνπ είλαη κηθξφο (10 8 έσο10 7 s) θαη ε χπαξμή ηνπ ηεξκαηίδεηαη µε µηα απφ ηηο πνξείεο απνδηέγεξζεο. Ζ ζπλεζέζηεξε κνξθή απνδηέγεξζεο ζπλίζηαηαη ζηε κεηαηξνπή ηεο ελέξγεηαο, πνπ πξνζιήθζεθε θαηά ηε δηέγεξζε, ζε ζεξκφηεηα, δειαδή: Μ* Μ + ζεξµφηεηα (3.2) Απνδηέγεξζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί θαη µε δηάζπαζε ηνπ Μ* θαη ζρεκαηηζκφ ελφο λένπ ζσκαηηδίνπ. Ζ πνξεία απηή νλνκάδεηαη θσηνρεκηθή αληίδξαζε. Δλαιιαθηηθά, ε δηαδηθαζία απνδηέγεξζεο κπνξεί λα πεξηιακβάλεη εθπνκπή θζνξηζκνχ ή θσζθνξηζµνχ. Πξέπεη λα ηνληζζεί εδψ, φηη ν ρξφλνο εµηδσήο ηνπ Μ* είλαη ηφζν κηθξφο, πνπ ε ζπγθέληξσζή ηνπ πξέπεη λα ζεσξείηαη ακειεηέα ζε νπνηαδήπνηε ρξνληθή ζηηγκή. Δπηπιένλ, ην πνζφ ζεξκφηεηαο πνπ απειεπζεξψλεηαη θαηά ηελ απνδηέγεξζε είλαη ζπλήζσο µε αληρλεχζηµν. Έηζη, νη κεηξήζεηο απνξξφθεζεο δεκηνπξγνχλ µηα απεηξνειάρηζηε δηαηαξαρή ζην εμεηαδφκελν ζχζηεκα εθηφο απφ ηελ πεξίπησζε πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θσηνρεκηθέο δηαζπάζεηο. πλήζσο ε απνξξφθεζε νξαηήο ή ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο νθείιεηαη ζηε δηέγεξζε δεζκηθψλ ειεθηξνλίσλ θαη θαηά ζπλέπεηα ηα κήθε θχκαηνο ησλ απνξξνθήζεσλ κπνξνχλ λα ζπζρεηηζζνχλ κε ηνπο ηχπνπο ησλ δεζκψλ ζηα εμεηαδφκελα ζσκαηίδηα. Έηζη, ε θαζκαηνζθνπία µνξηαθήο απνξξφθεζεο απνηειεί έλα ρξήζηκν µέζν γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ραξαθηεξηζηηθψλ νκάδσλ ζε έλα µφξην. Χζηφζν, πνιχ κεγαιχηεξε είλαη ε ρξεζηκφηεηα ηεο θαζµαηνθσηνµεηξίαο νξαηνχ θαη ππεξηψδνπο, ζηνλ πνζνηηθφ πξνζδηνξηζκφ ησλ ελψζεσλ πνπ πεξηέρνπλ ηηο νκάδεο απηέο [Skoog, 2002]. H θαζκαηνζθνπία µνξηαθήο απνξξφθεζεο ζηεξίδεηαη ζηε κέηξεζε ηεο δηαπεξαηφηεηαο Σ, ή ηεο απνξξφθεζεο Α δηαιπκάησλ, πνπ ηνπνζεηνχληαη ζε δηαθαλείο θπςειίδεο νπηηθήο δηαδξνκήο b cm. πλήζσο, ε ζπγθέληξσζε c ελφο αλαιχηε πνπ απνξξνθά ζπλδέεηαη γξακκηθά µε ηελ απνξξφθεζε ζχκθσλα µε ηελ εμίζσζε: 44

46 A P0 log T log bc (3.3) P φπνπ Α είλαη ε απνξξφθεζε, Σ ε δηαπεξαηφηεηα, ε ν ζπληειεζηήο ηεο γξακκνκνξηαθήο απνξξνθεηηθφηεηαο, b ην κήθνο ηεο δηαδξνκήο πνπ δηαλχεη ε αθηηλνβνιία ζηελ θπςειίδα θαη c ε ζπγθέληξσζε ηνπ δηαιχκαηνο. Οη φξνη P 0 θαη Ρ αλαθέξνληαη ζηελ ηζρχ ηεο αθηηλνβνιίαο κεηά ηε δηέιεπζή ηεο απφ ηελ θπςειίδα πνπ πεξηέρεη ηνλ δηαιχηε θαη ηνλ αλαιχηε, αληίζηνηρα. Ζ εμίζσζε 3.3 απνηειεί ηε καζεκαηηθή έθθξαζε ηνπ λφκνπ ηνπ Beer [Skoog, 2002]. 3.2 Πεξίζιαζε αθηίλωλ Υ (XRD) Ζ πεξίζιαζε αθηίλσλ Υ (XRD) είλαη κηα πνιχ ζεκαληηθή πεηξακαηηθή ηερληθή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηεο θξπζηαιιηθήο δνκήο ησλ ζηεξεψλ, πεξηιακβάλνληαο ηηο πιεγκαηηθέο ζηαζεξέο θαη ηελ γεσκεηξία, ηελ ηαπηνπνίεζε άγλσζησλ πιηθψλ, ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ κνλνθξπζηάιισλ θ.α. [Cao, 2004]. ε απηή ηελ ηερληθή, παξάιιειε δέζκε αθηίλσλ Υ, κε κήθνο θχκαηνο πνπ θπκαίλεηαη απφ 0.7 έσο 2 Å, πξνζπίπηεη ζην δείγκα θαη πεξηζιάηαη απφ ηηο θξπζηαιιηθέο θάζεηο ηνπ δείγκαηνο ζχκθσλα κε ην λφκν ηνπ Bragg: ι=2d sinζ (3.4) φπνπ ι ην κήθνο θχκαηνο ηεο πξνζπίπηνπζαο δέζκεο, d ε απφζηαζε ησλ αηνκηθψλ επηπέδσλ θαη ζ ε ζπκπιεξσκαηηθή γσλία πξφζπησζεο (εηθφλα 3.1). Ζ έληαζε ησλ πεξηζιψκελσλ αθηίλσλ Υ κεηξηέηαη ζα ζπλάξηεζε ηεο γσλίαο πεξίζιαζεο 2ζ θαη ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ ηνπ δείγκαηνο. Απηφο ν ηξφπνο πεξίζιαζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ηαπηνπνίεζε ηεο θξπζηαιιηθήο θάζεο ηνπ δείγκαηνο θαη γηα ηελ κέηξεζε ησλ ηδηνηήησλ ηεο δνκήο ηνπ. Ζ πεξίζιαζε αθηίλσλ Υ είλαη κηα κε θαηαζηξεπηηθή κέζνδνο θαη δελ απαηηείηαη πεξίπινθε πξνεηνηκαζία ηνπ δείγκαηνο, γεγνλφο πνπ εμεγεί ηελ επξεία ρξήζε ηεο κεζφδνπ XRD γηα ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ πιηθψλ [Cao, 2004]. 45

47 Δηθόλα 3.1: Πεξίζιαζε αθηίλσλ-υ απφ θξχζηαιιν [3]. Δπηπιένλ, απφ ηελ παξαπάλσ ηερληθή είλαη δπλαηή ε κέηξεζε ηνπ κέζνπ κεγέζνπο, εθθξαδφκελν απφ ηε κέζε δηάκεηξν D ησλ θξπζηαιιηηψλ, κέζσ ηεο εμίζσζεο ηνπ Scherrer: K D (3.5) cos φπνπ ι ην κήθνο θχκαηνο ησλ αθηίλσλ Υ, β ην πιάηνο ηεο θνξπθήο ζην κηζφ ηνπ χςνπο ηεο, ζ ε γσλία πεξίζιαζεο θαη Κ ε ζηαζεξά ηνπ Scherrer. Έλα απφ ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο κεζφδνπ XRD, ζε ζχγθξηζε κε ηελ πεξίζιαζε ησλ ειεθηξνλίσλ, είλαη ε κηθξή έληαζε ησλ πεξηζιψκελσλ αθηίλσλ Υ, ηδηαίηεξα ζηα πιηθά κε κηθξφ αηνκηθφ αξηζκφ. Ζ κέζνδνο XRD είλαη πεξηζζφηεξν επαίζζεηε ζηα πιηθά κε κεγάιν αηνκηθφ αξηζκφ, ελψ ε πεξίζιαζε ειεθηξνλίσλ ή λεηξνλίσλ είλαη πεξηζζφηεξν θαηάιιειε γηα ηα πιηθά κε κηθξφ αηνκηθφ αξηζκφ. 3.3 Φαζκαηνζθνπία Φωηνθωηαύγεηαο (PL) Ζ θσηαχγεηα αλαθέξεηαη ζηελ εθπνκπή θσηφο απφ θάπνην πιηθφ κέζσ νπνηαζδήπνηε δηαδηθαζίαο εθηφο ηεο αθηηλνβνιίαο ηνπ καχξνπ ζψκαηνο [Cao, 2004]. Ζ εθπνκπή θσηφο κπνξεί λα νθείιεηαη ζε δηάθνξεο δηεγέξζεηο. Γηα παξάδεηγκα, φηαλ ε εθπνκπή 46

48 νθείιεηαη ζε δηέγεξζε ειεθηξνλίσλ, αλαθεξφκαζηε ζηελ θαζνδνθσηαχγεηα (CL). Άιιν έλα παξάδεηγκα είλαη ν θζνξηζκφο αθηίλσλ Υ, φπνπ θσηφληα πςειήο ελέξγεηαο, π.ρ. αθηίλεο Υ, ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα δηεγείξνπλ ην δείγκα. Με ηελ θσηνθσηαχγεηα κπνξνχκε λα κεηξήζνπκε ηηο θπζηθέο θαη ρεκηθέο ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ ρξεζηκνπνηψληαο θσηφληα γηα λα εηζάγνπκε δηεγεξκέλεο ειεθηξνληαθέο θαηαζηάζεηο ζην πιηθφ θαη αλαιχνληαο ηελ νπηηθή εθπνκπή θαζψο απηέο νη θαηαζηάζεηο απνδηεγείξνληαη. Σππηθά, ην θσο θαηεπζχλεηαη ζην δείγκα γηα λα ην δηεγείξεη. Ζ εθπεκπφκελε θσηαχγεηα ζπιιέγεηαη απφ έλα θαθφ θαη δηέξρεηαη απφ νπηηθφ θαζκαηφκεηξν ζε αληρλεπηή θσηνλίσλ. Ζ θαηαλνκή ηνπ θάζκαηνο θαη ε ρξνληθή εμάξηεζε ζρεηίδνληαη κε ηηο ειεθηξνληαθέο κεηαβνιέο ζην δείγκα, θαη κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα νξίζνπκε πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ ρεκηθή ζχλζεζε, ηελ δνκή, ηηο πξνζκίμεηο, ηελ θηλεηηθή δηαδηθαζία θαη ηελ κεηαθνξά ελέξγεηαο. Ζ επαηζζεζία είλαη έλα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηερληθήο PL. Απηφ καο δίλεη ηελ δπλαηφηεηα λα αλαιχνπκε πιηθά ζε πνιχ κηθξέο πνζφηεηεο (λαλνγξακκάξηα) ή ζε πνιχ κηθξέο ζπγθεληξψζεηο. Αθξηβείο πξνζδηνξηζκνί πνηνηηθψλ ζπγθεληξψζεσλ είλαη δχζθνιν λα επηηεπρζνχλ εθηφο θαη εάλ έρνπκε πνιχ θαιά ειεγρφκελεο ζπλζήθεο. ηελ θσηνθσηαχγεηα, ην πιηθφ θεξδίδεη ελέξγεηα απνξξνθψληαο θσηφλην ζε θάπνην κήθνο θχκαηνο θαη δηεγείξνληαο έλα ειεθηξφλην απφ κηα ρακειά ελεξγεηαθή ζηάζκε ζε κηα πςειφηεξε ελεξγεηαθή ζηάζκε. Απηφ κπνξεί λα πεξηγξαθεί ζαλ κηα κεηάπησζε απφ ηελ ζεκειηψδε ζηάζκε ζε κηα δηεγεξκέλε ελφο αηφκνπ ή κνξίνπ, ή απφ ηελ δψλε ζζέλνπο ζηε δψλε αγσγηκφηεηαο ελφο εκηαγψγηκνπ θξπζηάιινπ ή πνιπκεξνχο (δεκηνπξγία ειεθηξνλίνπ-νπήο). Σν ζχζηεκα πθίζηαηαη κηα κε αθηηλνβφια εζσηεξηθή ραιάξσζε πεξηιακβάλνληαο αιιειεπίδξαζε κε θξπζηαιιηθφ ή κνξηαθφ δνλεηηθφ θαη πεξηζηξνθηθφ ηξφπν, θαη ην ειεθηξφλην πνπ έρεη δηεγεξζεί κεηαθηλείηαη ζε κηα πεξηζζφηεξν ζηαζεξή δηεγεξκέλε θαηάζηαζε, φπσο ην θαηψηεξν κέξνο ηεο δψλεο αγσγηκφηεηαο ή ζε ρακειφηεξε δνλεηηθή κνξηαθή θαηάζηαζε. Μεηά απφ έλαλ ραξαθηεξηζηηθφ ρξφλν δσήο ζηε δηεγεξκέλε θαηάζηαζε, ην ειεθηξφλην ζα επηζηξέςεη ζηε ζεκειηψδε θαηάζηαζε. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο κεηάπησζεο απειεπζεξψλεηαη ελέξγεηα κε ηελ κνξθή θσηφο. Σν κήθνο θχκαηνο ηνπ εθπεκπφκελνπ θσηφο είλαη κεγαιχηεξν απφ ην κήθνο θχκαηνο ηνπ πξνζπίπηνληνο θσηφο [Cao, 2004]. 47

49 3.4 Γηειεθηξηθή Φαζκαηνζθνπία (DS) Δηζαγωγή ζηε ζεωξία ηεο Γηειεθηξηθήο Φαζκαηνζθνπίαο Οη δηειεθηξηθέο ηδηφηεηεο ζρεηίδνληαη κε ηελ δπλαηφηεηα ελφο πιηθνχ λα πνιψλεηαη ππφ ηελ επίδξαζε ειεθηξνκαγλεηηθνχ πεδίνπ, ε πνισζηκφηεηα ησλ πιηθψλ εμαξηάηαη απφ ηε δνκή αιιά θαη ηηο κνξηαθέο ηδηφηεηεο ελφο πιηθνχ νπφηε θαη νη δηειεθηξηθέο κεηξήζεηο κπνξνχλ λα δψζνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηε δνκή αιιά θαη ηηο ηδηφηεηεο ησλ πιηθψλ. Ζ ηερληθή πνπ θπξίσο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηεμαγσγή δηειεθηξηθψλ κεηξήζεσλ ππφ ηελ επίδξαζε ελαιιαζζφκελνπ πεδίνπ νλνκάδεηαη δηειεθηξηθή θαζκαηνζθνπία [Hedvig, 1977]. Οη δηειεθηξηθέο κεηξήζεηο κπνξνχλ λα γίλνπλ ζε πεξηβάιινλ φπνπ παξάγνληεο φπσο ε πγξαζία, ε ζεξκνθξαζία θαη ε πίεζε κεηαβάιινληαη, ελψ νη κεηξήζεηο γίλνληαη ζε έλα επξχ θάζκα ζπρλνηήησλ, κε απνηέιεζκα λα είλαη δπλαηή ε παξαηήξεζε θαη θαηαγξαθή πνηθίισλ δηαδηθαζηψλ. Γηα απηφ ην ιφγν, ε δηειεθηξηθή θαζκαηνζθνπία ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ραξαθηεξηζκφ πιηθψλ, γηα πνηνηηθφ έιεγρν θαξκάθσλ, θαζψο επίζεο θαη γηα ραξαθηεξηζκφ βηνινγηθψλ ζπζηεκάησλ, δηεπηθαλεηψλ θαη ηξνθψλ. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο δηειεθηξηθήο θαζκαηνζθνπίαο ζε ζρέζε κε άιιεο θπζηθνρεκηθέο κεζφδνπο είλαη: ρεηηθά απιή πξνεηνηκαζία δείγκαηνο. Υξήζε δνθηκίσλ κεγάινπ εχξνπο κεγεζψλ θαη ζρεκάησλ. Οη πεηξακαηηθέο ζπλζήθεο κπνξνχλ λα πνηθίινπλ ζε κηα κεγάιε θιίκαθα ηηκψλ γηα κεγέζε φπσο ε ζεξκνθξαζία, ε πίεζε αιιά θαη ε πγξαζία. Οη κεηξήζεηο κπνξνχλ λα γίλνπλ ζε έλα επξχ θάζκα (κhz-ghz) ζπρλνηήησλ επηηξέπνληαο ηε δηεξεχλεζε δηαθνξεηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Ζ δηειεθηξηθή θαζκαηνζθνπία βαζίδεηαη ζηελ αιιειεπίδξαζε ηεο ειεθηξνκαγλεηηθήο αθηηλνβνιίαο κε ηα ειεθηξηθά δίπνια ηνπ δνθηκίνπ. Ζ δηειεθηξηθή θαζκαηνζθνπία κπνξεί λα καο δψζεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηκεκαηηθή θηλεηηθφηεηα (θίλεζε ησλ καθξνκνξίσλ) ελφο πνιπκεξνχο δηεξεπλψληαο ηηο 48

50 δηειεθηξηθέο ηνπ ηδηφηεηεο [Hedvig, 1977]. Σν εχξνο ησλ ζπρλνηήησλ πνπ ζαξψλεη κηα δηάηαμε κπνξεί λα θπκαίλεηαη ζε έλα θάζκα ζπρλνηήησλ απφ 10-6 έσο Hz, ελψ εθαξκφδεηαη ελαιιαζζφκελν ειεθηξηθφ πεδίν ζηα άθξα ηνπ δνθηκίνπ ζε κηα δηάηαμε ππθλσηή (εηθφλα 3.2). Ζ δηάηαμε απηή είλαη ζε δνκή sandwich (κέηαιινδηειεθηξηθφ-κέηαιιν) φπσο θαίλεηαη ζηελ εηθφλα 3.3 [νπιηληδήο, 2008]. Δηθόλα 3.2: Γηάγξακκα ηεο πεηξακαηηθήο δηάηαμεο [νπιηληδήο, 2008]. Δηθόλα 3.3: Σν δείγκα είλαη ηνπνζεηεκέλν αλάκεζα ζηα δχν ειεθηξφδηα ρξπζνχ. Ζ απφζηαζε κεηαμχ ησλ δχν ειεθηξνδίσλ θαζνξίδεηαη απφ ην πάρνο ησλ δεηγκάησλ [νπιηληδήο, 2008]. 49

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Μέζνδνη ραξαθηεξηζκνύ πιηθώλ Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 8: Μαγλεηηθέο Μεηξήζεηο Ηκεξνκελία δηεμαγσγήο: 26/5/2010

Μέζνδνη ραξαθηεξηζκνύ πιηθώλ Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 8: Μαγλεηηθέο Μεηξήζεηο Ηκεξνκελία δηεμαγσγήο: 26/5/2010 Μέζνδνη ραξαθηεξηζκνύ πιηθώλ Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 8: Μαγλεηηθέο Μεηξήζεηο Ηκεξνκελία δηεμαγσγήο: 26/5/2010 ΕΙΑΓΩΓΗ: Τα δηάθνξα πιηθά, αλάινγα κε ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο εληόο καγλεηηθνύ πεδίνπ δηαθξίλνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα

Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Παλεπηζηήκην Κξήηεο Τκήκα Επηζηήκεο θαη Τερλνινγίαο Υιηθώλ Ασκήσεις Οπτική και Κύματα Δηδάζθσλ: Δεκήηξεο Παπάδνγινπ Email: dpapa@materials.uc.gr Άλυτες Ασκήσεις: 1. Να πξνζδηνξίζεηε αλ νη αθόινπζεο ζπλαξηήζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

ηροθική ηαλάνηωζη-μέηρηζη μέηροσ διάημηζης

ηροθική ηαλάνηωζη-μέηρηζη μέηροσ διάημηζης Μ ηροθική ηαλάνηωζη-μέηρηζη μέηροσ διάημηζης 1. κοπός ηελ άζθεζε γίλεηαη κέηξεζε ηνπ κέηξνπ δηάηκεζεο ελόο κεηαιιηθνύ ζύξκαηνο από ηελ πεηξακαηηθά κεηξεκέλε πεξίνδν ηαιάλησζεο ελόο ζηξνθηθνύ ηαιαλησηή.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ, ΔΙΟΔΟΣ Χ. Λαμππόποςλορ, Χειμεπινό εξάμηνο 2013-2014

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ EΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ - ΑΝΑΛΟΓΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ, ΔΙΟΔΟΣ Χ. Λαμππόποςλορ, Χειμεπινό εξάμηνο 2013-2014 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 ηνηρεία Φπζηθήο Ηκηαγσγώλ Η δίνδνο p-n. Ηκηαγσγνί Μπνξνύλ λα άγνπλ ξεύκα πην εύθνια απ όηη νη κνλσηέο, αιιά όρη ηόζν όζν νη αγσγνί. Σν πην δηαδεδνκέλν πιηθό

Διαβάστε περισσότερα

Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων

Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων Image J Plugin particle tracker για παρακολούθηση της κίνησης σωματιδίων (https://weeman.inf.ethz.ch/particletracker/) Τν Plugin particle tracker κπνξεί λα αληρλεύζεη απηόκαηα ηα ζσκαηίδηα πνπ θηλνύληαη,

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ 61 Ον/μο:.. Β Λσκείοσ Ύλη: Ηλεκηρικό ρεύμα Το Φως Γενικής Παιδείας 22-3-2015 Θέμα 1 ο : 1. Μία ειεθηξηθή ζπζθεπή ιεηηνπξγεί γηα ρξνληθή δηάξθεηα 0,5h θαη θαηαλαιώλεη 2kWh ειεθηξηθήο

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη ΛΤΜΔΝΔ ΑΚΖΔΗ ΣΖΝ ΔΤΡΔΖ ΑΡΥΗΚΖ ΦΑΖ 1. Η αιή αξκνληθή ηαιάλησζε ν εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη ιάηνο Α = cm θαη ζρλόηεηα f = 5 Hz. Τε ρξνληθή ζηηγκή = ην κηθξό ζώκα δηέξρεηαη αό ηε ζέζε ανκάθξλζεο

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο

Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Εισαγωγή στοςρ κβαντικούρ ςπολογιστέρ και αλγόπιθμοςρ. Γηδάζθωλ : Φνπληνπιάθεο Αληώληνο Θεματικές Ενότητες 1. Απιέο έλλνηεο θβαληηθήο κεραληθήο θαη ην ζύζηεκα δύν θβαληηθώλ θαηαζηάζεωλ. 2. Qubit θαη θβαληηθόο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Η δίνδνο ζπλαληάηαη σο δνκή ζε θάζε MOS ηξαλδίζηνξ. Απνηειείηαη από δπν νκνηνγελείο πεξηνρέο n θαη p ππξηηίνπ, νη νπνίεο δηαρσξίδνληαη από έλα ρώξν κεηάβαζεο ηεο πνιηθόηεηαο, ηνλ ιεγόκελν

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ. ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΗΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 2 ε : ΤΛΗΚΑ ΩΜΑΣΑ ΔΡΓΑΛΔΗΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Ογθνκεηξηθό δνρείν Καηαζθεπάδνπκε έλα νγθνκεηξηθό δνρείν από πιαζηηθό κπνπθάιη λεξνύ

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Δ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 7.1: ΣΑΣΙΚΟ ΗΛΔΚΣΡΙΜΟ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Μνληέινπ αηόκνπ κε βάζε ην πξόηππν ηνπ BOHR Τιηθά Κνθηάθη Κνπίδη ύξκα ρνληξό θαη

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10

ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,10,10 ΟΝΟΜΑΣΔΠΩΝΤΜΟ ΗΜΔΡΟΜΗΝΙΑ ΘΔΜΑ 1 ο Μονάδες 5,1,1 ΓΙΑΓΩΝΙΜΑ 1 ου ΜΔΡΟΤ ΣΗ ΑΝΑΛΤΗ Α Γώζηε ηνλ νξηζκό ηεο αληίζηξνθεο ζπλάξηεζεο Β Γείμηε όηη αλ κηα ζπλάξηεζε είλαη αληηζηξέςηκε ηόηε νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ ΣΜΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΛΙΚΩΝ

ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ ΣΜΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΛΙΚΩΝ ΥΛΙΚΑ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Ι ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΡΗΣΗ ΣΜΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΚΑΙ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΛΙΚΩΝ Άδειεσ Χρήςησ -Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςτην άδεια χρήςησ Creative Commons και ειδικότερα Αναφορά - Μη εμπορική

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΤΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ ΚΑΤΑ ΤΑ ICDAS II ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΔ ΒΑΣΗ ΤΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΔΞΔΤΑΣΗ Κιηληθή ηαμηλόκεζε ηνπ βαζκνύ ηεξεδνληθήο βιάβεο ηωλ νπώλ θαη ζρηζκώλ καζεηηθώλ επηθαλεηώλ θαηά ICDAS 1 νο Βαζκόο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ Πρόβλημα 1: α) Να δείμεηε όηη αλ ζεηηθνί πξαγκαηηθνί αξηζκνί ηζρύεη: β) Αλ είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΔΛΑΣΖΡΗΟ - ΩΜΑ

ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΔΛΑΣΖΡΗΟ - ΩΜΑ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΔΛΑΣΖΡΗΟ - ΩΜΑ Σε όια ηα πξνβιήκαηα πνπ ζα αληηκεηωπίζνπκε, ην ειαηήξην ζα είλαη αβαξέο θαη ζα ηθαλνπνηεί ην λόκν ηνπ Hooke (ηδαληθό ειαηήξην), δειαδή ε δύλακε πνπ αζθεί έλα ηδαληθό ειαηήξην έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KRNUGH Γηα λα θάλνπκε απινπνίεζε κηαο ινγηθήο ζπλάξηεζεο κε πίλαθα (ή ράξηε) Karnaugh αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα:. Η ινγηθή ζπλάξηεζε ζα πξέπεη λα είλαη ζε πιήξε

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην)

Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην) ΑΕΡΙΑ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Οξγαλνινγία Κηλεηή θάζε αέξην (άδσην ή ήιην) 150-200 ν C 400 o C Δθαξκνγέο Πην εθιεθηηθή κέζνδνο γηα αλίρλεπζε πξνζκίμεσλ θαηά ηελ παξαγσγή Πνζνηηθόο πξνζδηνξηζκόο νπζηώλ πνπ ζηεξνύληαη

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα.

Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ ζηεξεή, ζηελ πγξή θαη ζηελ αέξηα. Καηαζηάζεηο ηεο ύιεο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΗΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΗΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΟΗ ΦΤΗΚΔ ΔΠΗΣΖΜΔ ΣΖΝ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΔΝΟΣΖΣΑ 1: ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ ΚΑΣΑΣΑΔΗ ΣΖ ΤΛΖ Ζ ύιε εκθαλίδεηαη ζε ηξεηο θαηαζηάζεηο: ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

66. Ομογενής ράβδος ποσ περιζηρέθεηαι

66. Ομογενής ράβδος ποσ περιζηρέθεηαι 1 66. Ομογενής ράβδος ποσ περιζηρέθεηαι Λεπηή νκνγελήο ξάβδνο Α κήθνπο L=1 θαη κάδαο Μ=Kg, κπνξεί λα ζηξέθεηαη ζε θαηαθόξπθν επίπεδν ρωξίο ηξηβέο γύξω από νξηδόληην άμνλα πνπ πεξλά από ην άθξν ηεο Α. Σην

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ

ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ ΥΡΙΣΟΤΓΔΝΝΙΑΣΙΚΔ ΚΑΣΑΚΔΤΔ 1) Υξηζηνπγελληάηηθα ειαηάθηα θάξηα ή θαδξάθη θάξηα ή θαδξάθη Τιηθά πνπ ζα ρξεηαζηνύκε: Υαξηί θάλζνλ καύξν γηα ην θόλην, πξάζηλν γηα ηα ειαηάθηα, θόθθηλν γηα ηα αζηεξάθηα Απιό

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσειρ μησανικών ταλαντώσεων. 1. Σώκα κάδαο m = 4 kg εθηειεί α.α.η. κε εμίζωζε απνκάθξπλζεο:

Ασκήσειρ μησανικών ταλαντώσεων. 1. Σώκα κάδαο m = 4 kg εθηειεί α.α.η. κε εμίζωζε απνκάθξπλζεο: Ασκήσειρ μησανικών ταλαντώσεων 1. Σώκα κάδαο m = 4 kg εθηειεί α.α.η. κε εμίζωζε απνκάθξπλζεο: x = 8ημ(πt+π/6) 1. Να ππνινγίζεηε ηε ζηαζεξά επαλαθνξάο ηνπ. 2. Να παξαζηήζεηε γξαθηθά ηελ απνκάθξπλζή ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger

Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger Τάπηα με ππάζo, bacon και θέηα by Madame Ginger 1 θύιιν ζθνιηάηαο 2 πξάζα 150 γξ. bacon 150 γξ. θέηα ΓΧΓΧΝΗ 100 γξ. γξαβηέξα ΓΧΓΧΝΗ 1 θ.ζ. ειαηόιαδν Κόβνπκε ηα πξάζα ζε ιεπηέο ξνδέιεο. Κόβνπκε ην bacon

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοηικός έλεγτος καρεκλών γραθείοσ - διαζηαζιακές μεηρήζεις ΔΗΖΓΖΣΖ : ΝΣΑΛΟ ΓΔΧΡΓΗΟ

Ποιοηικός έλεγτος καρεκλών γραθείοσ - διαζηαζιακές μεηρήζεις ΔΗΖΓΖΣΖ : ΝΣΑΛΟ ΓΔΧΡΓΗΟ Ποιοηικός έλεγτος καρεκλών γραθείοσ - διαζηαζιακές μεηρήζεις ΔΗΖΓΖΣΖ : ΝΣΑΛΟ ΓΔΧΡΓΗΟ ΖΜΔΗΟ Α Τν νκνίσκα πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ θαζίζκαηνο ζπκκεηξηθά ζην ελδηάκεζν επίπεδν κε ηέηνην ηξόπν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15

Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Σπληήξεζε ηξνθίκσλ ρσξίο ρεκηθά πξόζζεηα PROJECT B ΛΥΚΕΙΟΥ 2 014-15 Εηζαγσγή Οη ηερληθέο ζπληήξεζεο ηξνθίκσλ έρνπλ ζθνπό : α) λα παξεκπνδίζνπλ αλεπηζύκεηεο κεηαβνιέο ζηα ραξαθηεξηζηηθά (γεύζε - ρξώκα -

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ Παλεπηζηεκίνπ (Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ) 34 06 79 ΑΘΖΝΑ Τει. 36653-367784 - Fax: 36405 e-mail : info@hms.gr www.hms.gr GREEK MATHEMATICAL SOCIETY 34, Panepistimiou (Δleftheriou

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΜΟ ΕΝΣΡΟΠΙΑ. Ο ινγάξηζκνο εμαζθαιίδεη όηη είλαη εθηαηηθό κέγεζνο. ln 2

ΟΡΙΜΟ ΕΝΣΡΟΠΙΑ. Ο ινγάξηζκνο εμαζθαιίδεη όηη είλαη εθηαηηθό κέγεζνο. ln 2 ΟΡΙΜΟ ΕΝΣΡΟΠΙΑ S.380 3 J/K Ο ινγάξηζκνο εμαζθαιίδεη όηη S είλαη εθηαηηθό κέγεζνο S S Οξηζκόο ζεξκνθξαζίαο S E V Γηα λα έρνπκε κεγηζηνπνίεζε ηεο εληξνπίαο ζε απνκνλσκέλν ζύζηεκα (θαη εθόζνλ είλαη δηαζέζηκν

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ

Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ Α Ρ Η Σ Ο Σ Δ Λ Δ Η Ο Π Α Ν Δ Π Η Σ Ζ Μ Η Ο Θ Δ Α Λ Ο Ν Η Κ Ζ ΣΜΖΜΑ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΔΡΓΑΣΖΡΗΟ ΣΔΥΝΗΚΖ ΓΔΩΛΟΓΗΑ ΜΑΘΖΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΗΓΑΚΟΝΣΔ: Β. ΥΡΖΣΑΡΑ, Καθ. ΔΞΑΜΖΝΟ: 7 ο Β. ΜΑΡΗΝΟ, Δπ.Καθ. Φεβροσάριος

Διαβάστε περισσότερα

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή 1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή A. Σσζκεσές Εργαζηηρίοσ Ηλεκηρονικής Ο πιηθόο εμνπιηζκόο ηνπ εξγαζηεξίνπ ειεθηξνληθήο πεξηιακβάλεη ηηο αθόινπζεο ζπζθεπέο: 1. Παικνγξάθνπο: Protec 6502 θαη Peak Tech 2020N

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1

ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΥΔΓΗΟΤ ΑΡΗΘΜ. 1 ΒΟΤΣΑΗΟ 7,5Υ40m ΑΓΔΛΑΓΩΝ ΓΑΛΑΚΣΟΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΛΔΤΘΔΡΟΤ ΣΑΒΛΗΜΟΤ ΜΔ 48 ΑΣΟΜΗΚΔ ΘΔΔΗ Τν άξκεγκα ελδείθλπηαη λα γίλεηαη ζε αξκεθηήξην ηύπνπ ςαξνθόθθαιν 2Χ4 ζέζεσλ. Οη

Διαβάστε περισσότερα