Στο πλαίσιο υλοποίησης του ως άνω έργου παρήχθησαν τα ακόλουθα:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στο πλαίσιο υλοποίησης του ως άνω έργου παρήχθησαν τα ακόλουθα:"

Transcript

1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, υλοποιώντας ενέργεια του Επιχειρησιακού προγράµµατος «Καταπολέµηση του Αποκλεισµού από την Αγορά Εργασίας», ολοκλήρωσε το έργο: ιοργάνωση Σεµιναρίου και έκδοση ειδικού εντύπου και ηλεκτρονικού υλικού σχετικά µε τις απαραίτητες εργονοµικές διευθετήσεις εσωτερικών και εξωτερικών δηµοσίων χώρων για τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Σκοπός του έργου είναι η ευαισθητοποίηση των στελεχών ηµόσιας ιοίκησης σε θέµατα πρόσβασης των εµποδιζόµενων ατόµων στους δηµόσιους χώρους και κτίρια και η παραγωγή επιστηµονικού και εύχρηστου υλικού βασισµένου σε καταγραφή εµπειριών σε Εθνικό και ιεθνές επίπεδο. Το υλικό αυτό στοχεύει να βοηθήσει τα στελέχη των ηµοσίων Υπηρεσιών, τα οποία καθ' οιονδήποτε τρόπο εµπλέκονται στο σχεδιασµό και την κατασκευή δηµοσίων κτιρίων και είναι υπεύθυνοι για την προώθηση εργονοµικών διευθετήσεων στους χώρους αυτούς, ώστε να γίνουν προσβάσιµοι σε όλους τους πολίτες. Στο πλαίσιο υλοποίησης του ως άνω έργου παρήχθησαν τα ακόλουθα: Ένας Οδηγός σε έντυπη µορφή, ο οποίος απευθύνεται σε στελέχη Υπηρεσιών του ηµοσίου και του ευρύτερου ηµοσίου Τοµέα, της Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης, της Περιφερειακής ιοίκησης, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, µε τις απαραίτητες προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα ηµόσιο κτίριο, ώστε να είναι προσβάσιµο και φιλικό για όλους τους πολίτες (συµπεριλαµβανοµένων των Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες). Ένα CD-ROM στο οποίο ο χρήστης θα µπορεί να βρίσκει τις απαραίτητες πληροφορίες (βιβλιογραφικές αναφορές, νοµικές, τεχνικές κ.λ.π.) σχετικά µε την πρόσβαση των Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες στο εσωτερικό και εξωτερικό των ηµοσίων χώρων και κτιρίων. Παράλληλα, θα του παρέχεται η δυνατότητα άµεσης και πολλαπλής πληροφόρησης µέσω των κατάλληλων διευθύνσεων στο διαδίκτυο. Ένα βίντεο στο οποίο παρουσιάζονται οι καθηµερινές δυσκολίες που αντιµετωπίζουν τα ΑΜΕΑ από τα εµπόδια που συναντούν στο δοµηµένο περιβάλλον και που τελικό οδηγεί στον αποκλεισµό των ατόµων αυτών από δραστηριότητες της κοινωνικής ζωής. Η προσπάθεια αυτή έγινε γνωστή µέσα από την παρουσίαση του υλικού σε δύο ηµερίδες, που διεξήχθησαν για το σκοπό αυτό στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. 6

2 ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ Ο ΗΓΟΥ Είναι γνωστό ότι ένα από τα µεγαλύτερα εµπόδια για την πλήρη ένταξη των Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες στην κοινωνικό-οικονοµική ζωή αποτελεί το δοµηµένο περιβάλλον, το οποίο είχε σχεδιασθεί µέχρι σήµερα για να χρησιµοποιείται κυρίως από άτοµα µε πλήρη κινητική αυτοδυναµία. Σήµερα, µε βάση το ψήφισµα των Ηνωµένων Εθνών: «Πρότυποι Κανόνες για την Ισότητα Ευκαίρων για Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες» (Standard Rules for the Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities) 1993, το οποίο αποτελεί το πλαίσιο µέσα στο οποίο η Ε.Ε. δρα για τα άτοµα αυτά, αναγνωρίζεται ότι «η ικανότητα ενός ατόµου να λειτουργήσει στην κοινωνία και να εργασθεί εξαρτάται τόσο από την προθυµία της κοινωνίας να αποδεχθεί ανθρώπους µε όλες τις διαφορές τους όσο και από ειδικούς λειτουργικούς περιορισµούς οι οποίοι χαρακτηρίζουν ένα άτοµο ως "ανάπηρο". Οι φραγµοί του περιβάλλοντος αποτελούν µεγαλύτερο εµπόδιο συµµετοχής στην κοινωνία από τους λειτουργικούς περιορισµούς και αποτελούν το κλειδί για την ισότητα των ευκαιριών των ατόµων µε ειδικές ανάγκες» 1. Στο ίδιο κείµενο τονίζεται επίσης η προσπάθεια της Ε.Ε. να ενισχύσει προγράµµατα τα οποία στοχεύουν στην αύξηση της κινητικότητας των ατόµων που θεωρείται ως πτυχή της ιδιότητας του πολίτη. Συγκεκριµένα αναφέρεται: «...στη σύγχρονη κοινωνία µας δεν είναι δυνατή η ενσωµάτωση ενός ατόµου σε οποιοδήποτε χρήσιµο επίπεδο της κοινωνικής ζωής ή της οικονοµίας, εάν δεν µπορεί να κινηθεί ελεύθερα, είτε για λόγους εργασίας είτε για λόγους αναψυχής. Η κινητικότητα δεν πρέπει να θεωρείται απλώς ως ευκολία ή ακόµη ως κοινωνική και οικονοµική αναγκαιότητα. Πρέπει να θεωρείται ως δικαίωµα που ανήκει σε κάθε άνθρωπο, µε την επιφύλαξη ευλόγων οικονοµικών και τεχνικών περιορισµών». Στο πνεύµα αυτής της αντίληψης γίνονται και στη χώρα µας ενέργειες ώστε να καταστούν προσπελάσιµες οι ηµόσιες Υπηρεσίες και οι χώροι στους οποίους έχει δικαίωµα αλλά και υποχρέωση πρόσβασης κάθε πολίτης. Συγκεκριµένα, στα πλαίσια του Β' Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και στο Επιχειρησιακό Πρόγραµµα για την «Καταπολέµηση του Κοινωνικού Αποκλεισµού από την Αγορά Εργασίας», προβλέπεται δράση για παρεµβάσεις µε τίτλο: «Εργονοµικές διευθετήσεις σε χώρους που στεγάζουν ηµόσιες και ηµοτικές υπηρεσίες». Συµπληρωµατικά προς αυτή τη δράση υλοποιείται η παρούσα ενέργεια, στην οποία προβλέπεται και η δηµιουργία του Οδηγού. Ο Οδηγός στοχεύει στο να συµβάλλει αφενός στην ευαισθητοποίηση των στελεχών του ηµοσίου Τοµέα σε θέµατα πρόσβασης των ΑΜΕΑ σε ηµόσιους χώρους και αφετέρου στην παροχή εύχρηστης και αναλυτικής πληροφόρησης, που θα Βοηθήσει τα αρµόδια στελέχη τεχνικών υπηρεσιών, αλλά και οποιοδήποτε άλλο άτοµο µε ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε αυτό το θέµα, στις απαραίτητες εργονοµικές επεµβάσεις ώστε να καταστούν προσβάσιµοι οι ηµόσιοι χώροι σε όλους τους πολίτες. Μέσω του Οδηγού επιχειρείται η άρση των επικρατούντων «στερεοτύπων» και προτείνονται τρόποι αντιµετώπισης του προβλήµατος, εστιάζοντας κυρίως σε τεχνικές παρεµβάσεις στα κτίρια. Η προσπάθεια αυτή γίνεται µέσα από την παράθεση αρχών, τεχνικών και εµπειριών που έχουν συσσωρεύσει' διεθνώς από θετικά και αρνητικά παραδείγµατα. Στο Α' µέρος του Οδηγού γίνεται µια αναφορά στις συγκεκριµένες κατηγορίες των ατόµων µε ειδικές ανάγκες και στη σχέση τους µε τα ηµόσια κτίρια. Επίσης, παρουσιάζονται οι βασικές αρχές που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασµό προσπελάσιµων για όλους τους πολίτες ηµοσίων χώρων. 7

3 Στο Β' µέρος, µέσα από την παρουσίαση µιας διαδροµής στο δοµηµένο περιβάλλον, προσαρµοσµένης στις καθηµερινές ανάγκες ενός µέσου χρήστη, εντοπίζονται οι δυσκολίες και τα εµπόδια που παρουσιάζονται σε ένα άτοµο µε ειδικές ανάγκες κατά τη µετακίνηση του και την προσέγγιση ηµοσίων κτιρίων και χώρων. Παρουσιάζονται παραδείγµατα κακής και καλής πρακτικής και προτείνονται ενδεικτικές τεχνικές λύσεις. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στις ισχύουσες διατάξεις και κανονισµούς στη χώρα µας σχετικά µε την πρόσβαση των δηµόσιων χώρων και παρατίθεται εκτενής ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. Ο Οδηγός γίνεται περισσότερο λειτουργικός σε συνδυασµό µε τη χρήση του CD-ROM που τον συνοδεύει. 1 Επιτροπή E.Κ., Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Για µια Ευρώπη χωρίς φραγµούς για τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες», COM [2000)

4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Εµποδιζόµενο άτοµο Εξετάζοντας τα άτοµα από την πλευρά του σχεδιασµού των κτιρίων δηµοσίων και µη, των ελευθέρων κοινόχρηστων χώρων και γενικά της εργονοµίας, µπορεί να χρησιµοποιηθεί σ όρος «εµποδιζόµενο άτοµο», ο οποίος υποδηλώνει τη δυσκολία που αντιµετωπίζει το άτοµο αυτό από το λανθασµένο σχεδιασµό του περιβάλλοντος χώρου. Ο όρος «εµποδιζόµενο άτοµο» περιλαµβάνει γενικότερα όλα τα άτοµα που δυσκολεύονται στη διακίνηση, όπως είναι τα ΑΜΕΑ, οι ηλικιωµένοι, οι έγκυες γυναίκες, τα παιδιά καθώς και άτοµα που χρησιµοποιούν ή οδηγούν οιουδήποτε τύπου αµαξίδια, όσοι µεταφέρουν βάρη, κ.λ.π. Εδώ περιλαµβάνονται και τα άτοµα µε δυσκολία στην αντίληψη και την επικοινωνία όπως είναι οι αφηρηµένοι ή άτοµα που έχουν περιορισµένη επαφή µε το περιβάλλον και αδυνατούν να δράσουν αυτόνοµα και να αντιδράσουν στα εµπόδια ή τους κινδύνους λόγω χρήσης διαφόρων ουσιών. Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές& Μαρτυρίες/ Αφηγήσεις Κινητικότητα Ως κινητικότητα µπορεί να ορισθεί η ικανότητα του ατόµου να κινείται µε ασφάλεια και αυτονοµία στον περιβάλλοντα χώρο. Τα εµποδιζόµενα άτοµα λόγω των ειδικών αναγκών τους έχουν περιορισµένη κινητικότητα η οποία µπορεί να βελτιωθεί µε κατάλληλες επεµβάσεις στο δοµηµένο περιβάλλον καθώς και µε τη χρήση της τεχνολογίας (αυτοκινούµενα αµαξίδια, ηλεκτρονικά βοηθήµατα για άτοµα µε προβλήµατα ακοής και όρασης κλπ.). Προσβασιµότητα χώρων Mε τον όρο προσβασιµότητα χώρων αναφερόµαστε στη δυνατότητα που δίδεται σε κάθε πολίτη ώστε να κινείται ελεύθερα µε ασφάλεια και αυτονοµία σε όλους τους χώρους που σχετίζονται µε την κοινωνική και οικονοµική ζωή και να µπορεί παράλληλα να κάνει χρήση αυτών των χώρων. εν πρέπει εδώ να παραλείψουµε ότι µια άλλη χρήση του όρου πρόσβαση περιλαµβάνει και τη δυνατότητα στην επικοινωνία µέσα από πηγές πληροφόρησης που σήµερα είναι εφικτή µέσω του διαδικτύου χωρίς να είναι απαραίτητη η µετακίνηση του ατόµου. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο γίνονται προσπάθειες και προς αυτή την κατεύθυνση έτσι ώστε η κοινωνία της πληροφορίας, των νέων τεχνολογιών και της πολιτικής να είναι προσβάσιµα σε όλους τους πολίτες. Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές& Μαρτυρίες/ Αφηγήσεις Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές& Μαρτυρίες/ Αφηγήσεις 9

5 ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Προσδιορισµός των ειδικών αναγκών Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές Σύµφωνα µε τον ορισµό του Συµβουλίου των Υπουργών της Ε.Ε.: «Ο όρος "άτοµα µε ειδικές ανάγκες" περιλαµβάνει τα άτοµα µε σοβαρές ανεπάρκειες ή µειονεξίες που οφείλονται σε σωµατικές βλάβες, συµπεριλαµβανοµένων των βλαβών των αισθήσεων, ή σε διανοητικές ή ψυχικές βλάβες, οι οποίες περιορίζουν ή αποκλείουν την εκτέλεση δραστηριότητας ή λειτουργίας που θεωρείται κανονική για έναν άνθρωπο». Σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας (ΠΟΥ), Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες θεωρούνται όλα εκείνα τα άτοµα που εµφανίζουν σοβαρή µειονεξία, η οποία προκύπτει από φυσική ή διανοητική Βλάβη. Ο ορισµός που δίνεται από τον ΠΟΥ προχωρεί επίσης στην ερµηνεία τριών διαφορετικών όρων, και η µεταξύ τους συσχέτιση παρέχει µια πληρέστερη εικόνα του προβλήµατος. Αναφέρονται οι όροι: Βλάβη-µειονεξία (impairment) Κάθε απώλεια ή ανωµαλία µιας ψυχολογικής, φυσιολογικής ή ανατοµικής δοµής ή λειτουργίας (π.χ. βλάβη στην όραση ή νευρολογική διαταραχή). Ανικανότητα (disability) Οποιοσδήποτε περιορισµός ή αδυναµία (που προκαλείται από τη βλάβη) της ικανότητας να επιτελούµε µια δραστηριότητα µέσα στα όρια που θεωρούνται φυσιολογικά για τον άνθρωπο. Αναπηρία (handicap) Πρόκειται για µειονέκτηµα του ατόµου να εκπληρώσει τους ρόλους που ως φυσιολογικοί για το συγκεκριµένο άτοµο (εδώ λαµβάνονται υπόψη η ηλικία, το φύλο καθώς και κοινωνικο-πολιτιστικοί παράγοντες). Έτσι, µια οποιαδήποτε βλάβη µπορεί να προκαλέσει ανικανότητα σε ένα άτοµο µε επακόλουθο να υπολείπεται λειτουργικά. Είναι όµως το περιβάλλον, έµψυχο και άψυχο, αυτό που καθιστά το άτοµο «ανάπηρο». Η αδυναµία συµµετοχής των ΑΜΕΑ στα κοινωνικά δρώµενα οφείλεται σε κοινωνικά αίτια, ο εµποδισµός και ο περιορισµός τους δεν οφείλεται στη συγκεκριµένη ειδική ανάγκη κάθε ατόµου αλλά στο περιβάλλον. Η αντίληψη αυτή καθιερώνει µια νέα προσέγγιση της αναπηρίας, καθώς τη διαχωρίζει από την ανικανότητα και τη συσχετίζει µε τα εµπόδια που τα ΑΜΕΑ συναντούν στην κοινωνία. Στην έννοια της αναπηρίας προσδίδεται κοινωνική χροιά. Είναι φανερό ότι ο ορισµός των Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες είναι αρκετά δύσκολος, καθώς δεν αποτελούν µια οµοιογενή οµάδα λόγω της ύπαρξης διαφόρων ειδών αναπηριών και προβληµάτων και η προσέγγιση στις µέρες µας δεν είναι πλέον ιατροκεντρική. 10

6 Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ένα άτοµο στον κύκλο της ζωής του µπορεί παροδικά ή για µεγάλο χρονικό διάστηµα να χαρακτηριστεί ως ΑΜΕΑ εξαιτίας µιας ασθένειας, ενός ατυχήµατος, λόγω της προχωρηµένης του ηλικίας ή και για οποιονδήποτε άλλο λόγο καταστεί ανίκανο να λειτουργήσει σε αυτόνοµη βάση µέσα στον κοινωνικό περίγυρο για µια συγκεκριµένη περίοδο της ζωής του. Στην κατηγορία των ατόµων αυτών εντάσσονται και τα νήπιο, τα παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Σύµφωνα µε αυτή την άποψη, όλα τα άτοµα µιας κοινωνίας δυνητικά µπορεί να χαρακτηριστούν ως ΑΜΕΑ κάποια περίοδο της ζωής τους, γεγονός που επιτείνει την ανάγκη ύπαρξης υποστήριξης και έγκαιρης πρόβλεψης για το σύνολο του ανθρώπινου δυναµικού και όχι µόνο για τα ΑΜΕΑ.. Κατηγορίες ΑΜΕΑ Σε σχέση µε την προσβασιµότητα ηµοσίων κτιρίων και χώρων, τα Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες διακρίνονται στα άτοµα µε κινητικά προβλήµατα, µε δυσκολία στην όραση, µε δυσκολία στην ακοή και µε δυσκολία στην αντίληψη και την επικοινωνία. Άτοµα µε κινητικά προβλήµατα Ορισµός Α.Μ.Ε.Α. Άτοµα µε αδύνατα ή παράλυτα µέλη, µε δυσκαµψία ή έλλειψη µελών του σώµατος, προσωρινά τραυµατισµένοι κ.λ.π. Τα παραπάνω κινητικά προβλήµατα µπορεί να είναι εκ γενετής ή επίκτητα, δηλαδή να προκλήθηκαν από ατυχήµατα κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόµου. Άτοµα µε δυσκολίες στην όραση Τα άτοµα αυτά ταξινοµούνται σε δύο κατηγορίες: (α) σύµφωνα µε το βαθµό της οπτικής οξύτητας και του εύρους του οπτικού τους πεδίου (ιατρική ταξινόµηση). Τα άτοµα αυτά είναι τυφλά ή µερικώς βλέποντες, (β) ανάλογα µε τη χρήση της όρασης για σκοπούς µάθησης και γενικότερα εκπαίδευσης. Άτοµα µε δυσκολία στην Ακοή Τα άτοµα αυτά µπορεί να παρουσιάσουν βαρηκοΐα ή κώφωση. (α) Η βαρηκοΐα αναφέρεται στη µείωση ή εξασθένηση της ακουστικής οξύτητας. (β) Η κώφωση είναι η δυσλειτουργία που αλλοιώνει την ποιότητα και την ένταση της ηχητικής αντίληψης και ως αποτέλεσµα το άτοµο αδυνατεί να συλλάβει τα ακουστικά ερεθίσµατα. Συνήθως, η κώφωση συνοδεύεται και από αλαλία, αφού η γλώσσα αναπτύσσεται κυρίως µε την ακοή. Άτοµα µε νοητική υστέρηση Τα άτοµα αυτά παρουσιάζουν µια σηµαντική, κάτω του µέσου όρου, γενική νοητική λειτουργία που εµφανίζεται ταυτόχρονα µε προβλήµατα στην προσαρµοστική συµπεριφορά. 11

7 Στατιστικά Στοιχεία για τα ΑΜΕΑ (Ελλάδα και άλλες χώρες) Ο προσδιορισµός του συγκεκριµένου αριθµού των ΑΜΕΑ ή των ατόµων µε λειτουργικούς περιορισµούς εξαιτίας της µεγάλης ηλικίας είναι δύσκολη. Τα ποσοστά εξαρτώνται από τον ορισµό των ειδικών αναγκών και τις πηγές των πληροφοριών. Στη χώρα µας, για παράδειγµα, ο πληθυσµός των ΑΜΕΑ υπολογίζεται σε , αλλά βασίζεται στην καταγραφή µε Βάση τη σύνταξη αναπηρίας. Σε άλλες χώρες τα ποσοστά προέρχονται κυρίως από έρευνες που γίνονται µε σκοπό την καταγραφή της υγείας του πληθυσµού. Έτσι, η Ελλάδα εµφανίζεται να έχει το χαµηλότερο ποσοστό Ατόµων µε Ειδικές Ανάγκες (9,3%) στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Σχήµα 2). Σύµφωνα µε τον ΠΟΥ, ο αριθµός αυτός σίγουρα δεν αντιπροσωπεύει την πραγµατικότητα στην Ελλάδα, καθώς το ποσοστό των ατόµων κάτω των 60 ετών που εισπράττουν αναπηρική σύνταξη είναι µόλις το 3%. (Σχήµα 1) (ΣΧΗΜΑ 1) (ΣΧΗΜΑ 2) Ποσοστό ατόµων < 60 που Εισπράττουν Ποσοστό ατόµων µε ειδικές ανάγκες ανά ηλικία αναπηρική σύνταξη στις χώρες της Ε.Ε. Πηγή EUROSTAT1995b Πηγή EUROSTAT1995b Σύµφωνα µε το Eurostat 1995b, την περίοδο το ποσοστό των ΑΜΕΑ στην Ε.Ε. ήταν 11,5%. Επίσης, στην ετήσια αναφορά της Ευρωπαϊκής ιάσκεψης Υπουργών Μεταφορών του 1992, το ποσοστό των ατόµων µε ειδικές ανάγκες (σωµατική, νοητική, αισθητηριακή βλάβη) εµφανίζεται να ανέρχεται γύρω στο 10-15% του συνολικού πληθυσµού. Το 1981 που ονοµάστηκε έτος αναπήρου, η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας κατέγραψε ένα ποσοστό 8-10% στις περισσότερες χώρες του κόσµου. Μια αύξηση της τάξης του 2-7% έχει παρατηρηθεί κατά την τελευταία δεκαετία, η οποία φαίνεται να οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τροχαίων ατυχηµάτων. Στη Μεγάλη Βρετανία, σύµφωνα µε µελέτη που έγινε το 1985 και τα αποτελέσµατα της οποίας δηµοσιοποιήθηκαν το 1988 αναφέρονται περίπου 6 εκατοµµύρια Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες. Αν και ο αριθµός αυτός κρίνεται ως αρκετά µικρός, καθώς 6εν υπάρχει όπως αναφέρει ο συγγραφέας συγκεκριµένος ορισµός για τα ΑΜΕΑ, το ενδιαφέρον εστιάζεται στα ακόλουθα στοιχεία: το µεγαλύτερο ποσοστό ατόµων µε ειδικές ανάγκες εντοπίζεται στις ηλικίες 55+, την πλειοψηφία αποτελούν γυναίκες, καθώς έχουν µεγαλύτερο προσδόκιµο επιβίωσης, και επίσης η οµάδα των ηλικιών άνω των 55 ετών αυξάνεται σε σχέση µε τις νεαρότερες ηλικίες (Siedle-Holmes, J., 1997). 12

8 Στις ΗΠΑ, κατά το τέλος του 1994, αναφέρονταν 53,9 εκατοµµύρια άνθρωποι µε ειδικές ανάγκες ή λειτουργικούς περιορισµούς (των οποίων µία κύρια αιτία ήταν η προχωρηµένη ηλικία), αριθµός ο οποίος αντιπροσώπευε το 20,6% του συνολικού πληθυσµού. Περίπου 8,6 εκατοµµύρια άνθρωποι αντιµετώπιζαν δυσκολία στις καθηµερινές δραστηριότητες και 4,1 εκατοµµύρια άτοµα είχαν την ανάγκη κάποιου είδους προσωπικής βοήθειας (McNeil, 1997). Σύµφωνα µε το DfEE (1999), µόνο το 11% από τα άτοµα ηλικίας χρόνων έχουν µία µακροχρόνια µειονεξία ή πρόβληµα υγείας, σε σύγκριση µε το 31% των ατόµων ηλικίας χρόνων. Φαίνεται έτσι ότι τα ποσοστά των ειδικών αναγκών σχετίζονται άµεσα µε το ηλικιακό κριτήριο και αυξάνονται καθώς προχωρούµε σε µεγαλύτερες ηλικίες. Όσον αφορά στην Ευρώπη, οι αντίστοιχοι αριθµοί µπορεί να εµφανίζονται µειωµένοι αλλά υπάρχει αυξητική τάση. Η σηµερινή κατάσταση στην Ελλάδα Στη χώρα µας οι «Πρότυποι Κανόνες για την Ισότητα των Ευκαιριών για Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες» (Standard Rules for Equalization of Opportunities for Persons with Disabilities), ψήφισµα των Ηνωµένων Εθνών 1993, υιοθετήθηκαν µε την ψήφιση του Ν. 2430/1996 και οι ειδικές παρεµβάσεις έχουν ήδη αρχίσει, θεσµοθετήθηκε η αυτόνοµη διαβίωση, δηµιουργήθηκε δίκτυο κατ' οίκον βοήθειας και έγινε µετατροπή των θεραπευτηρίων Χρονιών Παθήσεων σε Κέντρα Αποθεραπείας Αποκατάστασης, µε παράλληλη κάλυψη των χρονιών περιστατικών από πρόγραµµα βοήθειας στο σπίτι. Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές& Μαρτυρίες/ Αφηγήσεις Σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα ερευνών που έχουν εκπονηθεί στη χώρα µας, µε στόχο την επισήµανση, την αξιολόγηση και την αντιµετώπιση των δυσκολιών που συναντούν κυρίως τα άτοµα µειωµένης κινητικότητας στην προσπελασιµότητα των κτιρίων, φαίνεται να υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα. Πιο συγκεκριµένα, σύµφωνα µε την έρευνα που εκπόνησε η οµάδα έρευνας για την Προστασία Σπαστικών (ΕΠΣ, 1989), σχετικά µε τη µετακίνηση στο δρόµο και τα µέσα µεταφοράς, τις ηµόσιες διοικητικές υπηρεσίες, τα Νοσοκοµεία, τα Ανώτερα και Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα, τον Πολιτιστικό Τοµέα και τα Ψυχαγωγικά Κέντρα, φαίνεται ότι τουλάχιστον εκείνη την περίοδο η πρόσβαση στα υπουργεία, τα νοσοκοµεία, τους εκπαιδευτικούς χώρους, τα µουσεία, τα θέατρα και τους κινηµατογράφους µπορούσε να χαρακτηριστεί στην πλειονότητα των περιπτώσεων από ιδιαίτερο προβληµατική ως µέτρια. Παρόµοια αποτελέσµατα προέκυψαν και σε µελέτη που διεξήχθη αργότερα (Αθανασιάδου, Φ., 1994) και αναφερόταν στις υλικοτεχνικές δυσκολίες οι οποίες δεν επιτρέπουν την κίνηση -µετακίνηση των ΑΜΕΑ. Η µη προσπελασιµότητα κτιρίων, όπως ηµόσια κτίρια, κοινωφελείς οργανισµοί, νοσηλευτικά ιδρύµατα, χώροι ψυχαγωγίας, πολιτιστικά κέντρα, που χαρακτηρίζονται από έλλειψη ροµπών, στενούς χώρους στους ανελκυστήρες, διαδρόµους χωρίς κατάλληλα κατασκευασµένες ράµπες, ήταν µερικά από τα ευρήµατα. Μία ακόµη έρευνα του Τ.Ε.Ε, (1994) µεταξύ άλλων, περιελάµβανε στατιστικές κτιρίων δηµόσιας χρήσης κατά κατηγορία προσπελασιµότητας. Η διαβάθµιση περιελάµβανε τρεις κατηγορίες, οι οποίες ξεκινούσαν από το Α, που σήµαινε ότι ο χρήστης µπορούσε να εισέλθει και να κινηθεί στα κτίρια χωρίς βοήθεια οποιασδήποτε µορφής, έως το, που περιελάµβανε κτίρια τα οποία ήταν απολύτως απροσπέλαστα ακόµα και µε τη βοήθεια πλήρως ειδικευµένου συνοδού (Σαχίνογλου & Κούκκος, 1994). Το αξιοσηµείωτο στη συγκεκριµένη καταγραφή ήταν ότι από τα κτίρια που αξιολογήθηκαν (κτίρια διοίκησης, εκπαίδευσης, πολιτιστικά, αναψυχής) το υψηλότερο ποσοστό εµφανιζόταν στις κατηγορίες Γ και. Από τα µεγαλύτερα ποσοστά δυσκολίας στην προσπελασιµότητα κατείχαν τα πολιτιστικά κέντρα, τα µουσεία και τα µνηµεία καθώς και οι αίθουσες τέχνης και οι κινηµατογράφοι. Μετά την υιοθέτηση των Πρότυπων Κανόνων για την ισότητα Ευκαιριών για ΑΜΕΑ, στη χώρα µας (1996) έχουν δραστηριοποιηθεί αρκετά Υπουργεία µε σκοπό την άρση αυτών των εµποδίων. Ενδεικτικά αναφέρονται η θετική εφαρµογή της εγκυκλίου του Υπουργείου 13

9 Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης ( ΙΑ Π/26534/2Ί2-1990), σύµφωνα µε την οποία οι φορείς του ηµοσίου Τοµέα, υλοποιώντας τις οδηγίες Σχεδιασµού για Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., εξασφαλίζουν απρόσκοπτη και ασφαλή πρόσβαση στα νέα κτίρια ή σε αυτά που αναδιαρρυθµίζονται. Παράλληλα, το ΥΠΕΣ Α, σε συνεργασία µε το Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε., το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας και το Υπουργείο Μεταφορών έχουν ξεκινήσει πιλοτικές εφαρµογές σε κτίρια της Αθήνας και της επαρχίας µε σκοπό την ανάδειξη ενδεδειγµένων λύσεων και τυχόν προβληµάτων που θα προκύψουν από την εφαρµογή των Οδηγιών Σχεδιασµού του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. για τα ΑΜΕΑ. Το Υπουργείο Μεταφορών επίσης έχει προχωρήσει στην άρση των εµποδίων στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς µε τη διάθεση ειδικών λεωφορείων και τρόλεϊ, µε τη διαµόρφωση των σταθµών ΗΣΑΠ και ΟΣΕ όπως και στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Ο Ε.Ο.Τ., ο Οργανισµός Σχολικών Κτιρίων και τα Κ.Ε.Κ. που εκπαιδεύουν ΑΜΕΑ είναι µερικοί από τους οργανισµούς που απαιτούν συγκεκριµένες προδιαγραφές για την προσβασιµότητα των κτιρίων τους. Από την άλλη πλευρά, άρχισε να τίθεται σε ισχύ ο νέος αναµορφωµένος ΓΟ.Κ. (ν2831 Ιούνιος 2000, ΦΕΚ 140 τα), ο οποίος περιλαµβάνει ειδικές ρυθµίσεις για την εξυπηρέτηση των ατόµων µε ειδικές ανάγκες. Σύµφωνα µε τις νέες ρυθµίσεις επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση από ΑΜΕΑ στους ηµόσιους χώρους αλλά και στα κτίρια µε χρήση κατοικία στα οποία είναι υποχρεωτικός ο ανελκυστήρας. 14

10 ΗΜΟΣΙΟΣ ΧΩΡΟΣ Στους ηµόσιους χώρους περιλαµβάνονται όλα τα κτίρια και οι χώροι που χρησιµοποιούνται από τους πολίτες για την εκπαίδευση τους, την απασχόληση τους, την αποκατάσταση της υγείας τους, την ψυχαγωγία τους, την άσκηση του θρησκευτικού τους καθήκοντος, τη διεκπεραίωση υποχρεώσεων τους προς την πολιτεία αλλά και τη διεκδίκηση των δικαιωµάτων τους. Λαµβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, στους ηµοσίους χώρους περιλαµβάνονται: Υπουργεία, κτίρια Περιφερειακής ιοίκησης, κτίρια Νοµαρχιακής Αυτοδιοίκησης, Ο.Τ.Α., χώροι συναλλαγής µε το κοινό, όπως ταχυδροµεία, γραφεία ΟΤΕ, ΕΗ, ΕΥ ΑΠ, τράπεζες, νοσοκοµεία, κλινικές, ιδρύµατα περίθαλψης παιδιών, ηλικιωµένων κ.λ.π. Χώροι ιδασκαλίας (κτίρια Στοιχειώδους, Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης), Πνευµατικά Κέντρα, µουσεία, βιβλιοθήκες, θέατρα, κινηµατογράφοι, χώροι συνεδρίων, ναοί, αίθουσες δικαστηρίων, αίθουσες αναµονής επιβατών, αρχαιολογικοί χώροι κ.λ.π. Οι ηµόσιοι χώροι δεν θα πρέπει να δηµιουργούν στον πολίτη το αίσθηµα της απειλής, της αδυναµίας και της ατελέσφορης προσπάθειας. Ο σχεδιασµός πρέπει να είναι τέτοιος, ώστε το κτίριο να λειτουργεί και ως παιδαγωγικό εργαλείο προωθώντας µια σχέση αµοιβαιότητας και αλληλεγγύης ανάµεσα στα Άτοµα µε Ειδικές Ανάγκες και στον υπόλοιπο πληθυσµό. Πιο συγκεκριµένα, ένας χώρος που είναι προσβάσιµος για τον κάθε πολίτη κάνει εµφανή αυτή την παιδαγωγική διάσταση, καθώς δεν δηµιουργεί την αίσθηση της εξαίρεσης και της διαφοράς αλλά εξασφαλίζει τις συνθήκες συλλογικής ζωής όπου καλλιεργούνται σχέσεις ανταλλαγής και αλληλοδράσης πέρα από τις διαφορετικές υποστάσεις των πολιτών. Έτσι, ενώ ο σχεδιασµός των κτιρίων λαµβάνει υπόψη τη διαφορετικότητα, τη διαχειρίζεται µε διακριτικότητα και κοινωνικό-πολιτιστική ευαισθησία. Σε αυτό το πλαίσιο, ο κάθε πολίτης, λειτουργώντας σε χώρους όπου το διαφορετικό συνυπάρχει χωρίς διαχωριστικές γραµµές, θα µάθει να το σέβεται και να το αποδέχεται ανεπιφύλακτα και σε κάθε πτυχή της κοινωνικής ζωής. 15

11 Η σχέση των ΑΜΕΑ µε τα ηµόσια Κτίρια Παρουσίαση Χώρων/ ιαδροµές& Μαρτυρίες/ Αφηγήσεις Η µειωµένη κινητικότητα σε συνδυασµό µε τη δυσκολία πρόσβασης στα ηµόσια κτίρια είναι φανερό ότι έχει σηµαντικές συνέπειες στην ψυχολογία των ΑΜΕΑ. Η αδυναµία πρόσβασης στο περιβάλλον χωρίς τη Βοήθεια άλλων δηµιουργεί στο άτοµο αρκετά ψυχολογικά προ-βλήµατα, τα οποία σχετίζονται µε το γεγονός ότι αισθάνεται απόλυτα εξαρτώµενο από τρίτους ως προς τη συχνότητα και τη χρονική περίοδο της µετακίνησης του. Τα ΑΜΕΑ αισθάνονται ανήµπορα να χειρισθούν το χρόνο και τη δυνατότητα αυτόνοµης ικανοποίησης των επιθυµιών τους. Το άτοµο το οποίο δεν έχει περιθώρια επιλογών στερείται της «ελευθερίας» συνεύρεσης µε ανθρώπους που επιλέγει, αισθάνεται κοινωνικά αποκλεισµένο και τελικά στερείται των βασικών ανθρωπίνων δικαιωµάτων τα οποία εξασφαλίζονται και από το Σύνταγµα της χώρας. Επιπλέον, για τους ηλικιωµένους η µορφή αυτή εξάρτησης συνδέεται µε αίσθηµα πανικού, καταθλιπτικά επεισόδια, ανορεξία, ελάττωση οµιλίας, απαισιοδοξία, καθώς και αίσθηµα απουσίας νοήµατος ζωής (Στεφάνου κ.ά., 1993). ύο από τα βασικά στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η διαχείριση και η κυριαρχία στο χώρο και στο χρόνο. Η ανθρώπινη ζωή δεν είναι παρά η κατάκτηση και η διεύρυνση των καθηµερινών δεδοµένων που σχετίζονται µε το χώρο και το χρόνο. Ένα περιβάλλον θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως «ανάπηρο» όταν εµποδίζει το άνοιγµα και το ξεπέρασµα αυτών των ορίων. Σε αυτό το πνεύµα, κάθε φορά που ένας χώρος εµποδίζει ή Βιώνεται ως εµπόδιο στην ουσία επιδρά ανασταλτικά στην ανέλιξη της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο σύγχρονος άνθρωπος για την επιβίωση του πρέπει να εργάζεται και να συναλλάσσεται. Εάν δεν µπορούν να εξασφαλιστούν αυτές οι δύο προσδοκίες, στην ουσία στερείται του δικαιώµατος της κοινωνικοποίησης και έχει ως αποτέλεσµα τον κοινωνικό αποκλεισµό του. Αν τα ψυχο-κοινωνικά προβλήµατα που δηµιουργούνται στα ΑΜΕΑ από την αδυναµία αυτόνοµης πρόσβασης στον περιβάλλοντα χώρο κρίνονται ως σηµαντικά, τα οικονοµικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν είναι ζωτικής σηµασίας. Το θέµα του επαγγελµατικού προσανατολισµού και της επαγγελµατικής αποκατάστασης είναι ισοδύναµα µε την επιβίωση του ατόµου. Η δυνατότητα κινητικότητας αποτελεί το σηµαντικότερο κριτήριο για την επαγγελµατική τους ανεξαρτησία. Ο S. Goldsmith (1999) αναφέρει ότι πέρα από την ιατρική υπάρχει και η κοινωνική πλευρά της αναπηρίας, όπου τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες δηµιουργούνται από τους κοινωνικούς και τους θεσµικούς περιορισµούς, καθώς και τα αρχιτεκτονικά εµπόδια, τα οποία όλα µαζί συµβάλλουν στον κοινωνικό αποκλεισµό των ατόµων αυτών. Παράλληλα, υπάρχει και η «αρχιτεκτονική αναπηρία» (architectural disability), η οποία όµως δεν συσχετίζεται άµεσα µε την ιατρική αναπηρία (medical disability), καθώς υπάρχουν άτοµα µε ειδικές ανάγκες το οποία δεν είναι περισσότερο ευάλωτα στην αρχιτεκτονική αναπηρία από ό,τι οι σωµατικά υγιείς. Η αρχιτεκτονική αναπηρία αναδύεται όπου υπάρχουν κτιριακό εµπόδια και έτσι δεν επηρεάζει έναν συγκεκριµένο πληθυσµό µε ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τον οποίο θα µπορούσαµε να τον χαρακτηρίσουµε ως «ανάπηρο». Η αρχιτεκτονική, όπως και η κοινωνική αναπηρία δεν αφορούν µόνο τα άτοµα µε ειδικές ανάγκες αλλά και εκείνους τους πολίτες που χρησιµοποιούν µε µεγαλύτερη συχνότητα τα δηµόσια κτίρια Η αρχιτεκτονική αναπηρία είναι συνώνυµη µε τις αρχιτεκτονικές διακρίσεις (architectural discrimination), µε την έννοια ότι ο χρήστης του κτιρίου βρίσκεται σε µειονεκτική θέση από κάποιο στοιχείο του κτιρίου που του προκαλεί αυτή τη µειονεξία, ενώ σε µία άλλη περίπτωση ένας άλλος αρχιτέκτονας θα µπορούσε να είχε χρησιµοποιήσει ένα άλλο µέσο που δεν θα µείωνε τις ικανότητες του χρήστη. Η νέα αντίληψη στο σχεδιασµό των κτιρίων, πέρα από την άρση των εµποδίων για όλους τους πολίτες, αποτελεί και µια αναθεώρηση του τρόπου ζωής και δίνει νέα συσχέτιση ανάµεσα σε αυτό που θεωρείται ατοµικό πρόβληµα και στη συλλογική ευθύνη. Η απαίτηση είναι το περιβάλλον να αξιοποιήσει σε µέγιστο Βαθµό τη λειτουργικότητα των πολιτών. 16

12 17

13 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΟΝ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΩΝ Εξειδίκευση χώρων Οι βασικές αρχές που διέπουν την «Ευρωπαϊκή Αντίληψη για την Προσβασιµότητα» (European Concept for Accessibility), οι οποίες διαµορφώθηκαν κατόπιν αιτήµατος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας το 1987 και βασίζονται στις παγκόσµιες αρχές σχεδιασµού (Universal design principles), αφορούν τα σχέδια κτιρίων, τις υποδοµές, τα προϊόντα δόµησης και κατανάλωσης και είναι οι ακόλουθες: Στόχος είναι η δόµηση ενός περιβάλλοντος που θα είναι άνετο, ασφαλές και ευχάριστο προς χρήση του κάδε πολίτη, συµπεριλαµβανοµένων και των ανθρώπων µε ειδικές ανάγκες. Σύµφωνα µε τις παγκόσµιες αρχές σχεδιασµού, απορρίπτεται ο διαχωρισµός των ατόµων σε υγιείς/ ικανούς και ΑΜΕΑ. Ο παγκόσµιος σχεδιασµός προβλέπει συµπληρωµατικές επεµβάσεις όπου κρίνεται απαραίτητο. (CCPT, 1990) Έχει διαπιστωθεί ότι η πρόσβαση των ΑΜΕΑ σε ηµόσιους χώρους διευκολύνεται µε επεµβάσεις σε αρχιτεκτονικά στοιχεία, οι οποίες πρέπει να είναι ανάλογες µε τη µορφή αναπηρίας των εµποδιζόµενων ατόµων. Για άτοµα µε κινητικά προβλήµατα: Είσοδοι (α) Ράµπες ατόµων και αµαξιδίων (µη ολισθηρές επιφάνειες). (β) Πόρτες (συρόµενες, πλάτος της πόρτας, χώροι στάθµευσης κοντά σε είσοδο των κτιρίων). (γ) Ανελκυστήρες (διαστάσεις). Εσωτερικοί χώροι (α) Πατώµατα, κατώφλια, δάπεδα, (β) ιακόπτες, φωτισµός. (γ) Χώροι υγιεινής (στο ισόγειο, ειδικά κατασκευασµένοι για ΑΜΕΑ, ευρυχωρία), (δ) ηµόσια τηλέφωνα (χαµηλό ύψος). (ε) ιάδροµοι (ευρυχωρία, ώστε να επιτρέπεται η κίνηση των αµαξιδίων). (στ) Εργονοµική διαρρύθµιση επίπλων. Ρύθµιση καταψυκτών. 18

14 Για άτοµα µε αισθητηριακά προβλήµατα Τυφλοί (εκ γενετής, εξ ατυχήµατος /εξ ασθενείας) ή άτοµα µε προβλήµατα όρασης Άνεση χώρου. Σταθερά σηµεία αναφοράς στον χώρο. Υλικά των δαπέδων και των τοίχων του κτιρίου (συµβάλλουν στην αναγνώριση του χώρου). Επαρκής φωτισµός. Χρήση χρωµάτων και αντιθέσεις τόνων. Καθαρά, µεγάλα γράµµατα στο ύψος των µατιών. Ηχητικό σήµα για άνοδο και κάθοδο ανελκυστήρα/ διέλευση ορόφου. Ηχητικό σήµα σε φωτεινούς σηµατοδότες που βρίσκονται κοντά σε δηµόσια κτίρια. Κωφοί / Βαρήκοοι Ρύθµιση έντασης του τηλεφώνου. Ηχητικό ή οπτικό σήµα για άνοδο και κάθοδο ανελκυστήρα/ διέλευση ορόφου. Όλα τα αρχιτεκτονικά και σχεδιαστικά χαρακτηριστικά, τα οποία έχουν ως στόχο τη διευκόλυνση των ατόµων µε προσωρινές ή µόνιµες ειδικές ανάγκες, µπορεί να αποβούν ωφέλιµα για όλους τους πολίτες. Σε πολλές περιπτώσεις περισσότεροι άνθρωποι χωρίς ειδικές ανάγκες βρίσκουν τα χαρακτηριστικά αυτά χρήσιµα. Εποµένως, η φιλοσοφία οργανισµών και εταιριών όπως το «Design for All» και το «European Concept for Accessibility» είναι να σχεδιάζουν υπηρεσίες και περιβάλλοντα τα οποία να διευκολύνουν το σύνολο των πολιτών και όχι µόνο τα ΑΜΕΑ. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει µικρότερη ανάγκη για προσαρµογές για όσους λειτουργούν διαφορετικά εξαιτίας σωµατικών, αισθητηριακών ή γνωστικών µειονεξιών, ηλικίας ή βάρους/ µεγέθους. Η συµβολή της τεχνολογίας στην προσβασιµότητα Παράλληλα µε τις εργονοµικές διευθετήσεις στον περιβάλλοντα χώρο, πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερο η συµβολή της τεχνολογίας στο θέµα της προσβασιµότητας των ΑΜΕΑ. Η τεχνολογία τα τελευταία χρόνια έχει σηµειώσει τεράστια πρόοδο και τα βοηθήµατα που προσφέρει, ανάλογα µε το πρόβληµα που αντιµετωπίζει το κάθε άτοµο, είναι ουσιαστικά. Τα αναπηρικά καθίσµατα, οι εφαρµογές της ηλεκτροκίνησης, κάθε είδους αυτοµατισµοί έχουν απλοποιήσει τις ανθρώπινες δραστηριότητες και έχουν συµβάλλει σηµαντικά στην ανεξαρτητοποίηση του ατόµου. Ακόµα και τα άτοµα µε σοβαρές αναπηρίες µπορούν σήµερα να µετακινηθούν, να συναναστραφούν µε συνανθρώπους τους και να συµµετάσχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες, κάτι που λίγα χρόνια πριν ήταν αδιανόητο. Τεχνολογίες Αιχµής 19

15 Μια άλλη σηµαντική συµβολή στο χώρο της επικοινωνίας, της εξυπηρέτησης αναγκών, της µάθησης, της ψυχαγωγίας αλλά και της έκφρασης προσφέρουν οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές. Σήµερα η χρήση τους είναι ευρέως διαδεδοµένη ανάµεσα σε άτοµα µε κινητικές αναπηρίες, προβλήµατα όρασης, ακοής, νοητικής υστέρησης ή µαθησιακών διαταραχών. Ο ΗΥ επιτρέπει στο άτοµο να λειτουργήσει µε τους δικούς του ρυθµούς και να εκπαιδευτεί, να επικοινωνήσει ή να ψυχαγωγηθεί µέσα από το συνδυασµό εικόνας, ήχου και κίνησης που αποτελούν έντονα ερεθίσµατα. 20

16 ΓΕΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Α.- Νόµοι - Προεδρικά ιατάγµατα - Υπουργικές Αποφάσεις 1. Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός, νόµος 1577/85 (άρθρο 29 παρ. 5α και 56) (ΦΕΚ 210/ ). Νοµοθεσία 2. Τροποποίηση διατάξεων του «Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού» νόµος 2831/2000 (άρθρο 28, ειδικές ρυθµίσεις για την εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες), (ΦΕΚ 140/ ). 3. Οργάνωση και λειτουργία του Εθνικού Συστήµατος Κινητικής Φροντίδας, νόµος 2646/98 (άρθρο 13 «Νέα κέντρα κοινωνικής φροντίδας» και άρθρο 17 «Μέτρα προστασίας ΑΜΕΑ»). (ΦΕΚ, 236/ ). 4. Τροποποίηση, συµπλήρωση και κωδικοποίηση διατάξεων περί κινηµατογράφων, αναγκαστικός νόµος 445/1937 (ΦΕΚ, 22/ ). 5. Όροι, προϋποθέσεις και διαδικασία για την ίδρυση, λειτουργία και µεταβίβαση Κέντρων Αποθεραπείας και Αποκατάστασης από φυσικά πρόσωπα ή ΝΠΙ, Προεδρικό ιάταγµα 395/1993 (ΦΕΚ, 166/ ). Εκδόθηκε µε νοµοθετική εξουσιοδότηση του άρθρου 10 του νόµου 2072/1992 (ΦΕΚ, 125/ ). 6. Ελάχιστες προδιαγραφές ασφαλείας και υγείας στους χώρους εργασίας σε συµµόρφωση µε την οδηγία 89/654/ΕΟΚ, Προεδρικό ιάταγµα 16/1996 (άρθρο 10, παράρτηµα!, παραγρ. 22 και παράρτηµα II, παράγραφος 21) (ΦΕΚ 10/ ). 7. Κανονισµός ενδιαιτήσεως και καθορισµού αριθµού επιβατών των επιβατηγών πλοίων, Προεδρικό ιάταγµα 101/95 (άρθρο 11, απαιτήσεις για επιβάτες µε ειδικές ανάγκες) (ΦΕΚ, 61/ ). 8. Περί κανονισµού θεάτρων και κινηµατογράφων. Βασιλικό ιάταγµα 15/1956 (ΦΕΚ, 123/ ). 9. Κτιριοδοµικός κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (ΦΕΚ, 29/ ). 10. Κανονισµός άρσης αρχιτεκτονικών εµποδίων από τα κτίρια υγείας και πρόνοιας για τη διευκόλυνση της χρήσης τους από ανάπηρους και άτοµα µειωµένης κινητικότητας, Υπουργική Απόφαση Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας ΤΥ/Β/1 215/ ( εν δηµοσιεύθηκε στο ΦΕΚ). 11. Προϋποθέσεις ίδρυσης και λειτουργίας στέγης ηµιαυτόνοµης διαβίωσης ΑΜΕΑ, Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, Υπουργική Απόφαση Γ4α/Φ201/1791/98, (ΦΕΚ, 517/ ) και διόρθωση σφαλµάτων της ίδιας απόφασης (ΦΕΚ, 579/ ). 12. Τεχνικές προδιαγραφές τουριστικών εγκαταστάσεων. Απόφαση του Γενικού Γραµµατέα EOT αρ / (πρόβλεψη για άτοµα µε ειδικές ανάγκες) (ΦΕΚ, 557/ ). 13. Τροποποίηση της προηγούµενης απόφασης όσον αφορά τον αριθµό των δωµατίων για χρήστες αµαξιδίων. Απόφαση του Γενικού Γραµµατέα EOT / ( εν έχει δηµοσιευθεί στο ΦΕΚ). 21

17 Β. Εγκύκλιοι Οδηγίες 1. Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998). 2. Εξασφάλιση πρόσβασης και εξυπηρέτησης εµποδιζόµενων ατόµων στις δηµόσιες υπηρεσίες κ.λ.π. Εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης µε αρ. ΙΑΠ /26534/ Έλεγχος ειδικών κτιρίων για την αυτόνοµη διακίνηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες. Εγκύκλιος του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων αρ. πρωτ. 3400/ Εξασφάλιση πρόσβασης και διευκόλυνσης εµποδιζόµενων ατόµων και ΑΜΕΑ στις δηµόσιες υπηρεσίες. Εγκύκλιος του Υπουργείου Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης µε αρ. ΙΑΠ /Γ2γ/6750/ Με τον ίδιο τίτλο εγκύκλιος του ίδιου Υπουργείου µε αρ. ΙΑΠ /Γ2γ/10649/ Εγκύκλιος αρ. πρωτ από της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τη διευκόλυνση πρόσβασης των ΑΜΕΑ στους Ιερούς Ναούς. II. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Οι προδιαγραφές για τη διαµόρφωση προσπελάσιµων εξωτερικών χώρων διακίνησης πεζών και ατόµων µειωµένης κινητικότητας περιέχονται στις διατάξεις: Α. Γενικά 1. Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός, νόµος 1577/1985 (άρθρα 17,26,29) (ΦΕΚ, 210/ ). 2. Τροποποίηση διατάξεων του «Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού» νόµος 2831/2000 (άρθρο 28 παρ. 3 και 8, ειδικές ρυθµίσεις για την εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες) (ΦΕΚ, 140/ ). 3. Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων σχετικά µε τις προσόδους των Οργανισµών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, νόµος 1080/80 (ΦΕΚ, 246/ ). 4. Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας, νόµος 2696/99 (άρθρα 7α, 41, 102, σήµατα Ρ-71, Ρ-72, Π- 6Ο, Π-71, Πρ-4δ, Πρ-4ε), (ΦΕΚ 57/ ). 5. Κτιριοδοµικός Κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (άρθρα 14, 16, 32) (ΦΕΚ 29/ ). 6. Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.. Κεφάλαιο 2. 22

18 Β. Σήµανση 1. Εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες από τις δηµόσιες υπηρεσίες και τους φορείς του δηµοσίου τοµέα. Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών ΙΑ Π 4291/ Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998). 3. Τροποποίηση διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για ΑΜΕΑ νόµος 1485/1984, (άρθρο7) (ΦΕΚ, 159/ ). Γ. Ράµπες 1. Κτιριοδοµικός Κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (άρθρα 14, 16, 29 παρ. 5α) (ΦΕΚ, 29/ ). 2. Εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες από τις δηµόσιες υπηρεσίες και τους φορείς του δηµοσίου τοµέα. Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών ΙΑ Π 4291/ Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998) Κεφάλαιο 2. III. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ Α. Γενικά 1. Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός, νόµος 1577/1985 (άρθρο 29, παρ. 5α, 56, πρόσβαση εισόδων και ορόφων ηµοσίων Κτιρίων) (ΦΕΚ, 210/ ). 2. Κτιριοδοµικός Κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (άρθρο 16, χειρολισθήρες, κουπαστές) (ΦΕΚ, 29/ ). 3. Εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες από τις δηµόσιες υπηρεσίες και τους φορείς του δηµοσίου τοµέα. Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών ΙΑ Π 4291/ Είσοδοι χώρων υποδοχής. 4. Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998), είσοδοι χώρων υποδοχής, καρτοτηλέφωνα, διάδροµοι. Β. Χώροι Υγιεινής 1. Τροποποίηση διατάξεων του «Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού» νόµος 2831/2000 (άρθρο 28, ειδικές ρυθµίσεις για την εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες), (ΦΕΚ, 140/ ). 2. Εξυπηρέτηση ατόµων µε ειδικές ανάγκες από τις δηµόσιες υπηρεσίες και τους φορείς του δηµοσίου τοµέα. Εγκύκλιος Υπουργείου Εσωτερικών ΙΑ Π 4291/ Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998) Κεφάλαιο 8. 23

19 Γ. Ανελκυστήρες 1. Γενικός Οικοδοµικός Κανονισµός, νόµος 1577/1985 (άρθρο 29 παρ. 5α} (ΦΕΚ, 210/ ). 2. Τροποποίηση διατάξεων του «Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού» νόµος 2831/2000 (άρθρο 28 παρ. 2), (ΦΕΚ, 140/ ). 3. Κτιριοδοµικός Κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (άρθρο 29) (ΦΕΚ, 29/ ). 4. Κατασκευή, εγκατάσταση και λειτουργία ανελκυστήρα προσώπων, φορτίων και µικρών φορτίων σε ανελκυστήρα, Υπουργική Απόφαση Υπουργείου Βιοµηχανίας ΒΑ/Φό/12550/442 (ΦΕΚ, 397/6-8-87). 5. Σχετικές προδιαγραφές ΕΛΟΤ Ε.Ν Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση 1998) Κεφάλαιο 5.. Κλίµακες 1. Κτιριοδοµικός Κανονισµός, Υπουργική Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 3046/304/89 (άρθρο 13) (ΦΕΚ, 29/ ). 2. Οδηγίες Σχεδιασµού του Γραφείου Μελετών για τα ΑΜΕΑ του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. (έκδοση1998) Κεφάλαιο

ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. «Άτομα με αναπηρία και εργασία: εμπόδια και δικαιώματα» Εισηγητής: Γιάννης Λυμβαίος. Γεν. Γραμματέας ΕΣΑμεΑ

ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. «Άτομα με αναπηρία και εργασία: εμπόδια και δικαιώματα» Εισηγητής: Γιάννης Λυμβαίος. Γεν. Γραμματέας ΕΣΑμεΑ ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α. «Άτομα με αναπηρία και εργασία: εμπόδια και δικαιώματα» Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων «Αντώνης Τρίτσης», Σάββατο 13/1/2018 Εισηγητής: Γιάννης Λυμβαίος Γεν. Γραμματέας ΕΣΑμεΑ Διάρθρωση Εισήγησης

Διαβάστε περισσότερα

Αναπηρία: όροι και ορισμοί. Η έννοια της διαφορετικότητας

Αναπηρία: όροι και ορισμοί. Η έννοια της διαφορετικότητας Αναπηρία: όροι και ορισμοί Η έννοια της διαφορετικότητας Η Αναπηρία στην Αρχαία Ελλάδα Ο Όμηρος στην Οδύσσεια αναφέρει τον τυφλό ποιητή, ο οποίος συχνά ήταν προσκεκλημένος στο παλάτι και είχε την εύνοια

Διαβάστε περισσότερα

Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία

Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία Εύλογες προσαρμογές Προσπελασιμότητα Σύμφωνα με το άρθρο 9 της Σύμβασης δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία και η προσβασιμότητα ορίζεται ως:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ : ΣΕΥΠ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ I I ΘΕΜΑ: ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (Α. Μ. Ε. Α) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κα. ΚΥΠΑΡΙΣΣΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Κεφάλαιο 6. ΣΗΜΑΝΣΗ 1. ΟΡΙΣΜΟΣ Ονοµάζεται σήµανση το σύνολο των συµβόλων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ. ΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Η ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ. ΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Η ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ. ΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Γιάννης Μπερτσιµάς, Πρόεδρος Επιτροπής Προσβασιµότητας Υ.Μ.ΕΠ. ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΕΜΠΟ ΙΖΟΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΣΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη της προσβασιμότητας του σχολείου μας

Μελέτη της προσβασιμότητας του σχολείου μας Βιωματική δράση: Μελέτη της προσβασιμότητας του σχολείου μας Γυμνάσιο Λ.Τ. Παξών Σχολικό έτος: 2015-2016 Τάξη: α γυμνασίου Υπεύθυνη εκπαιδευτικός: Λιανού Σταυρούλα ΠΕ17.01 Ας προσπαθήσουμε να δούμε αλλιώς

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες Κοκαρίδας Δημήτριος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Ορισμός Υγείας

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες Τομέα Κοινωνιολογίας

Μελέτες Τομέα Κοινωνιολογίας 1992 Πολιτιστικά πρότυπα σεξουαλικότητας στη σύγχρονη Ελλάδα Συνεργαζόμενοι φορείς : Universal Encyclopedia of Sexuality Έναρξη : 1992 - Λήξη : 1993 Στόχος του έργου ήταν ο προσδιορισμός των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Οδικής Ασφάλειας 10 & 11 Οκτωβρίου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Παρουσίαση ιονυσίου Αντ. Καλαντζή

Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Οδικής Ασφάλειας 10 & 11 Οκτωβρίου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Παρουσίαση ιονυσίου Αντ. Καλαντζή Τρίτο Πανελλήνιο Συνέδριο Οδικής Ασφάλειας 10 & 11 Οκτωβρίου ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Παρουσίαση ιονυσίου Αντ. Καλαντζή "ΤΡΟΧΟΓΝΩΜΩΝ" 1 2 Στην ΕΕ στα 30% των Τροχαίων εµπλέκονται άµεσα ή έµµεσα ΠΕΖΟΙ Στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ»

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ» «H AΠΑΣΧΟΛΗΣΗ A ΩΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ» Ημερίδα του ΠΑΣΥΠΚΑ «Δράσεις ένταξης των κινητικά αναπήρων στην παραγωγική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Κεφάλαιο 7. ΕΙΣΟ ΟΙ ΚΤΙΡΙΩΝ 1. ΓΕΝΙΚΑ Η ΕΙΣΟ ΟΣ κάθε κτιρίου είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 1η: Εισαγωγή, Έννοιες, Ορισμοί Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο Σηµείωση: Τα παρακάτω ευρήµατα / αποτελέσµατα προέκυψαν από την αξιολόγηση των φορέων από τους εκπαιδευόµενους και δεν αποτελούν

Διαβάστε περισσότερα

Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης. µάθηση Απορρίπτοντας στερεότυπες αντιλήψεις και κατηγοριοποιήσεις

Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης. µάθηση Απορρίπτοντας στερεότυπες αντιλήψεις και κατηγοριοποιήσεις Σύγχρονες αντιλήψεις στο χώρο της παιδαγωγικής Επιστήµης θεωρούν την Ειδική Αγωγή αναπόσπαστο τµήµα ολόκληρης της Εκπαίδευσης Σε µια κοινωνία ίσων ευκαιριών όλοι έχουν δικαίωµα στην εκπαίδευση και τη µάθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Κων/νος Καλέμης, Άννα Κωσταρέλου, Μαρία Αγγελική Καλέμη Εισαγωγή H σύγχρονη τάση που επικρατεί

Διαβάστε περισσότερα

AμεΑ: Ένας απ όλους μας.

AμεΑ: Ένας απ όλους μας. AμεΑ: Ένας απ όλους μας. www.edrive.yme.gov.gr ΑμεΑ: Δικαίωμα στη μετακίνηση Η άνετη και ανεμπόδιστη μετακίνηση είναι δικαίωμα όλων των χρηστών της οδού. Η αυτόνομη μετακίνηση των ανθρώπων με αναπηρίες

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία.

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Ανάμεσα στους πολλούς ορισμούς της αναπηρίας διακρίνονται αυτοί που δίνουν έμφαση -στο φυσικό μειονέκτημα τουατόμουωςβιολογικού

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 1. ΓΕΝΙΚΑ Κεφάλαιο 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1.1.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Ανάγκη υποστήριξης για προσωπική αυτονομία... 3 Ανεξάρτητη διαβίωση... 3 Αντισταθμιστικά μέσα... 3 Άτομα με μειωμένη κινητικότητα....

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Αιρεσιμότητα 3. Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης

Γενική Αιρεσιμότητα 3. Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης Γενική Αιρεσιμότητα 3 ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΣΠΑ 2014-2020 Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης Το κείµενο αυτό αποτελεί το σχεδιασµό εκπαιδευτικής παρέµβασης, η οποία θα επιτρέψει τη δηµιουργία µιας κοινής αντίληψης

Διαβάστε περισσότερα

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Α/ Α Α1 Περιγραφή Πεδίο ΤΔΕ Εξειδίκευση Κατάσταση Τιμή Αιτιολόγηση Η Πράξη εμπίπτει στις θεματικές προτεραιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ICF. Σοβαρή Αναπηρία: ορισμός μέσω του ICF Θέμα 1

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ICF. Σοβαρή Αναπηρία: ορισμός μέσω του ICF Θέμα 1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ICF Σοβαρή Αναπηρία: ορισμός μέσω του ICF Θέμα 1 Τα τελευταία χρόνια, η αντίληψη για τα άτομα με αναπηρία έχει αλλάξει και αυτό έχει οδηγήσει στην ανάγκη αναγνώρισης των ίσων δικαιωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Κεφάλαιο 5. ΜΗΧΑΝΙΚΑ ΜΕΣΑ ΚΑΛΥΨΗΣ ΥΨΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΑΦΟΡΩΝ 1. ΓΕΝΙΚΑ Πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο 1 ΚΤΕΛ Ν. ΞΑΝΘΗΣ

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο 1 ΚΤΕΛ Ν. ΞΑΝΘΗΣ Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο 1 ΚΤΕΛ Ν. ΞΑΝΘΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ Κατηγορία: Κτίριο υπηρεσίας µεταφορών 60,28 Στην αρµοδιότητα της Υπηρεσίας περιλαµβάνονται: Έκδοση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ. Πίνακας περιεχοµένων

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ. Πίνακας περιεχοµένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ Τόµος Α ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ Πίνακας περιεχοµένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... ΜΕΡΟΣ Α ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

«Η προώθηση της Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και Απασχόλησης των Ατόμων με Αναπηρίες» ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

«Η προώθηση της Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και Απασχόλησης των Ατόμων με Αναπηρίες» ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ «Η προώθηση της Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και Απασχόλησης των Ατόμων με Αναπηρίες» ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ Άτομο με ΣΠΑΝΙΟ ΝΟΣΗΜΑ= Άτομο με ΑΝΑΠΗΡΙΑ; Νόσημα= πάθηση, αρρώστια, ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

«Σύγχρονα ολοκληρωμένα προγράμματα για τα ΑμεΑ»

«Σύγχρονα ολοκληρωμένα προγράμματα για τα ΑμεΑ» «Σύγχρονα ολοκληρωμένα προγράμματα για τα ΑμεΑ» Χαιρετισμός του δημάρχου Νεάπολης-Συκεών Σίμου Δανιηλίδη στη δημόσια παρουσίαση και υπογραφή του Συμφώνου Συνεργασίας της Μητροπολιτικής Αναπτυξιακής Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/0278(COD) της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/0278(COD) της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού 2015/0278(COD) 3.1.2017 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού προς την Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ)

Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ) Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού 14-15 Μαΐου 2013 Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ) Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Κ ο υ ρ ο υ π έ τ

Διαβάστε περισσότερα

Δικαιώματα & Υπηρεσίες για τα Άτομα με Νοητική Αναπηρία

Δικαιώματα & Υπηρεσίες για τα Άτομα με Νοητική Αναπηρία Δικαιώματα & Υπηρεσίες για τα Άτομα με Νοητική Αναπηρία Ελένη Δημητρίου Ψυχολόγος Λειτουργός Έγκαιρης Παιδικής Παρέμβασης Επιτροπή Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Νοητική Αναπηρία Επιτροπή Προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Νομοθεσία απασχόλησης για θέματα αναπηρίας Η εργασία είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων συμπεριλαμβανομένου των ανθρώπων με αναπηρία όπως αυτό ορίζεται και προστατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη και Λειτουργία του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ.

Ανάπτυξη και Λειτουργία του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ. ΠΡΑΞΗ: «ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ» Εντάσσεται στο πλαίσιο του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Ευρωπαϊκό Κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ EQUAL ΕΡΓΟ: ΠΡΟΚΛΗΣΗ

ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ EQUAL ΕΡΓΟ: ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ EQUAL ΕΡΓΟ: ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΥΠΟΕΡΓΟ 1: «ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΠΟΥ ΒΙΩΝΟΥΝ ΑΠΛΕΣ Ή ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΣΕ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη ενός προτύπου αξιολόγησης και βελτίωσης προσβασιμότητας σε επίπεδο Δήμου. Παναγιώτης Τσαλής Δρ. Πολιτικός Μηχανικός

Ανάπτυξη ενός προτύπου αξιολόγησης και βελτίωσης προσβασιμότητας σε επίπεδο Δήμου. Παναγιώτης Τσαλής Δρ. Πολιτικός Μηχανικός Ανάπτυξη ενός προτύπου αξιολόγησης και βελτίωσης προσβασιμότητας σε επίπεδο Δήμου Παναγιώτης Τσαλής Δρ. Πολιτικός Μηχανικός Εισαγωγή Αναπηρία: όχι η κατάσταση ενός ατόμου... αλλά το αποτέλεσμα της σχέσης:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Τόμος Γ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Σύνοψη Το τετράτομο έργο "Εισαγωγή στην ειδική παιδαγωγική" αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις για την εξειδίκευση της διάστασης της αναπηρίας κατά την εφαρμογή του Ε.Π. Περιφερειακή Στρατηγική για την Αναπηρία

Προτάσεις για την εξειδίκευση της διάστασης της αναπηρίας κατά την εφαρμογή του Ε.Π. Περιφερειακή Στρατηγική για την Αναπηρία Προτάσεις για την εξειδίκευση της διάστασης της αναπηρίας κατά την εφαρμογή του Ε.Π. Περιφερειακή Στρατηγική για την Αναπηρία Κομοτηνή, 25.11.2015 Εισηγητής: Λογαράς Δημήτρης, στέλεχος ΕΣΑμεΑ Το Υποέργο

Διαβάστε περισσότερα

Απαιτήσειςτουνέουθεσμικούπλαισίουγιατημη διάκριση λόγω αναπηρίας και την προσβασιμότητα: Βασικό εργαλείο για την αναστροφή της εικόνας

Απαιτήσειςτουνέουθεσμικούπλαισίουγιατημη διάκριση λόγω αναπηρίας και την προσβασιμότητα: Βασικό εργαλείο για την αναστροφή της εικόνας Απαιτήσειςτουνέουθεσμικούπλαισίουγιατημη διάκριση λόγω αναπηρίας και την προσβασιμότητα: Βασικό εργαλείο για την αναστροφή της εικόνας Κομοτηνή, 25.11.2015 Εισηγήτρια: Χριστοφή Μαρίλυ, Εμπειρογνώμων προσβασιμότητας,

Διαβάστε περισσότερα

Πλάκες Πεζοδρομίου για Α.Μ.Ε.Α. Παρουσίαση από την

Πλάκες Πεζοδρομίου για Α.Μ.Ε.Α. Παρουσίαση από την Πλάκες Πεζοδρομίου για Α.Μ.Ε.Α. Παρουσίαση από την Μια μεγάλη κατηγορία συμπολιτών μας, χαρακτηρίζονται ως «άτομα με ειδικές ανάγκες». Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει άτομα με αναπηρίες, που αντιμετωπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

6. ΣΗΜΑΝΣΗ. 1. Ορισμός. 2. Γενικές αρχές σήμανσης

6. ΣΗΜΑΝΣΗ. 1. Ορισμός. 2. Γενικές αρχές σήμανσης 6. ΣΗΜΑΝΣΗ 1. Ορισμός Ονομάζεται σήμανση το σύνολο των συμβόλων και κειμένων που διευκολύνουν στον προσανατολισμό και στην κίνηση όλων των ατόμων στο δομημένο περιβάλλον. Ακόμη σήμανση θεωρείται και κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας»

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 Πράξεις: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ) στα Δημοτικά Σχολεία» Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 & 3 ως υποψήφιες

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση «Πιλοτική Μελέτη Προσβασιµότητας σε Ο.Τ.Α. στη ιασυνοριακή Περιοχή»

Παρουσίαση «Πιλοτική Μελέτη Προσβασιµότητας σε Ο.Τ.Α. στη ιασυνοριακή Περιοχή» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ Ε ΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑ Α-ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ 2007-2013 Τίτλος Έργου: ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Άξον ας Προτεραιότητας 1. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Περιοχή Παρέµβασης 1.3: Συν εργασία και ικτύωση για την

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 10η Διαταραχές Αισθητηρίων

Διάλεξη 10η Διαταραχές Αισθητηρίων ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Διάλεξη 10η Διαταραχές Αισθητηρίων Κοκαρίδας Δημήτριος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Αισθητηριακές Διαταραχές Διαταραχές κατά

Διαβάστε περισσότερα

Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία

Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία Γυναίκες - Αναπηρία Υγεία Ελένη Νταλάκα Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) ΥΓΕΙΑ Επαγγελματίες Θύματα βίας Γυναίκες (ηλικιωμένες, ανήλικες, Ρομά, πρόσφυγες, μετανάστριες, εξαρτημένες,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ Τόµος Γ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Πίνακας περιεχοµένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ...` ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ... 1.

Διαβάστε περισσότερα

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Β έτος Σοφία Μπάτσιου Φεβρουάριος 2012 σκοπός Κατανόηση της φύσης και της έννοιας της αναπηρίας της έκτασης και κατηγοριοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε την επιστολή του Συλλόγου ΑµεΑ Γονέων & Φίλων «Αλκυόνη», αναφορικά µε την απόδοση νοσηλίου τροφείου από τον ΕΟΠΥΥ και

Ο Συνήγορος του Πολίτη έλαβε την επιστολή του Συλλόγου ΑµεΑ Γονέων & Φίλων «Αλκυόνη», αναφορικά µε την απόδοση νοσηλίου τροφείου από τον ΕΟΠΥΥ και 9 Οκτωβρίου 2015 Αριθµ. Πρωτ.: 188042/37749/2015 Πληροφορίες: Ευαγγελία Σκυλλάκου Υπουργείο Υγείας Γραφείο Υπουργού κ. Ανδρέα Ξανθού Αριστοτέλους 17 Τ.Κ. 10187, Αθήνα Θέµα: Απόδοση νοσηλίου-τροφείου των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΑΛΚΥΟΝΗ" Ο Σύλλογος ΑΛΚΥΟΝΗ, είναι φιλανθρωπικό σωματείο μη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΑΛΚΥΟΝΗ"

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΛΚΥΟΝΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΣΕ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ "ΑΛΚΥΟΝΗ" Ο Σύλλογος ΑΛΚΥΟΝΗ, είναι φιλανθρωπικό σωματείο μη

Διαβάστε περισσότερα

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Α/ Α Α1 Περιγραφή Εξειδίκευση Κατάσταση Τιμή Αιτιολόγηση Η Πράξη εμπίπτει στις θεματικές προτεραιότητες της παρούσας πρόσκλησης 21 Ελέγχεται αν

Διαβάστε περισσότερα

1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΘΡΩΠΟΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Γενικά 1.1. Αυτόνομη ιακίνηση και ιαβίωση Άτομα με αναπηρία είναι τα άτομα που έχουν μόνιμες ή προσωρινές βλάβες, ανικανότητες, αδυναμίες, αναπηρίες ή συνδυασμό

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Ν. Καρδαράς Αναπληρωτής καθηγητής Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Παιδιατρικής

Παναγιώτης Ν. Καρδαράς Αναπληρωτής καθηγητής Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Παιδιατρικής ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Παναγιώτης Ν. Καρδαράς Αναπληρωτής καθηγητής Αναπτυξιακής και Κοινωνικής Παιδιατρικής ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Χαρακτηρίζεται η κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασµός Θεσµικό πλαίσιο. Σύνταξη Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης. Μέτρα Προστασίας σε περίπτωση σεισµού

Σχεδιασµός Θεσµικό πλαίσιο. Σύνταξη Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης. Μέτρα Προστασίας σε περίπτωση σεισµού Σχέδια Εκκένωσης Κτιρίων Μέτρα Αντισεισµικής Προστασίας ρ Α. Κούρου Προϊσταµένη Τµηµ. Εκπαίδευσης - Ενηµέρωσης Ο.Α.Σ.Π. email: akourou@oasp.gr Ενηµερωτική Ηµερίδα: «ιαχείριση Κρίσεων Φυσικές Καταστροφές

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλούμε συμπληρώστε με το σύμβολο «ν» ή υπογραμμίστε την απάντηση που σας αντιπροσωπεύει.

Παρακαλούμε συμπληρώστε με το σύμβολο «ν» ή υπογραμμίστε την απάντηση που σας αντιπροσωπεύει. «Πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» στους Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 και 3 του Ε.Π. «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση».

Διαβάστε περισσότερα

Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές

Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές Τα περιεχόμενα του Οδηγού Τύφλωση και Εκπαίδευση Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας: Γενικές Αρχές και Προσεγγίσεις Η Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας στην περίπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Ισότητα των φύλων. http://www.esfhellas.gr/images/upcontent/documents/new/odefarm.zip

Ισότητα των φύλων. http://www.esfhellas.gr/images/upcontent/documents/new/odefarm.zip Ισότητα των φύλων Πηγή: http://www.esfhellas.gr/index.asp?node=111 ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΙΑ ΡΟΜΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΟΙ ΕΘΝΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΟ Γ' ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Γραμμές για την σωστή προσαρμογή και αξιολόγηση της προσβασιμότητας μίας ξενοδοχειακής επιχείρησης για χρήση από ΑμεΑ

Κατευθυντήριες Γραμμές για την σωστή προσαρμογή και αξιολόγηση της προσβασιμότητας μίας ξενοδοχειακής επιχείρησης για χρήση από ΑμεΑ Κατευθυντήριες Γραμμές για την σωστή προσαρμογή και αξιολόγηση της προσβασιμότητας μίας ξενοδοχειακής επιχείρησης για χρήση από ΑμεΑ Μια ξενοδοχειακή επιχείρηση που θα φιλοξενεί επισκέπτες ΑμεΑ που διακινούνται

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορική Αναδρομή. Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα

Ιστορική Αναδρομή. Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα Ιστορική Αναδρομή Η ειδική εκπαίδευση στην Ελλάδα Μοντέλο αναπηρίας Ιατρικό μοντέλο: Η αναπηρία κατανοείται από βιολογικής πλευράς και επομένως το άτομο με αναπηρία θεωρείται ότι έχει ανάγκη από ιατρική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΜΕΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΜΕΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ & ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΜΕΑ 1438 / Διάγραμμα 1 ΟΡΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Κάποιες φορές ακούμε να γίνεται συζήτηση για τα άτομα με αναπηρία. Το τελευταίο διάστημα,

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0547/1. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0547/1. Τροπολογία 26.11.2018 B8-0547/1 1 Αιτιολογική σκέψη Η Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέτρα λιτότητας επηρεάζουν αρνητικά τις γυναίκες και τα άτομα με αναπηρίες εν γένει, με αποτέλεσμα πολλαπλές διακρίσεις Η. λαμβάνοντας

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής από την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ιταλίας

Εφαρμογές Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής από την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ιταλίας Εφαρμογές Άσκησης Κοινωνικής Πολιτικής από την Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ιταλίας ΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΙΡΕΤΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Κωνσταντίνος Αργυρός, Δημοτικός Σύμβουλος Rivalta Τορίνο, Ιταλία Ελευθέριος

Διαβάστε περισσότερα

Ο Χάρτης του εθελοντισµού προς τα παιδιά στην Ελλάδα του 21 ου αιώνα

Ο Χάρτης του εθελοντισµού προς τα παιδιά στην Ελλάδα του 21 ου αιώνα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Ο Χάρτης του εθελοντισµού προς τα παιδιά στην Ελλάδα του 21 ου αιώνα Μάνθου Γιώτα Ψυχολόγος / Κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

Η προσπέλαση από το πεζοδρόμιο στο εσωτερικό του κτιρίου πρέπει να γίνεται και αυτή στο ίδιο επίπεδο.

Η προσπέλαση από το πεζοδρόμιο στο εσωτερικό του κτιρίου πρέπει να γίνεται και αυτή στο ίδιο επίπεδο. 7. ΕΙΣΟ ΟΙ ΚΤΙΡΙΩΝ 1. Γενικά Η Είσοδος κάθε κτιρίου είναι το καθοριστικότερο στοιχείο της προσβασιμότητάς του, καθορίζοντας ταυτόχρονα τον βαθμό αυτονομίας της διακίνησης των χρηστών του. Με την έννοια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΟΥ: ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΛΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΔΗΜΟΣ: ΡΟΔΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΡΟΔΟΥ ΟΔΟΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ 20 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 85100 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 22410 63036 ΦΑΞ:

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Παιδιά με ειδικές ανάγκες Κατηγορίες διαφορετικών δυνατοτήτων Διανοητικές αναπηρίες (νοητική καθυστέρηση) Μαθησιακές δυσκολίες Συναισθηματικές ή συμπεριφορικές διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΟΥ: ALTHEA BOUTQUE HOTEL ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ-ΚΑΤΑΛΥΜΑ ΔΗΜΟΣ:ΚΑΡΠΑΘΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΜΕΝΕΤΩΝ ΟΔΟΣ: ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 81152 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 2245081152 ΦΑΞ: 2245081152 EMAIL:

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

1. Η Ομάδα «Δημόσια υγεία» συζήτησε και συμφώνησε με το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου όπως αυτό περιλαμβάνεται στο Παράρτημα.

1. Η Ομάδα «Δημόσια υγεία» συζήτησε και συμφώνησε με το σχέδιο συμπερασμάτων του Συμβουλίου όπως αυτό περιλαμβάνεται στο Παράρτημα. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 17 Νοεμβρίου 2011 (21.11) (OR. en) 16620/11 SAN 234 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : προς : Θέμα : Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου την Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων (1ο

Διαβάστε περισσότερα

Ανα τυξιακή Σύµ ραξη «ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» "Ολοκληρωµένη Παρέµβαση για την Ισότιµη Συµµετοχή των Ατόµων µε Ανα ηρία στην Εργασία"

Ανα τυξιακή Σύµ ραξη «ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» Ολοκληρωµένη Παρέµβαση για την Ισότιµη Συµµετοχή των Ατόµων µε Ανα ηρία στην Εργασία Newsletter No. 3 Α ρίλιος 2007 Ανα τυξιακή Σύµ ραξη «ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» Έργο: "Ολοκληρωµένη Παρέµβαση για την Ισότιµη Συµµετοχή των Ατόµων µε Ανα ηρία στην Εργασία" Επιµέλεια: ΕΜΠΟΡΙΚΟ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Αιρεσιμότητα 3. Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης

Γενική Αιρεσιμότητα 3. Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης Γενική Αιρεσιμότητα 3 ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΣΠΑ 2014-2020 Σχεδιασμός Εκπαιδευτικής παρέμβασης Το κείµενο αυτό αποτελεί το σχεδιασµό εκπαιδευτικής παρέµβασης, η οποία θα επιτρέψει τη δηµιουργία µιας κοινής αντίληψης

Διαβάστε περισσότερα

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων»

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» «Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» Ημερίδα: «Το Δικαίωμα στην Εργασία και η καταπολέμηση των διακρίσεων: Η σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα και

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες στην ΕΕ, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ Α. ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΑΦΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Λ_2: ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΑΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΗΣ: Ανάπτυξη της υλικοτεχνικής υποδομής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στη περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (05.76.02.03) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π.Ε ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ.Ε ΠΕΙΡΑΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π.Ε ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ.Ε ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΔΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Α: Κατά τη διαδρομή μου μέσα στο τρόλεϊ Είστε επιθεωρητές για την καλή λειτουργία των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς (Μ.Μ.Μ.) και την εξυπηρέτηση των επιβατών, παρατηρήστε και αξιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0188/290. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0188/290. Τροπολογία 7.9.2017 A8-0188/290 Τροπολογία 290 Jiří Maštálka, Kostadinka Kuneva, Merja Kyllönen, Marina Albiol Guzmán, Δημήτριος Παπαδημούλης, Στέλιος Κούλογλου, Σοφία Σακοράφα εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL Έκθεση Morten

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα για τις Κοινωνικές Δομές Δήμων στο πλαίσιο του ΕΠ Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας

Ημερίδα για τις Κοινωνικές Δομές Δήμων στο πλαίσιο του ΕΠ Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας Ημερίδα για τις Κοινωνικές Δομές Δήμων στο πλαίσιο του ΕΠ Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας 2014-2020 Ενεργοποίηση των Κοινωνικών Δομών του ΘΣ 9 Λαμία 31.05.2016 Οι Πόροι του ΕΠ Το ΕΠ Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο. Περιεχόμενα

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο. Περιεχόμενα Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο Περιεχόμενα 1 ηµαρχείο ράµας... 2 2 ηµοτικό Ωδείο ράµας... 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2012-1- Α. ΜΟΥΡΟΥΖΗΣ 1 Δημαρχείο Δράμας ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΤΙΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θέµα Εργασίας: «Η έννοια της ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας. Αξιολόγηση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών από τα ηµόσια Νοσοκοµεία στην Ελλάδα και προτάσεις για τη

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο

Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο Αναλυτικά αποτελέσματα και ευρήματα αξιολόγησης ανά Υπηρεσία και Κτίριο Περιεχόμενα 1 Δημαρχείο... 2 2 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (Νομαρχία)... 8 3 Γενικό Νοσοκομείο Σερρών... 14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012-1-

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση ιεθνούς Συνάντησης AGE/inc, Κολόνια, Γερµανία 16-17 Μαΐου 2006 Στα πλαίσια ενός υπερεθνικού προγράµµατος ανταλλαγής µε χρηµατοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συναντήθηκαν εκπρόσωποι συνδέσµων

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση από την ΕΥΔ των εργαλείων για την εκπλήρωση των απαιτήσεων για την οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στο Ε.Π.

Η χρήση από την ΕΥΔ των εργαλείων για την εκπλήρωση των απαιτήσεων για την οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στο Ε.Π. Η χρήση από την ΕΥΔ των εργαλείων για την εκπλήρωση των απαιτήσεων για την οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στο Ε.Π. Κομοτηνή, 25.11.2015 Εισηγήτρια: Χριστοφή Μαρίλυ, Εμπειρογνώμων προσβασιμότητας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ ΚΑΖΟΥΛΛΑΚΗΣ ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΔΗΜΟΣ: ΡΟΔΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΡΟΔΟΥ ΟΔΟΣ: ΑΛ.ΔΙΑΚΟΥ 69 & ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΩΝΙΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 85100 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 22410 33038

Διαβάστε περισσότερα

2 ΦΥΣΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙ ΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: 2.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

2 ΦΥΣΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙ ΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: 2.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ INTERREG IV ΕΛΛΑ Α ΚΥΠΡΟΣ 2007-2013 1 η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΦΟΡΕΑΣ: ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (ΕΣΑµεΑ) ΑΞΟΝΑΣ: 2 ΦΥΣΙΚΟ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙ ΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: 2.1 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ Ο ΗΓΙΕΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ 1. ΓΕΝΙΚΑ Κεφάλαιο 8. ΗΜΟΣΙΟΙ ΧΩΡΟΙ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Απαραίτητη προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΟΥ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΕΝΟΙΚΙΑΖΟΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΙΑ ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ-ΚΑΤΑΛΥΜΑ ΔΗΜΟΣ: ΡΟΔΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΥ ΟΔΟΣ: ΚΟΛΥΜΠΙΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 85102 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 22410 56275-56140

Διαβάστε περισσότερα

Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο με αναπηρία, δεν είναι τόσο η διαφορετικότητα αυτή καθ εαυτή, όσο η αρνητική

Ένα από τα δυσκολότερα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ένα άτομο με αναπηρία, δεν είναι τόσο η διαφορετικότητα αυτή καθ εαυτή, όσο η αρνητική ...Σου Διαφορετικά! Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΣΥΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ για ΝΑ ΣΠΑΣΟΥΜΕ ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ Η Καταπολέμηση του Στίγματος και του Κοινωνικού Αποκλεισμού των Νέων με Αναπηρίες μέσω της Ευαισθητοποίησης και Κοινωνικοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Ε.Σ.Α.με.Α.

ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Ε.Σ.Α.με.Α. ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΚΙΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΠΗΡΩΝ Ε.Ο.Κ.Α. ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Ε.Σ.Α.με.Α. info@eoka.com.gr NATIONAL FEDERATION OF MOBILITY IMPAIRED PEOPLE -N.F.M.I.P.- MEMBER OF NATIONAL

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοτέο Π Κωδικοποίηση των γνωστικών περιοχών και µονάδων

Παραδοτέο Π Κωδικοποίηση των γνωστικών περιοχών και µονάδων 1 ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ Μέτρο 2.2 Αναµόρφωση Προπτυχιακών Προγραµµάτων Σπουδών ιεύρυνση τριτοβάθµιας Κατ. Πράξης 2.2.2.α Αναµόρφωση Προγραµµάτων Προπτυχιακών Σπουδών συγχρηµατοδοτείται µέσω του ΥΠΕΠΘ από την Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΗΓΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Για τη συµπλήρωση των Ερωτηµατολογίων Αυτοαξιολόγησης των Ξενοδοχείων και των Καταλυµάτων Αυτοεξυπηρέτησης

Ο ΗΓΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Για τη συµπλήρωση των Ερωτηµατολογίων Αυτοαξιολόγησης των Ξενοδοχείων και των Καταλυµάτων Αυτοεξυπηρέτησης ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Για τη συµπλήρωση των Ερωτηµατολογίων Αυτοαξιολόγησης των Ξενοδοχείων και των Καταλυµάτων Αυτοεξυπηρέτησης Προς τους Ιδιοκτήτες και τους ιευθυντές Ξενοδοχείων και Καταλυµάτων Αυτοεξυπηρέτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ Β, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ -----

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΟΥ: EPSILON ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ-ΚΑΤΑΛΥΜΑ ΔΗΜΟΣ: ΡΟΔΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΚΟΣΚΙΝΟΥ ΟΔΟΣ: ΛΕΩΦ. ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ ΦΑΛΗΡΑΚΙ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 85100 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 22410 85912, 85956,

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Μητροσύλη.

Μαρία Μητροσύλη. Μαρία Μητροσύλη Αναπλ. Καθηγήτρια Παν/μιου Δυτικής Αττικής Πρόεδρος Ειδικής Επιτροπής Ελέγχου Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Ψυχικές Διαταραχές mariamitrossili@gmail.com 1 Στη χώρα μας, το πέρασμα

Διαβάστε περισσότερα

Υπενθύµιση Εγκυκλίων Οδηγιών Λειτουργικών και Οργανωτικών Θεµάτων Τοµέα Υγείας

Υπενθύµιση Εγκυκλίων Οδηγιών Λειτουργικών και Οργανωτικών Θεµάτων Τοµέα Υγείας Υπενθύµιση Εγκυκλίων Οδηγιών Λειτουργικών και Οργανωτικών Θεµάτων Τοµέα Υγείας /ΝΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Γ.Ε.: Γ32/1300/26.9.2006 Για την εύρυθµη και αποτελεσµατική λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας του

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κ. ΦΑΝΗΣ ΠΑΛΛΗ ΠΕΤΡΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κ. ΦΑΝΗΣ ΠΑΛΛΗ ΠΕΤΡΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κ. ΦΑΝΗΣ ΠΑΛΛΗ ΠΕΤΡΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ «e-πιμενω» Θέµα ηµερίδας:

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1: ΣΤΑΘΜΕΥΣΗ & ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΧΩΡΟΥ: BAYSIDE KATSARAS ΕΙΔΟΣ ΑΠΟΓΡΑΦΟΜΕΝΟΥ ΧΩΡΟΥ: ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ-ΚΑΤΑΛΥΜΑ ΔΗΜΟΣ: ΡΟΔΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ: ΚΡΕΜΑΣΤΗ ΟΔΟΣ: ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ 7 ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: 85104 ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 22410 95004-95177 ΦΑΞ:

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτα Σουρτζή. Αν. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής της Υγιεινής της Εργασίας Τµήµα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ

Παναγιώτα Σουρτζή. Αν. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής της Υγιεινής της Εργασίας Τµήµα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ & ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ Πρόκληση για την Προαγωγή Υγείας στο Χώρο Εργασίας Παναγιώτα Σουρτζή Αν. Καθηγήτρια Νοσηλευτικής της Υγιεινής της Εργασίας Τµήµα Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ «Ηλικιωµένοι»

Διαβάστε περισσότερα