Απολογισμός 2000 σελίδα 2

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Απολογισμός 2000 σελίδα 2"

Transcript

1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κατά το έτος 2000 το Ινστιτούτο Ραδιοϊσοτόπων και Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων συνέχισε με συνέπεια την ερευνητική και αναπτυξιακή του πορεία στο ευρύτερο πεδίο των Επιστημών Υγείας. Ειδικότερα οι ερευνητικοί του στόχοι αφορούσαν: - Την in vivo διάγνωση και θεραπεία - Την in vitro διάγνωση - Την ανάπτυξη προηγμένης φαρμακευτικής τεχνολογίας Ακολουθώντας τις τάσεις της Ελληνικής Οικονομίας και σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Υπουργείου Ανάπτυξης, τα τελευταία δύο χρόνια το Ινστιτούτο έχει προχωρήσει στη διασύνδεσή του με τον ιδιωτικό φορέα, στα πλαίσια συνεργασίας με τη Φαρμακευτική Εταιρεία «Π. Ν. Γερολυμάτος ΑΕΒΕ» στους τομείς της ανάπτυξης και της εμπορικής εκπροσώπησης των ραδιοδιαγνωστικών και ραδιοθεραπευτικών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας του Ινστιτούτου. Στον χώρο της έρευνας το Ινστιτούτο παρουσίασε έντονη δραστηριότητα στα εξής κυρίως πεδία: Ραδιοφαρμακευτική Έγινε ο σχεδιασμός, η σύνθεση, η ανάλυση και η βιολογική μελέτη νέων ενώσεων συναρμογής με ραδιομέταλλα και μόρια φαρμακολογικού ενδιαφέροντος, με στόχο την ανάπτυξη νέων ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων. Έγιναν εκτεταμένες μελέτες της ραδιοχημείας των ενώσεων αυτών και του συσχετισμού της χημικής δομής με τη βιολογική δράση προκειμένου να προσδιοριστούν οι βέλτιστοι υποκαταστάτες, οι οποίοι προσδίδουν in vivo εξειδίκευση στα νέα μόρια. Αναπτύχθηκαν και μελετήθηκαν βιομόρια (αντισώματα, πεπτίδια) επισημασμένα με 99m Tc, 188 Re, 131 I, 153 Sm και άλλα ραδιονουκλίδια για πιθανή in vivo απεικόνιση/θεραπεία καρκινικών όγκων του νευροενδοκρινικού συστήματος, του προστάτη, των πνευμόνων, του παγκρέατος, του θυρεοειδούς, των εντέρων και άλλων συστημάτων. Για την αξιολόγηση των νέων ραδιεπισημασμένων οργανικών μορίων ή/και βιομορίων μελετήθηκαν ειδικές ραδιοχημικές τεχνικές και αναπτύχθηκαν εξειδικευμένα βιολογικά πρότυπα. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε τεχνολογία παρασκευής νέων ραδιοσκευασμάτων με την προοπτική κλινικής εφαρμογής, ενώ έγιναν οι διαδικασίες για την κατοχύρωσή τους με Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας. Ακόμη, σε συνεργασία με Ελληνικά και ξένα εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μελετήθηκε και αναπτύχθηκε ανιχνευτική διάταξη για την απεικόνιση μικρών οργάνων του σώματος, καθώς και πειραματόζωων. Στον τομέα της Ραδιοφαρμακευτικής οι ερευνητές στρέφονται προς την ανάπτυξη μέσων θεραπείας με εφαρμογές στην Ογκολογία που αποτελεί μία από τις σύγχρονες και μελλοντικές κατευθύνσεις της επιστήμης αυτής. Για τον σκοπό αυτό κατά το 2000 αναπτύχθηκαν ειδικά πρωτόκολλα in vitro αξιολόγησης των ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων σε μοριακό επίπεδο (in vitro binding assays, internalization κλπ), ενώ παράλληλα αναπτύχθηκαν μέθοδοι ανάπτυξης πειραματικών όγκων σε άθυμους μυς (nude mice). Ανοσοπεπτιδική Χημεία Σχεδιάσθηκαν, συντέθηκαν ή απομονώθηκαν και αξιολογήθηκαν βιοδραστικά πεπτίδια και αντισώματα και διερευνήθηκε η πιθανή διαγνωστική ή θεραπευτική δράση τους. Ενδεικτικά αναφέρονται ο σχεδιασμός, η σύνθεση και η φαρμακολογική αξιολόγηση, σε πειραματικά πρότυπα αγγειογένεσης και επούλωσης πληγών, πεπτιδίων της οικογένειας των θυμοσινών, καθώς και ο

2 σχεδιασμός και η ανάπτυξη πεπτιδίων για την in vivo απεικόνιση και μελέτη συστημάτων/οργάνων. Ως νέα δραστηριότητα αναφέρεται η ανάπτυξη μεθόδων για την παρασκευή αντισωμάτων σε όρνιθες και για την απομόνωση των εξειδικευμένων ανοσοσφαιρινών από τον κρόκο του αυγού. Νέα δραστηριότητα αποτελεί επίσης η ανοσοποίηση balb/c ποντικιών και η καλλιέργεια μυελωματικών κυτταρικών σειρών, με απώτερο στόχο την παρασκευή μονοκλωνικών αντισωμάτων. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν και μελετήθηκαν ειδικές ενζυμοανοσοαναλυτικές και ενζυμοανοσοϊστοχημικές τεχνικές για την αξιολόγηση πεπτιδίων και πρωτεϊνών ως δεικτών για την έγκαιρη διάγνωση νεοπλασματικών νόσων, όπως καρκίνου του μαστού ή των νεφρών και άλλων παθήσεων. Aνοσοαναλύσεις Το Ινστιτούτο συνέβαλε στην ανάπτυξη τριχοειδών οπτικών ανοσοαισθητήρων κατάλληλων για τον ταυτόχρονο προσδιορισμό ουσιών σε βιολογικά και σε περιβαλλοντικά δείγματα. Οι μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν, αφορούν συνολικά στον προσδιορισμό τριών ομάδων ορμονών του θυρεοειδούς και της υποφύσεως. Αναπτύχθηκαν, ακόμη, ανοσοραδιομετρικές μέθοδοι στερεάς φάσης για τον προσδιορισμό του ολικού και του ελεύθερου ειδικού προστατικού αντιγόνου. Επίσης, διαπιστώθηκε η επίδραση της παρουσίας του συμπλόκου α2μ-psa, το οποίο δεν είναι δυνατόν να μετρηθεί από τις τρέχουσες ανοσοαναλύσεις, στον προσδιορισμό των επιπέδων PSA σε ανθρώπινο ορό. Αναπτύχθηκαν φθορισμοανοσοαναλύσεις σε πλαστικά φρεάτια μικροτιτλοδότησης με απευθείας μέτρηση του φθορισμού στη στερεά επιφάνεια για τον ποσοτικό προσδιορισμό οκτώ διαφορετικών ουσιών. Αναπτύχθηκε κατάλληλη μεθοδολογία χημικής και βιολογικής ενεργοποίησης της επιφάνειας δίσκων πυριτίου καθώς και δημιουργίας σχεδίων βιομορίων στην επιφάνεια των δίσκων με δέσμη ηλεκτρονίων με στόχο την ανάπτυξη ολοκληρωμένου σε ψηφίδες πυριτίου (chips) οπτικού ανοσοαισθητήρα. Πραγματοποιήθηκε μεταφορά τεχνογνωσίας που αφορά νέα μέθοδο επικάλυψης πλαστικών στερεών φορέων με αντισώματα σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του Δ.Ο.Α.Ε. Βιομοριακά Συστήματα Στο Εργαστήριο Βιομοριακής Φυσικής πραγματοποιήθηκαν θερμοδυναμικές και δομικές μελέτες σε συστήματα φαρμακευτικού και βιολογικού ενδιαφέροντος με χρήση κυρίως τεχνικών μικροθερμιδομετρίας και κυκλικού διχρωισμού. Μεταξύ άλλων μελετούνται οι αλληλεπιδράσεις λιπιδικών μεμβρανών με το αντικαρκινικό φάρμακο βινμπλαστίνη, καθώς και με DNA. Μελετάται επίσης η μοριακή αναγνώριση λιποσωμιακών φορέων μέσω των γουανιδικών (DGB) και φωσφορικών ομάδων (DHP) που εμβολίσθηκαν στη λιπιδική διπλοστοιβάδα. Ανάλογες μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη για το σύστημα αδενίνης / θυμίνης καθώς και αδενίνης / βαρβιτουρικού οξέος. Ολοκληρώθηκαν κινητικές και θερμοδυναμικές μελέτες της θερμικής αποδιάταξης των συμπλόκων α- κυκλοδεξτρινών με α,ω-αμινοξέα και διαμίνες σε διάλυμα, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται αντίστοιχα πειράματα για τα μόρια των πρωτεϊνών χιτινάση Α και χιτοβιάση και των συμπλόκων τους με ολιγοσακχαρίτες. Σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ραδιοφαρμάκων μελετήθηκαν τα δομικά χαρακτηριστικά των πεπτιδικών αναλόγων της βομβεσίνης με την τεχνική του κυκλικού διχρωισμού με άμεσες επιπτώσεις στον μοριακό σχεδιασμό. Μοριακή Βιολογία Μελετήθηκαν οι μεταλλάξεις των ογκοκατασταλτικών γονιδίων προδιάθεσης στον καρκίνο του μαστού/ωοθηκών BRCA1 & BRCA2 σε μία ομάδα 100 ασθενών. Η εργασία αυτή, λόγω της μεγάλης προγνωστικής σημασίας της στην αντιμετώπιση του οικογενούς καρκίνου μαστού/ωοθηκών, τιμήθηκε από την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών με το βραβείο «Σωτήρης Παπασταμάτης». Επίσης έγινε διερεύνηση της σχέσης δομής-λειτουργίας πρωτεϊνών, μέσω της έκφρασης και απομόνωσης των Απολογισμός 2000 σελίδα 2

3 πρωτεϊνών συν-καταστολέων της μεταγραφής BRCA1 και Tup1. Στη συνέχεια έγιναν προσπάθειες κρυστάλλωσης και δομικής ανάλυσης των πρωτεϊνών αυτών. Ραδιοχημεία - Ραδιοβιολογία Επισημασμένων Ενώσεων Τέλος και στα πλαίσια της διασύνδεσης του Ινστιτούτου με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, τα Εργαστήρια Ελέγχου Ποιότητας in vivo ραδιοφαρμάκων και in vitro ραδιοδιαγνωστικών προϊόντων συνέχισαν και κατά το έτος 2000 τη δραστηριότητά τους στα πλαίσια του Προληπτικού και Κατασταλτικού Ελέγχου Ποιότητας. Στα πλαίσια αυτά έγιναν δειγματοληπτικοί έλεγχοι τόσο σε παρασκευάσματα από τον τόπο χρήσης τους, όσο και κατά τη διεκπεραίωσή τους από το Κέντρο Διακίνησης Ραδιοσκευασμάτων του Ινστιτούτου. Η συνεργασία με τον ΕΟΦ επεκτάθηκε ακόμη περαιτέρω κατά το 2000 με την ανάθεση και επιπλέον αναλύσεων προσδιορισμού δραστικών συστατικών σε μη ραδιοφαρμακευτικά παρασκευάσματα για την ανάλυση των οποίων, όμως, απαιτείται η χρήση ραδιενεργών διαλυτών. Τον Σεπτέμβριο του 2000 κατά τη διαδικασία κρίσης των Ινστιτούτων, η διεθνής επιτροπή εμπειρογνωμόνων εξέφρασε θετικές κρίσεις σε ότι αφορά το επιτελούμενο ερευνητικό και αναπτυξιακό έργο του Ι/Ρ-ΡΠ. Το περασμένο φθινόπωρο έληξε η θητεία του προηγούμενου Διευθυντή Δρος Ε. Χιωτέλλη. Υπήρξε συνολική απόφαση του επιστημονικού προσωπικού να γίνει κάθε προσπάθεια ώστε η μεταβατική αυτή περίοδος να μην επηρεάσει τις δραστηριότητες και την πορεία του Ινστιτούτου. Θα ήθελα να εκφράσω σε όλο το προσωπικό του Ι/Ρ-ΡΠ τις θερμότερες ευχαριστίες μου για την απόφαση αυτή και για τη βοήθεια που μου προσφέρεται στο διοικητικό έργο. Ιανουάριος 2001 Δρ. Α. Βαρβαρήγου Αναπληρώτρια Διευθύντρια Ι/Ρ-ΡΠ Με την ευκαιρία της παρουσίασης του Απολογισμού του Ινστιτούτου Ραδιοϊσοτόπων Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων για το έτος 2000 και δεδομένου ότι η θητεία μου έληξε στις 15 Σεπτεμβρίου 2000 (από 15/9/1995 ως 15/9/2000), επιθυμώ να ευχαριστήσω όλο το προσωπικό του Ινστιτούτου για τη συμπαράσταση και τη βοήθεια που μου παρείχαν όλα αυτά τα χρόνια. Το Ι/Ρ-ΡΠ έχει μια μακρά παράδοση και παρουσία στον ελληνικό χώρο, ενώ το έργο του θεωρώ ότι μπορεί να συγκριθεί επάξια με αντίστοιχα Ινστιτούτα της Ευρώπης. Πιστεύω ότι όλοι οι επιστήμονες και οι τεχνικοί θα συνεχίσουν τις έντονες προσπάθειές τους στον τομέα της Έρευνας και Τεχνολογίας και εύχομαι καλή πρόοδο και ευόδωση των στόχων τους. Δρ. Ε. Χιωτέλλης Απολογισμός 2000 σελίδα 3

4 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΡΑΔΙΟΪΣΟΤΟΠΩΝ - ΡΑΔΙΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ Σχόλιο: ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Ε. ΧΙΩΤΕΛΛΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Α. ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Ε. ΧΙΩΤΕΛΛΗΣ Βιοανόργανες Ενώσεις Μ. Παπαδόπουλος Πεπτίδια και Βιομόρια στην Ογκολογία Θ. Μάινα Υποδοχείς και Λειτουργία ΚΝΣ Ε Χιωτέλλης ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΣΜΕΝΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ Σ. ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ Ραδιοχημεία Επισημασμένων Ενώσεων Σ Αρχιμανδρίτης Ραδιοβιολογία Επισημασμένων Ενώσεων Α Βαρβαρήγου ΑΝΟΣΟΠΕΠΤΙΔΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Γ. ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ Διαγνωστική Ανοσοχημεία Ε. Λιβανίου Βιοπεπτιδική Χημεία Λ. Λεοντιάδης ΑΝΟΣΟΑΝΑΛΥΣΗ Ι. ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ Χημεία Ανοσοαναλύσεων Ι. Χριστοφίδης Ανοσοαισθητήρες Νέα Υλικά Σ. Κακαμπάκος ΒΙΟΜΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Γ. ΝΟΥΝΕΣΗΣ Βιομοριακή Φυσική Γ. Νούνεσης Μοριακή Διαγνωστική Δ. Γιαννουκάκος ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ E. ΧΙΩΤΕΛΛΗΣ Ραδιοφάρμακα- Ραδιοϊσότοπα- Ανοσοδιαγνωστικά Προϊόντα Διακίνηση Ραδιοσκευασμάτων Τεχνολογία Ραδιοφαρμάκων Ε Χιωτέλλης Ραδιοφάρμακα- Ραδιοϊσότοπα- Ανοσοδιαγνωστικά Προϊόντα Π. Ν. Γερολυμάτος ΑΕΒΕ Απολογισμός 2000 σελίδα 4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ 4 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εισαγωγή Επιστημονική Κατεύθυνση και Αποστολή του Ινστιτούτου Κατανομή του προσωπικού του Ινστιτούτου Ερευνητικά Προγράμματα του Ινστιτούτου ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ανθρώπινο Δυναμικό Περιοχές Έρευνας- Προγράμματα Ινστιτούτου Πρόγραμμα: Ραδιοφαρμακευτική Χημεία Πρόγραμμα: Ραδιοχημεία - Ραδιοβιολογία Επισημασμένων 16 2 Ενώσεων 2.2. Πρόγραμμα: Ανοσοπεπτιδική Χημεία Πρόγραμμα: Ανοσοανάλυση Πρόγραμμα: Βιομοριακά Συστήματα Πρόγραμμα: Εφαρμοσμένη Τεχνολογία και Υπηρεσίες ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΜΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ Συνεργασίες με εξωτερικούς φορείς σε τομείς εφαρμοσμένης 20 έρευνας και ανάπτυξης 3.2 Συμμετοχή σε Ευρωπαϊκά και Ελληνικά επιστημονικά δίκτυα Συμμετοχή του Ινστιτούτου σε Διεθνή και Ελληνικά επιστημονικά 21 γεγονότα 4. ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΞΟΝΕΣ ΔΡΑΣΗΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ 26 ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ 7. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΤΡΙΕΤΙΑ Νέες δραστηριότητες του Ινστιτούτου που ξεκίνησαν την τελευταία 28 τριετία 7.2 Εξέλιξη προσωπικού τα τελευταία τρία χρόνια Ιmpact Factor Επιστημονικά και οικονομικά στοιχεία Εργαστήρια παροχής υπηρεσιών Προϊόντα που αναπτύχθηκαν την τελευταία τριετία και αξιοποίησή 36 τους 8. ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ 38 ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ 9. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ - ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 40 ΑΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ / ΕΡΓΟ / ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 9.1 Πρόγραμμα: Ραδιοφαρμακευτική Χημεία 41 Έργο: Βιοανόργανες Ενώσεις 43 Έργο: Πεπτίδια και Βιομόρια στην Ογκολογία 47 Έργο: Υποδοχείς και Λειτουργία του Κ.Ν.Σ. 53 Απολογισμός 2000 σελίδα 41

6 Έργο: Τεχνολογία Ραδιοφαρμάκων Πρόγραμμα: Ραδιοχημεία - Ραδιοβιολογία Επισημασμένων 58 Ενώσεων Έργο: Ραδιοχημεία Επισημασμένων Ενώσεων 60 Έργο: Ραδιοβιολογία Επισημασμένων Ενώσεων Πρόγραμμα: Ανοσοπεπτιδική Χημεία 70 Έργο: Διαγνωστική Ανοσοχημεία 71 Έργο: Βιοπεπτιδική Χημεία Πρόγραμμα: Ανοσοανάλυση 75 Έργο: Χημεία Ανοσοαναλύσεων 77 Έργο: Ανοσοαισθητήρες - Νέα Υλικά Πρόγραμμα: Βιομοριακά Συστήματα 87 Έργο: Βιομοριακή Φυσική 88 Έργο: Μοριακή Διαγνωστική Πρόγραμμα: Εφαρμοσμένη Τεχνολογία και Υπηρεσίες 101 Έργο: Ραδιοϊσότοπα - Ραδιοφάρμακα - Ανοσοδιαγνωστικά 103 Προϊόντα Έργο: Διακίνηση Εισαγόμενων Ραδιοσκευασμάτων ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Ινστιτούτο Ραδιοϊσοτόπων - Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» διανύει το 40ο έτος λειτουργίας του. Ακολουθώντας τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις και ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της Πυρηνικής Ιατρικής της χώρας το Ινστιτούτο ιδρύθηκε με αρχικό στόχο την παρασκευή πρωτογενών ραδιονουκλιδίων του Τεχνητίου και του Ιωδίου για την κάλυψη των αναγκών των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων. Η δραστηριότητα αυτή που ξεκίνησε το 1962 ονομάστηκε «Εργαστήριο Ραδιοϊσοτόπων», ενώ αργότερα με την ανάπτυξη Ελέγχων Ποιότητας ραδιοσκευασμάτων ονομάστηκε «Διεύθυνση Ραδιοϊσοτόπων». Κατά το διάστημα αναπτύχθηκε η δραστηριότητα των Ραδιοφαρμάκων με στόχο την έρευνα και την ανάπτυξη μεθοδολογίας και τεχνολογίας για την παρασκευή Οργανικών Ραδιοφαρμάκων, τα οποία έχουν ευρύτατο φάσμα εφαρμογών στην Πυρηνική Ιατρική. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού αναπτύχθηκε η τεχνολογία των «Προσκευασμάτων Ραδιοφαρμάκων». Το 1977 δημιουργήθηκαν τα Εργαστήρια Σύνθεσης και Αξιολόγησης Πρωτοτύπων Ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων. Το 1980 προστέθηκε στη Δ/νση Ραδιοϊσοτόπων η δραστηριότητα της Ραδιο-ανοσοχημείας. Το ίδιο έτος η Δ/νση Ραδιοϊσοτόπων μετονομάστηκε σε Δ/νση Ραδιοϊσοτόπων - Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων με τέσσερα κύρια προγράμματα: Ραδιοϊσότοπα (Παρασκευή) Ραδιοφάρμακα (Έρευνα - Ανάπτυξη - Παρασκευή) Έλεγχος Ποιότητας Ραδιοϊσοτόπων - Ραδιοφαρμάκων - Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων Ραδιοανοσοαντιδραστήρια (Έρευνα - Ανάπτυξη - Παρασκευή) Το 1987 με το Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 71 ορίστηκαν τα Ινστιτούτα του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» και οι Αρμοδιότητες των Εργαστηρίων. Η Διεύθυνση Ραδιοϊσοτόπων- Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων μετονομάστηκε σε «Ινστιτούτο Ραδιοϊσοτόπων και Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων (Ι/Ρ-ΡΠ)». Το 1995 το Ινστιτούτο προσέλκυσε νέους Ερευνητές, πρόσθεσε στις ερευνητι-κές του κατευθύνσεις τα νέα έργα «Φυσικοχημικές Τεχνολογίες» και «Μοριακές Διαγνωστικές Τεχνολογίες» με στόχο να διευρύνει το φάσμα των δραστηριοτήτων του και να προσεγγίσει πληρέστερα τομείς αιχμής της Φαρμακευτικής Έρευνας. Το 1999 ένας νέος ερευνητής προστέθηκε στο δυναμικό του Ινστιτούτου και δημιουργήθηκε το έργο «Βιοπεπτιδική Χημεία». Παράλληλα ολοκλήρωσε και Απολογισμός 2000 σελίδα 42

7 κατοχύρωσε τα προϊόντα της ερευνητικής και αναπτυξιακής του πολιτικής, ώστε να μπορούν να αξιοποιηθούν επιτυχώς. Σήμερα, το Ι/Ρ-ΡΠ στοχεύει στην εκτέλεση υψηλού επιπέδου βασικής και αναπτυξιακής έρευνας στην ευρύτερη περιοχή της Φαρμακευτικής. Έχει δημιουρ-γήσει την υποδομή και έχει επιτύχει τη σύνδεσή του με την Ελληνική Φαρμακευτική Βιομηχανία, ώστε να αξιοποιήσει με τον αποδοτικότερο δυνατό τρόπο τα αποτελέσματα της έρευνάς του. Το Ινστιτούτο έχει εστιάσει τις προσπάθειες του στις εξής δραστηριότητες: Στη Φαρμακευτική Έρευνα για την ανάπτυξη, τον χαρακτηρισμό και την αξιολόγηση νέων ενώσεων, οι οποίες θα αποτελέσουν τη βάση προϊόντων με εφαρμογή σε Φαρμακευτικούς τομείς αιχμής και προηγμένης Τεχνολογίας. Στην αξιοποίηση, προώθηση και προβολή των προϊόντων έρευνας, ιδιαίτερα σε δραστηριότητες του Ινστιτούτου που είναι μοναδικές στον Ελληνικό χώρο, μέσα από διασύνδεση με επενδυτικούς φορείς. Στη μεταφορά τεχνογνωσίας στη βιομηχανία καθώς και σε αντίστοιχα ερευνητικά ιδρύματα του εξωτερικού. Στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων και τεχνικών μέσω εκπαιδευτικών και ερευνητικών προγραμμάτων του Ινστιτούτου, του εξωτερικού ή άλλων Οργανισμών, ή μέσω κοινών μεταπτυχιακών προγραμμάτων με ΑΕΙ της Ελλάδας. 1.2 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ Οι κύριοι ερευνητικοί τομείς στους οποίους έχει αναπτύξει δραστηριότητα το Ινστιτούτο εστιάζονται στις περιοχές της Ραδιοφαρμακευτικής, της Ανοσοχημείας και των Βιομοριακών Συστημάτων. Οι επιμέρους στόχοι επικεντρώνονται στον σχεδιασμό, τη σύνθεση, την ανάπτυξη, τον χαρακτηρισμό και την αξιολόγηση ενώσεων φαρμακευτικού ενδιαφέροντος, οι οποίες έχουν εφαρμογή στη διάγνωση με απεικόνιση, ραδιοθεραπεία και ανοσοδιάγνωση. Για πληρέστερη προσέγγιση τομέων αιχμής στη Φαρμακευτική, οργανώθηκαν ερευνητικά προγράμματα για τη μελέτη της δομής και των θερμοδυναμικών ιδιοτήτων μορίων και υπερμοριακών συστημάτων, για τη σύνθεση και τον χαρακτηρισμό βιολογικά ενεργών πεπτιδίων και για την ανάπτυξη μεθόδων ανάλυσης του γενετικού υλικού του ανθρώπου. Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, το Ινστιτούτο έχει καταβάλει έντονες προσπάθειες τόσο στην οργάνωση εργαστηρίων υψηλής τεχνολογίας και υποδομής, όσο και στη διεκδίκηση προγραμμάτων εξωτερικής χρηματοδότησης, έτσι ώστε να έχει προοπτικές υλοποίησης των στόχων του. Η έντονη προσπάθεια διεκδίκησης ερευνητικών προγραμμάτων εξωτερικής χρηματοδότησης κατέληξε στην κατακόρυφη αύξηση της χρηματοδότησης του Ινστιτούτου. Ήδη το Ι/Ρ-ΡΠ συμμετέχει σε προγράμματα αιχμής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) όπως το ΒIOMED II και το ΒRITE-EURAM III, σε πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) μεγάλης χρηματοδότησης και σε σημαντικό αριθμό άλλων προγραμμάτων μικρότερης χρηματοδότησης από την Ε.Ε., τη ΓΓΕΤ και τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ). Με τις χρηματικές αυτές εισροές, όργανα υψηλής τεχνολογίας (αμινοοξικός αναλυτής, συγκρότημα χρωματογραφίας υψηλής πίεσης, μικροθερμιδόμετρα διαφορικής σάρωσης και ισόθερμης τιτλοδότησης, ηλεκτρονική αυτοραδιογραφία) εγκαταστάθηκαν στο Ινστιτούτο και ήδη παρέχουν σημαντικά ερευνητικά αποτελέσματα. Στον ερευνητικό τομέα, το Ινστιτούτο έχει αναπτύξει ευρύτατες συνεργασίες με Νοσηλευτικά ιδρύματα σε θέματα κλινικής αξιολόγησης πρωτοτύπων ενώσεων προερχόμενων από την έρευνά του. Έχει μακρόχρονη συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας με αποστολές επιστημόνων ως ειδικών εμπειρογνωμόνων και οργάνωση ειδικών σεμιναρίων. Οι πρόσφατες χρηματοδοτήσεις από εξωτερικές πηγές συνέβαλαν στην ανάπτυξη νέων συνεργασιών με διάφορα ερευνητικά κέντρα και ΑΕΙ του εξωτερικού. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί η σημαντική παρουσία του Ινστιτούτου στην εκπαίδευση. Το προσωπικό του συμμετέχει στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων στα πλαίσια των μεταπτυχιακών μαθημάτων του Ινστιτούτου, σε διαπανεπιστημιακά προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών, σε προγράμματα εκπαιδευτικής έρευνας του ΥΠΕΠΘ, καθώς και στην εκπαίδευση Πυρηνικών Ιατρών και Ακτινοφυσικών. Το 2000, είκοσι τέσσερις διδακτορικές διατριβές βρίσκονται υπό εκτέλεση στα προγράμματα του Ινστιτούτου. Το 2000 έγινε αναβάθμιση των χώρων παρασκευής ραδιονουκλιδίων με την κατασκευή συστήματος ελέγχου της καθαρότητας του αέρα, ώστε να πληρούνται οι διεθνώς απαιτούμενες προδιαγραφές βιολογικής καταλληλότητας. Το Ινστιτούτο προχωρεί σε σταδιακή αναβάθμιση των Απολογισμός 2000 σελίδα 43

8 εργαστηρίων παρασκευής και ελέγχου ραδιονουκλιδίων, ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων και ανοσοδιαγνωστικών αντιδραστηρίων με στόχο την προτυποποίηση, έτσι ώστε τα προϊόντα τεχνογνωσίας του Ινστιτούτου να είναι ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Απώτερος στόχος είναι η προσέλκυση επενδύσεων στις δραστηριότητες αυτές από ιδιωτικούς ή άλλους φορείς. Το Ινστιτούτο παρέχει σημαντικές τεχνολογικές υπηρεσίες σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και έχει αναπτύξει σύστημα διάθεσης των προϊόντων του σε δημόσια και ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα. Παράλληλα με το σύστημα διακίνησης και ελέγχου εισαγόμενων ραδιοσκευασμάτων, που έχει αναπτύξει, συνεργάζεται με φορείς Υγείας, Πανεπιστήμια και Ερευνητικά Ιδρύματα. Παρέχει επίσης υπηρεσίες στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) με τη διεξαγωγή ελέγχου ποιότητας εισαγόμενων ραδιοσκευασμάτων. Συμπερασματικά, κατά τη διάρκεια του 2000, το Ινστιτούτο έχοντας επεκτείνει τους ορίζοντες της έρευνάς του σε νέους τομείς της Φαρμακευτικής Επιστήμης, αναβάθμισε ερευνητικά προγράμματα και δραστηριότητες, οι οποίες είναι μοναδικές στον Ελληνικό χώρο, και με τη συντονισμένη προσπάθεια του ερευνητικού του δυναμικού προχωρεί στη δημιουργία προϋποθέσεων για επιτυχή διεκδίκηση εξωτερικών προγραμμάτων χρηματοδότησης. Παράλληλα, ενεργοποιήθηκε η συνεργασία του Ινστιτούτου με τη φαρμακευτική εταιρεία «Π. Ν. Γερολυμάτος ΑΕΒΕ» με στόχο την προώθηση των προϊόντων τεχνογνωσίας του Ι/Ρ-ΡΠ στην ελληνική και διεθνή αγορά. Συγκεκριμένα έγιναν οι απαιτούμενες ρυθμίσεις μεταξύ ΕΚΕΦΕ «Δ» και Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, έτσι ώστε ο ιδιωτικός φορέας να αναλάβει την αντιπροσώπευση των προϊόντων του ΕΚΕΦΕ «Δ». Σχεδιάστηκαν και τυπώθηκαν κοινά διαφημιστικά έντυπα συνοδευτικά των φαρμακευτικών προϊόντων και ήδη άρχισαν εξαγωγές των προϊόντων αυτών σε διάφορες χώρες (Γερμανία, Ιταλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ρουμανία, Γιουγκοσλαβία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Κούβα). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο το ερευνητικό, όσο και το αναπτυξιακό έργο του Ι/Ρ-ΡΠ δυσχεραίνονται σημαντικά από τη διαρκή ελάττωση του επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού λόγω συνταξιοδοτήσεως. Αποτελεί άμεση ανάγκη και πάγιο αίτημα των επιστημόνων του Ινστιτούτου, αλλά και σαφή υπόδειξη της επιτροπής αξιολόγησης των Ινστιτούτων, η ενίσχυσή του σε ανθρώπινο δυναμικό, προκειμένου να αντεπεξέλθει στον ρόλο που του έχει ανατεθεί. Απολογισμός 2000 σελίδα 44

9 Απολογισμός 2000 σελίδα 45

10 1.3 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΒΑΘΜΙΔΑ 1. Ευστράτιος Η. Χιωτέλλης Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1969) 2. Σπυρίδων X. Αρχιμανδρίτης Διδάκτωρ Ραδιοχημείας, Πανεπιστήμιο Πατρών (1984) 3. Αλεξάνδρα Δ. Βαρβαρήγου Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1974) 4. Δρακούλης Μ. Γιαννουκάκος Ph.D. Biochimie, Université de Paris XII (1991) 5. Γρηγόριος Π. Ευαγγελάτος Διδάκτωρ Βιοχημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1977) 6. Σωτήριος Η. Κακαμπάκος Διδάκτωρ Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών, (1989) 7. Λεόντιος Ι. Λεοντιάδης Ph.D. Science de la Vie-Chimie, Université de Paris XI (1991) 8. Ευαγγελία Ι. Λιβανίου Διδάκτωρ Φαρμακευτικής, Πανεπιστήμιο Πατρών (1988) 9. Θεοδοσία Ε. Μάινα Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1989) 10. Γεώργιος Φ. Νούνεσης Ph.D. Physics, University of Minnesota (1990) 11. Μηνάς Σ. Παπαδόπουλος Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1991) 12. Κων/νος Γ. Σωτηριάδης- Βλάχος Πτυχιούχος Βιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1964) 13. Ίων - Ιωάννης Γ. Χριστοφίδης Docteur en Sciences, Université de Liège (1976) Α (Δ/ντής) Α Α (Αν. Δ/ντρια) Γ Α Β Γ Β Γ Β Β Γ Α ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ Α) Μεταδιδακτορικοί Συνεργάτες 1. Χρήστος Ζήκος Διδάκτωρ Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών (1999) 2. Ειρήνη Α. Κωνσταντοπούλου Διδάκτωρ Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1997) 3. Berthold Α. Nock Ph.D. Inorganic Chemistry, University of Basel, (1994) 4. Ιωάννης Xρ. Πιρμεττής Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (1995) 5. Σπυρίδων Ποταμιάνος PhD Biochemistry, University of Zimbabwe (1995) Απολογισμός 2000 σελίδα 46

11 Β) Με συμβάσεις Έργου 1. Ειρήνη Βασιλειάδου Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Πανεπιστήμιο Πατρών (1999) 2. Ευστάθιος Θ. Γεωργίου Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Πανεπιστήμιο Πατρών (1996) 3. Πηνελόπη Μπουζιώτη Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών (2000) 4. Δήμητρα Μπούμπα Διδάκτωρ, Παν/μιο Ιωαννίνων 5. Αλέξανδρος Χ. Πανταζίδης Διδάκτωρ Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης (1991) 6. Απόστολος Παπαδόπουλος Διδάκτωρ Χημείας, Πανεπιστήμιο Βόννης 7. Μαρία Παραβατού-Πετσωτά Διδάκτωρ Βιολογίας, Université de Paris VII 8. Αχιλλέας Κ. Τσόρτος PhD Biophysics, State University of New York at Buffalo (1994) 9. Χαράλαμπος Τσουκαλάς Διδάκτωρ Φαρμακευτικής Χημείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΥΠΟΤΡΟΦΟΙ 1. Σαράντης Γιατρέλλης Γενικό Τμήμα, ΕΜΠ 2. Ευάγγελος Διακουμής Βιολογικό Τμήμα, Πανεπιστήμιo Αθηνών 3. Αναστασία Ζαχαροπούλου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 4. Περσεφόνη Κλημέντζου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 5. Βασίλειος Κωστόπουλος Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 6. Δανάη Κωστοπούλου Φαρμακευτικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Πατρών 7. Άντζελα Λαδοπούλου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 8. Χρίστος Μαστιχιάδης Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 9. Αφροδίτη Νεοκοσμίδου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 10.Μαρία Νικολαδού Φαρμακευτικό Τμήμα, Πανεπιστήμιo Αθηνών 11.Γεώργιος Νικολόπουλος Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 12.Διονυσία Παπαγιαννοπούλου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 13.Μαρία Παπαχρίστου Φαρμακευτικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 14.Σεραπίων Πυρπασόπουλος Φυσικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Κρήτης 15.Χρήστος Πηδιάκης Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 16.Μελπομένη Φάνη Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΜΕ ΣΥΜΒΑΣΗ 1. Σοφία Αρμάου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 2. Ελένη Ευσταθίου Ιατρός, Ογκολόγος 3. Γεώργιος Κορδογιάννης Φυσικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 4. Βασιλική Κουτραφούρη Υπότροφος ΙΚΥ, Φαρμακευτικό Τμήμα Πανεπιστήμιο Πατρών 5. Αναστασία Νικολοπούλου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 6. Κωνσταντίνα Νίκου Φαρμακευτικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Πατρών 7. Παναγιώτα Πέτρου Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Αθηνών 8. Κωνσταντίνα Τσίπρα Χημικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Απολογισμός 2000 σελίδα 47

12 ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ι/Ρ-ΡΠ 1. Α. Βίλλια Οικονομική Παρακολούθηση Προγραμμάτων, Χρεωπιστώσεις του Προγράμματος Εφαρμοσμένης Τεχνολογίας και Υπηρεσιών 2. Π. Κυπριανίδου Χημικός, Υπεύθυνη Τεκμηρίωσης Προϊόντων Ι/Ρ-ΡΠ, Διαδικασίας και Κατάθεσης Φακέλων Ε.Ο.Φ. 3. Κ. Μακρυγιαννάκη Φιλόλογος - Διοικητική Υποστήριξη Ερευνητικών Προγραμμάτων Ι/Ρ-ΡΠ 4. Σ. Μπουζιώτη Έρευνα Αγοράς, Προώθηση Προϊόντων Ι/Ρ-ΡΠ, Μειοδοτικοί Διαγωνισμοί ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 1. Α. Βώρου Παρασκευάστρια 2. Α. Δημακοπούλου Παρασκευάστρια 3. Β. Θανάσουλα Παρασκευάστρια 4. Σ. Κάκκος Τεχνικός (με σύμβαση έργου) 5. Α. Κουφόγιωργα Παρασκευάστρια 6. Ν. Μητσοκάπας Εργοδηγός Χημικός 7. Χ. Μπιτζίου Εργοδηγός Χημικός ΤΕΙ 8. Ι. Νακόπουλος Τεχνικός 9. Σ. Ξανθόπουλος Ειδικός Τεχνικός (με σύμβαση έργου) 10. Ε. Σιγανού Εργοδηγός Χημικός 11. Β. Σταματόπουλος Παρασκευαστής 12. Κ. Χριστοδούλου Τεχνικός ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΡΑΔΙΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ (ΚΔΡ) 1. Σ. Σαββίδου Υπεύθυνη Παραγγελιών 2. Ε. Πολιτοπούλου Υπεύθυνη Παραγγελιών 3. Ι. Καρούντζος Προγραμματιστής- Αναλυτής 4. Δ. Μαντζακίδης Συνοδηγός ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΚΔΡ (με σύμβαση έργου) 1. Μ. Γκίκας Οδηγός 2. Γ. Δουλγερίδης Συνοδηγός 3. Π. Μάχλης Συνοδηγός 4. Δ. Παλαιολόγου Συνοδηγός 5. Γ. Παραστατίδης Συνοδηγός 6. Β. Τσουκαλάς Οδηγός ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 1. Α. Δημητρίου Γραμματεία 2. Γ. Κοσμάς Διαχειριστής Απολογισμός 2000 σελίδα 48

13 1.4 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ 1. Biologically and Optically Engineered Materials for Immunosensors 2. Development of Novel Peptide based Radiopharmaceuticals for in vivo Receptor Associated Tumor Diagnosis and Therapy 3. Radiotracers for in vivo Assessment of Biological Function ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚ ΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Κ. Μισιακός, Ι. Μικρ. για το Ι/Ρ-ΡΠ: Σ. Κακαμπάκος B. Johansen, Germany για το Ι/Ρ-ΡΠ: Ε. Χιωτέλλης P. A. Schubiger, Paul Scherrer Institute, Switzerland για το Ι/Ρ-ΡΠ: Ε. Χιωτέλλης 4. Soft Condensed Matter V. de Jeu, FOM, Netherlands για το Ι/Ρ-ΡΠ: Γ. Νούνεσης 5. Βιολογία του Καρκίνου: Γονιδιακή Ανάλυση & in vivo απεικόνιση υποδοχέων - Ραδιοθεραπεία 6. Σχεδιασμός, Σύνθεση και Χαρακτηρισμός συμπλόκων ρηνίου και τεχνητίου-99m με φαρμακολογικό ενδιαφέρον 7. Ανάπτυξη συμπλόκων τεχνητίου-99m για την in vivo απεικόνιση των υποδοχέων της σεροτονίνης (5ΗΤ 1Α ) στο ΚΝΣ 8. Νέα ραδιοφάρμακα για την διάγνωση και θεραπεία οστικών μεταστάσεων 9. Προσδιορισμός των επιπέδων του ενδογενούς ΠΗΓΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗ ΣΗΣ BRITE EURAM III (1997) ΒΙΟΜΕD II (1998) COST B12 Action (1999) COST P1 Action (1998) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΟΣΟ kecu 800 kecu 80 kecu 80 kecu Ε. Χιωτέλλης ΕΠΕΤ ΙΙ (1998) 280 εκ. δρχ. Μ. Παπαδόπουλος ΔΗΜΟΕΡΕΥΝΑ 99 4 εκ. δρχ. Ε. Χιωτέλλης ΠΕΝΕΔ εκ. δρχ. Ε. Χιωτέλλης Ελληνοτσεχική Συνεργασία, ΓΓΕΤ Ε. Λιβανίου ΔΗΜΟΕΡΕΥΝΑ 99 4 εκ. δρχ. 4 εκ. δρχ. Απολογισμός 2000 σελίδα 49

14 πολυπεπτιδίου προθυμοσίνη άλφα σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού 10. Βιοχημική και βιοφυσική μελέτη των υδρολασών χιτίνης: χιτινάση, χιτοβιάση 11. Παρασκευή και Προκλινική Αξιολόγηση Λιποσωμιακών Αντικαρκινικών Φαρμάκων για Διαδερμική Χορήγηση 12. Σύνθεση Πολυροταξανίων: Υπερμοριακές Διατάξεις Κυκλοδεξτρινών με Γραμμικά Μόρια 13. Δομική μελέτη του γενικού συγκαταστολέα μεταγραφής Ssn6-Tup1 με κρυσταλλογραφία και NMR 14. Δομική και λειτουργική ανάλυση του ρυθμιστικού μεταγραφικού παράγοντα SSN6 (CYC8), 15. Ανάπτυξη εμβολίων με βάση τα συμπολυμερή πολύ(γαλακτικούγλυκολικού) οξέος για ρύθμιση του Th1/Th2 τύπου της ανοσοαποκρίσης 16. Έκφραση και λειτουργία των πρωτεϊνών ανταλλαγής ανιόντων κατά τη διάρκεια της διαφοροποίησης των καρδιακών κυττάρων 17. Τράπεζα Πληροφοριών «RRP, Θεραπευτικά και Διαγνωστικά Ραδιοσκευάσματα στην Ελλάδα» 18. Προγράμματα εξειδίκευσης θετικών επιστημών - Μελέτη της διασύνδεσής τους με Ελληνικούς Κ. Πετράτος, ΙΤΕ για το Ι/Ρ-ΡΠ, Γ. Νούνεσης Π. Ν. Γερολυμάτος ΑΕΒΕ για το Ι/Ρ-ΡΠ Γ. Νούνεσης Κ. Γιαννακοπούλου, ΙΦΧ για το Ι/Ρ-ΡΠ Γ. Νούνεσης Μ. Βλάση, ΙΒ για το Ι/Ρ-ΡΠ Δ. Γιαννουκάκος Μ. Βλάση, ΙΒ για το Ι/Ρ-ΡΠ Δ. Γιαννουκάκος Κωνσταντίνος Αυγουστάκης, Παν/μίου Πατρών για το Ι/Ρ-ΡΠ Λ. Λεοντιάδης Δ. Γιαννουκάκος ΠΕΝΕΔ 99 ΠΑΒΕ 99 ΔΗΜΟΕΡΕΥΝΑ 99 ΔΗΜΟΕΡΕΥΝΑ 99 ΠΕΝΕΔ 99 ΠΕΝΕΔ 99 Πρόγραμμα Ελληνογαλλικής Συνεργασίας «ΠΛΑΤΩΝ» Ε. Χιωτέλλης Εθνικό Πληροφοριακό Δίκτυο, ΓΓΕΤ (1998) Γ. Νούνεσης ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 3.2 Έρευνα (1998) 50 εκατ. δρχ. 68 εκ. δρχ. 4 εκ. δρχ. 4 εκ. δρχ. 47,9 εκ. δρχ. 50,9 εκ. δρχ 4 εκ δρχ. 26 εκ. δρχ. 33 εκ. δρχ. Απολογισμός 2000 σελίδα 50

15 Βιομηχανικούς Κλάδους 19. Παραγωγή και Έλεγχος Φαρμακευτικών Ενώσεων, Φαρμακευτικά Τμήματα Πανεπιστημίου Αθηνών και Θεσσαλονίκης 20. Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Α.Ε.Ι. 21. Πρόγραμμα Εξειδικεύσεως Σπουδαστών Τ.Ε.Ι. 22. Πρόγραμμα εξειδικεύσεως Φυσικών Νοσοκομείων 23. Λιποσωμιακό Νιφλουμικό Οξύ, Νέο Διαδερμικό Αντιφλεγμονώδες Σκεύασμα 24. Αξιολόγηση Εξειδικευμένης Ανοσοϊστοχημικής Διαγνωστικής Μεθόδου για τον Εντοπισμό Καρκινικών Κυττάρων σε Ιστικά Παρασκευάσματα 25. Aνάπτυξη Ανοσοενζυμομετρι-κής Ανάλυσης της Θυρεοδοτρόπου ορμόνης (ΙΕΜΑ-TSH) για το Ανιχνευτικό Πρόγραμμα του Συγγενή Υποθυρεοειδισμού στα Νεογνά της Ελλάδας 26. Ρόλος και Ορμονική Ρύθμιση των Πρωτεϊνών Ανταλλακτικών Ανιόντων στην Καρδιά 27. Ανάπτυξη και Αξιολόγηση Μικτών Υποκαταστατών Διπλής Λειτουργίας για την Επισήμανση Εξειδικευμένων Βιομορίων με Τεχνήτιο- 99m 28. Παρασκευή και προκλινική αξιολόγηση πεπτιδίων Ε. Χιωτέλλης ΕΠΕΑΕΚ Σ. Αρχιμανδρίτης Σ. Αρχιμανδρίτης Σ. Αρχιμανδρίτης ΠΝ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ΑΕΒΕ Για το Ι/Ρ-ΡΠ: Γ. Νούνεσης ΦΑΡΑΝ ΑΕ Για το Ι/Ρ-ΡΠ: Γ. Ευαγγελάτος ΕΠΕΑΕΚ ΕΠΕΑΕΚ ΕΠΕΑΕΚ ΠΑΒΕ 96 ΠΑΒΕ εκ. δρχ. 55,5 εκ. δρχ. Γ. Ευαγγελάτος ΣΥΝ (1998) 45 εκ. δρχ. Δ. Γιαννουκάκος ΓΓΕΤ, Ελληνογαλλική Συνεργασία «Πλάτων» (1997) Θ. Μάινα ΓΓΕΤ, Ελληνο- Ιταλική Συνεργασία (1997) Α. Βαρβαρήγου ΓΓΕΤ, Ελληνο- Ιταλική Συνεργασία 1,5 εκ. δρχ. 1,5 εκ. δρχ. 1,5 εκ. δρχ. Απολογισμός 2000 σελίδα 51

16 επισημασμένων με Tc- 99m για την ανίχνευση όγκων του νευροενδοκρινικού συστήματος. 29. Τεχνολογία και Ανάπτυξη Ραδιοφαρμάκων για PET και SPECT 30. Μελέτη των μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 σε Ελληνικές και Ρουμανικές οικογένειες με καρκίνο μαστού/ωοθηκών. 31. Μελέτη των μεταλλάξεων των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 σε Eλληνικές και Κυπριακές οικογένειες με ιστορικό καρκίνου μαστού/ωοθηκών. 32. Ανάπτυξη & αξιολόγηση ανοσοδιαγνωστικής μεθόδου προσδιορισμού της εξωκυτταρικής υπεροξειδάσης της γλουταθειόνης στα ούρα, για την έγκαιρη ανίχνευση βλαβών των νεφρικών σωληναρίων σε άτομα με επαγγελματική έκθεση σε νεφροτοξικές ουσίες 33. Development of novel mixed ligand complexes(3+1 combination) for imaging central neural system receptors 34. Development of Labelled Biomolecules for Radioimmunoscintigraph y and Radioimmunotherapy 35. Optimization of Synthesis and Quality Control Procedures for the Preparation of Fluorine-18 and Iodine- 123 Labelled Peptides 36. Development of radioimmunometric kits (1999) Ε. Χιωτέλλης ΓΓΕΤ, Συνεργασία Ελλάς- Γιουγκοσλαβία (1998) Δ. Γιαννουκάκος Δ. Γιαννουκάκος Πρόγραμμα Ελληνορουμανική ς Συνεργασίας, Πρόγραμμα Ε&Τ Συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, Ε. Λιβανίου Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.), Μ. Παπαδόπουλος 1,5 εκ. δρχ. 12 εκ. δρχ. 12 εκ 13,8 εκ. δρχ. Δ.Ο.Α.Ε. (2000) US $ Α. Βαρβαρήγου Δ.Ο.Α.Ε. (1998) US $ Σ. Αρχιμανδρίτης Δ.Ο.Α.Ε. (2000) US $ I. Χριστοφίδης Δ.Ο.Α.Ε. (1998) US $ Απολογισμός 2000 σελίδα 52

17 for the determination of prostate specific antigen 37. Production of advanced Diagnostic and Therapeutic Radiopharmaceuticals Ε. Χιωτέλλης Δ.Ο.Α.Ε. (1997) US $ Απολογισμός 2000 σελίδα 53

18 2. ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2.1 ANΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ Προσωπικό Μόνιμοι Ερευνητές 13 Συνεργαζόμενοι Ερευνητές 14 (με σύμβαση έργου 9) Υπότροφοι 24 (με σύμβαση έργου 8) Ειδικοί Συνεργάτες 4 (με σύμβαση έργου 4) Τεχνικοί 22 (με σύμβαση έργου 6) Διοικητικοί ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΡΑΔΙΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Έργο: Βιοανόργανες Ενώσεις Έχει σαν αντικείμενο τον σχεδιασμό, τη σύνθεση και τον χαρακτηρισμό συμπλόκων του τεχνητίου και του ρηνίου τα οποία αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων των ραδιονουκλιδίων αυτών. Αναλυτικότερα περιλαμβάνει: σύνθεση των καταλλήλων περιφερειακών υποκαταστατών, σύνθεση και χαρακτηρισμό των συμπλόκων τους σε μακροσκοπικό επίπεδο, (Re, Τc-99) με αναλυτικές μεθόδους (IR, UV-vis, NMR, στοιχειακή ανάλυση, κρυσταλλογραφία ακτίνων Χ), σύνθεση σε επίπεδο ιχνηθέτη των συμπλόκων του 99m Tc και του 186/188 Re, συγκριτική χρωματογραφική μελέτη τους (κυρίως με HPLC), προσδιορισμό του συντελεστή κατανομής και του pk. Έργο: Πεπτίδια και Βιομόρια στην Ογκολογία Το έργο αυτό περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, τη σύνθεση και την αξιολόγηση πεπτιδικών αναλόγων και άλλων βιομορίων επισημασμένων με ραδιονουκλίδια με την χρήση in vitro και in vivo προτύπων. Για την υλοποίηση του έργου χρησιμοποιούνται οργανική και ανόργανη σύνθεση, χρωματογραφικές μέθοδοι σε παρασκευαστική και αναλυτική κλίμακα, φασματοσκοπία, κρυσταλλογραφική ανάλυση δομής ακτίνων Χ, μέθοδοι επισήμανσης με ραδιονουκλίδια, όπως 125 Ι, 99m Tc και άλλα, in vitro πρότυπα δέσμευσης σε υποδοχείς (σε ομογενοποίημα διαφόρων ιστών, κυτταρικές σειρές), εσωτερίκευση ραδιοπροσδεμάτων σε κυτταρικές σειρές, μελέτη της βιοκατανομής σε φυσιολογικά και παθολογικά πειραματόζωα, μελέτη του μεταβολισμού με απομόνωση μεταβολιτών από βιολογικά υγρά και παρασκευάσματα και τεχνικές in vivo αποκλεισμού των υποδοχέων (in vivo blocking). Έργο: Υποδοχείς και Λειτουργία Κεντρικού Νευρικού Συστήματος Περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, σύνθεση, χαρακτηρισμό και αξιολόγηση ενώσεων για το Κ.Ν.Σ.: Μελέτη της σταθερότητάς τους στο βιολογικό περιβάλλον, μελέτη της δέσμευσής τους στα συστατικά του αίματος π.χ. πρωτεΐνες του πλάσματος, ερυθροκύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια απομόνωση και χαρακτηρισμός των μεταβολιτών τους στα βιολογικά υγρά, διερεύνηση της διατήρησης της βιολογικής δραστικότητας αναλόγων εξειδικευμένων μορίων πριν και μετά την επισήμανση (φαρμάκων ΚΝΣ, κ.α.) με κατάλληλες in vitro αναλύσεις (π.χ. αναλύσεις ανταγωνιστικής δέσμευσης σε υποδοχείς), μελέτη της βιοκατανομής τους σε υγιή πειραματόζωα, διερεύνηση επιλεκτικής εντόπισης εξειδικευμένων μορίων σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα υποδοχέων: πειράματα αποκλεισμού (blocking), διερεύνηση του μηχανισμού πρόσληψης, Απολογισμός 2000 σελίδα 54

19 διερεύνηση του μηχανισμού κατακράτησης, αυτοραδιογραφία: επιλεκτική εντόπιση σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα υποδοχέων (πειράματα αποκλεισμού). Έργο: Τεχνολογία Ραδιοφαρμάκων Ασχολείται με την ανάπτυξη μεθοδολογιών και τεχνολογιών σύνθεσης και μορφοποίησης ραδιοφαρμακευτικών ενώσεων τα οποία παρουσιάζουν κατάλληλες φαρμακολογικές ιδιότητες για εφαρμογή στην Πυρηνική Ιατρική είτε για διάγνωση ή για θεραπεία. Ανάλογα με το φαρμακολογικό ενδιαφέρον της ένωσης, η τεχνολογία αναπτύσσεται μέχρι τη διαδικασία πιλοτικής παρασκευής, ώστε να μπορεί να μεταφερθεί σε μεγάλη κλίμακα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ - ΡΑΔΙΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΣΜΕΝΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ Έργο: Ραδιοχημεία Επισημασμένων Ενώσεων Αντικείμενο του έργου αποτελεί η διερεύνηση με αναλυτικές τεχνικές των ραδιοϊσοτοπικών χαρακτηριστικών και των ραδιοχημικών ιδιοτήτων ενώσεων επισημασμένων με ραδιοϊσότοπα τα οποία εκπέμπουν γ ή/και β ακτινοβολία με στόχο την in vivo χρήση τους ως διαγνωστικά ή θεραπευτικά σκευάσματα. Έργο: Ραδιοβιολογία Επισημασμένων Ενώσεων Αντικείμενο του έργου αποτελεί η μελέτη της in vivo συμπεριφοράς, σε διάφορα πειραματικά πρότυπα, ενώσεων επισημασμένων με ραδιοϊσότοπα τα οποία εκπέμπουν γ ή/και β ακτινοβολία με στόχο την αξιολόγησή τους ως πιθανά ραδιοφάρμακα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΑΝΟΣΟΠΕΠΤΙΔΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Έργο: Διαγνωστική Ανοσοχημεία Tο έργο έχει ως κύριο ερευνητικό αντικείμενο, αφενός τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση αντιγόνων (πεπτιδικής ή άλλης δομής) και αντισωμάτων (ολιγοκλωνικών και πολυκλωνικών) και αφετέρου την εφαρμογή των παραπάνω σε ανοσοχημικά συστήματα ποιοτικού εντοπισμού ή/και ποσοτικού προσδιορισμού ουσιών σε βιολογικά δείγματα, με στόχο τη δημιουργία νέων ανοσοδιαγνωστικών μέσων. Έργο: Bιοπεπτιδική Χημεία Tο έργο έχει ως κύριο ερευνητικό αντικείμενο τον σχεδιασμό, τη σύνθεση, τον φυσικοχημικό χαρακτηρισμό, την αξιολόγηση και την εφαρμογή πεπτιδίων με διαγνωστική / θεραπευτική χρήση. Επιπλέον, αντικείμενα μελέτης αποτελούν ο σχεδιασμός, η σύνθεση, ο χαρακτηρισμός και η αξιολόγηση πεπτιδικών αναλόγων για ειδικές εφαρμογές, η κατάλληλη χημική τροποποίηση των πλευρικών ομάδων ενός πεπτιδίου, με στόχο π.χ. την πρόσδεσή του σε στερεές επιφάνειες, κ.λπ. καθώς και η αξιολόγηση συστημάτων χορήγησης βιοδραστικών πεπτιδίων, π.χ. νανοσωμα-τιδίων ή λιποσωμάτων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΑΝΟΣΟΑΝΑΛΥΣΗ Έργο: Χημεία Ανοσοαναλύσεων Απολογισμός 2000 σελίδα 55

20 Βασική έρευνα στους τομείς σύνθεσης, απομόνωσης, παρασκευής και φυσικοχημικού χαρακτηρισμού νέων αντιδραστηρίων ανοσοανάλυσης, καθώς και διερεύνησης του ρόλου βιολογικών ουσιών ή φαρμάκων στη λειτουργία του οργανισμού μέσω τεχνικών ανοσοχημείας και ανοσοανάλυσης. Εφαρμοσμένη έρευνα στον τομέα της ανάπτυξης και αξιολόγησης νέων μεθοδολογιών ανοσοανάλυσης, κυρίως, για τον προσδιορισμό ορμονών (μικρού και μεγάλου μοριακού βάρους) και καρκινικών δεικτών καθώς και στον τομέα της προτυποποίησης ουσιών για χρήση στη βαθμονόμηση ανοσοαναλύσεων. Η βασική και η εφαρμοσμένη έρευνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένες στα πλαίσια του έργου και οι επιμέρους δραστηριότητές του έχουν επιλεγεί ώστε να σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με τομείς αιχμής των Ευρωπαϊκών Ανταγωνιστικών Προγραμμάτων ή άλλων Διεθνών Οργανισμών. Έργο: Aνοσοαισθητήρες - Νέα Υλικά Ανάπτυξη νέας τεχνολογίας ανοσοχημικών αναλύσεων κυρίως προς την κατεύθυνση ανάπτυξης οπτικών ανοσοαισθητήρων. Το αντικείμενο αυτό έχει ιδιαίτερο ερευνητικό, τεχνολογικό και βιομηχανικό ενδιαφέρον γιατί συνδέει τις ανοσοχημικές αναλύσεις με τη μικροηλεκτρονική τεχνολογία και την τεχνολογία πυριτίου. Για τους λόγους αυτούς αποτελεί ένα από τα πεδία αιχμής πολλών Ανταγωνιστικών Προγραμμάτων Πλαισίων της Ε.Ε. Επιμέρους δραστηριότητες του έργου είναι η ανάπτυξη οπτικών ανοσοαισθητήρων με χρήση συμβατικών στερεών υλικών ανοσοανάλυσης (κυρίως πλαστικών), η ανάπτυξη οπτικών ανοσοαισθητήρων σε ψηφίδες πυριτίου (chips), και η έρευνα και ανάπτυξη νέων ενεργοποιημένων στερεών υλικών κατάλληλων για χρήση σε ανοσοαισθητήρες ή σε συμβατικές ανοσοαναλύσεις ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΒΙΟΜΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Έργο: Βιομοριακή Φυσική Μελέτη της δομής και των θερμοδυναμικών ιδιοτήτων μορίων και υπερμοριακών συστημάτων με φαρμακευτικό και βιολογικό ενδιαφέρον. Χρησιμοποιούνται τεχνικές υπερυψηλής ακριβείας: Αδιαβατική Μικροθερμιδομετρία Διαφορικής Σάρωσης (Adiabatic DSC Microcalorimetry), Μικροθερμιδομετρία Ισόθερμης Τιτλοδότησης και Σκέδαση Ακτινών Χ. Κύριες ερευνητικές κατευθύνσεις του Έργου αποτελούν τα εξής: Θερμοδυναμικές και κρυσταλλογραφικές μελέτες των μεσοφάσεων, των μεταβάσεων φάσης, της μοριακής τάξης και της υπερμοριακής αρχιτεκτονικής λιπιδικών συστημάτων και των αλληλεπιδράσεών τους με φαρμακευτικά μόρια, πρωτεϊνικά μόρια και DNA. Θερμοδυναμικές μελέτες της ισόθερμης πρόσδεσης βιομορίων σε άλλα βιομόρια, υπερμοριακά συστήματα, σωματίδια και στερεές επιφάνειες καθώς και της ισόθερμης αυτοοργάνωσης βιομορίων. Στους τεχνολογικούς στόχους του Έργου συμπεριλαμβάνονται η συμβολή στην ανάπτυξη νέων λιποσωμιακών φαρμακοτεχνικών μορφών με βέλτιστες ιδιότητες όσον αφορά την απορρόφηση, την ελεγχόμενη αποδέσμευση, την εξειδίκευση και την τοξικότητα (λιποσωμιακά και πολυμερικά φάρμακα), η θερμική αξιολόγηση ανοσοδιαγνωστικών μεθοδολογιών και η διερεύνηση των ιδιοτήτων υπερμοριακών δομών για εφαρμογές στην τεχνολογία αισθητήρων, οπτοδιακοπτών και συστημάτων ελεγχόμενης αποδέσμευσης. Έργο: Μοριακή Διαγνωστική Tο αντικείμενο του έργου είναι η ανάπτυξη μεθόδων ανάλυσης του γενετικού υλικού (DNA) του ανθρώπου όπως επίσης και των προϊόντων του DNA, δηλαδή του RNA και των πρωτεϊνών. Στόχος του εργαστηρίου είναι η ανάλυση αλλοιώσεων / μεταλλάξεων του γενετικού υλικού του ανθρώπου που συνδέονται με διάφορες ασθένειες. Οι ερευνητικές κατευθύνσεις κινούνται σε δύο επίπεδα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας A. Bασική έρευνα: A1. Aπομόνωση και χαρακτηρισμός cdnas που κωδικοποιούνται από γονίδια που εμπλέκονται σε ασθένειες. Απολογισμός 2000 σελίδα 56

21 A2. Xρήση προκαρυωτικών συστημάτων έκφρασης για μεγάλης κλίμακας παραγωγή προϊόντων γονιδίων για δομικές μελέτες με τη μέθοδο της κρυσταλλογραφίας πρωτεϊνών. Β. Eφαρμοσμένη έρευνα: B1. Kαταγραφή των κυριοτέρων μεταλλάξεων στον Eλληνικό πληθυσμό γονιδίων που εμπλέκονται στον καρκίνο του μαστού-ωοθηκών και προστάτη. B2. Aνάπτυξη μεθόδων καλλιεργειών κυτταρικών γραμμών για αξιολόγηση ραδιοφαρμάκων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Έργο: Ραδιοφάρμακα - Ραδιοϊσότοπα - Ανοσοδιαγνωστικά Προϊόντα Ραδιοϊσότοπα Ραδιοφάρμακα Στο Εργαστήριο Ραδιοϊσοτόπων Ραδιοφαρμάκων υπάρχει μακρόχρονη εμπειρία και τεχνογνωσία για την ανάπτυξη και παρασκευή ραδιοφαρμάκων. Στις άρτια εξοπλισμένες εγκαταστάσεις στις οποίες περιλαμβάνονται ασφαλείς διατάξεις για την προστασία από την ακτινοβολία καθώς και στείροι χώροι class 100, για την παρασκευή ενέσιμων διαλυμάτων γίνεται η παραγωγή έτοιμων ραδιενεργών διαλυμάτων και προσκευασμάτων ραδιοφαρμάκων, σύμφωνα με διαδικασίες ορθής παρασκευής φαρμακευτικών προϊόντων. Τα ραδιοφάρμακα αυτά, τα οποία είναι αποτέλεσμα της τεχνογνωσίας του Ινστιτούτου, αφού υποβληθούν στους θεσμοθετημένους ελέγχους ποιότητας (ραδιοϊσοτοπικό, ραδιοχημικό και ραδιοβιολογικό) σε προτυποποιημένα Εργαστήρια, διανέμονται στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα και σε Ιδιωτικά Εργαστήρια της χώρας. Ο Έλεγχος Ποιότητας των Ραδιοφαρμακευτικών προϊόντων είναι καθοριστικής σημασίας για την ασφαλή χορήγησή τους και τη λήψη των απαιτούμενων πληροφοριών, με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση σε ακτινοβολία του εξεταζομένου. Σύμφωνα με τις κανονιστικές διατάξεις και εγκυκλίους του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Εργαστήριο Ραδιοϊσοτόπων Ραδιοφαρμάκων εποπτεύεται από τον Ε.Ο.Φ., ο οποίος και χορηγεί την άδεια λειτουργίας της μονάδας Παρασκευή Έλεγχος Ποιότητας Ραδιοϊσοτόπων Ραδιοφαρμάκων. Ο Ε.Ο.Φ. ορίζει επίσης τον Υπεύθυνο Εργοστασίου, αλλά και τους αντίστοιχους Υπεύθυνους Παρασκευής και Ελέγχου μετά από εισηγήσεις των οικείων Εργαστηρίων και του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος». Ανοσοδιαγνωστικά προϊόντα Στο Εργαστήριο Ανοσοδιαγνωστικών Προϊόντων γίνεται η παρασκευή τυποποιημένων συσκευασιών ραδιοανοσοαναλύσεων (RIA kits) με τη μέθοδο της Στερεάς Φάσης σε σωλήνες επικαλυμμένους με το αντίστοιχο αντίσωμα. Οι τυποποιημένες συσκευασίες ραδιοανοσοαναλύσεων τεχνολογίας Ι/Ρ-ΡΠ υποβάλλονται στους καθορισμένους ελέγχους ποιότητας από το Εργαστήριο Ελέγχου Ποιότητας Ανοσοαντιδραστηρίων, πριν από τη διάθεσή τους στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα. Έργο: Διακίνηση Ραδιοσκευασμάτων Το Κέντρο Διακίνησης Ραδιοσκευασμάτων έχει την ευθύνη για τον έλεγχο των παραστατικών των εισαγόμενων στη χώρα ραδιοσκευασμάτων και την ασφαλή διακίνησή τους προς τα Νοσηλευτικά Ιδρύματα και τα Ιδιωτικά Εργαστήρια. Ασκεί τις εξής βασικές δραστηριότητες: Επιμέλεια της ασφαλούς παραλαβής όλων των εισαγόμενων ραδιενεργών προϊόντων από τους Αερολιμένες. Έλεγχο και καταγραφή στοιχείων των εισαγόμενων ραδιενεργών προϊόντων (είδος, ακτινοβολία, ακεραιότητα συσκευασίας, αξία κλπ.) Διάθεση των διαφόρων ραδιοϊσοτόπων και ραδιοδιαγνωστικών προϊόντων που εισάγονται μετά τον σχετικό έλεγχο των παραστατικών. Απολογισμός 2000 σελίδα 57

22 Απολογισμός 2000 σελίδα 58

23 3. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΜΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ 3.1 ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΣΕ ΤΟΜΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το Ι/Ρ-ΡΠ έχει πολύ στενή και μακροχρόνια συνεργασία σε τομείς εφαρμοσμένης έρευνας και ανάπτυξης ραδιοδιαγνωστικών και ραδιοθεραπευτικών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας και τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας. Το 1999 το Ι/Ρ-ΡΠ υπέγραψε σύμβαση πολύπλευρης συνεργασίας με τη φαρμακευτική βιομηχανία Π. Ν. Γερολυμάτος ΑΕΒΕ που αφορά στην προώθηση των προϊόντων του Ινστιτούτου, καθώς και σε κοινά αναπτυξιακά και ερευνητικά προγράμματα, η οποία άρχισε να υλοποιείται το Σε θέματα κλινικών δοκιμών προϊόντων του Ι/Ρ-ΡΠ έχουν αναπτυχθεί συνεργασίες με Δημόσια και Ιδιωτικά Νοσηλευτικά Ιδρύματα σε όλη την Ελλάδα. Πέρα από τις συνεργασίες αυτές, το Ι/Ρ-ΡΠ συνεργάζεται, στα πλαίσια Ευρωπαϊκών και Ελληνικών Προγραμμάτων εφαρμοσμένης έρευνας, με βιομηχανικούς φορείς σε θέματα που αφορούν στην ανάπτυξη και μεταφορά τεχνογνωσίας στον ευρύτερο χώρο της Φαρμακευτικής. Παρατίθεται πίνακας με τις κυριότερες συνεργασίες του Ινστιτούτου σε θέματα εφαρμοσμένης έρευνας. 1. Συνεργασίες με εξωτερικούς φορείς σε θέματα εφαρμοσμένης έρευνας Βιομηχανίες - Παραγωγικοί Φορείς Φορέας Ειδικότητα Συνεργασία Χρηματοδότη ση 1. ΦΑΡΑΝ ΑΕ Φαρμακοβιομηχα νία 2. Π.Ν. ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΣ ΑΕΒΕ Φαρμακοβιομηχα νία 3. BIOANALYTICA Διαγνωστικό κέντρο 4. NUNC, Denmark Βιομηχανία Πλαστικών Βιοϊατρικής Χρήσης 5. ΖENECA Βιομηχανία AGROCHEMICAL Αγροχημικών S LTD, Great Προϊόντων Britain Αξιολόγηση Εξειδικευμένης Ανοσοϊστοχημικής Διαγνωστικής Μεθόδου για τον Εντοπισμό Καρκινικών Κυττάρων Λιποσωμιακό Νιφλουμικό Οξύ Λιποσωμιακά Αντικαρκινικά Φάρμακα Τεχνολογία Ανοσοαισθητήρων Πιστοποίηση προτύπου υλικού PSA Τεχνολογία Ανοσοαισθητήρων ΠΑΒΕ 96 ΠΑΒΕ 96 ΠΑΒΕ 99 BRITE EURAM III SMT IV BRITE EURAM III 2. Συνεργασίες με εξωτερικούς φορείς σε θέματα εφαρμοσμένης έρευνας Απολογισμός 2000 σελίδα 59

24 Κλινικές Δοκιμές - Κλινικοεργαστηριακές Μελέτες Νοσοκομείο 1. Νοσοκομείο Αρεταίειο Νοσοκομείο Άγιος Σάββας 2. Ιατρικό Κέντρο Αθηνών Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Συνεργασία Κλινική Δοκιμή με το νέο ραδιοφάρμακο 153 Sm- EDTMP «Θεραπευτικές Εφαρμογές σε οστικές μεταστάσεις» Κλινική Δοκιμή με το νέο ραδιοφάρμακο 99m Tc- Ethyl Cysteinate Dimer σε ασθενείς με νευροψυχιατρικά νοσήματα 3. Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Κλινική Δοκιμή με το νέο ραδιοφάρμακο Flegmon ( 99m Tc-Human Immunoglobulin G) για διάγνωση και εντοπισμό φλεγμονών στα μαλακά μόρια (ενδομητρίωση) 4. Νοσοκομείο Αλεξάνδρα 5. Ινστιτούτο Επιταχυντικών Συστημάτων και Εφαρμογών, Εθνικό Μετσόβιο Πανεπιστήμιο 6. Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, Νοσοκομείο "Άγιος Σάββας" 7. Νοσοκομείο "Αμαλία Φλέμιγκ" 8. Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού Αξιολόγηση ραδιοεπισημασμένων πεπτιδίων για απεικόνιση/θεραπεία όγκων του νευροενδοκρινικού συστήματος Ανάπτυξη πειραματικής ανιχνευτικής διατάξεως για την απεικόνιση πειραματόζωων και μικρών οργάνων του σώματος Αξιολόγηση Εξειδικευμένης Ανοσοϊστοχημικής Διαγνωστικής Μεθόδου για τον Εντοπισμό Καρκινικών Κυττάρων σε Ιστικά Παρασκευάσματα Εξωτερική αξιολόγηση ποιότητας μεθόδων ανοσοανάλυσης - Παρασκευή προτύπων δειγμάτων Ανάπτυξη ανοσοενζυμομετρικής ανάλυσης της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (IEMA - TSA) για το ανιχνευτικό πρόγραμμα του Συγγενή Υπερθυρεοειδισμού στα νεογνά της Ελλάδας. 9. Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Βιολογία του καρκίνου: Γονιδιακή Ανάλυση και in vivo απεικόνιση υποδοχέων - Ραδιοθεραπεία, ΕΠΕΤ ΙΙ 10. Μαιευτήριο Λητώ ΑΕ / Αλφα LAB AE 11. Ινστιτούτο Ισοτοπικών Μελετών Βιολογία του καρκίνου: Γονιδιακή Ανάλυση και in vivo απεικόνιση υποδοχέων - Ραδιοθεραπεία, ΕΠΕΤ ΙΙ Βιολογία του καρκίνου: Γονιδιακή Ανάλυση και in vivo απεικόνιση υποδοχέων - Ραδιοθεραπεία, ΕΠΕΤ ΙΙ 3.2 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ Το Ινστιτούτο συμμετέχει στα παρακάτω επιστημονικά Δίκτυα: Eλληνικά Δίκτυα Δίκτυο Κέντρο Κρυσταλλογραφίας Μακρομορίων Ευρωπαϊκά Δίκτυα Απολογισμός 2000 σελίδα 60

25 COST B12 Action: Radiotracers for in vivo Assessment of Biological Function COST P1 Action: Soft Condensed Matter Physics BCLC: Breast Cancer Linkage Consortium 3.3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ (Conferences, Θερινά Σχολεία κλπ) α) Conferences EANM Congress, Το Ινστιτούτο Ραδιοϊσοτόπων - Ραδιοδιαγνωστικών Προϊόντων συμμετείχε για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά με επιτυχία στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Πυρηνικής Ιατρικής, που διοργανώθηκε στο Παρίσι, με περίπτερο όπου παρουσίασε τα προϊόντα του. Για δεύτερη χρονιά έγινε κοινή παρουσίαση με τον νέο αντιπρόσωπο των προϊόντων τεχνολογίας Ι/Ρ-ΡΠ, τον ΟΜΙΛΟ ΓΕΡΟΛΥΜΑΤΟΥ. Πυρηνικοί ιατροί από όλο τον κόσμο επισκέφτηκαν το περίπτερο με προτάσεις συνεργασίας σε επιστημονικό και εμπορικό επίπεδο. Organic day, University of Missouri, Columbia, April ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Φαρμακοχημείας, Αθήνα ο Ελληνικό Forum Βιοδραστικών Πεπτιδίων, Πάτρα m Tc Labeled Peptides for Imaging of Peripheral Receptors, IAEA, Vienna, 2000 European Association on Nuclear Medicine Annual Congress Paris ο Πανελλήνιο Συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας, Λευκωσία o Πανελλήνιο Συνέδριο Φαρμακολογίας, Αθήνα th European College of Neuropsychopharmacology Congress, Munich ο Πανελλήνιο Συνέδριο Πυρηνικής Ιατρικής, Κρήτη, Μάιος 2000 Symposium on Peptide Radiopharmaceuticals in Diagnosis and Therapy, Rome, Italy, May 2000 V Congresso Nazionale, Associazione di Medicina Nucleare, Pesaro, Italy, Ιούνιος 2000 XVI International Symposium on Medicinal Chemistry Bologna, September 2000 Nuclear Science Symposium and Medical Imaging Conference, Lyon, France October nd European Symposium in Biomedical Engineering and Medical Physics, Patra, October th International Symposium on Controlled Release of Bioactive Materials, Paris, July, 2000 Forum of European Neuroscience 2000, Brighton, UK, June th European Peptide Symposium, Montpellier, September International Workshop on Multi-analyte Biosensing Devices. Athens, Greece, April 2000 MMN 2000, First Conference on Microelectronics Microsystems Nanotechnology. Athens, Greece, November 2000 Πανελλήνιο Συνέδριο: Έρευνα για την Ελληνική Εκπαίδευση, Αθήνα, Σεπτέμβριος nd International Symposium on: The Molecular Biology of Breast Cancer. Lillehammer, Norway March o Πανελλήνιο Συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας. Λευκωσία, Κύπρος Aπρίλιος ο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Βιολογικών Επιστημών. Σκιάθος, Μάιος ο Συνέδριο Ελληνικής Εταιρείας Κλινικής Χημείας Κλινικής Βιοχημείας. Αθήνα, Νοέμβριος 2000 β) Επιστημονικές Συναντήσεις ACS Meeting, Honolulu, Chem and Eng., October 2, COST B12 WG-3 Radiolabelled biologically active peptides and oligonucleotides Ρώμη, Μάιος 2000 Radiolabelled biologically active peptides and oligonucleotides Παρίσι, Δεκέμβρης, 2000 Απολογισμός 2000 σελίδα 61