Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων"

Transcript

1 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ÂÊ Ï ÈÔ 4: Îapple  ÛË ÓËÏ ÎˆÓ το προηγούµενο κεφάλαιο είδαµε το θέµα της Ανοικτής Εκπαίδευσης, που Σαποτελεί ένα από τα συστατικά της ΑεξΑΕ. Υπάρχει όµως ένα ακόµα λανθάνον, πλήν όµως σηµαντικό συστατικό της: αυτό της Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Είναι για πολλούς συγγραφείς αυτονόητο ότι η έννοια της Aνοικτής Eκπαίδευσης εµπεριέχει και την έννοια της Eκπαίδευσης Eνηλίκων, και αυτό για δύο λόγους. Aφ ενός όλες οι έρευνες µέχρι τώρα έχουν επικεντρωθεί σε ενήλικους σπουδαστές, και αφ ετέρου η συντριπτική πλειοψηφία των προσφεροµένων προγραµµάτων απευθύνεται επίσης σε ενηλίκους. Ήρθε συνεπώς η ώρα να διερευνήσουµε τι ακριβώς είναι αυτός ο ενήλικος, ποιές είναι οι εκπαιδευτικές του ιδιαιτερότητες και γιατί δυσκολευόµαστε να εφαρµόσουµε την ΑεξΑΕ σε µικρότερες ηλικίες. È Û Ó ÂÛË το τέλος συνεπώς αυτού του κεφαλαίου θα πρέπει να είσαστε σε θέση να Σσχεδιάζετε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον, λαµβάνοντας υπόψη και την παράµετρο των ενηλίκων διδασκοµένων. Θα πρέπει να γνωρίζετε τις ιδιαίτερες ανάγκες τους, αλλά και τα απαραίτητα προσόντα που θα πρέπει να έχει ο εκπαιδευτής ενηλίκων, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στο ρόλο του. Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζετε τους περιορισµούς των µη ενηλίκων σπουδαστών, και πώς θα πρέπει να τους αντιµετωπίσετε στην περίπτωση που χρειαστεί να σχεδιάσετε ένα περιβάλλον ΑεξΑΕ για αυτούς. Ùfi ÔÈ

2 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ ÂÌ ÙÔÏÔÁ ρχικά θα δούµε τη διαφορά της Εκπαίδευσης Ενηλίκων από την παιδαγω- εκπαίδευση και στη συνέχεια θα αναφέρουµε τις βασικές αρχές της. Αγική Θα γνωρίσουµε ένα νέο εργαλείο, το µαθησιακό συµβόλαιο που είναι απαραίτητο στη συνδιαλλαγή µε ενηλίκους και θα συζητήσουµε θέµατα σχετικά µε την εφαρµογή στην πράξη όλων αυτών των βασικών σηµείων, µε κεντρικό θέµα τις ικανότητες του εκπαιδευτή ενηλίκων. Τέλος θα δούµε µε συντοµία τα θέµατα της εκπαίδευσης ανηλίκων και τα ερωτήµατα της εφαρµογής της ΑεξΑΕ σε µικρότερες ηλικίες.  ŒÓÓÔÈ έννοια της Εκπαίδευσης Ενηλίκων, γνωστή και σαν ανδραγωγική (σε Ηαντιδιαστολή µε την παιδαγωγική ) δεσπόζει σε αυτό το κεφάλαιο. Το µαθησιακό συµβόλαιο είναι το νέο εργαλείο που θα γνωρίσουµε, ενώ υπάρχουν και άλλες γνωστές-άγνωστες έννοιες, όπως η συνάφεια, η αλληλεπίδραση, το κριτικό πνεύµα και άλλες Εκπαίδευση Ενηλίκων: η Ανδραγωγική αραδοσιακά θεωρούµε τους σπουδαστές της ΑεξΑΕ σαν ενήλικους. ΠΟλόκληροι οργανισµοί ανωτάτης εκπαίδευσης, όπως το Ανοικτό Πανεπιστήµιο του Ηνωµένου Βασιλείου, το Open Learning Agency στο Βανκούβερ, οι νορβηγικοί οργανισµοί παροχής ΑεξΑΕ NKS και NKI, το Nova University στη Florida, και πολλά άλλα ασχολούνται µε την παροχή ΑεξΑΕ σε µεταδευτεροβάθµιο επίπεδο εδώ και αρκετές δεκαετίες. Το πανεπιστήµιο της Νότιας Αφρικής (UNISA) στην Πραιτώρια έχει επίσης ένα επιτυχηµένο πρόγραµµα ΑεξΑΕ για λευκούς και µαύρους σπουδαστές εδώ και δεκαετίες. Το τηλεοπτικό Ιαπωνικό Γλωσσικό Πρόγραµµα που αναπτύχθηκε στο North Carolina State University, παρέχει εκπαίδευση στα ιαπωνικά σε δέκα κολέγια και πανεπιστήµια σε πέντε νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ (Clifford, 1990). Όλα αυτά είναι παραδείγµατα οργανισµών που τα παρεχόµενα προγράµµατά τους στοχεύουν αποκλειστικά σε ενήλικους σπουδαστές. Οι ενήλικοι σπουδαστές έχουν πολλούς λόγους για να επιδιώκουν την ΑεξΑΕ: χρονικοί περιορισµοί, απόσταση, οικονοµι- Ú ÏÏËÏË ªÂÏ ÙË The Open University: Open Learning Agency: NKS και NKI: και Nova University: UNISA:

3 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων κοί λόγοι, η ευκαιρία να κάνουν µαθήµατα ή να ακούσουν απλά οµιλητές που αλλιώς θα ήταν απρόσιτοι, αλλά και η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή µε άλλους σπουδαστές µε διαφορετικό κοινωνικό, πολιτισµικό και οικονοµικό υπόβαθρο και διαφορετική εµπειρία (Willis, 1993). Το αποτέλεσµα είναι όχι µόνο η απόκτηση νέας γνώσης, αλλά και η βελτίωση νέων κοινωνικών δεξιοτήτων, εµπεριεχοµένης της επικοινωνιακής και συνεργατικής δεξιότητας µε διεσπαρµένους συναδέλφους, τους περισσότερους από τους οποίους µπορεί και να µη δει ο σπουδαστής ποτέ. Σύµφωνα µε τους Moore και Kearsely, οι περισσότεροι σπουδαστές της ΑεξΑΕ είναι µεταξύ 25 και 50 χρονών. Για να σχεδιάσει τώρα κανείς αποδοτικά προγράµµατα σπουδών για ενήλικους σπουδαστές, είναι απαραίτητο να κατανοήσει το πώς µαθαίνουν οι ενήλικοι, και ειδικά το σε τι διαφέρουν οι ανάγκες τους από αυτές των παιδιών ŒÓÓÔÈ ÙË ÓËÏÈÎÈfiÙËÙ Τι ακριβώς όµως είναι o ενήλικος; Από νοµικής πλευράς, κάθε πολίτης που συµπληρώνει το 18ο έτος της ηλικίας του. Αυτή η προσέγγιση όµως δεν µας καλύπτει εδώ. Η UNESCO (1976) προσδιόρισε ότι ενήλικος είναι αυτός που θεωρείται ενήλικος στην κοινωνία που ζεί. Απέφυγε δηλαδή επίσης την ουσία του θέµατος. Η αµηχανία συνεχίζεται όταν πολλοί ερευνητές (πχ. Jarvis, 1983) δηλώνουν ότι ενήλικος είναι αυτός που αναγνωρίζει τον εαυτό του σαν ενήλικο και αναγνωρίζεται επίσης από τους άλλους σαν τέτοιος. Για µια πιο ικανοποιητική προσέγγιση, πρέπει να δούµε το θέµα από κοινωνική σκοπιά, άρα µάλλον πρέπει να αναζητήσουµε τα χαρακτηριστικά εκείνα που προσδίδουν στο άτοµο τη χροιά του ενηλίκου. Σύµφωνα λοιπόν µε τις απόψεις πολλών ερευνητών (Rogers, 1999, Knowles, 1990, Κόκκος, 1999 κα.) τα χαρακτηριστικά αυτά είναι: Η ωριµότητα ιµότητα, η ικανότητα δηλαδή για κρίση, για αυτοτοποθέτηση στην κοινωνία και υπευθυνότητα στις πράξεις του Η αίσθηση ση προοπτικής, η ικανότητα δηλαδή για λήψη αποφάσεων, καθορισµό πορείας και η εκτέλεση των σχετικών ενεργειών Η αυτονο νοµία, η επιδίωξη δηλαδή εσωτερικής και εξωτερικής ισορροπίας, η προσαρµοστική ικανότητα και η εκούσια συµπεριφορά. ÔÏÏ Ú ÎÙËÚÈÛÙÈÎ Ó Ê ÚıËÎ Ó Û Ùfi ÙÔÓ ÔÚÈÛÌfi. ÚÔÛapple ı ÛÙÂ Ó ÒÛÂÙ applefi Ì ÂÍ ÁËÛË Ó apple Ú ÂÈÁÌ ÁÈ Ó È ÎÚÈÓ ÛÂÙ ÙÔ Î ı Ó applefi Ù. ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙÈ ÈÎ Ì apple ÓÙ ÛÂÈ ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï Ô. Ενήλικος: Άνω των 18; Αν το πούν οι άλλοι; Αν το πεί ο ίδιος; ή Ώριµος Αυτόνοµος Με προοπτική ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.1.

4 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Ó Ú ÁˆÁÈÎ. Οι περισσότερες σύγχρονες εκπαιδευτικές θεωρίες ενηλίκων βασίζονται στη δουλειά του Malcolm Knowles, ο οποίος εισήγαγε και τον όρο ανδραγωγική (andragogy) για να αποδώσει τον τρόπο και τις µεθόδους που µπορεί κανείς να βοηθήσει τους ενηλίκους να µάθουν. Ο Knowles υποστήριξε ότι οι ενήλικοι έχουν διακριτά και µοναδικά χαρακτηριστικά. Συγκεκριµένα, έχουν τη φυσική τάση να είναι αυτοδύναµοι, να παίρνουν δηλαδή αποφάσεις µόνοι τους. Κατά συνέπεια, ο ενήλικος έχει την απαίτηση να τον αντιµετωπίζουν και οι άλλοι σαν τέτοιον και να του φέρονται µε το σεβασµό που αρµόζει σε κάθε ανθρώπινη προσωπικότητα. Συνέπεια αυτού είναι ότι όταν ο ενήλικος παίρνει µέρος σε µια εκπαιδευτική διαδικασία, δεν δέχεται τον ετεροκαθορισµό της πορείας της µάθησης και αντιδρά όταν του αναθέτουν ρόλο εξηρτηµένο. Αντίθετα, αν θεωρηθεί υπεύθυνος ο ίδιος για τη µάθησή του, εµπλέκεται συναισθηµατικά και συµµετέχει δηµιουργικά (Κόκκος, 1999). Η βασική τώρα αυτή αρχή της ανδραγωγικής, οδηγεί µε τη σειρά της σε επαναθεώρηση της εκπαίδευσης, όταν πρόκειται να συµµετάσχουν ενήλικοι. Πρέπει να αναφέρουµε σε αυτό το σηµείο ότι η θεωρία του Knowles έχει δεχθεί δριµύτατη κριτική από πολλούς άλλους ερευνητές, οι οποίοι υποστηρίζουν (βασιζόµενοι εν µέρει και στις έρευνες του Piaget), ότι και τα παιδιά µπορούν να εµφανίσουν τέτοιες ιδιότητες. Ο Jarvis (1985) ιδιαίτερα τονίζει ότι στην προσέγγιση του Knowles δίνεται ιδιαίτερη σηµασία στο άτοµο, παραγνωρίζοντας τις επιρροές από τον κοινωνικό περίγυρο. Για παράδειγµα, σε καταπιεζόµενες µειονότητες, η έννοια του αυτοκαθορισµού σηκώνει πολύ συζήτηση. Οι 5 αρχές της ανδραγωγικής Ξέρουµε τι θα µάθουµε Πώς θα το µάθουµε Γιατί θα το µάθουµε Θέλουµε να το µάθουµε Βοηθήστε µας να το µάθουµε! Είτε ασπαζόµαστε είτε όχι τις θέσεις του Knowles, πρέπει να παραδεχθούµε ότι οι µελέτες του έδειξαν ένα δρόµο. Συνοψίζοντας, το ανδραγωγικό µοντέλο ζητά να ληφθούν υπ όψιν πέντε αρχές κατά την τυπική εκπαίδευση ενηλίκων: ❶ Οι εκπαιδευόµενοι πρέπει να ξέρουν γιατί κάτι θεωρείται σηµαντικό και πρέπει να µαθευτεί. ➋ Πρέπει να υποδεικνύεται στους εκπαιδευοµένους το πως µπορούν να αυτοκαθοδηγούνται στην προσφερόµενη γνώση. ➌ Πρέπει να είναι εµφανής η σχέση των θεµάτων µε τις εµπειρίες των διδασκοµένων. ➍ Οι άνθρωποι δε µαθαίνουν αν δεν είναι έτοιµοι και παρακινηµένοι για να µάθουν. ➎ Άρα χρειάζονται βοήθεια για να υπερνικήσουν εµπόδια, συµπεριφορές και προκαταλήψεις σχετικά µε τη µάθηση. ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.2. È ÛÎÔ ÌÂ Ì ÁÂÈÚÈÎ Û ÂÚÁ ÓË Â! ÎÈ ÁÚ Ê ÛÙ ÙÔ Ì ıëì Û ÌÊˆÓ Ì ÙÈ 5 Ú ÙË Ó Ú ÁˆÁÈÎ... ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï Ô Û ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙË ÈÎ Ì appleô Ë.

5 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων Ú ÓÂÙ ٠ÙÈ apple ÓÙÂ Ú ˆ appleúô ÙÔ Ó ÈÛ Ô Ó Î È ÌappleÔÚÔ Ó Ó ÂÊ ÚÌÔ- ÛÙÔ Ó Î È ÛÙËÓ apple È ÁˆÁÈÎ (Î Ù ÙËÓ appleô Û ). Ù ÁÚ Ù appleúòù ÙËÓ appleô Û Î È È ÛÙ ÌÂÙ apple Ú Î Ùˆ. Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.1. Ο όρος ανδραγωγική συνήθως ερµηνεύεται στα κείµενα ως ο τρόπος που µαθαίνουν οι ενήλικοι. Όµως και ο ίδιος ο Knowles στις µετέπειτα µελέτες του παραδέχεται ότι οι τέσσερις από τις πέντε προαναφερθείσες αρχές της ανδραγωγικής εφαρµόζονται εξ ίσου καλά και στους ενηλίκους και στα παιδιά. Η µόνη διαφορά είναι ότι τα παιδιά διαθέτουν λιγότερες εµπειρίες και προεγκατεστηµένες πεποιθήσεις από ότι οι ενήλικοι, άρα έχουν λιγότερα σηµεία αναφοράς, µε άλλα λόγια, δυσκολεύονται να συσχετίσουν τα διδασκόµενα µε τη (λιγοστή) προηγούµενη εµπειρία τους. ÔÈ Â Ó È Ë Ì appleô ÍÂÊ ÁÂÈ; ÔÈ Ú ËÏ applefi ÙÈ apple ÓÙ ÂÓ ÌappleÔÚÂ Ó ÂÊ ÚÌÔÛÙ ÛÙ apple È È ; Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.2. Ú ÏÏËÏË ªÂÏ ÙË Επειδή η συζήτηση για την ανδραγωγική καρατάει ακόµα και στις µέρες µας, έστω και µε την ονο- µασία εκπαίδευση ενηλίκων, µπορείτε να ανατρέξετε σε πηγές στο διαδίκτυο για περισσότερες πληροφορίες. Για τον Malcolm Knowles και το έργο του, µπορείτε να δείτε στα: Ενώ ειδικά για την ανδραγωγική θεωρία µπορείτε να ανατρέξετε στα: Welcome to ANDRAGOGY.net! The Theory Into Practice Database: Knowles' Andragogy: the informal education homepage: What is andragogy: Andragogy:A Highly Relevant Adult Learning Theory:

6 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ 4.2. Οι Βασικές Αρχές ς δούµε συνεπώς όλη αυτή η θεώρηση της ανδραγωγικής πώς επηρρεάζει Ατην Εκπαίδευση Ενηλίκων. Ας δούµε δηλαδή τις βασικές αρχές που πρέπει να τηρηθούν κατά το σχεδιασµό κάθε προγράµµατος που απευθύνεται σε ενηλίκους, είτε της τυπικής εκπαίδευσης, είτε της ΑεξΑΕ. Σύµφωνα µε τον Mακράκη (1999) υπάρχουν κάποια ειδικά σηµεία (σαν αξιώ- µατα) σχετικά µε τη µάθηση των ενηλίκων. Oι ενήλικοι λοιπόν: 1. Έχουν συγκεκριµένους στόχους και περιορισµένο χρόνο. Συνεπώς ενδιαφέρονται να µάθουν κάτι που έχει απτή ανταποδοτικότητα και σχέση µε τον προσωπικό ζωτικό τους χώρο. 2. ιαθέτουν µεγάλο απόθεµα εµπειριών (από την ιδιωτική και επαγγεµατική τους ζωή) και είναι σε θέση να παράγουν έργο και γνώση. Συνεπώς προτιµούν την "απτή" γνώση, τις ασκήσεις, τη σχετική µε αυτές θεωρία και την παραγωγικότητα προς την κατεύθυνση επίτευξης ενός συγκεκριµένου στόχου. Aυτή είναι η έννοια της διασύνδεσης της σκέψης (της θεωρητικής διερεύνησης) µε την πράξη. 3. Έχουν διαµορφωµένη, αυτοδύναµη προσωπικότητα. Συνεπώς πρέπει να εµπλέκονται ενεργά στη διαδικασία της µάθησης, στον προσδιορισµό των στόχων, τη διαδικασία, τον προβληµατισµό, τα συµπεράσµατα, την αξιολόγηση. Συνεπώς, µπορούµε να αναφέρουµε πλέον τις βασικές αρχές που πρέπει να τηρούνται στη µάθηση ενηλίκων και που προκύπτουν από τα προηγούµενα αξιώ- µατα. Aυτές είναι οι έξι αρχές της µάθησης ενηλίκων και είναι οι εξής: 1 Σχετικότητα, ή αλλιώς, µαθητοκεντρική δοµή. O ενήλικος µαθαίνει µόνο όσα χρειάζεται να µάθει τη συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Eπίσης χρειάζεται να διακρίνει τη χρησιµότητα του υλικού µάθησης για το ζωτικό του χώρο, τις ανάγκες του και τα ενδιαφέροντά του. Με άλλα λόγια, θέλει πράγµατα σχετικά µε τον ίδιο και το πλαίσιο ή το «µεταχώρο» του, το χώρο δηλαδή που ζεί, κινείται και εργάζεται. 2 Συµµετοχικότητα, ή αλλιώς, ενεργός καθορισµός του πλαισίου και της πορείας της µάθησης. Ο ενήλικος δεν µαθαίνει γενικές γνώσεις σε πολλά πεδία (γνώση σε πλάτος), αλλά µάλλον θέλει να εµβαθύνει σε ένα συγκεκριµένο τοµέα (γνώση σε βάθος). Τις πλατειές, γενικές γνώσεις τις θεωρεί ενηµέρωση και γι αυτές προτιµάει την τηλεόραση. Ο ενήλικος θέλει να µπορεί να οδηγήσει την πορεία του µαθήµατος σε τοµείς του άµεσου ενδιαφέροντός του, αλλά και να συµ- µετάσχει στο σχεδιασµό του µαθήµατός του, όσο αυτό είναι δυνατόν. 3 Κριτική σκέψη, ή αλλιώς, ο ενήλικος φέρνει µαζί του σηµαντική εµπειρία. Άρα πρέπει και µπορεί να κρίνει και να εγκρίνει τα διδαχθέντα, ώστε να µπορέσει να τα αποδεχτεί. Με άλλα λόγια πρέπει να µπορέσουµε να του αποδείξουµε

7 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων την ορθότητα αυτών που διδάσκουµε. Επίσης, οι ίδιοι οι διδασκόµενοι µπορούν και πρέπει να προσθέτουν στη µαθησιακή διαδικασία και τις δικές τους γνώσεις και εµπειρίες παράλληλα µε το διδακτικό υλικό. Οι γνώσεις αυτές και οι εµπειρίες γίνονται µε τη σειρά τους µέρος του διδακτικού υλικού εµπλουτίζοντάς το, ερµηνεύοντας πτυχές δυσνόητες ως τώρα και συνδέοντας την (διδασκόµενη) θεωρία µε την (ήδη βιωµένη) πράξη. Οδηγούµαστε συνεπώς σε µια κριτική και ευρετική πορεία προς τη γνώση και όχι σε µια έξωθεν επιβολή της (πχ. µε αποστήθιση). 4 Αλληλεπίδραση, ή αλλιώς, αµφίδροµες σχέσεις διδασκόντων - διδασκο- µένων. ηµιουργείται έτσι καλύτερο κανάλι επικοινωνίας και υπάρχει αποτελεσµατικότερη ανάδραση. Στην ουσία οι ενήλικοι δεν προτιµούν το µοντέλο της διάλεξης, αλλά της διαλογικής διερεύνησης για να αποκτήσουν µαθησιακές εµπειρίες. 5 Περιορισµένοι πόροι, ή αλλιώς, εξωτερικοί περιορισµοί. Ο ενήλικος έχει πολλούς άλλους παράγοντες που ρυθµίζουν τη ζωή του: οικογενειακούς, επαγγελ- µατικούς, οικονοµικούς. Αυτό µεταφράζεται σε περιορισµό πόρων, οικονοµικών, χρονικών, ψυχοσωµατικών. 6 Αυτορρυθµιζόµενη µάθηση, ή αλλιώς, κάθε ενήλικος έχει διαµορφω- µένο και παγιωµένο διαφορετικό µαθησιακό στύλ. Επίσης πρέπει να µάθει µε τον τρόπο που τον βολεύει, τον εφαρµόζει χρόνια και δεν µπορεί πλέον να τον αλλάξει. Τέλος, δεν µπορεί να προσαρµόσει το ρυθµό µάθησης του σε εξωτερικούς παράγοντες, δε θέλει το ρυθµό του σχολείου. Πρέπει να µπορεί να ρυθµίζει ο ίδιος το βήµα και το ρυθµό της µάθησής του. Οι έξι αρχές της µάθησης ενηλίκων ❶ Σχετικότητα ❷ Συµµετοχικότητα ❸ Κριτική σκέψη ❹ Αλληλεπίδραση ❺ Περιορισµοί ❻ Μαθησιακό στύλ 4.3. Το Μαθησιακό Συµβόλαιο πως όµως συµβαίνει πάντα, το πέρασµα από τη θεωρία στην πράξη εγκυ- Όµονεί παγίδες και δυσκολίες. Πριν λοιπόν συζητήσουµε την εφαρµογή στην πράξη των αρχών αυτών, ας κάνουµε µια παρένθεση και ας ασχοληθούµε µε ένα πρόβληµα, µια παρεξήγηση, που συναντάται συχνά στα προγράµµατα εκπαίδευσης ενηλίκων. Ένα ακόµα χαρακτηριστικό της Εκπαίδευσης Ενηλίκων είναι ότι αυτή είναι προαιρετική και µε συγκεκριµµένο σκοπό (Rogers, 1999). ηλαδή, ο ενήλικος επιδιώκει ο ίδιος την εµπλοκή του στο συγκεκριµµένο εκπαιδευτικό πρόγραµµα, και αυτό γιατί στοχεύει σε κάτι συγκεκριµµένο, έναν τίτλο, κάποια απόκτηση γνώσης που του λείπει, κοινωνική καταξίωση κλπ. Η Εκπαίδευση Ενηλίκων είναι πάντα: Προαιρετική (εκούσια) και Σκόπιµη (έχει σκοπό)

8 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.3. Ó Î Ï ÛÙ ÙËÓ ÙÂÏÂ Ù Û ÂÌappleÏÔÎ Û Πappleôèô ÂÎapple È Â ÙÈÎfi appleúfiáú ÌÌ. Ó ÛÎÔÏ ÂÛÙÂ, ıâˆúâ ÛÙ Ùfi ÙÔ È Ï Ô Û Ó ÂÎapple È Â ÙÈÎfi appleúfiáú ÌÌ. Ù ÁÚ Ù ÙÒÚ ÙÔ ÏfiÁÔ (ÛÙfi Ô ) appleô Û ÒıËÛ Ó Ó Û ÔÏËı Ù Ì Ùfi ÙÔ ı Ì. Ï ıâè, ÂappleÈÏ Í Ù ÌfiÓÔÈ Û Ó Û ÔÏËı ÙÂ Ì Ùfi Û ÂappleÈ Ï ıëîâ; ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò, ÎÚ ÓÂÙ ÌfiÓÔÈ Û Û appleôèfi ıìfi Â Ó È ( Ù Ó) appleúô È- ÚÂÙÈÎ Î È ÛÎfiappleÈÌË Ë ÌÂÏ ÙË Û Ô Ó ÚÔÌÔ ÙË µ Ï Στην πράξη συµβαίνει συχνά ο ενήλικος να µην έχει σαφή ιδέα τι ακριβώς θέλει να µάθει. Γνωρίζει βέβαια την ανάγκη του, αλλά δεν ξέρει πως ακριβώς πρέπει να την αντιµετωπίσει. είτε την επόµενη µελέτη περίπτωσης. ªÂÏ ÙË ÂÚ appleùˆûë 4.1. Έχει γίνει ήδη φανερή η ανάγκη στον εργασιακό χώρο της γνώσης χρήσης του υπολογιστή σαν εργαλείο υποβοήθησης. Ειδικά στο χώρο των διδασκόντων στην πρωτοβάθµια και δευτεροβάθµια βαθµίδα (δάκαλοι και καθηγητές), η ανάγκη αυτή είναι ιδιαίτερα αισθητή, αφού οι άνθρωποι αυτοί καλούνται να εφαρµόσουν ΤΠΕ στην καθηµερινή διδασκαλία των µαθηµάτων τους, χωρίς (σε µεγάλο ποσοστό) να γνωρίζουν καν τη χρήση του βασικού εργαλείου γι αυτό το σκοπό, του υπολογιστή. Προσπαθώντας λοιπόν να αντιµετωπίσουν αυτή την έλλειψή τους, ρωτάνε: που θα µάθω πληροφορική; ή που θα µάθω κοµπιούτερ; Οι ερωτήσεις αυτές εκφράζουν την άγνοια και την αγωνία του ανθρώπου που θέλει να µάθει, αλλά δεν ξέρει ακριβώς τι. Η λέξη πληροφορική είναι ατυχέστατη εδώ. Η επιστήµη της πληροφορικής περιέχει τους γνωστικούς τοµείς των αλγορίθµων και δοµών δεδοµένων, των παραλλήλων και κατανεµηµένων συστηµάτων, των γλωσσών προγραµµατισµού, των βάσεων δεδοµένων, της τεχνολογίας λογισµικού, των δικτύων, της τεχνητής νοηµοσύνης, της επεξεργασίας σήµατος, κλπ κλπ. Προφανώς ο στόχος του ερωτώντος είναι τελείως διαφορετικός... Η δεύτερη ερώτηση (εκτός από το κακόηχο του ξένου ονόµατος) είναι πιο ακριβής. Εµπεριέχει όµως µέσα της και λίγη δόση µαγείας. Ο ερωτών περιµένει ότι θα κάνει ένα απλό σεµινάριο χειρισµού, παρόµοιο µε αυτό που δέχεται στο κατάστηµα που αγοράζει το νέο κινητό του τηλέφωνο. Σύµφωνα µε τα λόγια των ιδίων των ενδιαφεροµένων κάποιος αρκεί να µου δείξει κάποια βασικά πράγµατα, µετά θα βγάλω άκρη εγώ... Προφανώς εδώ υπάρχει πάλι παρεξήγηση, αφού τα βασικά αυτά πράγµατα ούτε λίγα είναι, ούτε περιορισµένα σε ένα µόνο τοµέα. Το πρόβληµα στη συγκεκριµένη περίπτωση προκύπτει κυρίως από τη (δικαιολογηµένη) άγνοια του ενδιαφεροµένου. Όµως συχνά το πρόβληµα δηµιουργείται διότι το νόµισµα έχει δύο όψεις: από τη µια ο εκπαιδευτικός οργανισµός που θέλει να παράσχει τη γνώση, και από την άλλη ο ενήλικος που πρέπει να αποφασίσει αν θα την αποδεχτεί. Το πρόβληµα στην περίπτωσή µας είναι ότι και οι δύο πλευρές έχουν ασαφή όψη και λανθάνουσες απαιτήσεις.

9 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων Η ασαφής όψη από µέρους του οργανισµού αναφέρεται κυρίως στους στοχευόµενους σπουδαστές (σε ποιούς δηλαδή απευθύνεται το πρόγραµµα), 1. αλλά κυρίως στο τι αυτοί θέλουν να µάθουν, αλλά και ποιές είναι οι προϋπάρχουσες γνώσεις τους στο πεδίο. Οι υποψήφιοι διδασκόµενοι καθορίζονται σχετικά εύκολα, αν και συχνά προσέρχονται και άνθρωποι που δεν είχαµε αρχικά προβλέψει, ή αντίθετα υπάρχει µικρή προσέλευση από άτοµα για τα οποία σχεδιάστηκε το πρόγραµµα. Ù Πappleôè Ù ÙÔÈ appleúôûˆappleèî ÂÌappleÂÈÚ ÛÙË Ô ÏÂÈ Û ; Ó Â Û ÛÙ ÌappleÔÚÔ, appleúôûapple ı Û ÙÂ Ó appleô Ï ÛÂÙ ΠÙÈ Û Πappleôèô, ÁÈ ÙÔ ÔappleÔ Ô ÂÈÍ Ó ÙÂÏÈÎ ÏÏÔÈ appleâï Ù ÂÓ È Ê ÚÔÓ; Ó Â Û ÛÙ Πıëáëù, appleúôûapple ı Û ÙÂ Ó È ÍÂÙ ΠÙÈ appleô ÂÛ ıâˆúâ Ù ÛËÌ ÓÙÈÎfi, ÏÏ ÔÈ Ì ıëù ıâû Ó ÙÈ ÂÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ Î È ÂÛÙ - Û Ó ÙÂÏÈÎ Û ΠÙÈ ÙÂÏ ˆ È ÊÔÚÂÙÈÎfi; Ù ÁÚ Ù ٠ÙÈ appleâúèappleùòûâè. ( ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò). Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.4. Η δεύτερη περίπτωση, η ασαφής όψη από µέρους του διδασκοµένου, είναι το ίδιο σοβαρή. Εµείς, ο εκπαιδευτικός οργανισµός σαν γνώστες του πεδίου, θεωρούµε απαραίτητο οι διδασκόµενοι να αποκτήσουν τις γνώσεις που προσφέρουµε, όµως αυτοί φαίνεται να µη συµµερίζονται την άποψή µας. Είναι πολύ συχνά σε σεµινάρια τα σχόλια του τύπου εµείς άλλα ήρθαµε εδώ να µάθουµε και άλλα µας λένε... Η άποψη αυτή εκφράζει την ασαφή όψη του διδασκοµένου που έχει για τον εκπαιδευτικό οργανισµό και το πρόγραµµα, ειδικά σε περιπτώσεις ταχύρρυθ- µης κατάρτισης. ÿûˆ ÂÙÂ Â È ÊËÌ ÛÂÈ ÙÔ Ù appleô ª ıâùâ Access Î È FrontPage Û 20 ÒÚÂ. Ùfi appleô Ûˆ ÂÓ Í ÚÂÙ ( ÏÏ ÙÔ appleô È fiû ÛÙÂ) Â Ó È fiùè Ù appleâúèûûfiùâú È ÎÚÈÓÈÛÙÈÎ ÙËÏ ÊˆÓ ÛÙÔÓ ÔÚÁ ÓÈÛÌfi Â Ó È ÙÔ Ù appleô ÙÈ ÛÙÔ Î Ïfi Â Ó È Ùfi ÙÔ ÕÍ ; ªÔ ÛÈÎfi fiúá ÓÔ; appleôûìëùèîfi; Ù ÁÚ Ù ÏÏË ÌÈ Ù ÙÔÈ appleâú appleùˆûë Ù Ô (Î È Û ÊÔ ) È Ê ÌÈÛË. Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.5. Το άλλο σηµαντικό σηµείο είναι οι λανθάνουσες απαιτήσεις. Ο εκπαιδευτικός οργανισµός περιµένει από τους διδασκόµενους συνέπεια και ενδιαφέ- 2. ρον, ο (ενήλικος) εκπαιδευόµενος περιµένει διευκολύνσεις και ταχύτητα. είτε την επόµενη µελέτη περίπτωσης.

10 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ ªÂÏ ÙË ÂÚ appleùˆûë 4.2. Είναι συχνό το φαινόµενο να καλούνται µεγάλες µάζες εργαζοµένων πίσω στα θρανία σε µακροχρόνια προγράµµατα και χωρίς ιδιαίτερες επαγγελµατικές ελαφρύνσεις για να ενη- µερωθούν (και να αναβαθµιστούν ) επαγγελµατικά. Για παράδειγµα, µπορεί το πτυχίο τους, την εποχή που το πήραν, να ήταν διετούς φοίτησης, ενώ το αντίστοιχο σηµερινό να είναι τετραετούς. Καλούνται λοιπόν οι εργαζόµενοι αυτοί πίσω στα θρανία, να παρακολουθήσουν κάποια σηµαντικά (κατά την άποψη των πανεπιστηµίων) µαθήµατα, ώστε να αναβαθµίσουν και να εξοµοιώσουν τους τίτλους σπουδών τους και τις γνώσεις τους µε τα σηµερινά δεδοµένα, ενώ συγχρόνως εκτελούν πλήρως τα επαγγελµατικά τους καθήκοντα. Είναι προφανές ότι ο εκπαιδευτικός οργανισµός θα απαιτήσει από τους συµµετέχοντες µια συµπεριφορά παρόµοια µε τους νεαρούς φοιτητές του, αφού θα χορηγήσει αναγνωρισµένο τίτλο. Όµως, κάτω από αυτές τις συνθήκες, η πράξη συχνά δείχνει τελείως διαφορετικά πράγµατα. Ο επι δεκαπενταετία έµπειρος, επιτυχώς εργαζόµενος και νυν φοιτητής, προσέρχεται µε το...φραπέ του στην τάξη (χωρίς χαρτί και µολύβι φυσικά), δεν είναι επ ουδενί λόγω διατεθειµένος να διαβάσει το ογκώδες σύγγραµµα που του δώσανε, και για τις εξετάσεις ζητάει επίµονα να του πούνε από πριν τα θέµατα... Προφανώς εδώ έχουν παραβιαστεί όχι µόνο µία, αλλά περισσότερες από τις βασικές αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων... Το σηµείο που µας ενδιαφέρει για την ώρα εδώ είναι η σύγκλιση των διαφορετικών όψεων και απαιτήσεων από τα συµµετέχοντα µέρη. Όµως, επειδή έχει γίνει πάλι ιδιαίτερα εµφανής ο παράγοντας της παρακίνησης, εκπονήστε πρώτα την επόµενη άσκηση. ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.3. Ó ÙÚ ÍÙ ÛÙËÓ apple Ú ÁÚ ÊÔ Î È apple ÓÙ ÛÙÂ: ÔÈfi apple Ú ÎÈÓËÙÈÎfi apple Ú - ÁÔÓÙ apple Ú È ÂÙ È ÛÙËÓ appleâú appleùˆûë Ù ; Ó Ê ÚÂÙ ÌfiÓÔ Ó, ÙÔÓ appleèfi ÓÙÔÓÔ Î Ù ÙË ÁÓÒÌË Û. È appleôèfi apple Ú ÎÈÓËÙÈÎfi apple Ú ÁÔÓÙ ˆı apple Ú fiï Ù ÛÙË Û Ó ÈÛË ÙË Û ÌÌÂÙÔ ; ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙË ÈÎ Ì appleô Ë ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï Ô. Επιστρέφοντας στην παραπάνω µελέτη περίπτωσης, παρατηρούµε ότι υπάρχει χάσµα απαιτήσεων µεταξύ του παροχέα εκπαιδευτικού οργανισµού και του εκπαιδευόµενου, που στη συγκεκριµένη περίπτωση είναι µάλιστα ιδιαίτερα έντονο. ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.4. ÔÈ applefi ÙÈ Ú ÙË ÂÎapple  ÛË ÂÓËÏ ÎˆÓ (appleô Ó Ê ÚıËÎ Ó ÛÙËÓ apple Ú - ÁÚ ÊÔ 4.2.) apple Ú È ÔÓÙ È ÛÙËÓ appleúôëáô ÌÂÓË ÌÂÏ ÙË appleâú appleùˆûë ; Ù ÁÚ Ù ÛÂ Ì ÛÂÈÚ ÙÔ ÁÈ Ù. ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙË ÈÎ Ì appleô Ë ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï Ô.

11 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων Ô ª ıëûè Îfi Ì fiï ÈÔ Έχει γίνει πλέον εµφανές ότι υπάρχει συχνά µια ασάφεια και κακή συννενόηση µεταξύ του παροχέα και του αποδέκτη του εκπαιδευτικού προγράµµατος. Η λύση υπάρχει, έχει προταθεί από τον Alan Rogers (Rogers, 1999) και ακούει στο όνοµα µαθησιακό συµβόλαιο. Το συµβόλαιο αυτό απλά είναι η προκήρυξη του εκπαιδευτικού συµβάντος µε σαφή, περιεκτικό και πλήρη τρόπο, µε τρόπο δηλαδή που να δίνει όλες τις απαραίτητες (αρχικές!) πληροφορίες. Με άλλα λογια, το συµβόλαιο αυτό, εκτός από πληροφορία και προκήρυξη, αποτελεί µια τίµια καταγραφή του τι ακριβώς θα παρασχεθεί στον συµµετέχοντα. Ο ενήλικος είπαµε ότι προσέρχεται εκούσια, άρα έχει δικαίωµα να µάθει τι θα µάθει. Είπαµε επίσης ότι ο ενήλικος απαιτεί το σεβασµό της προσωπικότητάς του, συνεπώς πρέπει να τον σεβαστούµε και να του προτείνουµε µια τίµια συµφωνία. ŒÛÙˆ fiùè Ï appleâùâ ÙÈ ÂÍ appleúôîëú ÍÂÈ : 1. ª ı Ì Ù Ù ÓÓÈ! Ï ÙÂ Ó Ì ıâùâ Ù ÓÓÈ! 2. ÌÔ Ì ÈÔÚÁ ÓÒÓÂÈ Î ıâ ÂÙ ÚÙË applefiáâ Ì 4-6 ÛÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Á ÌÓ ÛÙ - ÚÈÔ Ì ı Ì Ù Ù ÓÓÈ ÁÈ apple È È Î È Ú ÚÈÔ Î È Î ıâ ÌappleÙË 6-8 ÁÈ appleúô ˆÚËÌ - ÓÔ. Û ÌÌÂÙÔ ( ˆÚ Ó) Á ÓÂÙ È ÌÂÙ applefi ÎÏ ÚˆÛË. ÏËÚÔÊÔÚ Â ÛÙÔ ÙËÏ ÊˆÓÔ... ªappleÔÚ ÙÂ Ó Î Ù ÁÚ ÂÙ ÙÈ È ÊÔÚ ; (ÌÔÓÔÏÂÎÙÈÎ, fiappleô Â Ó È Ó ÙfiÓ) ÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï Ô Â Ù ÙË ÈÎ Ì apple ÓÙËÛË. Το ο ΜαθησιακόΜ Συµβόλαιο λαιο Η τίµια προκήρυξη του εκπαιδευτικού προγράµµατος Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.6. O Rogers (1999) προτείνει ότι το µαθησιακό συµβόλαιο πρέπει να περιέχει τα εξής στοιχεία: Περιεχόµενο. Σε τι αναφέρεται το πρόγραµµα; Τι θα καλύψει και σε ποιό επίπεδο; Μορφή. Πόσο θα διαρκέσει, κάθε πότε και για πόσο; Τι εργασίες θα απαιτήσει; Ακροατήριο. Σε ποιούς απευθύνεται; Τι προϋπάρχουσα γνώση απαιτείται; ιαδικασία. Ποιό είναι το χρονοδιάγραµµα των εργασιών; Τι είδους µάθηση αναµένεται να πραγµατοποιηθεί; Με ποιές εκπαιδευτικές µεθόδους; Είναι προφανές ότι όλες οι λεπτοµέρειες δεν µπορούν να περιληφθούν σε µια ανακοίνωση στον τύπο ενός νέου εκπαιδευτικού προγράµµατος. Πρέπει συνεπώς να χωρίσουµε την αναγγελία του προγράµµατος σε δύο τµήµατα: ένα σύντο- µο, έστω ότι το ονοµάζουµε η αρχική αναγγελία και ένα εκτενέστερο (γνωστό στον ακαδηµαϊκό χώρο µε το όνοµα syllabus) που θα το ονοµάσουµε περίγραµ- µα του µαθήµατος.

12 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Το ο Συµβόλαιο πρέπει να ρυθµίζει: Τίτλο προγ/τος Χρόνο Τόπο Εκπαίδευση Οικονοµικά Λεπτοµέρειες Στον επόµενο πίνακα υλοποιούνται οι προτάσεις του Rogers για κάθε περίπτωση µε µια δική µας ταξινόµηση (πιο ευκολοµνηµόνευτη). Πλήρες περίγραµµα µαθήµατος Αναγγελία: Τίτλος προγράµµατος Συνοπτική περιγραφή (3-4 σειρές) Χρονικές παράµετροι: ιάρκεια προγράµµατος Μέρες και ώρες Τοπικές παράµετροι: Τόπος (αίθουσα) Μέγεθος τάξης Εκπαιδευτικές παράµετροι: Παροχέας Οργανισµός Εκπαιδευτής Τρόπος διδασκαλίας Παρεχόµενος τίτλος σπουδών Επίπεδο συµµετεχόντων Προαπαιτούµενα Οικονοµικές παράµετροι: Κόστος όσεις Υποτροφίες, ελαφρύνσεις Λεπτοµέρειες: Αναλυτικό πρόγραµµα µαθηµάτων Περιεχόµενο κάθε µαθήµατος Απαιτήσεις από τους συµµετέχοντες Περισσότερες πληροφορίες στο... Αναγγελία στον τύπο Αναγγελία: Τίτλος προγράµµατος Πολύ συνοπτική περιγραφή (1-2 σειρές) Χρονικές παράµετροι: Μέρες και ώρες Τοπικές παράµετροι: Τόπος (αίθουσα) Εκπαιδευτικές παράµετροι: Παροχέας Οργανισµός Τίτλος σπουδών (αν είναι απαραίτητο) Επίπεδο συµµετεχόντων Προαπαιτούµενα Οικονοµικές παράµετροι: Κόστος Υποτροφίες, ελαφρύνσεις Λεπτοµέρειες: Περισσότερες πληροφορίες στο... Ολοκληρώνοντας, λάβετε υπ όψιν σας και τις διάφορες διευκρινιστικές αιτήσεις που θα δεχθείτε στη διάρκεια του µαθήµατος από τους συµµετέχοντες, ιδιαίτερα σχετικά µε τους τίτλους σπουδών, τις εξετάσεις, και άλλα τέτοια διαδικαστικά. Σκεφθείτε λοιπόν την περίπτωση να τα προσθέσετε αυτά από µόνοι σας στο περίγραµµα του µαθήµατος - θα γλυτώσετε έτσι χρόνο και...νεύρα. Για όσες πάλι ερωτήσεις δεν µπορείτε να προβλέψετε, σκεφθείτε την περίπτωση να ζητήσετε να σας τις δώσουν γραπτά! Θα τις µελετήσετε κατ ιδίαν, θα τις οµαδοποιήσετε και θα τις απαντήσετε µε µιας, κερδίζοντας πάλι χρόνο και...νεύρα. ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.5. Ó ÙÚ ÍÙÂ ÛÙÔ appleúfiáú ÌÌ ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.2. ÛÙËÓ ÂÌappleÂÈÚ ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.3. ÚÔÛapple ı ÛÙÂ ÙÒÚ Ó Û ÓÙ ÍÂÙÂ, ÙfiÛÔ ÙËÓ Ó ÁÁÂÏ, fiûô Î È ÙÔ appleï ÚÂ appleâú ÁÚ ÌÌ Ù ÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ, ÌÂ ÛË ÙÔÓ apple Ú apple Óˆ apple Ó Î. ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò, appleú appleâè Ó ÙÔ ÍÈÔÏÔÁËıÂ ÙÂ ÌfiÓÔÈ Û ˆ appleúô ÙÔ ıìfi ÂappleÈÙ Û.

13 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων Εφαρµογή στην Πράξη ο βασικό ερώτηµα αυτής της παραγράφου είναι το πώς τέλος θα εφαρµο- στην πράξη οι αρχές που αναφέρθηκαν έως τώρα. Για να ξεκινήσου- Tστούν µε, πρέπει να κάνουµε πρώτα µια χονδρική ταξινόµηση των επιδιώξεων του ενήλικου, όταν προσέρχεται σε κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραµµα. O Houle (1961) προσδιορίζει τρείς κύριους προσανατολισµούς του ενήλικου εκπαιδευόµενου. Κάποιοι ενήλικοι προσανατολίζονται προς κάποιο σκοπό. Χρησιµοποιούν την εκπαίδευση για την επίτευξη κάποιου (εξωτερικού συνήθως) στόχου, όπως είναι ένα πτυχίο ή µια προαγωγή. Συχνά η µάθηση τελειώνει µε την επιτυχία του στόχου. Άλλοι προσανατολίζονται προς την εκπαιδευτική διαδδ ιαδικασία. Τους αρέσει η ατµόσφαιρα της εκπαίδευσης, και θεωρούν ότι ικανοποιούνται προσωπικές και κοινωνικές τους επιδιώξεις. Συχνά συνεχίζουν την εκπαίδευση, ακόµα και σε άλλο παραπλήσιο πρόγραµµα. Τέλος άλλοι προσανατολίζονται στη µάθηση ση. Εδώ θεωρείται ως αυτοσκοπός η απόκτηση της γνώσης ή της δεξιότητας. Η ενηµέρωση για το θέµα συνεχίζεται ακόµα και έξω από τα πλαίσια της εκπαίδευσης.  appleôè Î ÙËÁÔÚ Ó ÎÂÈ Ë Û ÌÌÂÙÔ Û appleô Î Ù ÁÚ Ù ÛÙË Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.2; ( ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò) Îapple È Â Ù ÓËÏ ÎˆÓ Αφού παραδεχόµαστε αυτούς τους κύριους προσανατολισµούς, το ερώτηµα τώρα της αρχής µετασχηµατίζεται στο ποιά πρέπει να είναι τα προσόντα του καλού εκπαιδευτή ενηλίκων. Mπορούµε πολύ περιληπτικά να ισχυριστούµε ότι ο εκπαιδευτής ενηλίκων πρέπει να γνωρίζει και να εφαρµόζει τις βασικές αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων. H απλή αυτή φράση όµως είναι αρκετά περίπλοκη αν θελήσει κανείς να την αναλύσει, και ο λόγος είναι ότι υπάρχει ένα δίπολο εδώ, παρόν λίγο-πολύ σε κάθε εκπαιδευτική διαδικασία εποικοδοµητικού ή γνωστικιστικού τύπου. Από τη µια υπάρχει η ελευθερία και η αυτοδιαχείριση του ατόµου µέσα στο γνωστικό πεδίο, από την άλλη όµως η ανάγκη να καλυφθεί ικανοποιητικά το γνωστικό αντικείµενο. Οι προσανατο το- λισµοί του ενη- λίκου σπουδα- στή: Σε σκοπό Στη διαδικασία Στη µάθηση Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.7. Γνωστικισµός και Εποικοδοµητισµ ός Παράγραφοι και

14 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Σχετικότητα Να έχετε πάντα το νού σας για µειωµένο ενδιαφέρον: υποδεικνύει συχνά την έλλειψη σχετικότητας. Προφανώς λοιπόν εδώ (αναφέρθηκε και στον εποικοδοµητισµό αυτό), ο εκπαιδευτής γίνεται µάνατζερ που καθοδηγεί την πορεία προς τη γνώση, όµως το νέο στοιχείο εδώ είναι ότι, µε αυτό τον τρόπο η απόκτηση γνώσης για τον ενήλικο γίνεται εργολαβία που πρέπει να ολοκληρωθεί ικανοποιητικά. Aς ξανασχολιάσουµε λοιπόν τις βασικές αρχές της Εκπαίδευσης Ενηλίκων, αφ ενός όπως έχουν καταγραφεί στη σχετική βιβλιογραφία και αναφέρθηκαν εδώ και αφ ετέρου όπως πρέπει να προσαρµοστούν για να περιλάβουν και τα προσήκοντα προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο εκπαιδευτής ενηλίκων. ➀ Σχετικότητα: O ενήλικος αποζητά γνώση σχετική µε τα ενδιαφέροντά του. εν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα ο ενήλικος για θέµατα έξω από τη σφαίρα των ενδιαφερόντων του, της εµπειρίας του. Mε άλλα λόγια, ο ενήλικος έχει συγκεκριµένες ανάγκες που επιζητά να καλύψει µε τη συµµετοχή του στο συγκεκριµένο πρόγραµµα. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει ότι ο εκπαιδευόµενος έχει προσέρθει στο συγκεκριµένο πρόγραµµα γιατί προσδοκεί κάτι σχετικό µε την προσωπική του εξέλιξη, έχει βάλει κάποιους στόχους. εν έχει παρατηρηθεί και δεν έχει καταγραφεί συµµετοχή ενηλίκων σε εκπαιδευτική δραστηριότητα για πλάκα. Ίσως αντιπαρατεθεί εδώ ότι συχνά οι ενήλικοι αναγκάζονται, δεν επιλέγουν οι ίδιοι δηλαδή, να ακολουθήσουν σεµινάρια επιµόρφωσης σχετικά µε τη δουλειά τους. Πράγµατι, σε πολλές περιπτώσεις η ραγδαία εξέλιξη στο εργασιακό πεδίο ωθεί σε τέτοιες πρακτικές τους εργοδότες, όµως στη συντριπτική πλειονότητα αυτά τα επιµορφωτικά προγράµµατα έχουν περισσότερο ή λιγότερο προαιρετικό χαρακτήρα και το κίνητρο του ενηλίκου είναι συχνά το να µη µείνει πίσω από τις εξελίξεις. Oυσιαστικά, όσο και να γκρινιάζει, είναι ευχαριστηµένος για την επιµόρφωση που παίρνει σχετικά µε τη δουλειά του. O εκπαιδευτής ενηλίκων πρέπει τελικά να ανακαλύψει αυτούς τους στόχους και τη σχετικότητα του προγράµµατος µε τα ενδιαφέροντα του εκπαιδευοµένου και να προσπαθήσει να προσεγγίσει αυτούς τους στόχους. ÕÛÎËÛË ÙÔ ÍÈÔÏfiÁËÛË 4.6. ÓÙ ÙÈ ÓÙÈÛÙÔÈ ÛÂÈ! º ÛÈÎ Â Ó È apple Ó ÎÔÏÔ, ÁÈ Ù ÙfiÙ ÁÓÔÂ Ù È Ù Ë Ú ÙfiÛÔ Û Ó ÛÙÔ Û Â È ÛÌfi appleúôáú ÌÌ ÙˆÓ ÂÓËÏ ÎˆÓ; ª ı Ì Ù appleô ÛÙ ÔÚÙ ÛÙÈÎ ÚÔappleÏ ÛÙÈÎ Â ÓÔÏÔÁ ÏÈÎÒÓ fiìëûë ÃÔÚÔÁÚ Ê ıïëùèî Î ÎÒÛÂÈ Ú ÛÈÙ ÌÈÎÚÒÓ ÒˆÓ ˆÁÚ ÊÈÎ Û ÎÔ ÏÈ πâú ÂÈÚfiÁÚ Ê ÙÔ Á. ŸÚÔ π ÙÚÔ ÈÎ ÛÙ ÂÓÔ Ô Ô apple ÏÏËÏÔÈ ºÔÈÙËÙ ÏÒÓ Â ÓÒÓ Â ÓÈÎfi appleèìâïëù ÚÈÔ πâúôìfió ÔÈ ºÈÏÔ ˆ Î ÂÙ ÈÚ ÔÏ ıâ ÙÚÔ ( ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò)

15 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ➁ Eνεργητικότητα: O ενήλικος µαθαίνει ενεργητικά. Eπιζητά τη συµµετοχή του στη µαθησιακή διαδικασία, θέλει να πεί την άποψή του και να συµβάλλει στη διερεύνηση του θέµατος που µελετάται σε κάθε στιγµή, µε άλλα λόγια, να καθορίζει την πορεία του µαθήµατος. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει απλά ότι πρέπει να αφήσει κατά µέρος την τεχνική της διάλεξης στην παρουσίαση της γνώσης και να ακολουθήσει άλλες προσεγγίσεις. Το ποιές ακριβώς, είναι ένα ολόκληρο κεφάλαιο από µόνο του, όµως το βασικό είναι να ανανεώσει τις διδακτικές του τεχνικές αν θέλει να επιτύχει στον τοµέα της εκπαίδευσης ενηλίκων. ÔÈ ÏÏ Ù ÓÈÎ ( ÓÙ ÁÈ È ÏÂÍË) ÌappleÔÚÔ ÌÂ Ó ÂÊ ÚÌfiÛÔ ÌÂ; ËÌÂÈÒÛÙ fiûâ Í ÚÂÙÂ Î È Û ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙË ÈÎ Ì applefi ÂÈÍË. Ενεργητικότητα Να τους ζητάτε να µιλάνε, να συζητάνε και να προτείνουν... Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.8. ➂ Kριτικότητα: O ενήλικος κρίνει την προσφερόµενη πληροφορία. Πρέπει να συµφωνεί µε τις αρχές του, πρέπει να του φαίνεται λογική για να την αποδεχθεί. Mε άλλα λόγια, πρέπει να την τεκµηριώνουµε, όχι µε αόριστους ισχυρισµούς, αλλά µε απτές αποδείξεις για να γίνει αποδεκτή και να µπορεί να µετατραπεί σε γνώση. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να δίνει χρόνο και ευκαιρία στον εκπαιδευόµενο να προβληµατιστεί πάνω στα επεξεργαζόµενα θέµατα, αλλά και την ευκαιρία να εκφραστεί ανοικτά γι αυτά και να αναφέρει τους προβληµατισµούς του. Mιλάµε δηλαδή για µια ευρετική και κριτική πορεία προς τη γνώση, και αυτό ακριβώς πρέπει να υποστηρίξει και να πριµοδοτήσει και ο εκπαιδευτής ενηλίκων. Επίσης, ας µην ξεχνάµε ότι κάθε ενήλικος έχει δική του εµπειρία και γνώση. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να σεβαστεί κατ αρχάς την προσωπικότητα του εκπαιδευοµένου και ότι δεν πρέπει να ξεχνάει ότι δεν απευθύνεται σε αδαείς: υπάρχει πάντα υπόβαθρο γνώσης, πολύ συχνά µάλιστα σχετικό µε το υπό πραγµάτευση θέµα ή ακόµα και λανθάνουσα γνώση που πρέπει να βγεί έντεχνα στην επιφάνεια. ŒÛÙˆ fiùè appleú ÁÌ Ù fiì ÛÙ ÙÔ ı Ì ÙÔ ÎÚÈÙÈÎÔ appleóâ Ì ÙÔ appleô È ı ÙÂÈ Ô ÂÓ - ÏÈÎÔ, Î È ÙÔ È ÊÔÚÔ ÙÚfiappleÔ appleô ÌappleÔÚÂ Ó ÙÔ ÂÊ ÚÌfiÛÂÈ ÛÙË È ÚÎÂÈ ÂÓfi Ì ı Ì ÙÔ. ÔÈ ÂÚˆÙ ÛÂÈ ı ÌappleÔÚÔ Û ΠÓÂ Ó ı ÛÂÈ ÁÈ Ó ÂÎÎÈÓ ÛÂÈ ÌÈ Û ıô Û ÙËÛË; Ù ÁÚ Ù ÌÂÚÈÎ Î È Û ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙË ÈÎ Ì appleô Ë ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ Ï - Ô. Κριτικότητα Να εκκινείτε συχνά συζητήσεις εµβάθυνσης σε κάποιο θέµα που φαίνεται ότι τους ενδιαφέρει... Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 4.9. ➃ Αλληλεπιδραστικότητα. Ο ενήλικος σπουδαστής θέλει να βάλει τα χέρια του σ αυτό που µαθαίνει. Ο διδάσκων είναι για τον ενήλικο ένας ισότιµος άνθρωπος που έχει απλά περισσότερες γνώσεις στο συγκεκριµµένο τοµέα. εν ντρέπεται να τον ρωτήσει, να εµπλακεί σε συζήτηση και να ψάξει µαζί του παράλληλο υλικό.

16 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Αλληλεπίδραση Βρείτε εξωτερικές πηγές και εφεύρετε ασκήσεις εµβάθυνσης. Άρα ο εκπαιδευτής ενηλίκων πρέπει να είναι προετοιµασµένος για µεγάλες βόλτες µέσα στο γνωστικό πεδίο και σε σηµεία φαινοµενικά ασύνδετα µεταξύ τους. Πρέπει επίσης να είναι εύστροφος στη δηµιουργία παραδειγµάτων και στην επίκληση µελετών περιπτώσεων που µπορούν να διευκρινίσουν µια ασάφεια. Τέλος πρέπει να βεβαιωθεί οτι δεν έχουν µείνει ασαφή σηµεία και παρερµηνείες µε την ολοκλήρωση του θέµατος. Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ ª  appleôèô ÙÚfiappleÔ ÌappleÔÚÔ ÌÂ Ó appleôûùëú ÍÔ Ì ÙËÓ ÏÏËÏÂapple Ú ÛË; Ù ÁÚ Ù ÌÂÚÈÎÔ Î È Û ÁÎÚ ÓÂÙ Ì ÙÔ ÈÎÔ Ì ÛÙÔ Ù ÏÔ ÙÔ ÎÂÊ - Ï Ô. Περιορισµοί Το χαρακτηριστικότερο σηµείο είναι ότι οι ενήλικοι επικαλούνται συνεχώς την κούραση... ➄ Περιορισµοί: O ενήλικος έχει ισχυρούς εξωτερικούς περιορισµούς. Oι περιορισµοί αυτοί συνήθως είναι πολύ ισχυροί για να αγνοηθούν. Oικογένεια, εργασία, κοινωνικές σχέσεις απορροφούν µεγάλο µέρος του δυναµικού του. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει ότι πρέπει να ισορροπεί ανάµεσα στην ανάγκη ενασχόλησης του εκπαιδευοµένου µε το πρόγραµµα και στις απουσίες του ή στη µειωµένη απόδοσή του. H αρχή αυτή τείνει να ξεχνιέται προκλητικά από τους σχεδιαστές των προγραµµάτων εκπαίδευσης ενηλίκων, οι οποίοι στην πλειονότητά τους δοµούν τα προγράµµατά τους σαν να πρόκειται για παραδοσιακές, ανελαστικές µαθητικές τάξεις. Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ Ù ÁÚ ÙÂ Û ÓÙÔÌ fiûô appleâúèôúèûìô ÂÓËÏ ÎˆÓ ÌappleÔÚ ÙÂ Ó Ú ÙÂ. ÙÔ Ù ÏÔ apple Ú ÂÈ Ë ÈÎ Ì Ï ÛÙ. Αναβάθµιση της Επικοινωνίας Φαίνεται ότι το κλειδί της επιτυχίας κάθε σχήµατος ΑεξΑΕ βρίσκεται στο µοντέλο επικοινωνιακής διάδρασης που θα εγκατασταθεί... ➅ Προσαρµοστικότητα: Kάθε ενήλικος µαθαίνει µε το δικό του τρόπο, το δικό του µαθησιακό στύλ. Στη διάρκεια όλων των προηγούµενων χρόνων της ζωής του, κάθε ενήλικος έχει διαµορφώσει δικές του στρατηγικές µάθησης και αφοµοίωσης της γνώσης. εν µπορούν να αλλαχθούν εύκολα, ακόµα και αν είναι λάθος. Στην περίπτωση µάλιστα αυτή, της λάθος µεθόδου δηλαδή, αντιµετωπίζουµε πρόβλη- µα, αφού πρέπει να ακολουθήσουµε πρώτα µια στρατηγική αποµάθησης. Πάντως, το προφανές συµπέρασµα αυτής της αρχής είναι ότι κάθε ενήλικος χρειάζεται τελικά εξατοµικευµένη διδασκαλία. Για τον εκπαιδευτή ενηλίκων αυτό σηµαίνει περισσότερη οξυδέρκεια, αφού πρέπει να αντιληφθεί αρχικά αυτές τις διαφορετικές προσεγγίσεις που ακολουθούν οι µονάδες της τάξης του, αλλά και την υποχρέωση να µην εναντιωθεί σε αυτές αλλά να διευκολύνει τη λειτουργία τους και µάλιστα να τις ανεχθεί και να τις ελέγξει όλες ταυτοχρόνως. Το πρακτικο θέµα εδώ είναι ότι ο εκπαιδευτής ενηλίκων χρειάζεται περισσότερο χρόνο για τη διαχείριση αυτών των περιπτώσεων, ο οποίος όµως κερδίζεται στη συνέχεια από την αυξηµένη οξυδέρκεια του ενηλίκου κατά τη µάθηση.

17 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ÔÈ È ÊÔÚÂÙÈÎ Ì ıëûè Î ÛÙ Ï ÁÓˆÚ ÂÙÂ; Ù ÁÚ Ù ٠appleúòù Î È È - ÛÙ ÛÙË Û Ó ÂÈ apple Ú Î Ùˆ. Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ ª ıëûè Î Ù Ï O Ελβετός ψυχίατρος και ψυχολόγος Carl Gustav Jung (1921/71), φίλος του Sigmund Freud και θεµελιωτής της έρευνας του ασυνείδητου (unconscious) του ανθρώπου, διακρίνει στους διαφορετικούς τύπους προσωπικότητας τέσσερις «διχοτοµίες». Eξωστρεφής εσωστρεφής (extroversion versus introversion). Oι εξωστρεφείς συγκεντρώνονται σε εξωτερικά ερεθίσµατα και τους αρέσει η αλλαγή και η δράση, ενώ οι εσωστρεφείς προτιµούν γνώριµα µοτίβα, βασίζονται στις δικές τους ιδέες και δουλεύουν µόνοι τους. Aισθητικός ενορατικός (Sensing versus intuition). Αισθητικοί τύποι προσηλώνονται σε γνωστές ρουτίνες, είναι καλοί σε δουλειές ακριβείας (συγκεκρι- µένες) και τους αρέσει να εφαρµόζουν γνωστές δεξιότητες. Oι ενορατικοί τύποι αρέσκονται να λύνουν νέα προβλήµατα και να ανακαλύπτουν νέες σχέσεις, αλλά σιχαίνονται να χάνουν το χρόνο τους για ακρίβεια. Aντιληπτικός κριτικός (Perceptive versus judging). Οι αντιληπτικοί αρέσκονται να µαθαίνουν νέες καταστάσεις, αλλά προβληµατίζονται όταν πρέπει να πάρουν αποφάσεις. Οι κριτικοί πάλι αρέσκονται να κάνουν ακριβή σχέδια και προσπαθούν να τα εφαρµόσουν ακόµα και αν νέα δεδοµένα αλλάζουν το σκοπό. Aισθαντικός σκεπτικιστικός (feeling versus thinking). Aισθητικοί τύποι αντιλαµβάνονται τα αισθήµατα των άλλων, αρέσκονται να ευχαριστούν τους άλλους και έχουν καλές σχέσεις µε όλους, ενώ οι σκεπτικιστές είναι αναίσθητοι, αντιµετωπίζουν απρόσωπα τους άλλους και αρέσκονται να βάζουν τα πράγµατα σε λογική σειρά. Οι διχοτοµίες αυτές δε συναντώνται σχεδόν ποτέ αυτούσιες, αλλά κάθε άτοµο τοποθετείται κάπου ανάµεσα σε κάθε µία από αυτές, δίνοντας έτσι το στίγµα της προσωπικότητάς του. Προφανώς ο συνδυασµός αυτών των χαρακτηριστικών επιδρά ισχυρά στη µαθησιακή ικανότητα και το µαθησιακό στυλ του κάθε ατόµου. Ú ı ÚÔ ÛÙËÓ ŒÚÂ Ó : Ô ŸÚÁ ÓÔ Myers-Briggs Βασισµένο στη δουλειά του Jung, το όργανο κατάδειξης µαθησιακού τύπου της Myers- Briggs (Myers-Briggs Type Indicator - MBTI), θεωρείται σήµερα η πλέον αξιόπιστη µέθοδος καταγραφής του µαθησιακού τύπου. Το ερωτηµατολόγιο αυτό συγκεντρώνει δεδοµένα από τις 4 διχοτοµίες του Jung και παράγει, συνδυάζοντάς τα, 16 µαθησιακά στύλ ή τύπους. Σαν «τύπος» θεωρείται κάθε συνδυασµός των 4 διχοτοµιών.

18 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Το MBTI εξελίχθηκε αρχικά από την Isabel Myers-Briggs ( ) και τη µητέρα της, Katharine Cook Briggs. Η Isabel είχε πτυχίο στις πολιτικές επιστήµες απότο Swarthmore College, χωρίς να κάνει ακαδηµαϊκή καριέρα, ο παππούς της ήταν καθηγητής στο Michigan Agricultural College (το σηµερινό Michigan State University), ο πατέρας της ερευνητής ψυχολόγος, διευθυντής του Bureau of Standards στην Ουάσιγκτον, και ο άντρας της, ο Clarence Myers, δικηγόρος. Με βάση αυτή τη διαφορετικότητα στα ενδιαφέροντα, η µητέρα της Katherine άρχισε να ενδιαφέρεται για τους διαφορετικούς µαθησιακούς τύπους και παρακίνησε και την κόρη της, την Isabel, δίνοντάς της να διαβάσει το βιβλίο του Jung Psychological Types. Έτσι έγιναν και οι δύο παρατηρητές τύπων. Η Isabel Briggs-Myers έµαθε να κατασκευάζει τεστ µελετώντας τα τεστ προσωπικού που χρησιµοποιούσε µια τοπική τράπεζα. ούλευε µε τη βοήθεια της οικογένειάς της και των φίλων της και τα εφάρµοζε σε χιλιάδες µαθητών στην Pennsylvania. Η πρώτη της µακροχρόνια έρευνα αφορούσε φοιτητές ιατρικής, τους οποίους ακολούθησε για 12 χρόνια και βρήκε ότι τελικά οι εργασιακή τους κατάσταση ταίριασε στους µαθησιακούς τύπους τους. Θεώρησε ότι ανακάλυψε ποιά χαρακτηριστικά έπρεπε να έχουν οι ασχολούµενοι µε τα ιατρικά επαγγέλµατα ( ακριβή αντίληψη και εµπεριεκτική κρίση ) και έλπιζε ότι το MBTI όχι µόνο θα βοηθούσε στην ανακάλυψη του µαθησιακού τύπου, αλλά και ότι θα βοηθούσε και στη βελτίωση της αντίληψης και της κρίσης σε όλους τους µαθησιακούς τύπους, βοηθώντας έτσι τους φοιτητές να γίνουν καλύτεροι στη διάρκεια των σπουδών τους και στην κατοπινή καριέρα τους. Το ΜΒΤΙ τελικά, µετά από πολλές βελτιώσεις, έγινε επίσηµα αποδεκτό στις ΗΠΑ το 1975 και άρχισε να εφαρµόζεται ευρέως. Ξέρω πως οι διαισθαντικοί τύποι θα προσπαθούν συνέχεια να το αλλάζουν, λέει η ίδια, είναι στη φύση τους. Αλλά ελπίζω ότι πριν το αλλάξουν, θα προσπαθήσουν πρώτα να κατανοήσουν τι ακριβώς έκανα. Είχα τους λόγους µου... είτε περισσότερα βιογραφικά για την Myers-Briggs στο Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ Àapple Ú Ô Ó ÛÙÔ È ÎÙ Ô ÂÓÂÚÁ ÙÂÛÙ ÁÈ Ó Î ıôú ÛÂÙ ÙÔ Ì ıëûè Îfi Û Ù appleô. ËÁ ÓÂÙ ÛÙÈ È ı ÓÛÂÈ Î È Î È Î ÓÙ ٠٠ÙÂÛÙ. Ú appleâè Ó ÁÓˆÚ ÂÙ fiìˆ Î Ï ÁÁÏÈÎ. ( ÂÓ apple Ú ÂÈ apple ÓÙËÛË Â Ò). Ú ÏÏËÏË ªÂÏ ÙË Υπάρχουν αρκετές πηγές για τα µαθησιακά στύλ. Ξεκινήστε από το Telecommunications for Remote Work and Learning στο Σηµαντική δουλειά στα µαθησιακά στύλ έχει κάνει και ο καθηγητής Felder: είτε τέλος και στο

19 Κεφ. 4ο: Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ÓˆÛÙÈÎ Ù Ï Η εξέλιξη αυτής της δουλειάς (και µε περισσότερο ενδιαφέρον για την Εκπαίδευση Ενηλίκων) έχει οδηγήσει σήµερα στην κατεύθυνση του καθορισµού των γνωστικών στυλ. Το γνωστικό στύλ περιγράφεται σαν η διάσταση της προσωπικότητας που επηρρεάζει τις διαθέσεις, αξίες και την κοινωνική αλληλεπίδραση και εστιάζεται στον τρόπο που το άτοµο επεξεργάζεται την πληροφορία. Υπάρχουν σήµερα και πολλοί άλλοι ορισµοί των γνωστικών στυλ, καθόσον διαφορετικοί ερευνητές εστιάζουν σε διαφορετικά χαρακτηριστικά. Όµως ο διαχωρισµός σε εξάρτηση από το πεδίο / ανεξαρτησία από το πεδίο - field dependence/independence (FD/FI)) είναι σήµερα ο πιο γνωστός διαχωρισµός των γνωστικών στυλ (Witkin, et. al., 1977). H FD/FI παράµετρος αναφέρεται στην τάση να προσεγγίζει κανείς το περιβάλλον µε έναν αναλυτικό, σε αντίθεση µε τον ολιστικό, τρόπο. Οι έρευνες έχουν δείξει ισχυρή σχέση µεταξύ αυτού του τρόπου προσέγγισης και της µάθησης. Οι ανεξάρτητοι πεδίου (FI) σπουδαστές είναι γενικά αναλυτικοί στις προσεγγίσεις τους, ενώ οι εξηρτηµένοι πεδίου (FD) είναι πιο γενικοί στις αντιλήψεις τους. Επίσης οι εξηρτηµένοι (FD) έχουν κάποιες δυσκολίες στο διαχωρισµό των µερών σε περίπλοκα συστήµατα, µε άλλα λόγια, οι σπουδαστές αυτοί βλέπουν το δάσος και όχι τα δέντρα. Οι ανεξάρτητοι πεδίου σπουδαστές από την άλλη τείνουν να είναι πιο παρακινηµένοι εσωτερικά και απολαµβάνουν την εξατοµικευµένη διδασκαλία ενώ οι FD είναι πιο παρακινηµένοι εξωτερικά και απολαµβάνουν την οµαδική µάθηση. Με άλλα λόγια, οι FD χρειάζονται περισσότερο εξωτερικά καθορισµένους στόχους και επιβραβεύσεις, ενώ οι FI τείνουν να δηµιουργούν µόνοι τους στόχους και επιβραβεύσεις (Witkin, et. al., 1977). Προχωρώντας ένα βήµα παρακάτω, ο Kolb αρχικά (Kolb, 1976, 1984) και στη συνέχεια οι Honey και Mumford (1986), επιχειρούν να συνδυάσουν όλα τα προηγούµενα σε µια σύντηξη κατάλληλη για εκπαιδευτικές εφαρµογές. Προτείνουν συνεπώς και αυτοί µε τη σειρά τους τα εξής τέσσερα µαθησιακά στιλ: Ενεργητικό γητικό, σύµφωνα µε το οποίο ο εκπαιδευόµενος προτιµά να ανακαλύπτει τη γνώση µέσα από τη δική του πράξη και εµπειρία, παρά µέσα από µια θεωρητική προσέγγιση. Στοχαστικό, σύµφωνα µε το οποίο ο εκπαιδευόµενος προτιµά να ανακαλύπτει τη γνώση παρατηρώντας και στοχαζόµενος την πράξη και την εµπειρία τωνάλλων. Θεωρητικό ητικό, σύµφωνα µε το οποίο ο εκπαιδευόµενος προτιµά να µαθαίνει κατανοώντας καταρχήν τις γενικές αρχές και τις βασικές παραδοχές που διέπουν την πράξη. Πειραµατιζόµενο, σύµφωνα µε το οποίο ο εκπαιδευόµενος προτιµά να µαθαίνει µέσα από την άµεση προσωπική εφαρµογή της θεωρητικής γνώσης που έχει αποκτήσει, ενώ ταυτόχρονα αναζητά και νέους τρόπους δράσης. Γνωστικά Στύλ Field dependent Βλέπει το δάσος, όχι τα δέντρα, ενδιαφέρει το πλαίσιο Field independent Βλέπει τα δέντρα όχι το δάσος, ενδιαφέρουν οι µονάδες. Τέσσερα σερα µαθησιακά στύλ: λ: Ενεργητικό Στοχαστικό Θεωρητικό Πειραµατιζόµενο

20 Μέρος 1ο: Οι Βασικές Αρχές της ΑεξΑΕ Μαθησιακές στρατηγικές: τηγικές: Κύριες: γνωστικές ευτερεύουσες: συναισθηµατικές ª ıëûè Î ÛÙÚ ÙËÁÈÎ Î È ÂÁÎ Ù ÏÂÈ Ë Μπορεί κανείς να υποθέσει ότι τα παιδιά έρχονται στις πρώτες τάξεις του σχολείου χωρίς να έχουν παγιώσει µαθησικές στρατηγικές, πέρα από αυτές της πρώτης τους αλληλεπίδρασης µε το περιβάλλον. Συνεπώς µια συµπεριφοριστικού τύπου διδασκαλία, βασισµένη στην αποστήθιση, εκκινεί µια διαδικασία ανάπτυξης µαθησιακών στρατηγικών που θα περάσει στη συνέχεια από πολλά στάδια µέχρι να καταλήξει στο µαθησιακό στύλ του ενήλικου. Όποιοι όµως ενήλικοι εµπλακούν επιπλέον και σε εξ αποστάσεως σπουδές, θα κληθούν να αναπτύξουν και άλλες ικανότητες, όπως η αυτοδιαχείριση, η υπευθυνότητα και ο χρονοπρογραµµατισµός. Η Sylvia Charp (1994) σηµειώνει ότι αυξάνοντας την αυτονοµία του διδασκοµένου, χαρακτηριστικά όπως ενεργητική παρακολούθηση του µαθήµατος και η ικανότητα να εργάζεται ανεξάρτητα, σε συνθήκες δηλαδή απουσίας διδάσκοντα, γίνονται ιδιαίτερα σηµαντικά για την επιτυχία του. Ο David Godfrey (1994) βρήκε ότι σχεδόν 80% από τους πρώην φοιτητές του κατέχουν τέτοια χαρακτηριστικά. Συνεπώς, η συχνή, υποστηρικτική διάδραση ανάµεσα στο διδάσκοντα και τους διδασκοµένους και ανάµεσα στο δίκτυο των διδασκοµένων συνεισφέρει στην αύξηση των χαρακτηριστικών αυτών και στο εναποµένον 20%, αλλά και στη διευκόλυσνη της µαθησιακής διαδικασίας για το σύνολο των σπουδαστών. Μια έρευνα των Bernt και Bugbee (όπως αναφέρεται από τους Schlosser & Anderson, 1994), εξέτασε δύο τύπους στρατηγικών µελέτης που χρησιµοποιούν οι σπουδαστές ΑεξΑΕ: κύριες ιες, γνωστικές στρατηγικές, όπως ενεργητική παρακολούθηση, και δευτερεύουσες σες, συναισθηµατικές στρατηγικές, όπως η ικανότητα εργασίας ανεξάρτητα από τον διδάσκοντα. Όπως ήταν αναµενόµενο, οι ερευνητές βρήκαν ότι οι σπουδαστές που πετύχαιναν στις εξετάσεις τους διέφεραν σηµαντικά από αυτούς που αποτύγχαναν στις κύριες στρατηγικές σχετικές µε επίλυση προβληµάτων, συγκέντρωση και διαχείριση χρόνου. Αντίθετα όµως µε την Charp, βρήκαν µικρές διαφορές µεταξύ τους στις δευτερεύουσες στρατηγικές. Όπως η Charp και ο Godfrey, έτσι και ο Porter (1994) βρήκε ότι η διαµεσολάβηση του διδάσκοντα αυξάνει το ποσοστό αυτών που ολοκληρώνουν τα ΑεξΑΕ µαθήµατα. Βέβαια δε µπορούµε να ισχυριστούµε ότι όλοι οι σπουδαστές οξύνουν στον ίδιο βαθµό τις δεξιότητές τους, ούτε ότι ένα θετικό κλίµα µπορεί να κάνει τη διαφορά ανάµεσα στην επιτυχία και την αποτυχία. Οι διδασκόµενοι χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση για να βοηθηθούν στη µετάβαση από τα παραδοσιακά περιβάλλοντα τάξης στα αυτό-οδηγούµενα αντίστοιχα της ΑεξΑΕ. Οι εκπαιδευτικοί τείνουν να κατηγορούν την κακή διαχείριση του χρόνου και τις κωλυσιεργίες των διδασκοµένων σαν υπαίτιες για τον υψηλό ρυθµό εγκατάλειψης των σπουδών που παρατηρείται γενικά στην ΑεξΑΕ. Όµως σε µια έρευνα για την αποτελεσµατικότητα των πανεπιστηµιακών µαθηµάτων µέσω τηλεδιάσκεψης στην Αλάσκα, ο Sponder (1990) βρήκε ότι το κλίµα, η γεωγραφική θέση, η αποτελεσµατικότητα του ταχυδροµικού συστήµατος, η δικτυακή υποστήριξη του πανεπιστηµίου, οι επικοινωνιακές δοµές, τα προβλήµατα ακοής των σπουδαστών, αλλά και άλλοι παράγοντες επιδρούν ισχυρά στη µάθηση. Κακή επικοινωνία ανά- µεσα σε διδάσκοντες και διδασκοµένους, αλλά και και µειωµένη σχετικότητα του µαθήµατος µε τα ενδιαφέροντα του σπουδαστή, έχουν επίσης αρνητικές επιδράσεις στη φοίτηση.

Î È appleúô Ï Ì Ù ÓÙ ÍË 36

Î È appleúô Ï Ì Ù ÓÙ ÍË 36 ƒπ ÃOª ƒo O π O ª πøª 9 º πo ƒøδo: Δ À ƒª Δ π ÀΔπ π π π 1.1 ÓÓÔÈ ÙÔ appleâúì ÛÔ 16 1.2 ÀappleÂÚÌ Û, ÎÔÈÓˆÓ Î È ÂÎapple  ÛË 18 1.3 ÂˆÚ Â Ì ıëûë Î È appleâúì Û 27 1.4 ÚfiÙ apple Ú ÛË appleôïôáèûùòó Î È

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακες και ερµάρια. διανοµής. ƒ 2010. Plexo 3 στεγανοί πίνακες από 2 έως 72 στοιχεία (σ. 59) Practibox χωνευτοί πίνακες από 6 έως 36 τοιχεία (σ.

Πίνακες και ερµάρια. διανοµής. ƒ 2010. Plexo 3 στεγανοί πίνακες από 2 έως 72 στοιχεία (σ. 59) Practibox χωνευτοί πίνακες από 6 έως 36 τοιχεία (σ. χωνευτοί σ. 56 Nedbox χωνευτοί από 12 έως 56 στοιχεία σ. 58 από 1 έως 6 στοιχεία σ. 62 XL 3 160 από 48 έως 144 στοιχεία και ερµάρια διανοµής ισχύος XL 3 σ. 68 Ράγες, πλάτες στήριξης και µετώπες σ. 77 0

Διαβάστε περισσότερα

(ON THE JOB TRAINING) ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ «ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» ΕΠΙΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ /

(ON THE JOB TRAINING) ΟΡΓΑΝΩΝΕΙ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ «ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ» ΕΠΙΒΛΕΠΕΙ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ / Επαγγελµατικό προφίλ: ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΟΡΟΦΩΝ (ΟΡΟΦΟΚΟΜΟΣ) Επίπεδο: 2 εξιότητες Θέµατα Συνδεδεµένες δεξιότητες C1 ΗΓΕΙΤΑΙ, ΕΠΙΒΛΕΠΕΙ ΚΑΙ ΣΧΕ ΙΑΖΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 2 ο Π α γ κ ύ π ρ ι ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο, 29 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ 2 0 1 4, Λ ε μ ε σ ό ς Βασικά ερωτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση

Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση , Matrix, Ελληνική έκδοση Matrix Ελληνική Έκδοση Συντάχθηκε από: LMETB Μεταφράστηκε από: CARDET , Matrix Εισαγωγικό Επίπεδο (για μαθητές ηλικίας 12 14 χρονών) Προσωπικό προφίλ ( ) (να θεωρηθούν από τη

Διαβάστε περισσότερα

À π. apple Ú Â ÁÌ Ù. π À Ã ª ªπ À À À. ÂÚ ÛÙÈÔ ÙÔ fiêâïô ÙˆÓ appleúôóôèòó ÙË

À π. apple Ú Â ÁÌ Ù. π À à ª ªπ À À À. ÂÚ ÛÙÈÔ ÙÔ fiêâïô ÙˆÓ appleúôóôèòó ÙË ÂÚ ÛÙÈÔ ÙÔ fiêâïô ÙˆÓ appleúôóôèòó ÙË À π Àªµ 2008-2010 π À à ª ªπ À À À appleâíëáëì ÙÈÎ apple Ú Â ÁÌ Ù Η υπογραφή της νέας Συλλογικής Σύµβασης µεταξύ ΕΤΥΚ ΚΕΣΤ για τα έτη 2008 2010 θεωρήθηκε µια µεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

6. Aπόκριες 7. Πάσχα

6. Aπόκριες 7. Πάσχα TÈ Ù ÍË Â Ó È ÌÔ Ô appleôïèùèûìfi ; 1. O πολιτισµός του τόπου µας 2. Mια επίσκεψη στο µουσείο 3. Tι συµβαίνει στην περιοχή µας; 4. Kάθε τόπος τα έθιµά του και ο χρόνος τα δικά του... 5. Tο βιβλίο των παροιµιών

Διαβάστε περισσότερα

ª π.. ƒ ø π º ƒ. È ËÙÔ ÌÂÓÂ ÂÈ ÈÎfiÙËÙÂ, Ù apple Ú ÙËÙ appleúôûfióù Î È ÙÔ Â Ô ÙË Û Ì ÛË appleâúèáú ÊÔÓÙ È Î ÙˆÙ Úˆ. π π À & ƒ π ƒ π & π ƒπ ª

ª π.. ƒ ø π º ƒ. È ËÙÔ ÌÂÓ ÂÈ ÈÎfiÙËÙÂ, Ù apple Ú ÙËÙ appleúôûfióù Î È ÙÔ Â Ô ÙË Û Ì ÛË appleâúèáú ÊÔÓÙ È Î ÙˆÙ Úˆ. π π À & ƒ π ƒ π & π ƒπ ª ª π.. ƒ ø π º ƒ «ª π.» appleâ ı ÓË ÁÈ ÙË Û ÓÙ ÍË ÙÔ ıóèîô ÙËÌ ÙÔÏÔÁ Ô appleúôûî Ï ÙÔ ÂÓ È ÊÂÚfiÌÂÓÔ ÁÈ ÙËÓ appleô ÔÏ ÈÙ ÛÂˆÓ ÂΠψÛË ÂÓ È Ê ÚÔÓÙÔ, appleúôîâèì ÓÔ Ó ÛÙÂÏ ÒÛÂÈ ÙÈ ÂÓÙÚÈÎ ÙË ÀappleËÚÂÛ Â.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ι «Η Θεωρητική έννοια της Μεθόδου Project» Αγγελική ρίβα ΠΕ 06 1590 1765 η Μέθοδος Project σε σχολές Αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη 1765 1880 συνήθης µέθοδος διδασκαλίας - διάδοσή της στην

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

Ò Ó Î Ù ÓÔ ÛÂÙÂ ÙËÓ ÂÈıÒ

Ò Ó Î Ù ÓÔ ÛÂÙÂ ÙËÓ ÂÈıÒ Ò Ó Î Ù ÓÔ ÛÂÙÂ ÙËÓ appleâèıò Ÿσοι διαθέτουν το χάρισμα της πειθούς έχουν τη δύναμη να αιχμαλωτίζουν το κοινό, να μεταβάλλουν τις απόψεις των άλλων και να μεταπείθουν τους αντιπάλους τους προς όφελός τους.

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων. Ταυτότητα της Έρευνας Το Πρόγραμμα της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων και Νεοεισερχομένων Εκπαιδευτικών προσφέρεται κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Διαγώνισµα 01.04. Διάλογος Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Η τυπική διαδικασία καθηµερινής επικοινωνίας εκπαιδευτικού - µαθητή στην τάξη και στο σχολείο δεν αφήνει πολλά περιθώρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN Module 5: Μαθησιακή Συµβουλευτική Monika Tröster / Adelgard Steindl German Institute for Adult Education

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Σάββατο, 28 Μαρτίου 2015 Λύκειο Λατσιών Αλέξανδρος Ταμπάκης Εκπαιδευτής Ε.Κ. Εισαγωγή 1. Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου

Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου Αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτής ενηλίκων Διάλειμμα Αποτελεσματική προετοιμασία μαθήματος στην ενήλικη εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης

Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης Θεωρίες Μάθησης Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης Κάθε εκπαιδευτικός (εκούσια ή ακούσια) υιοθετεί μια θεωρία μάθησης. Το ίδιο ισχύει και για τις διάφορες εκπαιδευτικές τεχνολογίες. Για την εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγή προφορικού λόγου

Παραγωγή προφορικού λόγου Παραγωγή προφορικού λόγου Επίπεδο Δ Τρίτη διδακτική πρόταση Ενδεικτική διάρκεια: Ομάδα στόχος: Διδακτικός στόχος: 1 διδακτική ώρα Ενήλικοι μαθητές Επιχειρηματολογία κατά τη συζήτηση Στρατηγικές: χρήση

Διαβάστε περισσότερα

º πo 2: À ª π Ã πƒπ OπO π π ª ƒπø

º πo 2: À ª π Ã πƒπ OπO π π ª ƒπø º πo 2: À ª π Ã πƒπ OπO π π ª ƒπø Η βασική απαίτηση για ένα σύστηµα διαχείρισης ποιότητας είναι ότι ο οργανισµός θα πρέπει να προσδιορίσει και να διαχειριστεί την οικογένεια των απαραίτητων διεργασιών

Διαβάστε περισσότερα

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Ορισμός αυθεντικής μάθησης Αυθεντική μάθηση είναι η μάθηση που έχει

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα

Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά. Ε. Κολέζα Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας ενότητας στα Μαθηµατικά Ε. Κολέζα Α. Θεωρητικές αρχές σχεδιασµού µιας µαθηµατικής ενότητας: Βήµατα για τη συγγραφή του σχεδίου Β. Θεωρητικό υπόβαθρο της διδακτικής πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΗΣΗ π ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ π ΑΣΤΙΚΗΣ π ΕΥΘΥΝΗΣ ΠΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥΣ π

ΑΙΤΗΣΗ π ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ π ΑΣΤΙΚΗΣ π ΕΥΘΥΝΗΣ ΠΡΟΣ ΤΡΙΤΟΥΣ π ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΩΝ «Η ΕΘΝΙΚΗ» ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1891 ΕΤΑΙΡΙΑ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡ.Μ.Α.Ε.: 12840/05 B 86/20 Α.Φ.Μ.: 094003849 Δ.Ο.Υ.: ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΛΕΩΦ.

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς

Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς Ερωτηματολόγιο προς εκπαιδευτικούς Σκοπός της έρευνας αυτής είναι η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών αναφορικά με την ιδιαίτερη πολιτική του σχολείου τους. Η έρευνα αυτή εξετάζει, κυρίως, την πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες ΣΧΟΛΕΙΟ Η εκπαιδευτική πρακτική αφορούσε τη διδασκαλία των μεταβλητών στον προγραμματισμό και εφαρμόστηκε σε μαθητές της τελευταίας τάξης ΕΠΑΛ του τομέα Πληροφορικής στα πλαίσια του μαθήματος του Δομημένου

Διαβάστε περισσότερα

ƒ π ø π ø - Ó ıâ ÙÔ appleèô ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÙfiÙÂ Ó ÓÔÈÎÈ ÛÔ ÌÂ ÙÔ ÏÏÔ appleô Â Ó È Î È ÊıËÓfiÙÂÚÔ...

ƒ π ø π ø - Ó ıâ ÙÔ appleèô ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÙfiÙÂ Ó ÓÔÈÎÈ ÛÔ ÌÂ ÙÔ ÏÏÔ appleô Â Ó È Î È ÊıËÓfiÙÂÚÔ... ƒ π ø π ø - Ô ÚÂÙÈÚ Â Â ÙËÓ ˆÚ ÈfiÙÂÚË ı appleãfiï Î È Ù Ó Î È ÛÙËÓ Î Ï ÙÂÚË appleâúèô. - È, ÁÈ Ùfi Ù Ó Î È ÙÔ ÎÚÈ fiùâúô! - Ó ıâ ÙÔ appleèô ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÙfiÙÂ Ó ÓÔÈÎÈ ÛÔ ÌÂ ÙÔ ÏÏÔ appleô Â Ó È Î È ÊıËÓfiÙÂÚÔ...

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία. Εκπαίδευση Επιμορφωτών. ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία. Εκπαίδευση Επιμορφωτών. ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία Εκπαίδευση Επιμορφωτών ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ Ενότητα 7 Μεθοδολογία Επιμόρφωσης Εκπαίδευση Ενηλίκων Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Η αφορμή ( 1 ) Ήρθε η ώρα να παρουσιάσουν τις εργασίες τους. Η μια δεν ήξερε να βάλει το στικάκι στη θύρα, ενώ ο άλλος παιδευόταν να ανοίξει την

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων 1. Θεωρίες μάθησης Το φαινόμενο της μάθησης είναι δύσκολο να περιγραφεί ως συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο ή ως προϊόν εργαστηριακού πειράματος. Μπορούμε να προσεγγίσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση

Γλωσσάρι Το γλωσσάρι του MATURE Ανδραγωγική Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας Δεξιότητες Δέσμευση Γλωσσάρι Η ομάδα MATURE διαθέτει σημαντική εμπειρία στη διαχείριση και υλοποίηση Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και γνωρίζει ότι τα ζητήματα επικοινωνίας ενδέχεται να προκαλέσουν σύγχυση. Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων, οργάνωση και αποτελεσματικότητα Ανδρέας Γεωργούδης, Λειτουργός Π.Ι. Λεμεσός Ιούνιος 2015

Προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων, οργάνωση και αποτελεσματικότητα Ανδρέας Γεωργούδης, Λειτουργός Π.Ι. Λεμεσός Ιούνιος 2015 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων, οργάνωση και αποτελεσματικότητα Ανδρέας Γεωργούδης, Λειτουργός Π.Ι. Λεμεσός Ιούνιος 2015 1 Εκπαίδευση ενηλίκων 2

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία (Project)

Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητική Εργασία (Project) Ερευνητικές Εργασίες (Project) Τι είναι ερευνητική εργασία Σκοπός της ερευνητικής εργασίας Εκπαιδευτική Αξία Προϋποθέσεις επιτυχίας του project Ρόλος του μαθητή Ρόλος του Εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

MODULES TRAIN. Monika Tröster / Adelgard Steindl German Institute for Adult Education (DIE) Leibniz Centre for Lifelong Learning) Module 5:

MODULES TRAIN. Monika Tröster / Adelgard Steindl German Institute for Adult Education (DIE) Leibniz Centre for Lifelong Learning) Module 5: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ Μαθησιακή ΣΤΟΝ συµβουλευτική ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ MODULES Σηµειώσεις για το Σεµινάριο TRAIN Mnika Tröster / Adelgard Steindl German Institute

Διαβάστε περισσότερα

()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$

()#µ*&+,-./ (0)1#2345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ !"µ#$%&#' ()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ 8"4&%2#' (&91-#5$!.µ"#5-"#/ (0)1#2":4&#1: (;7$.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη,

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη, ΕΠΑΝΕΓΓΡAΦΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Νικολιδάκης Συμεών, simosnikoli@yahoo.gr Τσάνταλη Καλλιόπη, calliopetsantali@yahoo.gr ta oo Εισαγωγή Στην

Διαβάστε περισσότερα

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 Ερώτηση 6 Σημειώστε προβλήματα που αντιμετωπίσατε εν ενημερώθηκε ούτε το σχολείο μου ούτε εγώ για το σεμινάριο. Το έμαθα από συνάδελφο. Γενικά δεν υπάρχει ενημέρωση για τις επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ενότητα 10: Η μάθηση στην προσχολική ηλικία: αξιολόγηση Διδάσκων: Μανωλίτσης Γεώργιος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ, ΟΠΩΣ

ΜΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ, ΟΠΩΣ ΚΕΦAΛΑΙΟ 3 Ερωτήσεις: εργαλείο, μέθοδος ή στρατηγική; Το να ζει κανείς σημαίνει να συμμετέχει σε διάλογο: να κάνει ερωτήσεις, να λαμβάνει υπόψη του σοβαρά αυτά που γίνονται γύρω του, να απαντά, να συμφωνεί...

Διαβάστε περισσότερα

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας

Γουλή Ευαγγελία. 1. Εισαγωγή. 2. Παρουσίαση και Σχολιασµός των Εργασιών της Συνεδρίας 1. Εισαγωγή Σχολιασµός των εργασιών της 16 ης παράλληλης συνεδρίας µε θέµα «Σχεδίαση Περιβαλλόντων για ιδασκαλία Προγραµµατισµού» που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 4 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «ιδακτική

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Μεθοδολογία

Διδακτική Μεθοδολογία Διδακτική Μεθοδολογία Εαρινό εξάμηνο 2018-19 Διδασκαλία και Κριτική Σκέψη Βασικοί παιδαγωγικοί όροι Κοινωνικοποίηση Διδασκαλία Μόρφωση Εκπαίδευση Διαδικασία ένταξης και δραστηριοποίησης με την εκμάθηση

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS

Στυλιανός Βγαγκές - Βάλια Καλογρίδη. «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Προσβάσιμου Ψηφιακού Εκπαιδευτικού Υλικού» -Οριζόντια Πράξη με MIS Εκπαιδευτικό υλικό βιωματικών δραστηριοτήτων και Θεατρικού Παιχνιδιού για την ευαισθητοποίηση μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων καθώς και για την καλλιέργεια ενταξιακής κουλτούρας στα σχολικά πλαίσια Στυλιανός

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

ÂÚÈÂ fiìâó. ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô. μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô

ÂÚÈ fiìâó. ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô. μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô μã ÂÚ Ô Ô ÂÚÈ fiìâó ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô ã ÂÚ Ô Ô È ÚÈıÌÔ Ì ÚÈ ÙÔ ÃÒÚÔ Î È Û Ì Ù ÂÊ Ï ÈÔ : ÚÔÛ Ó ÙÔÏÈÛÌfi ÛÙÔ ÒÚÔ... ÂÊ Ï ÈÔ : ˆÌÂÙÚÈÎ Û Ì Ù... ÂÊ Ï ÈÔ : ÁÎÚÈÛË Î È ÂÎÙ ÌËÛË appleôûôù ÙˆÓ... ÂÊ

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ:

ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ: ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ: σύγχρονες αναγνώσεις Καβάλα 14/11/2015 ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΖΕΚΑΚΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2 Γιατί αλλαγές; 1 3 Για ουσιαστική μαθηματική ανάπτυξη, Σύγχρονο πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών 3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα συνοπτικά περιγράμματα των μαθημάτων που διδάσκονται στο Πρόγραμμα Σπουδών, είτε αυτά προσφέρονται από το τμήμα που είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04) «Επιµόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» (Γ ΚΠΣ, ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 2.1, Ενέργεια 2.1.1, Κατηγορία Πράξεων 2.1.1 θ) Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών για

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά

ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ. Άννα Κουκά ΘΕΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ Άννα Κουκά Αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Μετρήσεις. Σημαντικές παρατηρήσεις Γενικός ορισμός με πρακτικά κριτήρια Αξιολόγηση είναι η απόδοση μιας ορισμένης

Διαβάστε περισσότερα

«Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράματα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χημείας στη Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση».

«Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράματα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χημείας στη Δευτεροβάθμια και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση». ΔΟΜΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «Σύγχρονες προσεγγίσεις και πειράµατα στη Διδασκαλία της Φυσικής και της Χηµείας στη Δευτεροβάθµια και Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση» http://diaviou.auth.gr/physics_and_chemistry_edu

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΣΚΩΝ/ ΟΥΣΑ: ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ:. Σας παρακαλούμε, απαντώντας στα δύο ερωτηματολόγια που ακολουθούν,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Ιωαννίνων. Αριθμητικός Γραμματισμός. Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη

Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας. Ιωαννίνων. Αριθμητικός Γραμματισμός. Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Ιωαννίνων Αριθμητικός Γραμματισμός Εισηγήτρια : Σεντελέ Καίτη ΘΕΜΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ «Προγραμματισμός-Οργάνωση και υλοποίηση μιας διδακτικής ενότητας στον Αριθμητικό Γραμματισμό» ΠΡΟΣΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Θεωρητική Κατεύθυνση) Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστήμων 1. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ 3. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων

Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Επιμέλεια Καραβλίδης Αλέξανδρος. Πίνακας περιεχομένων Γ Γυμνασίου: Οδηγίες Γραπτής Εργασίας και Σεμιναρίων. Πίνακας περιεχομένων Τίτλος της έρευνας (title)... 2 Περιγραφή του προβλήματος (Statement of the problem)... 2 Περιγραφή του σκοπού της έρευνας (statement

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Διαλόγου. «Η αξιοποίηση του mentoring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης

Θέμα Διαλόγου. «Η αξιοποίηση του mentoring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Θέμα Διαλόγου «Η αξιοποίηση του mentring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Απευθύνεται σε: Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οι οποίοι επιθυμούν τη βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. εισαγωγή 13. κεφάλαιο 1 ο. Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19. κεφάλαιο 2 ο

Περιεχόμενα. εισαγωγή 13. κεφάλαιο 1 ο. Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19. κεφάλαιο 2 ο Περιεχόμενα Περιεχόμενα εισαγωγή 13 κεφάλαιο 1 ο Η σημασία των ερωτήσεων για την ανάπτυξη της σκέψης και τη μάθηση 19 Εισαγωγή 21 1.1 Η δύναμη των ερωτήσεων 25 1.2 Προς μια παιδαγωγική του διαλόγου 32

Διαβάστε περισσότερα

Γενικός προγραμματισμός στην ολομέλεια του τμήματος (διαδικασία και τρόπος αξιολόγησης μαθητών) 2 ώρες Προγραμματισμός και προετοιμασία ερευνητικής

Γενικός προγραμματισμός στην ολομέλεια του τμήματος (διαδικασία και τρόπος αξιολόγησης μαθητών) 2 ώρες Προγραμματισμός και προετοιμασία ερευνητικής Γενικός προγραμματισμός στην ολομέλεια του τμήματος (διαδικασία και τρόπος αξιολόγησης μαθητών) 2 ώρες Προγραμματισμός και προετοιμασία ερευνητικής ομάδας 2 ώρες Υλοποίηση δράσεων από υπο-ομάδες για συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο:

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Χώρος υλοποίησης: ΕΚΦΕ Φωκίδας Υπεύθυνος: Μπεμπή Ευαγγελία Τηλέφωνο επικοινωνίας:

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφία Ε Δημοτικού. Μαθαίνω για την Ελλάδα

Γεωγραφία Ε Δημοτικού. Μαθαίνω για την Ελλάδα Γεωγραφία Ε Δημοτικού Μαθαίνω για την Ελλάδα ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝOΣ TOY ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ KAI ΥΠΕΥΘΥΝOΣ TOY ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΕΞΩΦΥΛΛΟ Κωστής Κουτσόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα

Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα Σενάριο 3. Τα µέσα των πλευρών τριγώνου Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Γ' Γυµνασίου: Παραλληλία πλευρών, αναλογίες γεωµετρικών µεγεθών, οµοιότητα τριγώνων, τριγωνοµετρικοί αριθµοί περίµετρος και εµβαδόν.

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Σε ισχύ το ΑΠΣ του 1990 (ΥΠΕΠΘ Δ/νση Φυσικής Αγωγής, Αθήνα 1990) Οι μαθητές επιλέγουν ένα άθλημα ή μια κινητική δραστηριότητα της αρεσκείας τους,

Διαβάστε περισσότερα

ÓfiÙËÙ 1. ÚÈıÌÔ Î È appleú ÍÂÈ

ÓfiÙËÙ 1. ÚÈıÌÔ Î È appleú ÍÂÈ ÓfiÙËÙ ÚÈıÌÔ Î È appleú ÍÂÈ ª ı Óˆ: ÚÈıÌÔ Î È appleú ÍÂÈ º ÛÈÎÔ ÚÈıÌÔ È ÚÈıÌÔ 0,, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,... ÔÓÔÌ ÔÓÙ È Ê ÛÈÎÔ. ıâ Ê ÛÈÎfi ÚÈıÌfi, ÂÎÙfi applefi ÙÔ 0, appleúôî appleùâè applefi ÙÔÓ appleúôëáô

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης

Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης Χρυσούλα Λαλαζήση Σχολική Σύμβουλος Δ/μιας Eκπ/σης Αρχιτεκτόνων-Πολιτικών Μηχανικών και Τοπογράφων Μηχανικών chrlalazisi@gmail.com Πως μαθαίνουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης. Άννα Κουκά

Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης. Άννα Κουκά Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης Άννα Κουκά 1. Εισαγωγή Εξελίξεις στις προσεγγίσεις για τη μάθηση Τα πορίσματα της εκπαιδευτικής έρευνας δημιουργούν αλλαγές στο σημερινό σχολείο Η

Διαβάστε περισσότερα

1= <2 Ώρες, 2=2-4 Ώρες, 3=4-6 Ώρες, 4=6-8 Ώρες, 5= >8 Ώρες

1= <2 Ώρες, 2=2-4 Ώρες, 3=4-6 Ώρες, 4=6-8 Ώρες, 5= >8 Ώρες ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΜΕΡΟΥΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΚΑ ΗΜΑΙΚΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ X2011-2012 Ονοµασία Μαθήµατος: Υπεύθυνος ιδάσκων (ονοµατεπώνυµο): Ηµεροµηνία και Ώρα: Ειδικό Τεχνικό Προσωπικό: Βαθµολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Is είναι βιώσιμη η επιχείρηση Ent-teach κεφαλαιο 3 - Ανάλυση Αγοράς Περιγραφή της εκπαιδευτικής δραστηριότητας Αυτή η εκπαιδευτική δραστηριότητα απευθύνεται σε μαθητές από όλους

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ÁÈ Ù apple È È appleô ı apple ÓÂ ÛÙË μã Ù ÍË

ÁÈ Ù apple È È appleô ı apple Ó ÛÙË μã Ù ÍË ÁÈ Ù apple È È appleô ı apple Ó ÛÙË μã Ù ÍË Δ Àƒ π ø ø º π π π ª Δ ƒàªª π μàƒπ π ø π π π ª Δ Δƒ À π ƒ Àà ƒ ªÀ π π ª ª Δπ ø, π Δ Ã π, ø ƒ ºπ, ƒ Δ ƒ Δπ Δ Δ, ƒπ π ª ª ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ Με το πέρασμα του χρόνου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ

ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑ 1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΙΑ ΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΔΙΟΡΙΖΟΜΕΝΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Α/Α ΚΡΙΤΗΡΙΑ A. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ 1 Διαχείριση της τάξης (π.χ. τήρηση κανονισμών) 2 Αξιοποίηση διδακτικού

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα_SPA. Πρόληψη άγχους στους Εκπαιδευτικούς οργανισμούς

Πρόγραμμα_SPA. Πρόληψη άγχους στους Εκπαιδευτικούς οργανισμούς Πρόγραμμα: Πρόληψη άγχους στους Εκπαιδευτικούς οργανισμούς 1. Εισαγωγή 1.1. Γενική εισαγωγή στο εργασιακό άγχος Η φύση της εργασιακής ζωής έχει αλλάξει σημαντικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών 4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών Στο προηγούμενο κεφάλαιο (4.1) παρουσιάστηκαν τα βασικά αποτελέσματα της έρευνάς μας σχετικά με την άποψη, στάση και αντίληψη των μαθητών γύρω από θέματα

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Άσκηση. Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

Πρακτική Άσκηση. Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Κεφάλαιο 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Με το κεφάλαιο αυτό ολοκληρώνεται το ταχύρυθµο πρόγραµµα επιµόρφωσης των εκπαιδευτικών, δίνοντας παραδείγµατα εφαρµογών των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, αναζήτησης πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Ένα σύγχρονο σύστημα καθοδήγησης στοχεύει να ικανοποιήσει τουλάχιστον δύο βασικές φάσεις των οποίων η δομή και η αλληλουχία παρουσιάζεται στο σχήμα 3: παρουσίαση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος. Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία

1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος. Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία 1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία Θέµα- Σκεπτικό της δραστηριότητας. Η ιδέα πάνω στην οποία έχει στηριχτεί ο σχεδιασµός

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 4: Θεωρίες διδασκαλίας μάθησης στη διδακτική των Φ.Ε. Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του Βασίλη Τσελφέ)

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Κάππας Σπυρίδων ΟΜΑΔΑ είναι μια συνάθροιση ατόμων στην οποία το καθένα έχει συνείδηση της παρουσίας των άλλων, ενώ ταυτόχρονα βιώνει κάποια μορφή εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα