ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 9 Χώροι Υποδοχής και Εξυπηρέτησης Κοινού 18

Transcript

1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΣΤΟΧΟΙ / ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ σελ. 1 1 Το νέο Μουσείο στο «κέντρο» του προς ανάπλαση δημόσιου χώρου 1 2 Σεβασμός στο εμβληματικό κτήριο 2 3 Ένταξη της νέας χρήσης / διάλογος με το κτίριο 2 4 «Οικονομία» επεμβάσεων 2 5 Υλοποιήσιμη προμελέτη 2 Β. ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ σελ. 3 1 Το κέλυφος του παλιού κτιρίου 3 2 Pilotis 4 3 «Νέος Ταινιόδρομος» 5 4 Προσαρμογή στο κτίριο των silo 6 5 Οργάνωση εκθεσιακών χώρων 8 6 Ευελιξία - πρόβλεψη επέκτασης 10 7 Ένταξη μουσειολογικού προγράμματος 11 8 Μουσειογραφική προσέγγιση 16 9 Χώροι Υποδοχής και Εξυπηρέτησης Κοινού Οργάνωση χώρων υποστήριξης: διοίκηση, εργαστήρια, αποθήκες Παλαιός Ταινιόδρομος και Πυλώνες Παθητική Πυροπροστασία Οργάνωση ακάλυπτου χώρου του οικοπέδου 23 Γ. ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΥ σελ Βασικές Αρχές Σχεδιασμού Κεντρική Ιδέα Περιγραφή Πρότασης 26 Δ. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ σελ Στατική Μελέτη 35 2 Η/Μ εγκαταστάσεις 36 3 Φωτισμός 37 Ε. ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Κτίριο / Περιβαλλων χώρος α + β φάση σελ. 44 ΣΤ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΩΝ σελ. 45

3 5. Οργάνωση Εκθεσιακών χώρων Από το επίπεδο του α ορόφου, την εσωτερική κεντρική «πλατεία» υποδοχής, ο επισκέπτης ανεβαίνει με κυλιόμενη κλίμακα σε μικρό ενδιάμεσο επίπεδο (ημιώροφος στο +10,80), που λειτουργεί ως μεταβατικό φίλτρο, μεταξύ του «πολύβοου» α ορόφου από κάτω, και του «κλειστού» όγκου του Μουσείου από επάνω, και που παρέχει επιπλέον την εναλλακτική επιλογή της επίσκεψης του 6 ο θεματικού άξονα (κτίριο «silo»). Από το «πλατύσκαλο» αυτό, όπου προσφέρεται και μια στάση-«ανάσα» θέας προς την θάλασσα, μια αλληλουχία από τέσσερις κυλιόμενες σκάλες, παραταγμένες «εν σειρά» ανεβάζει τον επισκέπτη απευθείας στο τελευταίο επίπεδο των εκθεσιακών χώρων του μουσείου (+33.00), απ όπου θα αρχίσει η περιήγηση. Η γραμμική μηχανική μεταφορά της παλιάς χρήσης, επανεισάγεται. Οι κλίμακες ανόδου στοιχίζονται κατά μήκος ενός διατηρούμενου τοιχώματος του κανάβου των silo. και σχηματίζουν μια κατακόρυφη ζώνη που διατρέχει όλο σχεδόν το μήκος και ύψος του κτιρίου, οργανώνοντας γύρω τους την περιήγηση στους εκθεσιακούς χώρους. Μαζί με την οριζόντια κίνηση των διπλανών στοών, η διπλή αυτή ζώνη κατακόρυφων και οριζόντιων κινήσεων καταλαμβάνει σε κάθε όροφο το πλάτος του νέου ταινιόδρομου κάτω της. με έναν επιμερισμό (σκάλες/στοές) που προέρχεται από την προϋπάρχουσα χάραξη των μεγάλων silo (μικρά/μεγάλα) Το εναπομείναν στην θέση αυτή τοίχωμα του παλιού κτιρίου αποτελεί την μία πλευρά της ζώνης ανόδου. Από την άλλη πλευρά, την κίνηση ανόδου συνοδεύει ένα διπλό υαλοπέτασμα, που με κατάλληλα υλικά και εσωτερικό φωτισμό παραπέμπει σε «υδάτινο τοίχο». Ο επισκέπτης θα έχει στην μια πλευρά του ορατά τοιχώματα του παλιού κτιρίου και στην άλλη τον υδάτινο κόσμο της νέας χρήσης. σελ 9

4 Η περιήγηση γίνεται καθοδικά («βύθιση» θεματικών ενοτήτων από την επιφάνεια της θάλασσας στην εξερεύνηση των ναυάγιων) και οργανώνεται σε διαδοχικά επίπεδα, πλήρη ή με εξώστες και πατάρια, γύρω από την προαναφερθείσα ζώνη. Η κάθοδος γίνεται πάντα στην ίδια θέση, διατηρώντας μια τάξη και διευκολύνοντας τον προσανατολισμό του επισκέπτη. Με την ασύμμετρη κατανομή της κάτοψης (τοποθέτηση ανοδικής πορείας έκκεντρα), σχηματίζονται εκατέρωθεν χώροι με διαφορετικές διαστάσεις και αναλογίες.(στενή και φαρδιά πτέρυγα), παρέχοντας ποικίλες δυνατότητες σε συνδυασμό με τα ύψη των ορόφων. σελ 10

5 6. Ευελιξία πρόβλεψη επέκτασης Το μουσειολογικό πρόγραμμα ζητά χώρους διαφορετικών υψών, και αυτό επιτυγχάνεται με χώρους με διαφορετικά ύψη και πατάρια. Η καθαρή διάταξη επιδέχεται διαφορετικά σενάρια χωροθέτησης επιπέδων που μπορούν να εξυπηρετούν διαφορετικά μουσειολογικά σενάρια, με κοινό παρανομαστή τις κατακόρυφες κινήσεις. Το επιλυμένο σενάριο οργάνωσης των χώρων και των επιπέδων εντός του καθαρώς μουσειακού χώρου των πρώην κυψελών ανταποκρίνεται στα ζητούμενα της συγκεκριμένης μουσειολογικής προμελέτης. Η ευελιξία της προσαρμογής της λύσης σε οποιεσδήποτε νέες ανάγκες δίνεται με τη δυνατότητα μεταφοράς των μεταλλικών παταριών σε διαφορετικές στάθμες, και την προσθήκη νέων ή την αφαίρεση άλλων. Το αρχικό κτίριο των silo διπλασιάστηκε, με επέκταση ίδιου όγκου και ίδιας μορφής προς την «πλάτη» του. Το ίδιο θα είναι δυνατό και στη νέα του λειτουργία. Η δοθείσα διάταξη παρέχει την δυνατότητα επέκτασης στην ίδια κατεύθυνση, εντός των ορίων του δοθέντος οικοπέδου, για την δημιουργία επιπλέον εκθεσιακών χώρων 500τ.μ. κάλυψης σε κάθε στάθμη, χωρίς αλλαγή της κυκλοφορίας οριζόντιας και κατακόρυφης. Μια συνέχεια στην απλότητα της αρχικής σύλληψης. σελ 11

6 7. Ένταξη μουσειολογικού προγράμματος Θεματικοί άξονες 1-5 : Το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων Το επιλυμένο σενάριο της οργάνωσης των χώρων και των κινήσεων ανταποκρίνεται στη ροή της εκθεσιακής αφήγησης της μουσειολογικής προμελέτης. Επιπλέον όμως θέτει ως στόχο την καθαρότητα της διάταξης, με τις μεταβάσεις από ενότητα σε ενότητα να συμπίπτουν με αλλαγή επιπέδου ή κατεύθυνσης κίνησης. Οι χώροι εκατέρωθεν του κατακόρυφου επιπέδου ανόδου δεν διαιρούνται, αλλά ανήκουν κάθε φορά σε μία μόνο ενότητα. Οι ζητούμενες αίθουσες βιωματικών εκθεμάτων, προ της μετάβασης στην επόμενη ενότητα, χωροθετούνται στο ένα ή στο άλλο άκρο της στενής ζώνης. Όπως φαίνεται και στην εγκάρσια τομή Τ1-1, η 3η ενότητα που απαιτεί τις περισσότερες επιφάνειες και τα μεγαλύτερα ύψη, αναπτύσσεται σε τρείς στάθμες της φαρδιάς πλευράς. Εδώ η περιήγηση είναι πιο ελεύθερη, σε αντιδιαστολή με την γραμμική πορεία στις επιμήκεις αίθουσες της στενής νοτιανατολικής πλευράς. Για τα μεγάλα εκθέματα της 3 ης ενότητας (διπλό και τριπλό ύψος), αλλά και, λιγότερο, για κάποια της 4 ης (διπλό ύψος), δίνεται η δυνατότητα της θέασης από διαφορετικές στάθμες και οπτικές γωνίες. Ως συνδετήριο στοιχείο όλων των ενοτήτων, χωροθετείται δίπλα στον πύργο μια κατακόρυφη παραλληλεπίπεδη «υδάτινη» στήλη που αναπαριστά το βυθό και ένα εργοτάξιο ενάλιας αρχαιολογίας. Κατά το πρότυπο των κυψελών, διαπερνά όλα τα επίπεδα του μουσείου, ώστε γίνεται αναγνωρίσιμο σημείο αναφοράς κατά την καθοδική πορεία.. σελ 12

7 Φτάνοντας με τις κυλυόμενες σκάλες «ανάδυσης» στην ανώτερη στάθμη του μουσείου (Μ5), ο επισκέπτης γυρίζει προς την αντίθετη κατεύθυνση -προς την θάλασσα-, και εισέρχεται στον εισαγωγικό 1 ο θεματικό άξονα (= «θάλασσα, περιβάλλον και άνθρωπος») που καλύπτει όλο το μήκος του ορόφου. για να ξεκινήσει στη συνέχεια, και μετά την «βιωματική εμπειρία» του θαλάσσιου ταξιδιού «σε μανιασμένες θάλασσες», η κάθοδος προς τις επόμενες θεματικές ενότητες, η «βύθιση» του επισκέπτη στον χώρο και στον χρόνο. Ακριβώς πριν την κάθοδο θα βρεθεί πάνω από την κατακόρυφη στήλη νερού, σε μία «εξέδρα» όπου θα παρατηρήσει φουσκωτό σκάφος σε μία σκηνογραφική αναπαράσταση εργοταξίου ενάλιας αρχαιολογικής αποστολής. Την «κυψέλη-βυθό» θα την συναντήσει και στη συνέχεια της περιήγησής του σε όλες τις στάθμες, με εκθέματα από ναυάγια που αντιστοιχούν στην εκάστοτε θεματική ενότητα. Στο επόμενο επίπεδο (Μ4 ) αναπτύσσεται ο 2 ος θεματικός άξονας, της ενάλιας αρχαιολογίας, σε όλο το μήκος της στενής πλευράς του ορόφου, με τον χώρο βιωματικής εμπειρίας βύθισης στο τέλος. Με την «είσοδό» του στην 3 η ενότητα, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να έρθει σε μια πρώτη επαφή, από τον εξώστη του επιπέδου, με εντυπωσιακά εκθέματα, που βρίσκονται στο επόμενο, υποκείμενο επίπεδο: το τρισδιάστατο αντίγραφο της Παπυρέλλας και την τρισδιάστατη αναπαράσταση τομής του πλοίου του ναυαγίου της Περιστέρας. Παράλληλα, κατά την πορεία του αυτή στον εξώστη, ο επισκέπτης εισάγεται στο περιεχόμενο αυτής της μεγαλύτερης ενότητας, μέσα από ένα χρονολόγιο των σημαντικότερων σχετικών με την ενάλια αρχαιολογία γεγονότων, από τη γεωμετρική εποχή μέχρι και τα γεγονότα του Β παγκοσμίου πολέμου. σελ 13

8 Η 3 η ενότητα καταλαμβάνει και το επόμενο επίπεδο (Μ3) όπου ο επισκέπτης, εκτός άλλων, θα δει από κοντά τα αντίγραφα των πλοίων με τα οποία είχε έρθει σε μια πρώτη επαφή από το προηγούμενο επίπεδο. Συνεχίζοντας την κάθοδο βρίσκεται σε έναν ακόμα εξώστη (Μ2), απ όπου έχει τη δυνατότητα να θαυμάσει τα υπόλοιπα αντίγραφα πλοίων της 3 ης ενότητας, ομοίωμα βυζαντινού αλλά και πειρατικού πλοίου, καθώς και πρωτότυπο τμήμα σκαριού βυζαντινού πλοίου που βρέθηκε στο λιμάνι της Ρόδου. Πριν τα περιεργαστεί από πιο κοντά, εισέρχεται στην 4 η ενότητα, όπου μαθαίνει μέσα από ψηφιακές εφαρμογές για τις μεθόδους συντήρησης. Σε όλο το μήκος της αίθουσας και πάλι, συναντά ευρήματα από παραδόσεις και κατασχέσεις, παίζει παιχνίδια γνώσης και έχει στη διάθεση του ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων εντοπισμένων ναυαγίων στον ελλαδικό χώρο. Στο τελευταίο εκθεσιακό επίπεδο ο επισκέπτης θαυμάζει από κοντά τα ογκώδη εκθέματα και ομοιώματα των βυζαντινών πλοίων και πριν περάσει στην 5 η ενότητα συναντά τον μικρό χώρο «αμφιθεάτρου», όπου έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε διάλογο πάνω σε θέματα δεοντολογίας και να προβληματιστεί πάνω σε θέματα πολιτισμικής διαχείρισης. Ο 5 ος θεματικός άξονας, που επικεντρώνεται στην τέχνη των ναυαγίων και τη μεταγραφή τους στο χώρο των εικαστικών τεχνών, της λογοτεχνίας, αλλά και της έβδομης τέχνης, αναπτύσσεται και αυτός σε όλο το μήκος της στενής πλευράς του κτιρίου, στο χαμηλότερο πια επίπεδο του μουσειακού χώρου, για να καταλήξει, δίπλα στην κάθοδο, στον χώρο έκφρασης και δημιουργίας, ο οποίος, τοποθετημένος στο «παράρτημα» παρέχει άμεση οπτική επαφή με τη θάλασσα. Σημειώνεται ότι έχει επιλυθεί και η περίπτωση σύντομης περιήγησης, αυτής ακριβώς που ενδεικτικά προβλέπεται από την μουσειολογική προμελέτη. (βλ. πράσινο βέλος στην σχετική πινακίδα). σελ 14

9 Θεματικός άξονας 6: Το «ΣΙΛΟ» του Πειραιά: Τοπόσημο μιας πόλης - Σύμβολο μιας εποχής Η 6 η θεματική ενότητα γνωριμίας με το παλιό κτίριο και τη λειτουργία του είναι προσβάσιμη από το μεσοπάτωμα, όπου ο επισκέπτης έρχεται είτε ανερχόμενος από τους χώρους υποδοχής, είτε κατερχόμενος τελειώνοντας την 5 η ενότητα του μουσείου Η περιήγηση στους ορόφους του πύργου και η ανάγνωση του παλαιού εξοπλισμού του κτιρίου (αναβατόρια, ζυγαριές, κ.λ.π.), σε συνδυασμό με την δυνατότητα εισόδου στο εσωτερικό των όμορων με τον πύργο silo, αλλά και την επίσκεψη σε τμήμα των παλαιών γραφείων της νότιας πτέρυγας (πίνακας control κ.λ.π.), θα προσφέρει μια «συμπυκνωμένη» αλλά σφαιρική εικόνα του μηχανισμού λειτουργίας του βιομηχανικού κτιρίου. Η γνωριμία με τον τρόπο λειτουργίας του παλιού κτιρίου ολοκληρώνεται με την περιήγηση στον όροφο διάδρομο του κτιρίου του παλιού «ταινιόδρομου», που εντάσσεται στην «ελεύθερη» ομάδα των χώρων υποδοχής του α ορόφου, και που μπορεί να συνοδεύεται και από την επίσκεψη σε «πυλώνα». σελ 15

10 Στο κέλυφος του ταινιόδρομου, από την μία πλευρά διατηρείται, εκτίθεται ο ταινιόδρομος, και στην άλλη διατάσσεται γραμμική έκθεση. Προτείνεται η συμβολική πορεία της «ζωής» του κτιρίου στον χρόνο: το προπολεμικό αρχικό κτίριο, η επέκτασή του την δεκαετία του 50, η ζωή του μέχρι και την πρώτη 10ετία του 21 ου αιώνα και η νέα του ζωή ως Μουσείο. Η εκθεσιακή αυτή πορεία θα διατάσσεται γραμμικά στον παλιό ταινιόδρομο, από το πρώτο πλησιέστερο στο κτίριο τμήμα του με τον ενταγμένο στην περιήγηση πυλώνα, μέχρι και το τέλος του, όπου θα ατενίζει κανείς την θάλασσα ή το μέλλον. σελ 16

11 8. Μουσειογραφική προσέγγιση Οι επιμήκεις αίθουσες της νοτιανατολικής πλευράς,, που ενσωματώνουν κάθε φορά μια πλήρη ενότητα, θα αντιμετωπίζονται με μια ενιαία διακριτή ανά ενότητα «γλώσσα». Η κατακόρυφη κυψέλη νερού αλλά και ο γυάλινος «υδάτινος» τοίχος που απομονώνει την πορεία ανόδου, εκτός από στοιχεία προσανατολισμού λειτουργούν και ως συνδετήρια χαρακτηριστικά του υγρού κόσμου του μουσείου. Στις μεγάλες και ψηλές αίθουσες εντάσσονται τα υπερμεγέθη εκθέματα, αλλά και video walls με κινηματογραφήσεις, από τα τρισδιάστατα εκθέματα αυτά καθ αυτά. Η οργάνωση των εκθέσεων βασίζεται στις αρχές του design for all, προσβλέποντας σε ισότιμη πρόσβαση των επισκεπτών στην παρεχόμενη πληροφορία, και με στόχο ένα περιβάλλον που θα εκπαιδεύει, θα εμπνέει, αλλά και θα εξάπτει τη φαντασία. Ο επισκέπτης στο Μουσείο θα υποδύεται υποσυνείδητα τον ρόλο του δύτη/αρχαιολόγου και θα καταδύεται σε ένα ταξίδι γνώσης και ψυχαγωγίας στον βυθό και τον χρόνο. Η παρεχόμενη πληροφορία του κάθε θεματικού άξονα είναι ιεραρχημένη και υφίσταται σε περισσότερες από μία μορφές (ηχητική, οπτική, υποτιτλισμένη και σε νοηματική γλώσσα όπου κρίνεται απαραίτητο). Η πληροφορία παρέχεται και μέσα από ηχητικά ντοκουμέντα (αφηγήσεις ειδικών κα), video walls και διαδραστικά πανώ (interactive walls) όπου ο ίδιος ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την πληροφορία που θέλει. Σε κάθε ενότητα, προστίθενται νησίδες μάθησης και ψυχαγωγίας, όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να εμβαθύνει στα θέματα της ενότητας, να παίξει παιχνίδια γνώσης, να μοιραστεί πληροφορίες και απόψεις. Αυτές θα είναι σχεδιασμένες ώστε να φιλοξενούν χρήστες όλων των ηλικιών και ικανοτήτων, επισκέπτες με κινητική αναπηρία, με ολική ή μερική απώλεια όρασης (ακουστικά για χρήση screen readers) ή με προβλήματα ακοής (οθόνες με νοηματικής γλώσσα). Για τους μικρούς ηλικιακά επισκέπτες του μουσείου, ειδικά διαμορφωμένοι χώροι στην εκθεσιακή ροή, θα τους παρέχουν δυνατότητες ελεύθερου παιχνιδιού, ζωγραφικής καθώς και παιχνιδιών ρόλων σχετικών με την ενότητα στην οποία βρίσκονται. σελ 17