ΟλικήΠοιότητα στο Σύστηµα Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας: Εργονοµικές Παρεµβάσεις µε Στόχο την Ασφάλεια των Πτήσεων

Transcript

1 Εργονοµικές Παρεµβάσεις : Συµβολή στην ολική ποιότητα Αθηνά: 11 εκεµβρίου 2008 ΟλικήΠοιότητα στο Σύστηµα Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας: Εργονοµικές Παρεµβάσεις µε Στόχο την Ασφάλεια των Πτήσεων Στάθης Μαλάκης Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας & Θωµάς Κοντογιάννης Πολυτεχνείο Κρήτης

2 Ορισµός της Ποιότητας Η σύνθεση όλων των χαρακτηριστικών και ιδιοτήτων ενός προϊόντος ή υπηρεσίας που σχετίζονται µε την ικανότητα του να ικανοποιήσει εκπεφρασµένες ή επαγόµενες ανάγκες. Οι ανάγκες περιλαµβάνουν κριτήρια απόδοσης, χρηστικότητας, διαθεσιµότητας, αξιοπιστίας, συντηρισιµότητας, ασφάλειας, οικονοµίας,αισθητικής, κ.α.

3 Ολική Ποιότητα & ιοίκηση Ολικής Ποιότητας Ηφιλοσοφία και οι δραστηριότητες που στοχεύουν στη συνεχή ικανοποίηση των απαιτήσεων των πελατών, µε ελαχιστοποίηση του κόστους και µε την ενεργοποίηση όλων των εργαζοµένων. Προτεραιότητα 1 η Συµβατική ιοίκηση Κόστος ιοίκησηολικής Ποιότητας Ποιότητα 2 η 3 η Έγκαιρη Παράδοση Ποιότητα Ελαχιστοποίηση Χρόνου Παράδοσης Κόστος

4 ΗΑσφάλεια ως το κορυφαίο χαρακτηριστικό του συστήµατος Ε.Ε.Κ Σκοπόςτου συστήµατος Ε.Ε.Κ είναι η ΑΣΦΑΛΗΣ, κανονική και ταχεία ροή της εναέριας κυκλοφορίας (ICAO, 2008). (ICAO : Quality Policy Statement). Προτεραιότητα 1 η Σύστηµα ΕΕΚ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ιοίκησηολικής Ποιότητας ΠΟΙΟΤΗΤΑ 2 η 3 η Κανονικότητα Επιτάχυνση Ελαχιστοποίηση Χρόνου Παράδοσης Κόστος

5 Βελτίωση της Ασφάλειας (= Ποιότητας) και Εργονοµία Κύριαχαρακτηριστικά του συστήµατος ΕΕΚ Υψηλός βαθµός αυτοµατοποίησης Εκτεταµένη χρήση πληροφοριακών συστηµάτων Αβεβαιότητα στη λήψη αποφάσεων Περιορισµένος χρόνος λήψης αποφάσεων Καταστροφικές συνέπειες λαθών ιαχείριση πολύπλοκων και δυναµικών συστηµάτων Πρόβλεψη της εξέλιξης σύνθετων φαινοµένων ΝοητικήΕργονοµία Μελέτη των νοητικών συνιστωσών της εργασίας Χρησιµοποίηση βασικών γνώσεων και µεθόδων από κλάδους όπως η Γνωστική Ψυχολογία, Γνωστική Ανθρωπολογία, Θεωρία Συστηµάτων και Εθνοµεθοδολογία

6 Εργονοµικές Παρεµβάσεις µε στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας Σύστηµα ΕΕΚ Νοητική Εργονοµία Υπαρκτό Πρόβληµα Επισκόπηση Βιβλιογραφίας Έρευνα Πεδίου Μοντελοποίηση Τελειοποίηση Εργονοµικές Παρεµβάσεις Βαθύτερη Κατανόηση

7 Η εξέλιξη των νοητικών στρατηγικών Νοητικές Στρατηγικές Ολοκληρωµένες στρατηγικές αποφυγής/ διαχείρισης κινδύνων Ανυπαρξία Στρατηγικών Εµπειρία / χρόνος

8 Νοητικές στρατηγικές σε ατοµικό επίπεδο Ατοµικές Νοητικές Στρατηγικές Αναγνώριση Προληπτικότητα ιαχείριση Αβεβαιότητας Σχεδιασµός ιαχείριση Φόρτου Εργασίας Μετρικές νοητικής επίδοσης Παρατήρηση διακεκριµένων και απόντων ενδείξεων Νοητική προσοµοίωση Αναγνώριση απειλών Εκµετάλλευση περιόδων χαµηλού φόρτου για την εκτέλεση σχεδιασµών Κριτική µοντέλων των καταστάσεων Κριτική στόχων Κανονικός σχεδιασµός Σχεδιασµός ασυνήθιστων καταστάσεων Ιεράρχηση εργασιών ιαχείριση διακοπών και περισπάσεων

9 Νοητικές Στρατηγικές σε Οµαδικό Επίπεδο Οµαδικές Νοητικές Στρατηγικές Συντονισµός Ανταλλαγή Πληροφοριών ιαχείριση Λαθών ιαχείριση Φόρτου Εργασιών Μετρικές νοητικής επίδοσης Συντονισµός σε επίπεδο οµάδας Κοινή κατανόηση της κατάστασης Επικοινωνία των προθέσεων Προληπτική διανοµή κρίσιµων πληροφοριών Τακτικές ενηµερώσεις για την εξέλιξη της κατάστασης ιασφάλιση απρόσκοπτης ροής πληροφοριών Ανίχνευση λαθών Παροχή ανάδρασης µε σκοπό τη διόρθωση λαθών Ανίχνευση προβληµάτων άνισης κατανοµής φόρτου εργασίας Εξισορρόπηση του φόρτου εργασίας

10 Ένα τυπικό συµβάν Κάτι δεν παει καλά???

11 Μοντελοποίηση Ατοµικών νοητικών Στρατηγικών Γιατίτο αεροσκάφος ξεκίνησε κάθοδο? ιαχείριση Αβεβαιότητας Υπολειπόµενη Αβεβαιότητα ιαχείριση Φόρτου εργασίας Ανάγκηγια ορθόδοξο ή/και σχεδιασµό ασυνήθιστων καταστάσεων Αναγνώριση Σχεδιασµός Μη εξουσιοδοτηµένη Κάθοδος Τοπλήρωµα αναγγέλλει κάθοδο εκτάκτου ανάγκης Οιυπάρχουσες απειλές γεννούν αβεβαιότητα Εκρηκτική Αποσυµπίεση Ανιχνεύονταιεπιπλέον στοιχεία Προληπτικότητα

12 Έρευνα Πεδίου (EUROCONTROL) 1. Institute of Air Navigation Services (IANS): i. Αρχική Εκπαίδευση. ii. Εκπαιδευόµενοι Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας. iii. Ειδικότητα Έλεγχου Περιοχής µε τη χρήση RADAR. iv. Εκπαίδευση σε καταστάσεις ανάγκης. 2. Maastricht Upper Area Control Centre (MUACC): i. Επιχειρησιακοί Ελεγκτές Εναέριας Κυκλοφορίας ii. Ιδιαίτερα Έµπειροι. iii. Ειδικότητες Ελέγχου Περιοχής µε τη χρήση RADAR. iv. Ετήσια επαναληπτική εκπαιδευση σε καταστάσεις ανάγκης.

13 Στοιχεία είγµατος # Τύπος IANS MUACC 1. ΣενάριαΑσυνήθιστων Καταστάσεων ΕλεγκτέςΕναέριας Κυκλοφορίας Οµάδες Ελεγκτών Τύποι Καταστάσεων 17 7 Ανάγκης

14 Ερευνητικές Μέθοδοι # Μέθοδος Παρατήρηση Φόρµες παρατήρησης Συνεντεύξεις Ανάλυση Συµβάντων Συµµετοχή Ασκήσεων στους προσοµοιωτές Έντυπες & Ηλεκτρονικές Εκπαιδευτών & Εκπαιδευοµένων Πραγµατικά περιστατικά του MUACC Ενηµερώσεις / Απενηµερώσεις ασκήσεων στους προσοµοιωτές µαθήµατα Team Resource Management (TRM)

15 Αποτελέσµατα σύγκρισης µεταξύ Έµπειρων Άπειρων (Ατοµικές Στρατηγικές) Άπειροι Έµπειροι Νοητική Στρατηγική Μετρικές Νοητικής Επίδοσης Mean SD Mean SD Αναγνώριση Παρατήρηση διακεκριµένων και απόντων ενδείξεων 4.86 (1.02) 5.89 (1.22) Νοητική προσοµοίωση ) 5.77 (1.34) Προληπτικότητα Αναγνώριση απειλών 4.33 (.95) 5.74 (1.27) Εκµετάλλευση περιόδων χαµηλού φόρτου για την εκτέλεση σχεδιασµών 4.23 (1.27) 5.74 (1.27) ιαχείριση Αβεβαιότητας Κριτική µοντέλων των καταστάσεων Κριτική στόχων (.75) (1.60) (1.32) (1.01) Σχεδιασµός Κανονικός σχεδιασµός 4.27 (.89) 5.42 (1.50) Σχεδιασµός ασυνήθιστων καταστάσεων 3.04 (1.38) 5.47 (1.49) ιαχείριση Φόρτου Εργασίας Ιεράρχηση εργασιών ιαχείριση διακοπών και περισπάσεων (.75) (.88) (1.34) (1.12)

16 Αποτελέσµατα σύγκρισης µεταξύ Έµπειρων Άπειρων (Οµαδικές Στρατηγικές) Άπειροι Έµπειροι Νοητική Στρατηγική Μετρικές Νοητικής Επίδοσης Mean SD Mean SD Συντονισµός Κοινή κατανόηση της κατάστασης 3.66 (.73) 5.57 (1.15) Επικοινωνία των προθέσεων 3.49 (.87) 5.57 (1.15) Συντονισµός σε επίπεδο οµάδας 3.53 (.86) 5.51 (1.20) Ανταλλαγή Πληροφοριών Τακτικές ενηµερώσεις για την εξέλιξη της κατάστασης Εθελοντική διανοµή κρίσιµων πληροφοριών (1.30) (1.30) (1.20) (1.06) ιασφάλιση απρόσκοπτης ροής πληροφοριών 3.50 (.90) 5.06 (1.08) ιαχείριση Λαθών Ανίχνευση λαθών Παροχή ανάδρασης µε σκοπό τη διόρθωση λαθών (.66) (.61) (1.45) (1.08) ιαχείριση Φόρτου Εργασιών Ανίχνευση προβληµάτων άνισης κατανοµής φόρτου εργασίας Εξισορρόπηση του φόρτου εργασίας (.47) (.60) (1.43) (1.08)

17 Προβλήµατα??? ιαχείριση Φόρτου Εργασίας Αναγνώριση ιαχείριση Αβεβαιότητας Σχεδιασµός Προληπτικότητα

18 Πραγµατικότητα & Θεωρία Εποπτική Αρχή Εποπτική Αρχή Απειλή Holdings Απειλή Emergency Descend Απειλή RCF Απειλή Απειλή Απειλή Evacuation Εποπτική Αρχή Εποπτική Αρχή

19 Εργονοµικές Παρεµβάσεις σε Τρεις Άξονες ΣχεδίασηΈµπειρων Συστηµάτων Υποστήριξης Αποφάσεων Ζ Συµβολήστην αποφυγή / βέλτιστη διαχείριση συµβάντων ΕΕΚ Συµβολή στην ΟΛΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ Ρ(x,y,z) Ο Χ ΕιδικάΠρογράµµατα Εκπαίδευσης ΕΕΚ Υ ιερεύνηση Συµβάντων ΕΕΚ

20 Ευχαριστούµε για την ροσοχή σας!!! Ερωτήσεις?