A.T.E.I. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΡΑΜΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

Transcript

1 A.T.E.I. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΡΑΜΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ-ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΗΣ ΑΛΙΣΤΡΑΤΗΣ ΣΕΡΡΩΝ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: ΠΥΡΠΙΡΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΡΑΜΑ 2010

2 Περιεχόμενα 1.ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΚΟΠΟΣ ΘΕΣΗ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Αβιοτικό Περιβάλλον Γεωμορφολογία και τοπία Γεωλογικές και εδαφικές συνθήκες Περιοχές/θέσεις ιδιαίτερου ενδιαφέροντος Βιοτικό Περιβάλλον Βλάστηση Χλωρίδα (ζώνες βλάστησης, σύνθεση, δομή, διαχείριση κλπ.) Πανίδα Ασθένειες, προσβολές εντόμων, άλλοι κίνδυνοι Ανθρωπογενές Περιβάλλον ημογραφία, Ιστορία και πολιτισμός (αρχαιολογικοί-θρησκευτικοί χώροι κλπ.) ιοικητικό καθεστώς Υποδομές, έργα και ανάπτυξη Απόψεις του πληθυσμού (ζήτηση αναψυχής, ανάγκες κλπ.) ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Στόχοι, κριτήρια αξιολόγησης -εκτίμησης του ΠΠ Υφιστάμενες χρήσεις, προβλήματα και περιορισμοί (οικολογικές αξίες, ευαισθησίες) Προτεινόμενες χρήσεις (δυνατότητες παροχής αναψυχής, εκπαίδευσης κλπ.) Αποτελέσματα αξιολόγησης του Περιαστικού Πρασίνου ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΑΣΤΙΚΟΥ ΠΡΑΣΙΝΟΥ Γενικές αρχές, αναδρομή υφιστάμενης κατάστασης, θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης. 47 2

3 8.2. Σχέδιο διαχείρισης του ΠΠ «Άγιος Κων/νος», χρόνος αναθεώρησης Πλαίσιο λειτουργίας και φορέας διαχείρισης ΠΠ Προμέτρηση ανάλυση τιμών προϋπολογισμός για το περιαστικό δάσος Άγ. Κων/νος Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης και χρηματοδότησης έργων Συμπεράσματα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Χάρτες/Εικόνες ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ Φωτογραφίες ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ Σχέδια/ Σκίτσα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ Ερωτηματολόγιο Γραφήματα

4 1.ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η ολοκλήρωση των γνώσεων και της εμπειρίας ενός σπουδαστή στον τομέα του, συμπληρώνεται με την εκπόνηση της πτυχιακής του εργασίας. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η απόδειξη των δεξιοτήτων που απόκτησε κατά την διάρκεια των σπουδών του. Η εργασία που ακολουθεί έχει ως θέμα τη Ανάλυση- μελέτη του Περιαστικού Πρασίνου της Αλιστράτης Σερρών. Σκοπός της παρούσης εργασίας αποτέλεσε είναι η ανάδειξη της σημασίας της διαμόρφωσης χώρων αναψυχής, καθώς και η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης του περιαστικού πρασίνου στην περιοχή Αλιστράτης Σερρών. Επίσης, σημειώθηκε και η αξιολόγηση και η εκτίμησή της, αλλά και η δημιουργία προτάσεων για σωστό σχεδιασμό και αειφορική διαχείριση του περιαστικού περιβάλλοντος. Κλείνοντας δεν θα μπορούσα να παραλείψω τις ευχαριστίες σε όσους προσέφεραν τη βοήθειά τους στην εκπόνηση της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας. Ιδιαίτερα τους καθηγητές κ.κ. Χατζηφιλιππίδη Γρηγόριο και Σπανό Κωνσταντίνο για τη βοήθειά τους με τις εύστοχες υποδείξεις του. Επίσης το ήμο Αλιστράτης συγκεκριμένα την τεχνική υπηρεσία του ήμου τον κ. Παπαδάκη ημήτριο και τον κ. Μάλαμα Γεώργιο για την διάθεση συνεργασίας, την υπομονή και την επαγγελματική πολύπλευρη υποστήριξή τους. 4

5 2.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο, παρατηρείται μεγάλη ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Μεμονωμένα άτομα, οργανώσεις, ομάδες ανθρώπων, τύπος, τηλεόραση αλλά και το ίδιο το κράτος ασχολείται με το περιβάλλον. Ο άνθρωπος της σημερινής πολύπλοκης βιομηχανικής κοινωνίας απολαμβάνει υλικά αγαθά, αλλά από την ένταση και την μονοτονία μέσα στις μεγαλουπόλεις, όλο και πιο πολύ στρέφεται προς την φύση και τους χώρους πρασίνου. Μέσα στου χώρους αυτούς έχει την δυνατότητα να αναζωογονηθεί, να εμπνευσθεί και να διασκεδάσει, φροντίζοντας τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική υγεία του. Οι δραστηριότητες αναψυχής και ο τουρισμός, οι οποίες μπορούν να προσφερθούν σε μία περιοχή είναι πάρα πολλές. Ο τουρισμός εξαρτάται πολύ περισσότερο από κάθε άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα από την ποιότητα του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Στις μέρες μας ο τουρισμός και η αναψυχή έχουν μετατραπεί σε μία από τις πιο σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες στην Ευρώπη. Η εξέλιξη αυτών αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Τα οφέλη του τουρισμού αλλά και της αναψυχής είναι πολλά, ουσιαστικά και είναι τα εξής: συμβάλλει θετικά στο δημογραφικό, αποτρέπει την αλλοίωση της σύνθεσης του πληθυσμού, παρέχει τη δυνατότητα οικονομικής ανάπτυξης των πληθυσμών, βοηθά στην κατανόηση άλλων πολιτισμών, διατηρεί την φυσική και πολιτιστική κληρονομιά, βοηθά στην ανάπτυξη υποδομής, αλλά και όλα τα παραπάνω με τη σειρά τους έχουν κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Για να δραστηριοποιηθούν όμως οι επισκέπτες με κάποιο είδος αναψυχής χρειάζονται κάποιους χώρους οργανωμένους, ταυτόχρονα όμως η σωστή ανάπτυξη και διοίκηση των χώρων αυτών, αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο για την κατανομή και τον έλεγχο των επισκεπτών, ώστε να προλαμβάνονται οι διαταραχές στο περιβάλλον και στο τοπίο. 3.ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπόνηση της μελέτης αυτής ήταν φωτογραφίες, αεροφωτογραφίες και δορυφορικές εικόνες της υπό μελέτη περιοχής. Έγινε συλλογή πληροφοριών και δεδομένων από διάφορες Υπηρεσίες ( ήμος Ν. Ζίχνης, ασαρχείο Σερρών, Μετεωρολογικός σταθμός Σερρών ).Επίσης δημιουργήθηκε ένα 5

6 ερωτηματολόγιο και κατασκευαστήκαν γραφήματα στο λογισμικό Excel του Microsoft Office. Η ερευνά που έγινε αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο αφορά την συλλογή στοιχείων από διαφορές υπηρεσίες του δήμου Ν.Ζίχνης και του νομού Σερρών, την επιτόπια ερευνά με την συλλογή φωτογραφιών και την χρήση ερωτηματολογίων. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας έχουμε ποσοτική και ποιοτική κριτική αποτίμηση μέσω των ερωτηματολογίων και προσωπικών συνεντεύξεων. Η συνέντευξη είναι ο καλύτερος τρόπος συλλογής στατιστικών στοιχείων. Ως δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν οι κάτοικοι και επισκέπτες της περιοχής. Ως μέθοδος δειγματοληψίας εφαρμόστηκε η απλή τυχαία δειγματοληψία, εξαιτίας της απλότητάς της και του γεγονότος ότι απαιτεί τη λιγότερη δυνατή γνώση σχετικά με τον πληθυσμό από οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Το μέγεθος του δείγματος εκτιμήθηκε με βάση τους τύπους της απλής τυχαίας δειγματοληψίας. Το δεύτερο σκέλος αφορά την οπτική ανάλυση των τοπίων με την μέθοδο της αξιολόγησης μονάδας τοπίου και στην συνεχεία την αξιολόγηση του συνολικού τοπίου. Με αυτήν την μέθοδο έγινε μια προσπάθεια να γίνει η εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης της λειτουργιάς και εξέλιξης αλλά και της αισθητικής των τοπίων. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει ανάλυση των οικολογικών και αισθητικών παραμέτρων που καθορίζουν την λειτουργία, την εξέλιξη και τη διαμόρφωση της συνολικής εικόνας του κάθε τοπίου. 6

7 4.ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της παρούσας πτυχιακής μελέτης είναι να αναγνωριστεί ο πρωταρχικός ρόλος του περιαστικού πρασίνου της Αλιστράτης ως πόλος έλξης όχι μόνο των κατοίκων της Αλιστράτης αλλά και της ευρύτερης περιοχής μιας που είναι ένας τουριστικός προορισμός για πολλούς επισκέπτες λόγω της ύπαρξης του και του ομώνυμου σπηλαίου. Επίσης στόχος είναι να προσδιοριστούν οι υφιστάμενες αλλά και οι προτεινόμενες χρήσεις γης καθώς και η αναβάθμιση της αισθητικής, κοινωνικής, οικολογικής, και οικονομικής αξίας των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η αναβάθμιση και η διαχείριση των δασικών εκτάσεων καθώς και ο προσδιορισμός των διαφόρων προβλημάτων που προκύπτουν θα συμβάλλει άμεσα στην πιο επωφελή χρήση των δασικών εκτάσεων σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, με τρόπους που συμβάλλουν στην αειφορική διαχείριση και την διατήρηση της οικολογικής και αισθητικής αξίας. 7

8 5. ΘΕΣΗ Ι ΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ 5.1.Γενικά Η Αλιστράτη βρίσκεται στο άνοιγμα το οποίο υπάρχει ανάμεσα στα δύο ορεινά συγκροτήματα, του όρους Μενοίκιου και του όρους Παγγαίου. Κατά πάσα πιθανότητα κτίσθηκε κατά τους νεότερους χρόνους. Στη συνέχεια αναπτύχθηκε σε κωμόπολη λόγω του εύφορου εδάφους αλλά και της νευραλγικής τοποθεσίας στην οποία βρισκόταν και της επέτρεψε να παίξει σπουδαίο ρόλο διαμετακομιστικού εμπορικού σταθμού ανάμεσα στη Σέρρες, τη Θεσσαλονίκη, τη ράμα και τη Καβάλα. Η οικονομική της άνθηση βασιζόταν στις παραγωγές του καπνού, του βαμβακιού, των σιτηρών, του σταφυλιού και του εκλεκτού κρασιού. Ο οικισμός της Αλιστράτης θεωρείται ότι ιδρύθηκε από τους κατοίκους της Αλεκτριούπολης, μιας παλιάς πόλης η οποία βρισκόταν περίπου στα δύο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της σημερινής Αλιστράτης, κοντά στην Ιερά Μονή της Αγίας Κυριακής. Οι εναπομείναντες κάτοικοί της, όταν η πόλη τους χτυπήθηκε από επιδημία, μετέφεραν τον οικισμό τους στη θέση όπου και βρίσκεται σήμερα. Ιστορικά η Αλιστράτη αναφέρεται το έτος 1460 σε χειρόγραφο της Ι.Μ. Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου, ενώ γύρω στα 1650 Τούρκος περιηγητής την αναφέρει με την ονομασία Αϊ-Στράτη. Πολλές οι απόψεις για την ετυμολογία του ονόματός της. Άλλοι ισχυρίζονται ότι προέρχεται από το Άγιος Ευστράτιος (Αϊ-Στράτης), άλλοι από τη λατινική λέξη «ALISTRATE» που σημαίνει ανάμεσα σε οδούς και υπάρχει και η άποψη οτι το «Αλιστράτη» προέρχεται από το Αρχιστράτηγος (Μιχαήλ-Γαβριήλ).Η Αλιστράτη άρχισε γρήγορα να αναπτύσσεται οικονομικά και να μετατρέπεται σε κωμόπολη, λόγω του εύφορου εδάφους της και της κομβικής της θέσης για το εμπόριο που αναπτυσσόταν μεταξύ Σερρών Καβάλας ράμας. Το τουρκικό στοιχείο στην περιοχή ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και αυτό συνετέλεσε ώστε η Αλιστράτη να αποτελέσει το σημαντικότερο κέντρο του Ελληνισμού στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Οικογένειες Ηπειρωτών και Θεσσαλών για να αποφύγουν τον τούρκικο ζυγό, καθώς είχαν δυσκολέψει οι καταστάσεις μετά την επανάσταση του 1821, προσφεύγουν στην περιοχή. Για τον ίδιο λόγο μεταφέρεται και η έδρα της Μητρόπολης Φιλίππων- ράμας-ζιχνών στην Αλιστράτη το Γίνεται πνευματικό κέντρο της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας και ιδρύεται στις αρχές του 19ου αιώνα και λειτουργεί η περίφημη για την εποχή «Κεντρική Ελληνική Σχολή Αλιστράτης», στην οποία φοιτούσαν μαθητές από ολόκληρη την επαρχία Ζίχνης. Η Σχολή αναδείχθηκε δεύτερη σε σημασία και έργο, στην Ανατολική Μακεδονία, μετά τη Σχολή Σερρών. Το 1860 ιδρύεται Αρρεναγωγείο, το 1870 Παρθεναγωγείο και το 1904 με την 8

9 οικονομική υποστήριξη του Σωματείου «Συντηρητική Αδελφότης Αμφίπολης» ιδρύεται Οικοτροφείο Θέση της Αλιστράτης Η Αλιστράτης βρίσκεται 50 χλμ. Ν.Α. των Σερρών, 25χλμ. Ν.. της ράμας και 65 χλμ. Β.. της Καβάλας. Η πρόσβαση στην Αλιστράτη γίνεται από Θεσσαλονίκη μέσω Σερρών ή Ασπροβάλτας και από Καβάλα μέσω ράμας (Εικ.1). Η Αλιστράτη με κατοίκους, είναι κωμόπολη της επαρχίας Φυλλίδος του νομού Σερρών. Βρίσκεται στα ανατολικά της πόλης των Σερρών στα σύνορα με τον νομό ράμας. Είναι χτισμένη πάνω σε λόφους και περιστοιχίζεται από φυσικά πευκόφυτα τοπία. Πολύ αξιόλογη παραδοσιακή κοινότητα, μια από τις μεγαλύτερες της περιοχής. Με τον νόμο "Καποδίστρια" περί τοπικής αυτοδιοίκησης του 1997, είχε αναβαθμιστεί σε ήμο Αλιστράτης και συμπεριλάβαινε τις κοινότητες Αγιοχωρίου, Σκοπιάς, Μανδηλίου, Λευκοθέας και Σ.Σ. Αγγίστας. Με τον νόμο «Καλλικράτης» εντάχθηκε στο ήμος Νέας Ζίχνης. Θέση περιοχής - Προσανατολισμός Κεντρική Μακεδονία Νομός Σερρών Αλιστράτη Σερρών Εικόνα 1. Χάρτες προσανατολισμού ημοτικό πάρκο Αγ. Κωνσταντίνος 9

10 6. ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 6.1. Αβιοτικό Περιβάλλον Γεωμορφολογία και τοπία Η περιοχή μελέτης ορίζεται ως αυτό το τμήμα που περικλείει τις περιοχές με υψόμετρο από 240 έως 350 μ. Στα βορειοδυτικά εκτείνεται ο ορεινός όγκος του Μενοίκιου ενώ στα βορειανατολικά εκτείνεται ο ορεινός όγκος του Φαλακρού. Νοτιοανατολικά βρίσκεται το όρος Παγγαίο. Στα ανατολικά απλώνεται η μεγάλη πεδιάδα της ράμας. Οι κλίσεις της περιοχής ποικίλουν από 5% έως 60%. Κυριαρχούν οι λίαν και ισχυρώς επικλινείς επιφάνειες, ενώ οι μικρότερος από 5% επικλινείς επιφάνειες καταλαμβάνουν σχετικά μεγάλη έκταση της συνολικής έκτασης. Υπάρχουν ακόμα και απόκρημνες επιφάνειες με κλίσεις μεγαλύτερες από 60% που όμως καταλαμβάνουν πολύ μικρό ποσοστό της συνολικής έκτασης της περιοχής Γεωλογικές και εδαφικές συνθήκες Γεωλογία Η περιοχή της Αλιστράτης ανήκει γεωτεκτονικά στην μεταμορφωμένη μάζα της Ροδόπης, η οποία θεωρείται ως μία παλαιά κρατονική μάζα με αρχαϊκό πυρήνα και επ' αυτής Παλαιοζωικής και Μεσοζωικής ηλικίας με μεταμορφωμένα στρώματα (Συμεωνίδης Ν. κ.α.1997). Λόγω της μεταμορφώσεως και του έντονου τεκτονισμού είναι πολύ δυσχερής η στρωματογραφική έρευνα και δεν υφίσταται λεπτομερής στρωματογραφική περιγραφή. Το σύνολο των στρωμάτων της μάζας της Ροδόπης, πάχους άνω των m. διακρίνεται σε τρεις μεγάλες ομάδες στρωμάτων. ανώτερη ομάδα σχιστοφυών γνευσίων, ομάδα μαρμάρων και κατώτερη ομάδα σχιστοφυών γνευσίων. Τα είδη των πετρωμάτων που απαντούν στην περιοχή είναι: Πυριγενή (γρανίτες, γρανοδιορίτες), Μεταμορφωμένα (γνεύσιοι, μαρμαρυγιακοί σχιστόλιθοι, αμφιβολίτες και φυλλίτες) Ιζηματογενοί (άμμοι, ψαμμίτες, κροκαλοπαγή, λατυποπαγή, αργιλικοί σχιστόλιθοι, ασβεστόλιθοι και κερατόλιθοι). Στο σύνολο της περιοχής επικρατεί ο Ασβεστολιθικός σχηματισμός με ποσοστό 60,07% και ακολουθεί ο Κρυσταλλοπυριγενής με ποσοστό 15,2%. Ο Νεογενής 10

11 πετρολογικός σχηματισμός ο οποίος εμφανίζει και τα ποιο έντονα χειμμαρικά φαινόμενα συμμετέχει με ποσοστό 14,36% (Παράρτημα Ι,Χάρτης 3). Σε όλη την ορεινή ζώνη του Μενοικίου, απαντά το χαρακτηριστικό φαινόμενο των δολίνων (καρστικοί σχηματισμοί).( Πρόκειται για κοιλώματα που αναπτύσσονται σε ασβεστόλιθο και έχουν καλυφθεί από χημικά ιζήματα (terra rossa) προϊόντα της χημικής διάλυσης των ασβεστόλιθων ).Το στρώμα αυτό εμποδίζει στο έπακρο την διείσδυση του ύδατος στα βαθύτερα στρώμματα Εδαφος Τα εδάφη είναι ελαφριά έως μέτρια, το βάθος τους κυμαίνεται από 0 έως 1m ενώ κυριαρχούν τα αβαθή και τα μετρίως βαθιά εδάφη. Εμφανίζεται μέτρια έως μικρή υγρασία εδάφους, δεν είναι ιδιαίτερα εμφανής η ύπαρξη χούμου, ενώ υπάρχει χλωροτάπητας στις ακάλυπτες από δασική βλάστηση επιφάνειες (Ανων. 2006α). Θεωρείται κατάλληλο για την δημιουργία χώρου αναψυχής και υποδοχής του κοινού, γιατί δεν υπάρχουν διαβρώσεις ολισθαίνοντα εδάφη πλημμυριζόμενα ελώδη ευδιάβρωτα (Ανων. 2006β). Πίνακας 1. Χρήσεις γης ημοτικό Έκταση σε Καλλιεργούμενες Βοσκότοποι και Άλλες εκτάσεις ιαμέρισμα στέμματα εκτάσεις δάση Αλιστράτης 100% 58,39% 39,67% 1,94% Πηγή: Χρήσεις γης Αλιστράτης Κλιματικές και υδρογραφικές συνθήκες Στοιχεία για την μελέτη του κλίματος πάρθηκαν από την Ε.Μ.Υ. μετεωρολογικός σταθμός Σερρών για το χρονικό διάστημα Τα μακρόχρονα και ελεγμένα στοιχεία του μελετηθήκαν ξεχωριστά ώστε η χρησιμοποίηση τους να μας δώσουν μια πολύ ικανοποιητική προσέγγιση στις κλιματικές συνθήκες της περιοχής (Μανδάνα, 2007,) Βροχοπτώσεις Παραθέτουμε παρακάτω τον πίνακα μηνιαίων βροχοπτώσεων(mm) της ευρύτερης περιοχής (Μανδάνα, 2007, Μετεωρολογικός σταθμός Σερρών ). 11

12 Πίνακας 2.Μηνιαίες βροχοπτώσεις της περιοχής Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Ετήσιες 83,9 44,5 37,1 31,1 43,8 45,6 42,1 33,8 20,3 25,2 44,5 42,9 494,8mm Χειμώνας 165,5 Άνοιξη 120,5 Καλοκαίρι 96,2 Φθινόπωρο 112,6 Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούνται οι μηνιαίες βροχοπτώσεις της περιοχής αλλά και τα εποχιακά μέγιστα των βροχοπτώσεων, πρώτα το χειμώνα με συνολικό ύψος βροχής 165,5 mm και κατά δεύτερον την άνοιξη με συνολικό ύψος βροχής 120,5 mm. Επίσης διακρίνονται τα ελάχιστα ύψη βροχών το φθινόπωρο με 112,6 mm ύψος βροχής και το καλοκαίρι με 96,2 mm ,9 Ύψος βροχής Pmm ,5 37,1 31,1 43,8 45,6 42,1 33,8 20,3 25,2 44,5 42, Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ Μήνες Γράφημα 1. Ετήσια πορεία βροχόπτωσης Αλιστράτης ( ) 12

13 Πίνακας 3. Ύψος βροχής Μετεωρολογικού Σταθμού Σερρών ( ) Μ.Ο. ΙΑΝ 77,2 55,1 50,1 33,3 33,6 32,1 7,2 66,7 20,3 69,5 44,5 ΦΕΒ 48,9 16,4 89,8 33,0 71,8 34,7 27,0 23,1 13,6 12,4 37,1 ΜΑΡ 21,0 44,9 48,4 29,2 13,3 47,2 9,3 25,6 69,8 2,3 31,1 ΑΠΡ 43,9 24,6 34,8 50,5 11,0 45,4 54,7 61,4 74,6 37,1 43,8 ΜΙΑΟ 26,9 47,0 84,6 8,5 54,1 54,7 32,8 50,8 28,1 68,6 45,6 ΙΟΥΝ 47,2 26,3 3,0 46,6 59,3 86,6 59,2 9,7 43,3 39,4 42,1 ΙΟΥΛ 48,1 37,0 6,5 31,8 1,4 39,9 11,1 46,0 105,4 11,2 33,8 ΑΥΓ 3,0 58,7 25,2 38,1 0,0 0,9 1,2 31,1 37,0 7,6 20,3 ΣΕΠ 0,0 28,2 58,5 2,7 25,5 17,7 12,1 17,0 80,2 9,9 25,2 ΟΚΤ 40,6 0,0 29,1 84,3 51,2 37,9 56,8 0,0 61,0 9,9 25,2 ΝΟΕ 39,7 33,0 52,2 30,4 127,1 44,3 6,8 9,4 65,8 20,5 42,9 ΕΚ 67,7 110,6 55,7 78,5 53,7 106,4 1,1 48,4 196,5 119,9 83,9 Σύνολο 464,2 481,8 537,9 466,9 502,0 547,8 279,3 389,2 795,5 482,5 494, Θερμοκρασία Παραθέτουμε παρακάτω τον πίνακα μηνιαίων θερμοκρασιών της περιοχής (Μανδάνα, 2007, Μετεωρολογικός Σταθμός Σερρών,). Πίνακας 4. Μηνιαίες θερμοκρασίες της περιοχής Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Ετήσιες 4,5 6,9 9,8 14,4 20,9 25,5 27,5 26,7 21,8 16,2 10,3 5,0 15,8 Από τον παραπάνω πίνακα θερμοκρασιών προκύπτει ότι η μέση θερμοκρασία της περιοχής ανέρχεται σε 15,8 o C. 13

14 O C ,9 25,5 27,5 26,7 21, ,4 16, ,5 6,9 9,8 10,3 5 0 Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ Μήνες Γράφημα 2. Ετήσια πορεία μέσης θερμοκρασίας Αλιστράτης ( ) Πίνακας 5. Μέση θερμοκρασία Μετεωρολογικού Σταθμού Σερρών ( ) Μ.Ο. ΙΑΝ 6,5 2,8 3,7 5,4 5,0 4,6 1,2 6,1 2,7 6,7 4,5 ΦΕΒ 7,1 8,7 4,9 6,9 8,4 4,8 7,2 7,9 9,8 3,2 6,9 ΜΑΡ 11,4 10 5,7 8,6 8,2 10,6 9,7 13,6 12 8,4 9,8 ΑΠΡ 15,5 14,3 13,5 10,7 15,9 15,7 16,7 14,7 13,9 12,9 14,4 ΜΙΑΟ 21, ,8 21,3 19,3 20,3 21,4 20,1 20,4 22,6 20,9 ΙΟΥΝ 24,7 25,8 25,2 25,2 25,6 25,3 25,6 25, ,4 25,5 ΙΟΥΛ 26,9 26,9 26,9 27,1 28,5 27,4 28,4 28,7 26,9 27,6 27,5 ΑΥΓ 27,7 24,9 26,2 24, ,4 27,4 27,7 25,6 27,7 26,7 ΣΕΠ 25,8 21,4 19,2 20, ,8 22,1 23,1 20,4 21,4 21,8 ΟΚΤ 17,2 15,3 14,5 13,7 16,5 17,7 15,9 18,6 16,2 15,9 16,2 ΝΟΕ 9,6 7 11, ,2 12,6 9,6 11,1 11,7 10,3 ΕΚ 5,3 6,1 6,7 5,6 3,1 5,8 6,2-0,6 5,6 5,7 5,0 Μ.Ο. 19,9 18,3 18,0 17,9 19,0 19,3 19,4 19,4 19,1 19,0 18,9 14

15 Η μέση μέγιστη θερμοκρασία του θερμότερου μήνα είναι 33,1 o C. Η μέση ελάχιστη θερμοκρασία του ψυχρότερου μήνα είναι 1,4 o C.Επίσης παρατηρήθηκαν οι απόλυτες τιμές θερμοκρασίας με μεγίστη 43,8 o C. και την ελάχιστη -18,0 o C. Ομβροθερμικό διάγραμμα Ομβροθερμικό διάγραμμα είναι η γραφική παράσταση σε ένα διάγραμμα των μέσων μηνιαίων θερμοκρασιών σε O C και μηνιαίων υψών βροχής σε mm. Οι μηνιαίες τιμές μπορούν να αναφέρονται σ ένα έτος ή σα μέσοι όροι μιας περιόδου ετών. Η κλίμακα των υψών βροχής είναι διπλάσια από αυτή των θερμοκρασιών. Σύμφωνα με τους Bagnous- Gaussen (1957) ένας μήνας χαρακτηρίζεται ως ξηρός όταν το σύνολο των κατακρημνισμάτων του είναι ίσο ή μικρότερο από το διπλάσιο της μέσης θερμοκρασίας του μήνα, δηλαδή ισχύει: Pmm <= 2T 0 C P= ύψος βροχής mm Τ= θερμοκρασία O C Η κλειστή περιοχή μεταξύ των δυο καμπύλων του διαγράμματος δείχνει την διάρκεια της περιόδου και την ένταση της ξηρασίας. P(mm) Δ Ι Φ Μ Α Μ Ι Ι Α Σ Ο Ν Δ 50 (o C) τους μήνες Σεπτέμβριο Οκτώβριο (διάρκεια ξηρής περιόδου 5 1/2 μήνες). Από το ομβροθερμικό διάγραμμα Bagnouls- Gaussen το οποίο συνταχτικέ βάση των μετεωρολογικών δεδομένων του μετεωρολογικού σταθμού Σερρών φαίνεται πως η περίοδος ξηρασίας αρχίζει κατά την περίοδο Μάιο-Ιούνιο και τελειώνει κατά Εικόνα 2. Ομβροθερμικό διάγραμμα Bagnouls-Gaussen.Αλιστράτης ( ). 15

16 Πινάκας 6.Τοπογραφικά στοιχεία περιοχής ΥΨΟΜΕΤΡΟ 340m ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΜΗΚΟΣ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΘΕΡΜ. ΑΕΡΟΥΣ ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΘΕΡΜ. ΑΕΡΟΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ ΕΤΗΣΙΟ ΘΕΡΜΙΚΟ ΕΥΡΟΣ 41o 05 23ο ,8mm ΙΟΥΛΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 33,1 1,4 34,5 C O Περιοχές/θέσεις ιδιαίτερου ενδιαφέροντος Νοτιοδυτικά σε απόσταση μόλις 6 Km από το.. Αλιστράτης βρίσκετε το σπηλαίο Αλιστράτης (Παρ.ΙΙ Εικ.33) μαζί το φαράγγι του πόταμου Αγγίτη (παρ.ιι εικ.38) τα οποία δέχονται πολλές χιλιάδες επισκέπτες το χρόνο έτσι αποτελούν έναν κύριο πόλο έλξης με μεγάλο οικονομικό όφελος της περιοχής. Στα βόρεια σε πολλή μικρή απόσταση, περίπου 2 Km από το χωριό, είναι ο λόφος του Αγίου Κωνσταντίνου. Ο χώρος αυτός έχει διαμορφωθεί τελευταία σε δημοτικό πάρκο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να χαλαρώσει και να δει από κοντά τα ζώα του ζωολογικού κήπου (Εικ.3). Λάμα, στρουθοκάμηλοι και ελάφια, πλησιάζουν τους επισκέπτες, ενώ λίγο πιο πέρα σε ειδικούς χώρους κυκλοφορούν παγώνια, φασιανοί, πέρδικες κ.α. ( Εικόνα 3. Ζωολογικός κήπος Αλιστράτης. 16

17 1. Ο Αγγίτης ποταμός και το φαράγγι του O Αγγίτης είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Στρυμόνα ποταμού και έχει μήκος περίπου 75 χλμ. Πηγές του ποταμού βρίσκονται τόσο στην πόλη της ράμας (πηγές Αγ. Βαρβάρας), στα τενάγη των Φιλίππων αλλά και στο χωριό Αγγίτης ράμας, όπου και οι ομώνυμες πηγές, οι οποίες δημιουργούν ένα καλαίσθητο σπήλαιο.στο ύψος του.. της Συμβολής, οι πηγές του Αγγίτη ενώνονται και η κοίτη του ποταμού περνάει ανάμεσα από κάθετους βράχους από σκληρά πετρώματα, σχηματίζοντας το ομώνυμο φαράγγι του Αγγίτη, γνωστό και με την τοπική ονομασία «Βράους». Κοντά στα περίφημα σπήλαια της Αλιστράτης ο ποταμός διανύει 9 χλμ. περίπου μέσα από στενά περάσματα, σχηματίζοντας μαιανδρισμούς και καταλήγει στο Σ.Σ. Αγγίστας, του ήμου Αλιστράτης όπου βρίσκεται και το παλαιό γεφύρι της Αγγίστας. Από εκεί και ύστερα η διαδρομή του είναι ηπιότερη, διασχίζει τις πεδιάδες της Φυλλίδας, για να ενωθεί με το Στρυμόνα ποταμό.(παρ.ιι Εικ.40). Το φαράγγι του Αγγίτη, γνωστό και ως «Στενά Πέτρας» ή «ιώρυγα», είναι ένα ιδιαίτερου φυσικού κάλλους τοπίο. Παρουσιάζει ισχυρό ανάγλυφο, με κατακόρυφα πρανή που σε μερικά σημεία φτάνουν τα δεκάδες μέτρα. Η πορεία του ποταμού μέσα από τα στενά περάσματα, το αναγκάζει σε σημεία να έρχεται σε άμεση επαφή με τους βράχους δημιουργώντας έτσι σπηλιές και βαθουλώματα, ενώ από την άλλη πλευρά δημιουργεί αποθέσεις φερτών υλικών. Εκεί αναπτύσσεται μία πλούσια και υδροχαρής βλάστηση όπου βρίσκουν καταφύγιο διάφορα είδη ζώων και πτηνών. Ένα θαυμάσιος τρόπος για να διασχίσει κανείς και να απολαύσει το συναρπαστικό θέαμα του φαραγγιού σε όλο του το μήκος, είναι η κατάβαση του ποταμού με κανό, Rafting και άλλου τέτοιου τύπου σπορ. Επίσης προσφέρεται για ορεινή ποδηλασία, για ορεινή πεζοπορία και οικο-περιήγηση. Σε μια περιήγηση κατά μήκος του ποταμού Αγγίτη οι επισκέπτες θα συναντήσουν: α. Το φράγμα της Συμβολής. β. Το λόφο δεξιά της αρχής του φαραγγιού, όπου και υπάρχουν πέτρινες τοιχοσειρές παλαιότερου οικισμού. γ. Το πέτρινο κτίριο λίγα μέτρα από το φράγμα. δ. Την είσοδο του φαραγγιού με πυκνή βλάστηση. ε. Το ιχθυοτροφείο αναπαραγωγής πέστροφας. στ. Τις βραχογραφίες που βρέθηκαν σε τρία σημεία του φαραγγιού 2. Οι βραχογραφίες στο φαράγγι του Αγγίτη και στο σπήλαιο της Αλιστράτης Τον Ιούνιο του 1977 ανακαλύφθηκαν, κατά τη διάρκεια μελετών που γίνονταν για το σπήλαιο Αλιστράτης, σε 3 γειτονικά σπήλαια σχηματισμένες σκαλιστές ζωγραφιές. Οι βραχογραφίες και τα βραχογραφήματα αυτά διαχωρίζονται χρονικά και θεματικά σε 17

18 διαφορετικές περιόδους. Υπάρχουν απεικονίσεις ζώων, ανθρώπων, ιππέων και αφηρημένα σχήματα. Από τον εξοπλισμό των αλόγων και των ιππέων οι ειδικοί συμπεραίνουν ότι η νεότερη περίοδος ανήκει στον 5ο ή 6ο αιώνα π.χ. 3. Το σπήλαιο της Αλιστράτης Έξι (6) Km νοτιοανατολικά του.. Αλιστράτης βρίσκεται στο λόφο του «Πετρωτού», ένα από τα πέντε σπήλαια της περιοχής, το μεγαλύτερο και αξιοποιημένο ήδη και σε λειτουργία, τουριστικό σπήλαιο Αλιστράτης. Ο μαγευτικός διάκοσμος του σπηλαίου από υπερμεγέθεις σταλακτίτες και σταλαγμίτες, χιονόλευκους εκκεντρίτες, ένα είδος σταλακτιτών που αναπτύσσονται προς διάφορες κατευθύνσεις με πανύψηλες οροφές,το κατατάσσουν ανάμεσα στα ωραιότερα της Ευρώπης. Tο μήκος των εξερευνημένων διαδρόμων του είναι m περίπου και λειτουργεί για το κοινό με ευθύνη του ήμου N Ζίχνης, ύστερα από τα έργα τουριστικής αξιοποίησης των κυρίων διαδρόμων του, μήκους 800 m. Στις εγκαταστάσεις του σπηλαίου υπάρχει και σύγχρονος εκθεσιακός χώρος με τα ευρήματα των σπηλαίων 4. Τα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια Παραδοσιακές πέτρινες γέφυρες με καμάρες στολίζουν την περιοχή της Αλιστράτης. Κατασκευασμένες από πέτρα, ξύλο και λάσπη, χτισμένες στον ποταμό Αγγίτη αλλά και σε χείμαρρους, που πολλοί από αυτούς πλέον έχουν ξεραθεί ή είναι ρυάκια, αποτελούσαν τις διόδους επικοινωνίας των κατοίκων από τη μία όχθη στην άλλη. Τα πέτρινα γεφύρια που διασώζονται σήμερα είναι τα εξής: - Το γεφύρι που βρίσκεται στην περιοχή του δημοτικού διαμερίσματος Σ.Σ. Αγγίστας. - Η παραδοσιακή πέτρινη γέφυρα «Κεμέρι» που κατασκευάστηκε για το πέρασμα του δικτύου ύδρευσης από τις πηγές «Μητροπόλεως» Σκοπιάς πριν 200 και πλέον χρόνια. - Η παραδοσιακή πέτρινη γέφυρα ξηράς βρύσης «Κουρί Τσεσμέ» στο αγρόκτημα Αλιστράτης. - Η πέτρινη γέφυρα στο τέλος του φαραγγιού του Αγγίτη.( Μάλαμας Γ.,2004) Βιοτικό Περιβάλλον Βλάστηση Χλωρίδα (ζώνες βλάστησης, σύνθεση, δομή, διαχείριση κλπ.) Οι παράγοντες που επηρέασαν και επηρεάζουν τη βλάστηση της χώρας μας είναι : α)η χλωρίδα, β)το κλίμα, γ)η ορογραφική διαμόρφωση, δ)η γεωλογική-πετρογραφική σύνθεση και ε)η ιστορία της περιοχής. Με την επίδραση των παραγόντων αυτών διαμορφώθηκαν στον Ελλαδικό χώρο πέντε κυρίως ζώνες βλάστησης, που διακρίνονται χλωριδικά, οικολογικά, φυσιογνωμικά και ιστορικά. 18

19 Α. Ευμεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia ilicis) (Παραλιακή, λοφώδης, υποορεινή περιοχή) -Υποζώνη Quercion ilicis: Αυτή εμφανίζεται στην. Ελλάδα από την επιφάνεια της θάλασσας μέχρι υψομέτρου μ. Στην περιοχή εξάπλωσης της υποζώνης αυτής το κλίμα είναι υγρότερο, το ύψος των ετήσιων βροχοπτώσεων ξεπερνά στη. Ελλάδα τα 1000 χιλιοστά, με ξηρή περίοδο 3-4 μηνών. Στην υποζώνη αυτή εμφανίζονται διάφορες φυτοκοινωνίες. Έτσι στις ράχες και τις νότιες εκθέσεις κλιτύων εμφανίζονται συνήθως ενώσεις με Erica manipuliflora και Erica arborea, σε σχετικά καλύτερες οικολογικά θέσεις κυριαρχούν το Arbutus unedo, Calycotome vilosa, Spartium junceum κ.α., και στις υγρότερες θέσεις, μισγάγκειες και βορεινές εκθέσεις κυριαρχεί η Quercus ilex με Fraxinus ornus, Phillyrea latifolia, Quercus pubescens κ.α. Β. Παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia pubescentis) (Λοφώδης, υποορεινή περιοχή) -Υποζώνη Ostryo-Carpinion: Ο αυξητικός χώρος Coccifero-Carpinetum εμφανίζεται σε λοφώδεις ή πεδινές περιοχές. Η μεγάλη έκταση πρινώνων που παρουσιάζεται στη ζώνη αυτή οφείλεται βασικά σε ανθρωπογενείς επιδράσεις και στη μεγάλη αντοχή του πρίνου στη βοσκή, πυρκαγιές και άλλες κακώσεις, καθώς και στη μεγάλη ριζοβλαστική και πρεμνοβλαστική ικανότητά του. Αρχικά κυριαρχούσαν στη ζώνη αυτή κυρίως δάση χνοώδους ή πλατυφύλλου δρυός. Απόδειξη γι αυτό αποτελεί το γεγονός ότι, με την απαγόρευση της βοσκής και την περίφραξη σε ορισμένες λεκάνες απορροής χειμάρρων, μέσα σε διάστημα λίγων χρόνων αλλάζει η φυσιογνωμία της περιοχής και κυριαρχούν πλατύφυλλα είδη, όπως οι δρυς και ο γαύρος. -Υποζώνη Quercion confertae (ξηροφίλων φυλλοβόλων δασών). Αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης υποζώνης (ξηροφυτική διαδοχή) ή βρίσκεται αμέσως πάνω από την ευμεσογειακή ζώνη (υδροφυτική διαδοχή). Σ αυτή το κλίμα αποτελεί μετάβαση από το μεσογειακό προς το ηπειρωτικό, οι χειμώνες είναι δριμύτεροι, τα χιόνια διαρκούν περισσότερο (1-2 μήνες), οι βροχοπτώσεις παρουσιάζουν αύξηση και ξεπερνούν τα 1000 χιλιοστά στη. Ελλάδα και η ξηρή περίοδος περιορίζεται στους 1 ½ - 2 ½ μήνες. Το έδαφος ανήκει στα ορφνά δασικά εδάφη. Ο αυξητικός χώρος Quercetum comfertae καταλαμβάνει τη μεγαλύτερη έκταση και τους σχετικά ξηρότερους σταθμούς. Ο αυξητικός χώρος Tilio-Castanetum αντιπροσωπεύει μικτά δάση φυλλοβόλων πλατύφυλλων που συντίθενται από Castanea vesca, Tilia argentea, Quercus conferta, Ostrya carpinifolia, Carpinus betulus, Fraxinus ornus κ.α. και εμφανίζεται κατά νησίδες στις υγρότερες, βόρειες εκθέσεις και σε απότομες κλιτύες. Γ. Ζώνη δασών οξυάς-ελάτης και ορεινών παραμεσόγειων κωνοφόρων (Fagetalia) (ορεινή - υπαλπική) 19

20 Αντίθετα με τις ζώνες που περιγράφτηκαν μέχρι τώρα, και που παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά των ξηροθερμόβιων δασών, η ζώνη αυτή φέρει τη σφραγίδα και τον χαρακτήρα της ψυχρής, υγρόφιλης μεσευρωπαϊκής βλάστησης. Εδώ το κλίμα είναι ορεινό μεσογειακό και πλησιάζει προς το κλίμα της κεντρικής Ευρώπης. Οι χειμώνες είναι δριμύτεροι, τα χιόνια διαρκούν μερικούς μήνες και η ξηρή περίοδος, χωρίς να εξαφανίζεται εντελώς, περιορίζεται σημαντικά στους 1-1 ½ μήνες. Στην ζώνη αυτή κυριαρχούν η υβριδογενής ελάτη (Abies borisii regis), η μοισιακή οξυά (Fagus moesiaca), η ανατολική οξυά (Fagus orientalis) κ.α.. Ζώνη ψυχρόβιων κωνοφόρων (ορεινή - υπαλπική). Η ζώνη αυτή εμφανίζεται στα υψηλά όρη της Βόρειας Ελλάδας και αποτελείται από ψυχρόβια κωνοφόρα. Εδώ βρίσκουμε δάση της δασικής πεύκης, της ερυθρελάτης και της λευκής ελάτης. Ε. Εξωδασική ζώνη υψηλών ορέων. Η ζώνη αυτή εμφανίζεται στα υψηλά όρη της χώρας μας, πάνω από τα δάση και τα δενδοόρια (ψευδαλπικές εκτάσεις). Συντίθεται από ποώδη κυρίως βλάστηση, με διάσπαρτους μικρούς θάμνους. Σημαντική επίσης είναι η εμφάνιση υδροφυτικής βλάστησης, καλαμώνων και παρυδάτιας δενδρώδους βλάστησης κατά μήκος των ποταμών. Συγκεκριμένα : α)υδροφυτική βλάστηση (υφυδατική, εφυδατική): Zostera spp., β)βλάστηση καλαμώνων: Αγριοκάλαμο (Phragmites australis), γ)παρυδάτια δενδρώδης βλάστηση: Πλάτανος (Platanus orientalis), Λεύκες (Populus spp.), Ιτιές (Salix spp.), Φτελιές (Ulmus spp.). Η υπό μελέτη περιοχή κατατάσσεται στην παραμεσογειακή ζώνη βλάστησης (λοφώδες, υπο-ορεινή Quercetalia pubescentis στην υποζώνη Ostryo-Carpinion) (Αθανασιάδης Η., 1986, Ντάφης, 1986). Τη δασική βλάστηση συγκροτούν, κυρίως οι διαπλάσεις των αείφυλλων πλατύφυλλων (Εικ.4) (π.χ. Quercus coccifera, Quercus ilix) και εν μέρει των κωνοφόρων, κυρίως της πεύκης (Pinus brutia) και του κυπαρισσιού (Cupressus sempervirens), που προέρχονται από αναδασώσεις, που έχουν, που έχουν γίνει κατά καιρούς στην περιοχή. Επίσης ανάμεσα σε γεωργικές εκτάσεις υπάρχουν φυσικοί φυτοφράκτες. 20

21 Στην ευρύτερη περιοχή συναντάμε τα παρακάτω δασοπονικά είδη: ΠΙΝΑΚΑΣ 7. έντρα της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Άγρια δαμασκηνιά Prunus domestica Κέδρος Juniperus sp. Αγριοκερασιά Prunus mahaleb Κρανιά Cornus mas Αριά Ouerus ilex Κυπαρίσσι Cupressus sempervirens Αγριελιά Olea europana var oleaster Λεύκη Populus tremula Αγριομηλιά Pirus malus Υβριδογενής ελάτη Abies borissi regis Ακακία Robinia pseudoacacia Οξιά Fagus sylvatica Αρκουδοπούρναρο Ilex aquifolium Οστρυά Ostrya caprinifolia Γαύρος Carpinus orientalis Πλάτανος Platanus οrientalis Γκορτσιά Pyrus amygdaliformis Πεύκη Pinus brutia ασική πεύκη Pinus sylvestris Πρίνος Queτcus coccifera ρυς πλατύφυλλος Quercus conferta Τσαπουρνιά Prunus spinosa ρυς χνοώδης Quercus pubescens Φουντουκιά Corylus avelana Καρυδιά Juglans regia Φράξος Fraxinus ornus Καστανιά Castanea sativa ΠΙΝΑΚΑΣ 8. Θάμνοι της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Αγγελική Pittosporum spp Κουμαριά Arbutus unedo Αγριοτριανταφυλλιά Rosa spp. Σχίνος Pistacia lentiscus Βάτος Rubus spp. Φτέρη Pteridium aquilinum 21

22 ΠΙΝΑΚΑΣ 9. Πόες της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Άγρια φράουλα Fragaria vesca Κρίνος ροζ Lilium Matragon Αγριόβικος Vicia sp. Κρόκος Crocus sativus Αγριόδυοσμος Mentha gentiles Παιόνια κόκκινη Paeonia peregrina Αγριοράδικο Taraxacum officinale Σιδηρόχορτο Sideritis Ίριδα Iris sp. Σπαθόχορτο Hypericum perforatum Κενταύριο Centaurea mixta Τριφύλλι Trifolium sp. Κολχικό Colchicum Lίngulatum Τσουκνίδα Urtica dioica Κρίνος κόκκινος Lilium Chalcedonicum Πανίδα Τα δάση, τα χορτολιβάδια, τα ρέματα και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις της ευρύτερης περιοχής της Αλιστράτης προσφέρουν καταφύγιο για ένα σημαντικό αριθμό ζώων. Έως σήμερα έχουν καταγραφεί 31 είδη θηλαστικών, 15 είδη ερπετών και 6 αμφιβίων. Σημαντικός είναι για ένα ορεινό οικοσύστημα και ο αριθμός των ειδών των πουλιών που φτάνει τα 132 καταγεγραμμένα είδη. Η ορνιθοπανίδα αποτελεί έναν από τους καλύτερους βιολογικούς δείκτες για την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Η αξία μιας περιοχής όμως δεν εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των ειδών που ζουν στην περιοχή αλλά και από τη σπανιότητα τους, την πυκνότητα τους στο χώρο και από τον τρόπο χρήσης της περιοχής (τροφοληψία, φώλιασμα κ.ά.). Ορισμένα είδη πτηνών χρησιμοποιούν περισσότερες θέσεις για φώλιασμα ενώ ζουν στην περιοχή όλη τη διάρκεια του έτους. Η φωλεοποίηση ξεκινά ήδη από το Φεβρουάριο. Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ενδιαίτηση των ειδών έχουν να κάνουν με την επάρκεια της τροφής, τις προσφερόμενες θέσεις για ξεκούραση, την ύπαρξη ή όχι ενοχλήσεων στο περιβάλλον κ.ά. Επτά είδη πτηνών απειλούμενα. Τα ορτύκια και οι πέρδικες έχουν ελαττωθεί σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Εξαιτίας αυτής της έλλειψης παρατηρείται τροφοπενία των αρπακτικών (χρυσαετού). Συναντώνται και αρκετοί είδη θηλαστικών τα οποία είτε φωλιάζουν είτε χρησιμοποιούν την περιοχή για να καλύψουν εποχιακές διατροφικές ανάγκες τους. Οι λαγοί και τα ζαρκάδια έχουν μειωθεί. Υπάρχουν προς τη μεριά της ράμας και μεγαλύτερα θηλαστικά, λύκοι και αρκούδες. Πολλά πτηνά και θηλαστικά κινδυνεύουν από την παράνομη θήρα, τα δηλητηριασμένα δολώματα, την παγίδευση ατόμων και η συλλογή αυγών. 22

23 Τα δάση, τα χορτολίβαδα, τα ρέματα αλλά και οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις της ευρύτερης περιοχής προσφέρουν κατάλληλα ενδιαιτήματα για ένα σημαντικό αριθμό ζώων, τα οποία έχουν καταγραφεί στην περιοχή. Η ορνιθοπανίδα αποτελεί έναν από τους καλύτερους βιολογικούς δείκτες για την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Τα πουλιά συνιστούν μια από τις πιο διαφοροποιημένες ταξινομικές ομάδες οργανισμών, με αποτέλεσμα να απαντώνται σε πολύ περισσότερους τύπους βιοτόπων σε σχέση με άλλες ομάδες σπονδυλωτών. Η αξία μιας περιοχής, όσον αφορά την ορνιθοπανίδα, δεν εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των ειδών που ενδιαιτούνται στην περιοχή αλλά και από άλλες εξίσου σημαντικές παραμέτρους όπως η σπανιότητα τους η πυκνότητα τους στο χώρο καθώς και ο τρόπος χρήσης της περιοχής (τροφοληψία, φώλιασμα κ.α.).έτσι η υπό μελέτη εκτάσεις σε σχέση με την θέση, τη δομή, τη γεωμορφολογία και το μωσαϊκό των οικοτόπων, έχει ιδιαίτερη αξία για την άγρια ζωή της ευρύτερης περιοχής. Παρακάτω παρατίθενται μερικά από τα καταγραφέντα είδη της πανίδας. ΠΙΝΑΚΑΣ 10. Θηλαστικά που απατούνται στην περιοχή. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Λαγός Lepus europeus Νυφίτσα Mustela nivalis Σκίουρος Sciurus vulgaris Σκαντζόχοιρος Erinaceus concolor Λύκος Canis lupus Τσακάλι Canis aureus Αλεπού Vulpes vulpes ασοποντικός Apodemus sylvaticus) ΠΙΝΑΚΑΣ 11. Ορνιθοπανίδα της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Αηδόνι Luscinia megarhynhos Μπεκάτσα Scolopax rusticola Γαϊδουροκεφαλάς Lanius minor Μπούφος Bubo bubo Γερακίνα Buteo buteo Νανόμπουφος Asio otus ενδρογέρακας Falco subbuteo Ορτύκι Coturnix coturnix εκαοχτούρα Streptopelia decaocto Πεπλόγλαυκα Tyto alba ιπλοσάινο Accipiter gentilis Πέρδικα πεδινή Perdix perdix Μαυροτσικλητάρα Dryocopus martius Πετρίτης Falco peregrinus Μεσοτσικλητάρα Dendrocopus medius Πετροπέρδικα Alectoris graeca 23

24 Πρασινοτσικλητάρα Picus viridis Συκοφάγος Oriolus oriolus Σταχτοτσικλητάρα Picus canus Σταυραετός Hieraaetus pennatus Καρακάξα Pica pica Τρυγόνι Streptopelia turtur Κιώνα Otus scops Φιδαετός Circaetus gallicus Κιρκινέζι Falco tinnunculus Φάσα Columba palumbus Κόρακας Corvus corax Φασοπερίστερο Columba oenas Κοτσύφι Turdus merula Χαλκοκουρούνα Coracias garrulous Κούκος Cuculus canorus Χουχουριστής Strix aluco Κουκουβάγια Athene noctua Χρυσαετός Aquila chrysaetos Κουφαηδόνι Cercotrichas galactotes ΠΙΝΑΚΑΣ13. Ερπετά της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Αιγαιόσαυρα Podarcis erhardii Οφιόμορος Ophiomorus punctatissimus Αμμόσαυρα Lacerta agilis Οχιά Vipera ammodytes Μεγάλη πρασινογουστέρα Lacerta trilineata Σαΐτα Columber najadum Σμαραγδόσαυρα ή πρασινογουστέρα Lacerta viridis Σαπίτης ή σαυρόφιδο Malpolon monspessulanus Ταυρική γουστέρα ή βαλκανόσαυρα Αγιόφιδο ή γατόφιδο Podarcis taurica Σπιτόφιδο Elaphe situla Telescopus fallax Τυφλίτης Ophisaurus apodus εντρογαλιά Columber gemonensis Χωραφόφιδο Columber caspius Κονάκι Anguis fragilis Γραικοχελώνα Testudo graeca Λαφιάτης Elaphe longissima Λιβαδοχελώνα Testudo hermanni Νερόφιδο Natrix natrix 24

25 ΠΙΝΑΚΑΣ12. Αμφίβια της ευρύτερης περιοχής. Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία Κοινή ονομασία Λατινική ονομασία ενδροβάτραχος Hyla arborea Φρύνος Bufo viridis Λιμνοβάτραχος Rana ridibunda Φρύνος κιτρινογάστορας Bombina variegata Ρυακοβάτραχος ή γραικοβάτραχος Rana graeca Ασθένειες, προσβολές εντόμων, άλλοι κίνδυνοι α) ιάβρωση εδάφους Η διάβρωση του εδάφους οδηγεί στην απώλεια περιεκτικότητας σε θρεπτικά στοιχεία εξαιτίας της απώλειας του επιφανειακού εδάφους όπου, δυστυχώς, βρίσκονται τα περισσότερα από τα απαιτούμενα θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά. Κυρίως οφείλεται σε πολλούς παράγοντες όπως η πυρκαγιά, η βόσκηση, η καταστροφή της βλάστησης, οι ισχυρές βροχοπτώσεις, οι τοπογραφικές συνθήκες και κακή διαχείριση των δασών. Στην υπό μελέτη περιοχή τόσο για λόγους προστατευτικούς (συγκράτηση χώματος, αποφυγή διάβρωσης, μείωση πλημμυρικών αιχμών) όσο και για των εμπλουτισμό της με περισσότερα δενδρώδη και θαμνώδη είδη, αυξάνοντας έτσι την ποικιλότητα της και συμβάλλοντας στην σταθερότητα του οικοσυστήματος χρειάζεται η μερική αναδάσωση της περιοχής. β) Υπερβόσκηση Άλλος κίνδυνος είναι η υπερβόσκηση που έχει σαν συνέπεια την υποβάθμιση μιας περιοχής. Παρ ότι τα παλαιότερα χρόνια τα βόσκοντα ζώα μπορεί να ήταν περισσότερα σε απόλυτους αριθμούς, εντούτοις σήμερα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα από την υπερβόσκηση γιατί οι διαθέσιμες για ελεύθερη βόσκηση εκτάσεις είναι πολύ λιγότερες με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός ζώων ανά μονάδα επιφάνειας, από ότι στο παρελθόν. Τα κυριότερα προβλήματα που δημιουργούνται είναι: καταστροφή της βλάστησης είτε άμεσα από την βόσκηση είτε από το ποδοπάτημα των ζώων, ποδοπάτημα φωλιών και νεοσσών των ειδών πουλιών που φωλιάζουν στο έδαφος. 25

26 Στην υπό μελέτη περιοχή η βόσκηση δεν γίνεται με βάση κάποιο σχέδιο, έτσι κάποιες εκτάσεις δέχονται πιέσεις και άλλες λόγω μεγάλης συγκόμωσης δεν μπορούν να βοσκηθούν. Γενικά όμως ο ήμος έχει πλεόνασμα βοσκοτόπων. γ) ασικές πυρκαγιές Μεγάλος όμως είναι ο κίνδυνος από πυρκαγιές στα δάση και τις δασικές εκτάσεις καθώς επίσης και η επέκτασή τους σε οικισμούς και χώρους ανθρώπινων δραστηριοτήτων. εν είναι σπάνιες και οι περιπτώσεις κτηνοτρόφων που καίνε περιοχές για να ανοίξουν βοσκοτόπια. Από στατιστικά στοιχεία του Τμήματος ασών προκύπτει το συμπέρασμα ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των δασικών πυρκαγιών οφείλονται στην ανθρώπινη αμέλεια και έλλειψη προσοχής. Οι κυριότερες αιτίες των δασικών πυρκαγιών είναι: Οι διάφορες γεωργικές δραστηριότητες και κυρίως το καψάλισμα. Η απόρριψη αναμμένων τσιγάρων και σπίρτων ή το άναμμα φωτιάς σε μη επιτρεπόμενους χώρους. Το κάψιμο σκουπιδιών σε μη οργανωμένους χώρους. Οι στρατιωτικές δραστηριότητες. Οι δραστηριότητες κυνηγών κυρίως κατά τους θερινούς μήνες. ιάφορες δραστηριότητες σε εξοχικές κατοικίες. Κακόβουλες ενέργειες (εμπρησμοί). Οι κεραυνοί. Προκατασταλτικά μέτρα Τα σημαντικότερα προκατασταλτικά μέτρα που λαμβάνονται και έχουν σκοπό την παρεμπόδιση της διάδοσης των πυρκαγιών και τη διευκόλυνση των προσπαθειών κατάσβεσής τους, είναι τα ακόλουθα: 1.Αντιπυρικές λωρίδες. Oι αντιπυρικές λωρίδες έχουν σκοπό να σταματούν την πορεία της φωτιάς με τη διακοπή της συνέχειας της καύσιμης ύλης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης και για τη διακίνηση των πυροσβεστικών δυνάμεων. 2. ασικοί δρόμοι. Στα δάση υπάρχει ένα πυκνό οδικό δίκτυο που είναι αναγκαίο για τη διαχείριση του δάσους, συμβάλλοντας τα μέγιστα και στην πυροπροστασία του. Οι δασικοί δρόμοι διευκολύνουν τη συνεχή επιτήρηση του δάσους και καθιστούν δυνατή τη γρήγορη επέμβαση των δασοπυροσβεστών και πυροσβεστικών οχημάτων προς τις διάφορες εστίες της πυρκαγιάς. Χρησιμεύουν επίσης και σαν αντιπυρικές λωρίδες. 3. ασικές τηλεπικοινωνίες. 26

27 Tο Tμήμα ασών διαθέτει δικό του ανεξάρτητο τηλεφωνικό δίκτυο και ασύρματη τηλεπικοινωνία. Εκτός του ότι είναι πολύ χρήσιμες για τη διαχείριση των δασών, συμβάλλουν και στην πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών. 4.Yδατοδεξαμενές-Υδροστόμια. H πυρόσβεση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση πυροσβεστικών οχημάτων. Για την εύκολη εξασφάλιση της αναγκαίας ποσότητας νερού κατασκευάζονται υδατοδεξαμενές (ντεπόζιτα νερού) και εγκαθίστανται υδροστόμια από όπου τα πυροσβεστικά οχήματα μπορούν να προμηθευτούν νερό σε περίπτωση πυρκαγιάς. 5.Παρατηρητήρια δασικών πυρκαγιών/πυροφυλάκια. Tα δασικά παρατηρητήρια είναι τοποθετημένα σε ψηλά στρατηγικά σημεία των δασών και επανδρώνονται κάθε καλοκαιρινή περίοδο με έμπειρους παρατηρητές. H παρατήρηση των δασικών περιοχών από τα παρατηρητήρια, συμβάλλει στην άμεση και γρήγορη ανίχνευση των πυρκαγιών. 6. ασοκομικοί χειρισμοί. Το Τμήμα ασών προβαίνει τακτικά σε διάφορους δασοκομικούς χειρισμούς που στοχεύουν στη μείωση του κινδύνου έκρηξης αλλά και του ρυθμού διάδοσης των πυρκαγιών. Οι πιο πάνω χειρισμοί περιλαμβάνουν κλαδεύσεις, αραιώσεις, καθαρισμό της βλάστησης κατά μήκος δρόμων, ελεγχόμενες καύσεις κλπ Ανθρωπογενές Περιβάλλον ημογραφία, Ιστορία και πολιτισμός (αρχαιολογικοί-θρησκευτικοί χώροι κλπ.) α) ημογραφία Ο πληθυσμός του.. Αλιστράτης σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2001 ανέρχεται σε 2764 κατοίκους. Οι μόνιμοι κάτοικοι της Αλιστράτης αγγίζουν τους Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ασχολείται με την γεωργία και κτηνοτροφία. Όπως φαίνεται από το διάγραμμα που ακολουθεί, ο πληθυσμός του ήμου παρουσίασε μια πολύ μικρή συρρίκνωση στην δεκαετία του `70, η οποία παρά τις τάσεις σταθεροποίησης που άρχισε να παρουσιάζει, συνεχίσθηκε μέχρι τη δεκαετία του `80, ενώ την τελευταία δεκαετία εμφάνισε τάσεις ανάκαμψης. Η μεγάλη συρρίκνωση της δεκαετία του `60 οφείλεται στο γνωστό μεταναστευτικό κύμα που παρουσιάσθηκε σε όλη την χώρα και στην συγκεκριμένη περιοχή είχε ως προορισμούς τις Βόρειες χώρες τις Ευρώπης, ενώ η ανάκαμψη της δεκαετίας του `90 οφείλεται μάλλον στην επιστροφή κάποιων από τους μετανάστες των προηγούμενων δεκαετιών, αλλά και στην τάση αποκέντρωσης που παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια. 27

28 Πίνακας 14. Απογραφή του πληθυσμού του ήμου Νέας Ζίχνης ημοτικό Απογραφή ιαμέρισμα Αλιστράτης Αγιοχωρίου Λευκοθέας Μανδηλίου Σκοπίας Σ.Σ.Αγγίστας Αγ.Χριστόφορος Αγριανή Αναστασιά Γάζωρος ήμητρα ραβήσκος Θολός Μαυρόλοφος Μεσορράχη Μύρκινος Μυρρίνη Νέα Ζίχνη Σύνολο ήμου Πηγή: ΕΣΥΕ Γράφημα 3. Απογραφή των κατοίκων του. Ν.Ζίχνης. Γράφημα 4. Απογραφή των κατοίκων της Αλιστράτης. 28

29 β) Ιστορία και πολιτισμός (αρχαιολογικοί - θρησκευτικοί χώροι κλπ.) Αν και είναι κωμόπολη των νεοτέρων χρόνων, όμως έχει να επιδείξει μια πλουσιότατη πνευματική παράδοση, που ίσως δεν παρατηρήθηκε σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Η Αλιστράτη κτίστηκε από τους κατοίκους μιας αρχαίας πόλης της Αλεκτριούπολης. Αυτή η πόλη έζησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ως μικρός οικισμός κοντά στην Ι. Μονή Αγίας Κυριακής (Μάλαμας Γ.,2004). Η Αλιστράτη ως νέα μικρή κώμη αναφέρεται το 1460 σε χειρόγραφο της Ι. Μονής Εικοσιφοίνισσας Παγγαίου. Επίσης την αναφέρει ο Τούρκος περιηγητής Ελβιά Τσελεμπί με την ονομασία Αϊ-Στράτη, γύρω στα 1650.Γρήγορα μετατράπηκε σε ανθηρή και φημισμένη κωμόπολη, λόγω του εύφορου εδάφους, της επίκαιρης θέσης της και του εμπορίου, που αναπτυσσόταν μεταξύ Σερρών - ράμας και Καβάλας. Η Αλιστράτη ιδιαίτερα για λόγους εμπορικούς, χρησίμευσε ως διαμετακομιστικός σταθμός. Όμως υποβαθμιστικέ ο ρόλος αυτός το 1894, όταν κατασκευάστηκε ο σιδηρόδρομος. Βέβαια πάλι ήταν μια από τις πιο αξιόλογες κοινότητες, με 600 οικογένειες και το τούρκικο στοιχείο ανύπαρκτο, ουσιαστικά. Συγκεκριμένα μετά την επανάσταση του 1821 δέχτηκε πολλές ελληνικές οικογένειες απ' την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Αυτές οι οικογένειες κυνηγημένες από τον αιμοβόρο και αιμοσταγή Αλή Πασά αναζήτησαν νέα πατρίδα και ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην Αλιστράτη. Σύμφωνα με μια άποψη, η κωμόπολη Αλιστράτης κτίστηκε πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Αγίου Ευστρατίου και υποστηρίζεται ακόμη, ότι το όνομα προέρχεται από τη λέξη Άγιος Ευστράτιος - Αϊ-Στράτης - Αγι-Στράτης - Αλιστράτης Αλιστράτη (Μάλαμας Γ.,2004). Στην ευρύτερη περιοχή της Αλιστράτης και σε μια απόσταση των 6 Km βρίσκεται το σπήλαιο Αλιστράτης όπου δέχεται επισκέπτες κάθε ηλικίας καθ όλη την διάρκεια του χρόνου. Επίσης δίπλα στο σπήλαιο βρίσκετε το φαράγγι του ποταμού Αγγίτη. Η περιοχή του φαραγγιού προσφέρεται για αρκετές δραστηριότητες αν και δεν έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα. Συγκεκριμένα η περιοχή κρίνεται ως ιδεώδες για ποτάμιες καταβάσεις με Rafting, για ορεινή ποδηλασία, για ορεινή πεζοπορία, για οικοπεριήγηση. Η περιοχή μπορεί να γίνει τόπος έλξης ομάδων επιστημόνων για μελέτες στον τομέα της γεωλογίας, της χλωρίδας και της πανίδας. Τέλος η περιοχή του φαραγγιού και το σπήλαιο έχει γίνει σημαντικός τόπος έλξης στα πλαίσια του Σχολικού τουρισμού. Έτσι έχει ιδιαίτερη αισθητική, οικονομική κοινωνική και τουριστική σημασία τόσο από τους κατοίκους της περιοχής όσο και για τους επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής μια που η περιοχή δέχεται καθημερινά μεγάλο αριθμό επισκεπτών. 29

30 Πολιτισμός 1. Η Ιερά Μονή της Αγίας Κυριακής Η Ιερά Μονή Αγίας Κυριακής βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ. νοτιοδυτικά της Αλιστράτης. Είναι κτισμένη ανάμεσα στους προλόφους του Μενοίκιου όρους. Το ευνοϊκό κλίμα της περιοχής με τα άφθονα νερά προσέλκυσε τον τούρκο Μπέη, τοπάρχη της περιοχής, να εγκαταστήσει εκεί την έδρα του γύρω μέσα του 19ου αιώνα (1850). Ο Έλληνας κηπουρός του Μπέη με το όνομα Κυριαζής, οραματίζεται την Αγία Κυριακή, η οποία του αποκαλύπτει το μέρος όπου βρίσκονταν θαμμένα η εικόνα της και διάφορα άλλα ιερά κειμήλια. Πάνω στα θεμέλια του παλιού Ναού λοιπόν χτίζεται ο Ιερός Ναός της και ανακαινίζεται η Μονή με τη βοήθεια της Ι.Μ. της Εικοσιφοίνισσας, της οποίας ήταν μετόχι από τους Βυζαντινούς χρόνους. Η Μονή γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη τα χρόνια εκείνα και συντελεί στη διατήρηση της πίστης των χριστιανών, στα χρόνια της οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθώς και της ελληνικής γνώσης με κρυφό σχολείο στους χώρους ενώ διατηρεί τότε και μία αξιόλογη βιβλιοθήκη. Κατά το Μακεδονικό Αγώνα η Μονή, με Ιερέα του ναού τον Στέφανο Πετρίδη, προσφέρει μεγάλο έργο. Οργάνωσε, εφοδίασε και κάλυψε τους οπλαρχηγούς της περιοχής και συντέλεσε με αυτό τον τρόπο στην απελευθέρωση της περιοχής.προσέφερε αμέριστη συμπαράσταση στους δεινοπαθούντες πρόσφυγες με την ανταλλαγή του πληθυσμού το Κατά τους βουλγαρικούς πολέμους η Μονή λεηλατήθηκε και εκλάπησαν ιερά κειμήλια, σκεύη καθώς και εικόνες μεγάλης αξίας όπως συνέβη και στη Ι.Μ. Εικοσιφοίνισσας. Το 1953 η Μονή μετατρέπεται σε γυναικεία, μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης, με ηγουμένη τη δραστήρια Νυμφοδώρα Καραμανλίδου και αρχίζει ξανά η άνθησή της. Στις 7 Ιουλίου κάθε χρόνο, γίνεται μεγάλη θρησκευτική πανήγυρη όπου και συγκεντρώνεται πλήθος πιστών για να δοξάσουν τη χάρη της στην ημέρα της εορτής της. 2. Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου Ο Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου είναι κτίσμα του 19ου αιώνα, σύμφωνα με εντοιχισμένη πλάκα πάνω από την κύρια είσοδο του ναού που αναγράφει ότι η πλακόστρωση του δαπέδου έγινε το έτος Ο ναός αυτός βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της κωμόπολης, στο κέντρο ενός οικοπέδου έκτασης 5 στρεμμάτων και δίπλα του υψώνεται το κωδωνοστάσιο, κτισμένο με λευκή λαξευμένη πέτρα που αποκαλείται «ο λευκός πύργος της Αλιστράτης». Είναι ρυθμού Βασιλικής, με νάρθηκα ο οποίος προστέθηκε αργότερα και αποπερατώθηκε το 1960.Ο κυρίως ναός του έχει τέμπλο ξυλόγλυπτο, εξαιρετικής κατασκευής, καλυμμένο με φύλλα χρυσού και το εσωτερικό του κοσμείται από Αγιογραφίες. Οι εικόνες της είναι σχεδόν όλες του 19ου αιώνα και διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Το πάτωμα είναι στρωμένο από μεγάλες πλάκες και 30

31 έχει ξύλινη περίτεχνη οροφή. Ο ιερός ναός γιορτάζει δύο φορές το χρόνο. Η πρώτη στις 18 Ιανουαρίου και η δεύτερη στις 2 Μαΐου. Οι γιορτές αυτές συνοδεύονται με πολλές πανηγυρικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο Άγιος Αθανάσιος είναι πολιούχος της Αλιστράτης. 3. Το Συνεδριακό Κέντρο της Αλιστράτης Στο συνεδριακό κέντρο της Αλιστράτης, χωρητικότητας 200 θέσεων, λαμβάνουν χώρα διάφορες εκδηλώσεις κοινωνικού, πολιτιστικού και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, ημερίδες και συνέδρια. Φιλοξένησε την 1η Πανελλήνια συνάντηση για την προστασία και ανάδειξη των σπηλαίων, καθώς επίσης και την 1η ιημερίδα Πολιτιστικών Φορέων Νομού Σερρών το (Μάλαμας Γ.,2004) ιοικητικό καθεστώς ιοικητικά η Αλιστράτη ανήκει στον ήμο Νέας Ζίχνης όπου συμφώνα με τον νόμο του Καλλικράτη ο ήμος Αλιστράτης και ο ήμος Νέας Ζίχνης συγχωνευτήκαν και υπάγεται στο Νομό Σερρών. ικαστικά υπάγεται στο Πρωτοδικείο ράμας και στο Εφετείο Θράκης που έχει έδρα την Κομοτηνή. Οικονομικά στην Εφορία Ν. Ζίχνης Νομού Σερρών. ασικά στο ασαρχείο Σερρών Υποδομές, έργα και ανάπτυξη Όπως φαίνεται από τους χάρτες προσανατολισμού (Εικ. 1) η Αλιστράτη απέχει από την πόλη των Σερρών 50 Km και από την ράμα 20 Km έτσι βρίσκεται πάνω στην εθνική οδό ράμας-σερρών με καλά ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Το δημοτικό πάρκο του Αγ. Κωνσταντίνου απέχει μόλις 2 Km. από το χωριό. Το υπάρχων οδικό δίκτυο είναι ικανοποιητικό, δίνοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες να φθάνουν εύκολα στους χώρους αναψυχής. Αυτούς βεβαία μπορούν να τους επισκέπτονται εκτός από τους κατοίκους της περιοχής και επισκέπτες της ευρύτερης περιοχής μια που η Αλιστράτης είναι πόλο έλξης πολλών επισκεπτών λόγω του πλούσιου φυσικού κάλλους και του ομώνυμου σπηλαίου. 1. Το ημοτικό Πάρκο Άγιος Κωνσταντίνος Βόρεια της Αλιστράτης βρίσκεται ο λόφος του Αγίου Κωνσταντίνου. Μια έκταση καλυμμένη από πεύκα με πανοραμική θέα την πεδιάδας της ράμας, όπου ατενίζει κανείς τον ορίζοντα ακόμη και πέρα από τα βουνά που την περικυκλώνουν. Εκεί βρίσκεται και το δημοτικό πάρκο Αλιστράτης μέσα στο χώρο του οποίου υπάρχει και ζωολογικός κήπος έκτασης περίπου 20 στρεμμάτων που ξεκίνησε τη λειτουργία του το Στρουθοκάμηλοι, ελάφια, λάμα, παγώνια, φασιανοί και πέρδικες είναι μερικά από τα είδη που φιλοξενούνται εκεί και μπορεί κανείς να τα παρατηρεί να κινούνται ελεύθερα στον περιφραγμένο χώρο. 31