Κ. ΘΕΟΦΑΝΙ ΗΣ. Ασφάλεια Μεταφορών Επικίνδυνων Εµπορευµάτων στην Ελλάδα

Transcript

1 Κ. ΘΕΟΦΑΝΙ ΗΣ Είµαι τεχνικός διευθυντής στην ΒΡ και πριν από µερικά χρόνια διευθυντής µεταφορών επίσης στην ΒΡ, από όπου και έλκω το ενδιαφέρον για τα θέµατα της ασφαλούς µεταφοράς. Η σηµερινή παρουσίαση είναι για λογαριασµό του ΠΣΣΑΜΕΕ και θα συνοψίσουµε πολύ επιγραµµατικά το ρόλο, τις ευθύνες του ΠΣΣΑΜΕΕ. Όλα αυτά που καθορίζουν τον ρόλο και προσδιορίζουν τον ρόλο, τις ευθύνες και τα καθήκοντα, αναφέρονται στην ΚΥΑ Και συγκεκριµένα, στην ΚΥΑ αυτή καθορίζονται ο τρόπος έκδοσης του πιστοποιητικού κατάρτισης του ΠΣΣΑΜΕΕ, η ισχύς τους που είναι 5ετής, οι εξετάσεις που δίνει και τα µαθήµατα που παρακολουθεί ώστε να πάρει αυτό το πιστοποιητικό, οι προϋποθέσεις δηλαδή, η ειδικότητα και οι γνώσεις που πρέπει να έχει ο υποψήφιος για να γίνει ΠΣΣΑΜΕΕ και ο ρόλος και τα καθήκοντα. Όλα αυτά αναφέρονται στην ΚΥΑ που µνηµονεύσαµε. Σήµερα πιστοποιηµένοι φορείς οι οποίοι παρέχουν πιστοποιητικά µετά από εξετάσεις είναι τρεις. Είναι το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Εργαστήριο δηλαδή Οχηµάτων και υναµικής Κατασκευών του Τοµέα Μηχανολογικών Κατασκευών, το Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήµιο Πάτρας. Μέχρι τώρα την µεγαλύτερη παραγωγή ΣΑΜΕΕ την έχει κάνει το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπως έχουµε πει. Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να γίνει κανείς ΣΑΜΕΕ. Και εδώ είναι ένα σηµείο για το οποίο κάναµε αρκετή συζήτηση και ίσως θα γίνει και στο µέλλον αυτή η συζήτηση. Σήµερα πάντως, σύµφωνα µε τον νόµο, πρέπει να είναι Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος ή Χηµικός Μηχανικός. Αυτές οι δύο ειδικότητες. Πρέπει να είναι επίσης κάτοχος αδείας οδηγήσεως β κατηγορίας, πρέπει να παρακολουθήσει τα µαθήµατα που είναι γύρω στις 40 ώρες, πέντε µέρες περίπου από οκτώ ώρες και να περάσει µε επιτυχία τις εξετάσεις, µε µια βαθµολογία που είναι περίπου 7,5 µε 8 µε άριστα το 10. 1

2 υο κουβέντες για την ευθύνη του ΣΑΜΕΕ, που υπάρχει σε πολλούς ίσως κάποια σύγχυση. Τι ευθύνη έχει ο ΣΑΜΕΕ; Είναι δεδοµένο ότι δεν έχει νοµική ευθύνη για ότι ατυχήµατα συµβούν. Την ευθύνη αυτή την έχει ο µεταφορέας ή ο φορτωτής ανάλογα µε την προέλευση του ατυχήµατος. Αλλά απαλλάσσεται της νοµικής ευθύνης ο ΣΑΜΕΕ υπό έναν όρο: εφόσον έχει κάνει όλες τους τις υποχρεώσεις σωστά και έχει συµβουλέψει τον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου ή τον φορτωτή ή τον αποθηκευτή, να πάρει όλα τα µέτρα εκείνα που χρειάζονται για να εκτελέσει σωστά τις δραστηριότητές του. Ο ρόλος του ΣΑΜΕΕ είναι να συνδυάσει όλες τις παραµέτρους που συµµετέχουν στην µεταφορά, που είναι ο µεταφορέας, το όχηµα, ο οδηγός, τα προϊόντα, οι συσκευασίες, οι αποθηκευτικοί χώροι, ο δρόµος, το πλοίο, το περιβάλλον στην γενικότερή του έννοια. Να τα συνδυάσει αυτά και να διερευνήσει τους παράγοντες που µπορούν να συντελέσουν στην δηµιουργία ενός ατυχήµατος και να συστήσει ενέργειες, να επιβάλλει ενέργειες αν είναι δυνατόν, παρόλο που η νοµοθεσία ίσως σε αυτό το σηµείο, δεν δίνει πολύ µεγάλη δύναµη. Με τι ενέργειες αυτές θα αποµακρύνει τον κίνδυνο ατυχηµάτων στο µέλλον, ή αν δεν τον αποµακρύνει, να κάνει όσο γίνεται τις επιπτώσεις του ατυχήµατος µικρές. Συγκεκριµένα, τα καθήκοντα του ΣΑΜΕΕ και δεν θα τα αναφέρω όλα, γιατί θα τα βρείτε εύκολα στην ΚΥΑ, είναι να εξετάζει την τήρηση των κανόνων ασφαλούς µεταφοράς, να συµβουλεύει την επιχείρηση κατά τις εργασίες µεταφοράς, να µεριµνά για την υποβολή των στοιχείων προς την επιχείρηση και τις αρχές. Όταν για παράδειγµα γίνει ένα ατύχηµα, ο ΣΑΜΕΕ έχει υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες προς τις αρχές για τις αιτίες και τις επιπτώσεις που είχε το ατύχηµα και να ελέγχει µια σειρά από κρίσιµες διαδικασίες που έχουν σχέση µε την µεταφορά επικινδύνων φορτίων, όπως η εκπαίδευση, η σήµανση, αντιµετώπιση καταστάσεων κρίσεων κλπ. 2

3 Ας εξετάσουµε ένα θέµα το οποίο ίσως είναι πολύ κρίσιµο και ίσως σε µεγάλο βαθµό συµµετέχει στο γιατί µέχρι τώρα ο επιχειρηµατικός κόσµος δεν έχει φιλοξενήσει πάρα πολύ την ιδέα του ΣΑΜΕΕ. Πως βλέπει σήµερα ο επιχειρηµατικός κόσµος τον ΣΑΜΕΕ; Ή πως η πλειοψηφία του, που είναι ανηµέρωτη, µπορεί να τον βλέπει; Πολύς κόσµος τον βλέπει σαν έναν ακόµα ανεύθυνο-υπεύθυνο µέσα στον κύκλωµα. εν ξέρω αν υπάρχει κανείς που διαφωνεί µε αυτή την δήλωση, αλλά πολύς κόσµος από αυτούς τους δεκάδες χιλιάδες διακινητές, αποθηκευτές, παραγωγούς επικινδύνων προϊόντων, θεωρεί ότι είναι µια περιττή σφραγίδα. Και όχι µόνο περιττή σφραγίδα, αλλά µια σφραγίδα που κοστίζει πολλά λεφτά. Μια σφραγίδα η οποία κοστίζει, πέρα από την αµοιβή του συµβούλου, και σε άλλες διάφορες υποδοµές, εκπαιδεύσεις, εξοπλισµούς, συστήµατα, διαδικασίες, µπελάδες γενικά που του επιβάλλει ο ΣΑΜΕΕ ή µπορεί να του επιβάλει ο ΣΑΜΕΕ κατά την διακίνηση των επικινδύνων φορτίων. Επίσης υπάρχει µια αντίληψη σε µεγάλο τµήµα του επιχειρηµατικού κόσµου ότι, αν αναφέρει την λέξη επικίνδυνα στο χώρο του, αυτόµατα χάνει πωλήσεις ή κινδυνεύει το προϊόν του να µην περάσει στην αγορά. Και η λέξη επικίνδυνο κρύβεται επιµελώς σαν ένα µυστικό, σαν κάτι που εµπορικά πρέπει να αποκρυβεί. εν το κάνουν βέβαια όλοι, αλλά πολύς κόσµος έχει αυτή την τάση. Οπότε µέσα σε αυτό το πλαίσιο, µάλλον είναι αρνητικό το να έχει και κάποιον ο οποίος θα είναι σύµβουλος για µεταφορά επικινδύνων. Η δική µας η προσπάθεια από πλευράς του ΠΣΣΑΜΕΕ αλλά και των επιχειρήσεων είναι να δούµε την όλη αυτή υπόθεση µε άλλα µάτια. Να δουν οι επιχειρήσεις τον ΣΑΜΜΕ σαν ένα σύµµαχο ο οποίος θα καλύψει, ασκώντας ένα διευρυµένο ρόλο στην ασφαλή λειτουργία, όλες τις συναφείς και γειτονικές περιοχές. Παράδειγµα, να καλύψει ακόµα και θέµατα του Τεχνικού Ασφαλείας. Να καλύψει θέµατα Logistics, οργάνωσης των µεταφορών, επιλογής των µεταφορικών µέσων. Θέµατα δηλαδή που άπτονται της ειδικότητας και της τεχνογνωσίας ενός µηχανικού, µηχανολόγου-ηλεκτρολόγου ή τεχνικού. 3

4 Ένα άλλο σηµείο που πρέπει να καταλάβουν οι επιχειρήσεις είναι ότι είναι ένας σύµµαχός τους για να τους διαφυλάξει την ύπαρξη της άδειας λειτουργίας τους. Αυτό είναι κάτι, µια δήλωση, µια σκέψη, που στην Ελλάδα δεν το έχουµε πολυσυνηθίσει, γιατί κανείς δεν παθαίνει τίποτα. Μπορείς να κάνεις ότι έγκληµα θέλεις, να το ξανακάνεις και η άδεια λειτουργίας σου να είναι στο απυρόβλητο. Στο εξωτερικό, πολλά πράγµατα όπως θα ξέρετε κι εσείς, προχωράνε γιατί όλα κοστίζουν. Ένα ατύχηµα, µια µόλυνση στο περιβάλλον, στο υπέδαφος, µια οποιαδήποτε βλάβη σε άνθρωπο-περιβάλλον, έχει επιπτώσεις. Αυτό εξηγεί γιατί προχωρήσανε γρήγορα σε άλλες χώρες του κόσµου στην υλοποίηση µερικών νοµικών υποχρεώσεων, ακριβώς γιατί υπήρχε η απειλή των επιπτώσεων. Στην Ελλάδα αυτό δεν το έχουµε ακόµα ανακαλύψει. Πρέπει λοιπόν τον ΣΑΜΕΕ να τον δουν σαν σύµµαχο, που θα τους διαφυλάξει την ύπαρξη της άδειας λειτουργίας τους. Ένα άλλο σηµείο, που ο επιχειρηµατίας πρέπει να αναγνωρίσει την ωφέλεια που έχει από τον ΣΑΜΕΕ, είναι ότι αποφεύγοντας τα ατυχήµατα αποφεύγει το µεγάλο κόστος αποζηµιώσεων που ένα ατύχηµα επισύρει στον επιχειρηµατία ή στον µεταφορέα. Ακόµη, ότι ο ΣΑΜΕΕ µπορεί να βοηθήσει ώστε µια επιχείρηση να γίνει ένας εργασιακός χώρος που να είναι αυτό που λέµε best place to work για το προσωπικό του επιχειρηµατία και γιατί όχι, ο prefert supplier. Συγνώµη που το λέω στα αγγλικά, αλλά είναι λέξεις που έχουν σχεδόν κατοχυρωθεί. Να είναι ο prefert supplier ο προµηθευτής είτε ο παραγωγός είτε ο διακινητής, είτε ο logistics-εταιρεία, είτε ο µεταφορέας µιας εµπορικής επιχείρησης. Επιλέγουν πλέον οι µεγάλες εταιρείες µε κριτήρια ποιότητας µε ποιους συνεργάζονται. Και σαν τελευταίο, αλλά όχι ασήµαντο, θα έλεγα ότι θα πρέπει να τον δει σαν σύµµαχο να τον βοηθήσει στην επίδειξη κοινωνικής ευθύνης της επιχείρησής του. Θα καταλήξω λέγοντας ποιες είναι οι προτάσεις του ΠΣΣΑΜΕΕ. Θεωρούµε ότι η εκπαίδευση του ΣΑΜΕΕ πρέπει να αυξηθεί στο µέλλον. Να γίνει πιο εξειδικευµένη 4

5 και ενδεχοµένως οι πτυχιούχοι ΣΑΜΕΕ να µην είναι γενικώς παθολόγοι, αλλά να αρχίσουν να εξειδικεύονται κατά ειδικότητα µεταφερόµενου προϊόντος. Επίσης, οι εξετάσεις θα πρέπει να γίνουν πιο απαιτητικές, πιο σκληρές, ώστε να βγαίνουν πραγµατικά από τις σχολές αυτές άνθρωποι οι οποίοι έχουν σαν σκοπό να δραστηριοποιηθούν στον χώρο αυτό επαγγελµατικά. Και όχι απλώς για να πάρουµε ένα πιστοποιητικό για να το έχουµε στην βιβλιοθήκη µας. Σε ότι αφορά το θέµα του περιορισµού των ειδικοτήτων σε εκείνες του µηχανολόγου-µηχανικού ή χηµικού-µηχανικού, για να καταλήξει κανείς ποιές ειδικότητες πρέπει να έχουµε και πόσους, µερικές εκατοντάδες ή µερικές δεκάδες χιλιάδες, θα πρέπει να λύσει µερικά ερωτήµατα. Το πρώτο είναι η τεχνογνωσία που χρειάζεται. Εφόσον µιλάµε για το αυτοκίνητο, χρειάζεται έναν Τεχνικό. Ο µηχανολόγος µηχανικός είναι ο πιο κοντά στην µηχανολογία του αυτοκινήτου. Το προϊόν χρειάζεται χηµικό. Όπως είπαν οι φίλες από το Γενικό Χηµείο του Κράτους, ιδιαίτερα έντονα, δεν είναι εύκολο πράγµα να κατατάξει κανείς ένα προϊόν και να το ταξινοµήσει. Άρα οι ειδικότητες του χηµικού και του µηχανικού, του χηµικού-µηχανικού και του µηχανολόγου-µηχανικού, είναι οι πιο κοντινές στο να µπορέσουν πραγµατικά να καλύψουν αυτή την ανάγκη. Το δεύτερο ερώτηµα που πρέπει να λύσουµε για να καταλάβουµε πόσους χρειαζόµαστε είναι το εξής: θα πρέπει κάθε ΣΑΜΕΕ να ασχολείται 3 ώρες το χρόνο για ένα θέµα, π.χ έχοντας µια επιχείρηση που στέλνει ένα βαρέλι µια φορά το χρόνο κάπου, και αυτός θα λέγεται ΣΑΜΕΕ; Ο καλός ΣΑΜΕΕ είναι αυτός ο οποίος ασχολείται πολλές ώρες και βελτιώνει κάθε µέρα το know-how του. Άρα θα πρέπει να είναι τόσοι όσοι πραγµατικά ασχολούνται αρκετά συχνά µε το αντικείµενο. Βέβαια, δεν µπορεί κανείς να πει, και είναι κάτι το οποίο πρώτοι εµείς ο ΠΣΣΑΜΕΕ δεν το λέει, να δηµιουργήσουµε µια κάστα, ούτε µια ελίτ, ούτε µια συντεχνία, ούτε όπως αλλιώς ακούστηκε σήµερα. ιότι πραγµατικά είναι έξω από αυτό που θέλουµε και έξω από την δεοντολογία που θέλουµε να εγκαταστήσουµε. 5

6 Αν προκύψει πραγµατικά ανάγκη για πολλές χιλιάδες ΣΑΜΕΕ, όπως ενδεχοµένως στην Ολλανδία που µπορεί να είναι ή και περισσότεροι, πραγµατικά η ίδια η αγορά θα ζητήσει πόσοι θα µπούνε. Και τότε µπορεί κανείς να δει και την περίπτωση να ανοίξει η ειδικότητα και σε άλλες τεχνικής κατευθύνσεως ειδικότητες ή και ακόµα περισσότερες. Μακάρι όλοι οι Έλληνες να γίνουµε ΣΑΜΕΕ. Αυτό θα είναι η επιτυχία και από την ηµερίδα µας αλλά και για την ελληνική επικράτεια. Ένα άλλο σηµείο που συνδέεται µε το ποιος µπορεί να είναι ΣΑΜΕΕ. Ας υποθέσουµε ότι ο υπεύθυνος γραφείου κινήσεως µιας µεταφορικής εταιρείας είναι κι αυτός ΣΑΜΕΕ. εν νοµίζετε ότι θα υπάρχουν συχνά conflicts στην εργασία του, κάθε µέρα πολλά, όταν θα πρέπει να επιλέξει αν θα πρέπει να καθυστερήσει το αυτοκίνητο για κάποιον έλεγχο, για κάποια επισκευή, για κάτι άλλο, ή να αφήσει τον πελάτη στο τηλέφωνο να ουρλιάζει; Αυτό το conflict το έχει ένας που δουλεύει µέσα στην επιχείρηση σαν υπάλληλος, το έχει και ακόµα περισσότερο ίσως και ο ιδιοκτήτης. Γιατί εκείνη την στιγµή προτάσσει µάλλον το εµπορικό του συµφέρον παρά την υποχρέωση, τα καθήκοντα του ΣΑΜΕΕ. Αυτός είναι ένας λόγος πολύ σοβαρός για να σκεφτεί κανείς αν θα νοµοθετήσει να δώσει τον δικαίωµα στον κάθε ένα που έχει ένα αυτοκίνητο, µια αποθήκη, να είναι ο ίδιος ΣΑΜΕΕ του εαυτού του. Η τέταρτή µας πρόταση είναι η ύπαρξη σύµβασης, τεκµηριωµένα όµως, µε ΣΑΜΕΕ και αυτό να είναι όρος για την αδειοδότηση των επιχειρήσεων που χρειάζονται ΣΑΜΕΕ, όπως επίσης και αντικείµενο ελέγχου στην συνέχεια για την λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών, είτε είναι παραγωγής, είτε αποθήκευσης και µεταφοράς. Τι θέλουµε να πούµε µε αυτό. Σήµερα, αν θέλει να πάρει κανείς µια άδεια µεταφορέως, δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα περισσότερο από ότι εάν έπρεπε να πάρει µια άδεια να κουβαλάει κηπευτικό χώµα, σαν άδεια µεταφορέως µιλάω. εν χρειάζεται κάτι περισσότερο να κάνει, ούτε να εκπαιδευτεί ιδιαίτερα στα επικίνδυνα φορτία, ούτε να υπογράψει κάποιο χαρτί. Αυτό σηµαίνει ότι η αδειοδότηση δεν είναι συνδεδεµένη µε 6

7 την ύπαρξη, παρόλο που ο νόµος το προβλέπει, ελέγχου µετά. Αν σήµερα σταµατήσει ένα κλιµάκιο έναν οδηγό που κυκλοφορεί µε ένα βαρύ όχηµα επικινδύνων φορτίων, το πρώτο που δεν του ζητάει είναι να του επιδείξει την σύµβαση που έχει ο ιδιοκτήτης του φορτηγού µε έναν ΣΑΜΕΕ, πράγµα το οποίο επιβάλλει ο νόµος. Μπορεί να του ζητήσει και όλα τα άλλα. Πως τον λένε, την ταυτότητά του, που γεννήθηκε και οτιδήποτε. Το µόνο που θα του ζητήσει είναι, δείξε µου αν έχεις εκπληρώσει την υποχρέωση που έχεις από το νόµο, να κουβαλάς επικίνδυνα φορτία. Πέµπτη πρότασή µας είναι η συµµετοχή και του φορέα ΣΑΜΕΕ στα κλιµάκια αυτά του ελέγχου που θα, ή αυτές τις ηµέρες, οργανώνονται από τις Νοµαρχίες, για τον έλεγχο των αυτοκινήτων. Η δηµιουργία υποδοµών ελέγχου σε κρίσιµα και στρατηγικά σηµεία των οδικών αρτηριών είναι απαραίτητο για να υπάρχει και έλεγχος. Χωρίς αυτά δεν µπορεί να υπάρχει έλεγχος. Και η τελευταία µας πρόταση είναι, η συµµετοχή του ΠΣΣΑΜΕΕ σε ένα φορέα που δεν υπάρχει, αλλά προτείνουµε όλοι µαζί σε αυτή την αίθουσα που συµµετέχουµε, να τον δηµιουργήσουµε. Την συµµετοχή του φορέα εποπτείας µεταφορών επικινδύνων εµπορευµάτων. Ο φορέας αυτός εποπτείας µεταφορών επικινδύνων εµπορευµάτων που προτείνουµε θα έχει µερικά βασικά καθήκοντα και αρµοδιότητες, οι οποίες ενδεικτικά, µερικές, είναι οι παρακάτω: Την οργάνωση και την συντήρηση µιας βάσης δεδοµένων όλων των αποθηκευτών και διακινητών επικινδύνων εµπορευµάτων, που πρότεινε και η παρουσίαση του ΠΣΣΑΜΕΕ, που χωρίς αυτήν δεν µπορούµε να ξεκινήσουµε. εν ξέρουµε τι υπάρχει και ποιον να ελέγξουµε. να είναι σύµβουλος του Υπουργείου Μεταφορών στο νοµοθετικό του έργο. Μαζί µε άλλους φορείς που συµβουλεύουν, θα µπορεί και ο ΣΑΜΕΕ να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες του, µέσω αυτού του φορέα εποπτείας µεταφορών επικινδύνων. την οργάνωση εποπτεία των εκπαιδευτικών προγραµµάτων και των εξετάσεων για την απόκτηση αδείας σε όλους τους µετέχοντες: στον 7

8 µεταφορέα σαν επιχείρηση µεταφορική ή ιδιοκτήτη βυτιοφόρου ή φορτηγού, στον οδηγό, στον ΣΑΜΕΕ τον ίδιο και στην κατάρτιση των διαφόρων φορέων ή ελέγχων ή οργάνων αστυνόµευσης που ελέγχουν την εφαρµογή της νοµοθεσίας ADR. την εκπόνηση µελετών που έχουν σχέση µε την ασφαλή µεταφορά επικινδύνων. Αυτά είναι µερικά από τα θέµατα και τις αρµοδιότητες που θα µπορούσε να καλύψει αυτός ο φορέας, που κάλλιστα µπορεί να προκύψει σαν πρόταση της σηµερινής µας ηµερίδας, να δηµιουργηθεί από το Υπουργείο Μεταφορών και τα συναρµόδια Υπουργεία. Σας ευχαριστώ πολύ. 8