Μπαρμπούτης Κωνσταντίνος Χημικός MSc Τμήμα Εργαστηρίων Δ.Ε.Υ.Α. Λάρισας

Transcript

1 «Μπαρμπούτης Κωνσταντίνος Χημικός MSc Τμήμα Εργαστηρίων Δ.Ε.Υ.Α. Λάρισας Παπακωνσταντίνου Αργύρης Χημικός Μηχανικός MSc Διευθυντής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος Δ.Ε.Υ.Α. Λάρισας «

2 Στόχοι Οδηγίας ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ- ΠΛΑΙΣΙΟ 2000/60/ΕΚ Θεμελιώδης Στόχος: Η επίτευξη Καλής Κατάστασης των επιφανειακών (και υπόγειων) Υδάτων Περιβαλλοντικοί Στόχοι Προστασία και βελτίωση των υδάτινων οικοσυστημάτων και των εξαρτώμενων από αυτά οικοσυστημάτων- υγροτόπων Προώθηση βιώσιμης χρήσης νερού Ενίσχυση προστασίας υδάτινου περιβάλλοντος Διασφάλιση σταδιακής μείωσης της ρύπανσης Μετριασμός επιπτώσεων από πλημμύρες και ξηρασία

3 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ- ΠΛΑΙΣΙΟ 2000/60/ΕΚ Εφαρμογή της Οδηγίας στην Ελλάδα Δημιουργία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Ποσοτικής και Ποιοτικής Κατάστασης των Επιφανειακών και Υπογείων Υδάτων Καθορισμός 14 Υδατικών Διαμερισμάτων (ΥΔ) και 46 ΛΑΠ Κατάρτιση Σχεδίου Διαχείρισης για κάθε ΥΔ

4 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ- ΠΛΑΙΣΙΟ 2000/60/ΕΚ

5 Στόχος του Δικτύου Η συγκρότηση ολοκληρωμένης εικόνας για την κατάσταση των υδάτων σε κάθε ΛΑΠ, μέσω 3 ειδών παρακολούθησης: Α. Εποπτική Παρακολούθηση Β. Επιχειρησιακή Παρακολούθηση Γ. Διερευνητική Παρακολούθηση

6 Εποπτική Παρακολούθηση Στόχοι: Η συμπλήρωση και επικύρωση της διαδικασίας εκτίμησης Η συγκέντρωση πληροφοριών που θα χρησιμεύσουν σε εκτίμηση τάσεων από ανθρωπογενείς και φυσικές μεταβολές

7 Επιχειρησιακή Παρακολούθηση Στόχοι: Ο προσδιορισμός της χημικής κατάστασης όλων των υδάτων που χαρακτηρίζονται ότι κινδυνεύουν Η διαπίστωση παρουσίας μακροπρόθεσμης ανθρωπογενούς αύξησης σε συγκεντρώσεις ρύπων

8 Διερευνητική Παρακολούθηση Στόχος: Η μελέτη των αιτιών που καθιστούν ένα ΥΣ μη σύμφωνο με τους περιβαλλοντικούς στόχους

9 Τύποι Υδάτων Εσωτερικά Ύδατα: Το σύνολο των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων προς την πλευρά της ξηράς Μεταβατικά Ύδατα: Εν μέρει αλμυρά επιφανειακά ύδατα σε στόμιο ποταμών με επιρροή γλυκών νερών Παράκτια ύδατα: Ύδατα σε εγγύτητα με τη θάλασσα Τεχνητά ΥΣ: Ανθρωπογενές σύστημα Ιδιαιτέρως τροποποιημένα ΥΣ: Φυσικές αλλοιώσεις από ανθρώπινη δραστηριότητα

10 Αξιολόγηση & ταξινόμηση της ποιοτικής κατάστασης των υδάτων

11 Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης των υδάτων

12 Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης των υδάτων Κριτήρια ταξινόμησης ΥΣ Υδρομορφολογικά στοιχεία (Βάθος, πλάτος, ροή, υποδομές) Φυσικοχημικά στοιχεία (Θρεπτικά στοιχεία, ph, D.O.) Βιολογικά στοιχεία (φυτοπλαγκτόν, μακροασπόνδυλα, ψάρια)

13 Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης των υδάτων Κατηγορίες Οικολογικής κατάστασης Υψηλή: Ήσσονος σημασίας ή έλλειψη ανθρωπογενών μεταβολών των φυσικοχημικών / υδρομορφολογικών στοιχείων Βιολογικά στοιχεία σύμφωνα με τα στοιχεία αναφοράς Καλή: Μικρές ανθρωπογενείς αλλοιώσεις βιολογικών στοιχείων αλλά με μικρή απόκλιση από τις απαιτήσεις μη διαταραγμένου ΥΣ Μέτρια: Μέτρια παραλλαγή των τιμών βιολογικών στοιχείων από αυτές μη διαταραγμένου ΥΣ Ελλιπής: Σημαντικές αλλοιώσεις βιολογικών στοιχείων με ουσιαστικές διαφορές από αυτά μη διαταραγμένου ΥΣ Κακή: Σοβαρές αλλοιώσεις βιολογικών στοιχείων και απουσία βιολογικών κοινοτήτων σε σύγκριση με μη διαταραγμένο ΥΣ

14 Λόγος Οικολογικής Ποιότητας (ΕQR) Αναφέρεται σε Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα και Τεχνητά ΥΣ Ταξινόμηση ΙΤΥΣ και ΤΥΣ ανάλογα με το EQR σε 3 κατηγορίες Οικολογικού Δυναμικού (Ο.Δ.): Μέγιστο Ο.Δ. Καλό Ο.Δ. Μέτριο Ο.Δ.

15 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ του ΥΔ Θεσσαλίας (EL08)

16 Διαβαθμονόμηση Συστημάτων Βιολογικών Στοιχείων Διαφορετικές μέθοδοι αξιολόγησης /βαθμολογίας ΥΣ στα επιμέρους Κράτη Μέλη Σύσταση Γεωγραφικών ομάδων Διαβαθμονόμησης (GIG) για κάθε κατηγορία επιφανειακών υδάτων Η Ελλάδα συμμετέχει στη Μεσογειακή Ομάδα Διαβαθμονόμησης (MED GIG)

17 Χημική Κατάσταση ΥΣ Ταξινόμηση ΥΣ μετά από έλεγχο τήρησης οριακών τιμών επικίνδυνων χημικών ουσιών Οριακές τιμές θεσπίζονται στα Πρότυπα Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/ και τροποποίησή της ΥΑ / )

18 Χημική Κατάσταση ΥΣ Κατάλογος ουσιών Προτεραιότητας Eιδικών Ρύπων Alachlor Ανθρακένιο Atrazine Βενζόλιο Βρωμιούχοι διφαινυλαιθέρες Κάδμιο και ενώσεις του Νικέλιο και ενώσεις του Μόλυβδος και ενώσεις του Υδράργυρος και ενώσεις του Τετραχλωράνθρακας Χλωροαλκάνια Chlorfenvinphos Chlorpyrifos Φυτοφάρμακα κυκλοδιενίου (Aldrin, Dieldrin, Endrin, Isodrin) Linuron Malathion MCPA Mecoprop Monolinuron Ολικό DDT Παρα-παρα DDT 1,2 διχλωροαιθάνιο Διχλωρομεθάνιο DEHP Diuron Endosulfan Φλουοροανθένιο Εξαχλωροβενζόλιο Εξαχλωροβουταδιένιο Εξαχλωροκυκλοεξάνιο Isoproturon Ναφθαλίνιο Εννεϋλοφαινόλες Οκτυλοφαινόλη Πενταχλωροβενζόλιο Methamidofhos Mevinphos Πενταχλωροφαινόλη PAH PCB Ξυλόλια (m+p) Βενζο(α)πυρένιο Βενζο(α)φλουοροανθένιο Βενζο(k)φλουοροανθένιο Βενζο(g,h,i)περυλένιο Ινδενο(1,2,3-cd) πυρένιο Σιμαζίνη Τετραχλωροαιθυλένιο Τριχλωροαιθυλένιο Ενώσεις τριβουτυλοκασσιτέρου Τριχλωροβενζόλια τριχλωρομεθάνιο Τριφλουραλίνη Dicofol υπερφθοροκτανοσουλφονικό οξύ (PFOS) Quinoxyfen Διοξίνες και παρόμοιες ενώσεις Alconifen Bifenox Cybutryne Κυπερμεθρίνη Dichlorvos Εξαβρωμοκυκλοδωδεκάνιο (HBCDD) Heptachlor και εποξείδιο του Heptachlor Τερβουτρίνη LAS (Επιφανειοδραστικά) Αρσενικό Σελήνιο Μολυβδένιο

19 Χημική Κατάσταση ΥΣ Κατάταξη Χημικής Κατάστασης Ετήσια μέση συγκέντρωση: Ο μέσος όρος των μετρούμενων συγκεντρώσεων ουσίας σε διάφορους χρόνους μέσα σε ένα έτος Μέγιστη Επιτρεπόμενη Συγκέντρωση: Η ανώτερη θεσμοθετημένη τιμή συγκέντρωσης ουσίας Για κάθε επιφανειακό υδατικό σύστημα, ο χαρακτηρισμός της Καλής χημικής κατάστασης εξαρτάται από τις ετήσιες μέσες συγκεντρώσεις, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις τιμές των θεσμοθετημένων ορίων. Η υπέρβαση τιμής σε οποιαδήποτε θέση ενός συστήματος, συνεπάγεται το χαρακτηρισμό του ως Κατώτερης της Καλής.

20 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ταξινόμησης της χημικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ του ΥΔ Θεσσαλίας (EL08)

21 Συνολική Κατάσταση ΥΣ Η ταξινόμηση ΥΣ σε κατηγορία Συνολικής κατάστασης γίνεται μετά από συναξιολόγηση της Οικολογικής και Χημικής του Κατάστασης. Ισχύει το σύστημα one out all out, όπου η αξιολόγηση του ΥΣ βασίζεται στη χαμηλότερη τιμή ανάμεσα στην οικολογική και τη χημική του κατάσταση

22 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων της ταξινόμησης της συνολικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ του ΥΔ Θεσσαλίας (EL08)

23 Εμπλεκόμενοι Φορείς ΚΥΑ /2011 (ΦΕΚ 2017/Β/ ) Επιβλέπουσα Αρχή: Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ Γενικό Χημείο του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.) Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (Ε.Κ.Β.Υ.) Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων (Ι.Ε.Β.) Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Λάρισας (Δ.Ε.Υ.Α.Λ.)

24 Αποτελέσματα Προγράμματος Τεχνικός Σύμβουλος Αρμοδιότητες Έλεγχος των μεθόδων παρακολούθησης/δειγματοληψιών και των μεθόδων εργαστηριακών αναλύσεων Συγκέντρωση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των Προγραμμάτων Παρακολούθησης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Ανάρτηση των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης σε βάσεις δεδομένων και σε σχετικές ιστοσελίδες Τελική έκθεση υλοποίησης του προγράμματος

25 Κύριες Αρμοδιότητες ΔΕΥΑΛ Διενέργεια δειγματοληψιών για αναλύσεις χημικών παραμέτρων σε ποταμούς και λίμνες, σε όλο το ΥΔ της Θεσσαλίας Αποστολή των δειγμάτων για αναλύσεις στο Γενικό Χημείο του Κράτους (Πρωτόκολλο Συνεργασίας έως το 2023) 44 σταθμοί δειγματοληψίας (30 επιχειρησιακοί και 14 Εποπτικοί) - 42 σημεία ποτάμιων ΥΣ και 2 σημεία λιμναίων ΥΣ

26 ΣΤΑΘΜΟΙ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ

27 Ημερομηνία Πρόγραμμα Πρόγραμμα Ελέγχου Ρύπανσης Επιφανειακών Νερών Θεσσαλίας Χρηματοδότηση WHO Επιχειρησιακό Πρόγραμμα για το Περιβάλλον «ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΝΕΡΩΝ» Προμήθεια Επιστημονικού εξοπλισμού - Υποδομές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Προμήθεια Επιστημονικού εξοπλισμού Υποδομές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Προμήθεια Επιστημονικού εξοπλισμού Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

28 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΥΑΛ Χημικό Εργαστήριο ΧΗΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Μικροβιολογικό Εργαστήριο

29 Δειγματοληψία Διαδικασία λήψης συγκεκριμένης ποσότητας νερού προς ανάλυση Καθοριστική για την ποιότητα των αναλύσεων αποτελέσματα Ιδιαίτερα επιρρεπής σε επιμολύνσεις (καιρικές συνθήκες, υλικό φιάλης, εξοπλισμός κλπ)

30 Δειγματοληψία - Επιλογή σωστού υλικού δοχείου Γυάλινη σκουρόχρωμη φιάλη για αναλύσεις οργανικών ενώσεων Πλαστική φιάλη για αναλύσεις βαρέων μετάλλων - ιόντων Γυάλινη σκουρόχρωμη φιάλη με εσμυρισμένο πώμα για αναλύσεις μικροβιολογικών παραμέτρων

31 Δειγματοληψία Εξοπλισμός Χρήση κατάλληλου εξοπλισμού ανάλογα με το είδος του σημείου δειγματοληψίας (δειγματοληψία από γέφυρα)

32 Δειγματοληψία Εξοπλισμός Χρήση κατάλληλου εξοπλισμού ανάλογα με το είδος του σημείου δειγματοληψίας (δειγματοληψία από γέφυρα)

33 Δειγματοληψία Συντήρηση Δείγματος Μεταφορά δείγματος στο εργαστήριο σε ψυγείο με παγοκύστες Αυθημερόν αποστολή Δείγματος στο ΓΧΚ για ανάλυση Δείγμα έτοιμο προς αποστολή στο ΓΧΚ

34 Δειγματοληψία Διαπίστευση Διαπίστευση Εργαστηρίων σύμφωνα με το πρότυπο ISO/IEC 17025:2005 για την εξασφάλιση της βέλτιστης ποιότητας δειγματοληψίας Διαπιστευμένες Μέθοδοι Δειγματοληψίας ISO :2004: Συντήρηση και χειρισμός δειγμάτων νερού ISO :2006: Οδηγίες δειγματοληψίας από μονάδες επεξεργασίας νερού και δίκτυα διανομής ISO :2014: Οδηγίες δειγματοληψίας από ποταμούς και ρέματα ISO :2009: Οδηγίες δειγματοληψίας υπογείων νερών ISO :2014: Οδηγίες διασφάλισης ποιότητας και έλεγχο ποιότητας δειγματοληψίας και χειρισμού νερού περιβάλλοντος ISO 19458:2006 : Δειγματοληψία για μικροβιολογική ανάλυση

35 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!