Tyring S et al Lancet 2006, Ersser SJ Cohrane Database Syst Rev 2007

Transcript

1 Skin-Mind Connection

2 Skin-Mind Connection Τεκµηρίωση πιθανοί µηχανισµοί Ολιστική προσέγγιση του Φαρµακοποιού και «φαίνεσθαι φαίνεσθαι»

3 Skin-Mind Connection Stress Κατάθλιψη Αγχος Ακµή Ψωρίαση Έκζεµα Tyring S et al Lancet 2006, Chida Y.Int Arch Allergy Immunol 2007: Ersser SJ Cohrane Database Syst Rev

4 Skin-Mind Connection STRESS Υπόφυση Κορτιζόλη- αδρεναλίνη ιαταραχή Επιδερµικού Φραγµού Νευροπεπτίδια ΤΗ-2 Φλεγµονή-Ατοπία Ξηρότητα δέρµατος Ατοπία Attenuated free Cortisol response to Psychosocial stress in Children with Atopic Dermatitis Buske Kischbaum A et al. Psychosom Med ( 4):

5 Skin-Mind Connection Φλεγµονή Παραγωγή κυτοκινών Stress Κατάθλιψη Neural Immune Interactions in Health and Disease Eskandari F, Stemberg EM.ANN NY Acad Sci. 2002:

6 Skin-Mind Connection Εξάντληση Απουσία συµπαράστασης (Ηelplessness elplessness) Κοινωνική εγκατάλειψη - απόσυρση Υποβάθµιση ποιότητας ζωής Αυξηση Stress Αδιαφορία γιά αναζήτηση ιατρικής βοήθεια Απουσία Συµµόρφωσης ΑΝΑΓΚΗ γιά ενδυνάµωση ασθενών (Empowerment) Επανάκτηση ελέγχου Ολιστική παρέµβαση θεράποντα Evers AW,et al Br J Dermatology, :

7 Losing touch with the healing art: Dermatology and the decline of pastoral doctoring Sam Gibbs, MRCP, DTM&H Cambridge, United Kingdom Journal AM ACAD DERMATOL Volume 43 Number 5, 2000 «Κάθε γιατρός εκτός από επιστήµονας και κλινικός πρέπει να είναι και κάτι παραπάνω : Φροντιστής του πάσχοντα και επαγγελµατίας σύµβουλος πού τον καθοδηγεί σε κάποια από τα πιο δύσκολα ταξίδια Πολύ συχνά οασθενής δεν αναζητά απλώς µία θεραπεία αλλά κάποιον που θα τον ακούσει και θα τον καταλάβει. Οι περισσότερες δερµατολογικές παθήσεις προσωρινά µόνο θεραπεύονται, έτσι χρειάζεται έντιµη τοποθέτηση ώστε να αποδεχθούν τη νόσο» 7

8 Οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες ασθενών Ευκαιρία για το φαρµακοποιό; «Ο ασθενής εκτός από τη διάγνωση: Χρειάζεται πληροφορίες για την πρόγνωση, συµβουλές για πρόληψη. Ευελπιστεί να τύχει συνεχιζόµενης φροντίδας. Με το γιατρό προσδοκά να χτίσει µια σχέση εµπιστοσύνης» Editorial Dermatology Psychosomatics 2004 ; 5:

9 Οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες ασθενών Ευκαιρία για το φαρµακοποιό; «Γράφουν τη φορτωµένη συνταγή, κόβοντας όµως πολύ σύντοµα µ την κουβέντα µε τον πάσχοντα που τόσο την έχει ανάγκη. Τελικά αυτοί οι ασθενείς είναι αµφίβολο αν θα συµµορφωθούν στην αγωγή και βέβαια, σύµφωνα µε µελέτες, παρουσιάζουν ανεπαρκή βελτίωση» Editorial Dermatology Psychosomatics 2004 ; 5:

10 Οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες ασθενών Ευκαιρία για το φαρµακοποιό; Επικέντρωση της έρευνας και θεραπείας στο µοριακό επίπεδο (κυτοκίνες,, γονίδια) - Η νόσος εξετάζεται in vitro - εργαστηριακά William Osler It is much more important to know what sort of patient has the disease than what sort of disease the patient has «ιαχωρίζοντας τη νόσο από τον ασθενή αποµακρυνόµαστε ακόµη περισσότερο από την πιθανότητα να τον προσεγγίσουµε ολιστικά» Losing touch with the healing art: Dermatology and the decline of pastoral doctoring. Sam Gibbs, MRCP, DTM&H Cambridge, United Kingdom Journal AM ACAD DERMATOL Volume 43 Number

11 ΟΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 11

12 Ολιστική προσέγγιση Έµφαση στην πρόληψη, διερεύνηση του περιβάλλοντος που ζει ο πελάτης για υποτροπή ή παρεµβάσεις New Directions for Health Care Law in the U.S. Emphasis on Preventive, Holistic Therapies Offers Possibilities for Pharmacists Stephen Barlas Στόχος: Να µειωθούν οι επισκέψεις στα νοσοκοµεία και στην πρωτοβάθµια περίθαλψη µέσω πρακτικών πρόληψης, εκπαίδευσης αλλά και αντιµετώπισης περιστατικών 270 P&T May 2010 Vol. 35 No. 5 12

13 Επιβεβαίωση του ρόλου του Φαρµακοποιού Έλεγχος των συχνών δερµατολογικών προβληµάτων: Σύµφωνα µε σχέδιο του Βρετανικού ΝΗS αποτελούν κοµβικά σηµεία που πρέπει οι ασθενείς να συµβουλεύονται πριν αναζητήσουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες. Σε µελέτη πού δηµοσιεύτηκε στο Βritish h Journal of Dermatology ποσοστό 68% των φαρµακείων διέθεταν τον ιδιαίτερο χώρο για την απαιτούµενη διακριτική διερεύνηση τού περιστατικού ενώ κύρια πηγή συνεχιζόµενης επαγγελµατικής εκπαίδευσης είχαν την µελέτη η ιατρικών περιοδικών αλλά και την συµµετοχή σε εξ αποστάσεως (distance e-learning ) εφαρµογές. Community pharmacists role in managing g common skin problems Journal Compilation 2006 British Association of Dermatologists British Journal of Dermatology , pp

14 Ολιστική προσέγγιση 1. Κατάλληλες συνθήκες περιβάλλοντος (πηγές ρύπων, επαφή µε ερεθιστικές ουσίες) 2. Ενίσχυση δερµατικού φραγµού (basic skin care) 3. Χρήση κατάλληλων καθαριστικών, προϊόντων περιποίησης δέρµατος 4. Τεχνικές χαλάρωσης / ελέγχου του Stress / Γνωσιακή θεραπεία/ Μελέτη 5. ιαλογισµός / Ψυχοθεραπεία Fried RG, et al Dermatol Ther 2008,21 : Shenefelt PD, Expert Opin Pharmacother. 2008,

15 Στην πράξη πως προσεγγίζουµε τον πελάτη; (The patient-centered clinical i l method) «ιερευνούµε τη νόσο αλλά και την ασθένεια. Κάνουµε προσπάθεια να κατανοήσουµε τoν άνθρωπο µε ολιστική µατιά. Συµφωνούµε πρακτικές καλύτερου ελέγχου. Εντάσσουµε την πρόληψη αλλά και τη βελτίωση της υγείας ως σηµαντική προτεραιότητα. Έχουµε ρεαλισµό στην προσέγγιση µας.» Involving the patient impact of inflammatory skin disease and patient focused care J AM ACAD Dermatology July

16 Σηµαντικό εργαλείο για την επιτυχία: Ο χώρος Η ύπαρξη του ιδιαίτερου χώρου για να βοηθήσουµε την επικοινωνία ή εναλλακτικά η διαµόρφωση µιας γωνιάς µε ένα τραπέζι που να εξασφαλίζει διακριτικότητα 16

17 Σηµαντικό εργαλείο για την επιτυχία: Οι σωστές ερωτήσεις Οι κατάλληλες διερευνητικές ερωτήσεις έχουν καθοριστικό ρόλο στη διευκρίνιση της αλληλουχίας των γεγονότων και δεδοµένων του τρόπου ζωής που ευνοούν την εκδήλωση του δερµατικού προβλήµατος 17

18 Σηµαντικό εργαλείο για την επιτυχία: Επιβεβαίωση της δερµατολογικής διαταραχής. Ολιστική τοποθέτηση του προβλήµατος Εξήγηση της αλληλεπίδρασης της µοριακής µεταβολής & διαταραγµένο περιβάλλον που καθορίζει τελικά την εξέλιξη - πρόγνωση της διαταραχής 18

19 Σηµαντικό εργαλείο για την επιτυχία: Πρόταση µε ολιστική προσέγγιση: Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης - θετική σκέψη Βελτίωση του τρόπου ζωής µε συγκεκριµένες προτάσεις ιατροφή - εναλλακτικές θεραπείες Βασικές αρχές πρόληψης Θεραπευτική αγωγή - εξήγηση τρόπου δράσης και σωστής χρήσης - εφαρµογής 19 Πρόταση για follow up συνάντηση

20 Παραδείγµατα ολιστικής προσέγγισης του πάσχοντα µε ψωρίαση ατοπική δερµατίτιδα δ «Να θέλεις να ακούσεις και να µάθεις µε συναισθηµατική ταύτιση (empathy) από τον ασθενή πώς τoν επηρεάζει η νόσος. Επιµόρφωσε τον ασθενή για τη νόσο και µετέφερε λογικές προσδοκίες για τη θεραπεία και την πρόγνωση. Ζήτησε την άποψη του πάσχοντα στη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων» Involving the patient impact of inflammatory skin disease and patient focused care J AM ACAD Dermatology July

21 Παραδείγµατα ολιστικής προσέγγισης του πάσχοντα µε ψωρίαση ατοπική δερµατίτιδα δ «Επικοινώνησε τη φροντίδα σου ψηλαφώντας τις δερµατικές βλάβες Να είσαι σε εγρήγορση για τυχόν ψυχολογικές διαταραχές στον ασθενή ειδικά σε κατάθλιψη Ας είσαι σε ετοιµότητα οργισµένου πελάτη για Απόφυγε να µεταφέρεις αίσθηµα όσον αφορά τη διαθέσιµη θεραπεία» αντιµετώπιση τού ανεπάρκειας Involving the patient impact of inflammatory skin disease and patient focused care J AM ACAD Dermatology July

22 Παραδείγµατα ολιστικής προσέγγισης του πάσχοντα µε ψωρίαση ατοπική δερµατίτιδα δ «Η εξάντληση, η αίσθηση αδιεξόδου - Helplessness και η ελλιπής κοινωνική υποστήριξη επιδρούν πιο αρνητικά στην ποιότητα ζωής από ότι οκνησµός και ηκλινική κατάσταση» Εvers AW,et al Br J Dermatol :

23 Παραδείγµατα ολιστικής προσέγγισης του πάσχοντα µε ψωρίαση ατοπική δερµατίτιδα δ «Μετέφερε πληροφορίες που είναι κατανοητές, χρήσιµες και βοηθούν να κινητοποιηθεί ο πελάτης Υπέδειξε αν ο ασθενής χρειάζεται πηγή για περαιτέρω ενηµέρωση (internet)» t) Involving the patient impact of inflammatory skin disease and patient focused care J AM ACAD Dermatology July

24 Τα συµβιοτικά σύµµαχος στην ολιστική θεραπεία Οιευεργετικές δράσεις των προβιοτικών στη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήµατος αποκαθιστώντας µια διαταραγµένη ισορροπία, έχουν ιδιαίτερη αξία σε αλλεργικού τύπου νοσήµατα όπως ηατοπική δερµατίτιδα - βρεφικό έκζεµα - ευαίσθητο δέρµα. Probiotics for the prevention or treatment of allergic diseases. J Allergy Clin Immunol, : Prescott SL Bjorksten 24

25 Προβιοτική δράση: Τρόφιµα αλλά και συµπληρώµατα διατροφής ιάφορα Ελληνικά παραδοσιακά τρόφιµα έχουν προβιοτικές ιδιότητες (Γιαούρτι: Lactobacillus, Streptococcus ther. Ξυνόγαλο: Lactococcus, Lactobacillus) Yπάρχουν ά συµπληρώµατα διατροφής µε επιλεγµένα προβιοτικά (Lactobacillus rhamnosus, Bifidus) που µπορεί να προταθούν από το φαρµακοποιό Probiotics for the prevention or treatment of allergic diseases. J Allergy Clin Immunol, : Prescott SL Bjorksten 25

26 Ολιστική προσέγγιση στην ακµή Ιδιαίτερη σηµασία του ρόλου του φαρµακοποιού αφού πολύ συχνά οι πάσχοντες µε σοβαρή ακµή δεν αναζητούν ιατρική βοήθεια «Επηρεάζει έντονα αρνητικά την ψυχολογία του ατόµου που σε µεγάλο ποσοστό εκδηλώνει άγχος, κατάθλιψη, σύγχυση, θυµό και αυξηµένο ποσοστό αυτοκτονικού ιδεασµού» Treatment seeking in young women with Acne Dermatol.Psychosom.2003;4 194 Psychological problems in the acne patient Dermatologic Therapy Vol ,

27 Τι επιπτώσεις έχει συνολικά στη ζωή του ατόµου; «Ιδιαίτερα στους εφήβους παρεµβαίνει στην κοινωνικότητα µειώνοντας ακόµα και τη συµµετοχή σε sport και άλλα ενδιαφέροντα Επηρεάζει αρνητικά σχολικές επιδόσεις ακόµα και τις ακαδηµαϊκές Σχετίζεται µε σηµαντικά υψηλότερο ποσοστό ανεργίας!!!» Psychological problems in the acne patient Dermatologic Therapy Vol ,

28 Πως διακρίνουµε έναν ακνεϊκό πελάτη «υψηλού κινδύνου»; «Αποφεύγει να σε «κοιτάει στα µάτια» Περιορισµένο λεξιλόγιο στην επικοινωνία Αρνητικές η εριστικές εκφράσεις Ελλιπής αυτοφροντίδα ατοµική υγιεινή Υπερβολικό άγχος και νευρικότητα Έντονος θυµός, ανυποµονησία, θλίψη Εκδήλωση αυτοκαταστροφικής συµπεριφοράς» Psychological problems in the acne patient Dermatologic Therapy Vol ,

29 Ολιστική πρόταση στην ακµή ιερεύνηση αποδοχή των παραγόντων επιβαρύνουν στρεσογόνα τον πελάτη που Πρόταση για αναζήτηση εφαρµογή τεχνικών χαλάρωσης ελέγχου του stress πού σε µακρόχρονη εφαρµογή µπορεί να µειώσουν τη βαρύτητα της ακµής, να έχουµε καλύτερη συµµόρφωση στη θεραπεία και συνολικά να αναβαθµισθεί η ποιότητα ζωής του πάσχοντα Psychological problems in the acne patient Dermatologic Therapy Vol ,

30 ιατροφή και ακµή: Τι υπάρχει; Παρουσίαση των νεώτερων δεδοµένων για τον πιθανό ρόλο της διατροφής και πιο ειδικά για µία αρνητική επίπτωση από τροφές υψηλού γλυκαιµικού δείκτη όπως και των γαλακτοκοµικών άσχετα µε την περιεκτικότητα τους σε λίπος ιδιαίτερα στους εφήβους. High school dietary intake and teenage acne J Am Acad Dermatol.2005 Feb;(2): Adebamowo CA, Spiegelman,D,Danby FW, Frazier AL. 30

31 MEDICAL COSMETICS 31

32 Medical Cosmetics: Ένα πολύτιµο εργαλείο για ολιστική θεραπεία πρόληψη δερµατολογικών προβληµάτων Απαραίτητα στην πρόληψη Εφόσον δεν περιέχουν : Χρωστικές, parabens, τεχνητά αρώµατα ακατάλληλες επιφανειοδραστικές ουσίες, γαλακτωµατοποιητές Και είναι: Με κατάλληλο PH Υποαλλεργικά Stratum Corneum Defensive Functions:An integrated view J Invest Dermatol 125: ,2005 Peter M Elias 32

33 Ενυδατώνουν, Εξυγιαίνουν, Προστατεύουν Βελτιώνουν τη λειτουργικότητα του δερµατικού φραγµού που έχει προστατευτικό ρόλο (ενδογενής ξηρότητα, ατοπική δερµατίτιδα, ψωρίαση, αγωγή µε ρετινοειδή) Μειώνουν την τάση για δηµιουργία φαγεσώρων αποµακρύνοντας του ρύπους ή/και δρώντας σµηγµατορυθµιστικά (ακµή) Προστατεύουν από την αρνητική επίδραση του ήλιου (ακµή, µελαγχρωµατικές κηλίδες) Stratum Corneum Defensive Functions:An integrated view J Invest Dermatol 125: ,2005 Peter M Elias 33

34 Απαραίτητα στην αγωγή «Αποκαθιστούν τις διαταραχές πού προκαλούν τα τοπικά κορτικοστεροειδή έχοντας ορισµένα από αυτά λιπίδια που µιµούνται τα ελλειµµατικά λιπίδια της πάσχουσας επιδερµίδας» Προβληµατισµοί και προσδοκίες από την χρήση των τοπικών κορτικοστεροειδών Ελληνική Επιθεώρηση ερµατολογίας Αφροδισιολογίας 16: Χαϊδεµένος Γ Παπακων σταντίνου Μ Μουρελλού Ο. Μπούτλη Φ Κατσάµπας Α Stratum Corneum Defensive Functions:An integrated view J Invest Dermatol 125: ,2005 Peter M Elias 34

35 Απαραίτητα στην αγωγή Στην αντιµετώπιση της δερµατικής ξηρότητας ερεθισµού και τού επακόλουθου κνησµού σε περιστατικά ακµής ατοπικής δερµατίτιδας που µπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες δερµατικές βλάβες Προβληµατισµοί και προσδοκίες από την χρήση των τοπικών κορτικοστεροειδών Ελληνική Επιθεώρηση ερµατολογίας Αφροδισιολογίας 16: Χαϊδεµένος Γ Παπακων σταντίνου Μ Μουρελλού Ο. Μπούτλη Φ Κατσάµπας Α Stratum Corneum Defensive Functions:An integrated view J Invest Dermatol 125: ,2005 Peter M Elias 35

36 Thank you