Οικονομικά της Τεχνολογίας Κώστας Τσεκούρας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οικονομικά της Τεχνολογίας Κώστας Τσεκούρας"

Δαμοκλής Αλεβιζόπουλος
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Οικονομικά της Τεχνολογίας Κώστας Τσεκούρας Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Πατρών

2 Καινοτομία, Πνευματικά Δικαιώματα και Οικονομική Ανάπτυξη Επιγραμματικά: Γενική Επισκόπηση του Μαθήματος Εισαγωγή στην Καινοτομία Ορισμοί «Φύση της Καινοτομίας» Μικροοικονομική της Καινοτομίας Ερωτήσεις

Μαθήματος Εισαγωγή στην Καινοτομία Ορισμοί «Φύση

3 Γενική Επισκόπηση του Μαθήματος Λεπτομέρειες Διδασκαλία Πηγές Αξιολόγηση

4 Τι πραγματεύεται το Μάθημα; Εφαρμόζει αρχές της οικονομικής ανάλυσης για την κατανόηση της διαδικασίας τεχνολογικής αλλαγής Παράγοντες (determinants) Συνέπειες (consequences) Αποτυχίες των αγορών (αφιερώνεται άραγε το άριστο μέγεθος των πόρων στην καινοτομική διαδικασία) Μερικές κρίσιμες ερωτήσεις Τι οδηγεί την καινοτομία; Με ποιο τρόπο τα πνευματικά δικαιώματα επηρεάζουν την καινοτομική δραστηριότητα; Ποιες δομές αγοράς αποδίδουν περισσότερες ή καλύτερες καινοτομίες; Γιατί κάποιες χώρες είναι πιο πλούσιες από κάποιες άλλες; Οι ρυθμίσεις επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την καινοτομία;

κρίσιμες ερωτήσεις Τι οδηγεί την καινοτομία; Με ποιο τρόπο τα πνευματικά δικαιώματα επηρεάζουν την καινοτομική δραστηριότητα; Ποιες δομές αγοράς

5 Τι είναι τα «Οικονομικά της Καινοτομίας»; Μικροοικονομική κατανόηση των διαδικασιών, συμπεριλαμβανομένου και του πως τα κίνητρα επηρεάζουν τις επιχερήσεις Μακροοικονομική Η «καινοτομία» επηρεάζει την οικονομική ανάπτυξη και η οικονομική ανάπτυξη επηρεάζει τα πρότυπα ζωής, περιβάλλοντος, πολιτικής. Οικονομική Πολιτική Υπάρχουν αποτυχίες στην καινοτομική διαδικασία και τι θα έπρεπε (αν θα έπρεπε) να κάνει το κράτος; Επιχειρηματική Στρατηγική Δεν είναι αντικείμενο το μαθήματος να παρέχει συμβουλές πως θα καινοτομήσουν (οι επιχειρήσεις) αλλά δίνει κάποιες κατευθυντήριες γραμμές επ αυτου

6 Ορισμός της Καινοτομίας Βασικός Ορισμός Εισαγωγή νέων Ιδεών που προσφέρουν αξία στις δραστηριότητες της επιχείρησης OECD The Oslo Manual (1997, p.28) Εισαγωγή νέου προϊόντος ή μιας ποιοτικής αλλαγής σε ένα υπάρχον προϊόν Καινοτομία διαδικασίας που είναι νέα για έναν κλάδο (industry) Το άνοιγμα μιας νέας αγοράς Η ανάπτυξη νέων πηγών για την προμήθεια πρώτων υλών ή άλλων εισροών Αλλαγές στην Βιομηχανική Οργάνωση

28) Εισαγωγή νέου προϊόντος ή μιας ποιοτικής αλλαγής σε ένα υπάρχον προϊόν Καινοτομία διαδικασίας που

7 Καινοτομία και Επιχειρήσεις Ίσως είναι σημαντικό ένα σύντομο σχόλιο πάνω στο «γιατί η καινοτομία είναι τόσο σημαντική για τις επιχειρήσεις» Μερικά παραδείγματα από γνωστούς Επιστήμονες και Επιχειρηματίες «Η επιχείρηση έχει μόνο δύο δραστηριότητες, καινοτομία και μάρκετινγκ.» (Peter F Drucker) «Η δημιουργικότητα είναι να σκέφτεται κάποιος νέα πράγματα. Η καινοτομία είναι να κάνει κάποιος νέα πράγματα.» (Theodore Levitt -management guru) «Η καινοτομία είναι αυτό που ξεχωρίζει τον πρωτοπόρο από τον ουραγό.» Steve Jobs

καινοτομία και μάρκετινγκ.» (Peter F Drucker) «Η δημιουργικότητα είναι να σκέφτεται κάποιος νέα πράγματα.

8 Η διαδικασία της Καινοτομίας ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΙΝΗΤΡΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΚΙΝΗΤΡΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΓΟΡΑΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Βασική Έρευνα Διασταύρωση Πληροφοριών μέσω Εφαρμοσμένης Έρευνας Ανάπτυξη φάσης δοκιμών Επενδύσεις Απόφαση υιοθέτησης ή αγοράς ΕΚΡΟΕΣ Ανακάλυψη Ιδεών Εφευρέσεις, Προσχέδια, Σχέδια Γράφημα 1.1 Greenhalgh and Rogers (2010) Πρωτότυπα, Αποτελέσματα δοκιμών β φάσης Καινοτομία Προϊόντος ή Διαδικασίας Βελτίωση λόγω υιοθέτησης ΣΤΑΔΙΑ ΈΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΧΥΣΗ Διείσδυση σε νέες αγορές

ΕΚΡΟΕΣ Ανακάλυψη Ιδεών Εφευρέσεις, Προσχέδια, Σχέδια Γράφημα 1.

9 Εφεύρεση, Καινοτομία και Διάχυση (Η τριλογία του Schumpeter) Εφεύρεση: Δημιουργία μιας ιδέας για να κάνεις ή να φτιαξεις κάτι (η κερδοφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα Καινοτομία: Νέο προϊόν/διαδικασία που έχει εμπορική αξία δηλ. επιτυχής ανάπτυξη εφευρέσεων Διάχυση: η διάδοση μιας νέας εφεύρεσης/καινοτομίας σε ολόκληρη την κοινωνία ή τουλάχιστον σε ένα κομμάτι της Χωρίς την διάχυση η καινοτομία δεν μπορεί ν αποδώσει το σύνολο των πλεονεκτημάτων της Η διάχυση μπορεί να θεωρηθεί και σαν θετική εξωτερικότητα

επιτυχής ανάπτυξη εφευρέσεων Διάχυση: η διάδοση μιας νέας εφεύρεσης/καινοτομίας σε ολόκληρη την κοινωνία ή τουλάχιστον σε ένα

10 Επιστήμονες, Γνώση και Τεχνολογία Επιστήμονες και Γνώση Ανακάλυψη Γνώσης μέσω της έρευνας Διάδοση της Γνώσης (Ανοιχτή Επιστήμη) Η Γνώση είναι δημόσιο αγαθό (μη ανταγωνιστικό στη χρήση) δημιουργώντας έτσι εξωτερικότητες Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Ινστιτούτα και μερικές μεγάλες(;) επιχειρήσεις Ίσως αποτελεί τη βάση για τις Τεχνολογικές Τεχνολογία Εφαρμογή της Γνώσης στην Παραγωγή Οι επιχειρήσεις έχουν σαν κίνητρο το κέρδος Ιδιωτικό αγαθό: Επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D), εσωτερίκευση (appropriation) και χρήσητ της πνευματικής ιδιοκτησίας

μεγάλες(;) επιχειρήσεις Ίσως αποτελεί τη βάση για τις Τεχνολογικές Τεχνολογία Εφαρμογή της Γνώσης στην Παραγωγή Οι επιχειρήσεις έχουν

11 Καινοτομία Προϊόντος και Διαδικασίας Καινοτομίες Προϊόντος Προϊόν που χρησιμοποιείται από καταναλωτές Φούρνοι μικροκυμμάτων, computers, κινητά τηλέφωνα Προϊόντα που χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις Εμπορευματοκιβώτια, computers, robots, κλπ Καινοτομίες Διαδικασίας Χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές Fast food, Αεροπορικά ταξίδια χαμηλού κόστους Χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις Γραμμές Συνασρμολόγησης (Αsembly lines), Software

Εμπορευματοκιβώτια, computers, robots, κλπ Καινοτομίες Διαδικασίας Χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές

12 Ορίζοντας της Καινοτομία Μπορεί να ορισθεί ως το νέο: Στην επιχείρηση Στην Αγορά (Κλάδο) Στον κόσμο Δεν υπάρχει γενική συμφωνία για ποιο από τα παραπάνω Δραστική (radical) vs Βαθμιαία (incremental) Δραστική(ατμός, μηχανή εσωτερικής καύσης, computers, internet) Βαθμιαία (σταθερές βελτιώσεις) Και οι δύο είναι σημαντικές για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης

Βαθμιαία (incremental) Δραστική(ατμός, μηχανή εσωτερικής καύσης, computers, internet)

13 Παραπέρα Ιδέες Μπορούμε να επεκτείνουμε την εισαγωγή : εξετάζοντας περισσότερα παραδείγματα συγκεκριμένων καινοτομιών, συμπεριλαμβανομένων και κάποιων διάσημων καινοτομιών κοιτάζοντας στο επίπεδο της χώρας/περιφέρειας/πόλης μας για να κάνουμε συγκρίσεις της καινοτομικότητας Έπισκοπώντας ζητήματα παραγωγικότητας, οικονοομικής ανάπτυξης κλπ

καινοτομιών κοιτάζοντας στο επίπεδο της χώρας/περιφέρειας/πόλης μας για να κάνουμε

14 Μικροοικονομικές Επιδράσεις της Καινοτομίας Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα slides θα μπορούσε να είναι μέρος της Εισαγωγής του μαθήματος ή μια χωριστή διάλεξη Μπορεί να επεκταθεί χρησιμοποιώντας υποδείγματα, συμπεριλαμβανομένων μαθηματικών προβλημάτων που αφορούν στις μεταβολές του αποθέματος καταναλωτή, το άριστο μέγεθος των επιδοτήσεων, τα δημόσια αγαθά κλπ

χρησιμοποιώντας υποδείγματα, συμπεριλαμβανομένων μαθηματικών προβλημάτων που αφορούν

15 Γράφημα 1.2 Η Καινοτομία στα πλαίσια της τέλεια Ανταγωνιστικής Αγοράς Price (p) Initial consumer surplus P 1 MC 1 =AC 1 P 2 MC 2 =AC 2 demand curve Q 1 Q 2 quantity (Q)

16 Γράφημα 1.3 Η καινοτομία στα πλαίσια του Μονοπωλίου Price (p) P 3 P 4 MC 1 =AC 1 MC 2 =AC 2 demand curve Q 3 Q 4 quantity (Q) marginal revenue (MR)

17 Γράφημα 1.4 Συνάρτηση Ζήτηση Νέου Προϊόντος Price (p) P 1 a b c d e MC 1 =AC 1 new demand curve Q 1 Q* quantity (Q) marginal revenue (MR)

18 Γράφημα 1.5 Η καινοτομία-προϊόντος μετατοπίζει μια ήδη υπάρχουσα συνάρτηση ζήτησης Price (p) p new D new p old D old MC=AC q old q new Quantity (q)

19 Καινοτομία και Αποτυχίες Αγοράς Η Καινοτομία σαν Δημόσιο Αγαθό Μη ανταγωνιστικό (Non-rival) και μη αποκλείσιμο (non-excludable) Εξωτερικότητες των καινοτομικών δραστηριοτήτων R&D αποτελέσματα διάχυσης (spillovers) Αδιαιρετότητες (Indivisibilities), Αβεβαιότητα (uncertainty), και αγορές κεφαλαίου Σταθερά κόστη, αβεβαιότητες Αντιμετωπίζονται αυτά από τις αγορές κεφαλαίου? Αγώνες πατεντών (Patent races) και αντιγραφή

(spillovers) Αδιαιρετότητες (Indivisibilities), Αβεβαιότητα (uncertainty), και αγορές κεφαλαίου Σταθερά

20 Η Χρήση των κινήτρων για την εφεύρεση και την Καινοτομία Δημόσια παροχή ενός Δημοσίου Αγαθού Παροχή σε κλειστές ομάδες (Club provision) ενός Τοπικού Δημόσιου Αγαθού Επιδοτήσεις κατά Pigou Ορισμός των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας Η αντίστροφη σχέση μεταξύ κινήτρων και μονοπωλιακής δύναμης

ενός Τοπικού Δημόσιου Αγαθού Επιδοτήσεις κατά Pigou Ορισμός των

21 Επιδοτήσεις για R&D

22 Ερωτήσεις για συζήτηση-μελέτη 1. Πως θα ξεχωρίζατε μια εφεύρεση από μια καινοτομία? 2. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά ενός δημοσίου αγαθού? Είναι όλη η νέα γνώση ένα δημόσιο αγαθό? 3. Τι είναι η θετική εξωτερικότητα? Σε τι διαφοροποιείται από το Δημόσιο Αγαθό? 4. Πως η καινοτομία δημιουργεί θετικές εξωτερικότητες? Γιατί αυτές συνιστούν πρόβλημα? 5. Ποιές είναι οι βασικές αποτυχίες της αγοράς που συνδέονται με την επένδυση σε καινοτομική δραστηριότητα? 6. Η δημιουργία δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας διευκολύνει ή δυσχεραίνει την ανάπτυξη αγορών για καινοτόμα προϊόντα και διαδικασίες?

Σχετικά έγγραφα

Οικονομικά της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας Ενότητα 1: Εισαγωγικά Στοιχεία και Βασικές Έννοιες

Οικονομικά της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας Ενότητα 1: Εισαγωγικά Στοιχεία και Βασικές Έννοιες Καθηγητής: Κώστας Τσεκούρας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Σκοποί