ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ 2 η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Διδάσκων Δρ. Καφετζόπουλος Δημήτριος

2 Μέρη διδακτικής ενότητας Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία Ανάπτυξη καινοτομίας εντός επιχείρησης Road map to innovation Πηγές προέλευσης καινοτομίας Παραδείγματα καινοτομίας Εφεύρεση και Καινοτομία Χρυσοί κανόνες για την καινοτομία Μέτρηση της Καινοτομίας Σκοπός της διδακτικής ενότητας Σκοπός αυτής της διδακτικής ενότητας είναι να εισαγάγει και να εξοικειώσει τους φοιτητές με την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη καινοτομίας στην επιχείρηση. Στόχος είναι να κατανοήσουν τις πηγές προέλευσης καινοτομίας την διαφορά με την εφεύρεση αλλά και να γνωρίσουν τρόπους μέτρησης της καινοτομίας.

3 Ανταγωνιστικότητα (1) Η ανταγωνιστικότητα εκφράζει το κατά πόσο το προϊόν μιας εταιρείας προτιμάται από τους καταναλωτές έναντι άλλων ανταγωνιστικών και εξασφαλίζει μερίδιο της αγοράς που επιτρέπει την επιβίωση και την ανάπτυξή της. Η ανταγωνιστικότητα ενός οποιουδήποτε προϊόντος εξαρτάται από το είδος του προϊόντος, την τιμή του, την ποιότητά του, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, την εξυπηρέτηση μετά την πώληση, την έγκαιρη εξυπηρέτηση της αγοράς κ.ά. Με άλλα λόγια, για να είναι ανταγωνιστική μια επιχείρηση θα πρέπει ο συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων από τις παραπάνω παραμέτρους να είναι καλύτερος από αυτόν που προσφέρουν οι ανταγωνιστές της ή να φαίνεται καλύτερος λόγω διαφήμισης, επωνυμίας κ.λπ..

4 Ανταγωνιστικότητα (2) Η ανταγωνιστικότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία. Για να κατορθώσει μια εταιρεία να προσφέρει κάτι διαφορετικό πρέπει να χρησιμοποιήσει νέα τεχνολογία ή να αξιοποιήσει υπάρχουσες τεχνολογίες με νέους τρόπους. Η διαφοροποίηση αυτή που αφορά τις τεχνολογικές ικανότητες μιας εταιρείας συνήθως επιτρέπει την απόκτηση και διατήρηση μακροπρόθεσμου ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Η διαφοροποίηση μπορεί να αφορά και τον τρόπο οργάνωσης, το μίγμα μάρκετινγκ της εταιρείας, την κατοχή συγκεκριμένων πόρων, το μέγεθος της εταιρείας κ.ά. Τα σχετικά πλεονεκτήματα όμως που προκύπτουν είναι συνήθως βραχυπρόθεσμα καθώς εύκολα αποτελούν αντικείμενο μίμησης.

5 Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Κάτι που μια εταιρεία κάνει καλύτερα από όλους τους ανταγωνιστές της Στόχος: Να έχεις βιώσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Προϋπόθεση είναι το πλεονέκτημα να: Εκτιμάται από τους πελάτες Μην μπορεί να αντιγραφεί από τους ανταγωνιστές

6 Ανάπτυξη καινοτομίας εντός επιχείρησης A) Δημιουργία τμήματος - Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) - Καινοτομίας (Innovation Department) - Ανάπτυξης νέων προϊόντων (New Product Development) Β) άνοιγμα του μοντέλου καινοτομίας και προς εργαζόμενους άλλων τμημάτων

7 Ανάπτυξη καινοτομίας με συνεργασίες Άνοιγμα μοντέλου καινοτομίας προς το εξωτερικό της επιχείρησης: A)Πελάτες B) Προμηθευτές C)Ανταγωνιστές D)Συμπληρωματικούς εταίρους

8 Road map to innovation (1) 1) Εντοπίστε και αναπτύξτε μια εξειδίκευση έντασης γνώσης η οποία θα πρέπει (τουλάχιστον εν μέρει) να αναπτύσσεται εντός επιχείρησης 2) Αναπτύξτε τυπικές και άτυπες διαδικασίες οι οποίες θα επιτρέπουν στην επιχείρηση να αναγνωρίζει εξωτερικές συμπληρωματικοτήτες. Αυτό θα επιτρέψει στην επιχείρηση i. να ενσωματώσει γνώσεις και ιδέες από το εξωτερικό περιβάλλον ii. να εντοπίσει άλλα επιχειρηματικά μοντέλα (business models) τα οποία θα φιλοξενήσουν σχέδια τα οποία δεν είναι συμβατά με το παρόν επιχειρηματικό μοντέλο 3) Δώστε προτεραιότητα σε καινοτόμα σχέδια (π.χ. ανάπτυξη νέου προϊόντος) τα οποία αναμένεται να αναπτύξουν γνώσεις οι οποίες έχουν μια συμπληρωματικότητα με την υφιστάμενη γνώση (σημείο 1)

9 Road map to innovation (2) 4) Εντοπίστε τους early adopters των καινοτόμων σχεδίων και προσπαθήστε να δημιουργήσετε αμοιβαία ωφέλιμες συνεργασίες (win to win) μαζί τους σε όσο πιο αρχικό στάδιο γίνεται 5) Κάθε ιδέα για καινοτομία μπορεί να πάρει την μορφή «επιχειρηματικής» ιδέας. Τοποθετηθείτε στρατηγικά (positioning) λαμβάνοντας υπόψη όλη την αλυσίδα αξίας προσδιορίζοντας πως θα ωφεληθεί ο τελικός χρήστης 6) Προσδιορίστε ένα επιχειρηματικό μοντέλο το οποίο είναι συμβατό με την επιχειρηματική στρατηγική και καθορίστε το «πόσο ανοικτό θα είναι». Με άλλα λόγια καθορίστε τον αριθμό και την «ένταση» των συνεργασιών αλλά και τον τρόπο διαχείρισης αυτών των συνεργασιών

10 Για ποιους λόγους είναι αναγκαία η καινοτομία (1) Η ανάγκη για καινοτομία υπαγορεύεται από παράγοντες όπως: οι τεχνολογικές βελτιώσεις. Η σύγχρονη τεχνολογία αναπτύσσεται με γρήγορο ρυθμό, συντομεύει το χρόνο που απαιτείται μεταξύ εφεύρεσης και εμπορικής εφαρμογής μιας νέας ιδέας και προσφέρει πάρα πολλές ευκαιρίες για καινοτομίες. Οι ενέργειες των ανταγωνιστών. Η επιχείρηση που δεν καινοτομεί διακινδυνεύει να δει τις πωλήσεις της να μειώνονται και οι καταναλωτές να στρέφονται σ ένα ανταγωνιστικό προϊόν που ικανοποιεί την ίδια ανάγκη με το δικό της, αλλά καλύτερα, γρηγορότερα ή φθηνότερα. Η ανταγωνιστικότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις καινοτομίες που αφορούν νέα προϊόντα και τρόπους παραγωγής ή βελτιώσεις όσων υπάρχουν.

11 Για ποιους λόγους είναι αναγκαία η καινοτομία (2) Η επιθυμία καταπολέμησης των αδυναμιών της επιχείρησης. Η προσπάθεια εκμετάλλευσης πλεονεκτημάτων που διαθέτει η επιχείρηση. Η στρατηγική της αγοράς (υπεράσπιση μεριδίου αγοράς, εγκατάσταση προγεφυρώματος σε αναπτυσσόμενη μελλοντική αγορά ή «κατάληψη» τμήματος της αγοράς πριν διεισδύσουν οι ανταγωνιστές της κ.λπ.) Οι μεταβαλλόμενες κοινωνικό οικονομικές συνθήκες και οι πολιτιστικές αξίες Η εμφάνιση νέων αναγκών (για παράδειγμα τα κλιματιστικά μηχανήματα που καλύπτουν τις ανάγκες που προέκυψαν από τις καιρικές μεταβολές κ.λπ.) Η ανάγκη αντιμετώπισης των πιέσεων που ασκούν στο κόστος παράγοντες όπως είναι η αύξηση στις τιμές των εισροών, η σπανιότητα κρίσιμων συντελεστών κ.λπ. Η επέκταση της επιχείρησης με νέα προϊόντα σε άλλους κλάδους της αγοράς (εγχώριας και διεθνούς) με σκοπό την ανάπτυξη της επιχείρησης και την αύξηση των κερδών της.

12 Καινοτομία και ανταγωνιστική στρατηγική (1) Οι πετυχημένες καινοτομίες προϋποθέτουν: Διαμόρφωση στρατηγικής ως προς τις κατευθύνσεις που θα επιδιώξει η επιχείρηση. Αυτές θα καθορίσουν τους στόχους, τα μέσα, τα πλαίσια μέσα στα οποία θα κινηθεί η προσπάθεια και τα κριτήρια έγκρισης ιδεών ή προτάσεων. Δημιουργική σκέψη για την παραγωγή πραγματικά πρωτότυπων καινοτομιών. Προγραμματισμό, ο οποίος θέτει τα πλαίσια μέσα στα οποία θα κινείται η δημιουργικότητα και ελέγχει τα «προϊόντα της δημιουργικής σκέψης ως προς την εφαρμοστικότητά τους (εμπορική βιωσιμότητα).

13 Καινοτομία και ανταγωνιστική στρατηγική (2) Η συνεχής καινοτομική προσπάθεια για νέα προϊόντα-υπηρεσίες ή νέες παραγωγικές διαδικασίες δημιουργούν ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε τρείς κρίσιμες περιοχές. Στην αξιολόγηση των πόρων όπου έχουμε ανάπτυξη δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης, εφαρμογή νέας τεχνολογίας, παραγωγικότητα πωλήσεων, παραγωγής κλπ. Νέες παραγωγικές επενδύσεις και επέκταση σε νέες αγορές ή της πελατειακής βάσης. Στην ανάπτυξη και ανανέωση του οργανισμού, με επενδύσεις και μεγέθυνση, ευκαιρίες, επαγγελματικής ανέλιξης για το ανθρώπινο δυναμικό, νέες προσλήψεις και αισιοδοξία, υψηλό φρόνημα και ηθικό. Στην επιχειρηματική επιτυχία με φήμη και προσέλκυση νέων πελατών, εικόνα δυναμικής επιχείρησης, προϊόντα διακριτά από του ανταγωνισμού, συνεχή ανάπτυξη και δυσχέρεια για των ανταγωνισμό να ακολουθήσει.

14 Πηγές προέλευσης καινοτομίας (1) Οι περισσότερες καινοτομίες προκύπτουν από μια συνειδητή, σκόπιμη αναζήτηση ευκαιριών καινοτομίας. Πιο συγκεκριμένα ο Drucker (1985) προσδιορίζει επτά πηγές ευκαιριών καινοτομίας. Οι πρώτες τέσσερις είναι τομείς των ευκαιριών που υπάρχουν μέσα σε μια επιχείρηση ή μια βιομηχανία και υπό αυτήν τη μορφή γίνονται «ορατές» κυρίως στους ανθρώπους που εργάζονται στη συγκεκριμένη επιχείρηση, βιομηχανία ή οργάνωση παροχής υπηρεσιών. Τρεις πρόσθετες πηγές ευκαιριών υπάρχουν έξω από μια επιχείρηση στο κοινωνικό και πολιτισμικό της περιβάλλον. Ας δούμε κάπως περισσότερο αναλυτικά παρακάτω τις διάφορες πηγές καινοτομίες μέσα και έξω από τις επιχειρήσεις, τους οργανισμούς και τις βιομηχανίες:

15 Πηγές προέλευσης καινοτομίας (2) Το απρόσμενο ή απροσδόκητο. Αναφέρεται στην ξαφνική, στην απρόσμενη επιτυχία. Είναι η λιγότερο ριψοκίνδυνη και συνάμα λιγότερο κοπιώδης. Είναι η ευκολότερη και απλούστερη μορφή ευκαιρίας καινοτομίας. Υποστηρίζει ότι οι απροσδόκητες επιτυχίες, οι απροσδόκητες αποτυχίες ή τα απροσδόκητα γεγονότα είναι παραγωγικές πηγές ευκαιριών καινοτομίας. Η δυσαρμονία. Αποτελεί μια αντίφαση ανάμεσα στο τι έπρεπε να συμβεί και τι συνέβη. Μπορεί να αποτελέσει σύμπτωμα κάποιας ευκαιρίας για καινοτομία. Συνήθως οι δυσαρμονίες εκδηλώνονται στα στατιστικά δεδομένα και τις ποιοτικές εκτιμήσεις που περιέχουν οι εκθέσεις που παίρνουν στα χέρια τους τα ανώτερα στελέχη μιας επιχείρησης. Η δυσαρμονία αποτελεί σύμπτωμα κάποιας αλλαγής και συνεπώς μιας καινοτόμου ευκαιρίας. Μια δυσαρμονία μέσα στη λογική ή το ρυθμό μιας διαδικασίας είναι μια δυνατότητα από την οποία οι ευκαιρίες καινοτομίας μπορούν να προκύψουν.

16 Πηγές προέλευσης καινοτομίας (3) Καινοτομία βασιζόμενη σε λειτουργική ανάγκη. Σε αντίθεση με την περίπτωση του απρόσμενου και την δυσαρμονία, η ανάγκη ξεκινάει από την δουλειά που πρέπει να γίνει. Είναι πολύ συγκεκριμένη και πολύ σαφής. Τελειοποιεί μια δουλειά που πρέπει να γίνει, μια διαδικασία, για να εκμεταλλευτεί μια καινούργια γνώση. Σε αντίθεση με την καινοτομία που βασίζεται στα απροσδόκητα περιστατικά ή τις δυσαρμονίες, οι ανάγκες διαδικασίας είναι πολύ συγκεκριμένες και αρχίζουν με την εκμετάλλευση μιας ανάγκης. Αλλαγές στη δομή του κλάδου της οικονομίας ή της αγοράς. Συχνά οι δομές της αγοράς είτε στις μεταποιητικές επιχειρήσεις είτε στον κλάδο των υπηρεσιών φαίνεται να παραμένουν σταθερές. Όταν κάτι αλλάξει στον κλάδο η επιχείρηση πρέπει να έχει την δυνατότητα αλλά και την ικανότητα να περάσει στην αντεπίθεση και να εκμεταλλευθεί την αλλαγή για να επιβιώσει ή και να πρωτοπορήσει.

17 Πηγές προέλευσης καινοτομίας (4) Δημογραφικά στοιχεία ή δημογραφικές αλλαγές. Αυτό αναφέρεται στις εξωτερικές για την επιχείρηση αλλαγές ως προς το μέγεθος, την ηλικία, την εκπαίδευση, τη σύνθεση και την γενικότερη δομή του πληθυσμού. Αυτές οι αλλαγές επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τις αποφάσεις για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που θα πρέπει να παραχθούν, να αγορασθούν και καταναλωθούν. Αλλαγές στις αντιλήψεις, στις διαθέσεις και στο νόημα. Το νόημα των δυο φράσεων το ποτήρι είναι μισοάδειο και το ποτήρι είναι μισογεμάτο διαφέρει σημαντικά και ως προς την διαδικασία αντίληψης και ως προς τις συνέπειες της. Η αλλαγή στην αντίληψη ενός στελέχους για το πώς δηλαδή να βλέπει το ποτήρι από μισό άδειο σε μισογεμάτο μπορεί να δημιουργήσει μεγάλες ευκαιρίες καινοτομία Νέα γνώση, επιστημονική και μη-επιστημονική. Η καινοτομία που βασίζεται στη γνώση διαφέρει από όλες τις άλλες καινοτομίες στα βασικά χαρακτηριστικά της. Είναι αυτή που προσελκύει τη δημοσιότητα, που φέρνει το χρήμα. Είναι αυτό που συνήθως εννοούν οι άνθρωποι όταν μιλούν για καινοτομία. Ανάμεσα στις καινοτομίες που έγραψαν ιστορία, αυτές που στηρίζονται στην γνώση βρίσκονται σε πιο ψηλά επίπεδα.

18 Πηγές καινοτόμων ιδεών Πελάτες Εργαζόμενοι Διανομείς Ανταγωνιστές Πηγές καινοτόμων Ιδεών R & D Σύμβουλοι Δημιουργική Σκέψη UNISTEP

19 Πηγή της Καινοτομίας UNISTEP

20 Πηγή της Καινοτομίας Rothwell (1994)

21 Πηγή της Καινοτομίας UNISTEP

22 Διαδικασία Διάδοσης Καινοτομιών

23 Το βασικό μοντέλο καινοτομίας

24 ΝΕΕΣ ΙΔΕΕΣ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ UNISTEP

25 Τι συμβαίνει με καινοτόμες ιδέες UNISTEP

26 Ακόμα και οι καλύτεροι κάνουν λάθη

27 UNISTEP

28 Τι είναι η Καινοτομία; UNISTEP

29 Παράδειγμα Καινοτομία με νέο προϊόν UNISTEP

30 Παράδειγμα - Καινοτομία με νέες μεθόδους: UNISTEP

31 Παράδειγμα Αποτυχημένη καινοτομία UNISTEP

32 Πόσες επιχειρήσεις καινοτομούν UNISTEP

33 Παραδείγματα UNISTEP

34 Εφεύρεση και Καινοτομία UNISTEP

37 Η επίδραση της καινοτομίας στην απόδοση της εταιρίας

38 Λόγοι που οδηγούν στη καινοτομία

39 Χρυσοί κανόνες για την καινοτομία

40 Χρυσοί κανόνες για την καινοτομία

41 Μέτρηση της Καινοτομίας με τις Δαπάνες για Ε&Α UNISTEP

42 Μέτρηση της Καινοτομίας με τις Ευρεσιτεχνίες

43 Μέτρηση της Καινοτομίας με Επισκόπηση UNISTEP

44 Μέτρηση της Καινοτομίας με Επισκόπηση UNISTEP

45 Βιβλιογραφία 1. Πιπερόπουλος, P., (2007), Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία & Business Clusters, Τμήμα Μάρκετινγκ και Διοίκησης Λειτουργιών, Πανεπιστημίου Μακεδονίας Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών. 2. Γκαγκάτσιος, Ι., Καινοτομία επιχειρηματικότητα επιχειρήσεις, Υ.Ε.Π.Θ. ΓΓΕΕ 3. Λιβιεράτος, Α. Στρατηγικές ανάπτυξης καινοτομίας, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, eclass. 4. Γωνιάδης, Η. ( 2016), Επιχειρηματικότητα, οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία, Εκδόσεις Διπλογραφία, Αθήνα Strorey, D., Greene, F. Χασσίδ, Ι. και Φαφαλίου, Ε. (2001), 5. Rothwell, Roy (1994) Towards the Fifth-generation Innovation Process, International Marketing Review, Volume 11, Number 1, pp. 7-31(25). 6. UNISTEP, Νέες ιδέες Καινοτομία, Κέντρο μεταφοράς Τεχνολογίας και Ανάπτυξης, Κρήτη

46 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ