Δηδαθηηθέο Τερληθέο. Επηκέιεηα θεηκέλνπ Ιωάλλα Μπέιινπ, Σρνιηθή Σύκβνπινο Πιεξνθνξηθήο Ν. Ιωαλλίλωλ & Άξηαο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δηδαθηηθέο Τερληθέο. Επηκέιεηα θεηκέλνπ Ιωάλλα Μπέιινπ, Σρνιηθή Σύκβνπινο Πιεξνθνξηθήο Ν. Ιωαλλίλωλ & Άξηαο"

Transcript

1 Δηδαθηηθέο Τερληθέο Έλα θείκελν βαζηζκέλν ζην επηκνξθσηηθφ πιηθφ ηνπ έξγνπ «Τινπνίεζε επηκφξθσζεο εθπαηδεπηηθψλ - επηκνξθσηψλ πιεξνθνξηθήο», Πάηξα, 2008, ( Επηκέιεηα θεηκέλνπ Ιωάλλα Μπέιινπ, Σρνιηθή Σύκβνπινο Πιεξνθνξηθήο Ν. Ιωαλλίλωλ & Άξηαο Ιωάλληλα, 2011

2 Δηδαθηηθέο Τερληθέο Ο φξνο «δηδαθηηθή ηερληθή» είλαη ζπλψλπκνο κε ηνπο φξνπο «ηερληθή δηδαζθαιίαο» ή «εθπαηδεπηηθή ηερληθή» θαη αθνξά ζε έλα παηδαγσγηθφ «εξγαιείν», ην νπνίν αμηνπνηείηαη ζην πιαίζην ησλ δηδαθηηθνκαζεζηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ κηαο ζηξαηεγηθήο θαη ραξαθηεξίδεη ηε δηδαθηηθή κνξθή ηεο δηδαζθαιίαο. Οη δηδαθηηθέο ηερληθέο δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα ζθεθηνχλ, λα γξάςνπλ, λα ζπδεηήζνπλ, λα ζρνιηάζνπλ θαη λα αζθεζνχλ αηνκηθά ή νκαδηθά. Κξίλεηαη ζθφπηκν λα ρξεζηκνπνηνχληαη ελαιιαθηηθά αλάινγα κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, ηηο ζπλζήθεο, ηηο απαηηήζεηο θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ, ψζηε λα επηηπγράλνληαη ηα βέιηηζηα καζεζηαθά απνηειέζκαηα θαη λα θηλεηνπνηείηαη/δηαηεξείηαη ην καζεζηαθφ ελδηαθέξνλ. Δπηπιένλ, ε αμηνπνίεζε πνιιαπιψλ δηδαθηηθψλ ηερληθψλ ζηε δηδαζθαιία ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο θαη ην ζηπι κάζεζεο ησλ καζεηψλ, δηεπξχλνληαο ηελ πξνζαξκνζηηθφηεηα ηνπο θαζψο εμαζθνχληαη ζε ελαιιαθηηθέο ζπλζήθεο κάζεζεο. Εηζήγεζε ή Δηάιεμε ή Μνλνινγηθή Παξνπζίαζε Η εηζήγεζε αθνξά ζηελ παξνπζίαζε πιεξνθνξηψλ ζε νξηζκέλν ρξφλν θαη σο ηερληθή δηδαζθαιίαο αληηκεησπίδεηαη ζήκεξα κε επηθχιαμε θαη ζθεπηηθηζκφ απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο (Σξηιηαλφο, 2004). Ο ελδνηαζκφο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο βαζίδεηαη ζην γεγνλφο φηη νη καζεηέο δε ζπκκεηέρνπλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, δελ θαιιηεξγνχλ ηελ θξηηηθή θαη ηε δεκηνπξγηθή ηνπο ηθαλφηεηα, θαη δε κπνξνχλ λα ζπδεηήζνπλ, λα δηαιερζνχλ θαη λα πξνβιεκαηηζηνχλ. Βέβαηα, έρεη ηα πιενλεθηήκαηα φηη: (α) θαζηζηά δπλαηή ηε κεηάδνζε ζπγθξνηεκέλσλ γλψζεσλ θαη ηελ αλάιπζε ελλνηψλ ζε ζρεηηθά ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα, (β) ε πξνεηνηκαζία θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ηεο είλαη επθνιφηεξε απφ άιιεο ηερληθέο, (γ) είλαη αλαγθαία γηα ηελ εηζαγσγή λέσλ ζεκάησλ, γηα ηνλ πξνβιεκαηηζκφ ησλ καζεηψλ θαη γηα ηελ θηλεηνπνίεζε ηνπ καζεηηθνχ ελδηαθέξνληνο, θαη (δ) νη καζεηέο ζπρλά αηζζάλνληαη αζθαιέζηεξα φηαλ απιψο παξαθνινπζνχλ παξά φηαλ πξνζπαζνχλ λα επεμεξγαζηνχλ απφςεηο ή δεηήκαηα κφλνη ηνπο ή κε άιινπο. Παξά ηελ αξλεηηθή ηεο αληηκεηψπηζε σο ηερληθή, ππάξρνπλ πεξηπηψζεηο ζηε δηδαζθαιία θαηά ηηο νπνίεο επηβάιιεηαη ε ρξήζε ηεο γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα (π.ρ. γλσζηνπνίεζε ησλ δηδαθηηθψλ ζηφρσλ, αλαθεθαιαίσζε ελλνηψλ, επηζήκαλζε παξαλνήζεσλ θαη δπζλφεησλ ζεκείσλ, θαζνδήγεζε ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο θ.ιπ). Γηα λα ζπγθξαηήζεη ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ θαη λα δηεπθνιχλεη ηελ επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ, ε εηζήγεζε ζα πξέπεη λα έρεη ινγηθή δνκή θαη εμέιημε (εηζαγσγή, θπξίσο ζέκα, ππνζέκαηα, επίινγνο, αλαθεθαιαίσζε, ζχλζεζε), ε νπνία λα είλαη θαηαλνεηή ζηνπο καζεηέο. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηελ παξνπζίαζε ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ ρσξίο λα ππεηζέξρεηαη ζε ιεπηνκέξεηεο (ην πνιχ 15 ιεπηά), λα πεξηέρεη πνιιά παξαδείγκαηα, θαη λα ππνζηεξίδεηαη κε ηε ρξήζε νπηηθναθνπζηηθψλ κέζσλ (π.ρ. δηαθάλεηεο, ζρεδηαγξάκκαηα). Σπδήηεζε ή δηάινγνο Ο δηάινγνο επηηξέπεη ηελ αληαιιαγή απφςεσλ κέζα ζηελ νκάδα ησλ καζεηψλ γχξσ απφ έλα ζέκα ή πξφβιεκα, κε ζηφρν ηελ παξαγσγή ζπκπεξαζκάησλ ή απνθάζεσλ. Η ιεηηνπξγία ηεο ζπδήηεζεο θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή θαζψο δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα πεξηγξάςνπλ, λα αμηνινγήζνπλ, λα αλαιχζνπλ ηηο δηδαρζείζεο έλλνηεο/ζέκαηα, λα παξαζέζνπλ ινγηθά επηρεηξήκαηα, λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ λνεηηθά, λα ζπκκεηάζρνπλ ελεξγά ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία, λα δηαπηζηψζνπλ ηελ αληίδξαζε ησλ άιισλ ζηηο ηνπνζεηήζεηο ηνπο θαη, ηέινο, λα έιζνπλ ζε επαθή κε ηνλ ηξφπν πνπ νη ζπκκαζεηέο ηνπο αληηιακβάλνληαη ηα πξάγκαηα (Μαηζαγγνχξαο, 2001). ην πιαίζην ηεο ζπδήηεζεο, ε επηθνηλσλία κεηαηξέπεηαη απφ δαζθαινκαζεηηθή ζε δηακαζεηηθή κε ηε ζπληνληζηηθή παξέκβαζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Ο δηακαζεηηθφο δηάινγνο κπνξεί λα απνδεηρζεί άγνλνο, αλ νη καζεηέο δελ έρνπλ αλαπηχμεη ζηάζεηο, φπσο επξχηεηα αληίιεςεο θαη ζεβαζκφο γηα ηηο απφςεηο ησλ άιισλ, θαη θαιιηεξγήζεη δεμηφηεηεο πνπ αθνξνχλ ζηελ άζθεζε θξηηηθήο ζηηο απφςεηο ησλ άιισλ θαη δηαιεθηηθήο παξέκβαζεο γηα ηελ αληαιιαγή απφςεσλ θαη πξνβιεκαηηζκψλ. Δπίζεο, κπνξεί λα εθθπιηζηεί ζε κηα αηέξκνλε ζπδήηεζε ή ζε κηα παξάζεζε 2

3 παξάιιεισλ κνλνιφγσλ, αλ δε ζίγνληαη νπζηαζηηθά πξνβιήκαηα ή αλ νη καζεηέο δελ έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα παξαθνινπζήζνπλ ηηο απφςεηο πνπ εθθξάδνληαη. Ο εθπαηδεπηηθφο, πξνθεηκέλνπ λα παξέκβεη ζην δηακαζεηηθφ δηάινγν, κπνξεί λα δεηήζεη απφ ηνπο καζεηέο λα δηαηππψζνπλ ηελ άπνςή ηνπο, λα εμεγήζνπλ ην ζπιινγηζκφ ηνπο, λα εξκελεχζνπλ ηηο απφςεηο άιισλ, λα δηαζαθελίζνπλ θαη λα αλαδηαηππψζνπλ ηηο ζέζεηο ηνπο, λα εληνπίζνπλ αλαθνινπζίεο θαη αληηθάζεηο, θ.ιπ. Βαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζην πιαίζην ηεο δηακαζεηηθήο επηθνηλσλίαο είλαη: ν ζπληνληζκφο ηεο ζπδήηεζεο, ε εμάζθεζε ησλ καζεηψλ, ε αμηνπνίεζε ησλ καζεηηθψλ ηδεψλ θαη ε αλαθεθαιαίσζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ (Μαηζαγγνχξαο, 2001). Ο εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα θαηεπζχλεη δηαθξηηηθά ηε ζπδήηεζε, λα ελζαξξχλεη ηνπο καζεηέο φρη κφλν λα εθζέηνπλ ηηο απφςεηο ηνπο αιιά θαη λα θξίλνπλ ηηο απφςεηο ησλ ζπλνκηιεηψλ ηνπο θαζψο θαη λα έξρνληαη ζε αληηπαξάζεζε κεηαμχ ηνπο εθθξάδνληαο ινγηθά επηρεηξήκαηα. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα δηεπθνιχλεη ηε ζπδήηεζε ψζηε λα είλαη δπλαηή ε εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Βαζηθέο ελέξγεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απνηεινχλ ε παξνρή δηεπθξηλήζεσλ ζηελ αξρή ηεο ζπδήηεζεο γηα ηε δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζεζεί (ρξνληθή δηάξθεηα, ζηάδηα, κεζνδνινγία) θαη ε ζχλδεζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ κε ηνπο ζηφρνπο ηεο δηδαζθαιίαο ζην ηέινο ηεο ζπδήηεζεο. Εξωηαπνθξίζεηο Οη εξσηαπνθξίζεηο απνηεινχλ βαζηθφ ζηνηρείν ελφο δηαιφγνπ θαη ε πνηφηεηά ηνπο θαζνξίδεη ηελ επηηπρία ηεο ζπδήηεζεο. Πξψηνο πνπ ζηήξημε ζεσξεηηθά ηε ρξήζε ησλ εξσηαπνθξίζεσλ ήηαλ ν σθξάηεο κε ηε «καηεπηηθή» κέζνδν. Η εξψηεζε ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο επεξεάδεη ηελ απάληεζε θαη θαη επέθηαζε ηελ επηηπρία ηεο ζπδήηεζεο. Γηα ην ιφγν απηφ, ελδεηθηηθά ραξαθηεξηζηηθά εχζηνρσλ εξσηήζεσλ είλαη ηα αθφινπζα (Σξηιηαλφο, 2004): (α) ζαθήλεηα & θπζηθφηεηα: δηαηχπσζε κε αθξίβεηα ησλ ζεκείσλ πνπ ζα απαληήζνπλ νη καζεηέο θαη ρξήζε ιέμεσλ πνπ είλαη θαηαλνεηέο απφ ηνπο καζεηέο, (β) ζπληνκία & πεξηεθηηθφηεηα: κηα εξψηεζε ζα πξέπεη λα δηαηππψλεηαη ζχληνκα ψζηε λα ζπγθξαηείηαη εχθνια θαη ζα πξέπεη λα αλαθέξεηαη ζηα νπζηψδε ζηνηρεία ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο δηδαζθαιίαο, (γ) ζθνπηκφηεηα: ζα πξέπεη λα ζηνρεχεη πάληνηε ζε θάπνην ζηφρν, (δ) ζπλέρεηα: ζα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη πάληνηε ε αιιεινπρία ζηηο εξσηήζεηο ψζηε λα ππάξρεη κηα ινγηθή ζπλέρεηα, θαη (ε) κέηξηαο δπζθνιίαο & πξφθιεζε ηεο ζθέςεο: κηα εξψηεζε δε ζα πξέπεη λα είλαη νχηε πνιχ εχθνιε νχηε πνιχ δχζθνιε θαη ζα πξέπεη λα πξνθαιεί ηνπο καζεηέο λα ζθεθηνχλ, λα ζπδεηήζνπλ θαη λα θαηαιήμνπλ ζε θάπνηα ζπκπεξάζκαηα. Οη εξσηαπνθξίζεηο ζπλήζσο ζπλδπάδνληαη κε ηελ πξαθηηθή άζθεζε ή ηελ εηζήγεζε, γεγνλφο πνπ πξνζδίδεη πνηθηιία θαη ελδηαθέξνλ ζηε δηδαθηηθή δηαδηθαζία. Οη εξσηήζεηο πνπ ππνβάιινληαη ζπλήζσο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ απνηεινχλ ζήκεξα ην θχξην ζηνηρείν θάζε δηδαζθαιίαο. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη ην 80% ηνπ ζρνιηθνχ ρξφλνπ αθηεξψλεηαη ζε εξσηαπνθξίζεηο, απφ ηηο νπνίεο νη εξσηήζεηο αλάθιεζεο ζηε κλήκε θαηαιακβάλνπλ ην 70-80% ηνπ ζπλφινπ ησλ εξσηήζεσλ, ελψ νη εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζε γεληθεχζεηο θαη ζπκπεξάζκαηα κφλν ην 20-30% (Σξηιηαλφο, 2004). Δλδεηθηηθνί ιφγνη ζηνπο νπνίνπο νθείιεηαη ε ζπρλή ρξήζε ησλ εξσηαπνθξίζεσλ ζηε δηδαζθαιία είλαη: (α) δηεγείξνπλ ην ελδηαθέξνλ θαη ελζαξξχλνπλ ηελ πεξηέξγεηα θαη ηελ πξνζνρή ησλ καζεηψλ, (β) βνεζνχλ ζηελ θαηαλφεζε, αλαθεθαιαίσζε θαη εκπέδσζε ηνπ καζήκαηνο, (γ) νη απαληήζεηο ησλ καζεηψλ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα πεξηζζφηεξε εκβάζπλζε ζην ζέκα, (δ) δεκηνπξγνχλ θιίκα επηθνηλσλίαο θαη ζπκκεηνρήο, θαη (ε) ν εθπαηδεπηηθφο δηαπηζηψλεη ην βαζκφ θαηαλφεζεο θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ σο πξνο ην αληηθείκελν ηεο κάζεζεο. Η έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ εξσηαπνθξίζεσλ ζηε δηδαζθαιία έρεη δείμεη φηη (Σξηιηαλφο, 2004): (α) δε ζα πξέπεη λα ππνβάιινληαη εξσηήζεηο ησλ νπνίσλ ε απάληεζε πεξηνξίδεηαη ζε έλα «λαη» ή «φρη» ή εξσηήζεηο ηνπ ηχπνπ «Σν θαηαιάβαηε;», «Θέιεη θαλείο λα ξσηήζεη θάηη;», (β) απαηηείηαη αξθεηφο ρξφλνο γηα ηελ νξζή εθαξκνγή ηνπο, κπνξεί λα ππάξρνπλ παξεκβάζεηο εθηφο ζέκαηνο θαη δελ είλαη απηνλφεην φηη ζπκκεηέρνπλ φινη ζηε ζπδήηεζε, (γ) ν εθπαηδεπηηθφο δε ζα πξέπεη λα δίλεη ν ίδηνο ηελ απάληεζε ή λα δηαθφπηεη ηελ απάληεζε θάπνηνπ καζεηή γηα λα ηελ νινθιεξψζεη ή γηαηί είλαη ιαλζαζκέλε, αιιά ρξεζηκνπνηψληαο βνεζεηηθέο εξσηήζεηο, ζα πξέπεη λα θαζνδεγήζεη ην καζεηή ζηνπο επηζπκεηνχο ζηφρνπο, (δ) νη εξσηήζεηο ζα πξέπεη λα παξνπζηάδνπλ ινγηθή ζπλέρεηα, λα πξνσζνχλ ηνλ πξνβιεκαηηζκφ, ηελ 3

4 έθθξαζε θαη ηελ θξηηηθή ζθέςε, θαη (ε) ζα πξέπεη λα ελζαξξχλεηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, ε δηαηχπσζε εξσηήζεσλ απφ ηνπο καζεηέο. Χηνλνζηηβάδα Η ηερληθή ηεο ρηνλνζηηβάδαο, φπσο θαη ηεο ζπδήηεζεο, απνζθνπεί ζηελ αληαιιαγή απφςεσλ κε ζηφρν ηελ πξνψζεζε θαη δηεχξπλζε ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ γχξσ απφ έλα ζέκα. ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο, αξρηθά απνθαζίδεηαη απφ ηνπο καζεηέο ην ζέκα πξνο επεμεξγαζία. ηε ζπλέρεηα, θάζε καζεηήο, αηνκηθά, ζρνιηάδεη γξαπηά ην ζέκα θαη ζπγθξίλεη ηα ζρφιηα ηνπ κε εθείλα ηνπ ζπκκαζεηή ηνπ, εληνπίδνληαο θνηλά ζεκεία, δηαθνξέο, ζεκεία πνπ ρξήδνπλ ζπκπιήξσζε θ.ιπ. Η δξαζηεξηφηεηα επαλαιακβάλεηαη κέζα ζε νκάδεο πεξηζζφηεξσλ αηφκσλ θαη νη απφςεηο ηεο νκάδαο παξνπζηάδνληαη ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο, φπνπ γίλεηαη ε ζχλζεζε ησλ απφςεσλ θαη εμάγνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα. Ο ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ εθαξκνγή ηεο ηερληθήο είλαη ζρεηηθά κηθξφο θαη δελ επλννχληαη νη παξεκβάζεηο εθηφο ζέκαηνο. Καηαηγηζκόο ηδεώλ Η ηερληθή ηνπ θαηαηγηζκνχ ηδεψλ (brainstorming) αθνξά ζηελ εμέηαζε ελφο ζέκαηνο ή κηαο έλλνηαο κέζσ ηεο ελζάξξπλζεο/ππνθίλεζεο ησλ καζεηψλ λα πξνβνχλ ζε ειεχζεξε, απζφξκεηε έθθξαζε ηδεψλ. ηφρνο είλαη ε ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζηε δηεξεχλεζε ηνπ ζέκαηνο κε φπνηα απζφξκεηε ηδέα ή πξφηαζε έρνπλ. ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθήο, ν εθπαηδεπηηθφο αξρηθά ζέηεη έλα θαηάιιειν εξψηεκα κε ζηφρν λα πξνβιεκαηίζεη ηνπο καζεηέο θαη λα δηεγείξεη ηε ζθέςε θαη ηε θαληαζία ηνπο. ηε ζπλέρεηα, νη καζεηέο εθθξάδνπλ ηηο απφςεηο/ηδέεο ηνπο θαη ν εθπαηδεπηηθφο ηηο θαηαγξάθεη ζηνλ πίλαθα. ηε ζπγθεθξηκέλε θάζε, δελ πξαγκαηνπνηείηαη θξηηηθή ησλ ηδεψλ πνπ παξνπζηάδνληαη. ε επφκελε θάζε, νη καζεηέο θαινχληαη λα επεμεγήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο ηδέεο θαη λα θξίλνπλ απηέο ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο κε ζηφρν ηελ απνθάιπςε ησλ πνιιαπιψλ πηπρψλ ηνπ ζέκαηνο θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ησλ γλψζεσλ ηνπο. Δπίζεο, κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ηαμηλφκεζε θαη θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ηδεψλ ή θαη δηάηαμή ηνπο αλάινγα κε ην βαζκφ ελδηαθέξνληνο ησλ καζεηψλ. Ο θαηαηγηζκφο ηδεψλ είλαη πνιχ ρξήζηκε ηερληθή ζε δηαδηθαζίεο επίιπζεο πξνβιεκάησλ, γηα ηελ εηζαγσγή ελφο λένπ ζέκαηνο/έλλνηαο, γηα ηελ αλάθιεζε θάπνησλ ζεκάησλ πνπ ήδε γλσξίδνπλ νη καζεηέο θαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ηνπ καζήκαηνο. ην πιαίζην εθαξκνγήο ηνπ θαηαηγηζκνχ ηδεψλ, ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα ελζαξξχλεη ηε ζπκκεηνρή θαη ηε δεκηνπξγηθή έθθξαζε φισλ ησλ καζεηψλ, ηε ζπλεξγαζία θαη ηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο θαζψο θαη λα αμηνπνηεί ηελ εκπεηξία ησλ καζεηψλ. Βαζηθέο ελέξγεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη: (α) λα πιεξνθνξήζεη εγθαίξσο ηνπο καζεηέο γηα ην ζέκα πνπ ζα δηαπξαγκαηεπηνχλ ψζηε λα ππάξρεη αξθεηφο ρξφλνο λα ζθεθηνχλ, (β) λα θξνληίζεη γηα ηελ εχθνιε θαηαγξαθή ησλ ηδεψλ ησλ καζεηψλ (π.ρ. ζηνλ πίλαθα, ζε πίλαθα αλαθνηλψζεσλ, ζε νζφλε ππνινγηζηή πνπ πξνβάιιεηαη ζε φιε ηελ ηάμε θ.ιπ.), θαη (γ) λα δηεγείξεη ηε θαληαζία ησλ καζεηψλ κε ρξήζε πεξηνδηθψλ, βηβιίσλ, ηζηνζειίδσλ θ.ιπ. Επίδεημε Η ηερληθή ηεο επίδεημεο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ηελ απφθηεζε πξαθηηθψλ γλψζεσλ, είλαη ζπλήζσο αθαηάιιειε γηα ηε δηδαζθαιία ζεσξεηηθψλ ζεκάησλ/ελλνηψλ θαη ζπλδπάδεηαη κε ηελ αμηνπνίεζε άιισλ ηερληθψλ, φπσο ηεο εηζήγεζεο, ηεο ζπδήηεζεο θαη ησλ εξσηαπνθξίζεσλ. ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο επίδεημεο, νη καζεηέο καζαίλνπλ, παξαηεξψληαο αξρηθά ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα εθηειεί ή λα παξνπζηάδεη κηα πξάμε θαη ζηε ζπλέρεηα επαλαιακβάλνπλ νη ίδηνη, κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ, ηελ πξάμε πνπ πξνεγνχκελα εθηειέζηεθε απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. ηελ επίδεημε, ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπλίζηαηαη λα είλαη θπξίαξρνο κφλν θαηά ην αξρηθφ ζηάδην ζην νπνίν ν ίδηνο ππνδεηθλχεη ζπζηεκαηηθά πψο πξαγκαηνπνηείηαη ε ζπγθεθξηκέλε πξάμε. ηε ζπλέρεηα, ν ξφινο ηνπ κεηαθέξεηαη πξννδεπηηθά ζηνπο καζεηέο, νη νπνίνη κεηά ηελ παξαηήξεζε, εξεπλνχλ θαη δηεμάγνπλ ηελ 4

5 αληίζηνηρε πξάμε. Κξίλεηαη ζεκαληηθφ λα εμαζθαιίδεηαη ν αλαγθαίνο ρξφλνο θαη ρψξνο έηζη ψζηε φινη νη καζεηέο λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εμαζθεζνχλ. Η επίδεημε απνηειεί κηα ρξήζηκε ηερληθή, θαζψο: (α) ε κάζεζε επηηπγράλεηαη κέζα απφ ηελ πξάμε, (β) ζπκπιεξψλεη θαη ππνζηεξίδεη ηελ εθαξκνγή άιισλ ηερληθψλ δηδαζθαιίαο, (γ) ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο, νη καζεηέο ζρεκαηίδνπλ πιήξεηο θαη ζαθείο παξαζηάζεηο θαζψο παξνπζηάδνληαη νη νξζέο θαη νη ιαζεκέλεο πξάμεηο, νη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο θαη νη δηαδηθαζίεο, θαη (δ) εμαζθαιίδεηαη ε ελεξγνπνίεζε φισλ ησλ καζεηψλ θαη θηλεηνπνηείηαη ην ελδηαθέξνλ ηνπο (Γηαλλνχιεο, 1993). Όκσο, δελ πξνσζείηαη ε επηθνηλσλία θαη ε πξσηνβνπιία, πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη ε χπαξμε θαηάιιεινπ εμνπιηζκνχ πνπ ζπρλά είλαη αξθεηά δαπαλεξφο, ε απηελέξγεηα ηνπ καζεηή πεξηνξίδεηαη θαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ είλαη θαηεπζπλφκελε θαη ηα απνηειέζκαηα δελ είλαη ζεηηθά φηαλ ν αξηζκφο ησλ καζεηψλ είλαη κεγάινο. Πξαθηηθή άζθεζε ηφρνο ηεο πξαθηηθήο άζθεζεο είλαη ε ζχλδεζε ηεο ζεσξίαο κε ηελ πξάμε θαη ε ελεξγνπνίεζε ησλ καζεηψλ. ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο, νη καζεηέο θαινχληαη αηνκηθά ή ζπιινγηθά λα εθπνλήζνπλ κηα δξαζηεξηφηεηα (π.ρ. επεμεξγαζία ελφο ζέκαηνο, επίιπζε ελφο πξνβιήκαηνο, πξαγκαηνπνίεζε ελφο πεηξάκαηνο) πνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, κε ηε βνήζεηα θαη ηελ θαζνδήγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Μέζα απφ ηελ πξαθηηθή άζθεζε δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα κάζνπλ «θάλνληαο» (learning by doing) θαη απμάλεηαη ε απηνπεπνίζεζε ηνπο κεηά ηελ επηηπρή νινθιήξσζε ηεο άζθεζεο/δξαζηεξηφηεηαο. Η εθαξκνγή ηεο πξαθηηθήο άζθεζεο δελ απαηηεί πνιχ ρξφλν, φκσο απαηηεί πξνζεθηηθή πξνεηνηκαζία θαη επνπηεία απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη δε δίλεη πάληνηε ηε δπλαηφηεηα γηα ιεπηνκεξή εμέηαζε ελφο ζέκαηνο, φπσο άιιεο ηερληθέο (π.ρ. κειέηε πεξίπησζεο). Μπνξεί λα ζπλδπαζηεί κε ηελ εθαξκνγή άιισλ ηερληθψλ, φπσο ηεο εηζήγεζεο, ηεο ζπδήηεζεο, ηεο ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο θαη ησλ εξσηαπνθξίζεσλ. Σν πιαίζην εθπφλεζεο ηεο άζθεζεο/δξαζηεξηφηεηαο ζα πξέπεη λα είλαη ζαθέο ζηνπο καζεηέο θαη λα δίλνληαη, κέζσ ελφο θχιινπ εξγαζίαο, νδεγίεο ζρεηηθά κε ην ηη πξέπεη λα θάλνπλ νη καζεηέο, ζε πνηα εξσηήκαηα πξέπεη λα απαληήζνπλ, πνηεο πεγέο λα ρξεζηκνπνηήζνπλ, πφζν ρξφλν έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο, θ.ιπ. Οκάδεο εξγαζίαο ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο ηερληθήο ησλ νκάδσλ εξγαζίαο, νη καζεηέο θαηαλεκεκέλνη ζε νκάδεο, αληαιιάζζνπλ εκπεηξίεο, εθπνλνχλ δξαζηεξηφηεηεο/αζθήζεηο, επηιχνπλ πξνβιήκαηα, θαηαιήγνπλ ζε ζπκπεξάζκαηα, εθηεινχλ πεηξάκαηα, θιπ κε ζηφρν ηελ θαιιηέξγεηα δεμηνηήησλ ζπλεξγαζίαο θαη επηθνηλσλίαο θαη ηελ πιεξέζηεξε επεμεξγαζία ηνπ εμεηαδφκελνπ ζέκαηνο. Η εξγαζία ζε νκάδεο ελζαξξχλεη ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή θαη αλαπηχζζεη ηε δηακαζεηηθή επηθνηλσλία, ηελ ειεχζεξε έθθξαζε ηδεψλ θαη ηελ απζφξκεηε αληαιιαγή απφςεσλ. Οη καζεηέο καζαίλνπλ λα αιιεινβνεζνχληαη θαη θαιιηεξγνχληαη θνηλσληθέο αξεηέο, φπσο ε επγέλεηα, ν αιιεινζεβαζκφο θ.ιπ. Ο αξηζκφο ησλ κειψλ ηεο νκάδαο δε ζα πξέπεη λα είλαη κεγάινο θαη νη νκάδεο κπνξεί λα έρνπλ νκνηνγελή ή αλνκνηνγελή ζχλζεζε φζνλ αθνξά ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ (π.ρ. εκπεηξίεο, γλψζεηο, θχιν, θιπ), αλάινγα κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ. Ο εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα εκπηζηεχεηαη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ καζεηψλ λα νινθιεξψζνπλ ην έξγν πνπ έρνπλ αλαιάβεη, λα πξνσζεί ηελ αλάπηπμε πξσηνβνπιηψλ, λα παξαθνινπζεί ην έξγν ησλ νκάδσλ ηελ ψξα εξγαζίαο ηνπο, λα παξέρεη κε ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα νδεγίεο ζηνπο καζεηέο ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν εξγαζίαο ηνπο θαη ηέινο λα ζπληνλίδεη ην ηειηθφ ζηάδην ηεο εξγαζίαο πνπ αθνξά ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Παηρλίδη ξόιωλ Σν παηρλίδη ξφισλ απνηειεί κηα ηδηαίηεξα ρξήζηκε ηερληθή γηα ηε δηδαζθαιία επηζηεκνληθψλ ελλνηψλ, ζην πιαίζην ηεο νπνίαο κηα νκάδα καζεηψλ αλαιακβάλεη ηελ αλαπαξάζηαζε κηαο ιεηηνπξγίαο ή ελφο γεγνλφηνο. 5

6 Σν παηρλίδη ξφισλ ζπλδπάδεη ηελ ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ κε ηε ζπλεξγαηηθή θαη βησκαηηθή κάζεζε ζην πιαίζην κηαο δξαζηεξηφηεηαο πνπ απεηθνλίδεη κηα πξαγκαηηθή θαηάζηαζε. Οη καζεηέο ελζαξξχλνληαη λα εκπιαθνχλ θπζηθά θαη λνεηηθά ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο, λα εθθξάζνπλ ηηο αληηιήςεηο ηνπο κέζα ζε έλα αζθαιέο επηζηεκνληθφ πιαίζην θαη λα νηθνδνκήζνπλ ηε γλψζε ηνπο ζε δχζθνιεο, αθεξεκέλεο θαη ζχλζεηεο έλλνηεο ηεο επηζηήκεο (Taylor, 1987). ην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθήο, νη καζεηέο θαινχληαη λα ππνδπζνχλ ζπγθεθξηκέλνπο ξφινπο πνπ ζπλδένληαη κε κηα εμεηαδφκελε θαηάζηαζε, κε ζηφρν κέζα απφ ην βίσκα λα θαηαλνήζνπλ βαζχηεξα ηφζν ηελ θαηάζηαζε φζν θαη ηηο αληηδξάζεηο ηνπο απέλαληη ηεο. Σν παηρλίδη ξφισλ πξνυπνζέηεη ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αμηνπνίεζε φισλ ησλ εθθξαζηηθψλ κέζσλ ηνπ αηφκνπ. Κξίζηκνο είλαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, σο εκςπρσηή πνπ εκπλέεη θαη θαζνδεγεί ηνπο καζεηέο ζε φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηνπο θξίλεη θαιφπηζηα ψζηε λα δηνξζψζνπλ ηα ιάζε θαη ηηο παξαιείςεηο ηνπο. Δπίζεο, πξηλ απφ ηελ αλάζεζε ησλ ξφισλ θξίλεηαη ζθφπηκν λα πξνεγεζεί ζπδήηεζε κε ηνπο καζεηέο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ θαη ηελ αλαγθαηφηεηα ηνπ θάζε ξφινπ. Σν παηρλίδη ξφισλ έρεη αμηνπνηεζεί σο ηερληθή δηδαζθαιίαο ζε καζήκαηα Πιεξνθνξηθήο γηα ηε δηδαζθαιία ελλνηψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ αλαπαξάζηαζε ιεηηνπξγίαο ινγηθψλ ππιψλ (Jones, 1987), ζηελ αλαδξνκή (Dorf, 1992), ζηνλ αιγφξηζκν ηαμηλφκεζεο ησλ ζηνηρείσλ ελφο κνλνδηάζηαηνπ πίλαθα (Καλίδεο, 2005), θ.ά. Δλδεηθηηθφ παξάδεηγκα αμηνπνίεζεο ηνπ ζηε δηδαζθαιία ηνπ αιγφξηζκνπ ηαμηλφκεζε θπζαιίδαο δίλεηαη απφ ηελ νκάδα Γξεγνξηάδνπ (Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008). Η ρξήζε ηεο ηερληθήο παηρλίδη ξφισλ ζηε δηδαζθαιία (α) εληζρχεη ηελ ελεξγή ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ, δίλνληαο πεξηζζφηεξε έκθαζε ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηεο γλψζεο παξά ζην ηειηθφ απνηέιεζκα, (β) ελζαξξχλεη ηε ζπλεξγαζία ησλ καζεηψλ, (γ) παξέρεη έλα αζθαιέο πεξηβάιινλ πνπ αλαπαξηζηά πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο, φπνπ νη καζεηέο κπνξνχλ λα εθαξκφζνπλ ηηο ζεσξεηηθέο έλλνηεο πνπ έρνπλ δηδαρζεί, (δ) επηηξέπεη ζηνπο καζεηέο λα αλαγλσξίζνπλ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά κηαο δηαδηθαζίαο θαη λα αληηιεθζνχλ ηηο δηαθνξέο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε δηεμαγσγή κηαο δξαζηεξηφηεηαο, φηαλ αιιάδνπλ ηα αξρηθά δεδνκέλα, (ε) παξέρεη άκεζε αλαηξνθνδφηεζε ζηηο δπζθνιίεο θαη ζηηο παξαλνήζεηο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο, (ζη) δελ απαηηεί ηε ρξήζε εηδηθνχ εμνπιηζκνχ, θαη (δ) απνηειεί έλα επράξηζην ηξφπν κάζεζεο. Όκσο, απαηηεί κεγάιν ρξφλν πξνεηνηκαζίαο πξνθεηκέλνπ λα νδεγήζεη ζε ζεηηθά απνηειέζκαηα, ππάξρεη εμάξηεζε ηνπ απνηειέζκαηνο απφ ηελ ηθαλφηεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ησλ καζεηψλ θαη είλαη πηζαλφ λα νδεγήζεη ζε ππέξ-απινπνίεζε ζχλζεησλ θαηαζηάζεσλ, λα κεηαηξέςεη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο ζε απιφ παηρλίδη θαη λα παξνπζηαζηνχλ πξνβιήκαηα απνζπληνληζκνχ ηεο ηάμεο. Η εθαξκνγή ηνπ παηρληδηνχ ξφισλ ζηε δηδαθηηθή πξάμε πεξηιακβάλεη ηξία ζηάδηα: (α) Πξνεηνηκαζία ηεο δξαζηεξηφηεηαο: αθνξά ζηνλ εθπαηδεπηηθφ. Δθηφο απφ ηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο πνπ ζα αλαπαξαζηαζεί κε ην παηρλίδη ξφισλ, πεξηιακβάλεη έλα πιήζνο ελεξγεηψλ, φπσο (i) θαζνξηζκφο δηδαθηηθψλ ζηφρσλ, (ii) πνηνο ζα είλαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, (iii) πφζνο ρξφλνο ζα δηαηεζεί γηα ην παηρλίδη, (iv) πνηνο ρψξνο ζα ρξεζηκνπνηεζεί, (v) γεληθφ πιαίζην ηεο δξαζηεξηφηεηαο, θαη (vi) εηδηθνί ξφινη ησλ καζεηψλ. Αλάινγα κε ην βαζκφ ειεπζεξίαο ηεο δξαζηεξηφηεηαο γξάθνληαη αλαιπηηθέο νδεγίεο γηα θάζε ξφιν θαζψο θαη γηα ην πιαίζην δηεμαγσγήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Κάζε καζεηήο πξέπεη λα έρεη έλα ζπγθεθξηκέλν ξφιν θαη έλα ηδηαίηεξν ζηφρν λα εθπιεξψζεη. Ο εθπαηδεπηηθφο ζπκκεηέρεη κε πιήξσο θαζνξηζκέλεο ελέξγεηεο, ηδηαίηεξα ζηα αξρηθά ζηάδηα, ελψ ε ζπκκεηνρή ηνπ κπνξεί λα απνηειέζεη αλαζηαιηηθφ παξάγνληα ζε δξαζηεξηφηεηεο κε κεγάιν βαζκφ ειεπζεξίαο. ε θάζε πεξίπησζε ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα πξνβιέςεη έλαλ ηξφπν δηαθνπήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ πεξίπησζε πνπ απηή νδεγεζεί ζε αδηέμνδν. (β) Δθηέιεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο: πξαγκαηνπνηείηαη ε αλάζεζε ξφισλ ζε ζπγθεθξηκέλνπο καζεηέο. Η ζπκκεηνρή ησλ καζεηψλ ζα πξέπεη λα είλαη εζεινληηθή θαη ν εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα έρεη ηελ επζχλε επηινγήο ησλ θαηάιιεισλ καζεηψλ θαη ηελ αληηζηνίρηζε ηνπο κε ηνπο ξφινπο πνπ απαηηεί ε δξαζηεξηφηεηα. Πξηλ απφ ηελ εθηέιεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ζα πξέπεη ν εθπαηδεπηηθφο κε κηα ζχληνκε δηδαζθαιία ή κε εξσηήζεηο λα ζέζεη ζηνπο ζπκκεηέρνληεο θαη ζηνπο ζεαηέο-παξαηεξεηέο ην πιαίζην κέζα ζην νπνίν ζα δηεμαρζεί ε δξαζηεξηφηεηα. Ο ρξφλνο εθηέιεζεο ηεο δξαζηεξηφηεηαο δελ πξέπεη λα ππεξβαίλεη ηε κηα 6

7 δηδαθηηθή ψξα (45 ιεπηά), αιιά πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιηζηεί ρξφλνο θαη γηα ην ζηάδην ηεο αμηνιφγεζεο ακέζσο κεηά ηελ εθηέιεζή ηεο, θαιφ είλαη ν ρξφλνο εθηέιεζεο λα κελ ππεξβαίλεη ηα 25 έσο 30 ιεπηά. (γ) πδήηεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο: νη ζπκκεηέρνληεο θαη νη ζεαηέο- παξαηεξεηέο ζα πξέπεη λα ζρνιηάζνπλ ελέξγεηεο θαη δηαιφγνπο πνπ δηεμήρζεζαλ θαηά ηελ εθηέιεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Ο εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα βνεζήζεη ηε δηαδηθαζία κε ζπγθεθξηκέλεο εξσηήζεηο ή κε έλα θαηάιιειν θχιιν εξγαζίαο. Δπίζεο ζα πξέπεη λα ζπδεηεζεί αλ ππάξρνπλ ελαιιαθηηθνί ηξφπνη πξνζέγγηζεο ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Μειέηε πεξίπηωζεο Μηα πεξίπησζε είλαη έλα πξαγκαηηθφ ή ππνζεηηθφ παξάδεηγκα πνπ αληαλαθιά κηα επξχηεξε θαηάζηαζε (Κφθθνο & Ληνλαξάθεο, 1999). Οη πεξηπηψζεηο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζην πιαίζην δξαζηεξηνηήησλ κε δπν ηξφπνπο: (1) ε πεξίπησζε απνηειεί έλα πξφβιεκα πξνο επίιπζε. Οη καζεηέο ηνπνζεηνχληαη ζε κηα πξνβιεκαηηθή θαηάζηαζε θαη ελζαξξχλνληαη λα ηελ επηιχζνπλ, αξρηθά αλαιχνληάο ηελ θαη ζηε ζπλέρεηα ιακβάλνληαο απνθάζεηο θαη πξνηείλνληαο ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο γηα ηελ επίιπζε ηεο (Pyatt, 2004). Απηή ε εθδνρή εθαξκνγήο ησλ πεξηπηψζεσλ ζηε δηδαζθαιία ζπλαληάηαη ζηε βηβιηνγξαθία κε ηνλ φξν κειέηε πεξίπησζεο ή κέζνδνο πεξίπησζεο. (2) ε πεξίπησζε απνηειεί έλα παξαδείγκαηα αλαθνξάο (Pyatt, 2004) ζε δξαζηεξηφηεηεο επίιπζεο πξνβιεκάησλ (problem based learning) ή εθπφλεζεο ζπλζεηηθψλ εξγαζηψλ (project based learning), ζηηο νπνίεο νη καζεηέο θαινχληαη λα επηιχζνπλ έλα άιιν, παξφκνην πξφβιεκα (Kolodner & Guzdial, 2000). ε απηνχ ηνπ είδνπο ηηο δξαζηεξηφηεηεο, αλαηίζεηαη ζηνπο καζεηέο έλα πξφβιεκα πξνο επίιπζε θαη παξάιιεια ηνπο παξέρνληαη πεξηπηψζεηο πνπ πεξηγξάθνπλ παξφκνηα πξνβιήκαηα, ηε ιχζε ζηα πξνβιήκαηα απηά απφ εηδηθνχο θαη ην απνηέιεζκα ηεο ζπγθεθξηκέλεο ιχζεο (Kolodner, 1993; Pyatt, 2004). Οη καζεηέο πξέπεη ζηε ζπλέρεηα λα δεκηνπξγήζνπλ κηα ιχζε γηα ηε λέα θαηάζηαζε, πξνζαξκφδνληαο ηηο ιχζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη ζηηο δνζείζεο πεξηπηψζεηο. Οη πεξηπηψζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο παξαδείγκαηα αλαθνξάο ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ: (α) ηελ πεξηγξαθή ηνπ πξνβιήκαηνο, (β) ηε ιχζε θάπνηνπ εηδηθνχ, (γ) ηα βήκαηα πνπ αθνινχζεζε ν εηδηθφο γηα λα ιχζεη ην πξφβιεκα, (δ) ηελ εμήγεζε ησλ βεκάησλ απηψλ, θαη (ε) ην ηειηθφ απνηέιεζκα (Kolodner & Guzdial, 2000). ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, κπνξνχλ λα δνζνχλ θαη πεξηζζφηεξεο απφ κηα ιχζεηο θαζψο θαη ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζή ηνπο. Η ρξήζε ησλ πεξηπηψζεσλ ζην πιαίζην δξαζηεξηνηήησλ, ηφζν σο κειεηψλ πεξίπησζεο φζν θαη σο παξαδεηγκάησλ αλαθνξάο, παξνπζηάδεη κηα ζεηξά πιενλεθηεκάησλ, φπσο (α) απνηεινχλ καζεηνθεληξηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ελεξγνπνηνχλ ηνπο καζεηέο, (β) βνεζνχλ ζηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ αλάιπζεο θαη επίιπζεο πξνβιεκάησλ θαη θαιιηεξγνχλ ηελ θξηηηθή θαη αλαιπηηθή ζθέςε ησλ καζεηψλ (Κφθθνο & Ληνλαξάθεο, 1999), (γ) ζπκβάιινπλ ζηελ εμάζθεζε ησλ καζεηψλ ζηελ αληηκεηψπηζε ζχλζεησλ θαη πνιπδηάζηαησλ πξνβιεκάησλ, φπσο ηα πξνβιήκαηα ηνπ πξαγκαηηθνχ θαη ηνπ επαγγεικαηηθνχ θφζκνπ (Hernandez-Serrano & Jonassen, 2003), θαη (δ) κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ επίηεπμε ζηφρσλ ζε επίπεδν ζηάζεσλ (Κφθθνο & Ληνλαξάθεο, 1999). Όκσο, ε επηινγή θαη ε θαηαγξαθή ησλ πεξηπηψζεσλ απνηεινχλ ρξνλνβφξα θαη επίπνλε δηαδηθαζία γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ (Κπξηαθνχ θ.ά., 2007) θαη νη καζεηέο πνιιέο θνξέο επηθεληξψλνληαη ζηα επηθαλεηαθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξίπησζεο πνπ κειεηνχλ. Έηζη, φηαλ αληηκεησπίδνπλ λέα πξνβιήκαηα δπζθνιεχνληαη λα αλαθαιέζνπλ κηα αληίζηνηρε πεξίπησζε πνπ έρνπλ κειεηήζεη, φπνπ ε νκνηφηεηα ησλ πεξηπηψζεσλ ζηα επηθαλεηαθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά δελ είλαη εκθαλήο. Σν πξφβιεκα απηφ κπνξεί λα απνθεπρζεί αλ αληί γηα κηα πεξίπησζε, νη καζεηέο κειεηνχλ δεχγε πεξηπηψζεσλ, νη νπνίεο δηαθέξνπλ ζηα επηθαλεηαθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο αιιά παξνπζηάδνπλ νκνηφηεηεο ζηε δνκή ηεο ιχζεο ηνπο (Gentner et al., 2004). Η αμηνπνίεζε ησλ πεξηπηψζεσλ σο ηερληθή δηδαζθαιίαο πξνυπνζέηεη φηη ν εθπαηδεπηηθφο ζην πιαίζην ζρεδηαζκνχ ησλ δξαζηεξηνηήησλ ζα πξέπεη λα: 7

8 επηιέμεη ην ζέκα ησλ πεξηπηψζεσλ. Οη πεξηπηψζεηο πξέπεη λα απνηεινχλ παξαδείγκαηα φζν ην δπλαηφλ πιεζηέζηεξα ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, γηα ηα νπνία φκσο νη καζεηέο λα δηαζέηνπλ ζπγγεληθέο εκπεηξίεο ή πξνζιακβάλνπζεο παξαζηάζεηο. ζπγγξάςεη ηελ πεξίπησζε, πεξηιακβάλνληαο ιεπηνκεξή θαηαγξαθή ησλ γεγνλφησλ θαη ησλ πξνζψπσλ πνπ εκπιέθνληαη ψζηε λα είλαη ζαθέο ην πιαίζην ζην νπνίν εληάζζεηαη. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα απνθεχγνληαη πεξηηηέο ιεπηνκέξεηεο πνπ νδεγνχλ ζε καθξνζθειείο θαη θνπξαζηηθέο εθθσλήζεηο πνπ ελδερνκέλσο λα νδεγήζνπλ ζε απψιεηα ελδηαθέξνληνο θαη απνπξνζαλαηνιηζκφ ησλ καζεηψλ. απνθαζίζεη ηνλ ηξφπν πνπ επηζπκεί λα αμηνπνηήζεη ηηο πεξηπηψζεηο ζηε δηδαζθαιία ηνπ (κειέηε πεξίπησζεο ή παξάδεηγκα αλαθνξάο), αλάινγα κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο ησλ καζεηψλ. Γηα ηε δεκηνπξγία δξαζηεξηνηήησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηηο πεξηπηψζεηο σο κειέηεο πεξίπησζεο, ζα πξέπεη λα ζρεδηαζηνχλ θαηάιιεια εξσηήκαηα πνπ ζα θαζνδεγήζνπλ ηνπο καζεηέο ζηελ αλάιπζε θαη ηελ επεμεξγαζία ηνπ πξνβιήκαηνο πνπ παξνπζηάδεη ε πεξίπησζε. Κξίλεηαη ρξήζηκν, νη κειέηεο πεξίπησζεο λα εθπνλνχληαη ζην πιαίζην νκάδσλ εξγαζίαο θαη ζηε ζπλέρεηα λα πξαγκαηνπνηείηαη ζηελ ηάμε ζπδήηεζε ησλ απαληήζεσλ ησλ νκάδσλ. Όηαλ νη πεξηπηψζεηο ρξεζηκνπνηνχληαη σο παξαδείγκαηα αλαθνξάο, ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα επηιέμεη έλα παξφκνην πξφβιεκα, ην νπνίν ζα θιεζνχλ λα επηιχζνπλ νη καζεηέο, πξνζαξκφδνληαο ηε ιχζε πνπ πεξηγξάθεηαη ζηελ πεξίπησζε-παξάδεηγκα. Δπηπιένλ, ζηελ πεξίπησζε-παξάδεηγκα πνπ παξνπζηάδεηαη ζηνπο καζεηέο, ν εθπαηδεπηηθφο ζα πξέπεη λα θξνληίζεη λα πεξηγξάθεηαη εθηφο απφ ην πξφβιεκα, ε ιχζε ελφο ή πεξηζζφηεξσλ εηδηθψλ, ηα βήκαηα πνπ αθνινχζεζε/αλ ν/νη εηδηθφο/νη γηα λα θηάζνπλ ζηε ιχζε, κηα εμήγεζε ηεο ιχζεο απηήο, θαζψο θαη ην απνηέιεζκα ηεο. Η θαηαγξαθή ησλ βεκάησλ γίλεηαη ψζηε λα δηεπθνιπλζεί ε επαλάιεςή ηνπο ζηελ επίιπζε ελφο λένπ, αληίζηνηρνπ πξνβιήκαηνο. Η εμήγεζε απνηειεί νδεγφ ζηελ πξνζαξκνγή ηεο ιχζεο ηνπ εηδηθνχ ζε κηα λέα θαηάζηαζε (Kolodner, 1993). Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη καζεηέο πνπ είραλ ζηε δηάζεζή ηνπο ζρφιηα ησλ εηδηθψλ γηα ηηο απνθάζεηο ηνπο ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ πξνγξακκαηηζκνχ, είραλ ζεκαληηθά θαιχηεξεο επηδφζεηο απφ καζεηέο πνπ κειεηνχζαλ ιχζεηο ρσξίο εμεγήζεηο (Linn & Clancy, 1992). Σέινο, ην απνηέιεζκα ηεο ιχζεο είλαη απαξαίηεην θαζψο νη καζεηέο δε καζαίλνπλ κφλν κειεηψληαο επηηπρεκέλεο ιχζεηο, αιιά κπνξνχλ λα εμάγνπλ ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα κειεηψληαο απνηπρεκέλεο απφπεηξεο γηα ιχζε. Δμάιινπ, γηα ην ιφγν απηφ, νη πεξηπηψζεηο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο έλαο ηξφπνο γηα λα κάζνπλ νη καζεηέο κέζα απφ ηα ιάζε, ρσξίο λα ρξεηαζηεί λα ηα δνθηκάζνπλ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα (Kolodner, 1993). Απφ ηελ νκάδα ηεο Γξεγνξηάδνπ δίλεηαη κηα πεξίπησζε σο παξάδεηγκα αλαθνξάο γηα ηε δηδαζθαιία ηεο δνκήο επαλάιεςεο ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη κηα πεξίπησζε σο πξφβιεκα πξνο επίιπζεο γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ πιηθνχ ηνπ ππνινγηζηή (Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008). Ελλνηνινγηθή Χαξηνγξάθεζε & Ελλνηνινγηθόο Χάξηεο Ο ελλνηνινγηθφο ράξηεο (ΔΥ) πνπ αλαπηχρζεθε απφ ηνλ J. Novak (Novak & Gowin, 1984) βαζηδφκελνο ζηε ζεσξία ηεο κάζεζεο κε λφεκα ηνπ Ausubel (Ausubel et al., 1978) ζηε δεθαεηία ηνπ 70, απνηειεί κηα απφ ηηο δηδαθηηθέο ηερληθέο θαη ζηξαηεγηθέο κάζεζεο πνπ έρεη ζθνπφ λα εληζρχζεη ηελ επνηθνδνκεηηθή θαη λνεκαηηθή κάζεζε. Έλαο ΔΥ απνηειείηαη απφ θφκβνπο θαη απφ ζπλδέζκνπο. Οη θφκβνη αλαπαξηζηνχλ ηηο έλλνηεο (αληηθείκελα ή γεγνλφηα) θαη θάζε θφκβνο έρεη κηα εηηθέηα. Οη ζχλδεζκνη πξνζδηνξίδνπλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ, πεξηγξάθνληαο πψο κηα έλλνηα ζπλδέεηαη κε κηα άιιε. Γχν θφκβνη ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε κηα γξακκή, κε ή ρσξίο θαηεχζπλζε (φηαλ ε ζρέζε δελ έρεη θαηεχζπλζε αθνξά κηα ηεξαξρηθή ζρέζε), θαη ε γξακκή έρεη κηα εηηθέηα πνπ πξνζδηνξίδεη ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ δχν ζπλδεφκελσλ ελλνηψλ. Η βαζηθή έλλνηα πνπ πεξηγξάθεηαη απφ ηηο έλλνηεο ζηηο νπνίεο αλαιχεηαη (ζπλήζσο απεηθνλίδεηαη ζηελ θνξπθή ηνπ ράξηε) θαιείηαη θεληξηθή έλλνηα (central concept). Η ηξηάδα Έλλνηα-χλδεζκνο-Έλλνηα δεκηνπξγεί κηα πξφηαζε (proposition). Οπζηαζηηθά, έλαο ΔΥ απνηειεί κηα δηαγξακκαηηθή αλαπαξάζηαζε ζπλδέζεσλ κεηαμχ δχν ή πεξηζζνηέξσλ ελλνηψλ κε ηε κνξθή πξνηάζεσλ, πξνβάιινληαο θαη αλαδεηθλχνληαο ηηο ζπλδέζεηο θαη ηηο 8

9 ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ. ηελ απινχζηεξε κνξθή ηνπ, έλαο ΔΥ απνηειείηαη απφ δχν έλλνηεο πνπ ζπλδένληαη κε κηα ζρέζε θαη ζρεκαηίδνπλ κηα πξφηαζε π.ρ. Υσξεηηθφηεηα - έρεη βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο- Byte. Η δηαδηθαζία θαηαζθεπήο ελφο ΔΥ θαιείηαη ελλνηνινγηθή ραξηνγξάθεζε (ΔΥΓ) θαη ραξαθηεξίδεηαη πνιιέο θνξέο σο πην ζεκαληηθή απφ ην ίδην ην ηειηθφ πξντφλ (Novak & Canas, 2004). Οη Novak & Gowin (1984) πεξηγξάθνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο ΔΥΓ ζην πιαίζην ελφο πεδίνπ γλψζεο σο κηα δεκηνπξγηθή δξαζηεξηφηεηα, φπνπ ν καζεηήο εκπιέθεηαη ζηε δηαδηθαζία νξγάλσζεο, απνζαθήληζεο θαη νηθνδφκεζεο ησλ ελλνηνινγηθψλ ζρεκάησλ ηνπ, θαζνξίδνληαο ηηο ζεκαληηθά εκπιεθφκελεο έλλνηεο, ηηο ζρέζεηο ηνπο, θαη ηε δνκή ηνπο. ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία παξνπζηάδνληαη δηάθνξα εξγαιεία ραξηνγξάθεζεο πνπ έρνπλ σο ραξαθηεξηζηηθφ ηε δνκή Κφκβνο-χλδεζκνο-Κφκβνο θαη νη ζχλδεζκνη νξίδνπλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ θφκβσλ, φπσο νη ελλνηνινγηθνί ράξηεο (concept maps), νη γλσζηηθνί ράξηεο (knowledge maps), ηα ζεκαζηνινγηθά δίθηπα (semantic networks), νη γλσζηαθνί ράξηεο (cognitive maps or causal maps) θαη νη λνεηηθνί ράξηεο (mind maps). Μεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηχπσλ ραξηψλ, πνιιέο θνξέο ζηε βηβιηνγξαθία ραξαθηεξίδνληαη εζθαικέλα φινη νη ράξηεο σο ελλνηνινγηθνί ράξηεο. Γηα ην ιφγν απηφ, ζηε ζπλέρεηα, παξαζέηνπκε ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο ελλνηνινγηθνχ ράξηε, φπσο έρεη νξηζηεί απφ ηνλ Novak. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο ΔΥ απνηεινχλ ε χπαξμε ζηαηηθψλ ή δπλακηθψλ ζπλδέζκσλ κεηαμχ ησλ ελλνηψλ, ε δνκή ηνπ ράξηε (ηεξαξρηθή, θπθιηθή, πβξηδηθή), ε χπαξμε ζχλζεησλ ζπλδέζεσλ θαη παξαδεηγκάησλ, ν πνηνηηθφο ή πνζνηηθφο ραξαθηεξηζκφο ηεο θεληξηθήο έλλνηαο ή θαη ησλ επηκέξνπο ελλνηψλ θαη ε εξψηεζε εζηίαζεο (Γνπιή θ.ά., 2006). πγθεθξηκέλα: Οη ζηαηηθνί ζχλδεζκνη κεηαμχ ελλνηψλ πεξηγξάθνπλ, νξίδνπλ, θαηεγνξηνπνηνχλ θαη νξγαλψλνπλ ηηο έλλνηεο ζε έλα πεδίν γλψζεο θαη ζπλήζσο αθνξνχλ ζρέζεηο πνπ δειψλνπλ ηαμηλφκεζε θαη ηεξαξρία. Οη δπλακηθνί ζχλδεζκνη κεηαμχ ελλνηψλ εθθξάδνπλ ηελ αιιαγή ζηηο έλλνηεο, δειαδή αλαπαξηζηνχλ πσο ε ηπρφλ αιιαγή ζηελ πνηφηεηα, πνζφηεηα, ή θαηάζηαζε κηαο έλλνηαο κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ πνηφηεηα, πνζφηεηα ή θαηάζηαζε ηεο άιιεο έλλνηαο. Αξρηθά δηλφηαλ ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ ηεξαξρηθή δνκή ησλ ραξηψλ κε ηηο πην γεληθέο θαη ζεκαληηθέο έλλνηεο λα βξίζθνληαη ζηελ θνξπθή ηνπ ράξηε ελψ νη έλλνηεο πνπ ηηο αλαιχνπλ/ζπγθεθξηκελνπνηνχλ λα ηνπνζεηνχληαη ζε θαηψηεξα επίπεδα. Σα ηειεπηαία ρξφληα πξνηείλεηαη λα θαηαζθεπάδνληαη ΔΥ πνπ έρνπλ θπθιηθή δνκή. ε έλαλ ΔΥ κε θπθιηθή δνκή, νη έλλνηεο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε ηε κνξθή ελφο βξφρνπ, φπνπ θάζε έλλνηα έρεη κηα είζνδν θαη κία έμνδν, δειψλνληαο ηελ αιιειεμάξηεζε ησλ ελλνηψλ κεηαμχ ηνπο. Οη ΔΥ κε θπθιηθή δνκή κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο ηεξαξρηθνχο ΔΥ (πβξηδηθνί ΔΥ, Δηθφλα 1). Οη ζχλζεηεο ζπλδέζεηο αλαπαξηζηνχλ ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ελλνηψλ πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο/πεδία ηνπ ράξηε θαη κπνξεί λα αθνξνχλ ζρέζεηο φπσο αηηηφηεηαο (π.ρ. έρεηο σο απνηέιεζκα, νδεγεί ζε, πξνθαιεί), ρξνληθήο αθνινπζίαο (π.ρ. πξνεγείηαη, πξνυπάξρεη), αιιειεπίδξαζεο/αιιειεμάξηεζεο (φπσο επεξεάδεη, εμαξηάηαη, ζπλδέεηαη θιπ), θιπ. Έλα παξάδεηγκα ζην ράξηε ζπγθεθξηκελνπνηεί/δηεπθξηλίδεη ην λφεκα ηεο έλλνηαο κε ηελ νπνία ζπλδέεηαη. Η χπαξμε πνηνηηθνχ ή πνζνηηθνχ ραξαθηεξηζκνχ ζηελ εηηθέηα ηεο θεληξηθήο έλλνηαο ελφο ΔΥ ή ζηηο εηηθέηεο ησλ επηκέξνπο ελλνηψλ πνπ αλαπαξίζηαληαη κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε δεκηνπξγία δπλακηθψλ ζπλδέζεσλ κεηαμχ ελλνηψλ θαη δπλακηθψλ πξνηάζεσλ, ηφζν ζε ράξηεο ηεξαξρηθήο δνκήο φζν θαη ζε ράξηεο θπθιηθήο δνκήο, θαζψο επίζεο θαη ζηελ απεηθφληζε κεγαιχηεξνπ αξηζκνχ ελλνηψλ Η θαηαζθεπή ελφο ράξηε πξνηείλεηαη λα έρεη σο ζηφρν λα δνζεί απάληεζε ζε κηα εξψηεζε εζηίαζεο (focus question) πνπ θαζνξίδεη ην πξφβιεκα ή ην ζέκα, ην νπνίν ζα αλαιπζεί/αλαπαξαζηαζεί κέζσ ηνπ ΔΥ (π.ρ. «Ση είλαη ε έλλνηα Υ;», «Πνηα ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο έλλνηαο Υ;», «Ση ζπκβαίλεη φηαλ ε έλλνηα Υ κεηαβάιιεηαη;», «Πψο δνπιεχεη/ιεηηνπξγεί ε έλλνηα Υ;»). 9

10 Δηθφλα 1. Ένας σβριδικός τάρηης (με ιεραρτική και κσκλική δομή) ποσ αναπαριζηά ηην έννοια «Ψηθιογραθικά Γραθικά» από ηην ενόηηηα «Πολσμέζα» Ο πην ζπλεζηζκέλνο ηξφπνο θαηαζθεπήο ελφο EX είλαη ην «ραξηί κνιχβη» ή ηα Post-It γηα ζεκεηψζεηο. Σα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ αλαπηπρζεί ππνινγηζηηθά εξγαιεία ΔΥΓ ηφζν ζε εκπνξηθφ επίπεδν (π.ρ. ην Inspiration, φζν θαη ζε εξεπλεηηθφ, φπσο ην CmapTools ( (Canas et al., 2004), ε ΑΝΑΠΑΡΑΣΑΗ (Κφκεο & Φεηδάο, 2000), ην Synergo ( (Avouris, Margaritis & Komis, 2004), θαη ην COMPASS ( (Gouli et al., 2006; Gouli et al., 2004; Γνπιή & Γφγνπινπ, 2006). Σν CmapTools, ειεχζεξν ινγηζκηθφ, δηαηίζεηαη δσξεάλ θαη έρεη κεηαθξαζηεί ζηα ειιεληθά απφ ην Δξγαζηήξην Δθαξκνγψλ Δηθνληθήο Πξαγκαηηθφηεηαο ζηελ Δθπαίδεπζε ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Ισαλλίλσλ ( Ο ΔΥ έρεη αμηνπνηεζεί ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ζε δηάθνξα γλσζηηθά πεδία θαη ζε δηάθνξεο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο. χκθσλα κε ηνπο (Jonassen, 2000; Novak & Canas, 2006), ν ΔΥ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία κπνξεί λα απνηειέζεη (i) κηα δηδαθηηθή ηερληθή θαη κηα ζηξαηεγηθή γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ νξγάλσζε ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαη ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο (curriculum planning), (ii) έλα εξγαιείν αλαπαξάζηαζεο θαη αμηνιφγεζεο ηνπ «ηη γλσξίδνπλ» νη καζεηέο, ηφζν ζηε θάζε ηεο πξνθαηαξθηηθήο ή πξνγλσζηηθήο αμηνιφγεζεο γηα ηε δηεξεχλεζε ησλ πξφηεξσλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ, φζν θαη ζηηο θάζεηο ηεο δηακνξθσηηθήο θαη ηεο ηειηθήο αμηνιφγεζεο, θαη (iii) κηα καζεζηαθή ζηξαηεγηθή (learning strategy). ηε ζπλέρεηα, ζα επηθεληξσζνχκε ζηελ αμηνπνίεζε ηνπ ΔΥ σο ηερληθή δηδαζθαιίαο, ελψ δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ηνπ σο εξγαιείνπ αμηνιφγεζεο ζε καζήκαηα Πιεξνθνξηθήο παξνπζηάδνληαη ζηα (Γνπιή θ.ά., 2006; Γνπιή θ.ά., 2005; Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008). Ο ΔΥ απνηειεί έλα πνιχηηκν δηδαθηηθφ εξγαιείν, εκπινπηίδνληαο ηε δηδαθηηθή ζηξαηεγηθή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. ην πιαίζην ηεο δηδαζθαιίαο, ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ηερληθέο (π.ρ. εηζήγεζε, εξσηαπνθξίζεηο, ζπδήηεζε, νκάδεο εξγαζίαο), κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο (Βαζηινπνχινπ, 2001; Novak & Gowin, 1984; Coffey et al., 2003): 10

11 (i) νξγαλφγξακκα ηνπ καζήκαηνο, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα παξνπζίαζεο ηεο «ελλνηνινγηθήο δηαθάλεηαο» ηεο δηδαζθαιίαο ζηνπο καζεηέο. Ο ΔΥ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ηφζν γηα ηελ παξνπζίαζε ηνπ πιάλνπ ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ ην νπνίν ζα αθνξά ζηηο βαζηθέο έλλνηεο/δηδαθηηθέο ελφηεηεο φζν θαη γηα ηελ παξνπζίαζε ελφο ζρεδίνπ καζήκαηνο, ζην νπνίν ζα απεηθνλίδνληαη νη ζηφρνη, ην πεξηερφκελν, νη δηδαθηηθέο ηερληθέο, ην επνπηηθφ πιηθφ, ν ρξνλνπξνγξακκαηηζκφο ηεο δηδαζθαιίαο θ.ιπ. πλήζσο, νη EX πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο νξγαλφγξακκα ηνπ καζήκαηνο θαηαζθεπάδνληαη απφ ηνλ ίδην ηνλ εθπαηδεπηηθφ. (ii) εηζαγσγηθφο ράξηεο κηαο ελφηεηαο ή γηα ηελ παξνπζίαζε ησλ ελλνηψλ κηαο ελφηεηαο. Ο ΔΥ, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη σο εηζαγσγηθφο ράξηεο, κπνξεί λα αμηνπνηεζεί ζε ζπλδπαζκφ κε άιιεο ηερληθέο δηδαζθαιίαο θαη θαηαζθεπάδεηαη ζπλήζσο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, απεηθνλίδνληαο ηηο βαζηθέο έλλνηεο. Γηα θάζε κηα απφ ηηο βαζηθέο έλλνηεο ηεο ελφηεηαο κπνξνχλ λα ζρεδηαζηνχλ δηαθνξεηηθνί ράξηεο πνπ ζα απεηθνλίδνπλ ηε ζπγθεθξηκέλε βαζηθή έλλνηα κε κεγαιχηεξε αλάιπζε. Οη επηκέξνπο ράξηεο κπνξεί λα θαηαζθεπαζηνχλ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ή ζε ζπλεξγαζία καζεηψλ θαη εθπαηδεπηηθνχ ή απφ νκάδεο εξγαζίαο κεηά απφ κειέηε ζρεηηθνχ πιηθνχ (π.ρ. ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο νκαδνζπλεξγαηηθήο ζηξαηεγηθήο). (iii) νξγαλσηήο πξνψζεζεο ή πξννξγαλσηήο (advance organizer) ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο πξννξγαλσηηθήο δηδαζθαιίαο, γηα ηε δηδαζθαιία θαη εηζαγσγή λέσλ ελλνηψλ, απεηθνλίδνληαο έλλνηεο πνπ ήδε γλσξίδνπλ νη καζεηέο. ηελ πεξίπησζε απηή, ν ΔΥ ιεηηνπξγεί σο γλσζηηθή γέθπξα, εηζάγνληαο ζηαδηαθά ηε λέα πιεξνθνξία θαη επηηξέπνληαο ηε δφκεζε ζρέζεσλ κεηαμχ ηεο ήδε θαηαθηεζείζαο γλψζεο κε ηε λέα πιεξνθνξία. πλήζσο, ε αμηνπνίεζε ηνπ ΔΥ σο πξννξγαλσηή πξαγκαηνπνηείηαη ζε ηέζζεξηο θάζεηο: (α) αξρηθά παξνπζηάδεηαη ν ΔΥ (πξννξγαλσηήο) αλαπαξηζηψληαο έλλνηεο νηθείεο ζηνπο καζεηέο, (β) ζηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη νη λέεο έλλνηεο θαη γίλεηαη ε επεμεξγαζία ηνπο, (γ) ζηελ ηξίηε θάζε ελζσκαηψλνληαη νη λέεο έλλνηεο ζηνλ πξννξγαλσηή θαη ζπλδένληαη κε ηηο έλλνηεο πνπ ήδε αλαπαξίζηαληαη, ψζηε λα απνηειέζνπλ έλα λέν αλαδνκεκέλν γλσζηηθφ ζρήκα, θαη (δ) ηέινο εθαξκφδεηαη ν πξννξγαλσηήο ζε λέεο θάζεηο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ ή ζηελ εξκελεία πξνβιεκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ, θαη (iv) ράξηεο επαλάιεςεο γηα ηε ζχλνςε ησλ βαζηθφηεξσλ ελλνηψλ ηεο ελφηεηαο κεηά ηε δηδαζθαιία. Μπνξεί λα θαηαζθεπαζηεί απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο είηε αηνκηθά είηε νκαδηθά ή θαηαζθεπάδεηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Όπσο θάζε καζεηνθεληξηθή κέζνδνο, έηζη θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο ΔΥΓ, ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξέπεη λα είλαη ζπκκεηνρηθφο θαη φρη πξσηαγσληζηηθφο. Θα πξέπεη λα δίλεη ζηνπο καζεηέο ηνλ θαηάιιειν ρξφλν λα επεμεξγαζηνχλ ηηο έλλνηεο ελφο ράξηε ή/θαη λα ζρεδηάζνπλ ην ράξηε. Θα πξέπεη λα κελ θαηαθεχγεη ζε έηνηκεο απαληήζεηο αιιά λα ζέηεη ηα θαηάιιεια εξσηήκαηα ή λα δίλεη ηηο θαηάιιειεο ππνδείμεηο, ψζηε νη καζεηέο λα εληνπίζνπλ ηηο βαζηθέο έλλνηεο ελφο ζέκαηνο, λα δηεπθξηλίζνπλ ηηο έλλνηεο θαζψο θαη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ηνπο. ηφρνο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζα πξέπεη λα είλαη ε δηεξεπλεηηθή δηδαζθαιία, δίλνληαο ζηνπο καζεηέο ηε δπλαηφηεηα λα ελεξγνπνηήζνπλ ηελ «παιηά» γλψζε, λα ηελ εκπινπηίζνπλ/αλαδηνξγαλψζνπλ/ αλαδνκήζνπλ κε λέεο πιεξνθνξίεο θαη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηηο αλαγθαίεο ζπζρεηίζεηο. Οη δξαζηεξηφηεηεο ΔΥΓ πνπ ζα ζρεδηάζεη ν εθπαηδεπηηθφο θαη ζα αμηνπνηεζνχλ ζην πιαίζην εθαξκνγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθήο, αλάινγα κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, κπνξεί λα αθνξνχλ πνηθίιεο εξγαζίεο. Δλδεηθηηθέο εξγαζίεο κπνξεί λα είλαη: (α) θαηαζθεπή ελφο ράξηε πνπ αθνξά ζε κηα θεληξηθή έλλνηα ή ζε κηα εξψηεζε ή κεηά απφ κειέηε ζρεηηθνχ πιηθνχ, (β) δηφξζσζε ελφο ράξηε (π.ρ. ηξνπνπνηήζεηο, δηαγξαθέο ζηηο έλλνηεο πνπ απεηθνλίδνληαη θαη ζηηο κεηαμχ ηνπο ζπλδέζεηο), (γ) επέθηαζε ελφο ράξηε, δειαδή νη καζεηέο θαινχληαη λα πξνζζέζνπλ ζην δνζκέλν ράξηε λέεο έλλνηεο/ζπλδέζκνπο, (δ) ζπκπιήξσζε ελφο ράξηε, δειαδή νη καζεηέο θαινχληαη λα ζπκπιεξψζνπλ έλα δνκεκέλν θαη εκηζπκπιεξσκέλν ράξηε κε έλλνηεο ή/θαη κε ζπλδέζκνπο, (ε) ζρνιηαζκφο ελφο ράξηε απφ ηνπο καζεηέο ή απάληεζε ζε εξσηήζεηο κεηά απφ κειέηε ζρεηηθνχ ράξηε, (ζη) νπνηνζδήπνηε ζπλδπαζκφο ησλ παξαπάλσ π.ρ. αμηνιφγεζε/δηφξζσζε θαη επέθηαζε ελφο δνζκέλνπ ράξηε. Οη εξγαζίεο δηαθνξνπνηνχληαη φζνλ αθνξά ζηελ πιεξνθνξία πνπ παξέρνπλ γηα ηε γλσζηηθή δνκή ησλ καζεηψλ θαη ραξαθηεξίδνληαη απφ ην βαζκφ βνήζεηαο/θαζνδήγεζεο πνπ πξνζθέξνπλ, π.ρ. ε θαηαζθεπή ελφο ράξηε ραξαθηεξίδεηαη σο κηα εξγαζία ρακεινχ βαζκνχ βνήζεηαο/θαζνδήγεζεο ελψ ε ζπκπιήξσζε ραξαθηεξίδεηαη σο κηα εξγαζία πςεινχ βαζκνχ βνήζεηαο/θαζνδήγεζεο. Γξαζηεξηφηεηεο ΔΥΓ ζε καζήκαηα Πιεξνθνξηθήο, Γπκλαζίνπ παξνπζηάδνληαη ζηα (Γνπιή θ.ά., 2006; Γνπιή θ.ά., 2005). Δπίζεο, αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηεο ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο, 11

12 δπλαηνί ηξφπνη αμηνπνίεζεο ηνπ ελλνηνινγηθνχ ράξηε ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε θαη παξαδείγκαηα δξαζηεξηνηήησλ δίλνληαη ζην (Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008). ην πιαίζην εθπφλεζεο δξαζηεξηνηήησλ ΔΥΓ θαη ηδηαίηεξα ζε εξγαζίεο πνπ αθνξνχλ ζηελ θαηαζθεπή ραξηψλ, νη καζεηέο αληηκεησπίδνπλ δπζθνιίεο ζην λα πξνζδηνξίζνπλ ηηο έλλνηεο πνπ ζα αλαπαξαζηήζνπλ ζε έλα ράξηε θαζψο θαη λα νξίζνπλ απιέο θαη ζαθείο πξνηαζηαθέο ζπλδέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ (Γνπιή θ.ά., 2005). Γηα ην ιφγν απηφ, ζεσξείηαη απαξαίηεηε κηα πεξίνδνο εμνηθείσζεο ησλ καζεηψλ κε ηε δηαδηθαζία ηεο ΔΥΓ θαζψο θαη κε ηνλ ηξφπν θαηαζθεπήο ησλ ΔΥ. ην πιαίζην απηφ, νη δξαζηεξηφηεηεο κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ εξγαζίεο ζπκπιήξσζεο ή/θαη επέθηαζεο ή/θαη θαηαζθεπήο ελφο ράξηε, ππνζηεξηδφκελεο απφ ιίζηα ελλνηψλ/ζπλδέζκσλ, απνζθνπψληαο ζην λα κπνξνχλ νη καζεηέο λα νξίδνπλ ζρέζεηο κεηαμχ ησλ ελλνηψλ πνπ ήδε απεηθνλίδνληαη, λα εηζάγνπλ λέεο έλλνηεο, λα απεηθνλίδνπλ λέεο πξνηάζεηο, νξίδνληαο απιέο ή ζχλζεηεο ζπλδέζεηο θαη λα δηαθξίλνπλ/αλαγλσξίδνπλ ηηο έλλνηεο πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ θεληξηθή έλλνηα ηνπ ράξηε. Οη εξγαζίεο πνπ αμηνπνηνχλ ΔΥ ζρεδηαζκέλνπο θαη δνκεκέλνπο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ (expert skeleton maps) ζεσξνχληαη ηδηαίηεξα ρξήζηκεο ζε πεξηπηψζεηο πνπ νη καζεηέο δελ έρνπλ κεγάιν βαζκφ εμνηθείσζεο κε ηελ ηερληθή ηεο ΔΥΓ (Novak & Canas, 2006). Δπίζεο, κεηψλνπλ ηηο επθαηξίεο γηα ηε δεκηνπξγία παξαλνήζεσλ ή εζθαικέλσλ ηδεψλ/αληηιήςεσλ θαη απμάλνπλ ηηο επθαηξίεο φπνπ νη καζεηέο ζα κπνξέζνπλ λα «θηίζνπλ» γλσζηηθέο δνκέο, νη νπνίεο ζα ζπκβάινπλ κε ην ρξφλν ζηελ εμάιεηςε ή ζηελ ειάηησζε ηπρφλ παξαλνήζεσλ (Novak, 2002). Πξνθεηκέλνπ φκσο λα κεησζεί ή απνθεπρζεί ν θίλδπλνο ηεο ζηείξαο απνκλεκφλεπζεο απφ ηνπο καζεηέο ησλ ζρεδηαζκέλσλ θαη δνκεκέλσλ ραξηψλ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, νη ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίεο ζα πξέπεη λα εληαρζνχλ ζε έλα πιαίζην δξαζηεξηφηεηαο πνπ ζα έρεη σο ζηφρν ηελ ελεξγνπνίεζε ησλ καζεηψλ, ηελ αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ζθέςεο, ηελ επεμήγεζε ησλ απεηθνλίζεσλ ηνπ ράξηε θαζψο θαη ηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ απφ ηηο απεηθνλίζεηο. Οη καζεηέο θαηά ηελ εθπφλεζε ησλ δηαθφξσλ εξγαζηψλ κπνξεί λα έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο (i) κηα ιίζηα ελλνηψλ (parking lot of concepts) ή/θαη κηα ιίζηα ζπλδέζκσλ ή κπνξεί λα είλαη ειεχζεξνη λα επηιέμνπλ ηηο έλλνηεο/ζπλδέζκνπο πνπ ζα απεηθνλίζνπλ ζην ράξηε ηνπο, αλάινγα κε ην βαζκφ βνήζεηαο/θαζνδήγεζεο πνπ επηζπκνχκε λα δνζεί, ή/θαη (ii) έλα ζχλνιν εξσηήζεσλ πνπ ζα ηνπο βνεζήζεη/θαζνδεγήζεη ζηε ζχλζεζε θαη νινθιήξσζε ηεο εξγαζίαο ηνπο. Οη δηαζέζηκεο ιίζηεο ελλνηψλ/ζπλδέζκσλ κπνξεί λα πεξηέρνπλ κφλν ηηο απαξαίηεηεο έλλνηεο/ζπλδέζκνπο ή/θαη πεξηηηέο έλλνηεο ή/θαη ιαλζαζκέλνπο ζπλδέζκνπο. Όπσο επηζεκαίλεηαη απφ εξεπλεηέο, ε παξνρή ιίζηαο ελλνηψλ ζε κηα δξαζηεξηφηεηα ΔΥΓ κπνξεί κεξηθέο θνξέο λα πεξηνξίδεη ηε δεκηνπξγηθφηεηα ηνπ καζεηή λα επηιέμεη εθείλνο ηηο έλλνηεο αιιά δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνλ εθπαηδεπηηθφ λα αλαθαιχςεη ηπρφλ δπζθνιίεο θαη πξνβιήκαηα πνπ έρεη ν καζεηήο ζηηο ζπγθεθξηκέλεο έλλνηεο (Novak & Canas, 2006). Δηεξεπλεηηθέο θαη Σπλεξγαηηθέο Δηδαθηηθν-Μαζεζηαθέο Δξαζηεξηόηεηεο ζε καζήκαηα Πξνγξακκαηηζκνύ Η εθκάζεζε πξνγξακκαηηζκνχ απνηειεί κία πνιχπινθε θαη επίπνλε δηαδηθαζία γηα πνιινχο καζεηέο θαζψο απαηηείηαη ε απφθηεζε γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα. Η παξαδνζηαθή δηδαζθαιία, πνπ αθνινπζείηαη θπξίσο ζηα εηζαγσγηθά καζήκαηα ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, βαζίδεηαη ζηελ παξνπζίαζε απφ πιεπξάο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ησλ βαζηθψλ πξνγξακκαηηζηηθψλ ελλνηψλ θαη δνκψλ, ελδερφκελε ελαζρφιεζε ζην εξγαζηήξην ζην πιαίζην αλάπηπμεο πξνγξακκάησλ, ρξεζηκνπνηψληαο κηα ζπγθεθξηκέλε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ θαη αλάζεζε εξγαζηψλ πνπ αθνξνχλ επίζεο ζηελ αλάπηπμε πξνγξακκάησλ γηα ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ. Δπίζεο, ηα παξαδείγκαηα θαη πξνβιήκαηα πνπ δίλνληαη είλαη θπξίσο αξηζκεηηθνχ/καζεκαηηθνχ πεξηερνκέλνπ θαη δελ θεληξίδνπλ ην ελδηαθέξνλ ησλ καζεηψλ (Brusilovsky et al., 1997). Η παξαδνζηαθή δηδαθηηθή πξνζέγγηζε απνηειεί κία απφ ηηο θχξηεο αηηίεο γηα ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ νη καζεηέο. ηε βηβιηνγξαθία πξνηείλνληαη δηδαθηηθν-καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο (δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο) πνπ επηρεηξνχλ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο αδπλακίεο ηεο παξαδνζηαθήο δηδαθηηθήο πξνζέγγηζεο, αμηνπνηψληαο ραξαθηεξηζηηθά απφ ζχγρξνλεο ζεσξίεο κάζεζεο. ηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθνληαη δηάθνξεο δηδαθηηθν-καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο (δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο) πνπ βαζίδνληαη ζηνλ 12

13 πεηξακαηηζκφ, ζηε δηεξεχλεζε θαη ζηε ζπλεξγαζία θαη έρνπλ εθαξκνζηεί/αμηνινγεζεί, ζην πιαίζην εηζαγσγηθψλ καζεκάησλ πξνγξακκαηηζκνχ θπξίσο ζηελ Σξηηνβάζκηα Δθπαίδεπζε. Δπηπιένλ, δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο ζε καζήκαηα Πξνγξακκαηηζκνχ παξνπζηάδνληαη ζην (Κφκεο, 2005). Η πξνζέγγηζε «Μαύξν Κνπηί» χκθσλα κε ηελ παξαδνζηαθή δηδαθηηθή πξνζέγγηζε, νη εθπαηδεπηηθνί, ρξεζηκνπνηψληαο θαηάιιειεο δηδαθηηθέο ηερληθέο, εηζάγνπλ κηα έλλνηα κέζα απφ απιά παξαδείγκαηα- πξνγξάκκαηα πινπνηεκέλα ζηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, θαη ζηε ζπλέρεηα αλαζέηνπλ ζρεηηθέο εξγαζίεο ζηνπο καζεηέο πνπ απνζθνπνχλ ζηε ζπγγξαθή θαη εθηέιεζε ελφο πξνγξάκκαηνο. ηελ πξνζέγγηζε «Μαχξν-Κνπηί», πξνηείλεηαη νη καζεηέο λα εμνηθεησζνχλ αξρηθά κε ηηο λέεο έλλνηεο θαηά ηελ εθπφλεζε δξαζηεξηνηήησλ ζην εξγαζηήξην θαη ζηε ζπλέρεηα λα ζπκκεηάζρνπλ ζε κία δηάιεμεζπδήηεζε. Οη δξαζηεξηφηεηεο πεξηιακβάλνπλ δχν βαζηθά ηκήκαηα: (i) αξρηθά νη καζεηέο θαινχληαη λα εθηειέζνπλ απιά πξνγξάκκαηα (ησλ νπνίσλ δε γλσξίδνπλ ηνλ θψδηθα θαη ηε ιεηηνπξγία «καχξα θνπηηά»), λα «ζπλδηαιιαγνχλ» κε ηνλ ππνινγηζηή, θαη λα απαληήζνπλ ζε κία ζεηξά απφ εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζην δηάινγν κε ηνλ ππνινγηζηή, (ii) ζηε ζπλέρεηα, νη καζεηέο κειεηνχλ ηνλ θψδηθα ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη απαληνχλ ζε εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηηο εληνιέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Σέινο, νη καζεηέο ζπδεηνχλ ηηο απαληήζεηο θαη ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο ηνπο θαη απνζαθελίδνπλ ηπρφλ απνξίεο ηνπο κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ (Haberman & Kolikant, 2001). Μέζσ απηήο ηεο δηδαθηηθήο πξνζέγγηζεο, νη καζεηέο εηζάγνληαη ζηηο βαζηθέο έλλνηεο θαη δνκέο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ελεξγεηηθά, δηεξεπλψληαο νη ίδηνη αξρηθά ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξνγξακκαηηζηηθψλ ελλνηψλ θαη δνκψλ. Η απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο κεζφδνπ δηεξεπλήζεθε ζπγθξηηηθά κε ηελ παξαδνζηαθή πξνζέγγηζε, ζηε δηδαζθαιία ηεο έλλνηαο ηεο κεηαβιεηήο (Haberman & Kolikant, 2001). Σα απνηειέζκαηα ηεο πεηξακαηηθήο αμηνιφγεζεο έδεημαλ φηη νη καζεηέο πνπ δηδάρζεθαλ κέζσ ηεο πξνζέγγηζεο «Μαχξν-Κνπηί» αθνκνίσζαλ θαιχηεξα ηελ έλλνηα ηεο κεηαβιεηήο θαη έθαλαλ πνιχ ιηγφηεξα ιάζε. Δπίζεο, ε αμηνπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο δηδαθηηθήο πξνζέγγηζεο ζε ζπλδπαζκφ κε ην πεξηβάιινλ MicroWorlds Pro γηα ηελ εηζαγσγή ησλ καζεηψλ ηεο Γ Γπκλαζίνπ ζηελ έλλνηα ηεο επαλάιεςεο, έδεημε φηη νη καζεηέο ελεπιάθεζαλ ελεξγά ζηε δηδαθηηθή/καζεζηαθή δηαδηθαζία, εηζήρζεζαλ νκαιά ζηελ έλλνηα ηεο επαλάιεςεο θαη έδεημαλ ελδηαθέξνλ πξνθεηκέλνπ λα πεηξακαηηζηνχλ κε ηε ιεηηνπξγία ηεο επαλαιεπηηθήο δνκήο (Παπαληθνιάνπ θ.ά, 2005a). ηα (Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2002; Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008; Παπαληθνιάνπ θ.ά, 2005b) παξνπζηάδνληαη ελδεηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί κε βάζε ηε ζπγθεθξηκέλε δηδαθηηθή πξνζέγγηζε. Πξνζέγγηζε βαζηζκέλε ζηηο «Δηεξεπλήζεηο» Η δηδαθηηθή πξνζέγγηζε ησλ «Γηεξεπλήζεσλ» (Explorations) απνζθνπεί ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ παξαλνήζεσλ θαη ησλ εζθαικέλσλ αληηιήςεσλ ησλ καζεηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε απνηειεζκαηηθψλ λνεηηθψλ κνληέισλ (Lischner, 2001). Οη «Γηεξεπλήζεηο» είλαη δνκεκέλεο δηδαθηηθν-καζεζηαθέο δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο επηηξέπνπλ/ππνζηεξίδνπλ ηελ αλάδεημε ηεο ππάξρνπζαο αληίιεςεο θαη δίλνπλ ηε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο λα ελεξγνπνηεζνχλ θαη κέζα απφ έλα πιαίζην θαζνδήγεζεο λα νδεγεζνχλ ζηελ επηζπκεηή ελλνηνινγηθή αιιαγή. Αλ θαη νη «Γηεξεπλήζεηο» έρνπλ θπξίσο πξνηαζεί, εθαξκνζζεί θαη αμηνινγεζεί ζην πιαίζην εηζαγσγηθψλ καζεκάησλ πξνγξακκαηηζκνχ, ε εθαξκνγή ηνπο ζηε δηδαζθαιία ηεο έλλνηαο ηεο θξπθήο κλήκεο (Grigoriadou et al., 2006) έρεη δείμεη ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηε κάζεζε. ην πιαίζην κηαο δηδαθηηθν-καζεζηαθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ βαζίδεηαη ζηηο «Γηεξεπλήζεηο», ν καζεηήο θαιείηαη αξρηθά λα δηαβάζεη έλα κηθξφ πξφγξακκα, λα απαληήζεη ζε εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε ηε ιεηηνπξγία θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο εθηέιεζεο ησλ πξνγξακκαηηζηηθψλ δνκψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, λα πξνβιέςεη ηε «ζπκπεξηθνξά» ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα πξνθαζνξηζκέλεο ή κε πξνθαζνξηζκέλεο ηηκέο εηζφδνπ θαη ηέινο λα ειέγμεη ηηο απαληήζεηο ηνπ, εθηειψληαο ην πξφγξακκα ζηνλ ππνινγηζηή. ε πεξίπησζε πνπ νη πξνβιέςεηο ηνπ δελ αληαπνθξίλνληαη ζηα πξαγκαηηθά απνηειέζκαηα, ν καζεηήο θαζνδεγνχκελνο απφ εηδηθά ζρεδηαζκέλεο εξσηήζεηο θαιείηαη λα δψζεη εμεγήζεηο. Οη εξσηήζεηο κπνξεί λα έρνπλ ηε κνξθή 13

14 πξνηεηλφκελσλ ελεξγεηψλ πνπ δηεπθνιχλνπλ ην καζεηή λα εληνπίζεη ην ιάζνο ηνπ ψζηε λα κπνξέζεη λα ην δηνξζψζεη. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, νη καζεηέο κπνξνχλ λα αληηιεθζνχλ απφ κφλνη ηα ιάζε ηνπο. δηαθνξεηηθά, ν εθπαηδεπηηθφο ζπδεηά καδί ηνπο θαη ηνπο βνεζάεη λα μεπεξάζνπλ ηηο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίδνπλ (Lischner, 2001). ηα (Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2002; Γξεγνξηάδνπ θ.ά., 2008; Παπαληθνιάνπ θ.ά, 2005b) παξνπζηάδνληαη ελδεηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρνπλ ζρεδηαζηεί κε βάζε ηε ζπγθεθξηκέλε δηδαθηηθή πξνζέγγηζε. Πξνθεηκέλνπ νη «Γηεξεπλήζεηο» λα έρνπλ ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα πξέπεη λα (i) επηθεληξψλνληαη ζε έλα ζπγθεθξηκέλν ζέκα/έλλνηα, (ii) πεξηιακβάλνπλ εξσηήζεηο δηαθνξεηηθνχ βαζκνχ δπζθνιίαο (εχθνιεο ψζηε λα κελ απνγνεηεχνπλ ην καζεηή αιιά θαη δχζθνιεο ψζηε λα κελ πξνβιέπνληαη εχθνια θαη λα παξνηξχλνπλ ην καζεηή γηα πεξαηηέξσ πεηξακαηηζκφ), (iii) πξνζαξκφδνληαη ζην επίπεδν γλψζεσλ ησλ καζεηψλ, ψζηε λα κπνξνχλ ζηαδηαθά νη καζεηέο λα καζαίλνπλ απφ ηα ιάζε ηνπο, (iv) ελζαξξχλνπλ ηνπο καζεηέο λα πξνζέρνπλ ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ηδηφηεηεο ησλ ελλνηψλ, θαη (v) έρνπλ κεηξήζηκα απνηειέζκαηα (Lischner, 2001). Αλαθνξέο Οη αλαθνξέο βξίζθνληαη ζηε Σν θείκελν απνηειεί ηκήκα ηνπ επηκνξθσηηθνχ πιηθνχ ηνπ έξγνπ «Τινπνίεζε επηκφξθσζεο εθπαηδεπηηθψλ - επηκνξθσηψλ πιεξνθνξηθήο», Πάηξα, 2008, ( 14

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ Σηέλλα Κορομπίλη, Ph.D., Αλαπιεξψηξηα Καζεγήηξηα, Σκήκα Βηβιηνζεθνλνκίαο-Α.Σ.Δ.Ι. Θεζζαινλίθεο Αθροδίηη Μάλλιαρη, Ph.D, Δξγαζηεξηαθφο πλεξγάηεο, Σκήκα

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) =

ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ ΣΗ ΧΗΜΔΙΑ Ι ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 2009. 1. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(x,y) = ΘΔΜΑΣΑ Α επηέκβξηνο 9. Να ππνινγηζηνύλ νη κεξηθέο παξάγσγνη πξώηεο ηάμεο ηεο ζπλάξηεζεο f(,y) = y.. Να ππνινγηζηνύλ ηα νινθιεξώκαηα: a) ln b) a) 3cos b) e sin 4. Να ππνινγηζηεί ην νινθιήξσκα: S ( y) 3

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KRNUGH Γηα λα θάλνπκε απινπνίεζε κηαο ινγηθήο ζπλάξηεζεο κε πίλαθα (ή ράξηε) Karnaugh αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα:. Η ινγηθή ζπλάξηεζε ζα πξέπεη λα είλαη ζε πιήξε

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Xαξηνγξάθεζε Ελλνηώλ. Ελλνηνινγηθνί Χάξηεο (concept maps) θαη νη εθαξκνγέο ηνπο ζηε δηδαζθαιία

Xαξηνγξάθεζε Ελλνηώλ. Ελλνηνινγηθνί Χάξηεο (concept maps) θαη νη εθαξκνγέο ηνπο ζηε δηδαζθαιία Xαξηνγξάθεζε Ελλνηώλ Ελλνηνινγηθνί Χάξηεο (concept maps) θαη νη εθαξκνγέο ηνπο ζηε δηδαζθαιία 1 Ση είλαη έλαο ελλνηνινγηθόο ράξηεο; ε ελλνηνινγηθή ραξηνγξάθεζε είλαη κηα ηερληθή νπηηθνπνίεζεο ηωλ ζρέζεωλ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Οδηγίες για ηη διδαζκαλία ηων θιλολογικών μαθημάηων ζηο Ενιαίο Λύκειο (απόζπαζμα) Αθήνα 2001 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Α. Τν πεξηερόκελν ηεο πεξίιεςεο (0-12

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε

Κβαντικοί Υπολογισμοί. Πέκπηε Γηάιεμε Κβαντικοί Υπολογισμοί Πέκπηε Γηάιεμε Kπθισκαηηθό Mνληέιν Έλαο θιαζηθόο ππνινγηζηήο απνηειείηαη από αγσγνύο θαη ινγηθέο πύιεο πνπ απνηεινύλ ηνπο επεμεξγαζηέο. Σηνπο θβαληηθνύο ε πιεξνθνξία βξίζθεηαη κέζα

Διαβάστε περισσότερα

Πνηα λνκίδεηο όηη ζα είλαη ε ζπλνιηθή αληίζηαζε κηαο ζπλδεζκνινγίαο δύν αληηζηαηώλ ζπλδεδεκέλεο ζε ζεηξά; Γηαηί;...

Πνηα λνκίδεηο όηη ζα είλαη ε ζπλνιηθή αληίζηαζε κηαο ζπλδεζκνινγίαο δύν αληηζηαηώλ ζπλδεδεκέλεο ζε ζεηξά; Γηαηί;... ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Ιζοδύναμη ανηίζηαζη ζύνδεζηρ ανηιζηαηών Η δηδαζθαιία ηεο ηζνδύλακεο αληίζηαζεο γηα ζύλδεζε αληηζηαηώλ ζε ζεηξά θαη παξάιιεια ππάξρεη ζην Αλαιπηηθό Πξόγξακκα Σπνπδώλ ζηα καζήκαηα Φπζηθήο

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Δλλνηνινγηθή Υαξηνγξάθεζε: Αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ θαη εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ αλαηξνθνδόηεζεο

Δλλνηνινγηθή Υαξηνγξάθεζε: Αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ θαη εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ αλαηξνθνδόηεζεο ΔΘΝΗΚΟ ΚΑΗ ΚΑΠΟΓΗΣΡΗΑΚΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΘΖΝΩΝ ΥΟΛΖ ΘΔΣΗΚΩΝ ΔΠΗΣΖΜΩΝ ΣΜΖΜΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΚΖ ΚΑΗ ΣΖΛΔΠΗΚΟΗΝΩΝΗΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΧΝ ΚΑΗ ΓΗΚΣΤΑ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Δλλνηνινγηθή Υαξηνγξάθεζε:

Διαβάστε περισσότερα

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις

Έκδοζη /10/2014. Νέα λειηοσργικόηηηα - Βεληιώζεις Έκδοζη 2.89.31 08/10/2014 Η έκδοζη 2.89.31, περιλαμβάνει : Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Αναγγελία πρόζληυης (Ε3) 08/10/2014 1 Βεληιώζεις Καηάζηαζη Υπερφριών (Ε8) Επεηδή ζηελ ειεθηξνληθή ππνβνιή

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικαςία Διδακτικού Μεταςχηματιςμού του Προγράμματοσ Σπουδών με την αξιοποίηςη των νέων Μέςων και των Τεχνολογιών

Διαδικαςία Διδακτικού Μεταςχηματιςμού του Προγράμματοσ Σπουδών με την αξιοποίηςη των νέων Μέςων και των Τεχνολογιών Διαδικαςία Διδακτικού Μεταςχηματιςμού του Προγράμματοσ Σπουδών με την αξιοποίηςη των νέων Μέςων και των Τεχνολογιών Ηλεκτρονικέσ ςημειώςεισ για φοιτητέσ Δπηθ. Καζεγεηήο Αιηβίδνο νθφο Παηδαγσγηθφ Σκήκα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο.

7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. 3. Έλαο θαηαρσξεηήο SISO ησλ 4 bits έρεη: α) Μία είζνδν, β) Δύν εηζόδνπο, γ) Σέζζεξεηο εηζόδνπο. 7. ΚΑΤΑΧΩΡΗΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Ση είλαη έλαο θαηαρσξεηήο; O θαηαρσξεηήο είλαη κηα νκάδα από flip-flop πνπ κπνξεί λα απνζεθεύζεη πξνζσξηλά ςεθηαθή πιεξνθνξία. Μπνξεί λα δηαηεξήζεη ηα δεδνκέλα ηνπ

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην ζαο

ΒΗΜΑ 2. Εηζάγεηε ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο πνπ ιακβάλεηε κε SMS & δειώλεηε επηζπκεηό Όλνκα Πξόζβαζεο (Username) θαη ην  ζαο Δίζνδνο ζηελ Υπεξεζία Αλ είζηε ήδε εγγεγξακκέλνο ρξήζηεο ζηελ ππεξεζία, γηα ηελ είζνδν ζαο (login) ζηελ ππεξεζία e-bill, εηζάγεηαη ην Όλνκα Φξήζηε (username) θαη ηνλ Κωδηθό Πξόζβαζεο (password) πνπ είραηε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΑΙ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΜΔΩ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΓΡΑΗ

ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΑΙ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΜΔΩ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΓΡΑΗ ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΜΗΜΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΗΣΛΟ ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΩΝ ΝΔΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΣΗ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΚΑΙ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΜΔΩ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ ΓΡΑΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ»

ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ» ΣΗΣΛΟ «Ζ ΥΡΖΖ ΣΟΤ ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΑΠΟ ΣΟΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΤΓΥΡΟΝΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟΤ» ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ: ΜΑΡΣΗΝΟΤ ΑΗΚΑΣΔΡΗΝΖ Α.Μ. 9982200700256 ΜΠΟΕΗΟΝΔΛΟΤ ΔΗΡΖΝΖ Α.Μ. 9982200700215 ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΑ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΓΗΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΔΦΑΡΜΟΓΖ Δ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΑ ΔΗΚΟΝΗΚΖ ΠΡΑΓΜΑΣΗΚΟΣΖΣΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ ΤΝΔΡΓΑΣΗΚΖ ΜΑΘΖΖ ηνπ ΑΛΔΞΑΝΓΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο

ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε. Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο ΟΣΑ Επηρεηξεζηαθή Ννεκνζύλε Ελόηεηα: Ad1.2.2 «Ση θξύβεηαη» πίζω από κηα Επηρεηξεζηαθή Αλαθνξά (report): XML & XSD γηα αξράξηνπο Πξαθηηθή Άζθεζε (επίπεδν 2): ηόρνο ηεο άζθεζεο είλαη ε πεξαηηέξω εμνηθείωζε

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Κοιμωμικά δίκτυα (multiplex network) Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Facebook? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην LinkedIn? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Twitter? Αεροπορικές γραμμές της Ευρώπης(multiplex

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Δημήτρης Χασάπης ΧΩΡΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗΕΚΠΑΙΔΕΤΗ Οη γεσκεηξηθέο ζρέζεηο κεηξηθή ζεώξεζε ηνπ ρώξνπ - Απόζηαζε αλάκεζα ζε δύν ζεκεία / κήθνο - Επηθάλεηα / επίπεδα ζρήκαηα /

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ. (iv) (ii) (ii) (ii) 5. Γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ ι λα ιπζνύλ νη εμηζώζεηο : x 6 3 9x

ΕΞΙΣΩΣΕΙΣ. (iv) (ii) (ii) (ii) 5. Γηα ηηο δηάθνξεο ηηκέο ηνπ ι λα ιπζνύλ νη εμηζώζεηο : x 6 3 9x Να ιπζνύλ νη εμηζώζεηο : ( ) 4 ( ) 7 ( )( ) (ii) 5 7 9 4 (iv) 5 6 4 9 6 0 9 6 8 Να ιπζνύλ νη εμηζώζεηο : 7 5 8 (ii) 4 6 8 5 8 ( 6) 4 4 5 (iv) 7 5 4 7 0 7 ( ) 4 8 4 5 8 Να ιπζνύλ νη εμηζώζεηο : ( ) 0 5

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

«Οδςζζέαρ: ζηον πηγεμό για ηην Ιθάκη»

«Οδςζζέαρ: ζηον πηγεμό για ηην Ιθάκη» ΔΠΗΜΟΡΦΩΖ ΣΩΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΩΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΚΑΗ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖ ΓΗΓΑΚΣΗΚΖ ΠΡΑΞΖ ΙΣΟΡΙΑ Γ ηάμε «Οδςζζέαρ: ζηον πηγεμό για ηην Ιθάκη» ΗΩΑΝΝΑ ΥΑΛΚΗΑ Μάξηηνο 2011 ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΔΝΑΡΙΟ 1. ΤΝΟΠΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Αντισταθμιστική ανάλυση

Αντισταθμιστική ανάλυση Θεσξήζηε έλαλ αιγόξηζκν Α πνπ ρξεζηκνπνηεί κηα δνκή δεδνκέλσλ Γ : Καηά ηε δηάξθεηα εθηέιεζεο ηνπ Α ε Γ πξαγκαηνπνηεί κία αθνινπζία από πξάμεηο. Παξάδεηγκα: Θπκεζείηε ην πξόβιεκα ηεο εύξεζεο-έλσζεο Δίρακε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α

Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Διαδικαζία μεηαθοράς δεδομένων Εκκαθαριζηικής για ηο Eιδικό ζημείωμα περαίωζης Φ.Π.Α Σει.1 Σο ζςγκεκπιμένο εγσειπίδιο δημιοςπγήθηκε για να βοηθήζει ηην καηανόηζη ηηρ διαδικαζίαρ μεηαθοπάρ δεδομένων ηηρ

Διαβάστε περισσότερα

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών

Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Αναμόπθωζη Ππογπάμμαηορ Πποπηςσιακών Σποςδών Ζ Σπλέιεπζε (Σ) ηνπ Τκήκαηνο Βηνκεραληθήο Γηνίθεζεο θαη Τερλνινγίαο ηεο 18/5/2015 ελέθξηλε ηελ αλακόξθσζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πξνπηπρηαθώλ Σπνπδώλ. Παξαθαινύληαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΓΤΣΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΗ ΥΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΣΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΓΤΣΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΗ ΥΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΣΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΓΤΣΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΗ ΥΟΛΗ ΦΛΩΡΙΝΑ ΣΜΗΜΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «Η κειέηε ησλ εξσηήζεσλ πνπ ππνβάιινληαη θαηά ηε δηδαζθαιία ηνπ θύθινπ ηνπ λεξνύ ζε παηδηά πξνζρνιηθήο ειηθίαο» «The

Διαβάστε περισσότερα