ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. ιπλωµατική Εργασία

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ιπλωµατική Εργασία Μελέτη περιπτώσεων και ανάλυση δυνατοτήτων λογισµικών υποδοµής για εφαρµογές υποστήριξης της διαδικασίας µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό ΜΠΑΓΟΥΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ Α.Μ.: 3282 Επιβλέπων Καθηγητής ΠΑΠΑΘΕΟ ΩΡΟΥ ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΡΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2009

2 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ιπλωµατική Εργασία Μελέτη περιπτώσεων και ανάλυση δυνατοτήτων λογισµικών υποδοµής για εφαρµογές υποστήριξης της διαδικασίας µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό ΜΠΑΓΟΥΛΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ Α.Μ.: 3282 Επιβλέπων Καθηγητής ΠΑΠΑΘΕΟ ΩΡΟΥ ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΡΑ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

3 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ πολύ τον καθηγητή µου κ. Θεόδωρο Παπαθεοδώρου για την παραχώρηση του θέµατος και την επίβλεψη της παρούσας διπλωµατικής εργασίας και τον Τζανέτο Ποµόνη για τη βοήθεια που µου προσέφερε κατά τη διάρκεια εκπόνησης της. Επίσης, ευχαριστώ πάρα πολύ τους δικούς µου ανθρώπους που βρίσκονται δίπλα µου, µε στηρίζουν και δίνουν νόηµα σε ό,τι κάνω. 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 4 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ... 5 ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ... 5 ΚΕΦ.1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ...6 ΚΕΦ.2 : ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΕΦ.3 : ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΙ ΕΝΑ Ι ΑΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ...15 ΚΕΦ.4 : ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ TCExam Pareeksha PHPTestManager ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΚΕΦ.5 : ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΟΥ TCExam ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΤΕΣΤ. 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ.. 61 Βιβλιογραφία - Πηγές

5 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΕΦ.4 : ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Πίνακας 4.1: Σύγκριση επικρατέστερων λογισµικών υποδοµής 31 ΛΙΣΤΑ ΕΙΚΟΝΩΝ ΚΕΦ.4 : ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εικόνα 4.1: Στατ. γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του TCExam..24 Εικόνα 4.2: Παράδ. ερωτήσεων που παρέχει το λογισµικο Pareeksha Εικόνα 4.3: Στατ. γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του Pareeksha...26 Εικόνα 4.4: Στατ. γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του PHPTestManager...28 ΚΕΦ.5 : ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Εικόνα 5.1: Παράδ. ερώτησης που περιέχει µαθηµατικό συµβολισµό (LateX).38 Εικόνα 5.2: Μεταφράσεις που παρέχει το TCExam Εικόνα 5.3: Εισαγωγή εξεταζόµενου στο administration τµήµα Εικόνα 5.4: Κύριο µενού στα αριστερά της διεπαφής..43 Εικόνα 5.5: Επιλογές προσθήκης ερωτήσεων..44 Εικόνα 5.6: Εµφάνιση συµπτυγµένης µορφής ερώτησης στην επιλογή "λίστα" 45 Εικόνα 5.7: Επιλογές κατά τη σύνταξη διαγωνίσµατος...46 Εικόνα 5.8: PDF αντίγραφο διαγωνίσµατος, τµήµα Εικόνα 5.9: PDF αντίγραφο διαγωνίσµατος, τµήµα Εικόνα 5.10: Προβολή διαθέσιµων διαγωνισµάτων...48 Εικόνα 5.11: Προβολή πληροφοριών διαγωνίσµατος.49 Εικόνα 5.12: Ερώτηση 1 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...50 Εικόνα 5.13: Αλλαγή κατάστασης της ερώτησης µετά από απάντηση Εικόνα 5.14: Ερώτηση 2 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...51 Εικόνα 5.15: Ένδειξη µετρητή χρόνου στο πάνω δεξιά µέρος της σελίδας..51 Εικόνα 5.16: Ερώτηση 3 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...52 Εικόνα 5.17: Επιβεβαίωση τερµατισµού διαγωνίσµατος Εικόνα 5.18: Ερώτηση 4 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...53 Εικόνα 5.19: Ερώτηση 5 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...54 Εικόνα 5.20: Ερώτηση 6 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test...54 Εικόνα 5.21: Ολοκλήρωση διαγωνίσµατος computer test...55 Εικόνα 5.22: Παρουσίαση αποτελεσµάτων σωστής εκτέλεσης Εικόνα 5.23: PDF αρχείο µε δεδοµένα διαγωνίσµατος που έχει εκτελεστεί...56 Εικόνα 5.24: Βαθµολόγηση απαντήσεων ανοιχτού τύπου Εικόνα 5.25: Σύνοψη αποτελεσµάτων για ένα διαγώνισµα Εικόνα 5.26: Εµφάνιση δεδοµένων διαγωνίσµατος για κάθε επιλεγµένο χρήστη.58 Εικόνα 5.27: Εµφάνιση στατιστικών δεδοµένων για κάθε ερώτηση Εικόνα 5.28: Παράδ. διαγωνίσµατος που αναδεικνύει την πολυγλωσσία Εικόνα 5.29: Αποτελέσµατα ελληνικού διαγωνίσµατος

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εµφάνιση του Internet και των νέων τεχνολογιών έχει επιφέρει σηµαντικές αλλαγές σε όλους τους τοµείς του παραδοσιακού εκπαιδευτικού συστήµατος. Η παρούσα διπλωµατική εργασία πραγµατεύεται τη µελέτη των διαφορετικών περιπτώσεων λογισµικών υποδοµής, που έχουν υλοποιηθεί για εφαρµογές υποστήριξης της διαδικασίας µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό. Υπάρχουν δύο κυρίως κατηγορίες λογισµικών υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης, οι οποίες είναι τα αυτόνοµα πακέτα λογισµικού (stand-alone software) και τα Web-based λογισµικά. Σε ό, τι αφορά το κόστος, τα λογισµικά διακρίνονται σε λογισµικά ανοιχτού κώδικα (open source software) και σε εµπορικά διαθέσιµα λογισµικά (commercially distributed software). Στη συγκεκριµένη διπλωµατική εργασία, ερευνώνται οι επικρατέστερες περιπτώσεις λογισµικού που είναι Web based και ελεύθερα διαθέσιµες. Μελετούνται διεξοδικά οι δυνατότητες και οι ελλείψεις κάθε περίπτωσης και γίνεται σύγκριση µεταξύ των διαφορετικών λογισµικών υποδοµής. Στο 2 ο Κεφάλαιο, γίνεται µία αναφορά των δυνατοτήτων που παρέχει στον χώρο της εκπαίδευσης η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και η χρήση του Η/Υ στα σχολεία. Εξετάζονται επίσης τα πλεονεκτήµατα αλλά και τα µειονεκτήµατα που παρουσιάζει η διαδικτυακή εξέταση σε σχέση µε τον παραδοσιακό τρόπο µαθησιακής αξιολόγησης. Στο 3 ο Κεφάλαιο, συγκεντρώνονται όλα τα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει ένα ιδανικό σύστηµα αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό, ώστε να µπορεί να αντικαταστήσει µε ολοκληρωµένο τρόπο τις συµβατικές µεθόδους εξέτασης. Στο 4 ο Κεφάλαιο, αντικείµενο µελέτης αποτελούν τα λογισµικά υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής αξιολόγησης. Γίνεται γνωριµία µε τα τρία κυριότερα συστήµατα διαδικτυακής εξέτασης που υπάρχουν σήµερα, το TCExam, το Pareeksha και το PHPTestManager. Εξετάζονται οι δυνατότητες και οι ελλείψεις καθενός. Στο τέλος και µε βάση τα κριτήρια που αναλύθηκαν στο 3 ο 6

7 Κεφάλαιο γίνεται µία διεξοδική σύγκριση µεταξύ των διαφορετικών περιπτώσεων. Στο 5 ο Κεφάλαιο, υλοποιείται ένα ηλεκτρονικό διαγώνισµα µε στόχο την ανάδειξη των λειτουργιών και των χαρακτηριστικών που διέπουν τη διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας στον Παγκόσµιο Ιστό. Για το σκοπό αυτό χρησιµοποιείται το λογισµικό υποδοµής TCExam το οποίο, µε βάση τη σύγκριση που έγινε στο τέλος του 4 ου κεφαλαίου, αποτελεί το επικρατέστερο και πληρέστερο λογισµικό υποδοµής. Στο 6 ο Κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα που προέκυψαν από τη µελέτη που πραγµατοποιήθηκε στα προηγούµενα κεφάλαια και εξετάζονται οι δυνατότητες µελλοντικής επέκτασης της παρούσας διπλωµατικής εργασίας. 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Σήµερα, η παγκοσµιοποίηση, το internet και γενικότερα οι νέες τεχνολογίες έχουν επιφέρει ραγδαίες αλλαγές σε όλους τους τοµείς της ζωής του ανθρώπου. Η επικοινωνία, η αγορά, η πληροφορία και η µετάδοσή της, δεν γνωρίζουν πια σύνορα ούτε χρονικά ούτε χωρικά. Ο όγκος της πληροφορίας και της γνώσης καθώς και οι πηγές ανεύρεσής τους αυξάνονται κάθε µέρα και περισσότερο και η διάδοσή τους είναι πλέον εφικτή µε τεράστιες ταχύτητες από την µία άκρη της Γης στην άλλη. Παρόλα αυτά, παρατηρείται κάποια ανισορροπία µεταξύ αυτού του κόσµου που αλλάζει µε πολύ µεγάλες ταχύτητες και ενός εκπαιδευτικού συστήµατος το οποίο καθυστερεί να αφοµοιώσει τις εκάστοτε αλλαγές. Είναι βέβαια γεγονός πως ο χώρος της εκπαίδευσης έχει ήδη κάνει κάποια βήµατα προς την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Ωστόσο η είσοδος των µεµονωµένων Η/Υ στα σχολεία δε µετέβαλε σηµαντικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η σηµερινή κοινωνία του ίντερνετ και της απεριόριστης διάδοσης της πληροφορίας απαιτούν ριζική αναµόρφωση των µεθόδων διδασκαλίας και της µαθησιακής αξιολόγησης. Το σχολείο επιβάλλεται να αλλάξει και από κλειστό, ξένο στο περιβάλλον του και δασκαλοκεντρικό που είναι σήµερα, να µετατραπεί σε σύγχρονο, ανοιχτό, συνεργατικό και µαθητοκεντρικό. 2.1 ΟΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών και η επιρροή που ασκούν στον τοµέα της εκπαίδευσης είναι ένα θέµα που έχει απασχολήσει και συνεχίζει να απασχολεί έντονα τη διεθνή εκπαιδευτική και επιστηµονική κοινότητα. Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει πια ενηµερωτική και επιµορφωτική δράση που να µη συµπεριλαµβάνει στη θεµατολογία της την εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία. 8

9 O Η/Υ µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη διαχείριση και τη διευκόλυνση όλων των πτυχών της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πιο συγκεκριµένα, επιτρέπει τη διερεύνηση υποθετικών ερωτηµάτων και την προσοµοίωση καταστάσεων και φαινοµένων για την καλύτερη κατανόηση αφηρηµένων εννοιών. Η χρήση του επεξεργαστή κειµένου για τη σύνταξη των σχολικών εγγράφων, η χρήση βάσεων δεδοµένων για τη διατήρηση µαθητικών πληροφοριών, η οικονοµική διαχείριση και η οργάνωση της σχολικής βιβλιοθήκης καθώς και η χρήση του υπολογιστή σαν πίνακα, σα διαφανοσκόπιο, σα βίντεο, σαν κασετόφωνο ή σα συνδυασµός όλων αυτών µε τις νέες τεχνολογίες των πολυµέσων και των υπερµέσων, είναι µερικές µόνο από τις πιθανές εφαρµογές του Η/Υ στον χώρο της εκπαίδευσης. Επίσης, τα µεγάλης εµβέλειας δίκτυα όπως το internet, εκτός του ότι είναι ανοιχτά προς όλους, παρέχουν τη δυνατότητα σύνδεσης εξ αποστάσεως µε διάφορες βιβλιοθήκες και πηγές γνώσης για την καλύτερη διεξαγωγή του µαθήµατος και την κατανόηση του γνωστικού αντικειµένου. Το βιβλίο, ο δάσκαλος και η βιβλιοθήκη του σχολείου παύουν να αποτελούν τις µοναδικές πηγές πληροφορίας εντός του σχολείου. Οι εκπαιδευτικοί µπορούν να συνδεθούν µε µεγάλα υπολογιστικά συστήµατα και να έχουν πρόσβαση στις ποικίλες και µεγάλης κλίµακας πληροφορίες που λίγα µόνο ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήµια µπορούν να δηµιουργήσουν και να συντηρήσουν. Εκτός από την απεριόριστη πρόσβαση σε ανεξάντλητες πηγές πληροφορίας και γνώσης, το internet παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας ανάµεσα σε µαθητές του ίδιου ή διαφορετικών σχολείων, καθώς και ανάµεσα σε µαθητές και εκπαιδευτικούς. Η εκπαίδευση είναι πλέον σε θέση να προσφέρει υπηρεσίες ανεξάρτητες από το χρόνο (ασύγχρονη) και το χώρο όπου βρίσκονται οι εκπαιδευόµενοι ή/και οι φορείς εκπαιδευτικών υπηρεσιών και διαφαίνονται στον ορίζοντα λύσεις για το πρόβληµα των πολυάριθµων τάξεων, της γεωγραφικής ανισότητας, και του εξαντλητικού φόρτου εργασίας. Ο εκπαιδευόµενος τοποθετείται στο κέντρο του ενδιαφέροντος και έχει πλέον στη διάθεσή του πρωτόγνωρες δυνατότητες επικοινωνίας και εκπαίδευσης ανάλογα µε τη διαθεσιµότητα, τις δυνατότητές και τις απαιτήσεις του. Ένας ακόµα, κρίσιµης σηµασίας, τοµέας της εκπαίδευσης όπου πρόκειται να επηρεαστεί από την χρήση του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών είναι η 9

10 διαδικασία της µαθητικής εξέτασης. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί σηµαντικά η "ηλεκτρονική αξιολόγηση" µε χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή (Computer-based assessment CBA). Τα εργαλεία CBA εµφανίζονται είτε ως αυτόνοµα λογισµικά, είτε ενσωµατωµένα σε λογισµικά e- learning και πρόκειται να βελτιώσουν κατά πολύ τον παραδοσιακό τρόπο εξετάσεων (PPT Pen and Paper Testing) µε σηµαντική µείωση των πόρων και του χρόνου προετοιµασίας και διόρθωσης. Τα συστήµατα αυτά έχουν ως στόχο να καλύψουν και τους δύο τύπους αξιολόγησης, την αθροιστική (summative assessment) και τη διαµορφωτική (formative assessment). Η αθροιστική αξιολόγηση, αξιολογεί την ποσότητα και την αποµνηµόνευση των γνώσεων, µετά την ολοκλήρωση της ύλης των µαθηµάτων. Η διαµορφωτική αξιολόγηση, αξιολογεί την αφοµοίωση της γνώσης µετά την ολοκλήρωση µιας ενότητας της ύλης. Παγκοσµίως έχουν αναπτυχθεί εργαλεία Αξιολόγησης µε Υπολογιστή από Πανεπιστήµια και ερευνητικά ινστιτούτα όπως το CASTLE του Πανεπιστηµίου Leicester, UK (CASTLE, 2005) και το TRIADS του Πανεπιστηµίου Derby, UK (TRIADS, 2005), τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν δωρεάν µέσω του Web, αλλά και κάποια εµπορικά πακέτα λογισµικού όπως το QuestionMark (QuestionΜark, 2005) που βασίζεται στις προδιαγραφές QTI (Question and Test Interoperability). Οι προδιαγραφές QTI που ορίζονται σε γλώσσα XML, µοντελοποιούν ένα περιβάλλον Αξιολόγησης µε τη βοήθεια του Υπολογιστή και προσδιορίζουν διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων, όπως ερωτήσεις σωστού-λάθους (true-false), πολλαπλών επιλογών (multiple-choice questions), πολλαπλών απαντήσεων (multiple response questions), συµπλήρωσης κενών (fill-in-the-blank), ταξινόµησης (order-objects), αντιστοίχησης (connect-the-points), κ.α. Όπως είναι εµφανές από τα παραπάνω, τα λογισµικά υποδοµής που έχουν αναπτυχθεί για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης διακρίνονται σε αυτόνοµα πακέτα λογισµικού (stand-alone software) και σε Web-based εφαρµογές λογισµικού. Η δεύτερη κατηγορία εµφανίζει µία σειρά από πλεονεκτήµατα σε σχέση µε την πρώτη. Πιο συγκεκριµένα, παρέχει τη δυνατότητα χρήσης ενός διαµοιραζόµενου server στον οποίο διατηρούνται όλα τα δεδοµένα της εξέτασης µειώνοντας το απαιτούµενο κόστος. Επίσης, 10

11 επιτρέπει τη συµµετοχή στην εξεταστική διαδικασία από διαφορετικά µέρη τα οποία βρίσκονται σε αποστάσεις που υπερβαίνουν τα στενά όρια µίας τάξης υπολογιστών. Τέλος, η χρήση των Web-based λογισµικών δεν συνοδεύεται από υψηλές απαιτήσεις για επιπλέον υλικό ή λογισµικό. 2.2 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ο παραδοσιακός τρόπος διεξαγωγής εξετάσεων για την αξιολόγηση της απόδοσης των µαθητών παρουσιάζει ορισµένα µειονεκτήµατα. Σήµερα, µε την βοήθεια του internet και της απεριόριστης διανοµής της πληροφορίας, τα µειονεκτήµατα αυτά τείνουν να ξεπεραστούν. Τα λογισµικά υποδοµής που αναπτύσσονται µε στόχο την υποστήριξη της διαδικασίας µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό, παρουσιάζουν όλο και περισσότερες δυνατότητες σε σχέση µε το συµβατικό τρόπο εξέτασης. Αρχικά, ο διαδικτυακός τρόπος της µαθησιακής αξιολόγησης είναι κατά πολύ φιλικότερος προς τους εκπαιδευόµενους. Έρευνες και ερωτηµατολόγια που έχουν συµπληρωθεί από τους ίδιους τους µαθητές, δείχνουν ότι αυτός ο τρόπος εξέτασης αυξάνει το ενδιαφέρον τους και µειώνει τα επίπεδα άγχους στα οποία φτάνουν όταν έρχονται αντιµέτωποι µε τον παραδοσιακό τρόπο αξιολόγησης. Με τα συστήµατα διαδικτυακής εξέτασης προσφέρεται επίσης η δυνατότητα παροχής πολλών τεστ εξάσκησης (practice tests) στους εκπαιδευόµενους. Ως εκ τούτου, οι µαθητές µπορούν να οργανώνουν το διάβασµα τους και τον χρόνο τους καλύτερα και να αντιλαµβάνονται τα λάθη και τις αδυναµίες τους πολύ νωρίτερα από το τελικό διαγώνισµα της εξεταστικής περιόδου. Ένα άλλο σηµαντικό πλεονέκτηµα των διαδικτυακών εφαρµογών µαθησιακής εξέτασης, είναι ότι καθιστούν τα διαγωνίσµατα πλήρως προσαρµόσιµα στις εκάστοτε ανάγκες. Στον παραδοσιακό τρόπο εξετάσεων χρησιµοποιούνται πολλές σταθερές, οι οποίες καθορίζονται στα πλαίσια µίας συγκεκριµένης τάξης, για συγκεκριµένους µαθητές. Αντιθέτως, ο ηλεκτρονικός τρόπος εξέτασης εισάγει πολλές µεταβλητές στην πορεία δηµιουργίας διαγωνισµάτων, γεγονός που καθιστά δυνατή την δηµιουργία διαγωνισµάτων 11

12 ανεξάρτητων από τον χώρο και τον χρόνο. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα ενσωµάτωσης ευρείας κλίµακας στοιχείων όπως γραφικά, ήχος, βίντεο, animations, ειδικούς χαρακτήρες όπως βέλη κλπ σε κάποιες ή σε όλες τις ερωτήσεις ενός διαγωνίσµατος. Μία ακόµα πτυχή της εξεταστικής διαδικασίας που επηρεάζεται θετικά από τα αναπτυσσόµενα λογισµικά υποδοµής, είναι αυτή της εξαγωγής αποτελεσµάτων. Η διαδικασία διόρθωσης των διαγωνισµάτων αυτοµατοποιείται και δεν ενέχεται πλέον ο κίνδυνος του ανθρώπινου λάθους. Τα αποτελέσµατα παράγονται άµεσα, τις περισσότερες φορές, χωρίς χρονική καθυστέρηση και είναι ορθά και ακριβή. Οι εφαρµογές διαδικτυακής µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης µπορούν να δηµιουργούν, να ανανεώνουν και να διατηρούν τις λεγόµενες τράπεζες ερωτήσεων (question banks) οι οποίες παρέχουν κατηγοριοποιηµένες ερωτήσεις ανάλογα µε τη διδακτέα ύλη και το επιθυµητό επίπεδο δυσκολίας. Παρέχεται έτσι η δυνατότητα τυχαίας επιλογής των ερωτήσεων για δηµιουργία διαφοροποιηµένων διαγωνισµάτων για κάθε µαθητή. Συνεπώς περιορίζεται σε µεγάλο βαθµό η δυνατότητα αντιγραφής µεταξύ των εκπαιδευοµένων. Βέβαια πρέπει οι ερωτήσεις οι οποίες επιλέγονται µε τυχαίο τρόπο για κάθε µαθητή να είναι του ίδιου επιπέδου δυσκολίας και να αντιστοιχούν στην ίδια καλυφθείσα ύλη. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα επιλογής των ίδιων ερωτήσεων για όλους τους µαθητές αλλά µε τοποθέτηση σε διαφορετική σειρά. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα καθορισµού χρονικού ορίου ανάλογα µε τις απαιτήσεις του κάθε διαγωνίσµατος. Μετά την λήξη του χρονικού αυτού ορίου το διαγώνισµα υποβάλλεται αυτόµατα στο σύστηµα. Η ύπαρξη χρονικού ορίου και διακριτικής ένδειξης του χρόνου που αποµένει, βοηθάει τους µαθητές στο να οργανώσουν τον χρόνο τους καλύτερα και περιορίζει τη δυνατότητα αντιγραφής. Ένα ακόµα σηµαντικό πλεονέκτηµα είναι η αύξηση της ασφάλειας µε ακριβή ταυτοποίηση και επιβεβαίωση των στοιχείων των µαθητών που δικαιούνται να συµµετάσχουν στην εξέταση. Επίσης, η διαδικτυακή εξέταση και αξιολόγηση καθιστά δυνατή την αυτόµατη λήψη στατιστικών στοιχείων και αναφορών οι οποίες επιτρέπουν την εξαγωγή 12

13 συµπερασµάτων σχετικά µε την απόδοση των µαθητών, τις ελλείψεις τους κοκ. Συνοψίζοντας, ο διαδικτυακός τρόπος αξιολόγησης µειώνει τον φόρτο εργασίας και την ανάγκη σε πόρους που απαιτεί ο συµβατικός τρόπος εξέτασης παρέχοντας ταυτόχρονα πολλές νέες δυνατότητες. Απαιτεί µικρότερο κόστος, λιγότερο χρόνο προετοιµασίας και παρέχει µεγαλύτερη ασφάλεια, καλύτερη ανατροφοδότηση και ανεξαρτησία από την γλώσσα. 2.3 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Εκτός από τα πολλά πλεονεκτήµατα που αναφέρθηκαν παραπάνω, οι εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης παρουσιάζουν και µία σειρά από µειονεκτήµατα κι ελλείψεις οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά το σχεδιασµό νέων λογισµικών υποδοµής. Αρχικά, ένας αρνητικός παράγοντας αυτού του τρόπου αξιολόγησης σε σχέση µε τον συµβατικό, είναι η πιθανότητα πτώσης του συστήµατος, η εµφάνιση κάποιας τεχνικής βλάβης του υπολογιστή ή η διακοπή της εξέτασης λόγω διακοπής ρεύµατος. Στην περίπτωση αυτή διακόπτεται η ροή σκέψης του εκπαιδευόµενου και σε κάποιες περιπτώσεις χάνονται οι απαντήσεις που έχει δώσει µέχρι εκείνη τη στιγµή. Επίσης όταν αποκατασταθεί η βλάβη υπάρχει περίπτωση ο εκπαιδευόµενος να µπορεί να συνεχίσει από εκεί όπου σταµάτησε αλλά να έχει λήξει ο χρόνος της εξέτασης. Είναι πολύ σηµαντικό λοιπόν να διατηρούνται αντίγραφα ασφαλείας των απαντήσεων των µαθητών και του εναποµείναντος χρόνου και να χρησιµοποιούνται εξαιρετικά σταθερά συστήµατα. Πρέπει να διασφαλίζεται υψηλός βαθµός συντήρησης και να υπάρχουν επιπλέον υπολογιστές για την περίπτωση τεχνικής βλάβης σε κάποιο µεµονωµένο µηχάνηµα. Είναι επίσης πολύ σηµαντικό να υπάρχουν σαφείς οδηγίες προς τους µαθητές για την εξασφάλιση της οµαλής λειτουργίας του συστήµατος. Το κύριο σηµείο στο οποίο υστερούν τα λογισµικά διαδικτυακής εξέτασης σε σχέση µε τον συµβατικό τρόπο αξιολόγησης της µαθησιακής απόδοσης, είναι η µη αυτοµατοποιηµένη διόρθωση των απαντήσεων ελεύθερου κειµένου. 13

14 Πρέπει εδώ να σηµειωθεί ότι δεν πρέπει και δεν είναι θεµιτό να γίνει εξολοκλήρου αντικατάσταση της εργασίας του εκπαιδευτικού από τον υπολογιστή και το διαδίκτυο. Οι σύγχρονες τεχνολογίες πρέπει να χρησιµοποιούνται µε σκοπό να διευκολύνουν και να ενισχύουν την δουλειά του εκπαιδευτικού, η οποία αποτελεί λειτούργηµα. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατό ούτε απαραίτητο να διορθώνονται οι απαντήσεις κειµένου αυτόµατα από το λογισµικό. Αυτό που µπορεί να γίνει, είναι να βρεθούν τρόποι διευκόλυνσης του εκπαιδευτικού µε την χρήση για παράδειγµα εργαλείων γλωσσικής επεξεργασίας τα οποία θα µετρούν το ποσοστό εµφάνισης από λέξεις-κλειδιά που πρέπει να εµπεριέχονται στην απάντηση. Ο εκπαιδευτικός θα µπορεί να προβεί µε αυτό τον τρόπο σε µία πρώτη κατηγοριοποίηση των εξεταζόµενων ανάλογα µε το επίπεδο διαβάσµατος και προετοιµασίας τους. Επίσης, η αξιολόγηση της απόδοσης ενός µαθητή στον παραδοσιακό τρόπο εξέτασης προκύπτει από την συνολική του προσπάθεια η οποία δεν είναι εύκολο να φανεί σε διαγωνίσµατα µε περιορισµένους τύπους ερωτήσεων και αυτόµατη διόρθωση. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σηµαντικό να αναπτύσσονται λογισµικά υποδοµής που υποστηρίζουν µεγάλης ποικιλίας τύπους ερωτήσεων. Επιπλέον, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη κατά την ανάπτυξη εφαρµογών διαδικτυακής αξιολόγησης, το γεγονός ότι στην εξέταση υπάρχει περίπτωση να συµµετέχουν µαθητές µε ειδικές ανάγκες. Πρέπει λοιπόν να λαµβάνεται µέριµνα ώστε να µην αποκλείονται οι µαθητές αυτοί από τον ηλεκτρονικό τρόπο εξέτασης. Τέλος, αν η µέθοδος που ακολουθείται κατά την δηµιουργία ηλεκτρονικών διαγωνισµάτων, είναι η τυχαία επιλογή θεµάτων από τράπεζες ερωτήσεων (question banks), ενέχεται ο κίνδυνος να εµφανιστούν περιπτώσεις ανισότητας των συνθηκών εξέτασης. Ως εκ τούτου, πρέπει η επιλογή να γίνεται ανάµεσα σε ερωτήσεις ίδιου επιπέδου δυσκολίας οι οποίες αντιστοιχούν στην ίδια θεµατική ενότητα, καθώς και να υπάρχει µεγάλος αριθµός ερωτήσεων ώστε να αποφεύγεται η υψηλού βαθµού επανάληψη. 14

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΙ ΕΝΑ Ι ΑΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Ένα ιδανικό σύστηµα αξιολόγησης στον παγκόσµιο ιστό πρέπει να συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που έχει ο παραδοσιακός τρόπος αξιολόγησης. Πρέπει όµως να προσφέρει και επιπλέον δυνατότητες κι ευκολίες ώστε να δικαιολογείται η ύπαρξη του και η προτίµηση του σε σχέση µε το συµβατικό τρόπο διεξαγωγής εξετάσεων 1. Κατηγοριοποίηση των ερωτήσεων µε βάση το θέµα, τον τύπο ερώτησης κλπ, ώστε να διευκολύνεται η σύνταξη του τεστ ανάλογα µε την ύλη που έχει καλυφθεί µέχρι τη διεξαγωγή του, και να γίνεται η επιλογή του κατάλληλου τύπου ερώτησης κάθε φορά. Επίσης, καλό είναι να παρέχεται η δυνατότητα γρήγορης και εύκολης αναζήτησης και ανάκτησης δεδοµένων από την βάση δεδοµένων. Για το σκοπό αυτό, θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί ένα αναγνωριστικό ή ένας σειριακός αριθµός, για κάθε ερώτηση ανάλογα µε τη θεµατική ενότητα στην οποία ανήκει. 2. Υποστήριξη πολλαπλών τύπων ερωτήσεων που επιτρέπουν τη λήψη ορθών, ολοκληρωµένων και σφαιρικών συµπερασµάτων σχετικά µε την κατανόηση βασικών εννοιών από τους µαθητές, τη γενική τους πρόοδο και τις αδυναµίες τους. Σύµφωνα µε τη γνωσιοθεωρητική προσέγγιση του εποικοδοµισµού που χρησιµοποιούν οι σύγχρονες κοινωνίες, πρέπει να λαµβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση των µαθητών, το γεγονός ότι ο καθένας χρησιµοποιεί διαφορετικές εσωτερικές αναπαραστάσεις και έχει διαφορετική ικανότητα αντίληψης από τους άλλους. Αυτοί οι παράγοντες επηρεάζονται από το περιβάλλον του κάθε µαθητή, τα βιώµατά του και τις αναπτυγµένες νοητικές λειτουργίες του. Συνεπώς, µία µονόπλευρη εξέταση µε συγκεκριµένου τύπου ερωτήσεις, δεν θα είναι αντιπροσωπευτική για τη σε βάθος αξιολόγηση των µαθητών. Θα πρέπει να υποστηρίζονται ερωτήσεις Πολλαπλών Επιλογών Μοναδικής Απάντησης (Multiple Choice Single Answer), οι οποίες επιτρέπουν σε ένα µαθητή να επιλέγει µία µόνο σωστή απάντηση. Οι πιθανές απαντήσεις 15

16 µπορούν να τοποθετούνται µε τυχαία σειρά σε κάθε επανάληψη του τεστ ώστε να περιοριστούν οι περιπτώσεις αντιγραφής. εν πρέπει να υπάρχει περιορισµός στον αριθµό των πιθανών επιλογών. Άλλος τύπος ερωτήσεων που σχετίζεται µε τον προηγούµενο είναι οι ερωτήσεις Πολλαπλών Επιλογών Πολλαπλών Απαντήσεων (Multiple Choice Multiple Answer), που επιτρέπουν σε ένα µαθητή να επιλέγει περισσότερες από µία σωστές απαντήσεις. Ο αριθµός των απαντήσεων που µπορούν να επιλέξουν οι µαθητές µπορεί να καθορίζεται ρητά ή όχι. ιαφορετικού τύπου ερώτηση είναι η κάλυψη κενών (Fill-in The Blanks) η οποία επιτρέπει σε ένα µαθητή να εισάγει απαντήσεις µικρού µήκους. Μπορούν να καθορίζονται περισσότερα του ενός κενά πεδία που θα πρέπει να συµπληρώσει ο µαθητής. Επίσης πρέπει το (ιδανικό) σύστηµα να µεριµνά για να συµπεριλάβει όλες τις πιθανές σωστές απαντήσεις (χρήση Boolean operators) και τα πιθανά ορθογραφικά λάθη. Ερωτήσεις τύπου Hot-Spot που επιτρέπουν σε έναν µαθητή να επιλέξει µία περιοχή στην οθόνη (γραφικά, κείµενο) η οποία ανταποκρίνεται στην εκάστοτε ερώτηση. Γενικά στη σύνταξη του διαγωνίσµατος θα πρέπει να παρέχονται ως πιθανά µέρη µιας ερώτησης γραφικά (και δυνατότητα zoom), ήχος, βίντεο, animations, ειδικοί χαρακτήρες (special characters) όπως βέλη κλπ. Επίσης, πρέπει να παρέχονται επιπλέον λειτουργίες όπως η δυνατότητα αρνητικής βαθµολόγησης για λάθος απαντήσεις, η προεπισκόπηση των ερωτήσεων πριν τοποθετηθούν σε ένα διαγώνισµα κοκ. Σηµαντικό είναι, η ταχύτητα παρουσίασης κάθε ερώτησης (µαζί µε ό,τι τη συνοδεύει) να είναι ικανοποιητική. Τέλος, η ταχύτητα παράδοσης του τεστ από το server στο σταθµό εργασίας πρέπει να είναι αποδεκτή. Ερωτήσεις αντιστοίχησης. Οι ερωτήσεις αυτές δίνουν την δυνατότητα αντιστοίχησης δεδοµένων σε στήλες. Κάθε δεδοµένο µπορεί να αντιστοιχίζεται σε περισσότερες της µίας στήλες. Τόσο τα δεδοµένα όσο και οι στήλες µπορούν να τοποθετούνται µε τυχαία σειρά σε κάθε επανάληψη του τεστ. εν πρέπει να υπάρχει περιορισµός στον αριθµό των δεδοµένων και των στηλών. Ερωτήσεις που επιτρέπουν την εισαγωγή αριθµητικής απάντησης. Μπορεί να καθορίζεται ο αριθµός των επιτρεπόµενων δεκαδικών ψηφίων. Επίσης σε 16

17 τέτοιου τύπου ερωτήσεις θα πρέπει να µην επιτρέπονται απαντήσεις κειµένου. Ερωτήσεις εύρεσης της σωστής σειράς (Order Questions). Στις ερωτήσεις αυτές ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να τοποθετήσει τις απαντήσεις που δίνονται µε τη σωστή σειρά. Τέλος για όλες τις περιπτώσεις που δεν καλύπτονται παραπάνω, θα πρέπει να επιτρέπονται και ερωτήσεις µε απαντήσεις ελεύθερου τύπου στις οποίες ο µαθητής να µπορεί να εισάγει την απάντησή του µε κείµενο που καλό θα ήταν να µην περιορίζεται. Σε τέτοιες ερωτήσεις η διόρθωση της απάντησης γίνεται από τον καθηγητή και όχι από το σύστηµα. Μπορεί να γίνεται εξαγωγή των ολοκληρωµένων απαντήσεων σε.doc ή σε.txt format και να εκτυπώνονται ώστε να διορθωθούν από τον καθηγητή. 3. Καθορισµός χρονικού ορίου για κάθε τεστ. Πρέπει να λαµβάνεται υπόψη η δυσκολία των ερωτήσεων και το επίπεδο στο οποίο βρίσκονται οι µαθητές ώστε ο χρόνος να είναι επαρκής. Μετά την παρέλευση του χρονικού ορίου το τεστ σταµατάει αυτόµατα. Καλό είναι να υπάρχει µία διακριτική ένδειξη του χρόνου που αποµένει στους µαθητές για να οργανώσουν το χρόνο τους καλύτερα. Επίσης µπορεί να υπάρχει ένδειξη του αριθµού της ερώτησης και του αριθµού των ερωτήσεων που έχουν απαντηθεί συνολικά κάθε στιγµή. 4. Παραγωγή άµεσων και ορθών αποτελεσµάτων. Το σύστηµα µπορεί αυτόµατα να προσθέτει τους βαθµούς που συγκεντρώνονται σε κάθε ερώτηση για να καθοριστεί ο τελικός ολοκληρωτικός βαθµός του διαγωνίσµατος. Το αποτέλεσµα εµφανίζεται άµεσα στην οθόνη όταν οι µαθητές ολοκληρώσουν το διαγώνισµα ή όταν παρέλθει το χρονικό όριο που έχει καθοριστεί. Εξαίρεση αποτελούν οι περιπτώσεις ερωτήσεων µε ανοιχτού τύπου απαντήσεις που διορθώνονται από τον καθηγητή. 5. Υποστήριξη πολλαπλών επιπέδων δυσκολίας. Με αυτόν τον τρόπο ο καθηγητής θα µπορεί να επιλέξει, κατά τη δηµιουργία ενός διαγωνίσµατος, ερωτήσεις που αντιστοιχούν στο γνωστικό επίπεδο των µαθητών σε κάθε φάση διδασκαλίας. Η παράµετρος αυτή είναι επίσης χρήσιµη σε περιπτώσεις προσωπικής εξάσκησης των µαθητών από το σπίτι. 17

18 6. Έλεγχος για την αποφυγή αντιγραφής. Οι ερωτήσεις ενός διαγωνίσµατος θα πρέπει να µπορούν να τοποθετούνται µε τυχαία σειρά σε κάθε µαθητή ώστε να µειωθούν οι πιθανότητες αντιγραφής. Θα µπορούσαν να τοποθετούνται και διαφορετικά θέµατα, αλλά θα πρέπει να αφορούν την ίδια θεµατική ενότητα και να είναι του ίδιου βαθµού δυσκολίας για να µην αδικούνται κάποιοι µαθητές. 7. Αποθήκευση απαντήσεων σε πραγµατικό χρόνο. Σε περίπτωση που κοπεί το ρεύµα ενώ οι µαθητές συµπληρώνουν το τεστ, θα πρέπει το σύστηµα να µεριµνά ώστε να αποθηκεύει τις απαντήσεις που έχουν υποβληθεί µέχρι αυτό το σηµείο. Όταν οι µαθητές συνεχίσουν µε το τεστ θα πρέπει να µπορούν να συνεχίσουν από την ερώτηση που είχαν σταµατήσει. 8. Σταθερότητα. Το σύστηµα θα πρέπει να είναι εξαιρετικά σταθερό κατά τη διαδικασία δηµιουργίας ενός τεστ, ή κατά τη συµπλήρωσή του από τους µαθητές και να λαµβάνεται υπόψη το γεγονός ότι ο αριθµός των µαθητών που θα συµµετέχουν στην εξέταση µπορεί να είναι εξαιρετικά µεγάλος. Επιπλέον, είναι εξαιρετικά σηµαντικός ο σύντοµος χρόνος απόκρισης σε περίπτωση τεχνικών προβληµάτων. 9. Μηχανισµοί Ελέγχου. Αναφέρθηκαν ήδη κάποιοι µηχανισµοί ελέγχου παραπάνω, όπως είναι η τυχαία σειρά των ερωτήσεων ή ο καθορισµός χρονικού ορίου για κάθε εξέταση. Πέρα από αυτούς, καλό θα ήταν να συµπεριλαµβάνονται και κάποιοι άλλοι, όπως για παράδειγµα να είναι δυνατή η µετάβαση σε ερωτήσεις που σχετίζονται θεµατικά, µε την πιο πρόσφατα απαντηµένη ερώτηση. Η δυνατότητα αυτή είναι πολύ χρήσιµη γιατί αυξάνει την ταχύτητα απόκρισης των µαθητών. Επίσης σηµαντική δυνατότητα που πρέπει να παρέχεται είναι η πλοήγηση ενός µαθητή σε ένα τεστ πίσω ή µπροστά (χρήση backward και forward buttons). Ένας µαθητής πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει σε µία απαντηµένη ερώτηση και να αλλάξει την απάντηση του όσες φορές θέλει µέχρι να ολοκληρωθεί η εξέταση. Καλό είναι να υπάρχει η δυνατότητα να καθορίζεται αν ο µαθητής πρέπει να επισκεφθεί όλες τις ερωτήσεις τουλάχιστον µία φορά για να µπορέσει να βγει από το τεστ ή αν µπορεί να βγει από το τεστ πριν τελειώσει µε όλες τις ερωτήσεις. Τέλος καλό θα ήταν να µπορούσε να καθοριστεί µία συγκεκριµένη ηµεροµηνία κατά την οποία να είναι ενεργό το τεστ. 18

19 10. Στοιχεία µορφοποίησης. Εύκολη µορφοποίηση κειµένου και ερωτήσεων (Έντονη και πλάγια γραφή, υπογράµµιση). Μπορούν να χρησιµοποιούνται πρότυπα µορφοποίησης (templates) και style sheets για τον καθορισµό της µορφής ενός διαγωνίσµατος. Πρέπει επίσης να είναι δυνατή η χρήση διαφορετικών χρωµάτων γραµµατοσειράς και φόντου γραµµατοσειράς ενώ καλό είναι υποστηρίζονται και άλλες λειτουργίες όπως στοίχιση (δεξιά, αριστερά, στο κέντρο, πλήρης), κουκίδες και αρίθµηση για δηµιουργία λιστών. 11. Μηχανισµοί Ασφάλειας. Μόνο οι εγγεγραµµένοι µαθητές θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε κάθε τεστ. Μπορούν να χρησιµοποιούνται αρχεία κειµένου µε λεπτοµέρειες που αφορούν τους µαθητές (ονοµατεπώνυµο µαθητή και κωδικός αριθµός του) τα οποία να επιτρέπουν την πρόσβαση σε όποιον έχει το δικαίωµα να συµµετάσχει στην εξέταση. Το τεστ µπορεί να γίνεται διαθέσιµο συγκεκριµένη ηµεροµηνία και συγκεκριµένη ώρα και µετά να απενεργοποιείται. Επίσης µπορεί να καθορίζεται κάποιο µέγιστο χρονικό όριο µέχρι το οποίο µπορούν οι µαθητές να κάνουν login και κάποιο ελάχιστο χρονικό όριο µετά το οποίο οι µαθητές µπορούν να κάνουν logoff. Τέλος καλό είναι να καθορίζεται και ο µέγιστος αριθµός φορών που µπορεί ένας µαθητής να έχει πρόσβαση σε ένα τεστ. 12. υνατότητα εξατοµικευµένης εξέτασης. Είναι πολύ σηµαντικό για τις ερωτήσεις, να επιδέχονται παραµετροποιήσεις βάσει συγκεκριµένων κωδικών αριθµών για κάθε µαθητή. Με αυτόν τον τρόπο οι εκπαιδευόµενοι καλούνται να λύσουν το πρόβληµα µε διαφορετικές παραµέτρους ο καθένας, πράγµα που δυσκολεύει την αντιγραφή. 13. υνατότητα χρήσης από άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Οι σχεδιαστές των λογισµικών υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης πρέπει να µεριµνούν και για περιπτώσεις εκπαιδευόµενων µε ειδικές ανάγκες είτε προσωρινές (πχ σπάσιµο χεριού) είτε µόνιµες, ώστε οι τελευταίοι να µην αποκλείονται από τον ηλεκτρονικό τρόπο αξιολόγησης και να αντιµετωπίζονται όπως οι συµµαθητές τους. 14. Αναφορές. υνατότητα λήψης στατιστικών στοιχείων και αποτελεσµάτων που επιτρέπουν την εξαγωγή ορθών και ολοκληρωµένων συµπερασµάτων σχετικά µε την απόδοση των µαθητών, τις µαθητικές δυσκολίες, το γενικό 19

20 επίπεδο απόδοσης κλπ. Οι αναφορές αυτές είναι απαραίτητες για να µπορέσει ο εκπαιδευτικός να αξιολογήσει τη δουλειά του, να εντοπίσει τα σηµεία στα οποία δυσκολεύονται οι µαθητές, καθώς και τυχόν ελλείψεις τους. Θα πρέπει να εξάγονται πληροφορίες για το µέσο όρο του γκρουπ των µαθητών, για το µέσο χρόνο που χρειάστηκαν για τη διεξαγωγή του τεστ, αποτελέσµατα για τον κάθε εκπαιδευόµενο κατηγοριοποιηµένα µε βάση τη θεµατική ενότητα στην οποία εξετάστηκε, ο χρόνος που χρειάστηκε ο κάθε µαθητής ξεχωριστά, καθώς και ο προσωπικός του βαθµός. Επίσης χρήσιµες είναι και αναφορές που αφορούν κάθε ερώτηση και περιλαµβάνουν στοιχεία όπως το επίπεδο δυσκολίας της ερώτησης, αριθµός της απάντησης που δίνεται πιο συχνά από τους µαθητές, γραφική παράσταση αποτελεσµάτων κοκ. 20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΥΠΟ ΟΜΗΣ ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΙΑ ΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Στην παρούσα διπλωµατική εργασία µελετώνται οι σηµαντικότερες περιπτώσεις λογισµικών υποδοµής για εφαρµογές µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό. Ο πηγαίος κώδικας αυτών των λογισµικών διατίθεται δωρεάν και ελεύθερα σε όποιον ενδιαφέρεται να τον εξετάσει και να χρησιµοποιήσει τις γνώσεις και τις δυνατότητες που του προσφέρει. Η δυνατότητα αυτή είναι πολύ σηµαντική γιατί επιτρέπει σε όλο και µεγαλύτερο αριθµό χρηστών να χρησιµοποιεί το λογισµικό χωρίς να περιορίζεται από το κόστος. Το λογισµικό λόγω αυτής της αυξανόµενης κοινότητας χρηστών, εξελίσσεται ταχύτερα σε σχέση µε τα εµπορικά διαθέσιµα πακέτα λογισµικού και εµπλουτίζεται διαρκώς µε νέες δυνατότητες. Εδώ εξετάζονται τα λογισµικά TCExam, Pareeksha και PHPTestManager τα οποία σύµφωνα µε έρευνες του ιστότοπου freshmeat.net, είναι τα δηµοφιλέστερα και τα πληρέστερα σε ό, τι αφορά τις λειτουργίες- λογισµικά υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης. 4.1 TCExam Το λογισµικό TCExam ξεκίνησε το 2004 και µέχρι σήµερα έχει µεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Χρησιµοποιείται ελεύθερα σε όλο τον κόσµο από πανεπιστήµια, σχολεία, ιδιωτικές εταιρίες και ανεξάρτητους καθηγητές. Πρόκειται για λογισµικό ανοιχτού κώδικα (open source software) και ο πηγαίος κώδικας του διατίθεται ελεύθερα σε αυτούς που θέλουν να τον εξετάσουν, να τον τροποποιήσουν ή να τον χρησιµοποιήσουν σε άλλες εφαρµογές (άδεια χρήσης GNU General Public Licence v.3). ίνει τη δυνατότητα σε εκπαιδευτικούς να δηµιουργήσουν, να τροποποιήσουν και να 21

22 χρησιµοποιήσουν στην εξεταστική διαδικασία ηλεκτρονικά τεστ, quiz και διαγωνίσµατα. Είναι ανεπτυγµένο στην πλατφόρµα LAMP (GNU-Linux, Apache Web Server, MySQL / PostgreSQL Database Management System και γλώσσα προγραµµατισµού PHP) η οποία είναι ευρύτατα διαδεδοµένη σε όλο τον κόσµο και µπορεί να εκτελεστεί σε οποιονδήποτε server που µπορεί τα τρέξει PHP. Πιο συγκεκριµένα µπορεί να τρέξει σε συστήµατα Unix, Solaris, Mac OS X και Windows. Για την εκτέλεση του λογισµικού απαιτείται µόνο ένας υπολογιστής ή PDA µε µία internet ή intranet σύνδεση στον TCExam Web Server και ένας Web browser (Mozilla Firefox ή Internet Explorer). Το TCExam παρουσιάζει µία κοινή αρχιτεκτονική δοµή τριών επιπέδων και αποτελείται από δύο τµήµατα, το public και το administration. Τα δύο τµήµατα χωρίζονται µε φυσικό τρόπο σε ένα σύστηµα αρχείων αυξάνοντας έτσι την παρεχόµενη ασφάλεια. Η Βάση εδοµένων του εν λόγω λογισµικού είναι πλήρως τεκµηριωµένη καθιστώντας έτσι δυνατή την επέκτασή της και την πρόσβαση σε αυτήν από εξωτερικές εφαρµογές. Έχει σχεδιαστεί µε τέτοιο τρόπο ώστε να είναι συµβατή τόσο µε τη MySQL όσο και µε τη PostgreSQL. Ως εκ τούτου, υπάρχει αυξηµένη ευελιξία εγκατάστασης σε υπάρχοντα περιβάλλοντα.(πχ υπολογιστής σε σχολική τάξη υπολογιστών ή αποµακρυσµένος εµπορικός Web Server). Το TCExam επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να χρησιµοποιούν πολλούς τύπους ερωτήσεων ώστε να είναι σε θέση να αξιολογήσουν σφαιρικά την απόδοση των εξεταζόµενων. Πιο συγκεκριµένα, υποστηρίζονται Multiple Choice Single Answer ερωτήσεις (MCSA), οι οποίες επιτρέπουν στον εξεταζόµενο να επιλέγει µία µόνο σωστή απάντηση, Multiple Choice Multiple Answer ερωτήσεις (MCΜA), που επιτρέπουν στον εξεταζόµενο να επιλέγει περισσότερες από µία σωστές απαντήσεις, ερωτήσεις εύρεσης της σωστής σειράς (Order Questions), που επιτρέπουν στον εξεταζόµενο να τοποθετήσει στην σωστή σειρά τις απαντήσεις που δίνονται και ερωτήσεις σύντοµης απάντησης στις οποίες ο εξεταζόµενος µπορεί να εισάγει µία σύντοµη απάντηση (λίγων λέξεων) και η απάντηση του να διορθώνεται µε αυτόµατο τρόπο. Αυτή η κατηγορία ερωτήσεων περιλαµβάνει εκείνες τις ερωτήσεις στις οποίες υπάρχει µία µόνο σωστή απάντηση, η οποία µπορεί να γραφτεί µε 22

23 έναν και µόνο τρόπο (χωρίς χρήση συνωνύµων). Τέλος, υποστηρίζονται ερωτήσεις µε απαντήσεις ελεύθερου τύπου στις οποίες ο µαθητής µπορεί να εισάγει την απάντησή του µε κείµενο το οποίο δεν περιορίζεται. Ο τελευταίος τύπος ερωτήσεων διορθώνεται από τον εκπαιδευτικό και όχι αυτόµατα. Εκτός από τους πολλούς τύπους ερωτήσεων που προσφέρει το TCExam, υποστηρίζεται η δυνατότητα τυχαίας επιλογής ερωτήσεων ούτως ώστε να είναι εφικτή η δηµιουργία διαφορετικού διαγωνίσµατος για κάθε εξεταζόµενο µειώνοντας σε µεγάλο βαθµό την πιθανότητα αντιγραφής. Επιπλέον επιτρέπει την µορφοποίηση κειµένου και την ενσωµάτωση στοιχείων όπως εικόνες, βίντεο, ήχο και µαθηµατικούς συµβολισµούς (Υποστηρίζει το LateX) ενώ υποστηρίζεται πολυγλωσσία µε χρήση πολλών εναλλακτικών κωδικοποιήσεων (I18N, TMX, UTF-8, Unicode). Το TCExam παρέχει δύο διαφορετικούς τύπους χρηστών που καθορίζονται από τα δύο αντίστοιχα τµήµατα εισόδου στην εφαρµογή που αναφέρθηκαν παραπάνω. Το public τµήµα περιέχει τις φόρµες στις οποίες πλοηγείται ο χρήστης ο οποίος θέλει να απαντήσει σε ένα διαγώνισµα. Το administration τµήµα απευθύνεται στον χρήστη ο οποίος έχει την πλήρη εποπτεία της εφαρµογής και µπορεί να δηµιουργεί, να τροποποιεί και να διαγράφει διαγωνίσµατα. Και οι δύο τύποι χρηστών µπορούν να εισέλθουν στην εφαρµογή αφού εισάγουν τα απαραίτητα στοιχεία πρόσβασης (username, password). Τέλος, οι σχεδιαστές του TCExam έχουν µεριµνήσει για τους χρήστες µε προβλήµατα είτε προσωρινά (πχ σπάσιµο χεριού) είτε µόνιµα (πχ προβλήµατα όρασης, ακοής κλπ) οι οποίοι έχουν ειδικές ανάγκες, ώστε να µην αποκλείονται από την εξεταστική διαδικασία. Πιο συγκεκριµένα, δηµιουργεί Web διεπαφές οι οποίες ακολουθούν το πρότυπο XHTML 1.0 και τις οδηγίες προσβασιµότητας και ευχρηστίας W3C-WAI-WCAG 1.0 ενώ η διαχείριση του τµήµατος γραφικών των διεπαφών χρήστη γίνεται εξολοκλήρου από τη CSS (Cascading Style Sheets). Το TCExam είναι πολύ δηµοφιλές γιατί αυτοµατοποιεί όλες τις φάσεις της µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης όπως είναι ο σχεδιασµός, η δηµιουργία και η υποβολή διαγωνισµάτων καθώς επίσης και η εξαγωγή αναφορών. Για 23

24 αυτό το λόγο χρησιµοποιείται από µία µεγάλη κοινότητα χρηστών όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφηµα (πηγή: freshmeat.net): Εικόνα Στατιστικό γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του TCExam (Περίοδος: Ιούλιος 2009 Οκτώβριος 2009) 4.2 Pareeksha Το Pareeksha είναι µία Web-based εφαρµογή η οποία επιτρέπει τη δηµιουργία, επεξεργασία, διαχείριση και διαγραφή διαφορετικού τύπου ερωτήσεων για τη διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας µε έναν απλά δοµηµένο και ασφαλή τρόπο. Χρησιµοποιείται κυρίως για περιπτώσεις εταιρικής αξιολόγησης κι εξέτασης αλλά µπορεί να χρησιµοποιηθεί από οποιονδήποτε φορέα διενεργεί εξετάσεις όπως είναι ένα σχολείο. Η λέξη Pareeksha σηµαίνει "εξέταση" ή "τεστ" στην Ινδία. Επιτρέπει τον προγραµµατισµό της αξιολόγησης και τη σύνταξη διαφορετικού τύπου αναφορών, ενώ ταυτόχρονα παρέχει τη δυνατότητα αποστολής στους εξεταζόµενους και τους διαχειριστές. Μερικά από τα χαρακτηριστικά του Pareeksha είναι: υποστήριξη διαφορετικού τύπου ερωτήσεων, ύπαρξη βιβλιοθήκης ερωτήσεων, υποστήριξη πολλών διαφορετικών γλωσσών, δυνατότητα δηµιουργίας και διατήρησης οµάδων (groups) για την εκάστοτε εξέταση. Επιπλέον, είναι εύκολα προσαρµόσιµο, υποστηρίζει ειδοποιήσεις µε , επιτρέπει την εξ αποστάσεως διεξαγωγή εξετάσεων και ανεξαρτησία από την πλατφόρµα. 24

25 Είναι υλοποιηµένο σε γλώσσα Java (J2EE Java 2 Platform Enterprise Edition) και διατίθεται ελεύθερα και δωρεάν ( Apache License v2.6, GNU Library ή Lesser General Public License LGPL). Μπορεί να χρησιµοποιηθεί για τη διεξαγωγή εξετάσεων σε εταιρίες αλλά και σε σχολεία, πανεπιστήµια ή άλλους εκπαιδευτικούς φορείς. Επιπλέον λειτουργικά στοιχεία µπορούν να ενσωµατωθούν εύκολα αρκεί να ζητηθεί κάτι τέτοιο από τον εκάστοτε πελάτη. Σε πολλές περιπτώσεις ο ίδιος ο τελικός χρήστης µπορεί να τροποποιήσει το λογισµικό για να το προσαρµόσει στις ανάγκες του. Το Pareeksha υποστηρίζει ερωτήσεις µε σύντοµη απάντηση, multiple choice ερωτήσεις και ερωτήσεις τύπου ναι/όχι ενώ υπάρχει µετρητής χρόνου µε σκοπό την ενηµέρωση του εξεταζόµενου για τον χρόνο που του αποµένει όπως φαίνεται στην παρακάτω εικόνα (πηγή: Εικόνα 4.2 Παράδειγµα ερωτήσεων που παρέχει το λογισµικο Pareeksha Επιτρέπει στο διαχειριστή, τη δηµιουργία και τη διανοµή ερωτήσεων και τεστ µέσω του Web µε εύκολο τρόπο και υψηλού βαθµού ασφάλεια. Ο εξεταζόµενος µπορεί να συµπληρώσει το τεστ µε ευέλικτο τρόπο σε µία ελεγχόµενη ατµόσφαιρα. Επιπλέον, το Pareeksha υποστηρίζει εξακρίβωση στοιχείων εξουσιοδοτηµένου χρήστη, δηµιουργία πολλαπλών συνόλων ερωτήσεων, προσθήκη ερωτήσεων από ένα XML file, παροχή σαφών οδηγιών προς τους εξεταζόµενους και δηµοσίευση των αποτελεσµάτων. Το Pareeksha επιτρέπει τέσσερις τύπους χρηστών, εκπαιδευτή (trainer), εκπαιδευόµενο (trainee), διαχειριστή (administrator) και προσωρινό 25

26 εκπαιδευόµενο (temporary trainee). Κάθε χρήστης ανάλογα µε την ιδιότητά του, έχει περιορισµένη πρόσβαση στη λειτουργικότητα του συστήµατος. Παρέχεται η δυνατότητα φόρτωσης ενός αρχείου µε σαφείς οδηγίες πριν από την έναρξη της εξεταστικής διαδικασίας. Οι οδηγίες αυτές ενηµερώνουν τους εκπαιδευόµενους για τον τρόπο πλοήγησης τους προάγοντας έτσι την οµαλή λειτουργία της Web εφαρµογής. Τo Pareeksha είναι λιγότερο δηµοφιλές από το TCExam όπως φαίνεται στο παρακάτω διάγραµµα (πηγή: freshmeat.net ) αλλά παρουσιάζει κατά µέσο όρο ανοδική πορεία: Εικόνα Στατιστικό γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του Pareeksha (Περίοδος: Ιούλιος 2009 Οκτώβριος 2009) 4.3 PHPTestManager Το PHPTestManager δηµιουργήθηκε το 2003 και είναι ένα λογισµικό υποδοµής το οποίο επιτρέπει στον τελικό χρήστη να δηµιουργήσει και να διατηρήσει σχολικά (και όχι µόνο) διαγωνίσµατα µέσω µίας Web διεπαφής µε εύκολο τρόπο. ιατίθεται ελεύθερα (GNU General Public License) όπως και τα υπόλοιπα λογισµικά που εξετάζονται στην παρούσα διπλωµατική εργασία. 26

27 Ορισµένα από τα χαρακτηριστικά του PHPTestManager είναι η δηµιουργία, διαγραφή και τροποποίηση θεµατικών ενοτήτων, διαφορετικού τύπου ερωτήσεων και οµάδων εξεταζόµενων. Υποστηρίζει ελεγχόµενη πρόσβαση για κάθε διαγώνισµα ανάλογα µε την εκάστοτε οµάδα εξεταζόµενων, ανεξαρτησία από την πλατφόρµα καθώς και ενεργοποίηση/απενεργοποίηση της λειτουργίας εγγραφής. Οι εξεταζόµενοι έχουν τη δυνατότητα να σχολιάζουν κάθε διαγώνισµα, γεγονός που βοηθάει τους εκπαιδευτικούς να αντιλαµβάνονται λάθη ή ελλείψεις που ενδεχοµένως έλαβαν χώρα κατά τη φάση της προετοιµασίας. Το PHPTestManager είναι υλοποιηµένο σε PHP όπως φαίνεται και από το όνοµά του και χρησιµοποιεί µία MySQL βάση δεδοµένων. Για να εκτελεστεί σωστά απαιτεί έκδοση της PHP µεταγενέστερη από την v και έκδοση της MySQL µεταγενέστερη της v Υποστηρίζει διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων και πιο συγκεκριµένα Multiple Choice Single Answer ερωτήσεις, Multiple Choice Multiple Answer ερωτήσεις, ερωτήσεις τύπου Σωστό/Λάθος στις οποίες ο εξεταζόµενος καλείται να αποφασίσει για το αν µία ή περισσότερες προτάσεις είναι αληθείς ή ψευδείς και ερωτήσεις µε απάντηση ανοιχτού τύπου. Τέλος το PHPTestManager παρέχει τρεις διαφορετικούς τύπους χρηστών, τους διαχειριστές (Administrators), τους µεσολαβητές (Moderators) και τους κανονικούς χρήστες (Normal Users). Οι πρώτοι έχουν το δικαίωµα να εκτελέσουν οποιαδήποτε ενέργεια της εξεταστικής διαδικασίας, οι δεύτεροι είναι σε θέση να δηµιουργήσουν διαγωνίσµατα και οµάδες µαθητών ενώ οι τρίτοι µπορούν µόνο να συµπληρώσουν κάποιο διαγώνισµα. Κάθε τύπος χρήστη είναι υποχρεωµένος να εισάγει τα απαραίτητα στοιχεία πρόσβασης (username, password) προκειµένου να εισέλθει στην εφαρµογή. Στο παρακάτω γράφηµα (πηγή: freshmeat.net) φαίνεται ότι το PHPTestManager ακολουθεί µία κατά µέσο όρο σταθερή (µε µικρές ανόδους) πορεία όσον αφορά την ζωτικότητα και την δηµοτικότητα της εφαρµογής. 27

28 Εικόνα Στατιστικό γράφηµα ζωτικότητας και δηµοτικότητας του PHPTestManager (Περίοδος: Ιούλιος 2009 Οκτώβριος 2009) Αξίζει να σηµειωθεί σε αυτό το σηµείο ότι υπάρχουν πολλά ακόµα λογισµικά υποδοµής που υποστηρίζουν τη µαθησιακή εξέταση και αξιολόγηση στον Παγκόσµιο Ιστό τα οποία όµως επιτρέπουν λιγότερους τύπους ερωτήσεων ή παρέχουν περιορισµένες λειτουργίες. Ενδεικτικά κάποια από αυτά είναι το λογισµικό Duck που επιτρέπει multiple choice ερωτήσεις και ερωτήσεις σύντοµης απάντησης, το λογισµικό CyberTester και το λογισµικό Migma που επιτρέπουν µόνο multiple choice ερωτήσεις. 4.4 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ Όπως είναι εµφανές στις προηγούµενες παραγράφους υπάρχουν διαφορές στο σχεδιασµό και την ανάπτυξη των λογισµικών υποδοµής για τη δηµιουργία εφαρµογών µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης στον Παγκόσµιο Ιστό. Στο υποκεφάλαιο αυτό γίνεται µία σύγκριση των διαφορετικών περιπτώσεων που εξετάστηκαν λαµβάνοντας υπόψη τις ελλείψεις και τις δυνατότητες καθεµιάς και τη µελέτη που έγινε στο 2 ο κεφάλαιο. Σκοπός της σύγκρισης είναι η εύρεση του περισσότερο ολοκληρωµένου και λειτουργικού συστήµατος διαδικτυακής εξέτασης. Σε ό, τι αφορά τους τύπους ερωτήσεων, το TCExam υποστηρίζει περισσότερους. Πιο συγκεκριµένα, επιτρέπει πέντε διαφορετικές περιπτώσεις 28

29 ερωτήσεων: Multiple Choice µε µία µόνο δυνατή ορθή απάντηση (MCSA), Multiple Choice µε περισσότερες δυνατές ορθές απαντήσεις (MCMA), τοποθέτηση στη σωστή σειρά (Order Questions), ερωτήσεις σύντοµης απάντησης (Short Answer Questions) και ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Το Pareeksha υποστηρίζει Multiple Choice ερωτήσεις µίας ή/και περισσότερων απαντήσεων, ερωτήσεις σύντοµης απάντησης και ερωτήσεις τύπου ναι/όχι. Η τελευταία περίπτωση είναι µία ειδική περίπτωση Multiple Choice ερωτήσεων, και ως εκ τούτου επιτρέπονται µόνο τρεις διαφορετικοί τύποι. Το PHPTestManager επιτρέπει Multiple Choice ερωτήσεις µίας ή/και περισσότερων απαντήσεων, ερωτήσεις τύπου σωστό/λάθος οι οποίες είναι µία ειδική περίπτωση ερωτήσεων Multiple Choice και ερωτήσεις ανοιχτού τύπου. Συνεπώς υποστηρίζει τρεις διαφορετικούς τύπους. Το TCExam και το Pareeksha παρέχουν πολυγλωσσία, αφού υποστηρίζουν πληθώρα διαφορετικών γλωσσών, ενώ το PHPTestManager δεν παρέχει αυτή την ευκολία (χρήση Αγγλικών). Και τα τρία εξεταζόµενα λογισµικά είναι ελεύθερα και δωρεάν διαθέσιµα, Web based και ανεξάρτητα από την πλατφόρµα. Επιπλέον, το TCExam επιτρέπει προσθήκη εικόνων, multimedia αντικειµένων (audio και video), µορφοποίηση κειµένου και υποστηρίζει το Latex για την εισαγωγή µαθηµατικών συµβόλων. Αντιθέτως, το Pareeksha και το PHPTestManager δεν παρέχουν τέτοιες δυνατότητες. Το TCExam και το Pareeksha υποστηρίζουν τυχαία επιλογή ερωτήσεων για δηµιουργία διαφορετικών τεστ για κάθε εξεταζόµενο, αποστολή στους εξεταζόµενους και τους εξεταστές και ύπαρξη µετρητή χρόνου µε σκοπό την ενηµέρωση των εξεταζόµενων για τον εναποµένοντα χρόνο. Το PHPTestManager δεν παρέχει αυτές τις ευκολίες στους τελικούς χρήστες. Και τα τρία εξεταζόµενα λογισµικά υποδοµής υποστηρίζουν διαφορετικούς τύπους χρηστών. Πιο συγκεκριµένα το TCExam επιτρέπει δύο τµήµατα ένα "δηµόσιο" και ένα "διαχειριστικό" (public area και administration area). Στο public τµήµα εισέρχονται όσοι επιθυµούν να συµπληρώσουν ένα διαγώνισµα ενώ στο administration τµήµα εισέρχονται όσοι έχουν το δικαίωµα δηµιουργίας, τροποποίησης και διαγραφής διαγωνισµάτων. Το Pareeksha επιτρέπει τέσσερις τύπους χρηστών: εκπαιδευτή, εκπαιδευόµενο, διαχειριστή και προσωρινό εκπαιδευόµενο. Τέλος, το PHPTestManager υποστηρίζει τρεις 29

30 διαφορετικούς τύπους χρηστών: τους διαχειριστές (γενική εποπτεία της εφαρµογής) τους µεσολαβητές (δηµιουργία διαγωνισµάτων, οµάδων µαθητών κλπ) και τους κανονικούς χρήστες (Συµπλήρωση διαγωνισµάτων). Σε κάθε περίπτωση λογισµικού ο εκάστοτε τύπος χρήστη µπορεί να εισέλθει στο σύστηµα εφόσον έχει εισάγει σωστά τα στοιχεία πρόσβασης που του ζητούνται (διαδικασία login). Το TCExam επιτρέπει εξαγωγή και εισαγωγή δεδοµένων (data export/import) από και προς το σύστηµα µε πολλούς τρόπους (CSV Comma Separated Values, XML extensible Markup Language, PDF Portable Document Format). Τo Pareeksha επιτρέπει µερική εισαγωγή και εξαγωγή δεδοµένων (XML extensible Markup Language, σύνταξη αναφορών) ενώ το PHPTestManager δεν υποστηρίζει εισαγωγή και εξαγωγή δεδοµένων. Ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό που διαθέτει το TCExam σε αντίθεση µε τα άλλα δύο λογισµικά, είναι ότι είναι προσβάσιµο και σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Πιο συγκεκριµένα επιτρέπει σε ανθρώπους µε προσωρινά ή µόνιµα προβλήµατα (κινητικά, ακοής, όρασης κλπ.) να αντιληφθούν, να κατανοήσουν, να πλοηγηθούν και να αλληλεπιδράσουν µε το λογισµικό. Αυτή η δυνατότητα που παρέχει το TCExam είναι πολύ σηµαντική γιατί βοηθάει τους ανθρώπους µε ειδικές ανάγκες να ενταχθούν στο σύνολο µιας οµάδας, να µπορούν να συµµετέχουν στη διαδικτυακή εξέταση και να µην διαφοροποιούνται από τους άλλους. Τα γραφήµατα που παρουσιάστηκαν παραπάνω για κάθε λογισµικό, βασίζονται σε στατιστικές έρευνες του ιστότοπου freshmeat.net και εξάγονται µε βάση τον αριθµό των χρηστών που κατεβάζουν το εκάστοτε λογισµικό ή εκδηλώνουν ενδιαφέρον γι αυτό. Με βάση τα γραφήµατα αυτά, το TCExam είναι περισσότερο δηµοφιλές από τα άλλα δύο λογισµικά υποδοµής (popularity score: ) ενώ δεύτερο σε δηµοτικότητα έρχεται το PHPTestManager (popularity score: 52.56) και τρίτο το Pareeksha (popularity score: 23.96). Συνοψίζοντας, µε βάση τη σύγκριση και τη µελέτη που έγινε προηγουµένως, ανάµεσα στα τρία επικρατέστερα λογισµικά υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης, το TCExam είναι το περισσότερο ολοκληρωµένο και 30

31 λειτουργικό. Συγκεντρώνει πολλά επιπλέον στοιχεία σε σχέση µε τα υπόλοιπα λογισµικά και είναι πολύ δηµοφιλές. Το γεγονός αυτό σε συνδυασµό µε το ότι είναι λογισµικό ανοικτού κώδικα επιτρέπει τη συνεχή εξέλιξη του και τη βαθµιαία αύξηση των δυνατοτήτων του. Ακολουθεί ένας πίνακας ο οποίος συνοψίζει τη µελέτη που έγινε στις προηγούµενες παραγράφους. Συγκεντρώνει τις δυνατότητες και τις ελλείψεις των διαφορετικών περιπτώσεων υπογραµµίζοντας έτσι τις διαφορές και τις οµοιότητες µεταξύ τους: ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΣΥΓΚΡΙΣΗΣ TCExam Pareeksha PHPTestManager Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Multiple Choice Single Answer (MCSA) Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Multiple Choice Multiple Answer (ΜCMA) Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Εύρεση σωστής σειράς (Order question) Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Σύντοµης απάντησης (Short Answer question) Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Ανοιχτού τύπου Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Ναι / Όχι Υποστήριξη τύπου ερώτησης: Σωστό / Λάθος Υποστήριξη πολυγλωσσίας Ανεξαρτησία από την πλατφόρµα Web based λογισµικό ωρεάν και ελεύθερα διαθέσιµο λογισµικό 31

32 Υποστήριξη προσθήκης εικονιδίων, multimedia αντικειµένων (audio video), µαθηµατικών συµβόλων. Υποστήριξη µορφοποίησης κειµένου Υποστήριξη τυχαίας επιλογής ερωτήσεων υνατότητα αποστολής e- mail προς τους εξεταζόµενους και τους εξεταστές Υποστήριξη µετρητή χρόνου Υποστήριξη διαφορετικών τύπων χρηστών Εισαγωγή / Εξαγωγή εδοµένων (data import / export) υνατότητα χρήσης από άτοµα µε ειδικές ανάγκες Εξακρίβωση στοιχείων µε διαδικασία login ηµοτικότητα (popularity score) 627,76 23,96 52,56 Πίνακας 4.1 Σύγκριση επικρατέστερων λογισµικών υποδοµής 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Όπως έγινε εµφανές παραπάνω, τα λογισµικά υποδοµής που έχουν αναπτυχθεί για εφαρµογές διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης παρουσιάζουν πολλά πλεονεκτήµατα σε σχέση µε τον παραδοσιακό τρόπο διεξαγωγής εξετάσεων. Μερικά από αυτά είναι, µεγαλύτερη ασφάλεια λόγω των τεχνικών ηλεκρονικής µετάδοσης και κρυπτογράφησης, µειωµένοι απαιτούµενοι πόροι για το συνολικό κύκλο ζωής της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αυξηµένη συνέπεια και αξιοπιστία, πιο εύχρηστη διαχείριση και άµεση εξαγωγή ορθών αποτελεσµάτων και αναφορών. Επιπλέον, είναι περισσότερο φιλικά και αποδεκτά από τους εξεταζόµενους και αυξάνουν την εξοικείωση τους µε τις εκπαιδευτικές µεθόδους του µέλλοντος.. Στο κεφάλαιο αυτό αναδεικνύονται τα πλεονεκτήµατα αυτά της διαδικτυακής εξέτασης και αξιολόγησης, µε την υλοποίηση ενός ηλεκτρονικού διαγωνίσµατος. Για το σκοπό αυτό, χρησιµοποιείται το λογισµικό TCExam που µε βάση την έρευνα του προηγούµενου κεφαλαίου, είναι το επικρατέστερο και το πληρέστερο σε ό, τι αφορά τις λειτουργίες- λογισµικό υποδοµής. Το ηλεκτρονικό διαγώνισµα που παρουσιάζεται στο παρόν κεφάλαιο, εµπεριέχει όλους τους διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων που υποστηρίζει το TCExam µε τρόπο που να διαφαίνονται οι επιπλέον δυνατότητες που παρέχει. 5.1 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΟΥ TCExam Το TCExam είναι ένα λογισµικό το οποίο δηµιουργήθηκε το 2004 από τον Ιταλό Nicola Asuni, ιδρυτή και πρόεδρο της εταιρίας ανάπτυξης λογισµικού ανοιχτού κώδικα Tecnick.com S.R.i. Ο σκοπός του εν λόγω λογισµικού είναι η παροχή της δυνατότητας δηµιουργίας και διαχείρισης διαγωνισµάτων και διεξαγωγής της εξεταστικής διαδικασίας στον Παγκόσµιο Ιστό. Απευθύνεται σε σχολεία Πανεπιστήµια και άλλους εκπαιδευτικούς φορείς αλλά και σε ιδιωτικές εταιρίες. Από το 2004 µέχρι σήµερα, το TCExam έχει µεταφραστεί σε 23 33

34 γλώσσες, συµπεριλαµβανοµένης της ελληνικής, παρέχοντας έτσι ανεξαρτησία από την γλώσσα και εξελίσσεται συνεχώς µε πάνω από 150 διαδοχικές εκδόσεις στο ιστορικό του. Όπως φάνηκε από την µελέτη που έγινε στο προηγούµενο κεφάλαιο, το TCExam είναι το επικρατέστερο και πιο ολοκληρωµένο Open Source λογισµικό υποδοµής για εφαρµογές διαδικτυακής µαθησιακής εξέτασης και αξιολόγησης. Το TCExam προσφέρει υψηλά επίπεδα ευχρηστίας. Η ευχρηστία µετράει την ποιότητα της εµπειρίας ενός χρήστη κατά την αλληλεπίδρασή του µε την εφαρµογή λογισµικού. Αναφέρεται στο κατά πόσο οι χρήστες µπορούν να µάθουν γρήγορα να χρησιµοποιούν το λογισµικό για την επίτευξη των στόχων τους και πόσο ευχαριστηµένοι είναι µέσα από αυτή την διαδικασία. Λαµβάνει υπόψη πολλούς παράγοντες όπως την αποδοτικότητα χρήσης από έναν έµπειρο χρήστη, την συχνότητα σφαλµάτων την επανάκαµψη από αυτά, την επανεµφάνισή τους κλπ. Πειραµατικά αποτελέσµατα έχουν δείξει ότι ένας παλιός υπολογιστής πέντε χρόνων, βασισµένος σε επεξεργαστή AMD Athlon XP 2400+, µε µνήµη RAM του 1GB και Ethernet κάρτα δικτύου των 100Mbps, µπορεί να διαχειριστεί ταυτόχρονα και µε ευκολία, 50 διαγωνίσµατα. Το γεγονός αυτό είναι πολύ σηµαντικό γιατί βοηθάει να καλυφθεί το ψηφιακό χάσµα ανάµεσα σε ανεπτυγµένες χώρες και αγροτικές περιοχές όπου η νέα τεχνολογία είτε δεν υπάρχει είτε είναι απρόσιτη οικονοµικά. Το TCExam είναι λογισµικό ανοιχτού κώδικα και το γεγονός αυτό έχει πολλά πλεονεκτήµατα. Πιο συγκεκριµένα, ο πηγαίος κώδικας του διατίθεται ελεύθερα και δωρεάν σε όσους θέλουν να τον εξετάσουν ή να τον τροποποιήσουν ή ακόµα να τον χρησιµοποιήσουν σε κάποια άλλη εφαρµογή. Η άδεια χρήσης που το συνοδεύει (GNU General Public Licence v.3), καθορίζει ότι όλες οι αλλαγές και οι προσθήκες που πραγµατοποιούνται από κάποιον χρήστη, είναι εξίσου ανοιχτού κώδικα και διατίθενται ελεύθερα σε κάθε ενδιαφερόµενο. Το γεγονός αυτό αυξάνει µε την πάροδο του χρόνου την ταχύτητα επίλυσης προβληµάτων και την σταθερότητα του TCExam σε σχέση µε άλλα εµπορικά διαθέσιµα λογισµικά. Επιπλέον, ο συνεχώς αυξανόµενος αριθµός χρηστών αυξάνει το πλήθος των πρακτικών δοκιµών του λογισµικού µε αποτέλεσµα 34

35 την διαρκή βελτίωση του αυξάνοντας την ποιότητα, την ασφάλεια και την αξιοπιστία του. Ένα ακόµα σηµαντικό πλεονέκτηµα του TCExam είναι ότι υποστηρίζει πολυγλωσσία. Υιοθετεί το σύνολο χαρακτήρων UTF-8 Unicode και ακολουθεί το πρότυπο TMX (Translation Memory exchange). Ο σκοπός του προτύπου αυτού, είναι η εύκολη ανταλλαγή στοιχείων µνήµης µετάφρασης ανάµεσα στα εργαλεία ή/και τους παροχείς µετάφρασης µε την µικρότερη δυνατή απώλεια στοιχείων κατά την διάρκεια της διαδικασίας. Όλες οι µεταφράσεις του TCExam είναι συγκεντρωµένες σε ένα και µοναδικό αρχείο XML το οποίο µπορεί εύκολα να επεξεργαστεί κάποιος και να προσθέσει µία µετάφραση σε κάποια νέα γλώσσα χωρίς να χρειάζεται να περιµένει την επόµενη έκδοση του λογισµικού. Υποστηρίζει πέντε διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων µε σκοπό την καλύτερη και πιο οµαλή µετάβαση από την παραδοσιακή διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας στην σύγχρονη διαδικτυακή µαθησιακή αξιολόγηση. Πιο συγκεκριµένα υποστηρίζει ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών µίας ορθής απάντησης (Multiple Choice Single Answer) και ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών περισσοτέρων ορθών απαντήσεων (Multiple Choice Multiple Answer). Στην κατηγορία των ερωτήσεων πολλαπλών επιλογών συµπεριλαµβάνονται και ερωτήσεις τύπου Ναι/Όχι ή Σωστό/Λάθος. Επιτρέπονται επίσης ερωτήσεις εύρεσης της σωστής σειράς εναλλακτικών απαντήσεων καθώς και ερωτήσεις σύντοµης απάντησης.. Τέλος, υποστηρίζονται ερωτήσεις ελεύθερου/ανοιχτού τύπου στις οποίες ο εκπαιδευόµενος καλείται να δώσει µία απάντηση κειµένου που δεν περιορίζεται. Ο εξεταστής, σε αντίθεση µε τους άλλους τύπους ερωτήσεων καλείται να διορθώσει και να αξιολογήσει την απάντηση ανοιχτού τύπου µε τον παραδοσιακό τρόπο. Εκτός από τους πολλούς τύπους ερωτήσεων, το TCExam µειώνει την πιθανότητα παραβίασης της εξεταστικής διαδικασίας λόγω αντιγραφής. Αυτό επιτυγχάνεται µε την υποστήριξη της τυχαίας επιλογής ερωτήσεων/απαντήσεων για τη δηµιουργία εξατοµικευµένων διαγωνισµάτων. Πιο συγκεκριµένα οι ερωτήσεις οµαδοποιούνται σε θεµατικές ενότητες και το TCExam µπορεί να αποθηκεύσει απεριόριστο αριθµό θεµατικών ενοτήτων. 35

36 Αντίστοιχα, κάθε θεµατική ενότητα µπορεί να περιέχει απεριόριστο αριθµό ερωτήσεων και κάθε ερώτηση απεριόριστο αριθµό εναλλακτικών απαντήσεων. Ένα διαγώνισµα που έχει δηµιουργηθεί µε τη βοήθεια του TCExam µπορεί να περιέχει αρκετές θεµατικές ενότητες. Για κάθε ενότητα ή οµάδα ενοτήτων το TCExam αναλαµβάνει να εξάγει τυχαία έναν καθορισµένο αριθµό ερωτήσεων µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά όπως για παράδειγµα τον τύπο ή το επίπεδο δυσκολίας της ερώτησης, τον αριθµό των εναλλακτικών απαντήσεων κλπ. Ως εκ τούτου, εάν η τράπεζα ερωτήσεων έχει πολλές εγγραφές, δηλαδή πολλές ερωτήσεις αποθηκευµένες υπάρχει η δυνατότητα δηµιουργίας µοναδικού διαγωνίσµατος για κάθε εξεταζόµενο µειώνοντας ή εξαφανίζοντας µε αυτό τον τρόπο τις περιπτώσεις αντιγραφής. Άλλο ένα σηµαντικό χαρακτηριστικό του TCExam είναι η εισαγωγή και η εξαγωγή δεδοµένων η οποία αυξάνει την ευελιξία του λογισµικού και τη συµβατότητά του µε άλλα λογισµικά αξιολόγησης βασισµένης στον υπολογιστή (CBA Software) καθώς και µε εφαρµογές ηλεκτρονικής µάθησης ή υπάρχουσες βάσεις δεδοµένων. Πιο συγκεκριµένα, χρησιµοποιούνται εργαλεία τα οποία εισάγουν ή εξάγουν µε άµεσο τρόπο δεδοµένα που αφορούν χρήστες, ερωτήσεις ή αποτελέσµατα. Γι αυτό το σκοπό χρησιµοποιούνται διαφόρων τύπων αρχεία όπως αρχεία CSV (Comma Separated Values), XML (extensible Mark-up Language) και PDF (Portable Document Format). Ένα CSV αρχείο είναι η υλοποίηση ενός οριοθετηµένου αρχείου κειµένου η οποία χρησιµοποιεί κόµµατα για το διαχωρισµό τιµών. Η XML είναι ένα σύνολο κανόνων για ηλεκτρονική κωδικοποίηση εγγράφων. Τέλος, το PDF είναι µία µορφή αρχείου για τη συµπίεση των ηλεκτρονικών εγγράφων. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα αποστολής µε των PDF αρχείων που εξάγονται από το TCExam και περιέχουν τα λεπτοµερή αποτελέσµατα των διαγωνισµάτων. Οι ενέργειες των εξεταζόµενων κατά τη διάρκεια πλοήγησης τους µέσα στο ηλεκτρονικό διαγώνισµα που έχει δηµιουργηθεί µε τη βοήθεια του TCExam, µπορούν να ελέγχονται από το/τους διαχειριστή/διαχειριστές. Κάθε διαχειριστής έχει τη δυνατότητα να διακόψει, να επανεκκινήσει ή να αυξήσει τον εναποµείναντα χρόνο. Το TCExam παρέχει µετρητή χρόνου για την ενηµέρωση των εξεταζόµενων σχετικά µε το χρόνο που έχουν στην διάθεσή 36

37 τους για τη συµπλήρωση του διαγωνίσµατος. Εφόσον ένα διαγώνισµα ολοκληρωθεί, ο διαχειριστής µπορεί να διορθώσει µε τον παραδοσιακό τρόπο τις απαντήσεις κειµένου, να παρουσιάσει ή εξάγει (σε CSV ή PDF) τα γενικά και λεπτοµερή αποτελέσµατα, να στείλει τα αποτελέσµατα αυτά µε στους εξεταζόµενους και να παρουσιάσει στατιστικές πληροφορίες για την εξέταση. Το TCExam παρέχει προσβασιµότητα και σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες µε τέτοιο τρόπο ώστε να µπορούν να αντιληφθούν, να κατανοήσουν, να πλοηγηθούν και γενικά να αλληλεπιδράσουν µε το λογισµικό. Πιο συγκεκριµένα δηµιουργεί Web διεπαφές οι οποίες υπακούουν στο πρότυπο XHTML 1.0 και στις οδηγίες προσβασιµότητας και ευχρηστίας W3C-WAI- WCAG 1.0. Η διαχείριση του τµήµατος γραφικών των διεπαφών χρήστη γίνεται εξολοκλήρου από τη CSS (Cascading Style Sheets). H CSS είναι στην ουσία µία γλώσσα που διαχωρίζει τη δοµή/περιεχόµενο ενός κειµένου (γραµµένο σε HTML ή κάποια παρόµοια γλώσσα) από την παρουσίασή του συµπεριλαµβανοµένων στοιχείων όπως χρώµα, τύπος γραµµατοσειράς κλπ. Με αυτό τον τρόπο υποστηρίζεται η δυνατότητα πρόσβασης σε άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Αυτή η δυνατότητα είναι πολύ σηµαντική γιατί δεν αποκλείει τα άτοµα αυτά από την διαδικτυακή εξέταση και αξιολόγηση της απόδοσής τους. Η προσβασιµότητα καλύπτει όλες τις περιπτώσεις προβληµάτων που µπορούν να εµποδίσουν ένα χρήστη να χρησιµοποιήσει το λογισµικό, όπως είναι τα προβλήµατα όρασης, ακοής, οµιλίας αλλά και κινητικά, νευρολογικά και γνωστικά προβλήµατα. Από τη δυνατότητα αυτή µπορούν να επωφεληθούν και άνθρωποι µε προβλήµατα λόγω αντίξοων συνθηκών όπως είναι για παράδειγµα µία αργή σύνδεση στο internet. Ένα πολύ σηµαντικό χαρακτηριστικό του TCExam είναι το πλούσιο περιεχόµενό του. Χρησιµοποιεί µία κοινή γλώσσα σηµειοθέτησης (Markup Language) η οποία µέσα από µία απλή διεπαφή γραφικών επιτρέπει προσθήκη εικόνων, multimedia αντικειµένων (audio και video), µαθηµατικών συµβόλων και µορφοποίηση κειµένου. Γενικά οποιοδήποτε αντικείµενο µπορεί να διατεθεί µε έναν Web browser, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως µέρος µιας ερώτησης, µιας απάντησης ή µιας γενικής περιγραφής κατά τη διάρκεια δηµιουργίας διαγωνίσµατος µε τη βοήθεια του TCExam. Η γλώσσα 37

38 σηµειοθέτησης που χρησιµοποιεί το εν λόγω λογισµικό, µοιάζει µε την κοινή BBcode (Bulletin Board Code) η οποία είναι παρόµοια στη δοµή της µε την HTML και οι εντολές της περικλείονται σε αγκύλες [] αντί των <>. Έτσι και το TCExam χρησιµοποιεί ετικέτες που σηµατοδοτούνται µε αγκύλες και αναλύονται από το λογισµικό πριν µεταφραστούν σε ένα XHTML ή PDF αρχείο. Με αυτό τον τρόπο παρέχεται ένας ασφαλέστερος, ευκολότερος και ελεγχόµενος τρόπος µορφοποίησης του περιεχοµένου µιας σελίδας. Η ειδική ετικέτα "[tex]" ή το κουµπί TEX, επιτρέπει την εισαγωγή LateX κώδικα για την εµφάνιση µαθηµατικών συµβολισµών σε µία ερώτηση, απάντηση ή γενική περιγραφή. Το TCExam µετατρέπει τον LateX κώδικα σε ένα εικονίδιο µε επέκταση.png προκειµένου να παρουσιαστεί ή να εκτυπωθεί ο εκάστοτε µαθηµατικός συµβολισµός. Εικόνα 5.1 Παράδειγµα ερώτησης µε χρήση του TCExam που περιέχει µαθηµατικό συµβολισµό (χρήση LateX). Το TCExam χωρίζεται σε δύο τµήµατα, το public και το administration. Τα τµήµατα αυτά διαχωρίζουν τους τύπους χρήστη που µπορούν να εισέλθουν στο σύστηµα. To public τµήµα περιέχει τις φόρµες και τις διεπαφές που χρησιµοποιούνται από τους εξεταζόµενους προκειµένου να συµπληρώσουν ένα διαγώνισµα. Οι εξεταζόµενοι καλούνται να εισάγουν τα προσωπικά τους στοιχεία πρόσβασης (username, password) για να µπορέσουν να εισέλθουν στη Web εφαρµογή (διαδικασία login). Στη σελίδα εισόδου ο χρήστης µπορεί να επιλέξει τη γλώσσα της προτίµησης του από τις 23 διαθέσιµες: Εικόνα Μεταφράσεις που παρέχει το TCExam 38

39 Εφόσον ο χρήστης συνδεθεί στην εφαρµογή βλέπει µία λίστα µε τα διαθέσιµα διαγωνίσµατα προς συµπλήρωση ή και τα ήδη ολοκληρωµένα. Η λίστα αυτή, εξαρτάται από την ηµεροµηνία, την IP διεύθυνση του χρήστη, την οµάδα στην οποία ανήκει κοκ. Τα διαγωνίσµατα της λίστας που είναι ενεργά, έχουν δίπλα από το όνοµά τους µία σειρά από συνδέσµους το είδος των οποίων διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Ο σύνδεσµος "info" εµφανίζει πληροφορίες για το εκάστοτε διαγώνισµα ενώ µε τον σύνδεσµο "execute",ο χρήστης µπορεί να προχωρήσει στη συµπλήρωση του διαγωνίσµατος. Ο σύνδεσµος "continue" δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να συνεχίσει ένα διαγώνισµα που διακόπηκε για κάποιο λόγο και ο σύνδεσµος "results" εµφανίζει τα αποτελέσµατα ενός διαγωνίσµατος. Το TCExam διορθώνει αυτόµατα και σε πραγµατικό χρόνο όλες τις απαντήσεις του εξεταζόµενου εκτός από εκείνες που είναι ανοιχτού τύπου. Ο βαθµός εξάγεται µε βάση το επίπεδο δυσκολίας κάθε ερώτησης και τη βάση προβιβασµού. Η εκτέλεση ενός διαγωνίσµατος χωρίζεται σε δύο τµήµατα. Στο πρώτο τµήµα ο εξεταζόµενος καλείται να απαντήσει στην αντίστοιχη ερώτηση ενώ στο δεύτερο τµήµα εµφανίζεται ένα µενού µε τις ερωτήσεις και την κατάσταση κάθε µίας (επιλεγµένη, τρέχουσα, απαντηµένη, επίπεδο δυσκολίας). Ο εξεταζόµενος έχει την ελευθερία να αλλάξει την απάντησή του σε µία η περισσότερες ερωτήσεις όσες φορές το επιθυµεί κατά τη διάρκεια συµπλήρωσης του διαγωνίσµατος. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα τοποθέτησης ενός γενικού σχολίου εκ µέρους του εξεταζόµενου µε τη γνώµη του για το διαγώνισµα. Τα σχόλια αυτά βοηθούν τον εκπαιδευτικό να αντιληφθεί ελλείψεις, κενά και απορίες και βελτιώνουν την εξεταστική διαδικασία. Τέλος, ο εξεταζόµενος µπορεί να τερµατίσει την εκτέλεση του διαγωνίσµατος οποιαδήποτε στιγµή το επιθυµεί κάνοντας κλικ στο αντίστοιχο κουµπί. Στην περίπτωση αυτή, εµφανίζεται στην οθόνη ένα µήνυµα επιβεβαίωσης τερµατισµού. Αν ο χρήστης δεν τερµατίσει µόνος του την εκτέλεση του διαγωνίσµατος, αυτό θα γίνει από προεπιλογή, όταν παρέλθει το χρονικό διάστηµα που έχει καθοριστεί για το αντίστοιχο διαγώνισµα. Το administration τµήµα, περιέχει τις φόρµες και τις διεπαφές για τη συνολική διαχείριση του συστήµατος συµπεριλαµβανοµένης της διαχείρισης του χρήστη, της διαχείρισης της βάσης δεδοµένων και της δηµιουργίας 39

40 διαγωνισµάτων. Η πρόσβαση στις διάφορες περιοχές του administration τµήµατος εξαρτάται από το επίπεδο του χρήστη και την οµάδα στην οποία ανήκει. Αν κάποιος εξεταζόµενος εισάγει τα προσωπικά του στοιχεία πρόσβασης µπορεί να εισέλθει στο administration τµήµα αλλά έχει πρόσβαση µόνο στις επιλογές "βοήθεια", "πληροφορίες" και "αποσύνδεση". Εικόνα 5.3 Εισαγωγή εξεταζόµενου στο administration τµήµα Με αυτό τον τρόπο προστατεύονται οι διαχειριστικές πληροφορίες από τους µη εξουσιοδοτηµένους χρήστες αυξάνοντας την αξιοπιστία και την ασφάλεια του λογισµικού. Οι ενέργειες των εξεταζόµενων κατά την εκτέλεση ενός διαγωνίσµατος µπορούν να ελέγχονται κάθε στιγµή από το διαχειριστή ο οποίος έχει την ελευθερία να σταµατάει να επανεκκινεί και να αυξάνει τον χρόνο που αποµένει για το διαγώνισµα. Όταν παρέλθει το χρονικό όριο ενός διαγωνίσµατος, ο διαχειριστής µπορεί να εξάγει τα αποτελέσµατα σε µορφή CSV ή PDF, να τα στείλει µε στους εξεταζόµενους, να διορθώσει µε τον παραδοσιακό τρόπο τις απαντήσεις ανοιχτού τύπου και να εξάγει στατιστικά δεδοµένα για την εξέταση. Επιπλέον, το TCExam παρέχει τη δυνατότητα δηµιουργίας PDF αντιγράφου ενός διαγωνίσµατος το οποίο µπορεί να εκτυπωθεί και να χρησιµοποιηθεί στον παραδοσιακό τρόπο διεξαγωγής εξετάσεων. Η λειτουργία αυτή είναι πολύ σηµαντική σε περιπτώσεις ύπαρξης τεχνικών προβληµάτων που δυσκολεύουν και καθυστερούν την εξεταστική διαδικασία. 40

41 Οι σχεδιαστές του TCExam έχουν λάβει σοβαρά υπόψη τον παράγοντα της παρεχόµενης ασφάλειας, κατανοώντας την κρίσιµη σηµασία της στην εξεταστική διαδικασία, κι έχουν κάνει πολλά βήµατα προς αυτή την κατεύθυνση. Πιο συγκεκριµένα, για να επιτευχθεί η πρόσβαση στις λειτουργίες του TCExam απαιτείται ένας έγκυρος λογαριασµός χρήστη (username/password) και ένα επίπεδο χρήστη ίσο ή ανώτερο από αυτό που ζητείται. Το επίπεδο για τους χρήστες του public τµήµατος που µπορούν µόνο να συµπληρώνουν διαγωνίσµατα, είναι εξ ορισµού ίσο µε 1. Το TCExam υποστηρίζει τα πρωτόκολλα RADIUS (Remote Authentication Dial In User Service), LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) και CAS (Central Authentication System) για την εξακρίβωση και επικύρωση (authentication) των στοιχείων πρόσβασης του χρήστη. Οι εξεταζόµενοι έχουν πρόσβαση σε ένα συγκεκριµένο διαγώνισµα µόνο στην περίπτωση που η IP διεύθυνσή τους είναι ενεργή για το διαγώνισµα αυτό και βρίσκονται σε εξουσιοδοτηµένη ενεργή οµάδα.. Επιπλέον οι εξεταζόµενοι µπορούν να συµπληρώσουν ένα διαγώνισµα µόνο µία φορά εκτός αν καθορίζεται κάτι διαφορετικό από το διαχειριστή. Υπάρχει φυσικός διαχωρισµός των δύο τµηµάτων του TCExam (public, administration) στο σύστηµα αρχείων και ως εκ τούτου µπορούν να προστεθούν περεταίρω περιορισµοί πρόσβασης οι οποίοι βασίζονται στον Web Server και το σύστηµα αρχείων. Για την αντιµετώπιση των περιπτώσεων αντιγραφής, το TCExam υποστηρίζει τυχαία επιλογή ερωτήσεων ή σειράς εναλλακτικών απαντήσεων κατά τη διάρκεια σύνταξης ενός διαγωνίσµατος. Με αυτό τον τρόπο, στην περίπτωση που υπάρχουν πολλές αποθηκευµένες ερωτήσεις υπάρχει η δυνατότητα δηµιουργίας µοναδικών διαγωνισµάτων για κάθε εξεταζόµενο. Πρέπει βέβαια οι διαφορετικές ερωτήσεις που απαρτίζουν τα διαφορετικά διαγωνίσµατα να είναι του ίδιου επιπέδου δυσκολίας και να αντιστοιχούν στην ίδια θεµατική ενότητα. Ένα ακόµα χαρακτηριστικό της παρεχόµενης ασφάλειας, είναι η διατήρηση στον server, της χρονικής διάρκειας που καθορίζεται για κάθε διαγώνισµα. Όταν λήξει το χρονικό περιθώριο που έχει προσδιοριστεί, η εκτέλεση του διαγωνίσµατος τερµατίζεται αυτόµατα και τα αντίστοιχα δεδοµένα αποθηκεύονται στο server. Όλα τα δεδοµένα που αφορούν τον χρήστη όπως η IP διεύθυνσή του, ο χρόνος απόκρισής του κοκ αποθηκεύονται στο server και έτσι µειώνεται η πιθανότητα 41

42 απώλειας κρίσιµων στοιχείων και αυξάνεται η σταθερότητα του συστήµατος. Η παρεχόµενη ασφάλεια του TCExam στις περιπτώσεις που η εξεταστική διαδικασία λαµβάνει χώρα σε ένα ελεγχόµενο περιβάλλον όπως µία τάξη υπολογιστών, µπορεί να ενισχυθεί µε παραδοσιακές µεθόδους ασφάλειας (χρήση βιντεοκάµερας κλπ). Τέλος η ασφάλεια αυξάνεται µακροπρόθεσµα λόγω του ότι το TCExam είναι λογισµικό ανοιχτού κώδικα µε ολοένα αυξανόµενο αριθµό χρηστών. 5.2 ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΤΕΣΤ Προκειµένου να γίνουν περισσότερο αντιληπτές και κατανοητές οι λειτουργίες που παρέχονται κατά τη διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας στον Παγκόσµιο Ιστό παρουσιάζεται αναλυτικά στο υποκεφάλαιο αυτό, ένα παράδειγµα υλοποίησης ηλεκτρονικού διαγωνίσµατος. Για το σκοπό αυτό, χρησιµοποιείται το δηµοφιλέστερο και πληρέστερο open source και Webbased λογισµικό υποδοµής TCExam. Στην συγκεκριµένη υλοποίηση, δηµιουργείται ένα διαγώνισµα το οποίο εµπεριέχει όλους τους διαφορετικούς τύπους ερωτήσεων που υποστηρίζει το TCExam µε τρόπο που να διαφαίνονται οι επιπλέον δυνατότητες που παρέχει. Πιο συγκεκριµένα χρησιµοποιείται µία ερώτηση Πολλαπλών Επιλογών µίας δυνατής ορθής απάντησης, µία ερώτηση πολλαπλών επιλογών πολλών δυνατών ορθών απαντήσεων, µία ερώτηση τοποθέτησης στην σωστή σειρά, µία ερώτηση σύντοµης απάντησης, µία ερώτηση τύπου ναι/όχι και µια ερώτηση τύπου σωστό λάθος.. Αρχικά, ο διαχειριστής του συστήµατος εφόσον συνδεθεί στο administration τµήµα εισάγοντας τα προσωπικά του στοιχεία πρόσβασης, µε χρήση της επιλογής οµάδες/groups στο µενού που βρίσκεται πάνω αριστερά, δηµιουργεί µία ή περισσότερες οµάδες για την κατηγοριοποίηση των µαθητών ανάλογα µε την τάξη στην οποία βρίσκονται, το επίπεδο στο οποίο έχουν φτάσει και ούτε καθεξής. Στο συγκεκριµένο παράδειγµα χρησιµοποιήθηκε µία οµάδα µε το όνοµα "students". Στη συνέχεια, µε χρήση της επιλογής χρήστες/users, ο διαχειριστής µπορεί να εισάγει χρήστες που θα ανήκουν στην κάθε οµάδα. Για 42

43 τις ανάγκες του συγκεκριµένου παραδείγµατος δηµιουργήθηκαν 3 χρήστες για την οµάδα students : "Andronikos Karamperis", "Kalliopi Mpagouli" και "Penelope Charitopoulou". Εικόνα 5.4 Κύριο µενού στα αριστερά της διεπαφής Ακολούθως, µε χρήση των επιλογών modules, topics (θέµατα) και questions (ερωτήσεις), ο διαχειριστής δηµιουργεί θεµατικές ενότητες και ερωτήσεις που αργότερα µπορούν να χρησιµοποιηθούν κατά τη σύνταξη ενός ή περισσοτέρων διαγωνισµάτων. Σε κάθε ερώτηση ο διαχειριστής µπορεί να προσδιορίσει τον τύπο, το όνοµα, µία προαιρετική εξήγηση, το επίπεδο δυσκολίας, δευτερόλεπτα για τα οποία θα παρουσιάζεται η ερώτηση (προαιρετικό) και άλλες επιλογές όπως το αν θα γίνεται αυτόµατα η µετάβαση στην επόµενη ερώτηση αφού απαντήσει ο εξεταζόµενος κοκ. Επιπλέον καθορίζονται οι εναλλακτικές απαντήσεις για κάθε ερώτηση και ανάλογα µε την περίπτωση προσδιορίζεται κατά πόσο αληθεύουν ή όχι. Στην ερώτηση, στην εξήγηση και στις εναλλακτικές απαντήσεις ο διαχειριστής έχει την ελευθερία να µορφοποιήσει το κείµενο επιλέγοντας τύπο γραµµατοσειράς, χρώµα κοκ ή να εισάγει κάποιο αντικείµενο (εικόνα, ήχο κοκ). 43

44 Εικόνα 5.5 Επιλογές προσθήκης ερωτήσεων, µορφοποίηση, προσθήκη αντικειµένου Για κάθε ενέργεια που θέλει να εκτελέσει ο διαχειριστής, µπορεί να κάνει κλικ στην επιλογή "προεπισκόπηση" για να δει τη µορφή της πριν την υποβάλει. Στην περίπτωση που την υποβάλει εµφανίζεται αυτόµατα στο κάτω µέρος της σελίδας η αντίστοιχη προεπισκόπηση. Εφόσον ο διαχειριστής ολοκληρώσει τη διαδικασία εισαγωγής µίας ή περισσότερων ερωτήσεων και εναλλακτικών απαντήσεων, µπορεί να κάνει κλικ στην επιλογή list/λίστα. Στην περίπτωση αυτή, εµφανίζονται οι ερωτήσεις και οι θεµατικές ενότητες σε µία συµπτυγµένη µορφή για έναν τελευταίο έλεγχο πριν την έναρξη σύνταξης του διαγωνίσµατος. Στην εικόνα που ακολουθεί φαίνεται ένα παράδειγµα µε επεξηγήσεις όπου χρειάζεται: 44

45 Εικόνα 5.6 Εµφάνιση συµπτυγµένης µορφής ερώτησης στην επιλογή λίστα/list του µενού. Όπως είναι εµφανές στην παραπάνω εικόνα, στο κάτω µέρος της σελίδας εµφανίζονται επιλογές µετατροπής µίας ή περισσότερων ερωτήσεων σε µορφή PDF ή XML. Εφόσον γίνει ο τελικός έλεγχος των ερωτήσεων, ο διαχειριστής µπορεί να προχωρήσει στη δηµιουργία ενός ή περισσότερων διαγωνισµάτων µε χρήση της επιλογής Tests/ ιαγωνίσµατα. Η επιλογή αυτή παρέχει πολλές δυνατότητες όπως είναι το όνοµα του διαγωνίσµατος, ο καθορισµός χρονικού ορίου, η ηµεροµηνία ενεργοποίησης και απενεργοποίησης, οι επικυρωµένες διευθύνσεις IP (τιµή "*.*.*.*", για έγκριση όλων των IP διευθύνσεων), η επιτρεπόµενη/ες οµάδα/ες που µπορεί/ούν να συµµετέχουν στο διαγώνισµα, οι βασικοί βαθµοί, βαθµοί για λάθος και µη απαντηµένες ερωτήσεις και προβιβάσιµος βαθµός. Παρέχεται επιπλέον η δυνατότητα καθορισµού διαφόρων παραµέτρων όπως είναι η προσάρτηση σχολίου από τους µαθητές, η δυνατότητα επανάληψης ενός διαγωνίσµατος, ύπαρξη επιλογής µη απάντησης, τυχαία επιλογή ερωτήσεων και εναλλακτικών απαντήσεων, αποστολή αποτελεσµάτων και αναφορών στους χρήστες. 45

46 Εικόνα 5.7 Επιλογές κατά τη σύνταξη διαγωνίσµατος Όπως είναι εµφανές, το TCExam είναι πολύ ευέλικτο και εξαιρετικά προσαρµόσιµο ανάλογα µε τις ανάγκες και τη βούληση του διαχειριστή. Εδώ πρέπει να σηµειωθεί ότι εφόσον διαγραφεί ένα διαγώνισµα διαγράφονται αυτόµατα και όλα τα δεδοµένα και οι πληροφορίες που το αφορούν (βαθµοί, στατιστικά στοιχεία κοκ). Ο χρήστης αφού δηµιουργήσει ένα διαγώνισµα µπορεί να εκτελέσει την επιλογή generate/δηµιουργία προκειµένου να δηµιουργήσει ένα PDF αντίγραφο του διαγωνίσµατος. Η δυνατότητα αυτή είναι πολύ σηµαντική για 46

47 περιπτώσεις που ο εκπαιδευτικός επιθυµεί να εκτυπώσει το διαγώνισµα για διεξαγωγή της εξεταστικής διαδικασίας µε τον παραδοσιακό τρόπο λόγω τεχνικών ή λοιπών προβληµάτων. Στο παρόν παράδειγµα το διαγώνισµα που δηµιουργήθηκε ονοµάζεται "computer test" και πρόκειται για ένα απλό διαγώνισµα που εµπίπτει στη θεµατική ενότητα των υπολογιστών. Στις επόµενες εικόνες φαίνεται το PDF αντίγραφο του διαγωνίσµατος αυτού: Εικόνα 5.8 PDF αντίγραφο διαγωνίσµατος, τµήµα 1 47

48 Εικόνα 5.9 PDF αντίγραφο διαγωνίσµατος, τµήµα 2 Στη συνέχεια, ο διαχειριστής αποσυνδέεται από το administration τµήµα και ο χρήστης "Andronikos Karamperis" εισέρχεται στο public τµήµα εισάγοντας τα προσωπικά στοιχεία πρόσβασης που του έχουν παραχωρηθεί από το διαχειριστή. Εµφανίζονται τότε τα διαθέσιµα τεστ στα οποία µπορεί να συµµετάσχει: Εικόνα 5.10 Προβολή διαθέσιµων διαγωνισµάτων στα οποία µπορεί να συµµετάσχει ο χρήστης "Andronikoς Karamperis" 48

49 Κάνοντας κλικ στην επιλογή info/πληροφορίες εµφανίζονται πληροφορίες που αφορούν το συγκεκριµένο διαγώνισµα και τις οποίες µπορεί να δει ο χρήστης πριν ξεκινήσει την εκτέλεση του διαγωνίσµατος, όπως η ηµεροµηνία ενεργοποίησης και απενεργοποίησης, το χρονικό όριο, οι βαθµοί ανάλογα µε την περίπτωση, η δυνατότητα επανάληψης του διαγωνίσµατος κοκ. Εικόνα 5.11 Προβολή πληροφοριών διαγωνίσµατος Κάνοντας κλικ στην επιλογή execute/εκτέλεση, ο χρήστης µπορεί να ξεκινήσει να συµπληρώνει το διαγώνισµα. Κάθε φορά που ο ίδιος ή άλλος χρήστης εκτελεί το διαγώνισµα αυτό, οι ερωτήσεις και οι εναλλακτικές απαντήσεις εµφανίζονται µε τυχαία σειρά εφόσον έχει καθοριστεί κάτι τέτοιο. Με αυτό τον τρόπο µειώνεται η πιθανότητα αντιγραφής. Ο χρήστης ξεκινά την εκτέλεση του διαγωνίσµατος και εµφανίζεται η πρώτη ερώτηση. Σε αυτή την πρώτη εκτέλεση του διαγωνίσµατος γίνεται η υπόθεση ότι ο χρήστης δίνει σωστές απαντήσεις σε όλες τις ερωτήσεις που περιέχονται στο διαγώνισµα. Στην συνέχεια εκτελείται το διαγώνισµα και από τους υπόλοιπους χρήστες ("Kalliopi Mpagouli" και "Penelope Charitopoulou"), οι οποίοι σηµειώνουν διαφορετικό αριθµό σωστών απαντήσεων. Αυτό γίνεται για την εξαγωγή καλύτερων στατιστικών αποτελεσµάτων που να συνδυάζουν τα δεδοµένα για κάθε εξεταζόµενο. Στις εικόνες που ακολουθούν φαίνονται στιγµιότυπα από τη σωστή εκτέλεση του διαγωνίσµατος από τον πρώτο χρήστη: 49

50 Εικόνα 5.12 Ερώτηση 1 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test O εξεταζόµενος εισάγει την απάντησή του, την επιβεβαιώνει και προχωράει στην επόµενη ερώτηση µε την επιλογή "next". Στο κάτω µέρος τις σελίδας εµφανίζονται όλες οι ερωτήσεις και ο χρήστης µπορεί να µεταβεί σε όποια από αυτές θέλει. Μπορεί επίσης να τροποποιήσει µία ήδη απαντηµένη ερώτηση. Αφού απαντήσει στην 1 η ερώτηση και µεταβεί στην επόµενη, η κατάσταση της ερώτησης 1 αλλάζει: Εικόνα 5.13 Αλλαγή κατάστασης της ερώτησης µετά από απάντηση Ο εξεταζόµενος έχει την ελευθερία να εισάγει κάποιο σχόλιο για µία ερώτηση ή το διαγώνισµα συνολικά, καθ όλη τη διάρκεια εκτέλεσης του διαγωνίσµατος. Η 1 η ερώτηση είναι ερώτηση σύντοµης απάντησης. Με ανάλογο τρόπο, 50

51 δηµιουργείται και η ερώτηση µε απάντηση ανοιχτού τύπου. Η µόνη διαφορά είναι ότι δεν καθορίζεται από τον διαχειριστή η σωστή απάντηση κι έτσι το λογισµικό δεν µπορεί να την διορθώσει αυτόµατα. Στην περίπτωση αυτή, εκτυπώνεται η ερώτηση σε µορφή PDF αρχείου και οι εξεταζόµενοι την απαντούν µε το συµβατικό τρόπο. Εικόνα 5.14 Ερώτηση 2 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test Η 2 η είναι ερώτηση τύπου σωστό/λάθος. Όπως φαίνεται στη µορφή της ερώτησης υποστηρίζονται στοιχεία µορφοποίησης όπως η εµφάνιση σαν δείκτη (ή εκθέτη).(υποστηρίζονται και άλλα στοιχεία µορφοποίησης όπως χρώµα και τύπος γραµµατοσειράς, χρώµα φόντου κλπ. Στο επάνω δεξιά µέρος της σελίδας υπάρχει διακριτική ένδειξη του χρόνου που αποµένει. Εικόνα 5.15 Ένδειξη µετρητή χρόνου στο πάνω δεξιά µέρος της σελίδας 51

52 Εικόνα 5.16 Ερώτηση 3 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test Η ερώτηση 3 είναι ερώτηση τοποθέτησης προτάσεων στη σωστή σειρά. Ο εξεταζόµενος τοποθετεί τις προτάσεις που του δίνονται στην κατάλληλη σειρά ανάλογα µε την ερώτηση. Η σωστή σειρά καθορίζεται από το διαχειριστή κι έτσι το λογισµικό µπορεί να διορθώσει αυτόµατα αυτό τον τύπο ερώτησης. Ο εξεταζόµενος µπορεί ανά πάσα στιγµή να τερµατίσει την εκτέλεση του διαγωνίσµατος αν το επιθυµεί, κάνοντας κλικ στην επιλογή "terminate the exam" που ακολουθεί µετά την προσάρτηση σχολίου. Στην περίπτωση αυτή εµφανίζεται µία σελίδα στην οποία ο χρήστης πρέπει να επιβεβαιώσει τον τερµατισµό του διαγωνίσµατος. Αν ο εξεταζόµενος δεν τερµατίσει µόνος του το διαγώνισµα, αυτό τερµατίζεται αυτόµατα µετά την λήξη του χρονικού ορίου που έχει καθοριστεί. Εάν έχει επιτραπεί η δυνατότητα επανάληψης του διαγωνίσµατος, ο εξεταζόµενος µπορεί να το επαναλάβει και χάνονται από την βάση δεδοµένων τα προηγούµενα αποτελέσµατά του. 52

53 Εικόνα 5.17 Επιβεβαίωση τερµατισµού διαγωνίσµατος Η επόµενη ερώτηση είναι ερώτηση πολλαπλών επιλογών µε µία δυνατή ορθή απάντηση. Στην ερώτηση αυτή διαφαίνεται η δυνατότητα που παρέχει το TCExam για προσθήκη ενός αντικειµένου (στη συγκεκριµένη περίπτωση εικόνα) σαν τµήµα µιας ερώτησης, περιγραφής ή απάντησης. Με ανάλογο τρόπο προστίθενται και άλλα αντικείµενα όπως για παράδειγµα, ήχος, βίντεο, µαθηµατικοί συµβολισµοί κοκ ανάλογα µε τις ανάγκες της εξέτασης. Εικόνα 5.18 Ερώτηση 4 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test Η 5 η ερώτηση είναι ερώτηση τύπου ναι/όχι. Η ερώτηση αυτή όπως και η ερώτηση τύπου σωστό/λάθος, είναι ειδικές περιπτώσεις ερωτήσεων πολλαπλής επιλογής. Τοποθετούνται στο παράδειγµα για να γίνει εµφανές ότι 53

54 το TCExam υποστηρίζει όλους τους τύπους ερωτήσεων που υποστηρίζουν τα άλλα λογισµικά αλλά και περισσότερους. Εικόνα 5.19 Ερώτηση 5 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test Η τελευταία ερώτηση της τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test είναι ερώτηση πολλαπλής επιλογής πολλών δυνατών ορθών απαντήσεων. Ο χρήστης σηµειώνει τις απαντήσεις που θεωρεί σωστές και αυτές που θεωρεί λάθος. Εικόνα 5.20 Ερώτηση 6 τρέχουσας εκτέλεσης του διαγωνίσµατος computer test Στη συνέχεια ο χρήστης κι εφόσον δεν έχει παρέλθει το χρονικό όριο που έχει καθοριστεί για την εξέταση έχει την επιλογή να µεταφερθεί σε ήδη 54

55 απαντηµένες ερωτήσεις και να τις τροποποιήσει αν το επιθυµεί, ή να τερµατίσει το διαγώνισµα. Στην περίπτωση που το τερµατίζει, εµφανίζεται ξανά η οθόνη µε τα διαθέσιµα διαγωνίσµατα που µπορεί να εκτελέσει. Για τα διαγωνίσµατα που ήδη έχουν εκτελεστεί, η επιλογή "execute" αντικαθίσταται από τις επιλογές "result" και "repeat". Εικόνα 5.21 Ολοκλήρωση διαγωνίσµατος computer test Η επιλογή "repeat" διαγράφει τα δεδοµένα της προηγούµενης εκτέλεσης του διαγωνίσµατος (βαθµός, στατιστικά στοιχεία κοκ) και ο εξεταζόµενος µπορεί να επαναλάβει το διαγώνισµα. Η δυνατότητα αυτή µπορεί να µην υπάρχει αν καθοριστεί κάτι τέτοιο από το διαχειριστή. Η επιλογή "result" εµφανίζει το αποτέλεσµα στον εξεταζόµενο (σωστές και λάθος απαντήσεις, ερωτήσεις που δεν είδε, ερωτήσεις που δεν απάντησε, βαθµό που συγκέντρωσε κοκ). Εικόνα 5.22 Παρουσίαση αποτελεσµάτων σωστής εκτέλεσης του διαγωνίσµατος Κάνοντας κλικ στην επιλογή "PDF", εµφανίζεται ένα PDF αρχείο µε λεπτοµέρειες από την εξέταση. Στο αρχείο αυτό περιέχονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν την τρέχουσα εκτέλεση του διαγωνίσµατος και επιπλέον δεδοµένα όπως οι χρόνοι έναρξης και τερµατισµού του διαγωνίσµατος, ο χρόνος απόκρισης κοκ. 55

56 Εικόνα 5.23 PDF αρχείο µε δεδοµένα του διαγωνίσµατος που έχει εκτελεστεί 56

57 Στο τµήµα evaluation/εκτίµηση, ο διαχειριστής µπορεί να προσδιορίσει τους βαθµούς για τις απαντήσεις ανοιχτού τύπου και να δει τα δεδοµένα των χρηστών επιλέγοντας το πεδίο "user data/δεδοµένα χρήστη". Το πεδίο "display all/εµφάνιση όλων" επιτρέπει στο διαχειριστή να δει και να διορθώσει ακόµα και τις ερωτήσεις που έχουν ήδη βαθµολογηθεί. Εικόνα 5.24 Βαθµολόγηση απαντήσεων ανοιχτού τύπου. Με την επιλογή "results/αποτελέσµατα" του µενού εµφανίζεται µία σύνοψη των αποτελεσµάτων: Εικόνα 5.25 Σύνοψη αποτελεσµάτων για ένα διαγώνισµα 57