Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής λόγω δερματοστιξίας με μαύρη χένα και χειρισμός με έμπλαστρα βαλεριανικής βηταμεθαζόνης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής λόγω δερματοστιξίας με μαύρη χένα και χειρισμός με έμπλαστρα βαλεριανικής βηταμεθαζόνης"

Transcript

1 CASE REPORT ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2015, 32(2): Αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής λόγω δερματοστιξίας με μαύρη χένα και χειρισμός με έμπλαστρα βαλεριανικής βηταμεθαζόνης Παρουσιάζεται άνδρας 36 ετών με χαρακτηριστική μορφολογικά βλάβη αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής μετά από προσωρινή δερματοστιξία με εφαρμογή μαύρης χένας. Η δερματική βλάβη είχε το χαρακτηριστικό σχήμα του σχεδίου που είχε εφαρμοστεί. Επίσης, περιγράφεται η επιτυχής θεραπεία της με χρήση έμπλαστρων βαλεριανικής βηταμεθαζόνης, που είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη αποδρομή των συμπτωμάτων εντός 10ημέρου. Copyright Athens Medical Society ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE: ISSN ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE 2015, 32(2): E. Μπελιάεβα, 1 Σ. Γρηγορίου, 1 Μ. Μακρής, 2 Γ. Λάριος, 1 Δ. Ρηγόπουλος 1 1 Β Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικό», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2 Μονάδα Αλλεργιολογίας «Δ. Καλογερομήτρος», Β Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικό», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Contact allergic dermatitis after black henna tattooing: Successful treatment with betamethasone valerate patches Abstract at the end of the article Λέξεις ευρετηρίου Αλλεργία Δερματίτιδα Δερματίτιδα εξ επαφής Δερματοστιξία Θεραπεία Υποβλήθηκε Εγκρίθηκε Η δερματοστιξία ή, κοινώς, τατουάζ είναι η χάραξη της επιδερμίδας με ειδικά εργαλεία, τα οποία με μικρούς νυγμούς εγχέουν χρωστικές ουσίες, ώστε να δημιουργηθούν διάφορα ανεξίτηλα σχέδια. 1 Ο όρος τατουάζ προέρχεται από τη λέξη «τατάου», η οποία στη γλώσσα των αυτοχθόνων της Ταϊτής σημαίνει συνήθεια ή κατ άλλους σχέδιο. Πράγματι, διάφορες φυλές στο παρελθόν προκαλούσαν δερματοστιξίες στο σώμα τους, κατά τη διάρκεια διαφόρων τελετών μύησης, προκειμένου να δείξουν ότι το άτομο ήταν ώριμο πλέον για ένταξη στην κοινωνική ζωή των ενηλίκων ή για να το διακρίνουν από άλλες φυλές ή ακόμη για να το τιμήσουν ιδιαίτερα. Για τους λόγους αυτούς, συνήθιζαν να εισάγουν στο δέρμα διάφορες χρωστικές ουσίες μέσω ειδικών βελόνων από σκληρά οστά ιχθύων ή άλλων ζώων. Από την εποχή εκείνη έως σήμερα οι μέθοδοι αυτές διαφοροποιήθηκαν αρκετά. Διακρίνονται δύο τύποι δερματοστιξίας: (α) Η μόνιμη, η οποία διαρκεί εφ όρου ζωής και (β) η προσωρινή, όπου ανάλογα με τη χρωστική και την τεχνική που έχει εφαρμοστεί μπορεί να διαρκεί από λίγες ημέρες μέχρι μήνες. Η δερματοστιξία με χένα θεωρείται προσωρινού τύπου. Ωστόσο, δεν αποτελεί μια «πραγματική» δερματοστιξία, καθώς δεν τοποθετείται χρωστική στο δέρμα με χρήση βελόνης. 2 Η χένα εφαρμόζεται στο δέρμα συνήθως είτε με πινέλο είτε με τη μορφή αυτοκόλλητου, το οποίο θα πρέπει να παραμείνει σε αυτό για λίγες ώρες. 1

2 ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΕ ΔΕΡΜΑΤΟΣΤΙΞΙΑ ΜΕ ΜΑΥΡΗ ΧΕΝΑ 219 Η λέξη χένα (henna) προέρχεται από την αραβική ονομασία του φυτού Lawsonia inermis, ένα μικρό θάμνο ή δένδρο που ευδοκιμεί σε ζεστά και ξηρά κλίματα. Τα φύλλα της χένας συλλέγονται, αποξηραίνονται και μετατρέπονται σε σκόνη, η οποία όταν αναμειχθεί με κάποιο υγρό μετατρέπεται σε πάστα, που μπορεί να χρωματίσει το δέρμα, τις τρίχες και τους όνυχες. Στην ανατολική Μεσόγειο χρησιμοποιούσαν τη χένα από την εποχή του ορείχαλκου για να βάφουν τα μαλλιά ή τα γένια, αλλά και για να στολίζουν με σχέδια την επιδερμίδα σε διάφορους εορτασμούς, γάμους και άλλες θρησκευτικές τελετές. Στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης έχουν βρεθεί τοιχογραφίες που χρονολογούνται πριν από την έκρηξη του ηφαιστείου το 1680 π.χ., οι οποίες απεικονίζουν νεαρές γυναίκες με χένα στα νύχια και τις παλάμες τους. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Άνδρας 36 ετών προσήλθε με έντονη ερυθρότητα, οίδημα και κνησμό στην πρόσθια κοιλιακή χώρα. Οι βλάβες παρουσιάστηκαν 8 ημέρες μετά από την εφαρμογή προσωρινής δερματοστιξίας με χένα στην ίδια περιοχή. Το υπόλοιπο ιατρικό ιστορικό του ασθενούς ήταν ελεύθερο (εικ. 1). Τέθηκε η διάγνωση της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής στη χένα και συστήθηκε η εφαρμογή βαλεριανικής βηταμεθαζόνης, σε μορφή έμπλαστρου, μία φορά την ημέρα. Τα συμπτώματα και το εξάνθημα υποχώρησαν πλήρως μετά από 10 ημέρες εφαρμογής της αγωγής (εικ. 2). ΣΥΖΗΤΗΣΗ Παρουσιάζεται μια ενδιαφέρουσα περίπτωση δερματίτιδας εξ επαφής μετά από την εφαρμογή δερματοστιξίας με χένα. Η ευρεία διάδοση της εφαρμογής της δερματοστιξίας καθιστά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα την εμφάνιση αντιδράσεων υπερευαισθησίας στα μέσα που χρησιμοποιούνται στη δερματοστιξία. Η χένα παράγει μια κοκκινο-πορτοκαλί χρωστική, το hennotannic acid (2-hydroxy-1,4-naphthoquinone), γνωστή με την ονομασία Lawsone, η οποία βρίσκεται τόσο στα φύλλα του φυτού όσο και στους μίσχους, όπου έχει και τη μεγαλύτερη συγκέντρωση. Η εν λόγω χρωστική έχει την ικανότητα να δημιουργεί δεσμούς με τις πρωτεΐνες και ως εκ τούτου μπορεί να χρωματίσει την επιδερμίδα, τα μαλλιά, τα νύχια, αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως βαφή για μάλλινα, μεταξωτά και δερμάτινα υφάσματα. Το χρώμα με το οποίο βάφει το δέρμα έχει καστανή ή πρασινωπή απόχρωση. Η χένα από μόνη της είναι σχετικά ασφαλής. Ωστόσο, συχνά αναμειγνύεται με διάφορες χρωστικές ουσίες για να επιτευχθεί πιο ελκυστική μαύρη απόχρωση και να παραταθεί η διάρκεια της δερματοστιξίας. 4 Οι υψηλές συγκεντρώσεις των συγκεκριμένων χρωστικών συχνά πυροδοτούν διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις. Η χένα με σκούρο μαύρο χρώμα, το οποίο είναι σε θέση να παραμένει έντονο >1 2 ημέρες, θεωρείται επικίνδυνη επειδή περιέχει την ουσία para-phenylenediamine (PPD). Η PPD αποτελεί μια αρωματική αμίνη, παράγωγο του βενζολίου, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως στις διάφορες μόνιμες τριχοβαφές. Η PPD δεν θα πρέπει να έλθει σε άμεση επαφή με το δέρμα, καθώς προκαλεί σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, με συνηθέστερη την αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, 3 αλλά έχει αναφερθεί ακόμη και πολύμορφο ερύθημα, 4 Εικόνα 1. Η χαρακτηριστική βλάβη με το σχήμα σκορπιού κατ αναλογία του αντίστοιχου της δερματοστιξίας, 8 ημέρες μετά από την εφαρμογή της. Εικόνα 2. Η βλάβη 10 ημέρες μετά από την εφαρμογή της τοπικής αγωγής.

3 220 E. ΜΠΕΛΙΑΕΒΑ και συν ενώ οι περιγραφές περιστατικών αυξάνονται διαρκώς στη διεθνή βιβλιογραφία. 5 7 Η ευαισθητοποίηση με PPDs μπορεί να προκύψει από επαφή με πλήθος ουσιών, όπως σκούρα ενδύματα, μόνιμες βαφές μαλλιών, εκτυπωτική μελάνη, φωτογραφικά υλικά κ.ά. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα κάποια απλά κλινικά σημεία που διακρίνουν αν στην προσωρινή δερματοστιξία έχει εφαρμοστεί «φυσική» ή «μαύρη» χένα με προσθήκη PPD. 8 Αρχικά, το χρώμα της πάστας, με φυσική χένα, κυμαίνεται από πράσινο-καφέ μέχρι καφέ. Αν το χρώμα της πάστας που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης-δημιουργός είναι πιο σκούρο (μαύρο), τότε πιθανότατα έχουν προστεθεί στην πάστα κι άλλες χρωστικές. Επιπρόσθετα, αν στη σχετική ερώτηση ο ασθενής απαντήσει ότι η πάστα αφαιρέθηκε από το σημείο εφαρμογής μετά από 60 min, τότε πρόκειται με βεβαιότητα για μαύρη χένα. Η φυσική χένα, για να μπορεί να χρωματίσει επαρκώς το σώμα με ένα σκούρο κοκκινοκάστανο χρώμα, πρέπει να παραμείνει στο δέρμα για σαφώς μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η εκτεταμένη εφαρμογή της δερματοστιξίας καθιστά αναγκαία τη γνώση των ενδεχόμενων επιπλοκών της, όχι μόνο για τους δερματολόγους αλλά και για τους ιατρούς άλλων ειδικοτήτων που συχνά καλούνται να παρέχουν ενημέρωση στους ασθενείς τους πριν από τη διενέργειά της. ABSTRACT Contact allergic dermatitis after black henna tattooing: Successful treatment with betamethasone valerate patches H. BELIAEVA, 1 S. GREGORIOU, 1 M. MAKRIS, 2 G. LARIOS, 1 D. RIGOPOULOS 1 1 Second Department of Dermatology and Venereology, Attikon General Hospital, National and Kapodistrian University of Athens, Medical School, Athens, 2 D. Kalogeromitros Allergy Unit, Second Department of Dermatology and Venereology, Attikon General Hospital, National and Kapodistrian University of Athens, Medical School, Athens, Greece Archives of Hellenic Medicine 2015, 32(2): The case is presented of allergic contact dermatitis after black henna tattooing. A 36-year-old male was referred with a characteristic papular pruritic lesion of contact dermatitis that occurred 8 days after the application of a black henna tattoo. Treatment with patches of betamethasone valerate was effective, leading to complete resolution of the symptoms within 10 days. Key words: Allergy, Contact dermatitis, Dermatitis, Tattoo, Treatment Βιβλιογραφία 1. KAZANDJIEVA J, TSANKOV N. Tattoos: Dermatological complications. Clin Dermatol 2007, 25: ÖZTAŞ MO, ÖNDER M, ÖZTAŞ P, ATAHAN Ç. Contact allergy to henna. J Eur Acad Dermatol Venereol 2001, 15: JOVANOVIC DL, SLAVKOVIC-JOVANOVIC MR. Allergic contact dermatitis from temporary henna tattoo. J Dermatol 2009, 36: CALOGIURI G, FOTI C, BONAMONTE D, NETTIS E, MURATORE L, AN- GELINI G. Allergic reactions to henna-based temporary tattoos and their components. Immunopharmacol Immunotoxicol 2010, 32: BELHADJALI H, GHANNOUCHI N, AMRI CH, YOUSSEF M, AMRI M, ZILI J. Contact dermatitis to henna used as a hair dye. Contact Dermatitis 2008, 58: AMODE R, SIN C, ANTE FLOR C, SIGAL ML, MAHÉ E. Bullous contact allergy induced by temporary black henna tattoo. Arch Pediatr 2013, 20: WOOD A, HAMILTON SA, WALLACE WA, BISWAS A. Necrobiotic granulomatous tattoo reaction: Report of an unusual case showing features of both necrobiosis lipoidica and granuloma annulare patterns. Am J Dermatopathol 2013 (Epub ahead of print) 8. ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ. Δελτία τύπου για καλλυντικά προϊόντα: Μαύρη χένα. ΕΟΦ, Αθήνα, Διαθέσιμο στο: Corresponding author: M.P. Makris, D. Kalogeromitros Allergy Unit, Second Department of Dermatology and Venereology, Attikon General Hospital, 1 Rimini street, GR Haidari, Greece mmakris.allergy@gmail.com...

Υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους Διάγνωση, διερεύνηση και αντιμετώπιση Κείμενο συμφωνίας της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης

Υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους Διάγνωση, διερεύνηση και αντιμετώπιση Κείμενο συμφωνίας της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης SPECIAL ARTICLE ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2012, 29(1):116-127 Υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους Διάγνωση, διερεύνηση και αντιμετώπιση Κείμενο συμφωνίας της Ελληνικής Εταιρείας Υπέρτασης Η υπέρταση στα

Διαβάστε περισσότερα

Σπιρομετρικές διαφορές μεταξύ αθλητών και μη αθλητών συγκριτικά με τις προβλεπόμενες τιμές σε υγιείς Έλληνες, ηλικίας 20 45 ετών

Σπιρομετρικές διαφορές μεταξύ αθλητών και μη αθλητών συγκριτικά με τις προβλεπόμενες τιμές σε υγιείς Έλληνες, ηλικίας 20 45 ετών Copyright Athens Medical Society www.mednet.gr/archives ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE: ISSN 11-05-3992 ORIGINAL PAPER Σπιρομετρικές διαφορές μεταξύ αθλητών και μη αθλητών συγκριτικά με τις προβλεπόμενες

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές συγγραφής ερευνητικών άρθρων

Βασικές αρχές συγγραφής ερευνητικών άρθρων Copyright Athens Medical Society www.mednet.gr/archives ARCHIVES OF HELLENIC MEDICINE: ISSN 11-05-3992 APPLIED MEDICAL RESEARCH Βασικές αρχές συγγραφής ερευνητικών άρθρων 1. Εισαγωγή 2. Δομή των ερευνητικών

Διαβάστε περισσότερα

Συγκριτική ανάλυση δύο ερευνών μέτρησης της ικανοποίησης των εξωτερικών ασθενών στην πρωτοβάθμια περίθαλψη

Συγκριτική ανάλυση δύο ερευνών μέτρησης της ικανοποίησης των εξωτερικών ασθενών στην πρωτοβάθμια περίθαλψη ORIGINAL PAPER ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2013, 30(3):316-324 Συγκριτική ανάλυση δύο ερευνών μέτρησης της ικανοποίησης των εξωτερικών ασθενών στην πρωτοβάθμια περίθαλψη ΣΚΟΠΟΣ Η συγκριτική παρουσίαση δύο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura +

Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + V Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura+ Κεφάλαιο V: Μεθοδολογία για την Εκστρατεία Procura + 1 Η διαδικασία των Βημάτων Εισαγωγή 41 2 Τα Βήματα της Εκστρατείας Procura+ 43 3 Διάρκεια της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδρομο μυοπεριτονιακού πόνου Βασικές αρχές κλινικής διάγνωσης και αντιμετώπισης

Σύνδρομο μυοπεριτονιακού πόνου Βασικές αρχές κλινικής διάγνωσης και αντιμετώπισης Θέμα Ειδικού Ενδιαφέροντος EΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ 2008,19(2):150-155 Σύνδρομο μυοπεριτονιακού πόνου Βασικές αρχές κλινικής διάγνωσης και αντιμετώπισης Π. ΜΠΟΖΙΟΣ Α. ΕΛΕΖΟΓΛΟΥ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο μυοπεριτονιακός

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη προσέγγιση της λειτουργίας ενός νοσοκομείου

Σύγχρονη προσέγγιση της λειτουργίας ενός νοσοκομείου Τρίμηνη, ηλεκτρονική έκδοση του Τμήματος Νοσηλευτικής Α, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Καρασούλος Χρήστος Απόφοιτος τμήματος Διοίκησης Μονάδων Υγείας και Πρόνοιας, Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας,

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Με την ευγενική χορηγία της Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA)

Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου. Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα του Εντέρου Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Συλλόγων Ασθενών με Νόσο Crohn & Ελκώδη Κολίτιδα (EFCCA) Με την ευγενική χορηγία της Κατανοώντας τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση μεταξύ εργασιακής ικανοποίησης και εσωτερικής ποιότητας μέσω των αντιλήψεων της κλινικής ηγεσίας νοσηλευτικών τμημάτων

Η σχέση μεταξύ εργασιακής ικανοποίησης και εσωτερικής ποιότητας μέσω των αντιλήψεων της κλινικής ηγεσίας νοσηλευτικών τμημάτων ORIGINAL PAPER ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2012, 29(1):44-50 Η σχέση μεταξύ εργασιακής ικανοποίησης και εσωτερικής ποιότητας μέσω των αντιλήψεων της κλινικής ηγεσίας νοσηλευτικών τμημάτων Copyright Athens

Διαβάστε περισσότερα

Λέπρα: Ανασκόπηση Leprosy: a Review

Λέπρα: Ανασκόπηση Leprosy: a Review ACHAIKI IATRIKI Volume 31, Issue 1, Αpril 2012 37 Λέπρα: Ανασκόπηση Leprosy: a Review Aνασκόπηση Review ABSTRACT Leprosy: a review Dimitra Dimitropoulou, Markos Marangos, Charalambos C Gogos Department

Διαβάστε περισσότερα

Η αναλγητική αγωγή από την Ομηρική στην Ιπποκρατική Ιατρική

Η αναλγητική αγωγή από την Ομηρική στην Ιπποκρατική Ιατρική ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ HISTORY OF MEDICINE ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2009, 26(1):124-129 Η αναλγητική αγωγή από την Ομηρική στην Ιπποκρατική Ιατρική Οι αρχαίοι λαοί είχαν προβληματιστεί ιδιαίτερα με το θέμα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς λειτουργεί το μάτι

Πώς λειτουργεί το μάτι TM ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Πώς λειτουργεί το μάτι Κατανόηση της λειτουργίας του ματιού Όταν μαθαίνουμε για την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, έχει σημασία να καταλάβουμε πώς λειτουργεί το υγιές μάτι. Το οπτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ Πολυκανδριώτη Μαρία 1, Στεφανίδου Σπυριδούλα 1 1. Καθηγήτρια Εφαρμογών Νοσηλευτικής, ΤΕΙ Αθήνας Τόμος 12, Τεύχος 4 (Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2013) _ΕΙΔΙΚΟ ΑΡΘΡΟ_ ΠΕΡΙΛΗΨΗ H κατάθλιψη

Διαβάστε περισσότερα

Σχετιζόμενη με την Υγεία Ποιότητα Ζωής Από τη Θεωρία στην Πράξη

Σχετιζόμενη με την Υγεία Ποιότητα Ζωής Από τη Θεωρία στην Πράξη Σχετιζόμενη με την Υγεία Ποιότητα Ζωής Από τη Θεωρία στην Πράξη Χ. Δημητρόπουλος 1, Μ. Ντάγανου 2, Γ. Αλεξιάς 3 1 Ειδ. Πνευμονολόγος, 2 Πνευμονολόγος Εντατικολόγος, Επιμελήτρια Α, Κέντρο Αναπνευστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ Ε ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙE ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέµα: ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο Επιβλέπων: ΤΑΚΗΣ ΒΙ

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση της Αποτελεσματικότητας και της Ασφάλειας δύο Μεθόδων Αναρρόφησης των Τραχειοβρογχικών Εκκρίσεων

Σύγκριση της Αποτελεσματικότητας και της Ασφάλειας δύο Μεθόδων Αναρρόφησης των Τραχειοβρογχικών Εκκρίσεων xxxxxxxx ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ 2009, 48(3): 332 341 NOSILEFTIKI 2009, 48(3): 332 341 Ε Ρ Ε Υ Ν Η Τ Ι Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ Ι Α O R I G I N A L PA P E R Σύγκριση της Αποτελεσματικότητας και της Ασφάλειας δύο Μεθόδων Αναρρόφησης

Διαβάστε περισσότερα

«ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟ ΦΟΡΜΑΛ ΕΫ Η ΣΕ ΝΕΟ ΜΗΤΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ»

«ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟ ΦΟΡΜΑΛ ΕΫ Η ΣΕ ΝΕΟ ΜΗΤΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ & ΕΠΙΠΛΟΥ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΠΟ ΦΟΡΜΑΛ ΕΫ Η ΣΕ ΝΕΟ ΜΗΤΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ»

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματική Αυτονομία Νοσηλευτών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας

Επαγγελματική Αυτονομία Νοσηλευτών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων Καθηγητής: Αναστάσιος Μερκούρης Επαγγελματική Αυτονομία Νοσηλευτών στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας Ονοματεπώνυμο: Σταυρούλα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1: Το πρόβλημα της ποιότητας αέρα στο εσωτερικό των κτιρίων Τριανταφυλλιά Νικολάου Μ.Sc., Πολυτεχνείο Κρήτης

Κεφάλαιο 1: Το πρόβλημα της ποιότητας αέρα στο εσωτερικό των κτιρίων Τριανταφυλλιά Νικολάου Μ.Sc., Πολυτεχνείο Κρήτης Κεφάλαιο 1: Το πρόβλημα της ποιότητας αέρα στο εσωτερικό των κτιρίων Τριανταφυλλιά Νικολάου Μ.Sc., Πολυτεχνείο Κρήτης 1. Ο σκοπός αυτού του κεφαλαίου Η εσωτερική ατμοσφαιρική ποιότητα (Indoor Air Quality-IAQ)

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση / Γραμματεία: ASCENT ΕΠΕ Βασ. Σοφίας 77-115 21 Αθήνα - Τηλ: 210 7213225 Fax: 210 7246180 e-mail: siorasgs@otenet.gr

Οργάνωση / Γραμματεία: ASCENT ΕΠΕ Βασ. Σοφίας 77-115 21 Αθήνα - Τηλ: 210 7213225 Fax: 210 7246180 e-mail: siorasgs@otenet.gr Χορηγούνται Μόρια Συνεχιζόμενης Ιατρικής Εκπαίδευσης C.M.E. CREDITS ΘΕΜΑΤΑ 1. ΠΑΛΑΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΑΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΙΩΝ Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2007, 16.30-19.00 2. ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ ΑΠΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ ΑΠΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ Επιβλέπων καθηγητής: Δρ Βασίλειος Ραφτόπουλος ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΛΑΘΩΝ ΑΠΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΕΣ Ονοματεπώνυμο φοιτήτριας:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΥΠΩΝ ΞΥΛΙΝΩΝ ΔΑΠΕΔΩΝ

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΥΠΩΝ ΞΥΛΙΝΩΝ ΔΑΠΕΔΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΥΠΩΝ ΞΥΛΙΝΩΝ ΔΑΠΕΔΩΝ Σκαρβέλης Μ., Τζιτζιρής Κ.,Παπαδόπουλος Ι. Τ.Ε.Ι. Λάρισας, Παράρτημα Καρδίτσας, Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου, B. Γρίβα

Διαβάστε περισσότερα

Τζανάκης. Φαξ::2810-542650. Εισαγωγή. που. της νόσου) tests). κλινικούς. Ειδικά. σαν διαφορική. διαδικασία. γνωστή. περιπτώσεις. λίγες.

Τζανάκης. Φαξ::2810-542650. Εισαγωγή. που. της νόσου) tests). κλινικούς. Ειδικά. σαν διαφορική. διαδικασία. γνωστή. περιπτώσεις. λίγες. Εργαστήριο Επιδημιολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστήμιο Κρήτης Επίκουρος Καθηγητής Νίκος Τζανάκης Τηλ.: 2810-392224 ή 392433 Φαξ::2810-542650 Email: tzanakis@med.uoc.gr Web Site: Epidemiology Δ ΙΙΑΓΝΩ ΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Capitonnage ή όχι; Ποια είναι η καλύτερη χειρουργική τεχνική για υδάτιδες κύστεις των πνευμόνων και πότε

Capitonnage ή όχι; Ποια είναι η καλύτερη χειρουργική τεχνική για υδάτιδες κύστεις των πνευμόνων και πότε Ανασκόπηση Capitonnage ή όχι; Ποια είναι η καλύτερη χειρουργική τεχνική για υδάτιδες κύστεις των πνευμόνων και πότε Fatmir Caushi 1, Genta Qirjako 2, Armela Çuko 3, Rezart Oketa 1, Agron Menzelxhiu 1,

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα πρόληψης διαβήτη τύπου 2

Προγράμματα πρόληψης διαβήτη τύπου 2 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ REVIEW ÁÑ ÅÉÁ ÅËËÇÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ 2011, 28(4):491-501 Προγράμματα πρόληψης διαβήτη τύπου 2 Ο διαβήτης τύπου 2 είναι από τα πλέον δαπανηρά χρόνια νοσήματα τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και την

Διαβάστε περισσότερα