ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ"

Σεραφείμ Δραγούμης
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (COM(2007) /0195 (COD)) και την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου (COM(2007) /0196 (COD)) Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών Εισηγητές: Alexander Lambsdorff (ηλεκτρική ενέργεια) και Toine Manders (φυσικό αέριο) DT\ doc PE v01-00

2 Αυτές οι δύο προτάσεις κοινών κανόνων έχουν ως στόχο την ενίσχυση του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας, τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου, την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την ενίσχυση της ολοκλήρωσης της αγοράς και τη βελτίωση της πρόσβασης των πελατών λιανικής. Οι κοινοτικοί κανόνες δεν έχουν ακόμη επιτύχει την άνευ διακρίσεων πρόσβαση των δικτύων ούτε ένα αποτελεσματικό επίπεδο ρυθμιστικής εποπτείας σε κάθε κράτος μέλος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εγκρίνει σχετικό ψήφισμα για τις προοπτικές της εσωτερικής αγοράς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, στο οποίο εκτίθεται η γενική θέση του Κοινοβουλίου επί του θέματος αυτού (βλ. υποσημείωση 1 στο τέλος του κειμένου). 1. Εισαγωγή στο ενεργειακό πακέτο 1.1 Βασικός στόχος του ενεργειακού πακέτου είναι η ενίσχυση της απόδοσης και του ανταγωνισμού, που είναι ουσιαστικής σημασίας για να εξασφαλιστούν επενδύσεις στην ενέργεια και να διασφαλιστεί η ενέργεια ως κινητήριος δύναμη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και η εκ μέρους των πολιτών της Ευρώπης καταβολή λογικών τιμών. Επιπλέον, η απόδοση και ο ανταγωνισμός συνιστούν προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος και είναι σημαντικές για την εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. 1.2 Ο κατακερματισμός των αγορών σε εθνικά σύνορα, ο υψηλός βαθμός καθετοποίησης και η υψηλή συγκέντρωση αγοράς αποτελούν μερικές από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η εσωτερική αγορά ενέργειας. Με την ελευθέρωση της αγοράς οι ευρωπαίοι πολίτες επωφελήθηκαν από μεγαλύτερη επιλογή και ανταγωνισμό, βελτίωση των υπηρεσιών και ασφάλεια εφοδιασμού. Δεν μπορούμε όμως ακόμη να αναφερόμαστε σε μια πραγματική ευρωπαϊκή αγορά λιανικής. Από 1 ης Ιουλίου 2007 όλες οι αγορές λιανικής της ΕΕ είναι ανοιχτές στον ανταγωνισμό, αλλά στην πράξη πολλοί ευρωπαίοι καταναλωτές είναι δέσμιοι των παραδοσιακών τους προμηθευτών λόγω της έλλειψης αποτελεσματικού νομικού πλαισίου. Πάρα πολλοί πολίτες και επιχειρήσεις της ΕΕ δεν έχουν πραγματική επιλογή. 1.3 Για τη διασφάλιση πλήρως λειτουργικής εσωτερικής αγοράς το ενεργειακό πακέτο προτείνει: τον αποτελεσματικό χωρισμό των δραστηριοτήτων προσφοράς και παραγωγής από τη λειτουργία δικτύων (κανόνες διαχωρισμού) την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων και της ανεξαρτησίας των εθνικών ρυθμιστικών αρχών ενέργειας μέτρα προς βελτίωση της λειτουργίας της αγοράς συνεργασία προς ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού έναν ανεξάρτητο μηχανισμό για να συνεργάζονται και λαμβάνουν αποφάσεις οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές: ο οργανισμός συνεργασίας των ρυθμιστικών αρχών ενεργείας της ΕΕ PE v /5 DT\ doc

3 αποδοτική συνεργασία μεταξύ διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς. 2. Λεπτομέρειες των προτάσεων κοινών κανόνων για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο Οι προτάσεις σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου τροποποιούν τις οδηγίες 2003/54/ΕΚ (ηλεκτρική ενέργεια) και 2003/55/ΕΚ (φυσικό αέριο). Στόχος είναι η επίτευξη πλήρως λειτουργικών εσωτερικών αγορών και στους δύο τομείς. Οι βασικές αλλαγές των οδηγιών είναι: 2.1 μέτρα προς εγγύηση στην πράξη του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας των δικτύων (συστήματα μεταφοράς και διαχειριστές τους (ΔΣΜ)) από συμφέροντα προμήθειας και παραγωγής (άρθρα 1.4 και 1.8 και των δύο προτάσεων) 2.2 η προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας, ιδίως της συνεργασίας των διαχειριστών δικτύου, προς βελτιωμένη διασφάλιση της ασφάλειας της προμήθειας μέσω της εναρμόνισης των εθνικών ρυθμίσεων και ενίσχυση της περιφερειακής αλληλεγγύης (άρθρο 1.3 και των δύο προτάσεων) καθώς και επιτρέποντας περιφερειακές κοινές επιχειρήσεις μεταξύ ΔΣΜ των δύο πλευρών των συνόρων (άρθρα 1.4, 5 και των δύο προτάσεων) 2.3 εναλλακτική λύση του διαχωρισμού της ιδιοκτησίας με τον ορισμό ανεξάρτητων διαχειριστών συστημάτων (ΑΔΣ), παρότι η Επιτροπή εξακολουθεί να προτιμά το διαχωρισμό των ιδιοκτητών. Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να διατηρήσουν τις κάθετα ολοκληρωμένες επιχειρήσεις που έχουν δικά τους δίκτυα, υπό τον όρο ότι το δίκτυο μεταφοράς διαχειρίζεται εγκεκριμένος από την Επιτροπή ανεξάρτητος διαχειριστής συστήματος (άρθρο 1.8 και των δύο προτάσεων) 2.4 ένα νέο κεφάλαιο (VIIα) που προτείνει κάθε κράτος μέλος να ορίζει ανεξάρτητη εθνική ρυθμιστική αρχή με μεγαλύτερες εξουσίες (κανόνες για την ανεξαρτησία, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες) και με σαφή στόχο πολιτικής την προώθηση της εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Ειδικότερα, οι ρυθμιστικές αρχές θα παρακολουθούν το βαθμό ανοίγματος της αγοράς και του ανταγωνισμού σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής και θα διασφαλίζουν υψηλά πρότυπα καθολικής και δημόσιας υπηρεσίας για την ηλεκτρική ενέργεια καθώς και την αποτελεσματικότητα των μέτρων προστασίας των καταναλωτών. Επιπλέον, οι ρυθμιστικές αρχές θα έχουν στενή συνεργασία και διαβούλευση με τις αντίστοιχες αρχές της άλλης πλευράς των συνόρων (άρθρο 1.12 (ηλεκτρικό) και 1.14 (αέριο)) 2.5 προτείνονται επίσης αυστηρότερα μέτρα προστασίας των καταναλωτών, ιδίως η ελεύθερη πρόσβασή τους σε προσωπικά δεδομένα που αφορούν την κατανάλωση, το δικαίωμα διάθεσής τους σε ανταγωνιστές και το δικαίωμα αλλαγής του παρόχου των υπηρεσιών ανά πάσα στιγμή (άρθρο 1.15 (ηλεκτρικό) και.1.17 (αέριο)) DT\ doc 3/5 PE v01-00

4 2.6 πρόσθετοι κανόνες για την εξαίρεση σημαντικών νέων υποδομών αερίου (νέες γραμμές διασύνδεσης μεταξύ κρατών μελών) από τις διατάξεις διαχωρισμού κ.λπ. σε ορισμένες περιπτώσεις (άρθρο 1.13 (αέριο)) 2.7 κανόνες για τους ιδιοκτήτες συστημάτων μεταφοράς (δεν επιτρέπεται η ιδιοκτησία τρίτων χωρών) και τον ορισμό και πιστοποίηση των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς (άρθρο 1.5 και των δύο προτάσεων). 3. Θέματα προς συζήτηση Οι συζητήσεις της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών πρέπει να επικεντρωθούν στη δημιουργία ανταγωνιστικών αγορών για τους τελικούς χρήστες στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου, οι οποίες θα αποβούν εις όφελος των καταναλωτών με αυξημένη επιλογή και λογικές τιμές σε μία πραγματική κοινοτική εσωτερική αγορά. 3.1 Διαχωρισμός δικτύων και προμήθειας. Οι προτάσεις αφορούν μέτρα που εξασφαλίζουν τον πραγματικό διαχωρισμό των δικτύων (συστήματα μεταφοράς ή διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς) από την προμήθεια και παραγωγή, ούτως ώστε να διασφαλιστεί η περαιτέρω ελευθέρωση των εσωτερικών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, προς όφελος των καταναλωτών. Κατ αρχήν, είναι συζητήσιμη η αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της υπάρχουσας κοινοτικής νομοθεσίας. Κατά δεύτερον, πώς μπορεί ο διαχωρισμός της ιδιοκτησίας να επιτευχθεί αποτελεσματικά χωρίς περιττές ρυθμίσεις; 3.2 Ανεξάρτητοι διαχειριστές συστημάτων (ΑΔΣ). Ένα βασικό ερώτημα είναι εάν οι ΑΔΣ θα λειτουργήσουν στην πράξη και εάν μπορούν να εγγυηθούν τον ανταγωνισμό στην αγορά. Είναι ρεαλιστικός και αρκετός ο φυσικός διαχωρισμός των δραστηριοτήτων δικτύου και προμήθειας εντός του ιδίου καθετοποιημένου ομίλου; Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν διάφορες προκλήσεις. 3.3 Περιφερειακοί διαχειριστές συστημάτων (ΠΔΣ). Οι δύο προτάσεις επιτρέπουν την περιφερειακή συνεργασία μεταξύ ΔΣΜ. Σε σύγκριση με την επίπτωση του διαχωρισμού επί της αγοράς, σε ποιο βαθμό μπορούν οι ΠΔΣ να χρησιμοποιηθούν στην ΕΕ προς επίτευξη περαιτέρω ελευθέρωσης; 3.4 Εθνικές ρυθμιστικές αρχές. Αρκεί το προτεινόμενο επίπεδο ανεξαρτησίας; Επιπλέον, σύμφωνα με την ατζέντα για τη βελτιωμένη ρύθμιση, έχει επιτευχθεί η σωστή ισορροπία στα προτεινόμενα καθήκοντα των εθνικών ρυθμιστικών αρχών ούτως ώστε να επιτευχθεί το άνοιγμα της εσωτερικής αγοράς αποφεύγοντας την υπερβολική ρύθμιση; 3.5 Προστασία των καταναλωτών. Οι προτάσεις θεσπίζουν περαιτέρω μέτρα όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών, όπως το δικαίωμα αλλαγής του προμηθευτή και την πρόσβαση στα δεδομένα όσον αφορά την κατανάλωση: επαρκούν όμως αυτά τα μέτρα; Οι εθνικοί ρυθμιστές θα πρέπει επιπλέον να εξασφαλίσουν ότι είναι PE v /5 DT\ doc

5 αποτελεσματικά τα υπάρχοντα μέτρα προστασίας των καταναλωτών: πώς όμως θα εφαρμοστεί αυτή η απαίτηση; Πρέπει επίσης να εξεταστούν τα σχετικά θέματα της προστασίας των ευπαθών πελατών και της πρόσβασης σε καθολικά δίκτυα. 3.6 Ρήτρα αμοιβαιότητας. Όλες οι εταιρίες πρέπει να παίζουν με τους ίδιους κανόνες, ανεξαρτήτως προέλευσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν ορισμένες διατάξεις των προτάσεων που εξασφαλίζουν ότι οι επιχειρήσεις εκτός ΕΕ δεν θα αποκτούν αυτομάτως σημαντικό μερίδιο των κοινοτικών δικτύων μεταφοράς προς αποφυγή της υπερβολικής εξαρτήσεως από τις εταιρίες αυτές. Οι εν λόγω διατάξεις πρέπει όμως να ευθυγραμμίζονται με τους κανόνες του ΠΟΕ. 3.7 Ρυθμιζόμενα τιμολόγια. Το ψήφισμα του ΕΚ για τις προοπτικές της εσωτερικής αγοράς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας 1 παρότρυνε στη σταδιακή εξάλειψη των γενικευμένων ρυθμιζόμενων τιμολογίων (με ορισμένες εξαιρέσεις, όπως οι ευπαθείς πελάτες) και στην κατάργηση των επιδοτήσεων για μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι οποίες χρήζουν περαιτέρω εξέτασης, δεδομένου ότι δεν έχουν αποτελέσει το αντικείμενο μεταπαρακολούθησης στο πακέτο της Επιτροπής. 1 (2007/2089(INI)),10 Ιουλίου 2007, Alejo Vidal-Quadras (PPE-DE), εισηγητής. DT\ doc 5/5 PE v01-00

Σχετικά έγγραφα

Τρίτη δέσμη νομοθετικών προτάσεων της Επιτροπής για τον τομέα της ενέργειας

Τρίτη δέσμη νομοθετικών προτάσεων της Επιτροπής για τον τομέα της ενέργειας Βασικά θεσμικά θέματα Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου Δ.Ν. Δικηγόρος Αθήνα, 25 Οκτωβρίου 2007 Ιστορική διαδρομή Στόχος: Εσωτερική αγορά