Κείμενα Νεοελληνικήρ Λογοηεσνίαρ Δ Γημοηικού Θεμαηική ενόηηηα: Λογοηεσνία και κινημαηογπάθορ

Transcript

1 Π Ολοκληπυμένα παπαδείγμαηα εκπαιδεςηικών ζεναπίυν ανά γνυζηικό ανηικείμενο με εθαπμογή ηυν απσών ζσεδίαζηρ Κείμενα Νεοελληνικήρ Λογοηεσνίαρ Δ Γημοηικού Θεμαηική ενόηηηα: Λογοηεσνία και κινημαηογπάθορ ΑΝΣΙΓΟΝΗ ΣΑΡΜΠΟΠΟΤΛΟΤ ΚΔΝΣΡΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ, ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΧΝ Θεζζαλονίκη 2011

2 ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΔΡΓΟΤ ΠΡΑΞΖ: «Γημιοςπγία ππυηόηςπηρ μεθοδολογίαρ εκπαιδεςηικών ζεναπίυν βαζιζμένυν ζε ΤΠΔ και δημιοςπγία εκπαιδεςηικών ζεναπίυν για ηα μαθήμαηα ηηρ Δλληνικήρ Γλώζζαρ ζηην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδεςζη» MIS (θσδ ), - ΟΡΗΕΟΝΣΗΑ ΠΡΑΞΖ, ζηνπο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε», ε νπνία ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαη εζληθνχο πφξνπο. ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: Η. Ν. ΚΑΕΑΕΖ ΑΝΑΠΛΖΡΧΣΖ ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: ΒΑΗΛΖ ΒΑΗΛΔΗΑΓΖ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ: Π Ολοκληπυμένα παπαδείγμαηα εκπαιδεςηικών ζεναπίυν ανά γνυζηικό ανηικείμενο με εθαπμογή ηυν απσών ζσεδίαζηρ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟΤ: ΓΖΜΖΣΡΖ ΚΟΤΣΟΓΗΑΝΝΖ Τπεχζπλνο ππν-νκάδαο εξγαζίαο ινγνηερλίαο: Βαζίιεο Βαζηιεηάδεο ΦΟΡΔΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ: Καξακανχλα 1 Πιαηεία θξα Σ.Κ Καιακαξηά, Θεζζαινλίθε Σει.: , Φαμ: , centre@komvos.edu.gr ειίδα 2 απφ 20

3 Πεπιεσόμενα Σαπηφηεηα ελαξίνπ... 4 Δηζαγσγή... 4 θνπνζεζία... 5 Γεμηφηεηεο... 5 Aμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ... 6 Κείκελα... 7 Μεζφδεπζε ηεο δηδαζθαιίαο... 8 Αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ θάζεσλ πινπνίεζεο ηνπ ζελαξίνπ... 8 Α θάζε: Πξηλ απφ ηελ αλάγλσζε... 8 Β Φάζε: Αλάγλσζε Γ Φάζε: Μεηά ηελ αλάγλσζε Αμηνιφγεζε Φχιια Δξγαζίαο Άιιεο εθδνρέο Κξηηηθή Βηβιηνγξαθία γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ ειίδα 3 απφ 20

4 Σαςηόηηηα εναπίος Tίηλορ: «Οη ιέμεηο θαη νη εηθφλεο» Σάξη: Δ Γεκνηηθνχ Γημιοςπγόρ: Σζαξκπνπνχινπ Αληηγφλε Γνωζηικό ανηικείμενο: Νενειιεληθή ινγνηερλία ςμβαηόηηηα με ηο νέο Π: Πξνβιέπεηαη δηδαθηηθή ελφηεηα κε απηφ ην ζέκα ζηελ Δ Γεκνηηθνχ Δίδορ διδακηικήρ ππακηικήρ: project, νκαδνζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία, κεησπηθή δηδαζθαιία Πποηεινόμενη διάπκεια: 24 δηδαθηηθέο ψξεο Γοκιμάζηηκε ζηο ζσολείο ή όσι: Πξφθεηηαη γηα παξαδεηγκαηηθφ ζελάξην πνπ πξννξίδεηαη γηα πηινηηθή εθαξκνγή θαη αμηνιφγεζε ζηε δηδαθηηθή πξάμε ζην πιαίζην ηνπ Φεθηαθνχ ρνιείνπ. Μποπεί να εθαπμοζηεί ζηην ηςπική ή/και ζηην άηςπη εκπαίδεςζη: Σν ζπγθεθξηκέλν ζελάξην ζρεδηάζηεθε κε γλψκνλα ηελ ηππηθή εθπαίδεπζε. Δπηκέξνπο ζεκεία ηνπ ζα κπνξνχζαλ λα αμηνπνηεζνχλ ζηελ θαηεχζπλζε ηεο εκηηππηθήο ή θαη ηεο άηππεο εθπαίδεπζεο (π.ρ. ζηηο ψξεο ηεο επέιηθηεο δψλεο). Διζαγωγή Σν ζελάξην πνπ πεξηγξάθεηαη ζηε ζπλέρεηα εληάζζεηαη ζην πιαίζην πνπ νξίδεηαη απφ ηνλ ζχγρξνλν πξνβιεκαηηζκφ ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ρψξν ζε δηεζλή θιίκαθα θαη απφ ηελ αληίζηνηρε πξαθηηθή, άιινηε πεξηζζφηεξν θαη άιινηε ιηγφηεξν ζπζηεκαηηθή, γηα εηζαγσγή ηεο κειέηεο ησλ νπηηθν-αθνπζηηθψλ αθεγεκάησλ ζην ζρνιείν, θαη κάιηζηα, ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, ζην πιαίζην ηνπ καζήκαηνο ηεο ινγνηερλίαο. Οη βαζηθνί ιφγνη πνπ έρνπλ νδεγήζεη πνιιά εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα δηεζλψο λα πξνρσξήζνπλ ζε απηήλ ηε κεηαξξχζκηζε είλαη νη εμήο: ειίδα 4 απφ 20

5 α. Ζ αλαγλψξηζε ησλ θνηλψλ ζεκείσλ κεηαμχ ινγνηερλίαο θαη νπηηθν-αθνπζηηθήο αθήγεζεο. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο έρνπκε λα θάλνπκε κε: Αθεγεκαηηθά κέζα: δηεγνχληαη ηζηνξίεο πνηθίισλ εηδψλ, κε ήξσεο θαη πινθή. θνζκνπιαζηηθά κέζα: επηλννχλ θφζκνπο, κε κεγαιχηεξε ή κηθξφηεξε αιεζνθάλεηα θαη ξεαιηζκφ, κέζσ ησλ νπνίσλ αλαζηνραδφκαζηε ηελ ηζηνξία καο, ηνλ ηξφπν δσήο καο, ηηο αμίεο θαη ηηο αληηιήςεηο καο. ξεηνξηθά κέζα: αμηνπνηνχλ κηα πνηθηιία εθθξαζηηθψλ ηξφπσλ πξνθεηκέλνπ λα ζπγθηλήζνπλ, λα ππνβάινπλ, λα πξνθαιέζνπλ ηε ζπκκεηνρή θαη ηε κέζεμε ηνπ θνηλνχ. αηζζεηηθά κέζα: ρξεζηκνπνηνχλ κηα ζεηξά απφ κνξθηθέο επηινγέο θαη ηερληθέο πξνθεηκέλνπ λα πξνζθέξνπλ απφιαπζε θαη ςπραγσγία. β. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε φηη δελ ππάξρεη θάπνηα αζπκθηιίσηε ζχγθξνπζε αλάκεζα ζηελ εηθφλα θαη ηνλ ιφγν. Ζ εηθφλα εκθηινρσξεί ζην ινγνηερληθφ θείκελν, φπσο αθξηβψο θαη ν ιφγνο ζηελ εηθφλα. Δάλ ε απνηειεζκαηηθή πξφζιεςε ηνπ γξαπηνχ θεηκέλνπ πξνυπνζέηεη ηε ζπλεηδεηνπνίεζε θαη ηελ θξηηηθή θαηαλφεζε ησλ εηθφλσλ πνπ καο ππνβάιιεη, ε νπζηαζηηθή πξφζιεςε ηεο εηθφλαο πξνυπνζέηεη, αληίζηνηρα, ηε δπλαηφηεηά καο λα αληηιεθζνχκε πψο αθξηβψο καο κηιά, θαη αθφκε, πψο κπνξνχκε εκείο λα ζπλνκηιήζνπκε κε απηήλ. γ. Ζ ζπλεηδεηνπνίεζε φηη ε πνιιαπιφηεηα θαη ε πεξηπινθφηεηα ησλ ζχγρξνλσλ κνξθψλ επηθνηλσλίαο επηηάζζεη ηελ θαιιηέξγεηα πνιχκνξθσλ γξακκαηηζκψλ (ή ηελ θαιιηέξγεηα ελφο πνιπγξακκαηηζκνχ). Ζ αλακφξθσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο ζηνρνζεζίαο ζπλίζηαηαη ζηε δεκηνπξγία ελφο παηδαγσγηθνχ πιαηζίνπ πνπ αλαγλσξίδεη ηε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα ησλ δηαθνξεηηθψλ εηδψλ γξακκαηηζκνχ θαη πξνάγεη ηε ζπλδπαζκέλε αλάπηπμε θαη ηε δεκηνπξγηθή αιιειεπίδξαζή ηνπο. ηελ πεξίπησζε ηεο νπηηθν-αθνπζηηθήο αθήγεζεο, ζπγθεθξηκέλα, έρνπκε ηε ιεηηνπξγηθή ζπκπινθή θαη ηε ζπλεξγία ηεο Δηθφλαο, ηνπ Λφγνπ θαη ηεο Μνπζηθήο. χκθσλα κε ηα παξαπάλσ, γεληθφηεξε επηδίσμε ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζελαξίνπ είλαη ε θαηαλφεζε απφ ηελ πιεπξά ησλ καζεηψλ ηνπ θηλεκαηνγξαθηθνχ ζεκεησηηθνχ θψδηθα, ησλ ηδηαίηεξσλ ηερληθψλ, ζπκβάζεσλ θαη εθθξαζηηθψλ κέζσλ πνπ ειίδα 5 απφ 20

6 ρξεζηκνπνηεί, Σαπηφρξνλα επηδηψθεηαη ε ελζάξξπλζε ησλ καζεηψλ λα αμηνπνηήζνπλ ηα κέζα απηά γηα λα θαηαζθεπάζνπλ δηθέο ηνπο θηλεκαηνγξαθηθέο εθδνρέο αγαπεκέλσλ ηνπο αλαγλσζκάησλ ή θαη δηθψλ ηνπο ζελαξίσλ. κοποθεζία Με ηε δηδαζθαιία ηνπ ζελαξίνπ επηδηψθνπκε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο: Nα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη δελ ππάξρεη θάπνηα αζπκθηιίσηε ζχγθξνπζε αλάκεζα ζηελ εηθφλα θαη ηνλ ιφγν. H εηθφλα εκθηινρσξεί ζην ινγνηερληθφ θείκελν, φπσο αθξηβψο θαη ν ιφγνο ζηελ εηθφλα. Να θαηαλνήζνπλ ηελ έλλνηα ηεο αθήγεζεο θαη ησλ δηαθνξεηηθψλ εηδψλ αθήγεζεο (γξαπηήο, νπηηθήο, δξακαηνπνηεκέλεο). Να θαηαλνήζνπλ ηηο βαζηθέο ζπκβάζεηο (γιψζζαο, θψδηθα) ηεο γξαπηήο θαη ηεο νπηηθν-αθνπζηηθήο αθήγεζεο. Να ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηηο δηαθνξεηηθέο δπλαηφηεηεο ηεο γξαπηήο αθήγεζεο θαη ηεο νπηηθν-αθνπζηηθήο. Να γλσξίζνπλ ηνπο ηξφπνπο ζπιιεηηνπξγίαο θηλνχκελεο εηθφλαο, ιφγνπ θαη κνπζηθήο. Να αληηιεθζνχλ φηη θάζε ηερληθή ή επηινγή ηνπ ζπγγξαθέα ή ηνπ θηλεκαηνγξαθηζηή είλαη θνξέαο λνήκαηνο. Να γλσξίζνπλ ην θεηκεληθφ είδνο ηνπ ζελαξίνπ. Γεξιόηηηερ Με ηε δηδαζθαιία ηνπ ζελαξίνπ επηδηψθνπκε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο: Να αλαγλσξίδνπλ ηηο ζπκβάζεηο θαη ηνπο θψδηθεο ηνπ νπηηθν-αθνπζηηθνχ αθεγήκαηνο. Να ζπγθξίλνπλ ην ινγνηερληθφ κε ην νπηηθν-αθνπζηηθφ θείκελν πνπ βαζίδεηαη ζε απηφ (νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο, ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ θαζελφο). ειίδα 6 απφ 20

7 Να εηθνλνπνηνχλ θαη λα δξακαηνπνηνχλ ηα ινγνηερληθά θείκελα θαη, αληίζηξνθα, λα αθεγεκαηνπνηνχλ ηα νπηηθν-αθνπζηηθά θείκελα. Aξιοποίηζη ηων ΣΠΔ Ζ αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζην παηδαγσγηθφ πιαίζην πνπ νξίδεηαη απφ ηελ πξνηεηλφκελε κεζφδεπζε ηνπ δηδαθηηθνχ ζελαξίνπ παξαθάησ ζηνρεχεη ζηε δηεχξπλζε ηνπ πνιηηηζκηθνχ ππφβαζξνπ ηνπ καζεηή θαη ηεο καζήηξηαο πξνζθέξνληαο γλψζεηο, πιεξνθνξίεο, εηθφλεο, αθνχζκαηα, δειαδή εκπεηξίεο πνπ ζα ηνλ βνεζήζνπλ λα δηακνξθψζεη πξνζσπηθέο εξκελείεο γηα ην ινγνηερληθφ θείκελν. Ζ ρξήζε απηή ηνπ δηαδηθηχνπ ζηφρν έρεη ηελ αλάπηπμε δεμηνηήησλ ζπιινγήο, θαηαλφεζεο θαη δηαρείξηζεο πιεξνθνξηψλ. Δπνκέλσο, πξνθεηκέλνπ νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο λα επεμεξγαζηνχλ θξηηηθά ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπιιέγνπλ θαη λα εθθξάζνπλ δεκηνπξγηθά ηηο ηδέεο πνπ ζρεκαηίδνπλ απφ ηελ αλάγλσζε ησλ ινγνηερληθψλ βηβιίσλ ρξεζηκνπνηψληαο ηηο ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο, επηδηψθεηαη: Ζ εμνηθείσζε κε ηε ρξήζε πνηθίισλ ινγηζκηθψλ θιεηζηνχ θαη, θπξίσο, αλνηρηνχ ηχπνπ, φπσο ινγηζκηθφ επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ, ινγηζκηθά πξνβνιήο παξνπζίαζεο, (π.ρ. ην PowerPoint, ην Impress ηνπ OpenOffice ην νπνίν δηαηίζεηαη δσξεάλ θαη είλαη ινγηζκηθφ αλνηρηνχ ηχπνπ), ινγηζκηθά ζρεδηαζκνχ θφκηθο (π.ρ. Pixton for schools, βι. Cartoon story maker, βι. ην νπνίν δηαηίζεηαη δσξεάλ ζην δηαδίθηπν), ινγηζκηθά δεκηνπξγίαο ελλνηνινγηθψλ ραξηψλ (π.ρ. ηα ινγηζκηθά Kidspiration, βι. ή Bubbl.us, ην νπνίν δηαηίζεηαη δσξεάλ ζην δηαδίθηπν, βι. Ζ εμνηθείσζε κε ηε ρξήζε δηαδηθηπαθψλ ραξηψλ (φπσο π.ρ. ην γλσζηφ πεξηβάιινλ Google.earth, βι. θαη ειίδα 7 απφ 20

8 γεληθά κε κεραλέο αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ απφ ην δηαδίθηπν (φπσο π.ρ. βι Ζ ρξήζε ειεθηξνληθψλ εγθπθινπαηδεηψλ (online encyclopedia) αλεχξεζε πιεξνθνξηψλ (φπσο π.ρ. Britannica, βι. Wikipedia, βι. Να έξζνπλ ζε επαθή κε πεξηζζφηεξα ινγνηερληθά έξγα, δηαβάδνληαο ή αθνχγνληαο θείκελα απφ επηιεγκέλεο ηζηνζειίδεο (π.ρ. Μικπόρ αναγνώζηηρ ΔΚΔΒΗ, θ.ά.). Κείμενα Ηνχιηνο Βεξλ, Ο γύπορ ηος κόζμος ζε 80 μέπερ. Μηθξ. Μαξάλλα Σδηαληδή. Αζήλα: Δξεπλεηέο, Γεψξγηνο Βηδπελφο, Το Μόνο ηηρ Ευήρ ηος Ταξείδιον. Γηαζθεπή Κ. Πνχινο. Αζήλα: Παπαδφπνπινο, Νηίλνο Γεκφπνπινο,. Τα Γελθινάκια ηος Αμβπακικού. Αζήλα: Καζηαληψηεο, Σδάθ Λφληνλ, Ο Αζπποδόνηηρ, Μηθξ. Γηψξγνο Μαξθάθεο. Αζήλα: Δξεπλεηέο, Ρφαιλη Νηαι, Ο Τζάπλι και ηο επγοζηάζιο ηηρ ζοκολάηαρ. Μηθξ. Σδέληα Καββαδία. Αζήλα: Φπρνγηφο, Ρφαιλη Νηαι, Μαηίλνηα. Μηθξ. Κψζηηα Κνληνιέσλ. Αζήλα: Φπρνγηφο, Ρφαιλη Νηαι, Ο απίθανορ κύπιορ Φοξ. Μηθξ. Σφληα Καθεηδάθε. Αζήλα: Φπρνγηφο, Γεκήηξεο πχξνπ, Ο Ψύλλορ. Αζήλα: Παηάθεο, Ταινίερ «Σν δέληξν πνπ έδηλε», ησλ. Βαζίια, Υ. Μαπξνπδή, Η. Σζηάβνπ, επηκέιεηα Ησάλλα Σ. & Σδσξηδίλα Κ. βαζηζκέλν ζην νκψλπκν παξακχζη ηνπ ει ηιβεξζηάηλ (κηα απφ ηηο ειιεληθέο ζπκκεηνρέο ηνπ δηαγσληζηηθνχ ηκήκαηνο ηαηληψλ animation κηθξνχ ειίδα 8 απφ 20

9 κήθνπο ζην 5ν Animfest Μαξηίνπ 2010, Σαηληνζήθε ηεο Διιάδνο, Ηεξά Οδφο 48. Σηκήζεθε κε ην βξαβείν θνηλνχ). Σαηλία κηθξνχ κήθνπο ζε ζθελνζεζία θαη θσηνγξαθία ηνπ Patrick Russell βαζηζκέλε ζην βηβιίν Το δένηπο πος έδινε ηνπ Shel Silverstein, βι. θαη Σα Γειθηλάθηα ηνπ Ακβξαθηθνχ, Νηίλνο Γεκφπνπινο, 1993 Σν Μφλνλ ηεο Εσήο ηνπ Σαμεΐδηνλ, Λάθεο Παπαζηάζεο, 2001 Μαηίλνηα, Νηάλη ληε Βίην, 1996 Ο Τζάπλι και ηο επγοζηάζιο ηηρ ζοκολάηαρ, Σηκ Μπάξηνλ, 2005 Ο απίθανορ κύπιορ Φνμ, Γνπέο Άληεξζνλ 2009 Ξέλα θιαζηθά: Ηνχιηνο Βεξλ, Ο γύπορ ηος κόζμος ζε 80 μέπερ (πνιιέο θηλεκαηνγξαθηθέο εθδνρέο). Σδάθ Λφληνλ, Ο Αζπποδόνηηρ (ζθελνζεζία Ράληαι Κιάηδεξ, 1991). Σζαξιο Νηίθελο, Όλιβεπ Τοςίζη (ζθελνζεζία Νηέηβηλη Ληλ, 1948 θαη Πνιάλζθη, 2005). Ρνκάλ Δκπαιδεςηικό ςλικό Γηθηπαθνί ηφπνη ειιελφγισζζνη: Διιεληθφ θέληξν θηλεκαηνγξάθνπ Μεθόδεςζη ηηρ διδαζκαλίαρ Σν ζελάξην κεζνδεχεηαη κέζα απφ ηελ παξάιιειε εμέηαζε θεηκέλσλ θαη ησλ θηλεκαηνγξαθηθψλ εθδνρψλ ηνπο. ηελ Α θάζε μεθηλάκε απφ ηηο εκπεηξίεο ησλ παηδηψλ θαη ηε ζπζρέηηζή ηνπο κε ηελ εκπεηξία ησλ εξψσλ ησλ κηθξψλ θεηκέλσλ ή ειίδα 9 απφ 20

10 ησλ θηλεκαηνγξαθηθψλ απνζπαζκάησλ πνπ δηαβάδνπκε ή παξαθνινπζνχκε ζηελ νινκέιεηα ηεο ηάμεο. ηε Β θάζε, αξρηθά νη νκάδεο παξαθνινπζνχλ κηα ηαηλία νιφθιεξε θαη ηνπο αλαηίζεληαη δηαθνξεηηθέο εξγαζίεο ζε κηα απφπεηξα εμνηθείσζεο κε ηε γιψζζα ηνπ νπηηθν-αθνπζηηθνχ αθεγήκαηνο. ηε ζπλέρεηα, αλαιακβάλνπλ λα παξαθνινπζήζνπλ νιφθιεξεο ηηο ηαηλίεο θαη λα δηαβάζνπλ νιφθιεξα ηα βηβιία πνπ επηιέγνπλ, κε ζθνπφ λα επηρεηξεζεί θαηά ηηο παξνπζίαζεηο ηνπο ζπγθξηηηθή αλάιπζε ηνπ ινγνηερληθνχ θαη νπηηθν-αθνπζηηθνχ αθεγήκαηνο. Σέινο, ζηε Γ θάζε επηρεηξείηαη ε θηλεκαηνγξάθεζε δηθψλ ηνπο θεηκέλσλ κε ηε βνήζεηα ζρεηηθψλ πξνγξακκάησλ δεκηνπξγίαο βίληεν πνπ δηαηίζεληαη ζην δηαδίθηπν ή ρξήζε βηληενθάκεξαο. Ζ θάζε πεξηιακβάλεη ηε κεηάθξαζε ελφο ινγνηερληθνχ θεηκέλνπ ζε εηθφλεο θαη ηε ζπιινγηθή ζπγγξαθή ζελαξίνπ. Αναλςηική πεπιγπαθή ηων θάζεων ςλοποίηζηρ ηος ζεναπίος Τα αναμενόμενα κείμενα πος θα παπασθούν, οι δπαζηηπιόηηηερ πος θα αναπηύξοςν οι μαθηηέρ. Α θάζε: Πξηλ απφ ηελ αλάγλσζε (6 πεξίπνπ δηδαθηηθέο ψξεο) Ο βαζηθφο καο ζηφρνο εδψ είλαη λα δηεξεπλήζνπκε ηνλ ξφιν πνπ έρεη ν θηλεκαηνγξάθνο ζηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ καζεηψλ, λα ηνπο ελζαξξχλνπκε λα κηιήζνπλ γηα ηηο θηλεκαηνγξαθηθέο ηνπο εκπεηξίεο θαη πξνηηκήζεηο, θαζψο θαη λα αλαζηνραζηνχλ πάλσ ζε απηέο. Αλ θαη ην αληηθείκελφ καο δελ είλαη απνθιεηζηηθά ν θηλεκαηνγξάθνο, αιιά γεληθφηεξα ην νπηηθναθνπζηηθφ αθήγεκα, επηιέγνπκε λα μεθηλήζνπκε κε ηνλ θηλεκαηνγξάθν, δεδνκέλνπ φηη ε θηλεκαηνγξαθηθή εκπεηξία μερσξίδεη ζεκαληηθά απφ ηελ αληίζηνηρε ηειενπηηθή, ε νπνία είλαη ζπληαπηηζκέλε κε ην νηθείν, νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ θαη ηε ξνπηίλα ηεο θαζεκεξηλφηεηαο. Γλσξίδνπκε ειίδα 10 απφ 20

11 θαιά, άιισζηε, φηη νη πξψηεο θαη, γεληθφηεξα, νη πξψηκεο θηλεκαηνγξαθηθέο εκπεηξίεο είλαη γηα φινπο καο θαζνξηζηηθέο θαη αμέραζηεο. 1η-2η διδακηική ώπα Πξνβνιή ηαηλίαο κηθξνχ κήθνπο «Σν δέληξν πνπ έδηλε». χγθξηζε κε άιιεο εθδνρέο, ζπδήηεζε γηα πνηα ηνπο άξεζε πεξηζζφηεξν. 3η-4η διδακηική ώπα Πξνβνιή απνζπάζκαηνο απφ «Σα Γειθηλάθηα ηνπ Ακβξαθηθνχ», πνπ αθνξά ζηελ πξψηε θηλεκαηνγξαθηθή εκπεηξία ελφο παηδηνχ. Πξηλ απφ ηελ πξνβνιή ηνπ απνζπάζκαηνο γίλεηαη ζπδήηεζε κε ηνπο καζεηέο γχξσ απφ δεηήκαηα φπσο: - Έρνπλ παξαθνινπζήζεη θηλεκαηνγξάθν; - Πεγαίλνπλ ζπρλά θηλεκαηνγξάθν; - Τπάξρεη θηλεκαηνγξάθνο ζηνλ ηφπν ηνπο; - Πψο αιιηψο βιέπνπλ ηαηλίεο; - Πψο κπνξεί λα θαληάδεη ν θηλεκαηνγξάθνο ζε θάπνηνλ πνπ ηνλ βιέπεη γηα πξψηε θνξά; Μεηά ηελ πξνβνιή, αθνινπζεί ζπδήηεζε γηα δεηήκαηα φπσο: - Πφζν αιεζηλέο καο θαίλνληαη νη θηλεκαηνγξαθηθέο εηθφλεο, ζε ζχγθξηζε, ιφγνπ ράξε, κε ην ζέαηξν, ηηο καξηνλέηεο ή ην ζέαηξν ζθηψλ; - Πφζν έληνλα καο επεξεάδνπλ θαη καο γνεηεχνπλ; - Μαο γνεηεχνπλ εμίζνπ νη ηειενπηηθέο εηθφλεο, θαη αλ φρη, γηαηί; Σν εηζαγσγηθφ απηφ ζηάδην κπνξεί λα νινθιεξσζεί κε ηελ πξνθνξηθή ή γξαπηή εμηζηφξεζε ηεο πξψηεο θηλεκαηνγξαθηθήο εκπεηξίαο ησλ καζεηψλ. 5η-6η διδακηική ώπα Πξνβνιή απνζπάζκαηνο απφ ηελ ηαηλία ηνπ Σζάξιη Σζάπιηλ «Σν Υακίλη», κηα απφ ηηο πην δεκνθηιείο ηαηλίεο ζηελ ηζηνξία ηνπ θηλεκαηνγξάθνπ. Πξνηείλνπκε ην ειίδα 11 απφ 20

12 απφζπαζκα πνπ παξαθνινπζνχλ θαη νη ήξσεο καο ζηα Γελθινάκια ηος Αμβπακικού, εθείλν δειαδή ζην νπνίν ην ρακίλη ζπάεη ηα ηδάκηα ηεο γεηηνληάο έηζη ψζηε λα ηα αληηθαηαζηήζεη ν αξιψ. Αιιά θαη νπνηνδήπνηε άιιν απφζπαζκα κπνξεί λα ππεξεηήζεη ηνπο ζηφρνπο καο εμίζνπ θαιά. Ζ απαξάκηιιε ζπγθηλεζηαθή δχλακε ηεο ηαηλίαο κάο πξνζθέξεη κηα πνιχηηκε αθνξκή, ηφζν γηα λα ππελζπκίζνπκε πψο ήηαλ ν θηλεκαηνγξάθνο ζηα πξψηκα βήκαηα ηνπ, φζν θαη θπξίσο γηα λα αλαδείμνπκε ηελ εθθξαζηηθή δχλακε ησλ θηλεκαηνγξαθηθψλ εηθφλσλ θαη γεληθφηεξα ηεο θηλεκαηνγξαθηθήο αθήγεζεο. Μεηά ηελ απαξαίηεηε θαη αλαπφθεπθηε ζπδήηεζε γχξσ απφ ην επεηζφδην πνπ πξνβιήζεθε, πξνθαινχκε ζπδήηεζε πνπ ζηνρεχεη λα επαηζζεηνπνηήζεη ηνπο καζεηέο πάλσ ζηελ αθεγεκαηηθή δχλακε ηεο εηθφλαο θαη ηεο κνπζηθήο. Σα θχξηα ζέκαηα πνπ καο ελδηαθέξνπλ, ινηπφλ, εδψ είλαη: - Πψο ήηαλ δπλαηφ λα έρνπκε θηλεκαηνγξάθν ρσξίο ιφγηα; - Γηαηί κπνξνχκε λα θαηαιάβνπκε ηηο ζθέςεηο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα ησλ εξψσλ παξά ηελ απνπζία δηαιφγνπ; - Ήηαλ ν βσβφο θηλεκαηνγξάθνο πξαγκαηηθά βσβφο; - Δπηζήκαλζε ηεο θαηαιπηηθήο δχλακεο ηεο κνπζηθήο λα επεμεγεί ηελ εηθφλα θαη λα επηηνλΐδεη ην λφεκα ηεο. Β Φάζε: Αλάγλσζε 7η-10η διδακηική ώπα ε αςηήν ηη θάζη πποσωπούμε να δούμε και να επεξεπγαζηούμε μια ολόκληπη ηαινία Πξνβνιή ηεο ηαηλίαο ηνπ Γεκήηξε πχξνπ «Ο Φχιινο». Πξηλ απφ ηελ πξνβνιή, θαιφ είλαη λα μεθηλήζνπκε κε κηα ζπλνπηηθή αλαθνξά ζην πεξηερφκελν ηεο ηαηλίαο, πξνθεηκέλνπ λα δηακνξθψζνπκε έλα πξψην, γεληθφ πιαίζην πξνζδνθηψλ θαη θαηαλφεζεο ηεο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πξνβνιήο, σζηφζν, θαιφ είλαη λα απνθχγνπκε λα παξεκβαίλνπκε κε επεμεγήζεηο. ειίδα 12 απφ 20

13 πιινγηθή ζπδήηεζε γηα ηελ ηαηλία Αθνχ παξάζρνπκε θάπνηεο αλαγθαίεο γεληθέο πιεξνθνξίεο γηα ηελ επνρή ζηελ νπνία αλαθέξεηαη ε ηαηλία (αξρέο δεθαεηίαο 1960), εζηηάδνπκε ηε ζπδήηεζε ζηελ θαηαλφεζε ηεο ηζηνξίαο θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ θεληξηθψλ εξψσλ. Ξαλαδείρλνπκε επηιεθηηθά ζθελέο ηεο ηαηλίαο, πξνθεηκέλνπ λα βνεζήζνπκε ζηελ πιεξέζηεξε θαηαλφεζε θάπνησλ δπζλφεησλ ή ηδηαίηεξα ζεκαληηθψλ ζεκείσλ ηεο. Οη νκάδεο αλαιακβάλνπλ λα γξάςνπλ κηα ζχλνςε ηεο ηαηλίαο, δειαδή έλα ζχληνκν θείκελν φπνπ λα εμηζηνξνχλ ηελ ππφζεζε ηεο ηαηλίαο πνπ παξαθνινχζεζαλ. Ζ πξνεγνχκελε ζπδήηεζε πξέπεη λα έρεη βνεζήζεη θαηαιπηηθά ζηελ θαηαλφεζε ησλ θχξησλ γεγνλφησλ θαη ραξαθηήξσλ. Παξφια απηά, είλαη ζεκαληηθφ λα δψζνπκε ζαθείο νδεγίεο γηα ην ηη πξέπεη λα πεξηέρεη ε ζχλνςε (ι.ρ., αλαθνξά ησλ θχξησλ γεγνλφησλ θαη ηεο δηαδνρήο ηνπο, βαζηθνί ήξσεο). Αμηνπνηψληαο ηηο ζπλφςεηο πνπ έρνπλ ζπληαρζεί, επηρεηξνχκε ζπδήηεζε γχξσ απφ ηνλ θεληξηθφ πξνβιεκαηηζκφ ηεο ηαηλίαο, θαη πην ζπγθεθξηκέλα ζρεηηθά κε: Σελ πεηζκαηηθή πξνζπάζεηα ηνπ ήξσα λα ζπλερίζεη λα εθδίδεη ηνλ «Φχιιν», παξά ηηο εηξσλείεο θαη ηηο αληηξξήζεηο ησλ γνληψλ, ησλ ζπγρσξηαλψλ θαη ηνπ δαζθάινπ. Σε ζηάζε ησλ θχξησλ ζπκκάρσλ ηνπ (παηδηά θαη πεξηζσξηαθνί ηχπνη). Σελ αιιαγή ηεο ζηάζεο ησλ ελειίθσλ κεηά ηελ έιεπζε ηεο δεκνζηνγξάθνπ: είλαη εηιηθξηλήο ή ππάξρνπλ ηδηνηειή θίλεηξα; Γεπηεξεχνληα ζέκαηα πνπ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ είλαη: Σα παηρλίδηα ησλ παηδηψλ. Οη παξαδνζηαθέο εξγαζίεο ησλ ρσξηθψλ (ι.ρ. αξγαιεηφο, λεξνηξηβή). Ζ απζηεξφηεηα ηνπ ζρνιείνπ εθείλεο ηεο επνρήο. ε θάζε πεξίπησζε, είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα μαλαδείρλνπκε ηα ζρεηηθά θάζε θνξά απνζπάζκαηα ηεο ηαηλίαο, επηζεκαίλνληαο επηπιένλ πψο ηα νπηηθά εθθξαζηηθά κέζα ειίδα 13 απφ 20

14 (νπηηθή γσλία, είδνο πιάλνπ) θαη ε κνπζηθή κάο βνεζνχλ λα θαηαιάβνπκε ηηο ζθέςεηο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα ησλ εξψσλ. πγθξίλνπκε ηηο ζπλφςεηο καο κε ην βηβιίν Ο τύλλορ. Αμηνιφγεζε ησλ ραξαθηήξσλ θαη ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπο 11η-16η διδακηική ώπα Αλάζεζε ζε νκάδεο ζπγθξηηηθήο κειέηεο ηαηλίαο θαη ινγνηερληθνχ έξγνπ, θξηηηθή. χκθσλα κε ην λέν πξφγξακκα ζπνπδψλ (Οδεγφο Δθπαηδεπηηθνχ γηα ηε Γηδαζθαιία ηεο Λνγνηερλίαο ζηελ Τπνρξεσηηθή Δθπαίδεπζε (2011), ε παξνπζίαζε θαιφ είλαη λα έρεη ηα εμήο δηαθξηηά κέξε: α) χληνκε αλαθνξά ζηα βαζηθά ζηνηρεία κηαο ηζηνξίαο. Οη νκάδεο θαινχληαη λα απαληήζνπλ ζχληνκα ζε εξσηήζεηο γεληθήο παξνπζίαζεο, θνηλέο γηα φιεο ηηο νκάδεο καδί κε ιίγα βηνγξαθηθά ζηνηρεία γηα ηνλ ζπγγξαθέα θαη γηα ηνλ ζθελνζέηε. Οη εξσηήζεηο ζηελ πεξίπησζε ηνπ πξνηεηλφκελνπ ζελαξίνπ ζα κπνξνχζαλ λα είλαη νη αθφινπζεο: Ση έρεη ζπκβεί κε ηνλ δηάινγν; Έρεη κεηαθεξζεί απηνχζηνο; Έρεη ζπληνκεπζεΐ θαη εάλ λαη, πνηα ζεκεία απαιείθζεθαλ; Έρνπλ κήπσο πξνζηεζεί ιφγηα; Πψο απνδίδεηαη ν ζθεληθφο ρψξνο θαη ρξφλνο; Τπάξρεη ζπκθσλία ή απφθιηζε απφ φ,ηη αλαθέξεηαη ζην θείκελν; πκθσλνχκε κε ηελ επηινγή ησλ ζπγθεθξηκέλσλ εζνπνηψλ γηα ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ εξψσλ; Απνδίδνπλ πεηζηηθά ηνπο δηαθνξεηηθνχο ραξαθηήξεο; Έλα θχξην δήηεκα ζηε ζχγθξηζε γξαπηνχ θαη νπηηθφ-αθνπζηηθνχ θεηκέλνπ είλαη πψο απνδίδνληαη ζηελ ηαηλία φια εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ καο πξνζθέξεη ν αθεγεηήο, κε ειίδα 14 απφ 20

15 άιια ιφγηα ν αθεγεκαηηθφο ιφγνο θαζε-απηφο, φπσο, ιφγνπ ράξε, νη πεξηγξαθέο, ηα ζπλαηζζήκαηα θαη νη ζθέςεηο ησλ εξψσλ, ε αμηνιφγεζε ησλ πξάμεσλ θαη ησλ θηλήηξσλ ηνπο. Δδψ ε ζπδήηεζε πξέπεη λα εζηηαζηεί ζηελ αλαδήηεζε θαη επηζήκαλζε εθείλσλ ησλ εθθξαζηηθψλ ζηνηρείσλ ηεο ηαηλίαο πνπ ππνθαζηζηνχλ ηνλ αθεγεηή ζε φιεο απηέο ηηο ιεηηνπξγίεο, φπσο: Σν είδνο ησλ πιάλσλ θαη ν ρεηξηζκφο ηεο νπηηθήο γσλίαο. Σα ρξψκαηα θαη γεληθά ε εηθαζηηθή αηκφζθαηξα ηνπ έξγνπ. Ζ ρξήζε ηεο κνπζηθήο. β) Αλάγλσζε ραξαθηεξηζηηθψλ απνζπαζκάησλ απφ ην βηβιίν. 2-3 απνζπάζκαηα απφ ην βηβιίν ή απφ ηελ ηαηλία πνπ λα ηεθκεξηψλνπλ ην πξψην κέξνο ηεο παξνπζίαζεο, αλαγλσζκέλα κε φζν ην δπλαηφλ αξηηφηεξν ηξφπν. γ) Παξνπζίαζε εξεπλεηηθψλ εξγαζηψλ Οη νκάδεο παξνπζηάδνπλ εηθαζηηθέο, δξακαηηθέο, θεηκεληθέο, εξεπλεηηθέο, γξαπηέο εξγαζίεο, αιιά θπξίσο εθθξάδνπλ ηηο εξκελείεο θαη ηηο απφςεηο πνπ δηακνξθψλνπλ απφ ηελ αλάγλσζε ησλ βηβιίσλ ηνπο. ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, ε ζπγθξηηηθή εμέηαζε γξαπηνχ θαη νπηηθφ-αθνπζηηθνχ θεηκέλνπ κπνξεί λα νινθιεξσζεί κε ην λα δεηήζνπκε απφ ηνπο καζεηέο λα θάλνπλ ηηο δηθέο ηνπο πξνηάζεηο γηα ηελ θηλεκαηνγξαθηθή απφδνζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ απνζπάζκαηνο πνπ ηνπο δψζακε. Γηα παξάδεηγκα: Ση ζα ήζειαλ λα αιιάμνπλ ζηα ζθεληθά; Θα πξνηηκνχζαλ άιινπο εζνπνηνχο, κε άιια ραξαθηεξηζηηθά; Πνηα άιιε κνπζηθή ζα ρξεζηκνπνηνχζαλ; Πνηεο δηαθνξεηηθέο εηθφλεο ζα ήζειαλ λα έρεη ε ηαηλία; Γ Φάζε: Μεηά ηελ αλάγλσζε 17η-24η διδακηική ώπα ειίδα 15 απφ 20

16 πιινγηθφ project: πγγξαθή ζελαξίνπ κε πξσηφηππν ζέκα Σν δεηνχκελν εδψ είλαη ε ζπγγξαθή κηαο ηζηνξίαο πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ηαηλία (κηθξνχ κήθνπο). ην πιαίζην ζπιινγηθήο ζπδήηεζεο, νη καζεηέο απνθαζίδνπλ ηελ ππφζεζε, πνχ θαη πφηε δηαδξακαηίδεηαη ε ηζηνξία θαη ζθηαγξαθνχλ ηνπο ήξσεο (ειηθία, φςε, ραξαθηήξαο). Αθνινχζσο, κνηξάδνληαη ζε νκάδεο πνπ αλαιακβάλνπλ ηνπο εμήο δηαθνξεηηθνχο ξφινπο: ηελ επηκέιεηα ηνπ δηαιφγνπ θαη ηε δηαίξεζε ζε ζθελέο ηε ζθελνγξαθία ηελ ελδπκαηνινγία ηε κνπζηθή θαη ηα ηξαγνχδηα. ηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη βηληενθάκεξα, ε θηλεκαηνγξάθεζε ηνπ ζελαξίνπ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο ζα απνηεινχζε ηελ ηδαληθή νινθιήξσζε ηεο ελφηεηαο. Αξιολόγηζη Οη καζεηέο αμηνινγνχληαη ηφζν γηα ηηο αηνκηθέο εξγαζίεο ηνπο φζν θαη γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο νκαδηθέο εξγαζίεο. Αμηνινγνχληαη γηα ηνλ πξνθνξηθφ θαη ηνλ γξαπηφ ηνπο ιφγν, γηα ηε γεληθφηεξε ζπκκεηνρή ηνπο ζην κάζεκα θαη γηα ηε ζπκβνιή ηνπο ζηε δνπιεηά ηεο νκάδαο ηνπο. Αμηνινγνχκε ηελ ηθαλφηεηα ησλ καζεηψλ θαη ησλ καζεηξηψλ λα ζπγθξίλνπλ έλα ινγνηερληθφ βηβιίν κε ηελ θηλεκαηνγξαθηθή ηνπ εθδνρή επηζεκαίλνληαο θάζε θνξά: ηηο δηαθνξέο (ηη παξαιείπεηαη, ηη πξνζηίζεηαη, γηαηί, πνηα ζηνηρεία ηεο ηαηλίαο κάο δίλνπλ λα θαηαιάβνπκε ηελ ηζηνξία θαη ηελ αλάγλσζε ελφο κπζηζηνξήκαηνο, θαζψο θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο θηλεκαηνγξαθηθήο κεηαθνξάο ηνπ πξνθεηκέλνπ λα επηζεκαλζνχλ ηηο δηαθνξέο (ηη παξαιείπεηαη, ηη πξνζηίζεηαη, γηαηί, πνηα ζηνηρεία ηεο ηαηλίαο ή ηεο ηειενπηηθήο ζεηξάο καο δίλνπλ λα θαηαιάβνπκε ηελ ηζηνξία θαη ηνπο ραξαθηήξεο, πνχ εζηηάδεη ε θάκεξα, ηη θσηηζκφο ππάξρεη, ην ρξψκα, ην ειίδα 16 απφ 20

17 ζθεληθφ, πψο αιιάδνπλ νη ζθελέο, πψο θαηαιαβαίλνπκε ηηο ζθέςεηο ησλ εξψσλ, ηη εληχπσζε καο δεκηνπξγεί ε κνπζηθή;)ηνπο ραξαθηήξεο πνχ εζηηάδεη ε θάκεξα, ηη θσηηζκφο ππάξρεη, ην ρξψκα, ην ζθεληθφ πψο αιιάδνπλ νη ζθελέο, πψο θαηαιαβαίλνπκε ηηο ζθέςεηο ησλ εξψσλ, ηη εληχπσζε καο δεκηνπξγεί ε κνπζηθή. Φύλλα Δπγαζίαρ Φχιια εξγαζίαο δελ παξαηίζεληαη θαζψο ην ζελάξην πξνυπνζέηεη ειεπζεξία θηλήζεσλ, φζν ην δπλαηφ πην ειάρηζηε δέζκεπζε, ελψ παξνηξχλεη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο λα θηηάμνπλ δηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο αλάινγα κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο δπλαηφηεηεο ηεο ηάμεο, αγλνψληαο απφ ηηο ππάξρνπζεο φζεο ζεσξνχλ φηη, γηα θάπνην ιφγν, δελ ηνπο εμππεξεηνχλ. Άλλερ εκδοσέρ - Κπιηική Δπηζεκαίλεηαη φηη ην παξαδεηγκαηηθφ απηφ ζελάξην πξννξίδεηαη γηα πηινηηθή εθαξκνγή ζην πιαίζην ηνπ Φεθηαθνχ ρνιείνπ. Βιβλιογπαθία για ηον εκπαιδεςηικό Κηνχθαο, Α., Ν. Φφξζνο θ.ά Ζ Κινημαηογπαθική Αθήγηζη. Θεζζαινλίθε: Δθδφζεηο Φεζηηβάι Κηλεκαηνγξάθνπ Θεζζαινλίθεο. Jacobs, L Τα εκθπαζηικά μέζα ηον κινημαηογπάθος. Αζήλα: Καζξέθηεο. Παζραιίδεο, Γ.& Υ. Γαληήι Λόγορ και εικόνα: Το οπηικο-ακοςζηικό αθήγημα. Πξφγξακκα Δθπαίδεπζεο Μνπζνπικαλνπαίδσλ , ΓΡΑΖ 2.5 Γεκηνπξγία ειίδα 17 απφ 20

18 «ελαιιαθηηθνχ» εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ γηα ην κάζεκα ηεο ινγνηερλίαο Α θαη Β Γπκλαζίνπ. Τπεχζπλεο δξάζεο: Βελεηία Απνζηνιίδνπ & Διέλε Υνληνιίδνπ *Σα θείκελα αθνινπζνχλ ηε λέα ζρνιηθή Γπαμμαηική Νέαρ Δλληνικήρ Γλώζζαρ Α, Β, Γ Γςμναζίος (. Υαηδεζαββίδεο ζε ζπλεξγαζία κε Αζ. Υαηδεζαββίδνπ, ΟΔΓΒ 2007). **Γηα πξαθηηθνχο ιφγνπο, ε ρξήζε ηνπ αξζεληθνχ γξακκαηηθνχ γέλνπο ζεσξείηαη φηη ζπκπεξηιακβάλεη θαη ην ζειπθφ. ειίδα 18 απφ 20