ιεθνής Έκθεση 2006 για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες Γραφείο ηµοκρατίας, Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, και Εργασίας

Transcript

1 1 ιεθνής Έκθεση 2006 για τις Θρησκευτικές Ελευθερίες Γραφείο ηµοκρατίας, Ανθρωπίνων ικαιωµάτων, και Εργασίας ΕΛΛΑ Α To Σύνταγµα αναγνωρίζει την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία (Ελληνορθόδοξη) ως την επικρατούσα θρησκεία, αλλά προβλέπει επίσης ότι όλοι οι πολίτες έχουν το δικαίωµα να πιστεύουν σε όποια θρησκεία θέλουν. Ωστόσο, αν και η Ελληνική Κυβέρνηση γενικώς σέβεται το δικαίωµα αυτό, µη-ορθόδοξες οµάδες µερικές φορές αντιµετωπίζουν διοικητικά προβλήµατα, ή νοµικούς περιορισµούς στην άσκηση του θρησκευτικού τους δικαιώµατος. Το Σύνταγµα απαγορεύει τον προσηλυτισµό, και προβλέπει ότι καµµιά τελετή λατρείας δε µπορεί να διαταράσσει τη δηµόσια τάξη ή να προσβάλλει τα χρηστά ήθη. Υπήρξε κάποια βελτίωση στον σεβασµό των θρησκευτικών ελευθεριών κατά το χρονικό διάστηµα που καλύπτει η έκθεση αυτή. Η Κυβέρνηση πέρασε ένα νόµο που επιτρέπει την αποτέφρωση των νεκρών, και τροποποίησε την νοµοθεσία έτσι ώστε να καταργήσει την απαραίτητη διαβούλευση µε τους τοπικούς Ελληνορθόδοξους µητροπολίτες ως προυπόθεση για την την έκδοση άδειας για ευκτήριο οίκο. Η εν γένει φιλική σχέση µεταξύ των θρησκειών στην κοινωνία ενίσχυσε τις θρησκευτικές ελευθερίες. Ορισµένοι µη-ορθόδοξοι πολίτες παραπονέθηκαν ότι αντιµετωπίστηκαν µε καχυποψία από συµπολίτες τους, ή τους ελέχθη ότι δεν ήσαν γνήσιοι Έλληνες όταν αποκάλυψαν τη θρησκεία τους. Η Αµερικανική Κυβέρνηση συζητά θέµατα θρησκευτικής ελευθερίας µε την Ελληνική Κυβέρνηση στο γενικό πλαίσιο της πολιτικής της για την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ηµογραφικά Στοιχεία των Θρησκειών Η χώρα έχει έκταση τετραγωνικά µίλια και πληθυσµό περίπου 10.9 εκατοµµύρια. Περίπου 97% των Ελλήνων πολιτών αυτοπροσδιορίζονται ως Ελληνορθόδοξοι. Υπάρχουν περίπου παλαιοηµερολογίτες σε ολόκληρη τη χώρα, οι οποίοι χρησιµοποιούν το Ιουλιανό ηµερολόγιο και είναι αφοσιωµένοι στις παραδοσιακές Ελληνορθόδοξες πρακτικές. Η κυβέρνηση δεν τηρεί στατιστικά στοιχεία για τις θρησκευτικές οµάδες. Κατά τη διάρκεια των απογραφών πληθυσµού, οι κάτοικοι δεν ερωτώνται για το θρησκευτικό τους πιστεύω. Οι αρχές υπολογίζουν ότι η Μουσουλµανική κοινότητα της Θράκης αριθµεί άτοµα, αλλά, άλλες ανεπίσηµες εκτιµήσεις ανεβάζουν τον αριθµό στις Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναφέρουν ότι έχουν περίπου ενεργά µέλη και άτοµα που έχουν προσχωρήσει στην πίστη. Οι Καθολικοί υπολογίζονται σε Οι Προτεστάντες, συµπεριλαµβανόµενων των Ευαγγελιστών, είναι , και οι οπαδοί της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων της Τελευταίας Ηµέρας (Μορµόνοι) 420. Οι Σαϊεντολόγοι ανέφεραν ότι έχουν 500 ενεργά εγγεγραµµένα µέλη. Η από αιώνων υπάρχουσα Εβραϊκή κοινότητα που πριν από την Κατοχή κατά το εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο και την αποστολή χιλιάδων Εβραίων σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης αριθµούσε σχεδόν άτοµα αριθµεί περίπου πιστούς. Η

2 2 κοινότητα των Μπαχάϊ έχει περίπου 300 µέλη. Η αρχαία Ελληνική Θρησκεία του ωδεκαθέου έχει περίπου µέλη. εν υπάρχει επίσηµη ή ανεπίσηµη εκτίµηση ως προς τον αριθµό των αθέων. Η πλειονότητα των κατοίκων µη ελληνικής υπηκοότητας και των µεταναστών δεν είναι Ορθόδοξοι. Η µεγαλύτερη από αυτές τις οµάδες είναι η Αλβανική (περίπου , συµπεριλαµβανόµενων των νοµίµων και παρανόµων µεταναστών.) Αν και οι περισσότεροι Αλβανοί δεν ανήκουν σε κάποια θρησκεία, παραδοσιακά συνδέονται µε τη Μουσουλµανική, την Ορθόδοξη, ή τη Ρωµαιοκαθολική πίστη. Εκτός της εντόπιας Μουσουλµανικής µειονότητας στη Θράκη, οι Μουσουλµάνοι µετανάστες που βρίσκονται στην υπόλοιπη χώρα υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε Οι Καθολικοί διαβιούν κυρίως στην Αθήνα και στα νησιά Σύρος, Τήνος, Νάξος, και Κέρκυρα, καθώς επίσης και στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Οι µετανάστες από τις Φιλιππίνες, την Πολωνία και το Ιράκ είναι επίσης Καθολικοί. Η κοινότητα των Καθολικών µεταναστών υπολογίζεται ότι αριθµεί τα άτοµα. Ο Επίσκοπος της Αθήνας είναι ο επικεφαλής της Ρωµαιοκαθολικής Ιεράς Συνόδου. Ορισµένες θρησκευτικές οµάδες, όπως οι Έλληνες Ευαγγελικοί και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από γηγενείς Ελληνες και από µετανάστες από τις πρώην Σοβιετικές ηµοκρατίες και την Αλβανία. Άλλες οµάδες, όπως οι Μορµόνοι και οι Αγγλικανοί, αποτελούνται από περίπου ίσο αριθµό γηγενών Ελλήνων και αλλοδαπών. Η αυτόχθονη Μουσουλµανική µειονότητα, η οποία βρίσκεται συγκεντρωµένη στη Θράκη και σε µικρές κοινότητες στην Ρόδο, την Κω, και την Αθήνα, αποτελείται κυρίως από Τουρκόφωνους, αλλά περιλαµβάνει επίσης Ρόµα και Ποµάκους µια γλωσσική µειονότητα Σλαβικής προέλευσης. Υπάρχει ένας αυξανόµενος αριθµός Μουσουλµάνων µεταναστών που ζει στην Αθήνα και σε αγροτικές περιοχές. Οι Σαϊεντολόγοι και οι οπαδοί της Αρχαίας Ελληνικής πολυθεϊστικής θρησκείας ασκούν την πίστη τους µέσω εγγεγραµµένων, µη-κερδοσκοπικών οργανώσεων αστικού δικαίου. Υπάρχουν επίσης ξένες ιεραποστολικές οµάδες στη χώρα, συµπεριλαµβανόµενων των Προτεσταντών και των Μορµόνων. Οι Μορµόνοι δηλώνουν ότι έχουν περίπου 60 ιεραποστόλους στη χώρα ετησίως. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ: Κατάσταση Θρησκευτικών Ελευθεριών Νοµικό Πλαίσιο - Πολιτική ως προς τις Θρησκείες Το Σύνταγµα αναγνωρίζει την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία (Ελληνορθόδοξη) ως την επικρατούσα θρησκεία και προβλέπει την ελευθερία του θρησκεύµατος. Εν τούτοις, αν και η κυβέρνηση γενικώς σέβεται αυτή την ελευθερία στην πράξη, οι µη-ορθόδοξες οµάδες µερικές φορές αντιµετωπίζουν διοικητικά προβλήµατα ή νοµικούς περιορισµούς στην άσκηση του θρησκευτικού τους δικαιώµατος. Το Σύνταγµα και οι νόµοι απαγορεύουν τον προσηλυτισµό και προβλέπουν ότι καµµιά τελετή λατρείας δεν επιτρέπεται να διαταράσσει τη δηµόσια τάξη ή να προσβάλλει τα χρηστά ήθη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία ασκεί σηµαντική πολιτική και οικονοµική επιρροή. Η Κυβέρνηση παρέχει οικονοµική υποστήριξη στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Για παράδειγµα, η κυβέρνηση καταβάλλει τους µισθούς και τα

3 3 έξοδα θρησκευτικής εκπαίδευσης του κλήρου, και χρηµατοδοτεί τη συντήρηση κτιρίων της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας. Η κυβέρνηση καλύπτει επίσης τους µισθούς και ορισµένα έξοδα των δύο επίσηµων µουσουλµάνων θρησκευτικών ηγετών (µουφτήδες) στη Θράκη, και παρέχει ένα µικρό µηνιαίο επίδοµα στους ιµάµηδες στη Θράκη. Το Μάιο του 2006 εκπρόσωποι του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συµβουλίου Ελλάδος διαµαρτυρήθηκαν επισήµως µε δηµόσιες δηλώσεις, δελτία τύπου, και εκκλήσεις προς την κυβέρνηση για το γεγονός ότι η κυβέρνηση πληρώνει τους µισθούς θρησκευτικών ηγετών της Ελληνορθόδοξης εκκλησίας και των Μουσουλµάνων, αλλά όχι τους µισθούς των Εβραίων ραβίνων. Η Εβραϊκή Κοινότητα ανέφερε ότι έχει ζητήσει ίση µεταχείριση στο θέµα αυτό από την κυβέρνηση. Κυβερνητικοί αξιωµατούχοι δήλωσαν ότι δεν έχουν λάβει επίσηµο αίτηµα για το θέµα αυτό. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Εβραϊκή θρησκεία, και το Ισλάµ είναι οι µόνες θρησκευτικές οµάδες που θεωρούνται «νοµικά πρόσωπα δηµοσίου δικαίου». Άλλες θρησκείες θεωρούνται «νοµικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου». Στην πράξη, η βασική διαφορά είναι ότι οι θρησκείες εκτός από την Ορθοδόξη Εκκλησία, την Εβραϊκή θρησκεία και το Ισλάµ, διέπονται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για εταιρείες, όσον αφορά τη δηµιουργία «ευκτηρίων οίκων». Για παράδειγµα, οι θρησκείες αυτές δεν µπορούν να είναι κάτοχοι ακίνητης περιουσίας ως θρησκευτικά πρόσωπα. Η περιουσία πρέπει να ανήκει σε ένα νοµικό πρόσωπο που δηµιουργείται ειδικά για το σκοπό αυτό και όχι στην ίδια την εκκλησία. Άλλες θρησκευτικές κοινότητες αντιµετωπίζουν επιπλέον νοµικά και διοικητικά εµπόδια επειδή δεν µπορούν να λειτουργήσουν ως νοµικά πρόσωπα. Οι Μπαχάϊ και άλλα δόγµατα έχουν εκφράσει την επιθυµία τους να λειτουργούν σε νοµικό πλαίσιο ως νόµιµα αναγνωρισµένες θρησκείες, και όχι ως «σύλλογοι». Μέλη θρησκευτικών οµάδων οι οποίες έχουν καταγραφεί ως πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου δεν µπορούν να εκπροσωπούνται στο δικαστήριο ως θρησκείες, και δεν µπορούν επίσης να κληροδοτούν ή να κληρονοµούν περιουσία ως θρησκείες. Βάσει νόµου δόθηκε νοµική αναγνώριση σε Καθολικές εκκλησίες που είχαν ιδρυθεί πριν από το Λόγω του καθεστώτος της Ορθόδοξης Εκκλησίας ως επικρατούσας θρησκείας, η κυβέρνηση αναγνωρίζει το Κανονικό ίκαιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, τόσο όσον αφορά θέµατα εκκλησιαστικής διοίκησης όσο και σε θέµατα αστικού δικαίου, όπως ο γάµος. Η Καθολική Εκκλησία διεκδικεί ανεπιτυχώς αναγνώριση του Κανονικού της ικαίου από το Τον Απρίλιο του 2006 το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευµάτων όρισε επιτροπή για να διερευνήσει το θέµα και να προτείνει νοµοθετική ρύθµιση. εν υπάρχει επίσηµος µηχανισµός που να προβλέπει διαδικασία αναγνώρισης κάποιας θρησκείας ως «γνωστής» θρησκείας. Η αναγνώριση δίνεται εµµέσως καταθέτωντας αίτηση και λαµβάνοντας άδεια «ευκτηρίου οίκου» από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευµάτων. Οι Σαϊεντολόγοι δεν έχουν καταφέρει να λάβουν άδεια ευκτηρίου οίκου ή να ιδρύσουν έναν ευκτήριο οίκο. Οπαδοί της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας υπέβαλαν επίσης αιτήσεις για άδεια ευκτηρίου οίκου. Το υπουργείο ανακοίνωσε το Μάιο του 2006 ότι οι αιτήσεις απορρίπτονται, παρά την παραίνεση του Συνηγόρου του Πολίτη προς το υπουργείο να δώσει θετική απάντηση στο αίτηµά τους. Εκκρεµούν αρκετές αιτήσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά για άδεια εκτηρίου οίκου, αλλά δεν έχουν θέσει την υπόθεσή τους στο Συνήγορο του Πολίτη καθώς έλαβαν προφορική δέσµευση από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων ότι θα ενέκρινε το αίτηµά τους. Ηγετικά στελέχη ορισµένων µη-ορθοδόξων θρησκευτικών οµάδων ισχυρίζονται ότι όλοι οι φόροι που καταβάλλουν ως θρησκευτικά ιδρύµατα συνιστούν διάκριση,

4 4 δεδοµένου ότι η κυβέρνηση επιχορηγεί την Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ οι άλλες οµάδες είναι αυτοχρηµατοδοτούµενες. Το 2004 η κυβέρνηση ψήφισε φορολογική νοµοθεσία η οποία καταργεί σταδιακά έως το 2007 το φόρο για εισοδήµατα από ακίνητη περιουσία των Ελληνορθόδοξων εκκλησιών και ιδρυµάτων. Αν και τέτοιοι νόµοι µπορούν να εφαρµοστούν για όλα τα θρησκευτικά δόγµατα βάσει δικαστικής εξέτασης, η διαδικασία αυτή παρουσιάζει διοικητικά εµπόδια γιατις µη-ορθόδοξες θρησκείες. Μουσουλµάνοι θρησκευτικοί ηγέτες αναφέρουν ότι υπάρχουν περίπου 375 τεµένη στη Θράκη. Η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 δίνει στους Μουσουλµάνους της Θράκης το δικαίωµα να έχουν κοινωνικούς και φιλανθρωπικούς οργανισµούς γνωστούς ως «βακούφια» και επιτρέπει στους µουφτήδες να παρέχουν θρησκευτικές υπηρεσίες νοµικής ισχύος (βάσει της Σαρίας) στον τοµέα του οικογενειακού δικαίου. Η Συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει ότι η Μουσουλµανική µειονότητα έχει το δικαίωµα να λαµβάνει εκπαίδευση στην τουρκική γλώσσα, µε αµοιβαίο δικαίωµα παρεχόµενο προς την Ελληνική µειονότητα της Ιστανµπούλ (η οποία αριθµεί λιγότερα από άτοµα). Η υτική Θράκη έχει µη-θρησκευτικά τουρκόγλωσσα δίγλωσσα σχολεία καί δύο Κορανικά σχολεία χρηµατοδοτούµενα από την πολιτεία. Το 2005 περίπου Μουσουλµάνοι µαθητές ήσαν εγγεγραµµένοι στα µη θρησκευτικά τουρκόγλωσσαδίγλωσσα σχολεία, και παρακολουθούσαν µειονοτικά γυµνάσια και λύκεια. Άλλοι 350 µαθητές παρακολουθούν Ισλαµικά σχολεία.. Η πλειονότητα των µαθητών της Μουσουλµανικής µειονότητας, περίπου 4.110, πηγαίνουν στα δηµόσια ελληνικά σχολεία δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, που θεωρείται καλύτερο προπαρασκευαστικό στάδιο για τα ελληνικά πανεπιστήµια. Ειδικό καθεστώς ποσόστωσης υπάρχει για τους Μουσουλµάνους µειονοτικούς µαθητές της Θράκης όσον αφορά στην είσοδό τους σε τεχνικά εκπαιδευτικά ιδρύµατα και πανεπιστήµια, σύµφωνα µε το οποίο 0.5% των θέσεων της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης διατίθεται ετησίως σε αυτούς. Περίπου 900 Μουσουλµάνοι µειονοτικοί µαθητές έκαναν χρήση της ποσόστωσης. Μικρός αριθµός µουσουλµανοπαίδων επιλέγει να παρακολουθήσει πανεπιστηµιακές σπουδές στην Τουρκία. Τον Απρίλιο του 2005 η υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε τη διάθεση δέκα ολοκληρωµένων υποτροφιών για το ακαδηµαϊκό έτος σε Μουσουλµάνους φοιτητές για µεταπτυχιακές σπουδές. Μόνο δύο φοιτητές έλαβαν τελικά αυτές τις υποτροφίες. Οι υπόλοιποι οχτώ που υπέβαλαν αίτηση δεν πληρούσαν τα κριτήρια για τις υποτροφίες. ύο από τους φοιτητές που δεν έλαβαν υποτροφία, επειδή είχαν ήδη υπερβεί τον χρόνο που προβλέπει το πρόγραµµα υποτροφιών για την ολοκλήρωση των µεταπτυχιακών τους σπουδών, υπέβαλαν αναφορά στο Συνήγορο του Πολίτη. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να παρέχει τις υποτροφίες το επόµενο ακαδηµαϊκό έτος. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι Μουσουλµάνοι που βρίσκονται εκτός Θράκης δεν καλύπτονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης, και κατά συνέπεια δε µπορούν να έχουν τα δικαιώµατα που προβλέπει η Συνθήκη αυτή. Μουσουλµάνοι γονείς παραπονούνται ότι εκατοντάδες τουρκόφωνα παιδιά στην περιοχή της Αθήνας δεν έχουν ενισχυτική διδασκαλία για τα ελληνικά, παρά µόνο σε ένα πολυπολιτισµικό δηµοτικό «πιλοτικό» σχολείο. Περιορισµοί στις Θρησκευτικές Ελευθερίες Το έτος 2000, το υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων απέριψε την αίτηση των Σαϊεντολόγων για αναγνώριση τους ως θρησκείας και για ίδρυση ευκτηρίου οίκου, ισχυριζόµενο ότι η Σαϊεντολογία «δεν είναι θρησκεία». Η Εκκλησία της

5 5 Σαϊεντολογίας εφεσίβαλε την απόφαση στο Συµβούλιο Επικρατείας, και στη συνέχεια απέσυρε την έφεση το Η Εκκλησία της Σαϊεντολογίας είναι εγγεγραµµένη ως µη-κερδοσκοπικός οργανισµός γιατί ο νοµικός σύµβουλος της οµάδας γνωµάτευσε ότι η κυβέρνηση δεν θα αναγνώριζε τη Σαϊεντολογία ως θρησκεία. Μειονοτικές θρησκευτικές οµάδες ζήτησαν από την κυβέρνηση να καταργήσει τους νόµους που ρυθµίζουν τη χορήγηση άδειας για ευκτήριους οίκους, η οποία είναι απαραίτητη προκειµένου να λειτουργήσουν χώροι λατρείας. Οι κατά τόπους αστυνοµικές αρχές έχουν τη δυνατότητα να προσάγουν µειονοτικές εκκλησίες στο δικαστήριο, αν αυτές λειτουργούν ή ανεγείρουν οίκους λατρείας χωρίς άδεια. Αυτό, όµως, συµβαίνει σπάνια. Τον Μάιο του 2004 ο Νικόδηµος Τσαρκνιάς, πρώην Ελληνορθόδοξος ιερέας που τώρα είναι ιερέας της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, καταδικάστηκε σε τρίµηνη φυλάκιση, ποινή για την οποία έλαβε αναστολή από το Πρωτοδικείο Αριδαίας, µε την κατηγορία της σύστασης και λειτουργίας ευκτηρίου οίκου χωρίς άδεια. Η κατηγορία είχε απαγγελθεί επειδή έκανε λειτουργίες στην Μακεδονική γλώσσα χωρίς να έχει άδεια ευκτηρίου οίκου. Η καταδίκη του Τσαρκνιά δεν µπορούσε να εφεσιβληθεί στη χώρα. Επροτίθετο ο ίδιος να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό ικαστήριο Ανθρωπίνων ικαιωµάτων. Εκπρόσωποι αρκετών θρησκευτικών δογµάτων ανέφεραν δυσκολίες στην διεκπεραίωση διοικητικών θεµάτων µε τις αρχές. ικαιώµατα και νοµικά προνόµια που παρέχονται στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία δεν παρέχονται αυτοµάτως σε άλλες αναγνωρισµένες θρησκείες. Οι µη-ορθόδοξοι θρησκευτικοί οργανισµοί πρέπει να υποβάλουν ξεχωριστές και χρονοβόρες αιτήσεις στις αρχές για θέµατα όπως χορήγηση άδειας για τη µεταφορά οίκων λατρείας σε µεγαλύτερο χώρο. Σε αντίθεση, η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει θεσµοθετηµένους δεσµούς µεταξύ της εκκλησιαστικής ιεραρχίας και του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων για διοικητικά θέµατα. Αν και οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναγνωρίζονται ως «γνωστή» θρησκεία, τα µέλη της εξακολούθησαν να υφίστανται παρενοχλήσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτει η έκθεση, όπως αυθαίρετους ελέγχους ταυτότητας, (αν και αυτό το πρόβληµα έχει µετριαστεί) και αντίδραση από τοπικές αρχές στην ανέγερση ευκτηρίων οίκων. Μια απόφαση για την οποία έκαναν έφεση οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σχετικά µε την κλίµακα φορολόγησης της ακίνητης περιουσίας στην οποία βρίσκονται τα επισήµα αναγνωρισµένα κεντρικά γραφεία τους επρόκειτο να εκδικαστεί στο Ανώτατο ιοικητικό ικαστήριο το Σεπτέµβριο του Το 2005 θεσπίστηκε καινούργια νοµοθεσία που προβλέπει τη χορήγηση βίζας σε θρησκευτικούς λειτουργούς, γεγονός που επέλυσε το πρόβληµα που αναφέρετο στο παρελθόν από κάποια θρησκευτικά δόγµατα σχετικά µε το θέµα της ανανέωσης βίζας θρησκευτικών λειτουργών που δεν ήταν υπήκοοι χωρών της της ΕΕ. Μη-Ορθόδοξοι πολίτες ισχυρίστηκαν ότι αντιµετωπίζουν εµπόδια επαγγελµατικής ανέλιξης στις Ένοπλες υνάµεις, την Αστυνοµία, το Πυροσβεστικό Σώµα, και το ηµόσιο λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Στις Ένοπλες υνάµεις γενικώς µόνο µέλη της Ελληνορθόδοξης πίστης γίνονται αξιωµατικοί, γεγονός που υποχρεώνει µέλη άλλων δογµάτων να δηλώνουν ότι είναι Ορθόδοξοι. Μικρός αριθµός Μουσουλµάνων στρατιωτικών έχουν προαχθεί στο βαθµό του εφέδρου αξιωµατικού, ενώ υπήρξαν αναφορές σύµφωνα µε τις οποίες ασκήθηκε πίεση σε Ελληνορθόδοξους στρατιωτικούς να µην τελούν θρησκευτικό γάµο σύµφωνα µε το δόγµα των µη-

6 6 Ορθοδόξων συζύγων, εάν ήθελαν να µην παραλειφθούν κατά τις διαδικασίες προαγωγής στον στρατό. Οι Μουσουλµάνοι πολίτες της Θράκης υποεκπροσωπούνται στην απασχόληση στον δηµόσιο τοµέα και στις δηµόσιες επιχειρήσεις και εταιρείες. Αν και αυτό οφείλεται µερικώς στο χαµηλότερο µορφωτικό επίπεδο της συγκεκριµένης οµάδας υποψηφίων και την ελλειπή γνώση της ελληνικής γλώσσας, µειονοτικοί ακτιβιστές ισχυρίζονται ότι το φαινόµενο οφείλεται στην έλλειψη διαφάνειας στις διαδικασίες πρόσληψης στο δηµόσιο τοµέα και τις ενδηµικές διακρίσεις. Οι Μουσουλµάνοι ισχυρίστηκαν ότι προσλαµβάνονται κατά κύριο λόγο σε χαµηλόβαθµες θέσεις. Ένα µέλος της Μουσουλµανικής Κοινότητας της Θράκης κατέχει µία έδρα στο Κοινοβούλιο. Στην Ξάνθη και την Κοµοτηνή, Μουσουλµάνοι κατέχουν έδρες στα νοµαρχιακά και κοινοτικά συµβούλια και έχουν εκλεγεί δήµαρχοι. Οι δηµοτικές αρχές στην Θράκη προσέλαβαν Μουσουλµάνους ως συνδέσµους µε το κοινό στα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών και προσέφεραν µαθήµατα διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας σε άλλους δηµοσίους υπαλλήλους. Αντίθετα µε τη Θράκη, η αυξανόµενη Μουσουλµανική κοινότητα στην Αθήνα (που αποτελείται κυρίως από οικονοµικούς µετανάστες από τη Νότια Ασία, τη Μέση Ανατολή, κι ένα µικρό αριθµό Μουσουλµάνων της Θράκης, και η οποία σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα και ειδικούς υπολογίζεται ότι σε άτοµα) δεν έχει ακόµη επίσηµο τέµενος και θρησκευτικό λειτουργό που να µπορεί να ιερουργεί σε θρησκευτικές τελετές, συµπεριλαµβανοµένων των κηδειών. ιάφορα δηµοσιεύµατα το 2006 ανέφεραν ότι υπάρχουν περίπου 25 έως 70 ανεπίσηµοι ευκτήριοι οίκοι στην Αθήνα. Μέλη της Μουσουλµανικής κοινότητας χρησιµοποίησαν τους επίσηµους µουφτήδες της Θράκης για θρησκευτικές τελετές. Μουσουλµάνοι από την Αθήνα και άλλες πόλεις ταξίδεψαν στη Θράκη για να τελέσουν γάµους, και ορισµένοι µετέφεραν τους νεκρούς τους εκεί για θρησκευτική κηδεία. Οσοι δεν είχαν την οικονοµική δυνατότητα να ταξιδέψουν στη Θράκη ήταν υποχρεωµένοι να δεχτούν θρησκευτικές τελετές από µη αναγνωρισµένους µουφτήδες. Τα οστά όσων ενταφιάζονται σε ελληνικά κοιµητήρια υπόκεινται σε εκταφή τρία χρόνια µετά την κηδεία λόγω περιορισµένου χώρου στα ελληνικά νεκροταφεία, ιδιαίτερα δε στην περιοχή της Αττικής. Οι δηµοτικές αρχές είναι αρµόδιες για την τήρηση αυτής της πρακτικής. Η πρακτική αυτή δηµιουργεί πρόβληµα στους Μουσουλµάνους, καθώς η Μουσουλµανική θρησκεία δεν επιτρέπει την εκταφή των λειψάνων. Μολονότι το Κοινοβούλιο ψήφισε νόµο το 2000 που επιτρέπει την ανέγερση του πρώτου Ισλαµικού πολιτιστικού κέντρου και τεµένους σε ένα προάστιο Αθήνας, η ανοικοδόµηση δεν είχε ξεκινήσει µέχρι το τέλος της περιόδου που καλύπτει αυτή η έκθεση. Τον Απρίλιο του 2006, η κυβέρνηση αποφάσισε να χρηµατοδοτήσει την ανέγερση τζαµιού στο κέντρο της Αθήνας και όχι σε προάστιο, αλλά δεν λήφθηκε απόφαση για την τοποθεσία. Η ηγεσία της Ελληνορθοδόξης Εκκλησίας υποστήριξε δηµόσια την ανέγερση τζαµιού στην Αθήνα, και εξέφρασε την αντίρρησή της ως πρός την ανέγερση Ισλαµικού πολιτιστικού κέντρου. Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα του τύπου, η Ορθόδοξη Εκκλησία προσέφερε στη Μουσουλµανική κοινότητα στην Αθήνα οικόπεδο για τη δηµιουργία µουσουλµανικού νεκροταφείου. ιαφορές παρέµειναν εντός της Μουσουλµανικής µειονότητας, και µεταξύ τµηµάτων της µειονότητας και της Ελληνικής κυβέρνησης ως προς τον τρόπο επιλογής των µουφτήδων. Σύµφωνα µε την υφιστάµενη νοµοθεσία, η κυβέρνηση διορίζει δύο µουφτήδες και έναν βοηθό µουφτή, που είναι όλοι κάτοικοι Θράκης. Η κυβέρνηση

7 7 προτάσσει το επιχείρηµα ότι πρέπει να διορίζει τους µουφτήδες, όπως είθισται και στις µουσουλµανικές χώρες, διότι, εκτός από θρησκευτικά καθήκοντα, έχουν και δικαστικές αρµοδιότητες ως προς την εφαρµογή του Μουσουλµανικού θρησκευτικού δικαίου, για τις οποίες µισθοδοτούνται από το κράτος. Η κυβέρνηση έχει διαβουλεύσεις µε µία επιτροπή Mουσουλµάνων επιφανών πολιτών, η οποία προτείνει υποψήφιους µουφτήδες 10ετούς θητείας. Μέλη της Μουσουλµανικής Κοινότητας εξέφρασαν αντίθεση ως προς το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν ήταν νοµικά υποχρεωµένη να ακολουθήσει τις συστάσεις της επιτροπής ως προς την επιλογή των µουφτήδων. Επιπλέον, αν και ορισµένοι Μουσουλµάνοι αποδέχονται τη δικαιοδοσία των δύο διορισµένων από την κυβέρνηση µουφτήδων, άλλοι Μουσουλµάνοι έχουν «εκλέξει» δύο µουφτήδες µε το επιχείρηµα ότι η κυβέρνηση µιάς µη-μουσουλµανικής χώρας δεν µπορεί να διορίζει µουφτήδες. εν υπάρχει καθιερωµένη διαδικασία ή πρακτική για την εκλογή του µουφτή, και η κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει τους «εκλεγµένους» µουφτήδες. Μια µερίδα της Μουσουλµανικής µειονότητας εξακολούθησε να πιέζει την κυβέρνηση να επιτρέψει την απευθείας εκλογή των µουφτήδων. Τον Μάιο του 2006, ο διορισµένος µουφτής της Κοµοτηνής εξέφρασε την άποψη ότι «ουδέποτε στην ιστορία του Ισλµάµ υπήρξε εκλεγµένος µουφτής». Η κυβέρνηση αναγνωρίζει τη Σαρία (το Μουσουλµανικό θρησκευτικό δίκαιο) ως το δίκαιο που διέπει οικογενειακά και αστικά θέµατα της Μουσουλµανικής µειονότητας στη Θράκη. Το Πρωτοδικεία της Θράκης επικυρώνουν κατά σύστηµα τις αποφάσεις των µουφτήδων οι οποίοι έχουν δικαστική εξουσία σε αστικά και οικογενειακά ζητήµατα. Η Εθνική Επιτροπή για τα Αθρώπινα ικαιώµατα αυτόνοµο σώµα που αποτελεί συµβουλευτικό όργανο της κυβέρνησης για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωµάτων έχει εκφράσει την άποψη ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να περιορίσει τις εξουσίες των µουφτήδων στα θρησκευτικά τους καθήκοντα, και θα πρέπει να πάψει να αναγνωρίζει την Σαρία ως το δίκαιο που διέπει τους Μουσουλµάνους, γιατί αυτό το δίκαιο µπορεί να περιορίζει τα αστικά δικαιώµατα των Μουσουλµάνων Ελλήνων πολιτών. Εγιναν προαποφασισµένοι από την οικογένεια γάµοι µεταξύ ανηλίκων Μουσουλµάνων και Ρόµα, αν και το ελληνικό αστικό δίκαιο απαγορεύει τον γάµο σε άτοµα κάτω των 18 ετών. Γονέας, όµως, ή νόµιµος κηδεµόνας µπορεί να υποβάλει αίτηση στο Πρωτοδικείο για να πάρει δικαστική άδεια γάµου για ανήλικο σε «εξαιρετικές περιπτώσεις», όπως είναι η εγκυµοσύνη. Το Νοέµβριο του 2005, ο διορισµένος µουφτής της Κοµοτηνής έδωσε οδηγίες στους ιµάµηδες της δικαιοδοσίας του να µην κάνουν γάµους µεταξύ ανηλίκων. Το Νοέµβριο του 2005, ο µουφτής δεν έδωσε άδεια σε δύο ανήλικους (σε 12χρονο κορίτσι και 14χρονο αγόρι) να παντρευτούν. Τον Ιανουάριο του 2006 συνεβούλευσε τους κηδεµόνες ενός 13χρονου κοριτσιού, που επέµενε να παντρευτεί παρά την απαγόρευση, να προσφύγουν στο Πρωτοδικείο. Το δικαστήριο της χορήγησε άδεια γάµου. Η αντιπαράθεση µεταξύ της Μουσουλµανικής κοινότητας και της κυβέρνησης ως προς την διαχείριση και αυτοδιοίκηση των «βακουφίων», συνεχίστηκε και αυτό το χρόνο, ιδιαίτερα σε σχέση µε τον διορισµό από την κυβέρνηση των µελών των διαχειριστικών επιτροπών που διοικούν τα βακούφια, και τον βαθµό και τον τύπο διοικητικού ελέγχου, ο οποίος πριν το 1960 ασκείτο από την Μουσουλµανική κοινότητα. Σε απάντηση στις ενστάσεις µερικών Μουσουλµάνων ότι ο διορισµός των µελών των διαχειριστικών επιτροπών αποδυναµώνει την οικονοµική αυτονοµία των βακουφίων και παραβιάζει τους όρους της Συµφωνίας της Λωζάνης, ένα Προεδρικό ιάταγµα του 1996 έθεσε τα βακούφια υπό τη διοίκηση µιας προσωρινής επιτροπής για τρία χρόνια,

8 8 µέχρι να επιλυθεί οριστικά το υφισταµένο πρόβληµα. Η θητεία της προσωρινής επιτροπής ανανεώνεται κάθε δύο χρόνια µε προεδρικό διάταγµα. Στο παρελθόν, Μουσουλµάνοι ακτιβιστές εξέφρασαν διαµαρτυρίες για το γεγονός ότι ότι η κυβέρνηση επιβάλλει τακτικά φόρους στα βακούφια, παρ όλο το γεγονός ότι θεωρητικά αποτελούν ιδρύµατα εξαιρούµενα της φορολογίας.. Σύµφωνα µε το εθνικό κτηµατολόγιο που τέθηκε σε πλήρη εφαρµογή στη χώρα το 1999, τα βακούφια, όπως και όλοι οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας υποχρεούνται να µεταγράψουν σε µητρώο κρατικής αρχής την ακίνητη περιουσία τους. Ο νόµος επιτρέπει στην κυβέρνηση να προβεί σε κατάσχεση οιασδήποτε περιουσίας, την οποία οι ιδιοκτήτες δεν µπορούν να αποδείξουν ότι κατέχουν µε τίτλους ιδιοκτησίας. Τα βακούφια ιδρύθηκαν το Οµως, λόγω της καταστροφής των αρχείων κατά την διάρκεια των δύο παγκοσµίων πολέµων, τα βακούφια δεν είναι σε θέση να τεκµηριώσουν την ιδιοκτησία µεγάλου µέρους της περιουσίας τους. Επειδή δεν έχουν µεταγράψει την περιουσία τους, δε µπορούν να πληρώσουν τους επιβληθέντες φόρους. Η κυβέρνηση δεν έχει αξιώσει ούτε την είσπραξη των φόρων ούτε την µεταγραφή της περιουσίας µέχρι και την λήξη της περιόδου που καλύπτει η παρούσα έκθεση. Μέλη δογµάτων που διατηρούν ιεραποστολικές αποστολές ανέφεραν ότι αντιµετωπίζουν δυσκολίες µε την µορφή παρενοχλήσης και προσαγωγής σε αστυνοµικά τµήµατα, εξαιτίας του νόµου που απαγορεύει τον προσηλυτισµό, αλλά σηµειώναν ότι επήλθε βελτίωση στον τοµέα αυτό κατά την περίοδο που καλύπτει η παρούσα έκθεση, γιατί οι αστυνοµικοί είχαν καλλίτερη και περισσότερη εκπαίδευση και οδηγίες. Εκπρόσωποι δογµάτων µε ιεραποστολικές αποστολές εξέφρασαν ανησυχία επειδή η νοµοθεσία περί απαγόρευσης του προσηλυτισµού συνεχίζει να είναι σε ισχύ, αν και η συγκεκριµένη νοµοθεσία δεν αποτελεί σοβαρό εµπόδιο στις δραστηριότητές τους. Ο νόµος για εναλλακτικές µορφές υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για τους αντιρρησίες συνείδησης για θρησκευτικούς και ιδεολογικούς λόγους τέθηκε σε ισχύ το 1998 και τροποποιήθηκε το 2004, ενώ το 2001 η κυβέρνηση πρόσθεσε διάταξη σχετικά µε τους αντιρρησίες συνείδησης στο Σύνταγµα της χώρας. Ο νόµος προβλέπει ότι οι αντιρρησίες συνείδησης µπορούν να υπηρετούν εναλλακτική θητεία σε κρατικά νοσοκοµεία, υπηρεσίες της τοπικής αυτοδιοίκησης και δηµόσιες υπηρεσίες για διάστηµα διπλάσιο της διάρκειας της κανονικής υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας και µειωµένο κατά ένα µήνα, συνήθως 23 µήνες. Οµάδες αντιρρησιών συνείδησης και η ιεθνής Αµνηστεία χαρακτηρίσαν γενικώς τη νοµοθεσία ως ένα θετικό βήµα, αλλά θεωρούν ότι η µεγαλύτερη διάρκειά της υπέχει θέση τιµωρίας. Ανέφεραν επίσης ότι η άνιση διαχείρηση του συστήµατος πολιτικής θητείας σε µερικές περιπτώσεις είχε ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία άσχηµων συνθηκών εργασίας, και εξέφρασαν την άποψη ότι ότι θα ήταν προτιµότερο να τεθεί η πολιτική εναλλακτική θητεία υπό τη διοίκηση ενός πολιτικού φορέα, και όχι υπό το Υπουργείο Αµύνης. Οι γονείς µε τρία ή περισσότερα παιδιά απαλλάσονται από τη στρατιωτική θητεία. Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία για «επαναπατριζόµενους» Έλληνες, όσους δηλαδή παλινόστησαν από το τέως ανατολικό µπλοκ και είναι ελληνικής καταγωγής, είναι τρεις µήνες, ενώ είναι πέντε µήνες για επαναπατριζόµενους αντιρρησίες συνείδησης. Οι επαναπατρισθέντες αντιρρησίες συνείδησης που έχουν στο παρελθόν υπηρετήσει στρατιωτική θητεία στη χώρα προέλευσής τους και αργότερα γίνονται αντιρρησίες συνείδησης, δεν δικαιούνται εναλλακτικής θητείας και κατέφυγαν στα δικαστήρια. Για παράδειγµα, τον Αύγουστο του 2005, στρατιωτικό δικαστήριο στην Χάνθη καταδίκασε τον Μπόρις Σωτηριάδη, Γεωργιανό υπήκοο Ελληνικής καταγωγής, σε τρισήµισυ χρόνια φυλακή γιατί αρνήθηκε να υπηρετήσει στρατιωτική θητεία

9 9 εξαιτίας των θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Ο Σωτηριάδης είχε υπηρετήσει στο Σοβιετικό στρατό πριν γίνει µάρτυρας του Ιεχωβά και µεταναστεύσει στην Ελλάδα. Προβλήµατα υπάρχουν επίσης µε όσους γίνονται αντιρρησίες συνείδησης αφού υπηρετήσουν την θητεία τους και τοποθετηθούν στην στη λίστα έφεδρων στρατεύσιµων. Αυτοί οι αντιρρησίες συνείδησης δεν αναγνωρίζονται ως αντιρρησίες συνείδησης, δεδοµένου ότι δεν υπάρχει νοµική πρόβλεψη που να καλύπτει όσους αλλάζουν θρησκεία µετά την ολοκλήρωση της στρατιωτικής θητείας τους. Αρκετές τέτοιες υποθέσεις εκκρεµούν στο Συµβούλιο της Επικρατείας. Η διδασκαλία της Ορθόδοξης θρησκείας στα δηµόσια σχολεία πρωτοβάθµιας και δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης είναι υποχρεωτική για όλους τους Ορδόδοξους µαθητές. Οι µη-ορθόδοξοι µαθητές εξαιρούνται αυτής της υποχρέωσης. Τα σχολεία, ωστόσο, δεν προσφέρουν εναλλακτική εποπτεία για τα παιδιά που εξαιρούνται από το µάθηµα των θρησκευτικών. Ορισµένες φορές τα παιδιά αυτά παρακολουθούν το µάθηµα διδασκαλίας της Ορθόδοξης πίστης. Μέλη της Μουσουλµανικής κοινότητας στην Αθήνα προωθούν την ιδέα της διδασκαλίας της Ισλαµικής θρησκείας για τα παιδιά τους. Μερικά σχολικά βιβλία συνέχισαν να να περιέχουν αρνητικές αναφορές για την Καθολική θρησκεία, την Εβραϊκή θρησκεία, τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, και την αρχαία πολυθεϊστική ελληνική παράδοση. Η ενδο-ορθόδοξη διαµάχη µεταξύ της Μονής Εσφιγµένου του Αγίου Όρους και του Οικουµενικού Πατριαρχείου που είναι η διοικητική αρχή για την περιοχή σύµφωνα µε το καταστατικό του Αγίου Ορους του 1924, συνεχίστηκε. Η Μονή Εσφιγµένου είναι µοναστήρι Παλαιοηµερολογιτών το οποίο δεν αναγνωρίζει την εξουσία του Πατριαρχείου. Το Μάρτιο του 2005 το Συµβούλιο της Επικρατείας αρνήθηκε να εκδόσει απόφαση για αίτηση έξωσης κατ έφεση που είχε υποβάλει το Οικουµενικό Πατριαρχείο το 2002 κατά του ηγούµενου της Μονής Εσφιγµένου, ισχυριζόµενο ότι δεν είχε δικαιοδοσία µε βάση το Σύνταγµα να εκφέρει άποψη επί της εκκλησιαστικής και διοικητικής δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου στο Αγιο Όρος, αλλά και η Κυβέρνηση δεν εκτέλεσε την απόφαση έξωσης. Εκκρεµούν περίπου 90 παρόµοιες εφέσεις από άλλους µοναχούς της Μονής Εσφιγµένου. Προς το τέλος του 2005, η Αγία Κοινότητα που διοικεί το Άγιο Όρος διόρισε ένα καινούργιο µοναστικό τάγµα στη Μονή Εσφιγµένου, αναγνωρισθέν από το Πατριαρχείο, προκειµένου να αντικαταστήσει το υπάρχον τάγµα. Ακολούθησε µιά ανοιχτή διαµάχη µεταξύ των δύο µοναστικών ταγµάτων τον εκέµβριο. Η Μονή Εσφιγµένου διαµαρτύρεται για περιορισµούς πρόσβασης σε τροφοδοσία και ιατρική περίθαλψη, και θεωρεί ότι αυτοί οι περιορισµοί απειλούν την επιβίωση της Μονής. Η κυβέρνηση και εκκλησιαστικοί εκπρόσωποι ισχυρίστηκαν ότι προτιµούν να επιλυθεί το πρόβληµα χωρίς έξωση. Ο ηγέτης του δόγµατος των Ελλήνων Ρούµι, που διδάσκει τη θεολογία του Πέρση ποιητή του 13 ου αιώνα Ρούµι, ιδρυτή του τάγµατος των Μεβλέβι ή των «Στροβιλιζόµενων ερβίσιδων», καταδικάστηκε την 1 η Ιουλίου, 2005, σε φυλάκιση 25 µηνών µε την κατηγορία συκοφανικής δυσφήµησης σχετικά µε «τον έλεγχο της συνείδησης» των οπαδών του. Η Ορθόδοξη Εκκλησία θεωρεί τους Ελληνες Ρούµι «σέκτα» της οποίας οι αιρετικές διδασκαλίες «απειλούν να διαφθείρούν την θρησκευτική και εθνική ταυτότητα της Ελλάδας». Ελληνικές και διεθνείς µηκυβερνητικές οργανώσεις αποδοκίµασαν την καταδικαστική απόφαση, και ο ηγέτης των Ελλήνων Ρούµι αθωώθηκε στο Εφετείο τον Μάρτιο του 2006.

10 10 εν υπήρξαν αναφορές για φυλάκιση για θρησκευτικούς λόγους,εκτός από τα προβλήµατα προσωρινής κράτησης σε αστυνοµικά τήµατα που αντιµετώπισαν οι Μορµόνοι. Παραβιάσεις Θρησκευτικής Ελευθερίας Οι περισσότεροι µη-ορθόδοξοι εκκλησιαστικοί ηγέτες ανέφεραν ότι οι πιστοί τους (µηιεραπόστολοι) δεν αντιµετωπίζουν θρησκευτικές διακρίσεις. Η Αστυνοµία, όµως, υποβάλλει τακτικά σε κράτηση στα αστυνοµικά τµήµατα Μορµόνους ιεραπόστολους (κυρίως πολίτες χωρών εκτός ΕΕ που βρίσκονται στη µακρόχρονη διαδικασία απόκτησης άδειας παραµονής), κατά µέσο όρο µια φορά κάθε τρεις µήνες, συνήθως κατόπιν παραπόνων ότι επιδίδονται σε προσηλυτισµό. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτά οι ιεραπόστολοι κρατούνται για αρκετές ώρες σε αστυνοµικά τµήµατα και κατόπιν αφήνονται ελεύθεροι χωρίς να υποβληθούν µηνύσεις εναντίον τους. Μορµόνοι και Μάρτυρες του Ιεχωβά αναφέρουν ότι η σχέση τους µε την αστυνοµία έχει βελτιωθεί κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση αυτή λόγω της αυξηµένης εκπαίδευσης και οδηγιών που έλαβαν οι αστυνοµικοί. υο Μάρτυρες του Ιεχωβά δικάστηκαν µε κατηγορίες προσηλυτισµού και απαλλάχθηκαν το Αναγκαστική Αλλαγή Θρησκευτικής Πίστης εν υπήρξαν καταγγελίες περιστατικών αναγκαστικής αλλαγής θρησκείας, περιλαµβανοµένων Αµερικανών ανήλικων πολιτών που είχαν απαχθεί ή παράνοµα αποµακρυνθεί από τις Ηνωµένες Πολιτείες, ή καταγγελίες άρνησης να επιτραπεί η επιστροφή τέτοιων πολιτών στις ΗΠΑ. Αντισηµιτισµός εν υπήρξαν αναφορές για αντισηµιτικά άρθρα ή γελοιγραφίες στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης, αντίθετα µε προηγούµενα έτη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενάντια στο Ρατσισµό και τη Μισαλλοδοξία (ECRI), το Κέντρο Βίζενταλ, η Συµµαχία κατά της υσφήµησης, και το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συµφωνιών του Ελσίνκι είχαν ασκήσει κριτική στον ελληνικό τύπο για αντισηµιτικά άρθρα και γελοιογραφίες αρκετές φορές µέσα στο εν υπήρξαν αναφορές για βανδαλισµούς Εβραϊκών µνηµείων ή κοιµητηρίων κατά τη διάρκεια της περιόδου που καλύπτεται από την έκθεση αυτή, που αποτελούσαν πρόβληµα σε προηγούµενα έτη. Η αστυνοµία δεν µπόρεσε να βρει τους δράστες βεβήλωσης εβραϊκών µνηµείων και αναµνηστικών πλακών στη ράµα και την Κοµοτηνή το Αντισηµιτικά γκράφιτι έκαναν την εµφάνισή τους σε αρκετά σηµεία τών εθνικών οδών µε τη µεγαλύτερη κυκλοφορία στην Ελλάδα, Αθηνών-Κορίνθου και Αθηνών-Τρίπολης το 2005 και Υπήρξαν αναφορές ότι εµφανίστηκαν αντισηµιτικά συνθήµατα κοντά στο συγκρότηµα ικαστηρίων στην Αθήνα τον Νοέµβριο του 2005, καιστην Κεφαλονιά το Σεπτέµβριο του Το Κέντρο Βίζενταλ και µια εγχώριεςα ΜΚΟ διµαρτυρήθηκαν για τα αντισηµιτικά γκραφίτι σε δρόµους και δηµόσια κτίρια της χώρας. Η εξτρεµιστική ακροδεξιά οργάνωση «Χρυσή Αυγή» αποτυπώνει τακτικά αντισηµιτικά γκραφίτι σε γέφυρες και άλλα κτίσµατα. Το Φεβρουάριο του 2006, η εισαγγελική αρχή κατέθεσε µήνυση εναντίον της «Χρυσής Αυγής» για την καταστροφή της όψης δηµόσιας περιουσίας και την αναγραφή αντισηµιτικών γκραφίτι τα τελευταία χρόνια βάσει καταγγελιών Ελληνικής ΜΚΟ, του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συµφωνιών του Ελσίνκι. Το Κεντρικό Ισραηλικό Συµβούλιο

11 11 Ελλάδος και το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συµφωνιών του Ελσίνκι υπέβαλαν καταθέσεις. Η προκαταρκτική εξέταση έχει ξεκινήσει. Τον Απρίλιο του 2006, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συµβούλιο Ελλάδος συνέχισε να διαµαρτύρεται κατά της Πασχαλινής παράδοσης της καύσης ενός οµοιώµατος του Ιούδα σε φυσικό µέγεθος, που αναφέρεται ενίοτε ως «κάψιµο του Εβραίου,» εθιµό το οποίο πιστεύει το ΚΙΣ ότι διαιωνίζει το µίσος και το φανατισµό εναντίον των Εβραίων. Ένας µητροπολίτης ορθόδοξης εκκλησίας, µια Ελληνική ΜΚΟ, και το Κέντρο Βίζενταλ υπέβαλαν επίσηµη γραπτή διαµαρτυρία για το έθιµο αυτό. Η Εβραϊκή Κοινότητα διαµαρτυρήθηκε επίσης κατά των αντισηµιτικών χωρίων της λειτουργίας της Μεγάλης Εβδοµάδας. Η Εβραϊκή Κοινότητα ανέφερε ότι βρίσκεται σε διάλογο µε την Ορθόδοξη Εκκλησία σχετικά µε την αφαίρεση αυτών των χωρίων. Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενάντια στο Ρατσισµό και τη Μισαλλοδοξία του Ιουνίου 2004 συνέστησε στις ελληνικές αρχές να παρακολουθούν στενά την κατάσταση σχετικά µε τις αντισηµιτικές πράξεις και δηλώσεις, και να λάβουν όλα τα απαραίτητα µέτρα για την ενηµέρωση του κοινού και την τιµωρία των δραστών, ώστε να τεθεί τέλος σε αυτές τις πράξεις. Η έκθεση τονίζει ότι µερικές φορές η ελληνική κοινή γνώµη αντικατοπρτίζει τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα εναντίον των Εβραϊκών Κοινοτήτων της Ελλάδας που εκφράζονται από µέσα ενηµέρωσης και επιφανείς προσωπικότητες. Η έκθεση προσθέτει ότι ενώ σε ορισµένες περιπτώσεις οι δικαστικές αρχές έχουν λάβει µέτρα για την αντιµετώπιση αντισηµιτικών δηλώσεων και πράξεων, σε άλλες περιπτώσεις οι προβλέψεις του ποινικού κώδικα κατά της εκφράσης µίσους δεν έχουν εφαρµοσθεί. εν υπήρξε πρόοδος στις διαπραγµατεύσεις µεταξύ της Εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης και της κυβέρνησης για την ανεύρεση αποδεκτής αποζηµίωσης για το κοιµητήριο της κοινότητας, το οποίο απαλλοτριώθηκε χωρίς αποζηµίωση µετά την καταστροφή του κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώµατος το Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο, ένα δηµόσιο ίδρυµα, οικοδοµήθηκε στο χώρο του δηµευθέντος νεκροταφείου. Η κυβέρνηση συν-διοργάνωσε εκδηλώσεις µνήµης στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τον Ιανουάριο του 2006 την Ηµέρα Μνήµης του Ολοκαυτώµατος. ύο εβδοµάδες µετά ακολούθησε η επίσκεψη του Ισραηλινού Προέδρου Μόσε Κατσάφ, η πρώτη επίσηµη επίσκεψη αρχηγού κράτους του Ισραήλ στην Ελλάδα. Το Υπουργείο Παιδείας διένηµε έντυπο υλικό στα σχολεία σχετικά µε την ιστορία του Ολοκαυτώµατος για να αναγνωσθεί σε όλα τα σχολεία την Ηµέρα Μνήµης του Ολοκαυτώµατος, και έγιναν εκπαιδευτικά σεµινάρια για εκπαιδευτικούς σχετικά µε το Ολοκαύτωµα το Το 2005 η χώρα έγινε πλήρες µέλος της Ειδικής Επιτροπής ιεθνούς Συνεργασίας για την Εκπαίδευση για το Ολοκαύτωµα. Βελτιώσεις και Θετικές Εξελίξεις σχετικά µε τις Θρησκευτικές Ελευθερίες Την 1 η Μαρτίου 2006 η κυβέρνηση πέρασε ένα νόµο που επιτρέπει την αποτέφρωση νεκρών. Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία απαγορεύει την αποτέφρωση των πιστών της (το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού), και δεν έχουν δηµιουργηθεί εγκαταστάσεις αποτέφρωσης στη χώρα κατά την περίοδο που καλύπτει η έκθεση αυτή. Οι σοροί όσων επιθυµούν να αποτεφρωθούν πρέπει να αποστέλλονται µε σηµαντικό κόστος σε χώρες όπου γίνεται καύση νεκρών. Οι βουδιστές ισχυρίζονται ότι η έλλειψη δυνατότητας αποτέφρωσης παραβιάζει τα θρησκευτικά τους δικαιώµατα.

12 12 Τον Ιούνιο του 2006 ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο τροπολογία προϋπάρχοντος νόµου, η οποία καταργεί την πρακτική σύµφωνα µε την οποία το υπουργείο ζητούσε την γνώµη του τοπικού µητροπολίτη της Ελληνο-ορθόδοξης εκκλησίας προκειµένου να δώσει άδεια ευκτηρίου οίκου σε µη ορθόδοξες θρησκείες. Μη-ορθόδοξες θρησκείες είχαν αποδοκιµάσει έντονα αυτή την πρακτική. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Κοινωνικές Παραβιάσεις και ιακρίσεις Η θρησκευτική ταυτότητα είναι πολύ στενά συνδεδεµένη µε την εθνοτική προέλευση. Πολλοί αποδίδουν τη διατήρηση της εθνικής ταυτότητας στη στάση της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας κατά τη διάρκεια των 400 χρόνων Οθωµανικής κατοχής και της µετέπειτα περιόδου της δηµιουργίας του Ελληνικού κράτους. Η Εκκλησία ασκεί σηµαντική κοινωνική, πολιτική, και οικονοµική επιρροή και έχει στην ιδιοκτησία της σηµαντική, αλλά ακαθόριστου µεγέθους, ακίνητη περιουσία. Πολλοί Έλληνες θεωρούν ότι ένας Έλληνας είναι και απαραίτητα και Χριστιανός Οθόδοξος. Μερικοί µη-ορθόδοξοι πολίτες εξέφρασαν παράπονα ότι αντιµετωπίζονται µε καχυποψία ή τους λέγεται ότι δεν είναι πραγµατικοί Έλληνες όταν αποκαλύπτουν τη θρησκευτική τους ταυτότητα. Μέλη µειονοτικών θρησκευτικών δογµάτων ανέφεραν περιστατικά κοινωνικών διακρίσεων, όπως ότι τοπικοί Ορθόδοξοι µητροπολίτες προειδοποιούν τους πιστούς της περιφέρειάς τους να µην επισκέπτονται κληρικούς ή µέλη µεινοτικών θρησκευτικών κοινοτήτων, και ζητούν από την αστυνοµία να συλλαµβάνει ιεραπόστολους για προσηλυτισµό. Παρ όλα ταύτα, µε εξαίρεση τον αυξανόµενο Μουσουλµανικό πληθυσµό, τα περισσότερα µέλη µειονοτικών θρησκευτικών οµάδων θεωρούν ότι είναι ικανοποιητικά ενσωµατωµένα στην κοινωνία. εν υπάρχει συχνή επίσηµα οργανωµένη συνεργασία µεταξύ των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων. Ορισµένες µη Ορθόδοξες θρησκευτικές κοινότητες αντιµετωπίζουν δυσκολίες στην επικοινωνία τους µε λειτουργούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας, και ισχυρίζονται ότι η στάση της Ορθόδοξης Εκκλησίας προς τα θρησκεύµατά τους έχει συντελέσει στην άνοδο της έλλειψης κοινωνικής ανοχής προς τα θρησκεύµατα αυτά. Η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει εκδώσει κατάλογο µε θρησκευτικές οµάδες, ο οποίος περιλαµβάνει τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, ευαγγελικούς Προτεστάντες, Σαϊεντολόγους, Μορµόνους, Μπαχάι και άλλους, τους οποίους θεωρεί ιερόσυλους. Λειτουργοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας αναγνωρίζουν ότι αρνούνται να κάνουν διάλογο µε θρησκευτικές οµάδες που θεωρούν βλαβερές για τους Ορθόδοξους πιστούς. Λειτουργοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας δηλώνουν ότι αρνούνται να µπούν σε διάλογο µε θρησκευτικές οµάδες τις οποίες θεωρούν επιβλαβείς για τους ορθόδοξους πιστούς, και συστήνουν στους Έλληνες Ορθόδοξους να αποφεύγουν τις επαφές µε µέλη αυτών των θρησκευµάτων. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Κυβερνητική Πολιτική των ΗΠΑ Η αµερικανική κυβέρνηση συζητά θέµατα θρησκευτικής ελευθερίας µε την ελληνική κυβέρνηση στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής της να προωθεί τα ανθρώπινα δικαιώµατα. Αξιωµατούχοι της Πρεσβείας έχουν συναντήσεις µε αξιωµατούχους των Υπουργείων Εξωτερικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων αρµόδιους σε θρησκευτικά θέµατα. Ο Πρέσβης και άλλοι εκπρόσωποι της Πρεσβείας είχαν συζητήσεις σχετικά µε τις θρησκευτικές ελευθερίες µε ανώτερους κυβερνητικούς αξιωµατούχους και θρησκευτικούς ηγέτες. Η Αµερικανική Πρεσβεία επίσης συζητά

13 13 συχνά θέµατα που άπτονται των θρησκευτικών ελευθεριών µε άλλους κυβερνητικούς αξιωµατούχους όπως ηµάρχους, περιφερειακές αρχές, και µέλη του Κοινοβουλίου. Αξιωµατούχοι της Πρεσβείας και του Γενικού Προξενείου της Θεσσαλονίκης έχουν τακτικές συναντήσεις µε εκπροσώπους διάφορων θρησκευτικών οµάδων, και τους προσκαλούν σε εκδηλώσεις της Πρεσβείας. Ο Πρέσβης παρέστη σε εκδηλώσεις για το Ολοκαύτωµα στην Αθήνα και ο Γενικός Πρόξενος τον εκπροσώπησε σε αντίστοιχες εκδηλώσει στη Θεσσαλονίκη. Τόσο αυτός όσο και άλλοι αξιωµατούχοι της Πρεσβείας συµµετείχαν µαζί µε το Υπουργείο Παιδείας και το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδας στο εκπαιδευτικό σεµινάριο για δασκάλους και καθηγητές µε θέµα τη διδασκαλία του Ολοκαυτώµατος, το 2004 και Αξιωµατούχοι της Πρεσβείας συνέχισαν να παρακολουθούν τις εξελίξεις στο θέµα της αποζηµίωσης για τις περιουσίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Το προξενικό τµήµα παρακολουθεί στενά θέµατα που έχουν σχέση µε την έκδοση βίζας σε θρησκευτικούς λειτουργούς καθώς και θέµατα σχετικά µε τον φόρο περιουσίας θρησκευτικών οµάδων. Η Αµερικανική Πρεσβεία και το Προξενείο προωθούν και στηρίζουν πρωτοβουλίες σχετικές µε τις θρησκευτικές ελευθερίες. Η Πρεσβεία και το Γενικό Προξενείο προωθούν τις επισκέψεις Μουσουλµάνων τοπικών ηγετών στις ΗΠΑ και τη γνωριµία τους µε αντίστοιχους φορείς στην Αµερική µέσω του προγράµµατος ιεθνών Επισκεπτών. Ο Πρέσβης και αξιωµατούχοι της Πρεσβείας συχνά επισκέπτονται τοποθεσίες θρησκευτικού ενδιαφέροντος σε όλη τη χώρα, και έχουν συναντήσεις µε εκπροσώπους όλων των θρησκειών µε σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών και την παροχή βοήθειας.