1. Εισαγωγή 2 2. Διαπιστεύσεις: Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. - Πιστοποίηση ΕΛΟΤ EN ISO 9001: Σκοπός του Προγράμματος 2 4. Κατηγορίες Υποψηφίων που

Transcript

1

2 1. Εισαγωγή 2 2. Διαπιστεύσεις: Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. - Πιστοποίηση ΕΛΟΤ EN ISO 9001: Σκοπός του Προγράμματος 2 4. Κατηγορίες Υποψηφίων που Γίνονται Δεκτοί στο Πρόγραμμα - Τρόπος Ένταξης 3 5. Το Πιστοποιητικό ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ 3 6. Χρονική Διάρκεια και Κόστος Φοίτησης 4 7. Προαπαιτούμενα 4 8. Δομή και Τρόπος Παρουσίασης Μαθημάτων 4 9. Τρόπος Διεξαγωγής του Προγράμματος Επιστημονικό Γραφείο Υποστήριξης (Help Desk) Τρόπος Εξέτασης και Βαθμολόγησης Λοιπές Υποχρεώσεις Εκπαιδευόμενων - Προ ποθέσεις Χορήγησης Πιστοποιητικού Συγγραφείς του Εκπαιδευτικού Υλικού Ο Ακαδημα κός Υπεύθυνος Πως Διαμορφώνεται η Ύλη του Προγράμματος Υπόδειγμα Χορηγούμενου Πιστοποιητικού 11

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σας καλωσορίζει στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στο εκπαιδευτικό αντικείμενο Ψυχική Αναστολή και Υπερκινητικότητα: Ψυχοδυναμική Προσέγγιση. Η ανάγκη συνεχούς επιμόρφωσης και πιστοποίησης επαγγελματικών δεξιοτήτων οδήγησε το Κ.Ε.Κ. του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο σχεδιασμό των πρωτοποριακών αυτών Προγραμμάτων Κατάρτισης, με γνώμονα τη διασύνδεση της θεωρητικής με την πρακτική γνώση, αναπτύσσοντας κυρίως, την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Η ανάπτυξη των προγραμμάτων στηρίχτηκε κυρίως: στην εμπειρία του Ε.Κ.Π.Α. από πιλοτικά προγράμματα, τα οποία αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη δημιουργία των Προγραμμάτων εξ Αποστάσεως Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης, στη γνώση των καθηγητών του, αλλά και καθηγητών άλλων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στην πρακτική εμπειρία ειδικευμένων επιστημόνων διεθνούς κύρους, στην άρτια και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή του Ιδρύματος. Στη συνέχεια, σας παρουσιάζουμε αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών για το εκπαιδευτικό αντικείμενο Ψυχική Αναστολή και Υπερκινητικότητα: Ψυχοδυναμική Προσέγγιση, τις προ ποθέσεις συμμετοχής σας σε αυτό, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες που πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμες, για να έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα του προγράμματος. 2. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. - ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. Το ΚΕΚ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι πιστοποιημένο (Κ.Π ) από τον επίσημο εθνικό φορέα για την ανάπτυξη, εφαρμογή και παρακολούθηση του Εθνικού Συστήματος Πιστοποίησης της Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης στην Ελλάδα (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.), από τον Οκτώβριο του Σε συνέχεια της πρώτης απόφασης πιστοποίησης, και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες σχετικά με την εφαρμογή του Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, το ΚΕΚ λαμβάνει σε ετήσια βάση, Βεβαίωση Ανανέωσης Πιστοποίησης. Πιστοποίηση ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-learning) του ΚΕΚ του ΕΚΠΑ, από τον Ιούλιο του 2008, και μετά από σχετική αξιολόγησή του από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛ.Ο.Τ.), διαθέτει Πιστοποίηση Διαχείρισης Συστήματος Ποιότητας, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση τεκμηριώνει με αντικειμενικό τρόπο την ικανότητα του Οργανισμού να παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα με συνέπεια, διασφαλίζοντας συγχρόνως, την ικανοποίηση των απαιτήσεων του καταρτιζόμενου. Παράλληλα, η εφαρμογή του συστήματος, μεριμνά για την τήρηση επιμέρους διεργασιών που εξασφαλίζουν τη διαρκή βελτίωσή του, καθώς και τη συμμόρφωσή του σύμφωνα με τις απαιτήσεις του τελικού αποδέκτη των παρεχομένων υπηρεσιών εκπαίδευσης. 3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Το εν λόγω εκπαιδευτικό αντικείμενο, απευθύνεται σε επαγγελματίες (ψυχολόγους, ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς) που έρχονται σε επαφή με παιδιά και εφήβους που παρουσιάζουν συμπτώματα 2

4 Υπερκινητικότητας, Μαθησιακών Διαταραχών και Διαταραχών Συμπεριφοράς, καθώς και σε μη ειδικούς που έρχονται σε επαφή με παιδιά και νεαρά άτομα και ενδιαφέρονται για τα ζητήματα που άπτονται της ομαλής ανάπτυξης και εξέλιξής τους όπως οι γονείς. Κατά την εξέλιξη του προγράμματος εξετάζονται οι καταστάσεις της Υπερκινητικότητας, της Ψυχικής Αναστολής, των Διαταραχών Συμπεριφοράς και της επιθετικότητας των παιδιών και των εφήβων, μέσα από το πρίσμα των Ψυχοδυναμικών - Ψυχαναλυτικών Θεωριών, όπως αυτές διαμορφώνονται σε θεωρητικό αλλά και σε κλινικό επίπεδο και δίνεται έμφαση στην συμπτωματολογία, την ερμηνεία του εκάστοτε συμπτώματος αλλά και στην πρακτική αντιμετώπιση των καταστάσεων αυτών από τους επαγγελματίες και τους γονείς. Βασικός σκοπός του εκπαιδευτικού αντικειμένου είναι η εξοικείωση με την κλινική εικόνα αλλά και τον ψυχισμό του Υπερκινητικού και του Ψυχικώς Ανεσταλμένου παιδιού και εφήβου, η ανάπτυξη της προβληματικής γύρω από τους σύγχρονους διαθέσιμους τρόπους αντιμετώπισης των σχετικών διαταραχών και η γνωριμία με βασικές Ψυχαναλυτικές έννοιες που αποσκοπούν στην ερμηνεία και στην πρακτική αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών. Ακόμη, τα ζητήματα της Ψυχικής Αναστολής και της Υπερκινητικότητας, αντιμετωπίζονται μέσα από το ψυχοθεραπευτικό πρίσμα κι όχι μόνο υπό το πρίσμα της Βιολογίας και της Φαρμακολογίας όπως συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια, σε μια προσπάθεια να αναδειχτούν νέα, πιο αποτελεσματικά σχήματα υποστήριξης και θεραπείας των παιδιών και των εφήβων με τα συγκεκριμένα προβλήματα. 4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΡΟΠΟΣ ΈΝΤΑΞΗΣ Η έναρξη του Προγράμματος γίνεται με δημόσια αναγγελία (τόσο στον Τύπο, όσο και στο Διαδίκτυο), όπου καθορίζονται οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ένταξη του ενδιαφερόμενου στο Πρόγραμμα. Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλλουν: απόφοιτοι ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή στο αντικείμενο εργασιακή εμπειρία Λόγω του περιορισμένου αριθμού των θέσεων συμμετοχής, θα τηρηθούν αυστηρά τα παρακάτω κριτήρια επιλογής υποψηφίων. Κριτήρια Επιλογής Υποψηφίων Βαθμός πτυχίου ή Απολυτηρίου Λυκείου Επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας Επιπρόσθετές γνώσεις και ικανότητες (γνώσεις Η/Υ, συμμετοχή σε σεμινάρια, εργασιακή εμπειρία) Η αίτηση συμμετοχής υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω της ιστοσελίδας Η αποδοχή ή η απόρριψή της αίτησης συμμετοχής ανακοινώνεται στον υποψήφιο εκπαιδευόμενο ατομικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. 5. ΤΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ Η επιτυχής ολοκλήρωση των τριών (3) μαθημάτων που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, οδηγεί στη χορήγηση Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης στο γνωστικό αντικείμενο «Ψυχική Αναστολή και Υπερκινητικότητα: Ψυχοδυναμική Προσέγγιση». Παρακάτω, παρουσιάζεται αναλυτικά ο τρόπος αξιολόγησης των εκπαιδευομένων. 3

5 6. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ Η χρονική διάρκεια του Προγράμματος είναι τέσσερις (4) μήνες, ενώ ο απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας εκτιμάται στις 94 ώρες. Η οργάνωση της δομής του προγράμματος εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης βασίζεται σε επίπεδο διδακτικών ενοτήτων. Η εκτίμηση του απαιτούμενου χρόνου διδασκαλίας αποσκοπεί στην διευκόλυνση των ενδιαφερομένων αναφορικά με τον υπολογισμό του χρόνου ενασχόλησής τους με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Προκύπτει δε, από τον συνολικό αριθμό των διδακτικών ενοτήτων του εκπαιδευτικού υλικού, επί την αναγωγή των απαιτούμενων ωρών διδασκαλίας του σε ώρες δια ζώσης διάλεξης (ανάλογα με τον γνωστικό όγκο και τον βαθμό δυσκολίας του), ανά διδακτική ενότητα. Τα παραπάνω βασίζονται σε εκτιμώμενα στοιχεία, ενώ, όπως είναι ευνόητο, η τελική εκτίμηση του χρόνου ενασχόλησης του εκπαιδευομένου, υπόκειται σε υποκειμενικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα το προηγούμενο γνωστικό του επίπεδο και η προσωπική ικανότητα αφομοίωσης γνώσεων. Το συνολικό κόστος φοίτησης είναι 700 ευρώ. Τα δίδακτρα καταβάλλονται σε τραπεζικό λογαριασμό και εκδίδεται απόδειξη είσπραξης στα στοιχεία του μετέχοντα. 7. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Τα προαπαιτούμενα για την παρακολούθηση του Προγράμματος από τους εκπαιδευόμενους είναι: Πρόσβαση στο Διαδίκτυο Κατοχή προσωπικού Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών 8. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Το περιεχόμενο του κάθε μαθήματος που βρίσκεται στο Διαδίκτυο αφορά στα κύρια σημεία της θεωρίας και είναι εμπλουτισμένο κυρίως με τα εξής: παραδείγματα λυμένες ασκήσεις ασκήσεις αυτοαξιολόγησης μελέτες περιπτώσεων πάνω σε πραγματικά δεδομένα πρόσθετη βιβλιογραφία Μέσω του συγκεκριμένου τρόπου παρουσίασης των μαθημάτων επιτυγχάνεται η εμπέδωση της θεωρίας με έναν πιο εποικοδομητικό τρόπο απ ότι σε ένα παραδοσιακού τύπου έντυπο. Παράλληλα, η δομή των μαθημάτων είναι διαμορφωμένη, έτσι ώστε το εκπαιδευτικό υλικό να: καθοδηγεί το σπουδαστή στη μελέτη του, προάγει την αλληλεπίδραση του σπουδαστή με το μαθησιακό υλικό, επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες, αξιολογεί και ενημερώνει το σπουδαστή για την πρόοδο του, εξειδικεύει τις θεωρητικές γνώσεις με τη χρήση πρακτικών εφαρμογών. 4

6 9. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η διδασκαλία στα προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης του ΚΕΚ διεξάγεται μέσω του διαδικτύου, προσφέροντας στον εκπαιδευόμενο «αυτονομία», δηλαδή δυνατότητα μελέτης ανεξαρτήτως περιοριστικών παραγόντων, όπως η υποχρέωση της φυσικής του παρουσίας σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος διατίθεται σταδιακά, ανά διδακτική ενότητα, μέσω ειδικά διαμορφωμένων ηλεκτρονικών τάξεων. Κατά την εξέλιξη κάθε μαθήματος αναρτώνται σε σχετικό link οι απαραίτητες για την ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας ανακοινώσεις, όπως: Το Χρονοδιάγραμμα υποβολής των ασκήσεων το οποίο περιλαμβάνει τις ημερομηνίες διάθεσης των ενοτήτων και τις προθεσμίες υποβολής των αντίστοιχων tests, Ο Οδηγός Μελέτης ανά Διδακτική Ενότητα που στοχεύει στην διευκόλυνση της οργάνωσης της μελέτης του εκπαιδευόμενου, Η Τελική Εργασία η οποία διατίθεται κατά την ολοκλήρωση του μαθήματος (εφόσον το απαιτεί η φύση του μαθήματος) και αφορά το σύνολο της διδακτέας ύλης. Ο εκπαιδευόμενος, αφού ολοκληρώσει τη μελέτη της εκάστοτε διδακτικής ενότητας, καλείται να υποβάλει ηλεκτρονικά, το αντίστοιχο τεστ. Τα τεστ περιλαμβάνουν ερωτήσεις αντιστοίχισης ορθών απαντήσεων, πολλαπλής επιλογής, αληθούς/ψευδούς δήλωσης, ή upload, όπου ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να διατυπώσει και να επισυνάψει την απάντησή του. Παράλληλα, παρέχεται πλήρης εκπαιδευτική υποστήριξη δεδομένου ότι ο εκπαιδευόμενος μπορεί να απευθύνεται ηλεκτρονικά (για το διάστημα που διαρκεί το εκάστοτε μάθημα) στον ορισμένο εκπαιδευτή του, μέσω ενσωματωμένου στην πλατφόρμα ηλεκτρονικού συστήματος επικοινωνίας, για την άμεση επίλυση αποριών σχετιζόμενων με τα μαθήματα και τις ασκήσεις αξιολόγησης. Τέλος, το εκπαιδευτικό υλικό παρέχεται και σε ηλεκτρονική μορφή (e-book), προκειμένου να διευκολυνθούν οι εκπαιδευόμενοι σε περιπτώσεις που προτιμούν την έντυπη έκδοσή του. 10. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ (HELP DESK) Μέσω του ενσωματωμένου στην εκπαιδευτική πλατφόρμα συστήματος επικοινωνίας, ο εκπαιδευόμενος έχει επίσης τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην Διοικητική ή Τεχνική Υποστήριξη του προγράμματος, ανάλογα με τη φύση του ζητήματος που τον απασχολεί. 11. ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Σε κάθε διδακτική ενότητα ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να επιλύει και να υποβάλλει ηλεκτρονικά το αντίστοιχο τεστ, τηρώντας το χρονοδιάγραμμα που έχει δοθεί από τον εκπαιδευτή του. Η βαθμολογία προηγούμενων διδακτικών ενοτήτων ανακοινώνεται στον εκπαιδευόμενο πριν την προθεσμία υποβολής του τεστ της επόμενης ενότητας. Η κλίμακα βαθμολογίας κυμαίνεται από 0 έως 100%. Συνολικά, η βαθμολογία κάθε μαθήματος προκύπτει κατά το 60% από τις ασκήσεις αξιολόγησης και κατά το υπόλοιπο 40% από την τελική εργασία, η οποία εκπονείται στο τέλος του συγκεκριμένου μαθήματος και εφόσον το απαιτεί η φύση αυτού. Η χορήγηση του Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης πραγματοποιείται, όταν ο εκπαιδευόμενος λάβει σε όλα τα μαθήματα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 50%. Σε περίπτωση που η συνολική βαθμολογία ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων δεν ξεπερνά το 50%, ο εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα επανεξέτασης των μαθημάτων αυτών μετά την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας του προγράμματος. Η βαθμολογία 5

7 που θα συγκεντρώσει κατά τη διαδικασία επανεξέτασής του είναι και η οριστική για τα εν λόγω μαθήματα, με την προ πόθεση ότι ξεπερνά εκείνη που συγκέντρωσε κατά την κανονική διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση διατηρείται η αρχική βαθμολογία. 12. ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ - ΠΡΟ ΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Πέρα από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος για τη χορήγηση του Πιστοποιητικού απαιτούνται τα εξής: Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Η διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Εκπαιδευόμενου στοχεύει στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, εξουσιοδοτημένο στέλεχος του ΚΕΚ, επικοινωνεί τηλεφωνικώς με ένα τυχαίο δείγμα εκπαιδευόμενων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές διαδικασίες του προγράμματος, εάν αντιμετώπισαν προβλήματα σε σχέση με το εκπαιδευτικό υλικό, την επικοινωνία με τον ορισμένο εκπαιδευτή τους, καθώς και με τη γενικότερη μαθησιακή διαδικασία. Η τηλεφωνική επικοινωνία διεξάγεται με την ολοκλήρωση του εκάστοτε προγράμματος, ενώ η μέση χρονική διάρκειά της συγκεκριμένης διαδικασίας είναι περίπου 2-3 λεπτά. Σε περίπτωση μη συμμετοχής του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης, εφόσον κληθεί, ή μη ταυτοποίησής του κατά τη διεξαγωγή της, δεν χορηγείται το πιστοποιητικό σπουδών, ακόμα και αν η βαθμολογία που έχει συγκεντρώσει ο εγγεγραμμένος στο πρόγραμμα είναι προβιβάσιμη. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων Η διαδικασία αξιολόγησης των προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου όπου ο μετέχων μπορεί να δει σύντομη περιγραφή των εν λόγω προγραμμάτων, καθώς και να υποβάλλει ηλεκτρονικά τη φόρμα ταξινόμησής τους, με βάση το βαθμό προτίμησης που τους αποδίδει. Στοχεύει δε, στη μελέτη και τον σχεδιασμό ενεργειών, προς την κατεύθυνση της κάλυψης πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Προγράμματος E-learning του ΕΚΠΑ. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Η διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου από τον εκπαιδευόμενο μετά την περάτωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος της εν λόγω διαδικασίας αξιολόγησης είναι αφενός η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διενέργεια της μαθησιακής διαδικασίας και αφορούν την εκπαιδευτική, γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη, και αφετέρου στη μελέτη και το σχεδιασμό ενεργειών προς την κατεύθυνση της διαρκούς αναβάθμισης του Προγράμματος e-learning του ΕΚΠΑ, μέσω της ανάπτυξης νέων εκπαιδευτικών εργαλείων για την αποτελεσματικότερη αφομοίωση των προσφερόμενων γνώσεων, καθώς και στη διασφάλιση της πρακτικής εφαρμογής αυτών, σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. Αποπληρωμή του συνόλου των διδάκτρων Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μην έχει οικονομικής φύσεως εκκρεμότητες. Σε περίπτωση που υπάρχουν 6

8 τέτοιες, το πιστοποιητικό σπουδών διατηρείται στο αρχείο της Γραμματείας, για εύλογο χρονικό διάστημα και μέχρι την κάλυψη της εκκρεμότητας. 13. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Οι συγγραφείς του εκπαιδευτικού υλικού είναι μέλη ΔΕΠ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ή και ειδικοί εμπειρογνώμονες με ιδιαίτερη συγγραφική καταξίωση, οι οποίοι κατέχουν πολύ βασικό ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος. Συγγράφουν τα βασικά κείμενα και αναλαμβάνουν την επιστημονική ευθύνη για την μετατροπή του εκπαιδευτικού υλικού σε e-learning μορφή. 14. Ο ΑΚΑΔΗΜΑ ΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ H Ακαδημα κή Υπεύθυνη του Προγράμματος είναι η Επίκουρη καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής της Α Ψυχιατρικής Κλινικής του Αιγινήτειου Νοσοκομείου του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Λαζαράτου Ελένη, η οποία έχει την ευθύνη για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της ακαδημα κής διαδικασίας για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. 15. ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΎΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ Διδακτική Ενότητα 1. Θέσεις για την Υπερκινητικότητα και τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι η παρουσίαση της Ψυχαναλυτικής θεώρησης της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής, που αναπτύσσεται ως αντίλογος στην αποκλειστική χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της Υπερκινητικότητας των παιδιών και των εφήβων και των συναφών διαταραχών (Ελλειμματικής Προσοχής, Διαταραχών Συμπεριφοράς και Ελέγχου των Παρορμήσεων στα παιδιά και τους εφήβους). Επιπλέον σκοπός είναι η παρουσίαση στα πλαίσια αυτού του διαλόγου, του Πολυπαραγοντικού Μοντέλου και της χρησιμότητας του στην αντιμετώπιση των διαταραχών αυτών. Διδακτική Ενότητα 2. Μεταφοροποίηση και Υπερκινητικότητα Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι η ανάδειξη της σημασίας της ψυχικής λειτουργίας της Μεταφοροποίησης και ο ρόλος που διαδραματίζει, εφόσον δυσλειτουργεί, στην αιτιοπαθογένεια της Υπερκινητικότητας και της Διαταραχής Ελλειμματική Προσοχής. Για τον λόγο αυτό, παρουσιάζονται κάποιες βασικές έννοιες της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης του βρέφους και της συγκρότησης της πρωταρχικής αίσθησης του εαυτού του ως ξεχωριστού ατόμου, και στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι δυσλειτουργίες κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, που κατά τους Ψυχαναλυτές συσχετίζονται με την ανάπτυξη της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής στα παιδιά. Διδακτική Ενότητα 3. Συνέχειες και ασυνέχειες του ψυχισμού Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εμβαθύνει στις έννοιες της συνέχειας και της ασυνέχειας που φαίνεται ότι σχετίζονται με την εκδήλωση της Υπερκινητικότητας και της Διαταραχής Ελλειμματικής Προ- 7

9 σοχής. Όπως έχει φανεί μέχρι τώρα, υπάρχει αφενός η άποψη ότι η Υπερκινητικότητα- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής είναι το αποτέλεσμα οργανικής δυσλειτουργίας του εγκεφάλου, που εκφράζεται από το Βιολογικό Μοντέλο και ως θεραπεία προκρίνει τη χορήγηση στα υπερκινητικά παιδιά φαρμακευτικών σκευασμάτων για να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα. Αφετέρου, εκφράζεται από τους Ψυχαναλυτές η άποψη ότι η υπερκινητικότητα αποτελεί σύμπτωμα μιας ευρύτερης παθολογίας που ξεπερνά το ίδιο το παιδί και εμπλέκει και ανθρώπους του περιβάλλοντος του στην αιτιοπαθογένεση της (Golse 2009). Επισημαίνεται ακόμη ότι βασικό σημείο στο οποίο φαίνεται ότι υπάρχει διαταραχή που συμβάλλει στην εκδήλωση της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής, είναι ο ρυθμός επικοινωνίας στον οποίο το βρέφος επικοινωνεί με τους γονείς του και κατά τη διάρκεια της κύησης, αλλά κυρίως μετά τη γέννηση. Η επικοινωνία αυτή, με τις συνέχειες και τις ασυνέχειες της, συμβάλλει στην διαδικασία της υποκειμενοποίησης και της ομαλής ή όχι ανάπτυξης του Εγώ και της δημιουργίας νοήματος από τις συναισθηματικές εμπειρίες του ατόμου (Missonnier 2009). Διδακτική Ενότητα 4. Ψυχοπαθολογία και κλινική εικόνα της Υπερκινητικότητας Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να παρουσιαστούν τα κριτήρια σύμφωνα με τα οποία γίνεται η διάγνωση της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής στα παιδιά σήμερα αλλά και με βάση τα κριτήρια αυτά να παρουσιαστεί η κλινική εικόνα που παρουσιάζουν τα παιδιά που διαγιγνώσκονται ως υπερκινητικά. Επίσης, στο πλαίσιο της ενότητας αυτής, θα παρουσιαστούν τα ερωτήματα που διατυπώνονται για τη φύση της διαταραχής, για το εάν και με πιο τρόπο μπορούν οι ειδικοί να παρέμβουν ψυχοθεραπευτικά, για τις επιπτώσεις της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής στην προσωπικότητα των παιδιών αλλά και οι περιπτώσεις λάθους στην διάγνωση. Στις περιπτώσεις αυτές, η διάγνωση της Υπερκινητικότητας καλύπτει διάφορες άλλες καταστάσεις που θα αναπτυχθούν στην ενότητα αυτή. Κατά τους ψυχαναλυτές, πολλές από τις διαγνώσεις Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής, είναι μερικές και λανθασμένες με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζονται τα ουσιαστικά προβλήματα του παιδιού και της οικογένειας. Διδακτική Ενότητα 5. Κινητική - διανοητική διέγερση και ψυχικοί δεσμοί στην Υπερκινητικότητα Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εμβαθύνει σε σχέση με τη θεωρία που έχει αναπτυχθεί αναφορικά με το δεσμό μητέρας- βρέφους και το ρόλο του δεσμού στην εκδήλωση της Υπερκινητικότητας- Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής. Ακόμη, παρουσιάζεται άλλη μια πτυχή της ψυχαναλυτικής θεώρησης πάνω στην διαταραχή αυτή και κάποιες ερμηνείες που αποπειρώνται να δώσουν μια απάντηση στο ερώτημα γιατί ενώ η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας έχει οριστεί ως τέτοια πάνω από εκατό χρόνια τώρα, είναι οι τελευταίες δεκαετίες εκείνο το διάστημα στη διάρκεια του οποίου παρουσιάστηκε μεγάλη αύξηση στην διάγνωση της διαταραχής. ΑΝΑΣΤΟΛΗ Διδακτική Ενότητα 1. Ψυχαναλυτική θεώρηση του Άγχους του Αποχωρισμού Σκοπός αυτής της διδακτικής ενότητας είναι να παρουσιαστούν οι θέσεις σημαντικών Ψυχαναλυτών σε σχέση με το άγχος αποχωρισμού στα παιδιά. Οι διάφορες μετά-φρο δικές θεωρίες για το άγχος του αποχωρισμού και το βίωμα της απώλειας ξεκινούν από τη δουλειά και τη σκέψη της Anna Freud, της Melanie 8

10 Klein και της Margaret Mahler. Έτσι, στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το έργο τους και τις απόψεις που ανέπτυξαν σχετικά με το άγχος των μικρών παιδιών όταν αποχωρίζονται τη μητέρα τους. Διδακτική Ενότητα 2. Η Θεωρία του Δεσμού και η Ψυχική Αναστολή Σκοπός αυτής της διδακτικής ενότητας είναι η παρουσίαση της έννοιας της Ψυχικής Αναστολή στα παιδιά. Ακόμη παρουσιάζεται η Θεωρία του Δεσμού και ο τρόπος με τον οποίο ψυχικές διεργασίες όπως είναι το άγχος του αποχωρισμού και οι τύποι του ψυχικού δεσμού του παιδιού με τη μητέρα, μπορούν υπό προ ποθέσεις να σχετίζονται με την ψυχική αναστολή. Διδακτική Ενότητα 3. Η αντιμετώπιση της Ψυχικής Αναστολής από τους γονείς Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να παρατεθούν κάποιες από τις ερμηνείες που έχουν δοθεί για την ψυχική αναστολή. Έτσι καταγράφονται οι βιολογικές παρατηρήσεις και ερμηνείες σχετικά με το ζήτημα αυτό, αλλά και ερμηνείες αναφορικά με τους κοινωνικούς και οικογενειακούς παράγοντες που φαίνεται ότι σχετίζονται με την εκδήλωση της ψυχικής αναστολής στα παιδιά. Επιπλέον, δίνεται και μια ψυχοδυναμική ανάγνωση της λειτουργίας της ψυχικής αναστολής. Διδακτική ενότητα 4. Η Ψυχική Αναστολή και η Υπερκινητικότητα ως καταστάσεις του ψυχισμού Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εξεταστούν η Ψυχική Αναστολή και η Υπερκινητικότητα υπό ένα κοινό πρίσμα. Ενώ σαν έννοιες και σαν σύνολο κλινικών εκδηλώσεων φαίνονται να είναι διαφορετικές διεργασίες και μάλιστα παρουσιάζουν κατά τα φαινόμενα αντίστροφη συμπτωματολογία, εν τούτοις κατά την Ψυχαναλυτική σκέψη είναι παθολογίες και κλινικές εκδηλώσεις που συσχετίζονται με παράδοξο τρόπο μέσω της συσχέτισης της σκέψης με τη δράση. Κατά τους Ψυχαναλυτές και στις δύο αυτές ψυχικές διεργασίες διακρίνεται εξίσου η έννοια μιας ψυχικής ακινησίας. Στην ενότητα αυτή αναπτύσσεται αναλυτικά η οπτική αυτή για την καλύτερη κατανόηση των δύο αυτών κλινικών εκδηλώσεων. Διδακτική ενότητα 5. Βλεμματική επικοινωνία και γνωστική ικανότητα Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι η ανάδειξη του ρόλου μιας αυθόρμητης και πολύ σημαντικής κοινωνικής λειτουργίας στην ανάπτυξη του ψυχισμού. Η λειτουργία αυτή είναι η βλεμματική επαφή. Κατά τους Ψυχαναλυτές, η διαμόρφωση της έννοιας του Εαυτού είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης των ενορμητικών διεργασιών με το περιβάλλον. Το βλέμμα, είτε του ίδιου του παιδιού προς το περιβάλλον είτε το βλέμμα που το περιβάλλον απευθύνει στο παιδί, αποτελεί μια πρωταρχική και πολύ βασική συνιστώσα της αλληλεπίδρασης αυτής καθώς και της ανάπτυξης της ικανότητας δημιουργίας από το παιδί συμβόλων. Η διαδικασία της συμβολοποίησης αποτελεί βασική προ πόθεση για την διαμόρφωση του ψυχικού οργάνου και την κατάκτηση της γνώσης. Επιπλέον, το βλέμμα που απευθύνει το περιβάλλον προς το παιδί, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην διαδικασία της εξατομίκευσης του παιδιού. Έτσι, εξετάζεται ο ρόλος της βλεμματικής επικοινωνίας στην συγκρότηση Εαυτού και στις διεργασίες της Ψυχικής Αναστολής. ΨΥΧΙΚΗ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ - ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ ΔΙΕΞΟΔΟΙ Διδακτική ενότητα 1. Το παιδί ως ψυχική και πολιτισμική δομή Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι η ανάδειξη της πολιτισμικής και κοινωνικής διάστασης της θεώρησης του παιδιού και της παιδικής ηλικίας. Από πολλές έρευνες έχει φανεί ότι διάφορες αντιλήψεις που σχετί- 9

11 ζονται με τη φύση του παιδιού, τις ανάγκες του, την σωστή φροντίδα του, τις προσδοκίες του, την εκπαίδευση του κλπ, αποτελούν πολιτισμικές κατασκευές που διαφέρουν από κοινωνία σε κοινωνία. Η ίδια η ανάπτυξη του παιδιού, εμπλέκει έντονα κοινωνικές διαδικασίες και πολιτισμικά πρότυπα. Έτσι καταστάσεις όπως η μετανάστευση σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό περιβάλλον, συχνά επιδρά στην ανάπτυξη των παιδιών και την επηρεάζει. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό όσοι ασχολούνται με παιδιά και μάλιστα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα Ψυχικής Αναστολής και Υπερκινητικότητας να γνωρίζουν κάποια στοιχεία για την επίδραση τέτοιων παραγόντων στον ψυχισμό των παιδιών και των εφήβων. Διδακτική ενότητα 2. Η Ψυχική Αναστολή ως άμυνα του εφήβου Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να αναδείξει την λειτουργία της Ψυχικής Αναστολής ως άμυνας του εφήβου απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ως προς το να οικειοποιηθεί το σώμα του αλλά και την προσωπική του ιστορία. Κατά την Ψυχαναλυτική θεώρηση η διαδικασία αυτή θεωρείται τραυματική για τον έφηβο. Έτσι, κατά τους Ψυχαναλυτές, μια διεργασία όπως είναι η Ψυχική Αναστολή, λειτουργεί ως άμυνα του έφηβου απέναντι στην αναδυόμενη σεξουαλικότητα του και τις συγκρούσεις που απορρέουν από αυτήν αλλά και της αλλαγής που επέρχεται στη σχέση του με τους γονείς και τον εαυτό του. Διδακτική ενότητα 3. Ερωτικοποίηση του άγχους στην εφηβεία και Ψυχική Αναστολή Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να αναδείξει την ψυχική λειτουργία της ερωτικοποίησης του άγχους στην εφηβεία. Η ερωτικοποίηση χρησιμοποιείται ως μηχανισμός που βοηθά ορισμούς εφήβους να αμύνονται απέναντι στα συναισθήματα άγχους που δοκιμάζουν καθώς στην εφηβεία, ο ψυχισμός «ανοίγει» σε ότι έχει απωθηθεί κατά την παιδική ηλικία και αναδιατάσσεται με αποτέλεσμα ο έφηβος συχνά να δοκιμάζει έντονο άγχος. Το άγχος αυτό συνδέεται και με το γεγονός ότι ο έφηβος προκειμένου να αναδιοργανώσει το Εγώ του ως ενήλικας πλέον, θα πρέπει να απαρνηθεί την ασφάλεια που του δίνει κατά την παιδική ηλικία το αίσθημα παντοδυναμίας που δοκιμάζει. Διδακτική ενότητα 4. Η κλινική εργασία με παιδιά και εφήβους με διαταραχές της συμπεριφοράς Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εισάγει στις περιπτώσεις εκείνες που ένα παιδί ή ένας έφηβος εκδηλώνει επιθετικότητα ή συμπεριφορές που τον φέρνουν αντιμέτωπο με το νόμο ή με την κρατούσα ηθική τάξη. Σύμφωνα με την Ψυχανάλυση, συχνά η βίαιη συμπεριφορά των παιδιών και των εφήβων μπορεί να αποτελεί μια συμπεριφορά άμυνας του νεαρού ατόμου απέναντι σε συναισθήματα κατάθλιψης. Έτσι στην ενότητα αυτή παρατίθενται ανασκόπηση της θεωρίας περί των διαταραχών της συμπεριφοράς των παιδιών και των εφήβων και ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την θεματική αυτή. Διδακτική ενότητα 5. Θεραπευτική αντιμετώπιση του παραπτωματικού εφήβου Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να εμβαθύνει στην θεωρία αλλά και στην κλινική αντιμετώπιση των παιδιών και των εφήβων που παρουσιάζουν παραπτωματικές ή/και αντικοινωνικές συμπεριφορές, από την Ψυχοδυναμική σκοπιά. Στόχος είναι να αναδειχθούν οι διαφορετικές περιπτώσεις και ανάγκες του νέου ατόμου που βρίσκονται πίσω από τέτοιες συμπεριφορές. Κατά τους Ψυχαναλυτές τα παιδιά και οι έφηβοι με παραπτωματική συμπεριφορά δεν αποτελούν μια ενιαία κατηγορία ατόμων, δεν έχουν όλα τις ίδιες ανάγκες και τα ίδια προβλήματα και δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα η ίδια αντιμετώπιση. Για το λόγο αυτό είναι σημαντική η κατάρτιση των ειδικών ώστε να μπορούν να εφαρμόσουν εξατομικευμένα προγράμματα που να στοχεύουν στις ανάγκες του κάθε παιδιού ή εφήβου εξατομικευμένα. 10

12 Διδακτική ενότητα 6. Κατάθλιψη και ναρκισσισμός των εφήβων Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να φωτίσει τη σχέση ανάμεσα στον ναρκισσισμό και την κατάθλιψη στην εφηβεία. Ο ναρκισσισμός και η κατάθλιψη έχουν συσχετιστεί γενικά μεταξύ τους. Ωστόσο, σε ότι αφορά τον πληθυσμό των εφήβων, αποκτά μεγαλύτερη σημασία η μεταξύ τους σχέση καθώς και η καλή γνώση της φύσης της σχέσης αυτής για την καταλληλότερη αντιμετώπισή τους. Διδακτική ενότητα 7. Οι αυτοκαταστροφικές τάσεις των εφήβων Σκοπός της διδακτικής ενότητας είναι να συζητηθούν οι παράγοντες εκείνοι που συνηγορούν στις τάσεις που παρουσιάζουν ορισμένοι έφηβοι να κάνουν κακό στον εαυτό τους ή ακόμη και να αποπειραθούν να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Τα ζητήματα αυτά έχουν αποτελέσει πεδίο εκτεταμένης έρευνας σε μια προσπάθεια να ερμηνευθούν, να διαγνωστούν και να προληφθούν οι παράγοντες εκείνοι που αυξάνουν τον κίνδυνο ένας έφηβος να κάνει κακό στον εαυτό του. 16. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Ψυχική Αναστολή και Υπερκινητικότητα 11