ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΜΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Στάση και Αντιλήψεις του Νοσηλευτικού Προσωπικού Αναφορικά με τα Μέτρα Πρόληψης των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Υποβληθείσα στην καθηγήτρια: ΧΑΡΑΝΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Από τους σπουδαστές: ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ ΦΡΑΝΣΙΣΚΑ ΤΖΟΥΛΙ ΕΛΙΝΤΟΝ (Α.Μ:267) (Α.Μ:299) Έναρξη: 1/4/2013 Παράδοση: 17/10/2013 ιδυμότειχο 2013

2

3 Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ορισμός λοίμωξης Ορισμός νοσοκομειακής λοίμωξης... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ταξινόμηση και επιπτώσεις των νοσοκομειακών λοιμώξεων Επιπτώσεις νοσοκομειακών λοιμώξεων... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Επιδημιολογική αλυσίδα των νοσοκομειακών λοιμώξεων Ο λοιμογόνος παράγοντας Μετάδοση του λοιμογόνου παράγοντα Ξενιστής (φορέας) ΚΕΦΑΛΑΙΟ Φυσιολογική χλωρίδα και ο ρόλος της στον άνθρωπο Φυσιολογική χλωρίδα κατά περιοχές Ο ρόλος της φυσιολογικής χλωρίδας στην παθογένεση της λοίμωξης Ο ρόλος του δέρματος και των βλεννογόνων (μη ειδικοί αμυντικοί μηχανισμοί) Η συμβολή του δέρματος βλεννογόνων στην αποτροπή της εισόδου των μικροοργανισμών στο σώμα Μικροβιολογία δέρματος Κατηγορίες μικροβίων ΚΕΦΑΛΑΙΟ Σημαντικότερες Νοσοκομειακές Λοιμώξεις Νοσοκομειακές λοιμώξεις ουροφόρων οδών Ταξινόμηση ουρολοιμώξεων Μικροβιολογία ουρολοιμώξεων Προδιαθεσικοί παράγοντες ουρολοιμώξεων Σημεία και συμπτώματα ουρολοιμώξεων Συμβατική θεραπεία και φυσικά μέτρα θεραπείας ουρολοιμώξεων Νοσοκομειακές χειρουργικές λοιμώξεις Μικροβιολογία χειρουργικών λοιμώξεων... 33

4 5.2.2Προδιαθεσικοί παράγοντες χειρουργικών λοιμώξεων Αντιμετώπιση νοσοκομειακών χειρουργικών λοιμώξεων Αναπνευστικές νοσοκομειακές λοιμώξεις(νοσοκομειακή Πνευμονία) Παράγοντες κινδύνου και αιτιολογικοί παράγοντες νοσοκομειακής πνευμονίας Διαγνωστική προσέγγιση νοσοκομειακής πνευμονίας Θεραπεία Νοσοκομειακής Πνευμονίας Νοσοκομειακές λοιμώξεις γαστρεντερικού συστήματος Νοσοκομειακή διάρροια Μικροβιολογικός έλεγχος κοπράνων Θεραπεία νοσοκομειακών γαστρεντερικών λοιμώξεων Νοσοκομειακές λοιμώξεις από ενδοαγγειακούς καθετήρες Ταξινόμηση λοιμώξεων που σχετίζονται με τον καθετήρα Θεραπεία λοιμώξεων από ενδοαγγειακούς καθετήρες Νοσοκομειακές λοιμώξεις σε ανοσοκατασταλμένους ασθενείς Νοσοκομειακές λοιμώξεις σε ουδετεροπενικούς ασθενείς Μέτρα προφύλαξης σε ουδετεροπενικούς ασθενείς ΚΕΦΑΛΑΙΟ Βασικά μέτρα πρόληψης Τι είναι αντισηψία Ορισμοί υγιεινής χεριών Σκοπός και ενδείξεις της υγιεινής των χεριών Μέθοδοι και τεχνική υγιεινής των χεριών Παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμόρφωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στην υγιεινή των χεριών Οδηγίες χρήσης γαντιών Βασικές προφυλάξεις Αρχές πρόληψης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Γενικά Αποστολή της Ε.Ν.Λ Αποστολή γραφείου νοσοκομειακών λοιμώξεων μικροβιακής αντοχής και στρατηγικής χρήσης αντιβιοτικών... 74

5 7.4 Θέση και αποστολή της /του Ν.Ε.Λ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΗΜΕΙΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗ Γενικά. Χρήση κατάχρηση αντιμικροβιακών φαρμάκων Αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά Αρχές αντιμικροβιακής χημειοθεραπείας Αντιμικροβιακή χημειοπροφύλαξη ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΘΟΔΟΣ ΥΛΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ

6 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κύριος στόχος της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας, είναι να δώσουμε όσες περισσότερες πληροφορίες και δεδομένα μπορούμε για τις Λοιμώξεις και ιδιαίτερα για τις Νοσοκομειακές Λοιμώξεις (Ν.Λ). Προσπαθήσαμε να δείξουμε πόσο σημαντικό είναι το συγκεκριμένο θέμα και τι επιπτώσεις έχει. Η πτυχιακή μας εργασία αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο μέρος, το γενικό που αναφέρεται σε ορισμούς, επιδημιολογικά δεδομένα, κατάταξη και συχνότερα είδη Ν.Λ, υγιεινή χεριών και χρήση γαντιών, επιτροπές Ν.Λ, αντιμικροβιακοί παράγοντες. Στο δεύτερο μέρος το ειδικό, στο οποίο και δίνεται έμφαση παρουσιάζεται η έρευνα που πραγματοποιήθηκε, η ανάλυση των αποτελεσμάτων, προτείνονται συγκεκριμένα μέτρα. Πιστεύουμε, ότι με τη συγγραφή της παρούσας πτυχιακής αναδεικνύουμε τις ρίζες των αιτιών του προβλήματος και εν κατακλείδι παρουσιάζουμε την εργασία αυτή με την ελπίδα ότι θα βοηθήσει, έστω και στο ελάχιστο, στην αύξηση των γνώσεων για τις Ν.Λ και ίσως στην ευαισθητοποίηση όλων όσων ανήκουν στο χώρο της Υγείας. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ολοκληρώνοντας την εργασία αυτή θεωρούμε υποχρέωση μας να ευχαριστήσουμε όλους τους Νοσηλευτές/τριες που δέχθηκαν να παραχωρήσουν ένα μέρος του χρόνου τους, για να συμπληρώσουν τα ερωτηματολόγιά μας καθώς επίσης το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον για την κατανόηση και πολύτιμη συμπαράσταση και που από την δική τους θέση, φρόντισαν να επισημάνουν τα σημεία εκείνα που έπρεπε να αναπτυχθούν εκτενέστερα.

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μέσα στον εικοστό αιώνα έλαβαν χώρα μεγάλες δημογραφικές, κοινωνιολογικές και τεχνολογικές αλλαγές. Έτσι, στο κατώφλι του 21ου αιώνα, οι επιστήμονες υγείας έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα όπου ένα από αυτά είναι οι νοσοκομειακές λοιμώξεις. Τα νοσοκομεία καλούνται να προσφέρουν ποιοτική φροντίδα με αποτελεσματικό, αποδοτικό και ασφαλή τρόπο. Όμως, επειδή η ασφάλεια είναι ευθύνη όλων, απαιτείται ανάπτυξη επικοινωνίας, συνεργασία και συμμετοχή όλων στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων. Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις, σαφώς αποτελούν μία από τις κύριες αιτίες νοσηρότητας και θνησιμότητας και είναι ένας βασικός δείκτης αποτελέσματος της ποιότητας της φροντίδας υγείας. Έχει παρατηρηθεί μεγάλο ποσοστό θανάτων ασθενών που έπασχαν από νοσοκομειακή λοίμωξη από μικρόβια όπως η ψευδομονάδα, η οποία είναι τρομερά ανθεκτική απέναντι στις αντιβιώσεις. Επίσης, συμβάλλουν σημαντικά στην αύξηση του χρόνου και του κόστους νοσηλείας. Το κόστος που προκαλείται από τις Ν.Λ υπό την έννοια της νοσηρότητας και της θνητότητας είναι ανυπολόγιστο. Για αυτούς τους λόγους είναι σημαντική η διερεύνηση των αιτιών ή άλλων παραγόντων που σχετίζονται με τις στάσεις και τις αντιλήψεις του νοσηλευτικού προσωπικού, όπως ακόμα είναι σημαντικό να προταθούν μέτρα για τη συμμόρφωση του προσωπικού. 1

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ορισμός λοίμωξης Λοίμωξη (infection, infection disease) είναι η εγκατάσταση και η ανάπτυξη ή ο πολλαπλασιασμός ενός λοιμογόνου παράγοντα στο σώμα ενός ανθρώπου. Η λοίμωξη μπορεί να χαρακτηρίζεται από κλινικά συμπτώματα ή σημεία ή και τα δύο, ή να είναι κλινικώς άδηλη και να διαγιγνώσκεται μόνο με εργαστηριακές μεθόδους (αφανής λοίμωξη ). Αντιθέτως, ως αποικισμός ονομάζεται ηπιότερη μορφή μολύνσεως που χαρακτηρίζεται από την απουσία όχι μόνο συμπτωμάτων και σημείων αλλά και οποιασδήποτε άλλης βιολογικής αντιδράσεως του ξενιστή, παρά τον πολλαπλασιασμό του λοιμογόνου παράγοντα στο δέρμα ή του λοιμογόνου παράγοντα στο δέρμα ή στους βλεννογόνους του ξενιστή και τη δυνατότητα της περαιτέρω διασποράς του ( για παράδειγμα ο αποικισμός του ρινικού βλεννογόνου από στελέχη Staphylococcus aureus). Εξάλλου μόλυνση-μίανση είναι η μεταφορά και δυνητικώς, ο πολλαπλασιασμός λοιμογόνων παραγόντων σε επιφάνειες του αψύχου περιβάλλοντος. 1.2 Ορισμός νοσοκομειακής λοίμωξης Σύμφωνα με τον ορισμό του Εθνικού Συστήματος Καταγραφής και Επιδημιολογικής Επιτηρήσεως Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του CDC (National Nosocomial Infections Surveillance System, NNIS), ως νοσοκομειακή θεωρείται μία λοίμωξη η οποία δεν ήταν παρούσα ούτε βρισκόταν στο στάδιο επώασης κατά την ώρα της εισαγωγής του ασθενούς στο νοσοκομείο. Για την πλειονότητα των νοσοκομειακών λοιμώξεων που οφείλονται σε βακτήρια, ως νοσοκομειακή θεωρείται η λοίμωξη η οποία εκδηλώνεται σε 48 ώρες, ή περισσότερο, μετά την εισαγωγή του ασθενή στο νοσοκομείο ( δηλαδή όσο και ο συνήθης χρόνος επώασης). Θεωρούνται, επίσης, νοσοκομειακές ορισμένες βακτηριακές λοιμώξεις με πολύ μακρύ χρόνο επώασης ( για παράδειγμα, λοιμώξεις από μυκοβακτηρίδια, από Legionella spp), ενώ θεωρείται, ακόμη, ως νοσοκομειακή κάθε βακτηριακή λοίμωξη η οποία εκδηλώθηκε σε διάστημα μικρότερο 48 ωρών από την είσοδο του ασθενή στο νοσοκομείο, εφόσον συνδέεται με κάποια επιθετική ιατρική ή διαγνωστική τεχνική που 2

9 εφαρμόσθηκε στον ασθενή ( για παράδειγμα καθετηριασμός της καρδιάς, καθετηριασμός ουροδόχου κύστεως κ.λπ). Νοσοκομειακές επίσης, θεωρούνται οι λοιμώξεις οι οποίες αποκτήθηκαν μέσα στο νοσοκομείο αλλά εκδηλώθηκαν 5 ημέρες μετά την έξοδο του ασθενή παθολογικού τμήματος. Ιδιαιτέρως για τις νοσοκομειακές λοιμώξεις του εγχειρητικού πεδίου, ο χρόνος αυτός ανέρχεται έως και 30 ημέρες από τότε που έγινε η χειρουργική επέμβαση. Για ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις, όπως είναι η τοποθέτηση τεχνητής βαλβίδας στην καρδιά και γενικώς, η τοποθέτηση ξένων σωμάτων,νοσοκομειακή θεωρείται η λοίμωξη η οποία εκδηλώθηκε έως και ένα έτος μετά την τοποθέτηση στον ασθενή, ενώ η περίοδος αυτή φτάνει και τα δύο έτη μετά την τοποθέτηση ορθοπεδικής ενδοπροθέσεως. Νοσοκομειακή, επίσης, θεωρείται κάθε λοίμωξη νεογνού η οποία αποκτήθηκε κατά τη δίοδο του, την ώρα του τοκετού, διαμέσου των γεννητικών οργάνων της μητέρας του. Αντιθέτως, μια λοίμωξη δεν θεωρείται νοσοκομειακή στις εξής περιπτώσεις: α) Όταν αποτελεί επιπλοκή ή επέκταση λοίμωξης η οποία ήταν ήδη παρούσα κατά την ώρα της εισαγωγής του ασθενή στο νοσοκομείο. β) Όταν πρόκειται για λοίμωξη νεογνού, για την οποία είναι γνωστό ότι αποκτήθηκε ενδομητρίως ή διαπλακουντιακώς ( τοξοπλάσμωση, ερυθρά, σύφιλη, κυτταρομεγαλοϊός). γ) Όταν πρόκειται για αποικισμό και άσηπτη φλεγμονή [ αντίδραση των ιστών στον τραυματισμό ή στην παρουσία μη λοιμογόνων παραγόντων (χημικών ουσιών)].(γιαμαρέλλου, Σίσκας, & Παπαδοπούλου, 2009) 3

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ταξινόμηση και επιπτώσεις των νοσοκομειακών λοιμώξεων Οι παθογόνοι μικροοργανισμοί που προκαλούν νοσοκομειακές λοιμώξεις προέρχονται από ενδογενείς πηγές ( ενδογενείς νοσοκομειακές λοιμώξεις) ή από εξωγενείς πηγές ( εξωγενείς νοσοκομειακές λοιμώξεις). Ενδογενείς λοιμώξεις Είναι οι συχνότερες λοιμώξεις. Προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς οι οποίοι προέρχονται από τη μικροβιακή χλωρίδα του χλωρίδα του ίδιου του ασθενή. Η διάρκεια της παραμονής, των νοσηλευμένων ασθενών στο νοσοκομείο έχει ιδιαίτερη επιδημιολογική σημασία, γιατί η νέα μικροβιακή χλωρίδα που αποκτούν εξαιτίας της παρατεταμένης παραμονής τους στο νοσοκομείο και της εντατικής χορήγησης αντιβιοτικών καθώς και των λανθασμένων ιατρονοσηλευτικών χειρισμών, αποτελείται από τα επικίνδυνα πολυανθεκτικά στελέχη των παθογόνων μικροβίων που επικρατούν και διασπείρονται στο νοσοκομειακό περιβάλλον. Οι περιοχές του σώματος που αποικίζονται με παθογόνους μικροοργανισμούς πιο συχνά είναι η μύτη, το δέρμα( Staphylococcus aureus), το ουροποιητικό σύστημα (Enterococcus spp, Pseudomonadas aeruginosa, Candida spp, εντεροβακτηριακά) και το γαστρεντερικό σύστημα. Το έντερο των νοσηλευόμενων ασθενών αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πηγές πολυανθεκτικών στελεχών παθογόνων μικροβίων( πολυανθεκτική Klebsiella), τα οποία μπορεί να προκαλέσουν ενδογενή νοσοκομειακή λοίμωξη στον ίδιο τον ασθενή που τα φιλοξενεί είτε να μεταδοθούν σε άλλον, μέσω των λανθασμένων ιατρονοσηλευτικών χειρισμών.(γιαμαρέλλου et al., 2009) 4

11 Εξωγενείς νοσοκομειακές λοιμώξεις Πρόκειται για λοίμωξη, η οποία προκαλείται από μικρόβια του περιβάλλοντος (νοσοκομείο, κατοικία, χώρος εργασίας κ.λπ.). Οι νοσοκομειακές εξωγενείς λοιμώξεις προέρχονται από: 1. Λοίμωξη άλλου αρρώστου (ετερολοίμωξη) 2. Άλλους ασθενείς, προσωπικό του νοσοκομείου ή επισκέπτες που είναι φορείς λοιμωδών νόσων ή υγιείς φορείς μικροβίων (π.χ. σταφυλόκοκκου) και εμπλουτίζουν την νοσοκομειακή χλωρίδα του νοσοκομείου. 3. Εργαλεία και γενικά νοσοκομειακό εξοπλισμό που δεν είναι επαρκώς ή σωστά αποστειρωμένος. 4. Άλλα σπανιότερα αίτια π.χ. ζώα, σκόνη που μπαίνει στο χώρο του νοσοκομείου Γενικά είναι το αποτέλεσμα της μετάδοσης του παθογόνου μικροοργανισμού σε ένα επιδεκτικό ασθενή από μια άλλη έμψυχη πηγή μετάδοσης όπως ( τα ήδη μολυσμένα με Gram-αρνητικά βακτηρίδια χέρια ενός νοσηλευτή ή μιας νοσηλεύτριας από το άψυχο περιβάλλον) ή άψυχη πηγή ( τα μη αποστειρωμένα εργαλεία ή οι μολυσμένες εγχύσεις ενδοφλέβιας χορήγησης) του νοσοκομείου εκτός του ίδιου του ασθενή.(γιαμαρέλλου et al., 2009) 5

12 2.2 Επιπτώσεις νοσοκομειακών λοιμώξεων Οι νοσοκομειακές λοιμώξεις συμβάλλουν σημαντικά: Στην υψηλή νοσηρότητα Στην υψηλή θνητότητα: Γενικά ο δείκτης θνητότητας αντικατοπτρίζει τον αριθμό των θανατηφόρων περιστατικών μιας νόσου σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Εκφράζεται με το κλάσμα : Αριθμός θανάτων από τη νόσο σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Αριθμός διαγνωσμένων περιπτώσεων της νόσου την ίδια περίοδο Η γενική θνητότητα των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων υπολογίζεται σε 3%. 2-4 εκατομμύρια ασθενείς θα αναπτύξουν Νοσοκομειακές Λοιμώξεις, οι ασθενείς θα καταλήξουν και σε ασθενείς η Νοσοκομειακή Λοίμωξη θα συντελέσει στο θάνατο. (Bonita, Beaglehole, & Kjellstrom, 2009) Τα ¾ με νοσοκομειακή πνευμονία και το ¼ των ασθενών με βακτηριαιμία θα πεθάνουν, ενώ στους ασθενείς με ουρολοίμωξη από μόνιμο καθετήρα Fοley ο κίνδυνος θανάτου είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από ότι στους ασθενείς χωρίς καθετήρα. Στις επιπλέον ημέρες νοσηλείας: Αφορά κατά μέσο όρο μέρες Στην ψυχολογική επιβάρυνση των νοσηλευόμενων Στις επιπλέον δαπάνες (όπως είναι η απώλεια εργατοωρών και χορήγηση πολυδάπανων προωθημένων αντιβιοτικών): Θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν επωφελώς σε άλλους χρήσιμους τομείς της ιατρονοσηλευτικής περίθαλψης των ασθενών, εφόσον θα υπάρχει οργανωμένη πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων.(friis & Sellers, 2010) 6

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1Επιδημιολογική αλυσίδα των νοσοκομειακών λοιμώξεων Οι λοιμώξεις προκύπτουν από την αλληλεπίδραση: Του λοιμογόνου παράγοντα Της διαδικασίας της μετάδοσης Του φορέα/ ξενιστή Του περιβάλλοντος Η κύρια προσφορά της επιδημιολογίας των μεταδοτικών ασθενειών είναι η διευκρίνιση της διαδικασίας μόλυνσης ώστε να αναπτυχθούν και να εφαρμοσθούν τα απαραίτητα και κατάλληλα μέτρα ελέγχου. Απαιτείται η γνώση της δράσης κάθε λοιμογόνου παράγοντα στην αλυσίδα μόλυνσης, για να αποφασιστεί η πιο αποτελεσματική παρέμβαση. Βέβαια αυτό δεν είναι πάντα απαραίτητο, μιας και είναι δυνατόν μερικές φορές να μπορούμε να ελέγξουμε μια ασθένεια έχοντας ελάχιστη γνώση όσον αφορά τη συγκεκριμένη αλυσίδα μόλυνσης.(bonita et al., 2009) 7

14 3.2 Ο λοιμογόνος παράγοντας Ένας σημαντικός αριθμός μικροοργανισμών μπορεί να προκαλέσει ασθένεια στους ανθρώπους. Η μόλυνση πραγματοποιείται με την είσοδο και τον πολλαπλασιασμό ενός λοιμογόνου παράγοντα στον φορέα/ξενιστή. Όμως η μόλυνση δεν ισοδυναμεί με ασθένεια. Έτσι κάποιες μολύνσεις δεν οδηγούν σε εκδήλωση κλινικής νόσου. Τα χαρακτηριστικά οποιουδήποτε λοιμογόνου παράγοντα παίζουν σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση της φύσης της μόλυνσης και προσδιορίζονται από: Την παθογένεια του παράγοντα: Δηλαδή η ικανότητά του να προκαλέσει ασθένεια, που υπολογίζεται από την αναλογία του αριθμού των ατόμων που αναπτύσσουν την κλινική ασθένεια προς τον αριθμό των εκτεθέντων ατόμων.(bonita et al., 2009) Την μολυσματικότητα: Είναι η ικανότητα του λοιμογόνου παράγοντα να μολύνει τον αντίστοιχο ξενιστή ( δηλαδή να εγκαθίστανται και να πολλαπλασιάζεται ή να αναπτύσσεται σε αυτόν, χωρίς να δημιουργεί, υποχρεωτικά, έκδηλη νόσο). Βασικό μέτρο της μολυσματικότητας επί λοιμογόνου παράγοντα είναι η ελάχιστη λοιμογόνος δόση που χρειάζεται για να προκληθεί η αντίστοιχη λοίμωξη. Συνήθως η εκτίμηση της μολυσματικότητας γίνεται με έμμεσα επιδημιολογικά δεδομένα και στην περίπτωση των μολυσματικών λοιμωδών νοσημάτων με βάση το δείκτη δευτερογενούς προσβολής, ο οποίος δείχνει πόσο μεταδοτικό είναι το νόσημα.(friis & Sellers, 2010) Tην παθογονικότητα: Είναι η ικανότητα ενός λοιμογόνου παράγοντα να προκαλέσει έκδηλη νόσο. Εξαρτάται, κατ αρχήν από την ικανότητά του να διεισδύει και να καταστρέφει τους ιστούς, να παράγει εξωτοξίνη και να δημιουργεί αντιδράσεις υπερευαισθησίας και κατά δεύτερο λόγο, από την ικανότητά του να αντιστέκεται στη φαγοκυττάρωση, να επιβιώνει ενδοκυτταρίως, να παράγει ενδοτοξίνη.(γιαμαρέλλου et al., 2009) Την λοιμοτοξικότητα: Αφορά τη σοβαρότητα μιας έκδηλης λοιμώδους νόσου και μπορεί να εκτιμηθεί με βάση το δείκτη θνητότητας ή κάποιο άλλο δείκτη που εκφράζει τη συχνότητα μιας βαριάς επιπλοκής του νοσήματος για παράδειγμα ( ενδοκαρδίτιδας, παραλύσεως). Δηλαδή ένα μέτρο της λοιμοτοξικότητας είναι το 8

15 ποσοστό από το σύνολο των περιπτώσεων, που είναι σοβαρές. Εάν το νόσημα είναι θανατηφόρο, η λοιμοτοξικότητα μπορεί να μετρηθεί με το δείκτη θνητότητας.(friis & Sellers, 2010) Τους υποδοχείς- πηγή: Υποδόχα των λοιμογόνων παραγόντων είναι οι άνθρωποι, τα άλλα σπονδυλωτά. Τα αρθρόποδα ( κυρίως τα έντομα), τα φυτά ή τα αντικείμενα του άψυχου περιβάλλοντος (για παράδειγμα το έδαφος, το νερό). Σε αυτά οι λοιμογόνοι παράγοντες ζουν και πολλαπλασιάζονται με τρόπο που επιτρέπει την επιβίωσή τους ως είδος, αλλά και την μετάδοσή τους. Στο χώρο του νοσοκομείου ως υποδόχα των λοιμογόνων παραγόντων θεωρούνται: 1) οι αποικισμένοι ή προσβεβλημένοι ασθενείς, 2)το αποικισμένο ή προσβεβλημένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και 3) στοιχεία του άψυχου περιβάλλοντος του νοσοκομείου για παράδειγμα( φίλτρα αέρα, επιφάνειες που έχουν μολυνθεί από προσβεβλημένο ή αποικισμένο ασθενή, ηλεκτρονικά θερμόμετρα, υγρά ενδοφλέβιας παροχής). Αντίθετα σε μολυσμένα στοιχεία του άψυχου περιβάλλοντος του νοσοκομείου όπως τα στρώματα, τα κλινοσκεπάσματα και τα στηθοσκόπια δεν έχει τεκμηριωθεί αντίστοιχη ευθύνη στην πρόκληση επιδημικών επεισοδίων.(γιαμαρέλλου et al., 2009) Την αντιγονικότητα: Είναι η ικανότητα του παράγοντα να προκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων στον ξενιστή. Ένας σχετικός όρος είναι η ανοσογονικότητα ο οποίος αναφέρεται στην ικανότητα μιας λοίμωξης να προκαλεί ειδική ανοσία. Παράγοντες μπορεί να επάγουν ή όχι μακροχρόνια ανοσία έναντι της λοίμωξης. Για παράδειγμα η επαναλαμβανόμενη αναλοίμωξη είναι συνήθης με τον γονόκοκκο, ενώ θεωρείται σπάνια με τον ιό της ιλαράς.(friis & Sellers, 2010) Πηγή: Είναι το στοιχείο του περιβάλλοντος από το οποίο ο λοιμογόνος παράγοντας μεταδίδεται στον ευαίσθητο ξενιστή με άμεση ή έμμεση επαφή, με τον αέρα ή με διαβιβαστή. Η πηγή μπορεί να μολυνθεί από ένα μολυσμένο υποδόχο. Το υποδόχο για παράδειγμα για την ψευδομονάδα σε ένα νοσοκομείο ήταν το νερό της βρύσης και η πηγή από την οποία μεταδόθηκε στους ασθενείς του νοσοκομείου ήταν ένας υγροποιητής, για την πλήρωση του οποίου χρησιμοποιήθηκε το μολυσμένο νερό της βρύσης.(γιαμαρέλλου et al., 2009) 9

16 3.3 Μετάδοση του λοιμογόνου παράγοντα Μετάδοση ενός λοιμογόνου παράγοντα (transmission) είναι η μεταφορά του παράγοντα από μια πηγή μόλυνσης σε ένα επιδεκτικό άτομο. Η μετάδοση λοίμωξης μέσα στο νοσοκομείο απαιτεί την συνύπαρξη τριών παραγόντων: α) μιας πηγής των λοιμογόνων μικροοργανισμών, β) ενός ευαίσθητου ξενιστή και γ) μιας οδού μετάδοσης του μικροοργανισμού. Ο λοιμογόνος παράγοντας, η οδός μετάδοσης και ο ξενιστής αποτελούν την επιδημιολογική αλυσίδα της νοσοκομειακής λοίμωξης. Η πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων επιτυγχάνεται κυρίως με την διακοπή των οδών μετάδοσης για αυτό και όλα τα προληπτικά μέτρα και οι οδηγίες κατευθύνονται στην αντίληψη αυτή. Oι τρόποι μετάδοσης των λοιμογόνων παραγόντων και κατ επέκταση των νοσοκομειακών λοιμώξεων στο χώρο του νοσοκομείου διακρίνονται σε: Άμεσους Έμμεσους Άμεση μετάδοση Η άμεση μετάδοση των λοιμογόνων παραγόντων μπορεί να γίνει με: 1)άμεση επαφή με ανθρώπους, 2)άμεση μετάδοση με σταγονίδια (νόθος αερογενής), 3)άμεση επαφή του ανθρώπου με λοιμογόνους παράγοντες του περιβάλλοντος του νοσοκομείου(άψυχα υπόδοχα). Η μετάδοση των λοιμογόγων παραγόντων μετά από άμεση επαφή με ανθρώπους προϋποθέτει την ενεργητική φυσική επαφή μεταξύ της πηγής και του επιδεκτικού ατόμου. Η άμεση μετάδοση μικροοργανισμών στο επιδεκτικό άτομο μπορεί να γίνει είτε από άλλο αποικισμένο ή προσβεβλημένο ασθενή κατά το χαιρετισμό, το φιλί ή το αγκάλιασμα ή από κάποιο αποικισμένο ή προσβεβλημένο άτομο του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού του νοσοκομείου κατά τη διάρκεια της ιατρονοσηλευτικής φροντίδας. Για παράδειγμα άτομα του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού με ενεργείς λοιμώξεις του δέρματος των χεριών τους από S.aureus ( περιονυχίτιδα ή άλλες πυώδεις βλάβες) μοπορούν να μεταδώσουν τα μικρόβια των χεριών τους στους ασθενείς και να προκαλέσουν, αν και όχι συχνά, μεμονωμένες περιπτώσεις ή και επιδημικό επεισόδιο νοσοκομειακής λοίμωξης. 10

17 Η άμεση μετάδοση με σταγονίδια (νόθος αερογενής) είναι η απευθείας εκτόξευση σταγονιδίων στους βλεννογόνους της μύτης και του στόματος, όπως κατά το βήχα, τον πταρμό, την ομιλία. Τα σταγονίδια αυτά καλύπτουν συνήθως περιορισμένη έκταση ( το πολύ ενάμιση μέτρο), γιατί πίπτουν γρήγορα στο έδαφος εξαιτίας του σχετικώς μεγάλου βάρους τους. Άμεση μετάδοση με σταγονίδια στο νοσοκομείο μπορεί να συμβεί από πάσχοντες από ιλαρά ( ο κυριότερος τρόπος, αλλά η νόσος μεταδίδεται και αερογενώς), από μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα ( ο κυριότερος τρόπος), από φυματίωση ( η νόσος μεταδίδεται και αερογενώς), από λοιμώδη μονοπυρήνωση ή από πάσχοντες από λοίμωξη με αναπνευστικό ιό. Άμεση επαφή του ανθρώπου με λοιμογόνους παράγοντες του περιβάλλοντος του νοσοκομείου μπορεί να συμβεί όταν ένας ευαίσθητος ξενιστής έλθει σε επαφή άμεση με ένα άψυχο υπόδοχο του νοσοκομείου, το οποίο φιλοξενεί παθογόνους μικροοργανισμούς. Μετάδοση για παράδειγμα μπορεί να συμβεί αν ένα ιωδοφόρο αντισηπτικό, μολυσμένο με P. aeruginosa, χρησιμοποιηθεί στη νοσηλευτική φροντίδα των ασθενών κατά την περιποίηση του εγχειρητικού πεδίου ή άλλου τραύματος. Έμμεση μετάδοση Αυτός ο τρόπος μεταφοράς των λοιμογόνων παραγόντων στο νοσοκομείο είναι ο πιο συχνός τρόπος μετάδοσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων: Αερογενώς Δια μέσου ενός έμψυχου ή άψυχου αγωγού Δια μέσου ενός έμψυχου διαβιβαστή. Αερογενής μετάδοση: Χαρακτηρίζεται από τη διασπορά και τη μεταφορά στο αναπνευστικό σύστημα ενός επιδεκτικού ατόμου αιωρούμενων σταγονιδίων φοτισμένω με λοιμογόνους παράγοντες. Τα αιωρούμενα αυτά σωματίδια είναι: 1)οι πυρήνες - σωματίδια, δηλαδή τα μικροσκοπικά κατάλοιπα που προκύπτουν όταν εξατμιστούν τα υγρά συστατικά των σταγονιδίων της άμεσης μετάδοσης (νόθου αερογενούς) και 2) η σκόνη. Τα αιωρούμενα σωματίδια έχουν μικρότερες διαστάσεις και βάρος (0,1μ.-10μ.) από αυτά της νόθου αερογενούς μετάδοσης για αυτό και δεν πέφτουν γρήγορα στο έδαφος αλλά αιωρούνται στον αέρα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ταξιδεύουν μακρινές 11

18 αποστάσεις και μπορεί να τα εισπνεύσει ο ευαίσθητος ασθενής. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αερογενούς μετάδοσης νοσοκομειακών λοιμώξεων είναι η φυματίωση και η μετάδοση σπόρων ορισμένων μυκήτων( π.χ Aspergillus spp), όπως μπορεί να συμβεί όταν εκτελούνται οικοδομικές εργασίες στο περιβάλλον του νοσοκομείου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αερογενούς μετάδοσης στο χώρο του νοσοκομείου είναι επίσης, η μετάδοση της Legionella pneumophila από ψυκτικές δεξαμενές και από ποικίλες άλλες πηγές του νοσοκομείου στις οποίες υπάρχει νερό (συστήματα κλιματισμού, αναπνευστικές συσκευές που παράγουν σταγονίδια). Ιδιαίτερος τρόπος αερογενούς μετάδοσης Gram-θετικών κόκκων στο χώρο του νοσοκομείου είναι και η μετάδοση μέσω των φολίδων του δέρματος ατόμων φορέων του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού σε ευαίσθητα άτομα. Τεκμηριωμένες μελέτες επιδημικών επεισοδίων λοιμώξεων του εγχειρητικού πεδίου από S.aureus και Streptococcus pyogenes αποκάλυψαν την αερογενή μεταφορά και μετάδοση των μικροβίων αυτών μέσω των φολίδων του δέρματος μελών- φορέων της χειρουργικής ομάδας μέσα στο χειρουργείο.(γιαμαρέλλου et al., 2009) Η έμμεση μετάδοση διαμέσου ενός έμψυχου ή άψυχου αγωγού. Γίνεται με: 1) Έμμεση μετάδοση διαμέσου ενός έμψυχου αγωγού. Αφορά τα χέρια του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού. Η μετάδοση παθογόνων μικροοργανισμών από έναν αποικισμένο ή προσβεβλημένο ασθενή σε έναν επιδεκτικό, μέσω του παροδικού αποικισμού των χεριών του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού του νοσοκομείου( χέρια-αγωγοί), έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί το συχνότερο τρόπο μετάδοσης των νοσοκομειακών λοιμώξεων. 2) Έμμεση μετάδοση διαμέσου ενός άψυχου αγωγού. Οι αγωγοί είναι μολυσμένα αντικείμενα ή επιφάνειες του άψυχου περιβάλλοντος του νοσοκομείου (τρόφιμα, νερό, αίμα, οροί) που μπορούν να συμβάλουν στη μετάδοση ορισμένων λοιμογόνων παραγόντων και αντίστοιχων νοσοκομειακών λοιμώξεων.(γιαμαρέλλου et al., 2009) 12

19 3.4 Ξενιστής (φορέας) Ο φορέας είναι ο τρίτος κρίκος της αλυσίδας και προσδιορίζεται ως άτομο ή το ζώο που παρέχει κατάλληλο χώρο για έναν λοιμογόνο παράγοντα, ώστε να αναπτυχθεί και να πολλαπλασιαστεί κάτω από φυσικές συνθήκες. Τα σημεία εισόδου στο φορέα ποικίλουν ανάλογα με τον παράγοντα και μπορεί να περιλαμβάνουν το δέρμα, τη βλεννογόνο μεμβράνη και τις αναπνευστικές και γαστρεντερικές οδούς. Η αντίδραση του φορέα-ξενιστή στη μόλυνση διακρίνεται από υψηλή μεταβλητότητα και καθορίζεται από την αλληλεπίδραση του φορέα- ξενιστή, του παράγοντα και της μετάδοσης. Το φάσμα αυτής της αντίδρασης μπορεί να εκτείνεται από απουσία προφανούς σημείου ή συμπτώματος μέχρι τη σοβαρή κλινική ασθένεια, με όλες τις πιθανές παραλλαγές μεταξύ αυτών των δύο άκρων. Η περίοδος επώασης, δηλαδή ο χρόνος μεταξύ της εισόδου του λοιμογόνου παράγοντα και της εμφάνισης της πρώτης ένδειξης ή συμπτώματος της ασθένειας, ποικίλει από μερικές μέρες( για παράδειγμα μόλυνση από σταφυλόκοκκο από το φαγητό) έως κάποια χρόνια, όπως το AIDS. Οι συνέπειες της μόλυνσης καθαρίζονται, σε μεγάλο βαθμό, από τη δυνατότητα αντίστασης του φορέα. Η δυνατότητα αντίστασης αποκτάται συνήθως μέσω της προηγούμενης έκθεσης ή της ανοσοποίησης ενάντια στον εν λόγω νοσογόνο παράγοντα. Η ανοσοποίηση (ή εμβολιασμός) είναι η προστασία των ευαίσθητων ατόμων από μια μεταδοτική ασθένεια μέσω παροχής εμβολίου, το οποίο μπορεί να είναι: την ιλαρά), Ένας ζωντανός τροποποιημένος λοιμογόνος παράγοντας (όπως για Αδρανοποιημένοι οργανισμοί (όπως για τον κοκκύτη), Μια ανενεργός τοξίνη ( όπως για τον τέτανο), Βακτηριακοί πολυσακχαρίτες. Τα αντισώματα που διαμορφώνονται ως τμήμα της φυσικής ανοσολογικής απάντησης στους παθογόνους μικροοργανισμούς, μπορούν να συλλεχθούν από δωρεές αίματος και να δοθούν ως προφύλαξη μετά την έκθεση για μερικές ασθένειες (όπως η λύσσα, η διφθερίτιδα, η ανεμοβλογιά και η ηπατίτιδα Β) στους ανθρώπους που δεν έχουν 13

20 ανοσοποιηθεί επαρκώς. Αυτή καλείται παθητική ανοσοποίηση και γίνεται σε μια πολύ μικρότερη κλίμακα από την ενεργητική ανοσοποίηση λόγω των κινδύνων, των πιθανών επιπλοκών και του κόστους της. Η παθητική μετάδοση των μητρικών αντισωμάτων μέσω του πλακούντα από τη μητέρα στο έμβρυο μπορεί να παρέχει στο τελευταίο προστασία από τις μολύνσεις. (Γιαμαρέλλου et al., 2009) 14

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Φυσιολογική χλωρίδα και ο ρόλος της στον άνθρωπο Ο άνθρωπος, όπως και όλα τα ζώα και φυτά συμβιούν με διάφορους μικροοργανισμούς οι οποίοι ζουν και πολλαπλασιάζονται τόσο στην επιφάνεια του σώματος του ξενιστή όσο και στους βλεννογόνους των διάφορων κοιλοτήτων των ανθρώπων. Το σύνολο των μικροοργανισμών αυτών αποτελεί τη φυσιολογική χλωρίδα. Σχεδόν όλα τα είδη των μικροβίων της φυσιολογικής παίρνουν άμεσα ή έμμεσα μέρος στις λειτουργίες της περιοχής που αποικίζουν. Μερικοί από τους μικροοργανισμούς, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη. Είναι δηλαδή ευκαιριακά ή δυνητικά παθογόνοι. Ο συνηθέστερος λόγος για τον οποίο μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας του ίδιου ξενιστή ή της χλωρίδας άλλων ανθρώπων ή του φυσικού άψυχου περιβάλλοντος «γίνονται» παθογόνα είναι η μειωμένη άμυνα του μεγαλοοργανισμού.(σιών. Λ., 1996) 4.2 Φυσιολογική χλωρίδα κατά περιοχές Χλωρίδα δεν έχουν οι κλειστές περιοχές του σώματος και τα εντός αυτών υγρά, όπως το αίμα, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, η ουροδόχος κύστη, η μήτρα και οι σάλπιγγες, οι παραρρινικοί κόλποι, το μέσο αυτί, ο περικαρδιακός και ο πλευριτικός χώρος. Στον υγιή περιτοναϊκό χώρο μπορεί να υπάρξουν παροδικά μικρόβια από το παχύ έντερο. Χλωρίδα δέρματος: Δύο είδη μικροβίων αποικίζουν μονίμως όλες τις περιοχές του δέρματος. Το Propionobacter spp και ο Staphylococcus epidermidis. Η αφθονία και το είδος των άλλων μικροβίων, η επικράτηση ενός ή περισσοτέρων ειδών είναι διαφορετική κατά περιοχή. Στις υγρότερες περιοχές όπως είναι η μασχάλη, οι πτυχές ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών, το περίνεο έχουν άφθονη σε ποσότητα και ποικιλία ειδών χλωρίδα. Διαφορετική χλωρίδα έχουν οι λιπαρές περιοχές (πλάτες, αυχένας) από ό,τι οι ξηρές. Το δέρμα του προσώπου έχει μικρόβια από την χλωρίδα της μύτης κα του στόματος. Τα διφθεροειδή αφθονούν στις υγρές περιοχές, τα προπιονοβακτήρια στις λιπαρές. Η φυσιολογική χλωρίδα του δέρματος διακρίνεται σε μόνιμη και παροδική. Η μόνιμη εντοπίζεται στα κύτταρα και τις μεσοκυττάριες περιοχές των πόρων του δέρματος 15

22 και δεν απομακρύνεται με κανέναν τρόπο πλυσίματος ή χρήσεως αντισηπτικών ουσιών. Στην μόνιμη χλωρίδα ανήκουν τα προπιονοβακτηρίδια, οι σταφυλόκοκκοι και τα διφθεροειδή. Τα άλλα είδη αποτελούν την παροδική χλωρίδα που απομακρύνεται με το απλό υγειονομικό πλύσιμο χεριών και σώματος. Με το χειρουργικό πλύσιμο των χεριών στα χειρουργεία δεν απομακρύνεται η μόνιμη χλωρίδα του δέρματος των χεριών. Φυσικά δεν απομακρύνεται και με το βούτηγμα των χεριών σε αντισηπτικές ουσίες. Μόνο η παροδική χλωρίδα απομακρύνεται. Χλωρίδα ματιού: Ο S. epidermidis και τα κορυνοβακτήρια βρίσκονται στο βλεφαρικό σάκο. Παρ όλο ότι ο επιπεφυκός είναι σοβαρά εκτεθειμένος σε μικρόβια αυτά δεν επιζούν γιατί καταστρέφονται από τη λυσοζύμη των δακρύων και απομακρύνονται από την συνεχή έκπλυση από το δάκρυ. Χλωρίδα στόματος- φάρυγγα: Χαρακτηριστικές είναι η αφθονία των ειδών και της ποσότητας αυτών, η παρουσία πολλών αναερόβιων και η αφθονία πολλών και ποικίλων ειδών που παροδικά τα αποικίζουν. Μόνιμοι αποικιστές είναι οι στρεπτόκοκκοι( πρασινίζοντες και μη αιμολυτικοί) καθώς και οι στρεπτόκοκκοι των δοντιών ( S.mutans) και οι ναϊσσέρες. Φωλιάζουν στις διάφορες πτυχές όπως οι κρύπτες των αμυγδάλων και οι οδοντο-ουλο- πτυχές. Χλωρίδα του φάρυγγα: Το μπροστινό άκρο των ρουθουνιών και σε βάθος μέχρι 1 εκατοστό έχει τη χλωρίδα του δέρματος. Το υπόλοιπο και το πίσω μέρος της ρινικής κοιλότητας έχει χλωρίδα που μοιάζει με αυτή του στόματος και επιπλέον φιλοξενεί κατά περίπτωση, εποχή και νόσους μόνιμα ή παροδικά τον αιμόφιλο της γρίπης και τον πνευμονιόκοκκο. Η χλωρίδα αυτή του ρινοφάρυγγα φθάνει το πολύ μέχρι το λάρυγγα από εκεί και κάτω φυσιολογικά δεν υπάρχει χλωρίδα, παρά μόνο παροδική διέλευση μικροβίων. Χλωρίδα πεπτικού: O οισοφάγος και το στομάχι δεν έχουν χλωρίδα, αλλά παροδική διέλευση μικροβίων εισαγόμενων με την τροφή και τις εκκρίσεις του στόματος και του ρινοφάρυγγα. Το ίδιο και το άνω τμήμα του λεπτού εντέρου. Χλωρίδα αρχίζει να αναπτύσσεται στο κάτω μέρος και ιδιαίτερα στον ειλεό. Αυτή μοιάζει πολύ με τη χλωρίδα του παχέος εντέρου. Το παχύ έντερο έχει την πλουσιότερη, αφθονότερη σε όγκο και μικροβιακά είδη χλωρίδα. Τα 90% των μικροβίων που την αποτελούν είναι 16

23 αναερόβια όπως κλωστηρίδια. βακτηριοειδή, φουσοβακτηρίδια, γαλακτοβάκιλλοι. Το υπόλοιπο 10% αποτελείται από αερόβια ή προαιρετικά αναερόβια μεταξύ των οποίων επικρατεί η Escherichia coli και ακολουθούν εντερόκοκκοι, μύκητες και πολυάριθμα άλλα είδη της ομάδας των εντεροβακτηριακών. Η επικράτηση ενός είδους ή μιας ομάδας μικροβίων επηρεάζεται από το είδος της διατροφής. Χλωρίδα του ουρογεννητικού: Την πλουσιότερη χλωρίδα στην περιοχή αυτή έχει ο κόλπος. Το είδος και ο όγκος της καθορίζεται από τις ορμόνες που παράγονται κατά τη διάρκεια της ζωής της γυναίκας. Κατά τη γέννηση δεν υπάρχουν μικρόβια. Κατά την προηβική και κατά την εμμηνοπαυσιακή ηλικία η χλωρίδα αποτελείται από τα μικρόβια του δέρματος, του εντέρου και του περινέου. Κατά την αναπαραγωγική ηλικία αποτελείται κυρίως από αναερόβια και μικροαερόφιλους γαλακτοβακίλους και βακτηρίδια ποικίλα που μπορούν να επιζήσουν στο όξινο περιβάλλον ( ph 4-5) που δημιουργούν οι γαλακτοβάκιλλοι από τη διάσπαση του γλυκογόνου σε γαλακτικό οξύ. Το γλυκογόνο αυτό παράγεται και αθροίζεται στα κύτταρα του κόλπου υπό την επίδραση των οιστρογόνων ορμονών και βρίσκεται σε αφθονία στα επιθηλιακά κύτταρα.(σιών. Λ., 1996) 17

24 4.3 Ο ρόλος της φυσιολογικής χλωρίδας στην παθογένεση της λοίμωξης 1.Προκαλεί την ανάπτυξη του ανοσολογικού συστήματος. Τα μικρόβια της αναπτυσσόμενης μετά τον τοκετό μικροβιακής χλωρίδας αποτελούν το έναυσμα για την έναρξη ανάπτυξης του αμυντικού ανοσολογικού συστήματος. Αυτό αποδείχθηκε με την ανάπτυξη της τεχνολογίας παραγωγής και διατηρήσεως πειραματόζωων, που γεννιούνται ασήπτως (με καισαρική τομή), τρέφονται με τροφές αποστειρωμένες και διαβιούν σε κλουβιά αποστειρωμένα. Λέγονται γνωτοβιοτικά ζώα. Με τον τρόπο αυτό το σώμα τους εξωτερικά και οι βλεννογόνοι τους γενικώς παραμένουν στείρα μικροβίων. Τα ζώα αυτά αναπτύσσονται κανονικά και μάλιστα ταχύτερα σε βάρος από τα αδέλφια τους με φυσιολογική χλωρίδα, αλλά μόλις βγουν από το στείρο αυτό περιβάλλον και αποικισθούν με μικρόβια αρρωσταίνουν και πολλά πεθαίνουν από λοιμώξεις από τα κοινά μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας. Έχουν χαμηλούς τίτλους ανοσοσφαιρινών και δεν έχουν καθόλου αντισώματα προς τα κοινά μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας. Τα αντισώματα αυτά στον άνθρωπο αρχίζουν να αναπτύσσονται βαθμιαία από τη νεογνική ηλικία σε απάντηση προς τα αντιγονικά ερεθίσματα των μικροβίων που αποικίζουν το σώμα μας. Πολλά από τα αντισώματα αυτά έχουν προστατευτική ικανότητα έναντι της παθογόνου δράσης των μικροβίων, όπως αυτά της ομάδας των εντεροβακτηριακών ή είναι ομόλογα προς τα μικρόβια που είναι ευκαιριακά παθογόνα της φυσιολογικής χλωρίδας. Μερικά από αυτά προστατεύουν τον ξενιστή του ανθρώπου από την εγκατάσταση των παθογόνων μικροοργανισμών (όπως οι γαλακτοβάκιλλοι με το δυσμενές ph). 2. Εμποδίζει την εγκατάσταση παθογόνων μικροβίων. Τα μέλη της χλωρίδας ανταγωνίζονται τους εισβολείς με τις τοξίνες τους και τη δημιουργία δυσμενών συνθηκών για τη διατροφή και την εγκατάσταση τους, για παράδειγμα οι γαλακτοβάκιλλοι της εντερικής χλωρίδας που δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση των πολλών εντεροπαθογόνων λόγω του χαμηλού(όξινου) ph που δημιουργούν. 3. Διατηρεί μια οικολογική ισορροπία τέτοια που δεν επιτρέπει την επικράτηση των βλαβερών μελών της όπως για παράδειγμα η Candida albicans, τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά στελέχη. Η δύναμη της οικολογικής ισορροπίας φαίνεται όταν αυτή βιασθεί 18

25 για παράδειγμα με τη λήψη αντιβιοτικών ευρέως φάσματος. Ολιγάριθμα σε καταστολή βρισκόμενα παθογόνα μικρόβια όπως η C.albicans. άλλοι μύκητες, πολυανθεκτικά στελέχη εντεροβακτηριακών, βρίσκουν την ευκαιρία να πάρουν τη θέση των μικροβίων που σκοτώθηκαν με τα αντιβιοτικά και να εξασκήσουν τη βλαπτική τους δράση. Ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα, σταφυλοκοκκική εντεροκολίτιδα, κατιντιάσεις, είναι αποτελέσματα της καταστροφής της φυσιολογικής χλωρίδας. 4. Παίρνει μέρος στη σύνθεση βιταμινών. Μέλη της ομάδας των Β βιταμινών και ιδιαίτερα η Κ βιταμίνη παράγονται από τα μικρόβια της φυσιολογικής χλωρίδας. Για το λόγο αυτό δίνονται βιταμίνες Β όταν χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά ευρέος φάσματος.(σιών. Λ., 1996) 19

26 4.4 Ο ρόλος του δέρματος και των βλεννογόνων (μη ειδικοί αμυντικοί μηχανισμοί) Ασφαλώς σημαντικό προδιαθεσικό παράγοντα για την απόκτηση νοσοκομειακής λοίμωξης αποτελεί και η καταστολή της λειτουργίας του φραγμού των βλεννογόνων και του δέρματος όπως συχνά συμβαίνει τόσο για διαγνωστικούς όσο και για θεραπευτικούς λόγους στο νοσοκομειακό περιβάλλον με την εφαρμογή μικροεπεμβάσεων και επιθετικών τεχνικών. Για παράδειγμα μόνιμοι ουροκαθετήρες, ενδοφλέβιες παροχές, ρινοτραχειακή διασωλήνωση, τραχειοτομία, εφαρμογή αναπνευστικού μηχανήματος, εσωτερική ή εξωτερική παροχέτευση ΕΝΥ, γαστροσκόπηση, κολονοσκόπηση, βιοψίες, ορθοπεδικά ξένα σώματα, κτλ. Το δέρμα δεν ταξινομείται σαν ένα από τα σωματικά συστήματα και πολλοί ανατόμοι ταξινομούν το δέρμα σαν όργανο. Είναι τόσο σημαντικό για την επιβίωση ώστε και η απώλεια ενός πολύ μικρού ποσοστού της ζωτικής της λειτουργίας μπορεί να αποτελέσει αίτιο ανησυχίας. Η επιδερμίδα καλύπτει όλη τη σωματική επιφάνεια εμποδίζοντας τα υγρά των ιστών να ξεφεύγουν και τα ξένα υλικά από το περιβάλλον να εισβάλλουν. Έτσι οι περισσότεροι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες δεν μπορούν να εισέλθουν στο σώμα, λόγω της προστασίας που προσφέρεται από το δέρμα μας. Κατά τρόπο παρόμοιο οι επιφάνειες των βλεννογόνων παρέχουν επίσης προστασία έναντι εισβολέων. Τα δάκρυα και η σίελος μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν έναν τρόπο για την έκπλυση παραγόντων οι οποίοι θα μπορούσαν να είναι λοιμογόνοι. Το υψηλό ph των γαστρικών μας υγρών είναι θανατηφόρο για πολλούς παράγοντες οι οποίοι επιχειρούν να εισέλθουν στο σώμα μέσω της κατάποσης. (Friis & Sellers, 2010) 20

27 4.5 Η συμβολή του δέρματος βλεννογόνων στην αποτροπή της εισόδου των μικροοργανισμών στο σώμα Το δέρμα εμποδίζει την είσοδο των μικροοργανισμών στο σώμα χάρη: α) στη δομή του. Η κεράτινη στιβάδα του, η οποία είναι ένα στρώμα νεκρών κυττάρων της επιδερμίδας, αποτελεί φραγμό στην είσοδο των μικροβίων. β) σε ουσίες που εκκρίνονται από τους αδένες του και δημιουργούν δυσμενές χημικό περιβάλλον για τους μικροοργανισμούς. Συγκεκριμένα: 1) οι ιδρωτοποιοί αδένες εκκρίνουν ιδρώτα, ο οποίος περιέχει γαλακτικό οξύ και λυσοζύμη ( ένζυμο που διασπά το βακτηριακό κυτταρικό τοίχωμα), 2) οι σμηγματογόνοι αδένες εκκρίνουν σμήγμα, το οποίο περιέχει λιπαρά οξέα. γ) σε μη παθογόνους μικροοργανισμούς που φιλοξενούνται στην επιφάνεια του και ανταγωνίζονται τους παθογόνους εμποδίζοντας την εγκατάστασή τους σε αυτή.(τζαβάρας, 2007) Βλεννογόνοι: Οι βλεννογόνοι εμποδίζουν την είσοδο των μικροοργανισμών στο σώμα με τη βλέννα που εκκρίνουν, όπου παγιδεύονται οι μικροοργανισμοί. Επιπλέον: α) ο βλεννογόνος της αναπνευστικής οδού διαθέτει το βλεφαριδοφόρο επιθήλιο. Οι βλεφαρίδες αυτού βοηθούν στην απομάκρυνση από την αναπνευστική οδό των μικροοργανισμών που έχουν παγιδευτεί στη βλέννα. β) στο βλεννογόνο του στομάχου εκκρίνεται υδροχλωρικό οξύ. Αυτό καταστρέφει τα πιο πολλά από τα μικρόβια που εισέρχονται με την τροφή στο στομάχι. γ) στο βλεννογόνο του επιπεφυκότα και της στοματικής κοιλότητας, στα δάκρυα και στο σάλιο αντιστοίχως, αφθονεί η λυσοζύμη. Αυτή. Ως γνωστόν, έχει βακτηριοκτόνο δράση.(lucille Keir, Barbara A. Wise, 2000) 21

28 4.6 Μικροβιολογία δέρματος Η περιοχή των νυχιών συσχετίζεται με τη μεγαλύτερη κατανομή της χλωρίδας των χεριών. Η υπονύχια περιοχή συχνά φιλοξενεί υψηλούς αριθμούς μικροοργανισμών και μπορεί να λειτουργήσει ως πηγή συνεχιζόμενης διασποράς κάτω από τα γάντια. Τεχνητά νύχια και θραυσμένα βερνίκια νυχιών μπορεί να σχετίζονται με περαιτέρω αύξηση του αριθμού των βακτηρίων στα νύχια. Το δέρμα με τα εξαρτήματά του και όλες οι ανοικτές κοιλότητες του σώματος του ανθρώπου αποικίζονται από μικροοργανισμούς που διαθέτουν ιδιότητες που τους επιτρέπουν την εγκατάσταση, επιβίωση και διαβίωση τους, στις περιοχές αυτές και τη δημιουργία της οικολογικής τους φωλιάς. Αυτοί είναι οι μόνιμοι αποικιστές, οι οποίοι σπάνια εμπλέκονται σε νοσοκομειακές λοιμώξεις εκτός από ορισμένες λοιμώξεις του δέρματος. Αιτία λοιμώξεων είναι μόνο σε ασθενείς βαριά ανοσοκατασταλμένους ή έχουν μια εμφυτεύσιμη συσκευή όπως καρδιακή βαλβίδα ή τεχνητή άρθρωση. Υπάρχουν και οι παροδικοί που επιβιώνουν για μικρό χρονικό διάστημα, εβδομάδων ή μηνών γιατί δεν κατορθώνουν να ανταπεξέλθουν στην πίεση από τον ανταγωνισμό των μόνιμων αποικιστών ή από αυτή των αμυντικών δυνάμεων του ξενιστή. Οι παροδικοί μικροοργανισμοί εμπλέκονται ως πηγές νοσοκομειακών λοιμώξεων.(σιών. Λ., 1996) 22

29 Πίνακας 4.1. Επικρατούσα φυσιολογική μικροβιακή χλωρίδα κατά περιοχές του σώματος. Περιοχές Τα σημαντικότερα μικρόβια της μόνιμης χλωρίδας και τα σημαντικότερα της παροδικής μικροβιοφορίας. Δέρμα Γλώσσα- Βλεννογόνος στόματος Ούλα και αμυγδαλικές κρύπτες. Επιπεφυκώς Ρινοφάρυγγας Διφθεροειδή.Staphylococcus epidermidis.προπιονοβακτηρίδιο Κοαγκουλάση αρνητικοί σταφυλόκοκκοι. Στρεπτόκοκκοι πρασινίζοντες και άλλοι: Ναϊσσέριες, Μοραξέλλες(Κάντιντα), σταφυλόκοκκοι,σπειροχαϊτες. Βακτηριοειδή.Φουσοβακτήρια. Πεπτοστρεπτόκοκκος, Ακτινομύκητες και άλλα διάφορα αναερόβια. S.epidermidis και διφθεροειδή(φτωχή χλωρίδα) Σταφυλόκοκκοι. Αερόβια και αναερόβια διάφορα. Παροδική μικροβιοφορία από πνευμονόκοκκο, αιμόφιλο της γρίπης, μηνιγγιτιδόκοκκο. Αυτί Έξω αυτί μικρόβια δέρματος, πμευμονιόκοκκος, ψευδομονάδα. Έντερο λεπτό Παχύ έντερο κατά τη γαλουχία (βρέφη). Παχύ έντερο Παιδίαενήλικες. Κόλπος. Αναπαραγωγι κή ηλικία. Παροδική χλωρίδα στόματος και τροφών Λίγα μικρόβια από αυτά των τροφών και γηγενή απροσδιόριστα. Γαλακτοβάκιλλοι. Στρεπτόκοκκοι Βακτηριοειδή. Φουσοβακτηρίδιο. Κλωστηρίδια. Πεπτοστρεπτόκοκκος. Εντεροβακτηριακά, Ψευδομονάδες και άλλα πολλά είδη Gram(+) και Gram(-). Mύκητες. Γαλακτοβάκιλλοι. Στρεπτόκοκκοι (Β ομάδας). Χλαμύδια. Οισοφάγος- Στομάχι Κόλπος Προηβική- Εμμηνόπαυση Αιμόφιλοι. Μύκητες. Μικρόβια δέρματος και εντέρου. (Σιών. Λ., 1996) 23

30 4.7 Κατηγορίες μικροβίων Παθογόνα μικρόβια. Είναι τα μικρόβια τα οποία έχουν την ικανότητα να προκαλούν νόσο στους ευπαθείς οργανισμούς. Δυνητικά παθογόνα. Μικροοργανισμοί όπως το βακτήριο Escherichia coli που ζει στο έντερο, όταν βρίσκονται σε μικρό αριθμό και δε μεταναστεύουν σε άλλους ιστούς και όργανα αποτελούν φυσιολογική χλωρίδα για τον άνθρωπο, είτε διότι παράγουν χρήσιμες ουσίες τις οποίες ο άνθρωπος δεν μπορεί να συνθέσει μόνος του (για παράδειγμα βιταμίνη Κ από την E.coli), είτε διότι συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού. Αν όμως, για κάποιο λόγο, αυξηθούν( για παράδειγμα επειδή ο ξενιστής παρουσιάζει μειωμένη αντίσταση) ή βρεθούν σε άλλους ιστούς, τότε προκαλούν την εκδήλωση ασθενειών. Οι μικροοργανισμοί αυτοί χαρακτηρίζονται ως δυνητικά παθογόνοι. Μη παθογόνα μικρόβια. Καλούνται εκείνα που δεν έχουν καμία παθογόνο δράση ακόμα και να εισχωρήσουν στον οργανισμό σε μεγάλους αριθμούς και ανεξάρτητα από την πύλη εισόδου τους. Ευκαιριακά μικρόβια. Θεωρούνται εκείνα που προκαλούν νόσο όταν η αντίσταση του οργανισμού δεν είναι αρκετά ισχυρή για να εμποδίσει τον πολλαπλασιασμό τους και την παθογόνο δράση τους. Σήμερα οι λοιμώξεις από ευκαιριακά μικρόβια είναι συχνές και απαντούν σε άτομα που πάσχουν από συγγενείς ανοσολογικές ανεπάρκειες, από νεοπλάσματα ή βρίσκονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Άτομα που θεραπεύονται με κυτταροστατικά και ανοσοκατασταλτικά είναι επίσης επιρρεπή σε λοιμώξεις από ευκαιριακά μικρόβια.(καλκανη- Μπουσιάκου, 2006) 24

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Σημαντικότερες Νοσοκομειακές Λοιμώξεις 5.1 Νοσοκομειακές λοιμώξεις ουροφόρων οδών Οι συχνότερες νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος οι οποίες αποτελούν ένα συχνό είδος λοιμώξεων τόσο μεταξύ των νοσηλευομένων ασθενών όσο και μεταξύ των ασθενών της κοινότητας. Στην Ελλάδα εμφανίζεται μικροβιουρία σε περισσότερους από νοσηλευόμενους κάθε χρόνο. Σε μελέτες που έχουν γίνει στην χώρα μας κατά τα τελευταία έτη αναφέρεται ότι προκάλεσαν την παράταση του χρόνου νοσηλείας κατά 1-4 ημέρες και αύξηση του κόστους για κάθε περίπτωση. Συνήθως είναι ενδογενείς, αλλά ένα ποσοστό 15% περίπου είναι ετερολοιμώξεις και ορισμένες φορές εμφανίζουν επιδημικό χαρακτήρα. Οι παράγοντες που εμποδίζουν την είσοδο και τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων στο ουροποιητικό και αποτρέπουν την ουρολοίμωξη είναι: Η κατιούσα ροή των ούρων, η ακεραιότητα των φραγμών (επιθηλίου), η οσμωτικότητα των ούρων, η υψηλή συγκέντρωση της ουρίας και των οργανικών οξέων και το χαμηλό ph των ούρων.(αποστολοπούλου, 2003) 5.1.1Ταξινόμηση ουρολοιμώξεων Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος ταξινομούνται στις λοιμώξεις του ανώτερου ουροποιητικού στις οποίες υπάγονται η πυελονεφρίτιδα με ή χωρίς συνοδό νεφρικό ή παρανεφρικό απόστημα και στις λοιμώξεις του κατώτερου ουροποιητικού στις οποίες υπάγονται η κυστίτιδα, η ουρηθρίτιδα, η προστατίτιδα και η ορχεοεπιδιδυμίτιδα. Ανάλογα με τη συνύπαρξη όχι λειτουργικών ή ανατομικών διαταραχών του ουροποιητικού, ταξινομούνται επίσης σε επιπλεγμένες ή μη επιπλεγμένες. Ιδιαίτερη οντότητα αποτελεί η ασυμπτωματική μικροβιουρία καθόσον αυτή δεν αποτελεί πραγματική λοίμωξη, παρά μόνον υποδηλώνει την παρουσία μικροβίων στα ούρα. 25

32 Ουροσήψη: ονομάζεται η σηπτική κατάσταση που συνοδεύει μία λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος, όπως συμβαίνει στο 1-2% των περιπτώσεων της οξείας πυελονεφρίτιδας. Υποτροπιάζουσα λοίμωξη(recurrent infection): του ουροποιητικού, συνήθως κυστίτιδα, θεωρείται η λοίμωξη που επανεμφανίζεται εντός 6-8 εβδομάδων μετά το πέρας της θεραπείας ενός προηγούμενου επεισοδίου και οφείλεται στο ίδιο προ της θεραπείας μικροβιακό στέλεχος. Eπαναλοίμωξη(reinfection): χαρακτηρίζεται η επανεμφάνιση λοίμωξης εντός διμήνου μετά από ένα προηγούμενο επεισόδιο κυστίτιδας, που δεν συνδέεται με προηγούμενη θεραπεία και οφείλεται σε διαφορετικό μικροβιακό στέλεχος. Τα κλινικοεργαστηριακά ευρήματα που βοηθούν στη διάγνωση και τη διάκριση μεταξύ των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος περιγράφονται στο παρακάτω πίνακα.(γιαμαρέλλου, Λεγάκης, Κύρλεση, & Ξηρουχάκη, 2007) 26

33 Πίνακας 5.1. Κλινικοεργαστηριακά ευρήματα για τη διάγνωση της λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος. Κατηγορία Κλινική διάγνωση Εργαστηριακή διάγνωση 1. Οξεία μη επιπλεγμένη Δυσουρία, επιτακτική 10 πυοσφαίρια/ml ούρων κυστίτιδα σε γυναίκες ούρηση, συχνουρία, Συνήθης η μακροσκοπική ή υπερηβικός πόνος, έλλειψη συμπτωμάτων για χρονικό διάστημα 4 εβδομάδων πριν το μικροσκοπική αιματουρία 10 3 αποικίες/ml σε δείγμα ούρων που λήφθηκε κατά το μέσο της ούρησης τρέχον επεισόδιο 2. Οξεία μη επιπλεγμένη πυελονεφρίτιδα Πυρετός, ρίγος, οσφυϊκός πόνος, άλλες διαγνώσεις αποκλείονται ελλείψει ιστορικού ή κλινικής απόδειξης ανωμαλίας του ουροποιητικού 10 πυοσφαίρια/ml ούρων Ήπια λευκωματουρία και κυλινδρουρία ενισχύει τη διάγνωση 10 4 αποικίες/ml σε δείγμα ούρων που λήφθηκε κατά το μέσο της ούρησης 3. Επιπλεγμένη λοίμωξη Οποιοσδήποτε συνδυασμός 10 πυοσφαίρια/ml ούρων του ουροποιητικού συμπτωμάτων από τις 10 5 αποικίες/ml σε - κυστίτιδα - πυελονεφρίτιδα κατηγορίες 1 και 2 με ύπαρξη μίας περισσοτέρων λειτουργικών ή ανατομικών γυναίκες, σε δείγμα ούρων που λήφθηκε κατά το μέσο της ούρησης ανωμαλιών του 10 4 αποικίες/ml σε άνδρες, ουροποιητικού συστήματος σε δείγμα ούρων που λήφθηκε κατά το μέσο της ούρησης ή σε δείγμα ούρων που λήφθηκε με καθετήρα (CDC, 2010) 27

34 5.1.2Μικροβιολογία ουρολοιμώξεων Ο αποικισμός και η λοίμωξη του ουροποιογεννητικού συστήματος επιτελείται κυρίως μέσω της ανιούσας οδού, της αιματογενούς διασποράς και της λεμφογενούς διασποράς. Κλινικά και πειραματικά δεδομένα καταδεικνύουν ότι η ανιούσα οδός είναι η πιο συνήθης πηγή μόλυνσης, ιδιαίτερα από οργανισμούς εντερικής προέλευσης (π.χ. Escherichia coli και άλλα εντεροβακτηριακά). Με αυτόν τον τρόπο, εξηγούνται η μεγαλύτερη συχνότητα λοιμώξεων στο γυναικείο φύλο, καθώς και ο αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης μετά από καθετηριασμό ή χειρισμό με εργαλεία του ουροποιητικού. Εφάπαξ καθετηριασμός της ουροδόχου κύστεως σε περιπατητικούς ασθενείς οδηγεί σε λοίμωξη του ουροποιητικού στο 1-2% των περιπτώσεων. Χρόνιος καθετηριασμός με ανοικτού κυκλώματος σύστημα παροχέτευσης των ούρων οδηγεί σε λοίμωξη στο 100% των περιπτώσεων σε διάστημα 3-4 ημερών. Η αιματογενής διασπορά μικροβίων στο ουροποιητικό σύστημα αφορά περιορισμένο αριθμό ασυνήθιστων μικροβίων, όπως Staphylococcus aureus, είδη Candida, είδη Salmonella, και το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, τα οποία προκαλούν πρωτοπαθείς λοιμώξεις σε άλλο σημείο του σώματος. Το κυρίαρχο παθογόνο αίτιο των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, τόσο στις νοσοκομειακές όσο και στις εξωνοσοκομειακές λοιμώξεις, είναι το κολοβακτηρίδιο σε συχνότητα που κυμαίνεται από 75% μέχρι 95% των περιπτώσεων. Ακολουθούν οι πρωτείς, η κλεμπσιέλλα, οι εντερόκοκκοι, οι σταφυλόκοκκοι και στις περιπτώσεις των νοσοκομειακών λοιμώξεων, η ψευδομονάδα, τα εντεροβακτηριακά και η κάντιντα.(γιαμαρέλλου et al., 2007) Προδιαθεσικοί παράγοντες ουρολοιμώξεων Το γυναικείο φύλο (διπλάσια συχνότητα), η τρίτη ηλικία, εξασθενημένοι ασθενείς (ανοσοκαταστολή), ασθενείς με αποφρακτική ουροπάθεια και παραμονή υπολείμματος ούρων στην κύστη, ο αποικισμός από μικρόβια του έξω στομίου της ουρήθρας, ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη, χειρισμοί με ενδοσκοπικά ή χειρουργικά εργαλεία στις ουροφόρους οδούς, και τέλος ασθενείς οι οποίοι υποβάλλονται σε καθετηριασμό της κύστης ( 80% των περιπτώσεων). Η μετάδοση των ουρολοιμώξεων γίνετε κυρίως από καθετήρα σε καθετήρα με τα χέρια του προσωπικού, ενώ για τις επιδημικές εξάρσεις έχουν ενοχοποιηθεί επίσης και 28

35 συχνές πλύσεις των ουροκαθετήρων. Τα πιο συχνά μικρόβια που προκαλούν ουρολοιμώξεις είναι η Escherichia coli και διάφορα άλλα αρνητικά κατά Gram βακτήρια. Οι νοσοκομειακές ουρολοιμώξεις συμβαίνουν με τρείς βασικούς παθογενετικούς μηχανισμούς: i. Με την απευθείας είσοδο των μικροοργανισμών στο ουροποιητικό σύστημα (καθετήρες, διουρηθρικά όργανα/εργαλεία, εγχειρήσεις κλπ.) ii. Με αποικισμό της ουρήθρας από το περίνεο (γυναίκες). iii. Μετά από εξέλκωση της ουροδόχου κύστης σε σημείο τραυματισμού (από ουροκαθετήρα ή άλλο όργανο). Οι εξελκώσεις αυτού είναι συχνές όταν ο καθετηριασμός διαρκεί περισσότερο από εβδομάδα.(πουρλιώτου, 2010) Μελέτες ετών έχουν δείξει ότι σημαντικοί παράγοντες στην ανάπτυξη και την διατήρηση των ουρολοιμώξεων είναι η προσκολλητική ικανότητα των μικροβίων στα επιθηλιακά κύτταρα της ουροδόχου κύστεως και η προσκόλληση των μικροβίων στην εσωτερική επιφάνεια του καθετήρα με την βοήθεια βιολογικού υλικού αποτελούμενου από εκκρινόμενη εξωκυττάρια ουσία (Biofilm) που περικλείει προστατευτικά τις αποικίες των μικροβίων και συμβάλλει στην υποτροπή της ουρολοίμωξης μετά από αντιβίωση. Η πλειονότητα των νοσοκομειακών ουρολοιμώξεων έχει καλή πρόγνωση. Συνήθως πρόκειται για ασυμπτωματική μικροβιουρία, ενώ συμπτώματα αναπτύσσει μόνο το 20-30% των ασθενών, τα κυριότερα συμπτώματα από αυτά είναι η συχνουρία, η δυσουρία, η έπειξη και η αιματουρία. Η διάγνωση τεκμηριώνεται όταν ανευρίσκεται πυουρία ή τουλάχιστον μικροβιουρία ούρων σε ασθενείς με ουροκαθετήρα. Οι ουρολοιμώξεις όμως αυτές είναι δυνατόν να επιπλακούν με ανιούσες λοιμώξεις ή σηψαιμία οπότε υπάρχει πυρετός. Η τελευταία αποτελεί και τη σημαντικότερη επιπλοκή της μικροβιουρίας σε ασθενείς με καθετήρα ουροδόχου κύστης. Επιπλέον σε μελέτες έχει αναφερθεί ότι περίπου το 30-40% των ασθενών με σηψαιμία από αρνητικά κατά Gram βακτήρια ανευρίσκονται πρωτοπαθής εστία στο ουροποιητικό σύστημα. Τα μέτρα πρόληψης των νοσοκομειακών ουρολοιμώξεων συνίσταται κυρίως στα προφυλακτικά μέτρα που αφορούν την χρήση του ουροκαθετήρα 29

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς Μικροοργανισμοί Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς Παθογόνοι μικροοργανισμοί Παθογόνοι μικροοργανισμοί ονομάζονται οι μικροοργανισμοί που χρησιμοποιούν τον άνθρωπο ως ξενιστή

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων

Πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων Πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων Αικατερίνη Μασγάλα Παθολόγος-Λοιμωξιολόγος Επιμελήτρια Α Α Παθολογικής Κλινικής Aικατερίνη Κωνσταντοπούλειο Κ. Μασγάλα ΓΝΝΙ Παθολόγος- Λοιμωξιολόγος Επιμελήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Επιδηµιολογία νοσοκοµειακών λοιµώξεων

Επιδηµιολογία νοσοκοµειακών λοιµώξεων Επιδηµιολογία νοσοκοµειακών λοιµώξεων Η επιδηµιολογία των νοσοκοµειακών λοιµώξεων παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες σε σχέση µε αυτήν των λοιµωδών νοσηµάτων που εκδηλώνονται στην κοινότητα. Αφορά ένα ευρύ

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα των ουρολοιμώξεων.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα των ουρολοιμώξεων. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα των ουρολοιμώξεων. Τι είναι ουρολοίμωξη; Σαν ουρολοίμωξη χαρακτηρίζουμε την βακτηριδιακή λοίμωξη κυρίως οποιοδήποτε σημείου του ουροποιητικού συστήματος.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΟΥΡΙΑΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ. 1. Νοσήματα της ουροδόχου κύστης. 2. Νοσήματα της ουρήθρας. 3.

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΟΥΡΙΑΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ. 1. Νοσήματα της ουροδόχου κύστης. 2. Νοσήματα της ουρήθρας. 3. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ Γυναίκα 42 ετών προσέρχεται στα εξωτερικά ιατρεία παραπονούμενη για δυσουρία ΣΥΝΗΘΗ ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΟΥΡΙΑΣ 1. Νοσήματα της ουροδόχου κύστης 1.1. Κυστίτιδα 1.2. Σκλήρυνση του αυχένα της κύστης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΟΛΥΝΣΗ : Η είσοδος ενός παθογόνου μικροοργανισμού στον οργανισμό του ανθρώπου. ΛΟΙΜΩΞΗ : Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ. Ε. ΑΡΧΟΝΤΙΔΟΥ Προϊσταμένη Ν.Λ. Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ. Ε. ΑΡΧΟΝΤΙΔΟΥ Προϊσταμένη Ν.Λ. Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ Ε. ΑΡΧΟΝΤΙΔΟΥ Προϊσταμένη Ν.Λ. Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ Α.. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΛΟΙΜΩΔΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Απομάκρυνση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Με βάση τη θέση στο ανθρώπινο σώμα Με βάση την ιδιότητα για γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Εξωτερικοί εσωτερικοί μη ειδικοί μηχανισμοί ειδικοί

Διαβάστε περισσότερα

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.1 Ομοιόσταση 4.2 Ασθένειες 4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ 4.3 Αμυντικοί μηχανισμοί του ανθρώπινου οργανισμού 4.4 Τρόποι ζωής και ασθένειες Μάρθα Καρβουνίδου ΠΕ1404

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23-10-11 ΘΕΡΙΝΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν κυτταρικό

Διαβάστε περισσότερα

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση Ερωτήσεις κατανόησης της θεωρίας του 1 ο κεφαλαίου (συνέχεια) 1. Από τι εξαρτάται η επιβίωση του ανθρώπου και ποιοι εξωτερικοί παράγοντες θα μπορούσαν να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΣΑΒΒΑΤΟ 26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Μονάδες 25 Α1.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ & ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Λ.Β.Α. 1

ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ & ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Λ.Β.Α. 1 ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ & ΤΗΣ ΓΑΤΑΣ Λ.Β.Α. 1 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Συχνότητα: Σκύλος >> γάτα Συχνότητα: Θηλυκά >> αρσενικά Εντόπιση: ουροδόχος κύστη, ουρήθρα Αιτιολογία: βακτήρια>μυκοπλάσματα, χλαμύδιες,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η πρώτη γραπτή αναφορά στο φαινόμενο της ανοσίας μπορεί να αναζητηθεί στον Θουκυδίδη, τον μεγάλο ιστορικό του Πελοποννησιακού Πολέμου Ανάπτυξη και επιβίωση o

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 23 10 2011 ΘΕΡΙΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Όλα τα βακτήρια: Α. διαθέτουν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ (Σύντομη ενημέρωση από ERS - ELF) Οι οξείες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνουν την πνευμονία (λοίμωξη της κυψελίδας του πνεύμονα),

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώξεις ουροποιητικού. Αικατερίνη Κ. Μασγάλα

Λοιμώξεις ουροποιητικού. Αικατερίνη Κ. Μασγάλα Λοιμώξεις ουροποιητικού Αικατερίνη Κ. Μασγάλα Ταξινόμηση-Ορισμοί Λοιμώξεις ανώτερου ουροποιητικού Πυελονεφρίτιδα με ή χωρίς νεφρικό ή παρανεφρικό απόστημα. Λοιμώξεις κατώτερου ουροποιητικού Κυστίτιδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: Το τρυπανόσωμα προκαλεί α. δυσεντερία β. ελονοσία γ. ασθένεια του ύπνου δ. χολέρα Τα ενδοσπόρια σχηματίζονται από β. φυτά γ. ιούς δ. πρωτόζωα Η σύφιλη

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία 2012 Α2. Τα φαγοκύτταρα παράγονται α. στο νωτιαίο µυελό β. στο θύµο αδένα γ. στους λεµφαδένες δ. στον ερυθρό µυελό των οστών. Α3. Το συµπλήρωµα και η προπερδίνη συµβάλλουν στην καταπολέµηση α. των ιών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ ΟΝΟΜΑ:ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΕΠΙΘΕΤΟ:ΠΡΙΦΤΗ ΤΑΞΗ:Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ: 4 ΗΜ/ΝΙΑ: 11/10/2013 ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΥΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ Ένας μικροοργανισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ 1 Ο ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Α1. 1. β Βιολογία ΘΕΜΑ Α γενιικής παιιδείίας 2. γ 3. γ 4. γ 5. δ Α2. ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera Ηπατίτιδα C + Candida albicans

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Από ποιούς

Διαβάστε περισσότερα

«Ανοσοκατασταλμένοι Ασθενείς και Λοιμώξεις στο Νοσοκομείο» Σοφία Σπαθοπούλου, Ν.Ε.Λ. Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο Θεαγένειο»

«Ανοσοκατασταλμένοι Ασθενείς και Λοιμώξεις στο Νοσοκομείο» Σοφία Σπαθοπούλου, Ν.Ε.Λ. Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο Θεαγένειο» «Ανοσοκατασταλμένοι Ασθενείς και Λοιμώξεις στο Νοσοκομείο» Σοφία Σπαθοπούλου, Ν.Ε.Λ. Α.Ν.Θ. «Θεαγένειο Θεαγένειο» Μηχανισμοί Άμυνας κατά των Λοιμώξεων Παρεμπόδιση διείσδυσης μικροβίων Καλυπτήρια επιθήλια

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑ

ΣΟΙΧΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΣΡΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑ ΕΜΒΟΛΙΑ Σα εμβόλια είναι ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα που αφορά άμεσα την υγεία του παιδιού. Σα τελευταία χρόνια έχουν συμβάλει τα μέγιστα για την βελτίωση της υγείας και την αποφυγή πολλών ασθενειών των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. γ 2. α 3. β 4. δ 5. δ Β. Ερωτήσεις σωστού - λάθους 1. Σωστό 2. Λάθος 3. Λάθος 4. Λάθος 5. Σωστό ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ουρολοίμωξη είναι η. Αίτια των ουρολοιμώξεων. ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ

Ουρολοίμωξη είναι η. Αίτια των ουρολοιμώξεων. ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ 1 ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Κυριακή Σταματέλου, Νεφρολόγος MBA Διευθύντρια Μονάδας Τεχνητού Νεφρού, Κλινική «Γαληνός», Αθήνα. Ουρολοίμωξη είναι η λοίμωξη σε οποιοδήποτε σημείο του ουροποιητικού μας συστήματος. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΜΕΤΑΔΙΔΟΜΕΝΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ - ΧΛΑΜΥΔΙΑ - ΜΥΚΟΠΛΑΣΜΑ - ΕΡΠΗΣ - ΚΟΝΔΥΛΩΜΑΤΑ - ΣΥΦΙΛΗ - HIV - ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς Ονόματα: Γωγώ Μουρίζι Έρικα Μπαλίου Τμήμα: Γ 3 Τί ονομάζουμε εμβόλια; ΕΜΒΟΛΙΑ Εμβόλια ονομάζονται τα σκευάσματα εκείνα, που χορηγούμενα

Διαβάστε περισσότερα

εξουαλικώς t μεταδιδόμενα

εξουαλικώς t μεταδιδόμενα ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΖΩΗ M i / τεχνολογικά χρονικά εξουαλικώς t μεταδιδόμενα της Ε. Βαβουράκη* Τι είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα; Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) είναι ασθένειες που μεταδίδονται

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Δρακόπουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)

Γιάννης Δρακόπουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) Γιάννης Δρακόπουλος 1 1. ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ - ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) 2. Μετά την είσοδο κάποιου είδους αντιγόνου σε έναν άνθρωπο, δεν παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)

Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) Γιάννης Δρακόπουλος 1 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ) 2. Το διάγραµµα α δείχνει ότι τα αντιγόνα είναι αρχικά πολλά και εν συνεχεία ελαττώνονται διαρκώς. Δεν µεσολαβεί στάδιο αύξησης τους, επομένως δεν παρατηρείται

Διαβάστε περισσότερα

όλοι αναπνευστική οδός στομάχι στόμα

όλοι αναπνευστική οδός στομάχι στόμα κεράτινη στιβάδα περιέχει σμήγμα λιπαρά οξέα Μηχανισμοί που παρεμποδίζουν την είσοδο Δέρμα περιέχει ιδρώτας φυσιολογική μικροχλωρίδα λυσοζύμη γαλακτικό οξύ μικροοργανισμών Βλεννογόνοι όλοι αναπνευστική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης Αυξημένες εκκρίσεις από τα γεννητικά όργανα ή τον πρωκτό.

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιακή Αντοχή Η ικανότητα των βακτηρίων να παραµένουν ζωντανά µετά από χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού σε συγκέντρωση που κανονικά θα έπρεπε να τ

Μικροβιακή Αντοχή Η ικανότητα των βακτηρίων να παραµένουν ζωντανά µετά από χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού σε συγκέντρωση που κανονικά θα έπρεπε να τ PART VΙ.. Μικροβιακή Αντοχή Η ικανότητα των βακτηρίων να παραµένουν ζωντανά µετά από χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού σε συγκέντρωση που κανονικά θα έπρεπε να το έχει σκοτώσει!! Μικροβιακή Αντοχή Η ικανότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΡΙΩΡΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΣΤΟ 1 0 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 0 Α. Στις ερωτήσεις 1-5 να επιλέξετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση: 1. Τα βακτήρια διαθέτουν: α. Μιτοχόνδρια β. Ριβοσώματα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18/09/2016

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18/09/2016 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18/09/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΠΌ ΕΝΔΑΓΓΕΙΑΚΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΕΣ

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΠΌ ΕΝΔΑΓΓΕΙΑΚΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΠΌ ΕΝΔΑΓΓΕΙΑΚΟΥΣ ΚΑΘΕΤΗΡΕΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ & ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΛ. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΛΑΜΙΑ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2005 Η σύγχρονη ιατρική και βιοτεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 1ο ΟΜΑΔΑ Α 1. Ένας άνθρωπος μολύνεται από έναν ιό για πρώτη φορά. Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει τις συγκεντρώσεις αντιγόνων και αντισωμάτων αυτού του ανθρώπου κατά τη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώξεις Αναπνευστικού

Λοιμώξεις Αναπνευστικού Λοιμώξεις Αναπνευστικού Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: 1) λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. 2) λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Διαβάστε περισσότερα

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 04/11/2018 ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Πυρηνική περιοχή διαθέτει: Α. Ο ιός της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΣΗ Ασθένεια που προκαλείται από τα είδη του γένους Salmonella,, Salmonella Προσβάλλει όλα τα ζωικά είδη και Χαρακτηρίζεται από ένα ή συνδυασμό από τα ακόλουθα τρία συμπτώματα: σηψαιμία,, οξεία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Απαντήσεις του κριτηρίου αξιολόγησης στη βιολογία γενικής παιδείας 1 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε τον αριθμό καθεμίας από τις ημιτελείς προτάσεις 1 έως και 5, και δίπλα σε αυτόν το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί.

2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί. 1 ΘΕΜΑΤΑ κεφ 1. Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ. Η Υγιεινή των Χεριών είναι η «καθαριότητα των χεριών», η οποία πραγματοποιείται με:

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ. Η Υγιεινή των Χεριών είναι η «καθαριότητα των χεριών», η οποία πραγματοποιείται με: ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΥΓΕΙΑΣ Τι είναι η Υγιεινή των Χεριών; Η Υγιεινή των Χεριών είναι η «καθαριότητα των χεριών», η οποία πραγματοποιείται με: 1. Νερό και κοινό σαπούνι

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η ομοιόσταση; (ορισμό). Να αναφέρετε παραδείγματα τιμών που ρυθμίζονται με ομοιοστατικούς μηχανισμούς.

Τι είναι η ομοιόσταση; (ορισμό). Να αναφέρετε παραδείγματα τιμών που ρυθμίζονται με ομοιοστατικούς μηχανισμούς. Τα παρακάτω θέματα ερωτήσεις- απαντήσεις, για το σχολικό έτος 2014-2015 είναι κοινά για τις Β και Γ τάξεις του Γυμνασίου. Είναι θέματα ερωτήσεις ενδεικτικά της αντίστοιχης θεωρίας ύλης του 4 ου κεφαλαίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ)

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ) Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται

Διαβάστε περισσότερα

Ουρολοιμώξεις στις γυναίκες

Ουρολοιμώξεις στις γυναίκες Ουρολοιμώξεις στις γυναίκες Οι ουρολοιμώξεις είναι συχνότερες στις γυναίκες, καθώς η γυναικεία ουρήθρα είναι μικρή σε μήκος και ο κόλπος αποικίζεται από βακτήρια. Οι ουρολοιμώξεις στις γυναίκες εκτός από

Διαβάστε περισσότερα

Επιδημιολογία Λοιμώξεων Βασικά στοιχεία. Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Επιδημιολογία Λοιμώξεων Βασικά στοιχεία. Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Επιδημιολογία Λοιμώξεων Βασικά στοιχεία Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Επιδημία είναι κάθε κατάσταση στην οποία παρατηρείται αυξημένη συχνότητα (επίπτωση) ενός νοσήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ. Aγγελική Διπλού Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ.Ν. «Ασκληπιείο Βούλας»

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ. Aγγελική Διπλού Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ.Ν. «Ασκληπιείο Βούλας» ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ Aγγελική Διπλού Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Γ.Ν. «Ασκληπιείο Βούλας» Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΤΩΝ ΧΕΡΙΩΝ Η υγιεινή των χεριών αποτελεί βασικό παράγοντα για την: Ασφάλεια ασθενών Πρόληψη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Με εκβλάστηση είναι δυνατό να αναπαράγονται:

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Με εκβλάστηση είναι δυνατό να αναπαράγονται: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΟΛΟΓΑ ΓΠ Γ Λ (ΘΕΡΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΑ : 09/09/2017 ΕΠΜΕΛΕΑ ΔΑΓΩΝΣΜΑΤΟΣ : ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΣ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Με

Διαβάστε περισσότερα

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ, ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ, ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ, ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕΟΓΝΟΥ ISBN 960-7081-87-0 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 1 1. Αντίδραση της εγκύου, του εμβρύου και του νεογνού στη λοίμωξη... 5 Εισαγωγή... 5 Επίδραση της λοίμωξης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ 1 ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 ο A. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής 1. β 2. γ 3. β 4. γ 5. δ B. Ερωτήσεις σωστού - λάθους 1. Σωστό 2. Σωστό 3. Λάθος 4. Λάθος 5.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώξεις και Παιδιατρικά Τμήματα στο Νοσοκομείο. Κατερίνα Σαμαρά Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών Π. Α.

Λοιμώξεις και Παιδιατρικά Τμήματα στο Νοσοκομείο. Κατερίνα Σαμαρά Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών Π. Α. Λοιμώξεις και Παιδιατρικά Τμήματα στο Νοσοκομείο Κατερίνα Σαμαρά Νοσηλεύτρια Επιτήρησης Λοιμώξεων Νοσοκομείο Παίδων Αθηνών Π. Α. Κυριακού Οι λοιμώξεις οφείλονται σε λοιμογόνους παράγοντες ή σε τοξικά τους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ - ΛΑΘΟΥΣ. ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Η πήξη του αίματος συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού 2. Η φαγοκυττάρωση είναι αποτελεσματική μόνο έναντι των βακτηρίων 3. Οι ιντερφερόνες δρουν άμεσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΕΥΠ:ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΕΥΠ:ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΕΥΠ:ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΉ ΦΡΟΝΤΙ Α ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΉ ΛΟΊΜΩΞΗ ΣΤΗΝ Μ.Ε.Θ. ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: Κα ΠΑΝΤΕΛΙ ΟΥ ΠΑΡΘΕΝΟΠΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ( )

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ( ) ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (8-4-2012) ΘΕΜΑ 1: Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: (Μονάδες 25) 1. Ο πυρετός: α. Δημιουργείται σε περίπτωση τοπικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΩΝ. Μαρία Τσερώνη Νοσηλεύτρια ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΩΝ. Μαρία Τσερώνη Νοσηλεύτρια ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΩΝ Μαρία Τσερώνη Νοσηλεύτρια ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ Δεκαετία 1950: σκέψη για κατασκευή εύκαμπτων ενδοσκοπίων Δεκαετία 1960: εφαρμογή εύκαμπτων ενδοσκοπίων στη γαστρεντερολογική

Διαβάστε περισσότερα

Ουρολοιμώξεις. Μήνα Ψυχογυιού Επικ.Καθ. Παθολογίας Λοιμώξεων Α Παθολογική Κλινική

Ουρολοιμώξεις. Μήνα Ψυχογυιού Επικ.Καθ. Παθολογίας Λοιμώξεων Α Παθολογική Κλινική Ουρολοιμώξεις Μήνα Ψυχογυιού Επικ.Καθ. Παθολογίας Λοιμώξεων Α Παθολογική Κλινική Κατώτερου ουροποιητικού: Ουρηθρίτιδα Κυστίτιδα Προστατίτιδα Ταξινόμηση Ανώτερου ουροποιητικού: Οξεία πυελονεφρίτιδα Ενδονεφρικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ - ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Αθήνα 2007 3 4 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η μελέτη των αλληλεπιδράσεων του ανθρώπινου οργανισμού με τον περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ;

ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ; ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ; Αλλεργία, όπως ορίζει και η λέξη, σημαίνει άλλο έργο. Είναι η μη αναμενόμενη αντίδραση του ανοσιακού συστήματος του οργανισμού εναντίον ακίνδυνων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Οι παρακάτω καμπύλες αναφέρονται σε συγκεντρώσεις αντισωμάτων σε τρια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Συγκρίνατε την πρωτογενή µε τη δευτερογενή ανοσοβιολογική απόκριση και απεικονίστε αυτές στο ίδιο διάγραµµα αξόνων. Πρωτογενή ανοσοβιολογική απόκριση ονοµάζουµε την απόκριση του

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Τι είναι η φυματίωση; Η φυματίωση είναι νόσημα που προκαλείται από ένα μικρόβιο που λέγεται μυκοβακτηρίδιο της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010 1 Γ, 2, 3 Γ, 4, 5 Β. 1. Σελ 9 σχολικού βιβλίου: «Η ικανότητα ομοιόσταση» και σελ. 10 «Στη συνέχεια την αύξηση της θερμοκρασίας του» 2. Σελ. 11 σχολικού βιβλίου: «Άλλοι μικροοργανισμοί ως δυνητικά παθογόνοι»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΑΜΥΝΑΣ Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: επιλέξτε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή συνέχεια της πρότασης. 1. Δυσμενές χημικό περιβάλλον στην επιδερμίδα προκαλείται από:

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΗΤΑΛΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΗΤΑΛΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.3 : ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΟΣΙΑΣ ΘΕΜΑ 1 Χαρακτηρίστε τις προτάσεις ως σωστές ή λανθασµένες. 1. Οι βλεννογόνοι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1

Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1 Κεφάλαιο 4 ο ΑΙΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1 Το αίμα Έχει όγκο περίπου 5 λίτρα Αποτελείται από Πλάσμα (55%) Είναι νερό και διαλυμένες ουσίες Πρωτεΐνες Ορμόνες Άλατα Άλλες θρεπτικές

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap)

Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap) Εμβόλιο Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη (Td/Tdap) ΤΙ ΧΡΕΙAΖΕΤΑΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ Είστε σίγουροι ότι είστε προστατευμένοι από τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη; ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΑΣΟΥ! ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΟΥ! ΕΜΒΟΛΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015 ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Α1. Η φαγοκυττάρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ KEΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Οι παρακάτω καμπύλες αναφέρονται σε συγκεντρώσεις αντισωμάτων σε τρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Εισηγήτρια: Σουλτάνα Αυγέρη 1 Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) Σύνθετη διαταραχή μεταβολισμού των υδατανθράκων που προκαλείται μερική ή ολική έλλειψη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ MIKΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι ανοσίας. Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο. Γιαννακοπούλου Αμαλία

Τύποι ανοσίας. Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο. Γιαννακοπούλου Αμαλία Τύποι ανοσίας Ενεργητική ανοσία Εμβόλιο Γιαννακοπούλου Αμαλία Γνωρίζεις κάποια από τις παρακάτω ασθένειες; Διφθερίτιδα Κοκίτης Πολιομυελίτιδα Ιλαρά Παρωτίτιδα (μαγουλάδες) Ερυθρά Ίσως όχι, γιατί δεν νοσούμε

Διαβάστε περισσότερα

Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα

Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα Μέρα Νταλαντύσε Αχµέτι Φλούτουρα πολυσύνθετο εξελισσόµενο θέµα Τέλη 90 ο ιό ήταν θανατηφόρο Σύνδροµο επίκτητη ανοσολογική ανεπάρκεια (AIDS) 1998 πρώτε αποτελεσµατικέ θεραπείε Χρόνιο νόσηµα Ο φορέα συνεχίζει

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ. Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι μικροοργανισμοί μπορούν να θεωρηθούν αναπόσπαστο τμήμα τόσο της ιστορίας της Γης όσο και της ανθρώπινης εμπειρίας Μικροοργανισμοί o Μικροοργανισμοί ή μικρόβια καλούνται οι οργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ. «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν». Ιπποκράτης

ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ. «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν». Ιπποκράτης ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν». Ιπποκράτης 1.1 ΠΑΡAΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Ο άνθρωπος περιβάλλον συνεχώς μεταβάλλεται Μηχανισμοί που διατηρούν σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΙΓΚΕΛΛΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΙΓΚΕΛΛΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΙΓΚΕΛΛΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Τι είναι η σιγκέλλωση; Η σιγκέλλωση είναι ένα λοιμώδες νόσημα που προκαλείται από μια ομάδα βακτηρίων με το

Διαβάστε περισσότερα

ÔÏÕËÁ ÓÁÑÑÇ ÊÏÌÏÔÇÍÇ

ÔÏÕËÁ ÓÁÑÑÇ ÊÏÌÏÔÇÍÇ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ A Α1 γ Α2 α Α3 α Α4 β Α5 γ ΘΕΜΑ Β Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 13 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Β1) Το οικοσύστηµα είναι ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS)

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS) Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 εμφανίστηκε μία από τις σοβαρότερες ασθένειες ανεπάρκειας του ανοσοβιολογικού συστήματος Ανοσοβιολογική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Watermicro Πρόγραμμα Κατάρτισης Εξ αποστάσεως (Distance learning course) Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης Τάνια Αρβανιτίδου-Βαγιωνά Καθηγήτρια, ΑΠΘ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΓΕΛ Βόλου

2 ο ΓΕΛ Βόλου 2 ο ΓΕΛ Βόλου 2016-2017 Ορισμός Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται ασθένειες ή μολύνσεις οι οποίες μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΓΟΝΟΡΡΟΙΑ Τι είναι η Γονόρροια; Η γονόρροια είναι ένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενο λοιμώδεςνόσημα (ΣΜΝ). Η γονόρροια προσβάλλει συνήθως τα γεννητικά όργανα, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Οκτωβρίου 2010

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων Οκτωβρίου 2010 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΧΘΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Συνέδριο Νοσοκομειακών Λοιμώξεων 20-21 Οκτωβρίου 2010 1 ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Α) Διαδικασία Ανάπτυξης Νοσοκομειακής Λοίμωξης Β) Αιτίες Ανάπτυξης Νοσοκομειακής

Διαβάστε περισσότερα

Ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA)

Ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ & ΦΡΟΝΤΙΣΤΗ Ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA) Οι πληροφορίες αυτές παρέχουν εξηγήσεις σχετικά με τον ανθεκτικό στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο (MRSA),

Διαβάστε περισσότερα

KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία

KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία KΕΦΑΛΑΟ 1 ο : Άνθρωπος και Υγεία Α. ΕΡΩΤΗΣΕΣ ΚΛΕΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση ή στη φράση που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1. Οι ιοί αποτελούνται από: α.

Διαβάστε περισσότερα

είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα

είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα Χ.Μ. Μουτσόπουλος Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών ο ανοσολογικό (αμυντικό) σύστημα έχει σκοπό την προστασία του οργανισμού από ξένους εισβολείς, όπως είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Εργασία: Γιάννης Π.

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα. Εργασία: Γιάννης Π. Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα Εργασία: Γιάννης Π. Εισαγωγή Σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες ή αφροδίσια νοσήματα ονομάζονται ασθένειες ή μολύνσεις, οι οποίες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5. β

ΘΕΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5. β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ.Π. 1 ΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ: ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ, ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΤΗΣ 15 / 11 / 2015 ΣΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «ΚΟΡΥΦΑΙΟ». ΘΕΜΑ 1 Ο 1. β 2. β 3. β 4. β 5. β ΘΕΜΑ 2 Ο Α.

Διαβάστε περισσότερα

Διάγνωση της ουρολοίμωξης

Διάγνωση της ουρολοίμωξης Διάγνωση της ουρολοίμωξης Κων. Κολλιός Γ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ 13-5-2015 1 Οι ουρολοιμώξεις στα παιδιά Είναι συχνό πρόβλημα Η αναγνώρισή τους: δεν είναι εύκολη, ιδιαίτερα στην ηλικία < 24 μηνών Η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 4 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 23 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΥΓΙΕΙΝΗ ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις Τί είναι εμβόλια; Ο Εμβολιασμός είναι ένας τρόπος προστασίας από σοβαρές μεταδοτικές ασθένειες. Το «αμυντικό» σύστημα του ανθρώπου που έχει εμβολιαστεί, μπορεί τις

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Νοσημάτων

Βασικές Αρχές Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Νοσημάτων Βασικές Αρχές Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Νοσημάτων Η συχνότητα των Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενων Ασθενειών (Σ.Μ.Ν) αυξάνει πολύ γρήγορα σε όλες τις χώρες είτε αναπτυγμένες είτε αναπτυσσόμενες. Μπορούν να προκαλέσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Α: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Τι είναι η ηπατίτιδα Α; Η ηπατίτιδα Α είναι μια νόσος του ήπατος που προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α.

Διαβάστε περισσότερα