ΔΙΚΤΥΩΝΟΜΑΙ ΑΡΑ... ΥΠΑΡΧΩ; Οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης και η επίδρασή τους στην επικοινωνία, την έκφραση και την ψυχολογία των νέων.

Transcript

1 ΔΙΚΤΥΩΝΟΜΑΙ ΑΡΑ... ΥΠΑΡΧΩ; Οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης και η επίδρασή τους στην επικοινωνία, την έκφραση και την ψυχολογία των νέων. Για την υλοποίηση της ερευνητικής αυτής εργασίας (project) εργάστηκαν οι μαθητές της Α Λυκείου: Ομάδα 1 η : LOL Ανδρίτσος Βασίλης Βασιλείου Δημήτρης Γιαμούρης Γιώργος Παπλωματά Ελένη Ομάδα 2 η : City Da Bong Γούλας Γιώργος Ντούμα Χρύσα Περλεπέ Παναγιώτα Χρυσικός Βαλάντης Ομάδα 3 η : KALASHNIKOV Ζυλυφτάρι Έλιο Κατής Αναστάσιος Κρομμύδας Κωνσταντίνος Ομάδα 4 η : No name Ζυγογιάννης Φώτης Πάτρα Αθηνά Σαλαγιάννης Φάνης Σεχρεμέλης Νίκος Υπεύθυνοι καθηγητές για την υλοποίηση του ανωτέρω project: Παναγιωτοπούλου Μαρία ΠΕ02 (Φιλόλογος) M.A. (Classics). Σκίτσος Δημήτρης ΠΕ19 (Πληροφορικός) M.Sc.

2 ΔΙΚΤΥΩΝΟΜΑΙ ΑΡΑ... ΥΠΑΡΧΩ; Οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης και η επίδρασή τους στην επικοινωνία, την έκφραση και την ψυχολογία των νέων. Στόχοι ερευνητικής εργασίας: Να διερευνήσουμε τι ακριβώς είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Να διαπιστώσουμε ποια είναι τα δημοφιλέστερα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τους νέους της ελληνικής κοινωνίας και να μελετήσουμε τον τρόπο λειτουργίας και τον σκοπό ύπαρξής τους. Να διερευνήσουμε τον βαθμό στον οποίο οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης έχουν αναδειχτεί σε κοινωνικό φαινόμενο και κυρίως τον βαθμό επίδρασης τους στην κοινωνική ζωή και την ψυχολογία των νέων. Να εξακριβώσουμε τη θετική ή αρνητική επιρροή των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης στην έκφραση και την επικοινωνιακή ικανότητα των νέων. Να μελετήσουμε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούν τη γλώσσα οι νέοι για να εκφράσουν σκέψεις και συναισθήματα στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης (νεανική ιδιόλεκτος, εικονογράμματα, greeklish). Να αναδείξουμε τους κινδύνους που μπορεί να προέλθουν από την επίσκεψη και χρήση ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης. Να διερευνήσουμε τον βαθμό γνώσης που έχουν οι γονείς για τους κινδύνους αυτούς αλλά και να προτείνουμε τρόπους προστασίας.

3 1.TΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ 1.1 Ιστορική εξέλιξη Κοινωνική δικτύωση είναι η συγκέντρωση ή συμμετοχή των ατόμων σε συγκεκριμένες ομάδες, όπως για παράδειγμα οι γειτονιές, οι χώροι εργασίας, τα πανεπιστήμια και τα σχολεία. Υπάρχουν διάφοροι ορισμοί για το τι είναι ένα κοινωνικό δίκτυο. Σε γενικές γραμμές όμως μπορούμε να πούμε ότι ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μια κοινωνική δομή που αποτελείται από άτομα τα οποία συνδέονται ή δεσμεύονται μεταξύ τους με έναν ή περισσότερους συγκεκριμένους τύπους αλληλεξάρτησης όπως η φιλία, η συγγένεια, τα κοινά ενδιαφέροντα, οι οικονομικές συναλλαγές κλπ. Η κοινωνική δικτύωση σήμερα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στην online μορφή της 1. Με τον όρο Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) εννοούμε online κοινότητες ανθρώπων με κοινά ενδιαφέροντα και δραστηριότητες. Πρόκειται ουσιαστικά για ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Οι χρήστες μπορούν να δημιουργούν οι ίδιοι περιεχόμενο στο Internet και να το μοιράζονται με άλλους χρήστες, χωρίς να έχουν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις 2. Το πρώτο δείγμα κοινωνικής δικτύωσης θεωρείται η αποστολή του πρώτου , που έγινε το Η ιστορία των κοινωνικών δικτύων ξεκινάει από τα μέσα της δεκαετίας του 90 όπου εμφανίζονται τα πρώτα κοινωνικά δίκτυα. Μερικά παραδείγματα αυτών είναι το The WELL (1985), το Theglobe.com (1994), το οποίο έδωσε στους χρήστες τη δυνατότητα να δημοσιεύσουν το δικό τους περιεχόμενο και να αλληλεπιδράσουν με άλλους. Επίσης, το GeoCities (1994), το οποίο έδινε τη δυνατότητα να δημιουργήσουν οι χρήστες το δικό τους δικτυακό τόπο. Στην ουσία οι κοινότητες αυτές προσπάθησαν να φέρουν κοντά τους χρήστες, να μοιραστούν προσωπικές πληροφορίες και ιδέες μέσω εργαλείων και δημοσιεύσεων. Ουσιαστικά αποτελούσαν προγόνους των ιστολογίων (blogs). Η νέα γενιά κοινωνικών δικτύων εμφανίστηκε το 2001 με το Ryze.com που είχε σκοπό να βοηθήσει τα άτομα να αξιοποιούν τα επιχειρηματικά τους δίκτυα το οποίο ποτέ δεν απέκτησε μεγάλη δημοσιότητα. Το 2002 δημιουργήθηκε το Friendster, το οποίο πρωτοπόρησε με την online σύνδεση φίλων του πραγματικού κόσμου. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία και απόκτησε 3 εκατομμύρια χρήστες στους τρεις πρώτους μήνες λειτουργίας του. Από το 2003, αναπτύχθηκαν πολλές νέες υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. LinkedIn, Visible Path, Xing) τα οποία απευθύνονταν στον επιχειρηματικό κόσμο, ενώ κάποια άλλα (Dogster, Care2, Couchsurfing, MyChurch) αποτέλεσαν προσπάθειες για δημιουργία κοινοτήτων κοινών ενδιαφερόντων. Το 2003 επίσης, δημιουργήθηκε το MySpace, το οποίο θεωρήθηκε αρχικά ως κλώνος του Friendster. To 2004 εμφανίστηκε το Facebook, ενώ το Twitter έκανε την εμφάνισή του το To 2008 το Facebook ξεπέρασε τον αριθμό χρηστών του Twitter. Σήμερα είναι πλέον το πιο δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Και οι δυο σελίδες πάντως ξεπέρασαν το πρότυπό τους το Friendster Υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης Οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν πολλαπλούς τρόπους επικοινωνίας και διάδρασης στους εγγεγραμμένους χρήστες. Στην πλειονότητά τους προσφέρουν κάποιες λειτουργίες όπως: α) δημιουργία προσωπικού προφίλ και επισκόπηση προφίλ τρίτων, β) ανταλλαγή προσωπικών μηνυμάτων, γ) συμμετοχή σε φόρουμ ή κοινότητες δικτυακών συζητήσεων, δ) διαχείριση εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, ε) δημιουργία και συντήρηση ιστολογίων, στ) ανταλλαγή σχολιασμών (όπως οι συστάσεις προσώπων σε τρίτους) και ζ) διαμοίραση πολυμεσικών αρχείων (Breslin & Decker, 2007). Μετρώντας μόλις 8 χρόνια από την εμφάνισή της, η Κοινωνική Δικτύωση κατακτά ολοένα και περισσότερο τις προτιμήσεις χρηστών του διαδικτύου και είναι ιδιαιτέρως προσφιλής στους νέους. Η έξαρση της περιέργειας, ο ενθουσιασμός και η learn20.wikispaces.com

4 παρορμητικότητα της εφηβείας σε συνδυασμό με την νέα μόδα της χρήσης ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης, έχει σαν αποτέλεσμα να θέτει την κοινωνική δικτύωση σε σημαντική θέση στην καθημερινότητα των εφήβων ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Τα κοινωνικά δίκτυα, όπως επισημάναμε, είναι ιστοσελίδες εικονικής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης. Ο πιο διαδεδομένος ιστοχώρος είναι το Facebook. Ακολουθούν το twitter, το Youtube, το Hi5 και το MSN. 2.1 Facebook To Facebook είναι μια ανοιχτή online υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης όπου οι άνθρωποι μπορούν να επικοινωνούν με τους φίλους τους, να δημιουργήσουν νέες σχέσεις και να συγκροτήσουν ομάδες κοινού ενδιαφέροντος. Δημιουργήθηκε το 2004 στo Harvard, από τον φοιτητή Mark Zuckerberg ως ένα ηλεκτρονικό δίκτυο για την επικοινωνία μεταξύ των συμφοιτητών του. Ιδρύθηκε το 2004 από τον 24χρονο τότε φοιτητή του Χάρβαρντ, Mark Zuckerberg. Η μόνη λέξη που σκεφτόταν ο νεαρός φοιτητής όταν σχεδίαζε το γνωστό ιστοχώρο, ήταν το «μοιράζομαι». «Όσο περισσότερα μοιραζόμαστε, τόσα περισσότερα μαθαίνουμε. Όσο περισσότερα μαθαίνουμε, τόσα περισσότερα γνωρίζουμε. Και όσο περισσότερα γνωρίζουμε, τόσο ευτυχέστεροι θα είμαστε» (Zuckerberg, 2008). Σκοπός του Facebook ήταν να δημιουργηθεί ένα on line δίκτυο για φοιτητές του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Οι φοιτητές είχαν τη δυνατότητα δημιουργίας προσωπικού προφίλ δημοσιεύοντας προσωπικά δεδομένα όπως φωτογραφίες τους. Το Facebook λειτουργούσε σαν ένα διαδικτυακό λεύκωμα μεταξύ των φοιτητών. Ο κάθε χρήστης μπορούσε να δει τα σχόλια και τις φωτογραφίες των συμφοιτητών του, να σχολιάσει και να μάθει την προσωπική κατάσταση του καθενός. Μοιράζονταν μεταξύ τους σκέψεις, ιδέες, απόψεις και δραστηριότητες. Η θετική απόκριση των φοιτητών για το Facebook είχε σαν αποτέλεσμα να διαδοθεί γρήγορα και να αυξηθούν οι χρήστες του.στην αρχή το Facebook προοριζόταν μόνο για τους φοιτητές του Harvard. Στη συνέχεια επεκτάθηκε και σε άλλα πανεπιστήμια 5. Το Σεπτέμβριο του 2006 η ιστοσελίδα όμως έγινε προσβάσιμη σε όλο τον κόσμο και από τότε ξεκίνησε η ραγδαία άνοδός του. Οι χρήστες του Facebook μπορούν να εγγραφούν σε αυτό καταχωρώντας προσωπικά στοιχεία (όνομα επίθετο, ηλεκτρονική διεύθυνση, ηλικία, κ.ά.). Σ αυτόν το χώρο μπορούν άτομα από όλο τον κόσμο να επικοινωνήσουν, να μοιραστούν εικόνες, βίντεο, μουσική και ό,τι άλλο επιθυμούν. Η εγγραφή μπορεί να δημιουργηθεί μέσα σε ελάχιστο χρόνο και είναι δωρεάν. Τα μέλη διατηρούν λίστα φίλων τους οποίους έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν, να προσκαλέσουν ή να αποδεχτούν/αρνηθούν τη φιλία τους. Κάθε χρήστης μπορεί να δημοσιεύσει στον «τοίχο» του ο,τιδήποτε θα ήθελε να δουν οι άλλοι χρήστες, αλλά και να δει όσα δημοσιεύουν οι άλλοι, να τα σχολιάσει ή να δηλώσει ότι του αρέσει ή όχι κάτι από αυτά (like dislike). Φυσικά, εκτός από τη δημοσίευση ενός σχολίου, τραγουδιού, βίντεο, κλπ την οποία μπορεί να κάνει κανείς και να τη δουν όλοι, μπορεί ο χρήστης να στείλει και ένα προσωπικό μήνυμα σε κάποιον φίλο, επισυνάπτοντας φωτογραφίες, βίντεο κλπ. Το Facebook παρέχει στα μέλη του και μία σειρά ψυχαγωγικών εφαρμογών όπως τεστ 4 Καρασπύρου 2010, Καρασπύρου 2010, 14.

5 προσωπικοτήτων, νοημοσύνης, ικανοτήτων καθώς και παιχνίδια ή υπηρεσίες προσομοίωσης της πραγματικότητας - εικονικές φάρμες, κατοικίδια, εικονικές οικογένειες- τα οποία είναι πολύ δημοφιλή. To Facebook σήμερα αριθμεί πάνω από 500 εκατομμύρια χρήστες. Είναι τόσο δημοφιλές που η ιστορία του έγινε ταινία το 2010 με τίτλο The social network 6. Η δημοτικότητά του, το έκανε γρήγορα γνωστό σε πολλές χώρες και πλέον αποτελεί τον πιο διαδεδομένο ιστοχώρο Κοινωνικής Δικτύωσης παγκοσμίως. Οι υπηρεσίες που προσφέρει το Facebook, είναι: Δημιουργία προσωπικού προφίλ Ανάρτηση προσωπικών δεδομένων και πληροφοριών όπως: ονοματεπώνυμο, διεύθυνση κατοικίας, τηλέφωνο επικοινωνίας, οικογενειακή κατάσταση, ενδιαφέροντα, φωτογραφίες, βίντεο Δυνατότητα αναζήτησης νέων φίλων και προτάσεις αποδοχής κοινών φιλών με τους υπάρχοντες φίλους Ανταλλαγή σχολίων για τις προσωπικές στιγμές σκέψεις και δραστηριότητες με άλλους χρήστες Διαδικτυακή ομιλία με άλλους χρήστες, είτε μέσω online επικοινωνίας (chat) είτε μέσω μηνυμάτων (instant messages). Συμμετοχή σε διαγωνισμούς (quiz) και παιχνίδια Twitter Ορισμός: Το Twitter (Τουίτερ) είναι ένας ιστοχώρος κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει στους χρήστες του να στέλνουν και να διαβάζουν σύντομα μηνύματα (μέχρι 140 χαρακτήρες), τα οποία ονομάζονται τουίτς (Tweets). Τα μηνύματα μπορούν να αναγνωστούν και από μη συνδεδεμένους χρήστες, αλλά μόνο οι συνδεδεμένοι μπορούν να δημοσιεύσουν κείμενα. Δημιουργήθηκε τον Μάρτιο του 2006 από τον Τζακ Ντόρσεϊ και δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου. Η υπηρεσία έγινε γρήγορα δημοφιλής και σήμερα έχει 500 εκατομμύρια χρήστες. Είναι ένας από τους δέκα πιο δημοφιλείς ιστοτόπους του διαδικτύου 8. Πως λειτουργεί: Μπορείτε να γραφτείτε στο Twitter πολύ εύκολα. Πατήστε το χρυσό Sign up now. Εκεί θα γράψετε το πραγματικό σας όνομα, ένα username και ένα κωδικό, και μία υπάρχον διεύθυνση . Στη συνέχεια θα μπορείτε να δείτε οι φίλοι σας το χρησιμοποιούν εισάγωντας το σας. Μετά θα σας προτείνει τη προφίλ να ακολουθήσετε. Τσεκάρετε αυτά που θέλετε να ακολουθήσετε και ξετσεκάρετε αυτά που δεν σας αρέσουν. Πατήστε το Finish όταν θα έχετε τελειώσει. Ένας κατάλογος σχετικών μελών θα παρουσιαστεί επιτρέποντας σε σας για να τους ακολουθήσετε, να αναφέρετε, να εμποδίσετε, ή να εκθέσετε. Επιλέξτε το μέλος που σας ταιριάζει περισσότερο από την αναζήτησή σας και χτυπήστε στο "Follow" κουμπί. Οι αναπροσαρμογές από όλα τα μέλη που Καρασπύρου 2010,

6 ακολουθείτε θα εμφανιστούν τώρα στην αρχική σελίδα σας. Οι βασικές λειτουργίες του Twitter είναι: - Tweet λέμε το κείμενο που βάλαμε εμείς ή κάποιος άλλος στο twitter. - Twitters είναι όλοι όσοι χρησιμοποιούν το twitter. - Followers είναι όσοι μας ακολουθούν (διαβάζουν τα μηνύματα που γράφουμε) - Following είναι όσοι ακολουθούμε εμείς (διαβάζουμε στην κεντρική μας σελίδα αυτά που γράφουν) - Για να απαντήσουμε σε κάποιον βάζουμε μπροστά από το username του ή πατάμε στο βελάκι δίπλα στο tweet του. - Βάζουμε #θέμα όταν θέλουμε να πούμε κάτι για ένα συγκεκριμένο θέμα. (περισσότερα για το # εδώ) - Πρώτα βάζουμε μερικά updates δικά μας, και μετά ακολουθάμε άλλους. Έτσι θα μας ακολουθήσουν κι αυτοί ευκολότερα. Θα καταλάβουν ότι δεν είμαστε απλά ένα bot. Εξέλιξη Δυνατότητες: Το Twitter ξεπερνάει τους χρήστες παγκοσμίως με κύριο χαρακτηριστικό ότι δε δέχεται μηνύματα μεγαλύτερα των 140 χαρακτήρων. Αν σκεφτείτε να γραφτείτε θα πρέπει να ξέρετε ότι είναι τελείως διαφορετικό από το Facebook. Οι πληροφορίες τρέχουν πολύ γρήγορα και οι συνδέσεις είναι χαλαρές. Δεν έχετε καμία υποχρέωση να απαντήσετε σε νέες ενημερώσεις αλλά μπορείτε εάν θέλετε. Μπορείτε να δημιουργήσετε νέες φιλίες κατά την διαδικασία αυτή. Το Twitter δημιουργήθηκε ως μια κοινωνική πλατφόρμα μικρο-blogging. Κοινωνική γιατί σου επιτρέπει να έρθεις σε επαφή και να αλληλεπιδράσεις με άλλα μέλη του, που μπορεί να έχετε κάτι κοινό. Μικρο-blogging γιατί μπορείς να γράψεις την κατάστασή σου μέσα σε 140 χαρακτήρες και χωρίς εικόνες ή άλλα media. Έτσι γίνετε πολύ πιο εύκολο να γράψεις κάτι, από το να ετοιμάσεις ένα blog post για το wordpress ή το blogger. Στην πορεία το Twitter έγινε και άλλα πράγματα, όπως μέρος προώθησης ιδεών, προϊόντων και νέων και φυσικά εξελίχθηκε σε μια πλατφόρμα asynchronous Chat, όπου η συζήτηση μπορεί να εξελιχθεί σε μεγαλύτερη διάρκεια, αλλά και με περισσότερα άτομα απ' ότι ένα κλασικό Chat. Η προώθηση των νέων γίνετε σε κλάσματα δευτερολέπτου από την δημοσιογραφία των πολιτών. Προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών γίνετε με διάφορους τρόπους. Πολλά ελληνικά μαγαζιά, blogs, forums, ειδησεογραφικά sites (όπως το apn.gr) έχουν ανοίξει λογαριασμό. Προώθηση ιδεών και πολιτικών απόψεων όπως ο Barack Obama στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές των Η.Π.Α., αλλά και πολλοί Έλληνες πολιτικοί και άτομα με πολιτική άποψη, που δε τους αναφέρω εδώ για ευνόητους λόγους, αλλά δεν είναι δύσκολο να τους βρείτε. Και φτάνοντας κάποιες φορές στα άκρα γράφονται τραγούδια για το twitter και κάνοντας προτάσεις γάμου μέσω αυτού. Στην ουσία είναι κάτι σαν party SMS σύστημα. Όπως στέλνεις μικρά μηνύματα σε φίλους και γνωστούς, εκεί μπορείς να "στείλεις" σε ΟΜΑΔΕΣ "οπαδών" σου (followers). Εκτός από αυτή τη χρήση, έχει μετεξελιχθεί σε ένα party place όπου χρήστες από όλο τον κόσμο που βαριούνται να γράφουν κατεβατά σε blogs, γράφουν τις σκέψεις τους ή πράγματα που θεωρούν ενδιαφέροντα και θέλουν να τα μοιραστούν με όσους έχουν επιλέξει να τους ακολουθούν (τους followers τους δηλαδή που παρακολουθούν τις δημοσιεύσεις τους). Καμιά φορά λειτουργεί και ως "μίνι κλειδαρότρυπα" όπου μπορείς να παρακολουθείς την ιδιωτική ζωή κάποιων ανθρώπων, πάντα εφόσον οι ίδιοι επιλέγουν να τη μοιράζονται μέσα από τις δημοσιεύσεις τους. Έχει μέλη γνωστούς πολιτικούς, καλλιτέχνες και κάθε είδους celebrity μέχρι εξειδικευμένους επιστήμονες ή ανθρώπους που μπορεί να θαυμάζεις και θα σου άρεσε να παρακολουθείς μέσα από αυτά τα μικρά μηνύματα να δεις πως περνάνε τη μέρα τους. Έπειτα έχει και άλλα κόλπα όπως να μπορείς να στέλνεις απευθείας μηνύματα σε κάποιους άλλους χρήστες του twitter, να «σώζεις» κάποια αγαπημένα tweets, να μπορείς να παρακολουθείς τα μηνύματα ΟΛΟΚΛΗΡΗΣ της κοινότητας κλπ. Όσο και να φαίνεται παράξενο, μέσω αυτού του συστήματος αποκτάς αρκετές φορές μια «οικειότητα» με κάποιους followers ή αυτούς που έχεις κάνει follow αν και αυτό μάλλον μόνο όσοι το χρησιμοποιούν το νοιώθουν.

7 Γενικώς όλες αυτές οι εφαρμογές, όπως το twitter, το facebook, το youtube, η wikipedia, το flickr κλπ έπιασαν όχι γιατί πρόσφεραν κάτι καινοτόμο, αλλά γιατί κάποια στιγμή γίνανε γνωστά - κάποια γίναν και μόδα, και από τη δημοτικότητα που αποκτήσανε, πλέον μαζεύουν και άλλο κόσμο, επειδή απλούστατα αυτός ο κόσμος γνωρίζει πως σε αυτά τα site με τόσες συμμετοχές συνήθως θα βρει και αυτό που ψάχνει, είτε αυτό είναι ένα video clip, είτε ένα άρθρο, είτε κάποιες φωτογραφίες, είτε τα εσώψυχα ενός συγγραφέα που θαυμάζουνε YouTube Το YouTube είναι μια υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης, που δημιουργήθηκε τον Φεβρουάριο του 2005, στην οποία οι χρήστες μπορούν να ανεβάζουν, να μοιράζονται και να βλέπουν βίντεο. Η ιστοσελίδα ιδρύθηκε από τους Chad Hurley, Steve Chen και Jawed Karim. Για την εγγραφή ενός χρήστη απαιτείται το ονοματεπώνυμό του, η δημιουργία μιας ηλεκτρονικής διεύθυνσης στο Gmail και η ημερομηνία γέννησης, ενώ μπορεί κάποιος να δώσει και το κινητό τηλέφωνό του. Μέσα από την σελίδα του Youtube οι χρήστες μπορούν να αναπαράγουν τα βίντεο που ανήκουν σε άλλους χρήστες και να ανεβάσουν τα δικά τους βίντεο. Επίσης έχουν την δυνατότητα να σχολιάσουν τα βίντεο και τα τραγούδια που ακούν και να δείξουν αν τους αρέσουν ή όχι, απλά πατώντας ένα κουμπί. Οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν το περιεχόμενό τους να είναι δημόσιο ή ιδιωτικό για τους ίδιους και συγκεκριμένους χρήστες. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2006, το YouTube ήταν μία από τις ταχύτερα αυξανόμενες ιστοσελίδες στο Παγκόσμιο Ιστό. Αποτελεί τη μεγαλύτερη σε χρήστες και όγκο περιεχομένου μηχανή αναζήτησης και παροχής βίντεο. Σύμφωνα με έρευνα του 2006, 100 εκατομμύρια βίντεο κλιπ παρακολουθούνταν καθημερινά στο YouTube, με επιπλέον νέα βίντεο που ανεβαίνουν κάθε 24 ώρες. Εκτός από τη δυνατότητα να ανεβάσει ή να κατεβάσει κανείς βίντεο και να προσθέσει σχόλια, υπάρχουν και κάποιες νέες λειτουργίες, που αφορούν ορισμένα έτοιμα καλλιτεχνικά φίλτρα και ορισμένα βελτιωτικά ηχητικά φίλτρα. Ο χρήστης μπορεί και μετά το ανέβασμα να περιστρέψει και να αποκόψει το βίντεο (προς το παρόν μόνο αρχή και τέλος), να προσαρμόσει τη φωτεινότητα και την αντίθεση και μάλιστα, η υπηρεσία παρέχει επιλογή για αυτόματη επιδιόρθωση όλων των προβλημάτων. Επιπλέον, μπορεί να προσθέσει 14 διαφορετικά εφέ, που σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με την εφαρμογή Picnik της Google. Μεταξύ άλλων, οι χρήστες μπορούν να μετατρέψουν τα βίντεό τους σε ασπρόμαυρα, sepia, cartoon και πολλά άλλα. Αν και όταν μιλάμε για κοινωνικά δίκτυα τα πρώτα που μας έρχονται στο μυαλό είναι το Facebook και το tweeter, το YouTube είναι επίσης από τα μεγαλύτερα δίκτυα που ανεβάζει videoclips στο διαδίκτυο συγκεντρώνοντας εκατομμύρια από κόσμο παγκοσμίως. Όταν ξεκίνησε το YouTube το Φεβρουάριο του 2005 ο στόχος του ήταν να παρέχει online ψηφιακά video. H Google αγόρασε το Youtube την επόμενη χρονιά. Η εταιρεία εκτιμά ότι κάθε λεπτό ανεβαίνουν στο διαδίκτυο 20 ώρες video. 9

8 Ανάλογα με την επιχείρηση σας και τους στόχους της, το YouTube μπορεί να σας βοηθήσει στην προβολή των χώρων, των event αλλά και σε πολλές άλλες παρουσιάσεις με στόχο να σας γνωρίσει καλύτερα ο υποψήφιος πελάτης σας και να δημιουργήσετε fans! Οι δικαιούχοι, οι οποίοι ανεβάζουν τα βίντεο clips τους στο YouTube, θα μπορούν να λαμβάνουν περισσότερες πληροφορίες για τους χρήστες, οι οποίοι βλέπουν το βίντεο. Το νέο πρόγραμμα YouTube Insight θα δείξει τις προβολές των βίντεο ανά ημέρα, καθώς θα παρέχει και πληροφορίες για την τοποθεσία των θεατών. Για όσους δουλεύουν με την YouTube σε εμπορική βάση, το πρόγραμμα επίσης θα δείξει τις πληροφορίες για το πόσοι άνθρωποι παρακολούθησαν το βίντεο μέχρι το τέλος ή μέχρι τη μέση ΗΙ 5 Το Hi5 είναι ένας ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης, με έδρα το Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνια. Δημιουργήθηκε το 2003 και μέχρι το 2008 θεωρήθηκε ο τρίτος πιο δημοφιλής ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τους μοναδικούς επισκέπτες ανά μήνα. Από το 2009 το Hi5 προσανατολίστηκε περισσότερο στα παιχνίδια ως μέσο κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Το Hi5 έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά και λειτουργίες με τους άλλους δημοφιλείς ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, όπως δημιουργία φίλων, δημοσίευση και διαμοιρασμός φωτογραφιών, ομάδες χρηστών και αναβαθμίσεις. Από το 2009 που προσανατολίστηκε περισσότερο στα παιχνίδια και την ψυχαγωγία, απέκτησε και περισσότερα χαρακτηριστικά σχετικά με αυτά. Με το Hi5 ο χρήστης μπορεί να δημιουργήσει ένα online προφίλ με τα ενδιαφέροντά του και προσωπικές του πληροφορίες, να ανεβάσει φωτογραφίες και να δημιουργήσει συλλογές φωτογραφιών, στις οποίες άλλοι χρήστες μπορούν να προσθέσουν σχόλια. Μπορεί επίσης ο χρήστης να παίξει online παιχνίδια και να κάνει αιτήματα φιλίας σε άλλους χρήστες μέσω . Ένα αίτημα φιλίας μπορεί να γίνει αποδεκτό ή να απορριφθεί από τον παραλήπτη. Ένας χρήστης μπορεί να ρυθμίσει το προφίλ του έτσι ώστε να είναι ορατό από όλους τους υπόλοιπους χρήστες, ή να ορίσει ποιοι μπορούν να το δουν, βάζοντας περιορισμούς σε αυτά που θα μπορούν να βλέπουν οι άλλοι MSN messenger MSN είναι μια συλλογή από δικτυακούς τόπους και υπηρεσίες που παρέχονται από τη Microsoft. Το δίκτυο Microsoft έκανε το ντεμπούτο του ως μια ηλεκτρονική υπηρεσία και φορέα παροχής υπηρεσιών Internet στις 24 Αυγούστου Το φάσμα των υπηρεσιών που προσφέρονται

9 από το MSN έχει αλλάξει από την αρχική κυκλοφορία του, το 1995.Το MSN κάποτε ήταν μια online υπηρεσία, ένα πρώιμο πείραμα διαδραστικών πολυμέσων περιεχομένου στοδιαδίκτυο, και ένα από τα πιο δημοφιλή dial-up υπηρεσίες παροχής Internet. Η Microsoft χρησιμοποίησε το MSN για την προώθηση πολλών δημοφιλών υπηρεσιών, οι οποίες ήταν βασισμένες στο διαδίκτυο, στα τέλη της δεκαετίας του Κυρίως Hotmail και Messenger. Το MSN messenger είναι ένα πρόγραμμα, το οποίο αφού το κατεβάσετε και το εγκαταστήσετε, μπορείτε να συνομιλείτε με φίλους σας απεριόριστα σε πραγματικό χρόνο. Η συνομιλία μπορεί να γίνει, είτε μέσω βίντεοκλήσης, είτε μέσω απλής κλήσης (με μικρόφωνο), είτε γραπτώς. 'Ενα πλεονέκτημα του MSN Messenger είναι ότι όταν σου μιλάει με τους φίλους, την οικογένειά σας ή οποιαδήποτε άλλη συγγενείς μπορείτε να προσθέσετε λεπτομέρειες για το γράψιμο σας (για παράδειγμα, μπορείτε να αλλάξετε το χρώμα της γραφής, όπως το Hotmail δεν μπορείτε να αλλάξετε το χρώμα του γραπτώς). Το κακό πράγμα για το MSN Messenger είναι ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε τα σας και μπορείτε μόνο να συνομιλήσετε με τους ανθρώπους όταν είναι online Πλεονεκτήματα μέσων κοινωνικής δικτύωσης 13 : Το facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν επηρεάσει σε κάποια σημεία θετικά την κοινωνική μας ζωή: Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν άτομα που μοιράζονται τα ίδια ενδιαφέροντα, ενώ μπορούν επίσης να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που τους ενδιαφέρουν. Οι νέοι περνάνε ευχάριστα την ώρα τους και είναι ένας τρόπος διαφυγής από το διάβασμα και τις σχολικές εργασίες. Μέσω αυτών των εφαρμογών κατάφεραν οι χρήστες να επανασυνδεθούν με άτομα ή φίλους που είχαν χάσει εδώ και πολύ καιρό. Βρίσκουν παλιούς φίλους, γνωστούς από τα μαθητικά και φοιτητικά χρόνια. Επίσης έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν νέους ανθρώπους από άλλες πόλεις και χώρες, ιδιαίτερα οι νέοι των επαρχιών που έχουν περιορισμένες σε σχέση με τα παιδιά της πόλης προσλαμβάνουσες. Με την επαφή τους με νέους ανθρώπους από άλλες χώρες παρέχεται η δυνατότητα στους νέους να γνωρίσουν άλλους πολιτισμούς, ήθη και έθιμα. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο έρχονται σε επαφή με άλλους χρήστες, μαθαίνουν για την ζωή τους, γίνονται φίλοι (στο διαδίκτυο) όμως μπορούν να αναπτυχθούν και φιλίες στην πραγματικότητα (εκτός διαδικτύου), εφόσον βρίσκουν πολλά κοινά ενδιαφέροντα. Άλλος ένας λόγος που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γιατί τους παρέχονται δωρεάν και έτσι μπορούν να επικοινωνήσουν με συγγενείς και φίλους που μένουν μακριά και να συνομιλήσουν με άτομα που βρίσκονται σε κάποια χώρα του εξωτερικού μιλώντας γραπτά ή ακόμα και με κάμερα. Επιπλέον πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα αξιοποιούν για να αρθρώσουν συναισθήματα μέσω αυτών και να εκφράσουν απόψεις που δεν θα τολμούσαν να πουν στην πραγματική ζωή λόγω συστολής η δυσκολίας χειρισμού του προφορικού και άμεσου λόγου. Επίσης μπορείς να μοιραστείς καταστάσεις με ένα φίλο σου ή να ανεβάσεις τραγούδια και να τα σχολιάζεις με τους φίλους σου περνώντας την ώρα ευχάριστα Βλ. και την αναλυτική εργασία της Chlomisiou 2012 πάνω στο θέμα της σχέσης των νέων με τα ΜΚΔ και την επίδραση αυτών στη ψυχολογία του εφήβου.

10 Επιπλέον μπορούν οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης να λειτουργήσουν θετικά ακόμα και στην κινητοποίηση και ενεργή συμμετοχή των πολιτών, οι οποίοι έχουν ενταχθεί σε δικτυακές ομάδες για να υποστηρίξουν κάποιους στόχους. Το Facebook έχει προσφέρει βοήθεια ακόμα και στις αρχές. Μέσω αυτού έχουν εξιχνιαστεί διάφορες υποθέσεις, βρέθηκαν άνθρωποι που κρύβονταν από τις αρχές καθώς τα στοιχεία κάθε χρήστη είναι εμφανή και προσβάσιμα σε αυτές. Αυτό στοχεύει στην ομαλή λειτουργία του διαδικτύου και την αποφυγή δικτυακής βίας (εκβιασμός, εξαπάτηση κλπ.). Κάποια σώματα ασφαλείας έχουν δικαιώματα παρακολούθησης ακόμα και στην προσωπική συνομιλία χρηστών μεταξύ τους για τυχόν παρανομίες από διάφορους επιτήδειους 14. Γενικά τα πλεονεκτήματα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνοψίζονται στα εξής: 1. Επικοινωνία με άλλους ανθρώπους από όλο τον κόσμο 2. Ψυχαγωγία (παιχνίδια, μουσική) 3. Ενημέρωση (διάφορες ειδήσεις) 14

11 4. ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΑΓΙΔΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ 4.1 Η Ομάδα LOL λαμβάνοντας υπ όψιν και το άρθρο του Βασίλη Γατσά 15 επισημαίνει: Το τίμημα του σύγχρονου, άμεσου τρόπου επικοινωνίας είναι μεταξύ των άλλων οι κίνδυνοι που εγκυμονεί η χρήση των υπηρεσιών του facebook και περιγράφονται παρακάτω: Τα προσωπικά στοιχεία του χρήστη περνούν στην ιστοσελίδα Facebook. Με την αποδοχή των όρων χρήσης της ιστοσελίδας, τα προσωπικά στοιχεία του χρήστη είναι στη διάθεση της εταιρείας που τη διαχειρίζεται. Μπορεί να τα κάνει ό,τι θέλει και να τα χρησιμοποιήσει όπως εκείνη νομίζει. Προσωπικά στοιχεία στο Facebook ή προσωπικές σκέψεις, το Facebook μπορεί να τις μετατρέψει σε βιβλίο, να δημιουργήσει αντίγραφα και να τα προωθήσει στην αγορά, καταστρατηγώντας τις σχετικές διατάξεις για τα πνευματικά δικαιώματα.. Με τους νέους όρους χρήσης του facebook ειδικά, ακόμα και αν καταργήσετε τον λογαριασμό σας, ό,τι έχετε ανεβάσει κατά καιρούς στο facebook του έχετε δώσει το δικαίωμα να τα χρησιμοποιεί, για πάντα! Στο διαδίκτυο επιτελούνται συχνά εγκλήματα. Το έγκλημα στον κυβερνοχώρο είναι γρήγορο, διαπράττεται σε χρόνο δευτερολέπτων και πολλές φορές δεν το αντιλαμβάνεται ούτε το ίδιο το θύμα. Είναι εύκολο στην διάπραξή του, φυσικά για όσους το γνωρίζουν, ενώ τα ίχνη που αφήνει είναι ψηφιακά... Για την τέλεσή του απαιτούνται άριστες και εξειδικευμένες γνώσεις, όπου είναι πιο προηγμένο και από το οικονομικό έγκλημα. Μπορεί να διαπραχθεί χωρίς την μετακίνηση του δράστη, ο οποίος ενεργεί από το γραφείο ή το σπίτι του, χρησιμοποιώντας τον υπολογιστή του. Δίνει τη δυνατότητα σε άτομα με ιδιαιτερότητες όπως οι παιδόφιλοι (child pornography) να επικοινωνούν γρήγορα ή και σε πραγματικό χρόνο, χωρίς μετακίνηση, εύκολα, ανέξοδα, να βρίσκονται πολλοί μαζί στις ίδια ομάδες συζητήσεως (News groups) ή μέσα σε chat rooms.. Οι "εγκληματίες του κυβερνοχώρου" πολλές φορές δεν εμφανίζονται με την πραγματική των ταυτότητα, αποστέλλουν ηλεκτρονικά μηνύματα ( ) με ψευδή στοιχεία. Είναι έγκλημα "χωρίς πατρίδα ``, και τα αποτελέσματά του μπορεί να πραγματοποιούνται ταυτόχρονα σε πολλούς τόπους ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ 1. ΑΠΑΤΕΣ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ (δημιουργία ψεύτικων προφίλ κσι εκμετάλλευσή τους για εξαπάτηση ατόμων που δεν ξέρουν με ποιον ακριβώς επικοινωνούν) 2. CRACKING KAI HACKING (παράνομη πειρατική πρόσβαση στα προσωπικά στοιχεία ατόμων και εταιρειών που έχει ως συνέπεια καταστροφή των αρχείων ή και των υπολογιστών τους με αποστολή ιών αλλά και παραποίηση στοιχείων ή διασπορά ψευδών πληροφοριών και παραποίηση δεδομένων) 3. ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ-ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ (κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων από λογισμικά, ταινίες, δίσκους μουσικής κλπ) 4. ΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡΤΕΣ: (Στέλνοντας τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας με ή δίνοντάς τον σε δικτυότοπους αμφίβολης αξιοπιστίας τους οποίους δεν γνωρίζετε παρέχετε πρόσβαση στα περιουσιακά σας στοιχεία σε τρίτους και μπορεί να γίνεται θύματα κλοπής του τραπεζικού λογαριασμού σας. Το οικονομικό έγκλημα έχει πάρει επικίνδυνες διαστάσεις στο Ίντερνετ. 5. ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ 6. ΕΓΚΛΗΜΑ ΣΤΑ CHAT ROOMS: (Έχουν καταγραφεί πολλά περιστατικά προτροπής σε ομαδική αυτοκτονία στο Facebook). 7 ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΑ: (Παιδόφιλοι, άτομα υπεράνω κάθε υποψίας, δεν διστάζουν να εκμεταλλευτούν τη θέση τους αλλά και τη σχέση τους (συγγένεια), για να ικανοποιήσουν το αρρωστημένο πάθος τους). 15

12 8. ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΙΑ: (Απόρρητα έγγραφα σε προγράμματα ανταλλαγής αρχείων μουσικής!) Όλες οι παραπάνω εγκληματικές πράξεις διευκολύνονται μέσα από τους ιστοχώρους κοινωνικούς δικτύωσης. Το facebook και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εν γένει ενέχουν πολλούς κινδύνους επειδή γράφουμε τα προσωπικά μας στοιχεία κατά την δημιουργία ενός λογαριασμού στον οποίο μπορεί κάποιος να μας τα παραβιάσει. Μπορούνε επίσης να μας μιλήσουν απρεπώς κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας λέγοντας υβριστικά σχόλια για εμάς αλλά και κάποιες φορές και για την οικογένεια μας. Επίσης μπορούν κάποιοι να σχολιάσουν μια κατάσταση ή μια φωτογραφία που έχουμε ανεβάσει απρεπώς δημιουργώντας έτσι σε εμάς ένα άσχημο συναίσθημα. Υπάρχουν ακόμα άτομα που μπαίνουν σε ένα ξένο προφίλ και κατεβάζουν φωτογραφίες από το άτομο δημιουργώντας έτσι ένα ψεύτικο προφίλ χωρίς να είναι πραγματικός ο χρήστης και κάνοντας έτσι ό, τι θέλουν. Αν το άτομο που του έχουν φτιάξει το ψεύτικο προφίλ δεν μπορεί να κάνει κάτι, τότε μπορεί να φτάσει και σε σημείο αυτοκτονίας λόγω έλλειψης αυτοσυγκράτησης. Τέλος, το facebook μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία μας, τις εικόνες μας και ό, τι άλλο θέλει από τον λογαριασμό μας όπως αυτό κρίνει σωστά. Συμπεραίνουμε ότι δίνοντας- λίγα προσωπικά στοιχεία ο κάθε επιτήδειος μπορεί να σου προξενήσει από ανούσια έως σοβαρότατα και σημαντικότατα προβλήματα. Από την αποστολή ιών, trojan horses, malware, spyware και λοιπά μέχρι στην απόσπαση μεγάλου χρηματικού κεφαλαίου από τον λογαριασμό σου. "Δίνοντας στον οποιοδήποτε προσωπικά σου στοιχεία, δεν μπορείς ποτεέ να κοιμάσαι ασφαλής". Γι' αυτό αν θέλουμε να βγει κάτι καλό από όλο αυτό, μην δίνετε εύκολα προσωπικά σας στοιχεία στο Internet. Είναι επικίνδυνο Η ομάδα Νο name επισημαίνει τους εξής κινδύνους ειδικά όσον αφορά στο facebook 16 : Τα στοιχεία σας μοιράζονται με τρίτους Η Προστασία Προσωπικών Δεδομένων και οι ρυθμίσεις επανέρχονται σε λιγότερο ασφαλή προεπιλεγμένη λειτουργία μετά από κάθε σύνδεσή σας με το Facebook Οι διαφημίσεις του μπορεί να περιέχουν κακόβουλο λογισμικό Οι πραγματικοί φίλοι σας εν αγνοία σας, σας κάνουν ευάλωτους Απατεώνες δημιουργούν ψευδή προφίλ Επίσης, ιδιωτικές συζητήσεις ορισμένων χρηστών του Facebook, βρέθηκαν προσβάσιμες σε όλους στη λίστα επαφών τους - μια σημαντική παραβίαση της ασφάλειας που έχει αρχίσει να αφήνει την απορία αν είναι πλέον ασφαλείς η "κοινωνική" δικτύωση του Facebook. Ιδιωτικές συζητήσεις ορισμένων χρηστών του Facebook, βρέθηκαν προσβάσιμες όλους στη λίστα επαφών τους μια σημαντική παραβίαση της ασφάλειας που έχει αρχίσει να αφήνει την απορία αν είναι πλέον ασφαλείς η κοινωνική δικτύωση του Facebook. Συμπεριφορές εξάρτησης Παραμέληση της υγιεινής Μη σωστός τρόπος διατροφής Επιπτώσεις προς την ψυχολογία Ανία Μελαγχολία Τάσεις κατάθλιψης Οι επιπτώσεις της κατάθλιψης και της κακής συμπεριφοράς: αφορούν συνήθως σε παιδία από μονογονεϊκές οικογένειες και κυρίως στα αγόρια της οικογένειας. Ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός: είναι όταν ένα παιδί ή ένας έφηβος δέχεται μέσω δημοσίευση προσωπικών πληροφοριών ή δέχεται παρενόχληση. 16

13 Μορφές ηλεκτρονικού εκφοβισμού: είναι η απειλή συμπαικτών στα διαδικτυακά παιχνίδια δηλαδή περιπτώσεις όπου κάποιοι συμπαίκτες απειλούν τους αντιπάλους τους. Επίσης δημιουργία ψεύτικου προφίλ ή δημοσίευση με πορνογραφικό υλικό. Συνέπειες ηλεκτρονικού εκφοβισμού είναι: 1. η μοναξιά 2. το άγχος 3. η κατάθλιψη 4. κακή συμπεριφορά 5. κακή επίδοση στο σχολείο 6. αυτοκτονική συμπεριφορά Τι μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να περιορίσουμε την έκταση αυτών των φαινομένων: 1. Να μην δίνουμε τους κωδικούς μας 2. Όταν βλέπουμε κάποιον προσβλητικό δεν του απαντάμε και διακόπτουμε την επαφή μαζί του. 3. Δεν απαντάμε σε εκφοβιστικά μηνύματα 4. Μπλοκάρουμε την πρόσβαση του αποστολέα 5. Κρατάμε και αποθηκεύουμε τα μηνύματα ή τις συνομιλίες 6. Δεν προωθούμε εικόνες ή αρχεία που μπορούν να μας πληγώσουν συναισθηματικά 4.3 Η ομάδα Kalashnikov βασισμένη στο άρθρο του Ευστράτιου Παπάνη, Επίκουρου Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου, αναφέρει για τους κινδύνους των μέσων κοινωνικών δικτύωσης τα ακόλουθα 17 : Οι κίνδυνοι στο facebook και η χρήση των social networks είναι από τα μεγαλύτερα θέματα συζήτησης των ημερών. Τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης (social network) γοητεύουν τους μαθητές, που βρίσκουν ότι η ηλεκτρονική κοινωνική δικτύωση είναι ο βολικότερος τρόπος επικοινωνίας Η συνεχής ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μορφή εξάρτησης. Οι πολύωροι χρήστες του Facebook έχουν χαμηλή συμμετοχή σε δημιουργικές δραστηριότητες κατά τον ελεύθερο χρόνο τους. Όσοι επενδύουν πολύ χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι κατά κύριο λόγο μοναχικοί χρήστες και καταλήγουν να γίνουν μοναχικοί άνθρωποι χωρίς πραγματική ζωή αλλά μόνο με εικονικές σχέσεις. Πολλοί θεώρησαν ότι η ηλεκτρονική κοινωνική δικτύωση είναι ο βολικότερος τρόπος επικοινωνίας, που θα αντικαταστήσει το και τις πιο συμβατικές μορφές διάδρασης. Κανόνιζαν τα ραντεβού τους μέσω του Facebook αντί να τηλεφωνήσουν, συζητούσαν γι' αυτό με τους φίλους τους και χρησιμοποιούσαν την ηλεκτρονική ιδιόλεκτο (αργκώ). Έτσι όμως χάνεται η επικοινωνία πραγματικού χρόνου και η αληθινή πρόσωπο με πρόσωπο επαφή. Η ευχαρίστηση που προέρχεται από την ενασχόληση με το Facebook και η φυγή από το διάβασμα είναι η βασικότεροι λόγοι ενασχόλησης με αυτό (στους μαθητές Λυκείου). Το Facebook δεν είναι πια εργαλείο, αλλά εναλλακτικός τρόπος ζωής. Ένα πλήθος των εφαρμογών του Facebook, με τις άπειρες προσκλήσεις σε quiz και test χαμηλού επιπέδου υποβιβάζει τη νοητική στάθμη των νέων. 17

14 Αρκετοί χρήστες είχαν κουραστεί από το 'φακέλωμα' μέσω Facebook, μέσω του οποίου ο καθένας γνώριζε και μετέδιδε ποια η ψυχική διάθεση του χρήστη, τι έκανε όλες τις χρονικές στιγμές κλπ. Πολλοί άνοιξαν λογαριασμό στο Facebook, επειδή είναι μόδα, έγιναν έτσι θύματα της μαζοποίησης. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προάγουν τις επιφανειακές αόριστες σχέσεις, όχι την αληθινή φιλία και την ανθρώπινη επικοινωνία. Οι χρήστες με μεγαλύτερη εξάρτηση από το Facebook, παρουσίαζαν την ίδια νοσηρή σχέση και με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τον υπολογιστή γενικότερα. Οι περισσότεροι χρήστες δεν κατάλαβαν την εξάρτηση από το facebook μέχρι που κατέληξαν να αναλώνουν πολλές ώρες ασχολούμενοι με τις εφαρμογές του και σκεφτόταν γι' αυτό ακόμη κι όταν έκλειναν τον υπολογιστή. Το Facebook παρέχει το προσωπείο της αυτοεκτίμησης. Πολλοί αρθρώνουν συναισθήματα μέσα από αυτό, που δεν θα τολμούσαν να τα πουν στην πραγματική ζωή. Το ένστικτο και το συναίσθημα απελευθερώνεται. Αρκετοί χρήστες διατηρούσαν παραπάνω από δύο λογαριασμούς στο Facebook με διαφορετικά χαρακτηριστικά κάθε φορά. Πολλαπλές και σχιζοειδείς προσωπικότητες. Το γλωσσικό επίπεδο των χρηστών του Facebook πολλές φορές κατρακυλάει σε ύβρεις και χυδαιολογίες, ενώ η ελληνική ορθογραφία παραχαράσσεται. Η γλώσσα είναι ένα συνονθύλευμα αγγλικών συντμήσεων και ελληνικών. Συχνή είναι η χρήση emoticons που όμως γίνονται δύσκολα στην αποκρυπτογράφησή τους και δυσχεραίνουν τη φόρτωση της σελίδας. Σε χρήστες μικρότερης ηλικίας αναπτύσσεται ανταγωνισμός για το ποιος θα προσελκύσει περισσότερους φίλους, κυρίως του αντιθέτου φύλου. Εκατομμύρια παιδιά σε όλη τη χώρα λένε ψέματα για την ηλικία τους, προκειμένου να ανοίξουν λογαριασμό σε δημοφιλείς ιστοσελίδες, όπως το Facebook και το MySpace, στις οποίες δεν επιτρέπεται να γραφτείς αν δεν είσαι άνω των 13 ετών. Αλλά για τα παιδιά, αυτό είναι μικρό εμπόδιο ανάμεσα στα ίδια και ό, τι κάνουν όλοι οι άλλοι. Οι γυναίκες χρήστες προβάλλουν τις περισσότερες φορές ένα μυστηριώδη εαυτό, που περιμένει να ανακαλυφθεί από κάποιο χρήστη με έξοχα προσόντα, γρήγορο στη γραφή και με καλές ατάκες. Οι φωτογραφίες που τοποθετούν στο προφίλ τους είναι προκλητικές μερικές φορές ή παρμένες από τον κόσμο των κινουμένων σχεδίων. Οι άντρες χρήστες συνήθως επαίρονται για τα σωματικά τους προσόντα και για τον 'τσαμπουκά' που μπορούν να επιδείξουν. 4.4 Η ομάδα City Da Bong υποστηρίζει σχετικά με τους κινδύνους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης 18 Οι νέοι «βάζουν» χωρίς δεύτερη σκέψη τη φωτογραφία τους και τον αριθμό του κινητού τους τηλεφώνου στο Facebook. «Ανεβάζουν» στο Διαδίκτυο με ευκολία τα προσωπικά τους δεδομένα, τη διεύθυνσή τους, ακόμη και τις πιο μύχιες σκέψεις τους, κινδυνεύοντας ανά πάσα στιγμή να βγουν τα... άπλυτά τους στη φόρα. Τα τελευταία χρόνια το Facebook είναι η δημοφιλέστερη ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης. Χιλιάδες νέοι και νέες «σερφάρουν» καθημερινά σε αυτό, επικοινωνούν με φίλους και μαθαίνουν νέα μέσω του συγκεκριμένου ιστότοπου. Το... τίμημα του σύγχρονου, άμεσου τρόπου επικοινωνίας είναι ότι τα προσωπικά στοιχεία του χρήστη περνούν στην ιστοσελίδα Facebook. «Με την αποδοχή των όρων χρήσης της ιστοσελίδας, τα προσωπικά στοιχεία του χρήστη είναι στη διάθεση της εταιρείας που τη διαχειρίζεται. Μπορεί να τα κάνει ό,τι θέλει, να τα χρησιμοποιήσει όπως εκείνη νομίζει», τονίζει σε ανακοίνωσή της η Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Νέοι Ευρωπαίοι Οργανωμένοι Ικανοί» (ΝΕΟΙ). «Οι περισσότεροι νέοι δείχνουν τυφλή 18

15 εμπιστοσύνη στην κοινότητα χρηστών του Facebook, χρησιμοποιώντας για παράδειγμα το πραγματικό τους όνομα, διεύθυνση ή φωτογραφία, χωρίς προηγουμένως να έχουν διαβάσει τα "μικρά γράμματα", τους όρους χρήσης δηλαδή», προειδοποιεί μιλώντας στην «Espresso» η δικηγόρος Άννα Ευθυμίου, πρόεδρος της ΜΚΟ που αναλαμβάνει δράσεις και πρωτοβουλίες σε πολλούς τομείς, ανάμεσά τους και σ' εκείνο των νέων τεχνολογιών. «Δεχτήκαμε το τελευταίο διάστημα πολλές ερωτήσεις από προβληματισμένους νέους για τη διαφύλαξη των προσωπικών τους δεδομένων. Με την εγγραφή στο Facebook οι χρήστες αυτομάτως συμφωνούν με τους όρους χρήσης. Οι όροι αυτοί μπορούν να αλλάξουν οποτεδήποτε χωρίς προειδοποίηση, κάτι που είναι τυποποιημένο για έναν ιστοχώρο. Στη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, όμως, η δήλωση αυτή εμφανίζεται στις πρώτες-πρώτες σειρές, που σημαίνει ότι ο χρήστης αυτομάτως συμφωνεί και με όλες τις αλλαγές που μπορεί να γίνουν χωρίς προηγούμενη ενημέρωση. Οι χρήστες του Facebook που χρησιμοποιούν εφαρμογές οι οποίες προέρχονται από τρίτους, όπως παιχνίδια, πρέπει να γνωρίζουν ότι αν οι προσωπικές τους πληροφορίες διαρρεύσουν μέσα από τα πρωτόκολλα ασφάλειας του Facebook, η εταιρεία δεν φέρει καμία ευθύνη», εξηγεί η κ. Ευθυμίου. Η εκπρόσωπος της ΜΚΟ επισημαίνει, ακόμη, ότι το σημαντικότερο όλων είναι πως «ταχυδρομώντας» οποιοδήποτε περιεχόμενο, δίνουμε στο Facebook την άδεια να το χρησιμοποιήσει με όποιον τρόπο θέλει. Δηλαδή, οι χρήστες δεν ελέγχουν πλέον τα πνευματικά δικαιώματα του υλικού που «ρίχνουν» στο Facebook». Τι σημαίνει αυτό; Οι προσωπικές σκέψεις ενός χρήστη της ιστοσελίδας ενδέχεται να καταλήξουν, εν αγνοία του, βιβλίο χωρίς ο «συγγραφέας» του να γνωρίζει τίποτα ή να έχει δικαιώματα στις πωλήσεις. Όπως εξηγεί η κ. Ευθυμίου: «Αν, για παράδειγμα, "φορτώσετε" μια φωτογραφία σας, πρέπει να γνωρίζετε -με βάση όσα αναγράφονται στους όρους- ότι το Facebook μπορεί να δημιουργήσει αντίγραφά της και να τα πουλήσει έναντι πληρωμής ή μη σε τρίτους χωρίς την άδειά σας. Αν κρατάτε κάποια προσωπικά στοιχεία στο Facebook ή προσωπικές σκέψεις, το Facebook μπορεί να τις μετατρέψει σε βιβλίο, να δημιουργήσει αντίγραφα και να τα προωθήσει στην αγορά». Στην αστυνομία, πάντως, έχουν φτάσει καταγγελίες για προσωπικά στοιχεία ατόμων και φωτογραφίες που οι ίδιοι οι κάτοχοί τους είχαν καταχωρήσει σε ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, αλλά διαπίστωσαν ότι στη συνέχεια αναρτήθηκαν και σε άλλες ιστοσελίδες, με συκοφαντικά σχόλια ή άλλα ερωτικού περιεχομένου. Πολλές είναι και οι καταγγελίες για ηλεκτρονικό εκφοβισμό μέσω των ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης. Ηλεκτρονικός εκφοβισμός είναι όταν ένα παιδί η ένας έφηβος δέχεται απειλές η παρενοχλείται από ξένους που θέλουν να του προκαλέσουν κακό. Οι συνέπειες του ηλεκτρονικού εκφοβισμού μπορεί να είναι: κατάθλίψη, κοινωνική απομόνωση κακή επίδοση στο σχολείο, αυτοκαταστροφική η αυτοκτονική συμπεριφορά, αποχή από το σχολείο και τις παρέες των συνομήλικων τους. Αν μας συμβεί ηλεκτρονικός εκφοβισμός, δεν απαντάμε στα εκφοβιστικά μηνύματα μπλοκάρουμε την πρόσβαση του αποστολέα κρατάμε και αποθηκεύουμε τα μηνύματα της συνομιλίας αυτό θα μας είναι χρήσιμο εάν χρειαστεί η εάν θελήσουμε να τον καταγγείλουμε. Η κύρια συμβουλή είναι ότι οι χρήστες θα πρέπει να μάθουν να διαβάζουν πρώτα τους όρους εγγραφής και να είναι πιο προσεκτικοί όσον αφορά τις πληροφορίες και το περιεχόμενο που «ανεβάζουν» στο Διαδίκτυο, αφού είναι άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να γίνει η διακίνησή τους. 4.5 Συμπερασματικά οι κίνδυνοι από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Δημιουργία ψευδών και προσβλητικών προφίλ χρηστών, από τρίτους, εν αγνοία τους Καταχώρηση προσβλητικών σχολίων (σεξουαλικού περιεχομένου υβριστικά) σε προφίλ χρηστών Σεξουαλική παρενόχληση Κλοπή προσωπικών δεδομένων (φωτογραφίες, βίντεο)

16 Ερωτικοί και οικονομικοί εκβιασμοί Απειλές άσκησης σωματικής ή ψυχολογικής βίας (Cyber bulling) Δήλωση πρόθεσης αυτοκτονίας ή προτροπή σε αυτοκτονία Εθισμός και συναισθηματική εξαπάτηση των χρηστών Παιδική πορνογραφία Λογοκλοπή παραβίαση πνευματικής ιδιοκτησίας Κακόβουλες διαφημίσεις προπαγάνδα Αποστολή ιών που καταστρέφουν Η/Υ Παραβίαση ιδιωτικής ζωής Πλαστογράφηση και υποκλοπή προσωπικών στοιχείων με σκοπό την οικονομική εξαπάτηση Συνοψίζοντας, καταλήγουμε ότι το Internet είναι μια πηγή γνώσεων, διασκέδασης, επικοινωνίας και πολλών ακόμα Θα πρέπει να τονιστεί όμως πως ο καθένας μπορεί να κάνει ό, τι θέλει αλλά οφείλει να μην κάνει ό, τι κάνει εις βάρος των άλλων. 5. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ Α) Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οι νέοι συνηθίζουν να γράφουν με greeklish. Τα λεγόμενα greeklish δεν είναι «διάλεκτος» όπως συχνά λέγεται, αλλά η γραφή της ελληνικής γλώσσας με λατινικό-αγγλικό αλφάβητο. Έχοντας τις ρίζες τους στο πρακτικό πρόβλημα της ανταλλαγής γραπτών μηνυμάτων, σε περιβάλλοντα όπου η υποστήριξη της Ελληνικής γλώσσας ήταν περιορισμένη ή και ανύπαρκτη, τα «Greeklish» διαδόθηκαν με μεγάλη ταχύτητα. Αν μπει κανείς σήμερα σ έναν από τους λεγόμενους «χώρους κοινωνικής δικτύωσης» (social networking), ας

17 πούμε στο «φατσοβιβλίο» (facebook, όπου κάνεις «φίλους»-friends) ή στα «τιτιβίσματα» (twitter, όπου κάνεις «ακόλουθους» - followers) ή σε έναν απλό «χώρο συζήτησης» (chat room), θα διαπιστώσει αμέσως ότι σε μεγάλο ποσοστό τα ελληνόπουλα επικοινωνούν μεταξύ τους, γράφοντας greeklish διανθισμένα και με διάφορες «φατσούλες» (emoticons), μικρά γραφικά που δείχνουν χαρά, λύπη, αγανάκτηση κλπ. Γι αυτό και τα greeklish συνδέθηκαν με τη γλώσσα των νέων. Πάντως σύμφωνα με τον γλωσσολόγο Γιάννη Ανδρουτσόπουλο, τα greeklish δεν είναι γλώσσα, είναι ένα σύστημα γραφής συμπληρωματικό, περιορισμένο σε ειδικές συνθήκες χρήσης από ειδικές κοινωνικές ομάδες: μαθητές, φοιτητές, επιστήμονες, ανθρώπους των μέσων και της τεχνολογίας. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι νέοι σε ηλικία χρήστες του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου «συμφιλιώνονται» σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση τους. Η γλώσσα του διαδικτύου ή η γλώσσα των νέων Πολλά άτομα όταν αρχίζουν να μπαίνουν στον κόσμο του διαδικτύου επιλέγουν να χρησιμοποιούν για την επικοινωνία τους μια δική τους μορφή γλώσσας, που ταυτίζεται συνήθως με τα greeklish. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν τα greeklish και οι διάφορες εκφράσεις που επιστρατεύουν οι νέοι για να συνεννοηθούν διαδικτυακά μεταξύ τους 19 : a= Α b= το λατινικό β συνήθως χρησιμοποιείτε στα greeklish για το σύμφωνο Β ή για τον δίφθογγο μπ- c= χρησιμοποιείτε κάποιες φορές σαν Σ π.χ. eleoc d=δ e=e f=φ g=γ h=το h χρησιμοποιείτε ως Η και ως Χ i= ως Η και Ι j= σπάνια χρησιμοποιείτε ως Ξ k=k l (L) =Λ m=m n=n o=χρησιμοποιείτε ως Ο και ως Ω p=π 19

18 q= δεν χρησιμοποιείτε στα greeklish r=p s=σ t=t u (U) = Υ v (V) = χρησιμοποιείτε ως Β w= χρησιμοποιείτε ως Ω x= χρησιμοποιείτε ως Χ και ως Ξ (Σημ: το Ξ χρησιμοποιείτε στα greeklish και ως 3 και ks π.χ. 3ereis ή ksereis) y=y z=z Ελληνικά σύμφωνα και δίφθογγοι που δεν συμπεριλαμβάνονται στην λίστα Θ= th- και 8 π.χ. theleis kati ή 8eleis kati γκ= gk γγ=gg Εκφράσεις που βρίσκονται συνήθως σε chat rooms, MSN και σε Online Games omg (Oh My God) = θεούλη μου. Μπορεί να συναντήστε το omfg αλλά η σημασία του είναι άλλη lol (Laughs Out Loud ή Lots Of Laughs) = Έσκασα στα γέλια ftw (For The Win) = Για την Νίκη. btw (By The Way) = Επίσης tpt= είναι συντομία της λέξης τίποτα g2g (Got to Go)= πρέπει να φύγω dn= συντομία του «δεν» ty= Συντομία του Τhank You (Ευχαριστώ) bb (bye bye)= Γεια σου t(n)=το ή τη οταν βρίσκετε μόνο του (τον ή την) brb (Be Right Back)=Γυρίζω Σύντομα

19 afk(away From Keyboard)=Μακριά από το πληκτρολόγιο (δλδ: μακριά από το PC) wtf (What The F ck)=τι στο διάολο γίνεται Β) Ένα ακόμη στοιχείο που αξίζει να σχολιαστεί είναι ο γλωσσικός ιμπεριαλισμός της αγγλικής, λόγω της κυριαρχίας της στα δίκτυα. Γίνονται κάποιες αλλαγές στον γραπτό λόγο τέτοιες, ώστε να μπορούμε να μιλάμε πλέον για «καινούρια εγγραμματοσύνη». Κατ αρχήν, επειδή πρόκειται για διαδικτυακή επικοινωνία, πρέπει ο τρόπος με τον οποίο ανταλλάσσονται οι πληροφορίες να είναι συμβατός με το πρωτόκολλο γλώσσας που χρησιμοποιεί ο αποστολέας, ο αποδέκτης, αλλά και ο server, δηλαδή ο υπολογιστής που διαμεσολαβεί και μεταδίδει την πληροφορία. Τις περισσότερες φορές για το σκοπό αυτό χρησιμοποιείται το λατινικό αλφάβητο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ελληνικές λέξεις να γράφονται με λατινικούς χαρακτήρες, πράγμα που οδηγεί σε αλλοίωση της ελληνικής γλώσσας. Επίσης, στις διαδικτυακές συνομιλίες πρέπει να συνδυαστεί η γρήγορη ροή του προφορικού λόγου με την εξίσου γρήγορη καταγραφή του. Αυτός ο συνδυασμός έχει ως συνέπεια τη γλωσσική οικονομία: κατάργηση των φωνηέντων των λέξεων, ευρεία χρήση των συντομότερων αγγλικών λέξεων, κλπ. Τέλος, στη διαδικτυακή συνομιλία ο χρήστης δεν βλέπει ούτε ακούει το συνομιλητή του. Έτσι, καταφεύγει σε άλλους τρόπους για να δείξει ότι φωνάζει, ότι χαμογελάει, ότι είναι ξαφνιασμένος, κλπ.: επαναλαμβάνει γράμματα και σημεία στίξης, χρησιμοποιεί αστερίσκους για να δηλώσει έμφαση και κεφαλαία για να τονίσει την ένταση της φωνής. Η πιο γνωστή καινοτομία είναι τα emoticons που αναπαριστούν ένα χαμογελαστό ή λυπημένο πρόσωπο. «Η ανεπίσημη γραφή του Διαδικτύου δεν καταργεί, ωστόσο, τα παραδοσιακά είδη γραπτού λόγου. Αλλά τα συμπληρώνει. Όσο η γραπτή επικοινωνία γίνεται πυκνότερη, τόσο η δεξιότητά μας στη γραφή διαφοροποιείται ανάλογα με τις περιστάσεις. Ταυτόχρονα, η ιδιωτική επικοινωνία στο Διαδίκτυο είναι ελεύθερη να αγνοήσει τους παραδοσιακούς μηχανισμούς γλωσσικού ελέγχου. Η φιλολογική κριτική για την ποιότητα της γλωσσικής έκφρασης στο Διαδίκτυο σίγουρα δε θα αποτρέψει τον χρήστη από την αγαπημένη του ηλεκτρονική κουβέντα» (Γιάννης Ανδρουτσόπουλος) Γ) Η γλωσσολόγος κ. Μάρω Κακριδή σημειώνει: «Το διαδίκτυο, ο χώρος έκφρασης νέων κατεξοχήν ατόμων συντελεί στη διαμόρφωση γλωσσικής εμπειρίας, μέσα από αυτό που ονομάζουμε διαμεσολαβημένη επικοινωνία. Και εδώ το τοπίο είναι ιδιαίτερα «πολύχρωμο» και εξελίσσεται ραγδαία. Σήμερα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, π.χ. το facebook και το twitter, αποτελούν ισχυρότατους πόλους νεανικής επικοινωνίας. Όσο και αν τα χρησιμοποιούν και μεγαλύτεροι, οι βασικές τάσεις και εξελίξεις σ αυτά διαμορφώνονται κυρίως από νεότερα άτομα, που καθορίζουν και την επιτυχία τους. Η επικοινωνία μέσω διαδικτύου διαμορφώνει νέα είδη λόγου, με χαρακτηριστικά που μεταβάλλουν τα όρια ανάμεσα στον προφορικό και τον γραπτό λόγο, ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό, ανάμεσα στα διάφορα γραμματειακά είδη κλπ. Με λίγα λόγια, ό,τι ξέραμε μέχρι τώρα αλλάζει τελείως και αποκτά πολύ πιο ρευστά χαρακτηριστικά, ενώ συγχρόνως συμπληρώνεται και από ό,τι έχει θέση στην ηλεκτρονική σελίδα όπου τοποθετείται το όποιο κείμενο (εικόνες, φωτογραφίες, βίντεο, διαφημίσεις κλπ.). Σχηματίζεται έτσι ένα ποικιλόμορφο ανομοιογενές σύνολο, το οποίο όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί στην ενότητά του, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τις αλλαγές που φέρνουν οι νέες τεχνολογίες στις πρακτικές μας αλλά και στην αντίληψή μας για τον γραπτό (μόνο;) λόγο». Ο Ανδρουτσόπουλος συνοψίζει πολύ ωραία και άλλα βασικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου: «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το διαδίκτυο αλλάζει το ρόλο της εγγραμματοσύνης στη ζωή μας. Μέσα σε μία μόνο γενιά, ένα νέο γένος γραπτού λόγου αναδύεται, με νέες λειτουργίες και συμβάσεις. Σε αντίθεση με τη σχολική έκθεση και την επαγγελματική επιστολή, οι συμβάσεις αυτές δεν ορίζονται από μία αυθεντία, αλλά διαμορφώνονται εκ νέου σε κάθε ηλεκτρονική παρέα. Η ανεπίσημη γραφή του διαδικτύου δεν καταργεί τα παραδοσιακά είδη γραπτού λόγου, αλλά τα συμπληρώνει. Όσο η γραπτή επικοινωνία γίνεται πυκνότερη, τόσο η δεξιότητά μας στη γραφή διαφοροποιείται ανάλογα με τις περιστάσεις.

20 Ταυτόχρονα, η ιδιωτική επικοινωνία στο διαδίκτυο είναι ελεύθερη να αγνοήσει τους παραδοσιακούς μηχανισμούς γλωσσικού ελέγχου. Η φιλολογική κριτική για την «ποιότητα της γλωσσικής έκφρασης» στο διαδίκτυο σίγουρα δεν θα αποτρέψει τον Τάσο από την αγαπημένη του ηλεκτρονική κουβέντα» 20. Με όλα τα παραπάνω κατανοούμε ότι περιορίζεται η δυνατότητα σωστής γλωσσικής έκφρασης των νέων και απειλείται η ορθογραφία και ο λεξιλογικός πλούτος της ελληνικής γλώσσας, αφού η έκφραση των νέων στα κοινωνικά δίκτυα όλο και φτωχαίνει ή τουλάχιστον οπωσδήποτε διαφοροποιείται και αποκλίνει από την επίσημη μορφή της γλώσσας μας. Βέβαια, οι νέοι ανέκαθεν αναζητούσαν τον δικό τους ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης και επικοινωνίας επιδιώκοντας να ξεχωρίσουν από τις συμβάσεις του γλωσσικού κώδικα των ενηλίκων και να δείξουν έτσι τη γενικότερη αντίθεσή τους στο κατεστημένο της ώριμης γενιάς. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η ιδιάζουσα χρήση της ελληνικής γλώσσας στους ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης που παρατηρείται σήμερα. Είναι δεκτή και αναμενόμενη, αρκεί να μην ξεφύγουν οι νέοι από το μέτρο και σιγά σιγά απαρνηθούν, υποτιμήσουν, ξεχάσουν μια τόσο σπουδαία γλώσσα, όπως η ελληνική. Η υιοθέτηση ξενικών γραπτών χαρακτήρων και εικονογραμμάτων εξοικονομεί ίσως χρόνο, όμως δεν οξύνει τη σκέψη και δεν προάγει το πνευματικό και πολιτιστικό μας επίπεδο. Άλλωστε «μαγκιά» στην εποχή μας για εκείνον που έχει το προνόμιο να έχει ως μητρική του γλώσσα την ελληνική δεν είναι να την αντικαταστήσει με προχειρότητες και greeklish. «Μαγκιά» είναι να μιλά και να γράφει σε σωστά ελληνικά. Έτσι και θα διαφοροποιείται από τη μάζα (αφού η πλειοψηφία κάνει χρήση των λατινικών χαρακτήρων) και θα δείχνει σε όλους την ιδιαιτερότητα και την αξία του. 6. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ: Α) To Facebook μπορεί να κάνει κακό στην ψυχολογία των εφήβων καθώς επίσης και στις σχολικές επιδόσεις τους. Η υπερβολική ενασχόληση με το Facebook από τους εφήβους μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα αντικοινωνική συμπεριφορά και άλλες ψυχολογικές δυσλειτουργίες. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει πρόσφατη έρευνα επιστημονικός υπεύθυνος της οποίας είναι ο Λάρι Ρόζεν, καθηγητής ψυχολογίας στο πολιτειακό πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. Όπως ανέφερε ο ίδιος σε ομιλία του στο 119 ο Ετήσιο Συνέδριο της Ένωσης Αμερικανών Ψυχολόγων στην έρευνα συμμετείχαν 1000 έφηβοι από διάφορες πόλεις των ΗΠΑ. Μερικά από τα πιο σημαντικά ευρήματα της έρευνας είναι ότι οι νέοι που ενασχολούνται υπερβολικά με το Facebook έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά, αντικοινωνικές συμπεριφορές, καθώς επίσης και να κάνουν κοπάνα από το σχολείο και να εκδηλώνουν συμπτώματα άγχους και δυσκολίες στον ύπνο. Επίσης είναι πιο πιθανό να έχουν χαμηλές βαθμολογίες στο σχολείο

21 Β) Η εθιστική δύναμη του Διαδικτύου H δημοσκόπηση αποκάλυψε επίσης την εθιστική δύναμη του Διαδικτύου καθώς το 55% των ατόμων που συμμετείχαν σε αυτή δήλωσε ότι αισθανόταν «άγχος» όταν δεν είχε πρόσβαση στον λογαριασμό του στο Facebook ή στα mail του. Συγχρόνως ποσοστό μεγαλύτερο του 60% των χρηστών ανέφερε ότι προκειμένου να έχει ένα διάλειμμα από την on line καθημερινότητά του έπρεπε να πατήσει το κουμπί off στις συσκευές ήταν αδύνατον στους περισσότερους να αγνοήσουν τους on line πειρασμούς όταν οι συσκευές ήταν ανοιχτές. Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της δημοσκόπησης η διευθύνουσα σύμβουλος της οργάνωσης Anxiety UK Νίκι Λιντμπέτερ σημείωσε ότι «αν κάποιο άτομο έχει προδιάθεση για άγχος οι πιέσεις που δέχεται από την τεχνολογία λειτουργούν ως αφορμή που πυροδοτεί ανασφάλεια και στρες». Η κυρία Λιντμπέτερ δήλωσε επίσης ότι έμεινε έκπληκτη από το πόσο μεγάλο ποσοστό των χρηστών μέσων κοινωνικής δικτύωσης που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση ανέφερε ότι μπορούσε να κάνει διάλειμμα από τη δικτυακή ζωή του μόνο αν έκλεινε τη συσκευή που τον συνδέει με τον on line κόσμο. «Ηταν αδύνατον για τα άτομα αυτά απλώς να αγνοήσουν το έξυπνο κινητό τους ή τον υπολογιστή τους». Γ) Στερητικά συμπτώματα Σημειώνεται ότι πέρυσι μια διεθνής μελέτη αποκάλυψε πώς το κλείσιμο της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, του κινητού ή του Ίντερνετ προκαλεί σε κάποια άτομα συμπτώματα στέρησης αντίστοιχα με εκείνα που παρουσιάζει ένα άτομο εθισμένο στο τσιγάρο το οποίο προσπαθεί να κόψει την κακή του συνήθεια. Επιστήμονες ζήτησαν από εθελοντές σε 12 πανεπιστήμια ανά τον κόσμο να αποφύγουν τη χρήση υπολογιστή, κινητού, ipod, τηλεόρασης και ραδιοφώνου επί 24 ώρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειονότητα των εθελοντών δεν ήταν σε θέση να απέχει ούτε καν για ένα 24ωρο από την «ηλεκτρονική» ζωή του. Δ) Κατάθλιψη λόγω μέσων κοινωνικής δικτύωσης Η κατάθλιψη του Facebook» είναι ένας νέος όρος που υιοθέτησαν οι γιατροί στις Ηνωμένες Πολιτείες για να περιγράψουν την εφηβική κατάθλιψη που προέρχεται από την πολύωρη ενασχόληση με το δημοφιλέστερο site κοινωνικής δικτύωσης. Σε έρευνα που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της αμερικανικής Εταιρίας Παιδιατρικής, οι ειδικοί προειδοποιούν τους γονείς για τις επιπτώσεις του Facebook σε εφήβους με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή ψυχολογικά προβλήματα. Οι αναρτήσεις χαρούμενων φωτογραφιών, η πληθώρα φίλων και μηνυμάτων μπορεί να προκαλέσουν κατάθλιψη σε έναν έφηβο που έχει πολύ λιγότερες χαρούμενες φωτογραφίες, φίλους ή μηνύματα, σημειώνουν οι ερευνητές. Για πολλούς εφήβους, το Facebook είναι σήμερα το κύριο «στέκι» τους, διαπιστώνουν οι Αμερικανοί επιστήμονες και γι αυτό οι γονείς θα πρέπει να συζητούν με τα παιδιά τους και να τα αποτρέπουν από την πολύωρη ενασχόλησή τους με αυτό

22 7. ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Οι ερευνητικές μας ομάδες μετά από συζητήσεις που έκαναν μεταξύ τους αλλά και με άλλους συνομηλίκους τους κατέγραψαν τις παρακάτω απόψεις σχετικά με το πώς επιδρούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην επικοινωνία αλλά και τις διαπροσωπικές σχέσεις των νεαρών ιδίως χρηστών: «Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιδρά συχνά αρνητικά στους περισσότερους χρήστες του διαδικτύου, επειδή έτσι χάνουν την επαφή με τους γύρω τους και είναι περισσότερο εικονικοί φίλοι παρά αληθινοί. Οι νέοι δεν βγαίνουν πια εύκολα έξω για βόλτα, αφού μπορούν να συνομιλήσουν με κάποιον διαδικτυακά. Άλλωστε αυτές οι διαδικτυακές επαφές μπορεί να είναι και πολύ επικίνδυνες, γιατί δεν ξέρεις στην πραγματικότητα ποιος είναι πίσω από αυτό το προφίλ ούτε ποια είναι η πραγματική προσωπικότητά του. Επιπλέον, οι ερωτικές σχέσεις που συνάπτονται μέσω διαδικτύου δεν είναι ουσιαστικές και αληθινές όσο στην πραγματικότητα και πολλοί είναι ο άνθρωποι που δηλώνουν ότι έχουν σχέση «για την πλάκα», για να δείξουν κάτι ή να κάνουν κάποιους να ζηλέψουν. Έτσι όμως βυθιζόμαστε σ ένα ψέμα και το συντηρούμε έχοντας χάσει το νόημα» (Ομάδα L.O.L.) «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδρούν αρνητικά πολλές φορές σε όσους τα χρησιμοποιούν, επειδή δεν δείχνουμε μέσα από αυτά πάντα τον πραγματικό μας εαυτό. Μερικές φορές χαλάμε φιλικές και ερωτικές σχέσεις λόγω των ιστοχώρων αυτών γιατί απομακρυνόμαστε απ τους δικούς μας ανθρώπους» (Ομάδα City Da Bong) «Πολλές φορές τα παιδιά στο facebook κάνουν φίλους χωρίς να τους ξέρουν και τους μιλάνε χωρίς να γνωρίζουν τι είδους άνθρωποι είναι. Τα παιδιά τώρα ζουν σε μια εικονική ζωή, γιατί κάθονται πολλή ώρα στο διαδίκτυο. Υπάρχουν περιπτώσεις που μερικά παιδιά μπορεί να γίνουν αντικείμενα κοροϊδίας για τη φωτογραφία τους ή για κάτι που είπαν ή δημοσίευσαν, με αποτέλεσμα να πάθουν ακόμα και κατάθλιψη» (Kalashnikov) «Οι ιστοχώροι κοινωνικής δικτύωσης επιδρούν αρνητικά στις ανθρώπινες σχέσεις. Γίνεσαι πιο εσωστρεφής, απομονώνεσαι και απέχεις από τον πραγματικό κόσμο και τους πραγματικούς σου φίλους. Πιστεύεις ότι γίνεσαι πιο κοινωνικός χρησιμοποιώντας facebook ή twitter και ενημερώνοντας μέσω αυτών για την κάθε σου κίνηση αλλά στην πραγματικότητα η ζωή σου περιστρέφεται γύρω από μια εικονική αλήθεια, έναν πλασματικό κόσμο και δεν αντιλαμβάνεσαι το κακό που γίνεται» (No name)

23 8. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Για την προώθηση της έρευνάς μας σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιήσαμε και τη μέθοδο της δημοσκόπησης έχοντας ως κύριο σκοπό να καταγράψουμε τις απόψεις της πλειοψηφίας των εφήβων αναφορικά με το θέμα. Συγκεκριμένα, 87 μαθητές της Α τάξης του ΕΠΑ.Λ. Λιβαδειάς (αγόρια και κορίτσια ηλικίας 16 ετών) κλήθηκαν να απαντήσουν σε σχετικό ερωτηματολόγιο και τα αποτελέσματα της έρευνας παρατίθενται στη συνέχεια: Ερώτημα 1: Παρατηρούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών της Α Λυκείου (ποσοστό 94% του συνόλου των ερωτηθέντων) χρησιμοποιεί κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης. Μόνο ένα ποσοστό 6% δεν χρησιμοποιεί καθόλου τέτοιους ιστοχώρους.

24 Ερώτημα 2: Δημοφιλέστερη υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης και κυρίαρχη στις προτιμήσεις των μαθητών αναδεικνύεται το Facebook (ποσοστό 73%) και ακολουθούν το msn (14%), το twitter (10%) και το hi5 (3%). Ερώτημα 3:

25 Στο ερώτημα «γιατί χρησιμοποιείτε ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης» οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στην έρευνα απάντησαν ότι τους χρησιμεύει για να επικοινωνούν με φίλους που έχουν ήδη, ενώ αρκετά μεγάλο ποσοστό φαίνεται να καταφεύγει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να κάνει νέους φίλους και για να απασχοληθεί με κάποιο παιχνίδι. Είναι χαρακτηριστικό ότι 12 άτομα απάντησαν ότι οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν στις μέρες μας τρόπο ζωής και κάτι απαραίτητο, ενώ -σε ίδιο ακριβώς ποσοστό με το προηγούμενο- κάποια άτομα υποστήριξαν ότι η χρήση τέτοιων υπηρεσιών έχει επιβληθεί από τη μόδα. Πολύ μικρότερα παρατηρούμε ότι είναι τα ποσοστά των εφήβων που χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να γίνουν πιο εξωστρεφείς ή ακόμα και για να συνάψουν κάποια ερωτική σχέση. Ερώτημα 4: Πόσο συχνά συνδέεστε σε ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης; 10% 11% 31% Κάθε φορά που συνδέομαι Λιγότερο από 1 φορά το μήνα 12% 2-4 φορές το μήνα 2-3 φορές την εβδομάδα Πολλές φορές τη μέρα Σχεδόν κάθε μέρα 23% 13% Το μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων συνδέεται καθημερινά στους ιστοχώρους κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιεί (συνολικό ποσοστό 64%), ενώ το γεγονός ότι το 23% των ερωτηθέντων συνδέεται πολλές φορές τη μέρα και το 10% κάθε φορά που θα χρειαστεί να πλοηγηθεί στο διαδίκτυο επιβεβαιώνει ότι η χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί καθημερινότητα και πραγματικό τρόπο ζωής.

26 Ερώτημα 5: Μόνο το 35% των ερωτηθέντων δεν παραμελεί ποτέ τα μαθήματά του για να αφιερώσει χρόνο στο Facebook, ενώ ανησυχητικό είναι ότι το 50% των μαθητών παραμελεί λόγω αυτού τις σχολικές του υποχρεώσεις κάποιες φορές, συχνά ή συνέχεια. Ερώτημα 6: Ποσοστό 69% των μαθητών υποστήριξε ότι δεν παραμελεί την προσωπική του ζωή για να μπει στο Facebook, ωστόσο υπάρχει και ένα συνολικό ποσοστό της τάξης του 13% που μπορεί μεταξύ του Facebook και των προσωπικών στιγμών που μοιράζεται κανείς με φίλους ή οικογένεια να επιλέξει το πρώτο.

27 Ερώτημα 7: Με τι κριτήρια διαλέγετε τους σας φίλους στο facebook; 3% 5% 8% Λόγω διασημότητας (τραγουδιστής, ηθοποιός, πολιτικός, κ.α. Αν είναι δημοφιλής (αν έχει πολλούς φίλους) 52% 15% Το φύλο Την ομορφιά εξωτερική εμφάνιση Όποιος με κάνει add τον δέχομαι Αν είναι φίλος των φίλων μου 17% Μελετώντας τις απαντήσεις που δόθηκαν στο επόμενο ερώτημα διαπιστώνουμε ότι οι μισοί και παραπάνω από τους ερωτηθέντες (52% του συνόλου) κάνουν κάποιον διαδικτυακό φίλο ανάλογα με το αν ανήκει στους φίλους των ήδη υπαρχόντων φίλων τους, ενώ καθόλου αμελητέο ποσοστό εφήβων (17%) αποδέχεται το αίτημα φιλίας οποιουδήποτε (είτε τον γνωρίζει είτε όχι). Σε ποσοστό 15% απάντησαν οι νέοι ότι επιλέγουν τους διαδικτυακούς φίλους με κριτήριο την ομορφιά και λιγότεροι με βάση το φύλο ή επηρεασμένοι από τη διασημότητα ή δημοφιλία του εκάστοτε προσώπου. Ερώτημα 8: Η συντριπτική πλειοψηφία των εφήβων (ποσοστό 77%) βάζουν αληθινά στοιχεία στο προφίλ τους.

28 Ερώτημα 9: Για ποιους λόγους θα διέγραφες κάποιον διαδικτυακό σου φίλο; Σεξουαλική παρενόχληση 27% Εξύβριση 43% Σεξουαλική παρενόχληση Απειλή Εξύβριση Απειλή 30% Παρατηρούμε ότι η εξύβριση αποτελεί την πρωταρχική αιτία για την οποία οι περισσότεροι έφηβοι θα διέγραφαν κάποιον από τη λίστα των διαδικτυακών τους φίλων και ακολουθούν η απειλή και η σεξουαλική παρενόχληση. Ερώτημα 10: Αξιοσημείωτο παρουσιάζεται το γεγονός ότι το 72% των εφήβων θεωρεί ότι δεν είναι ασφαλείς σε τέτοιους ιστοχώρους αλλά παρόλα αυτά τους χρησιμοποιούν.

29 Ερώτημα 11: Σύμφωνα με τις απαντήσεις των μαθητών, οι περισσότεροι γονείς (σε ποσοστό 89%) επιτρέπουν στα παιδιά τους τη χρήση του Facebook. Ερώτημα 12: Το 56% των μαθητών της Α τάξης απάντησε ότι δεν θα συναντούσε κάποιον που γνώρισε μέσω Facebook (άγνωστο στην πραγματική του ζωή), ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό όμως (44%) θα συναντούσε ένα τέτοιο άτομο.

30 Ερώτημα 13: Σε ποσοστό 46% οι δεκαεξάχρονοι μαθητές του ΕΠΑ.Λ. Λιβαδειάς απάντησαν ότι τους έχει συμβεί κάποιο δυσάρεστο περιστατικό στο Facebook. Ερώτημα 14: Όπως παρατηρούμε από τα σχετικά αποτελέσματα, 19 μαθητές έχουν δεχτεί εξύβριση μέσω Facebook, 10 κακόβουλη χρήση ή κλοπή κάποιας φωτογραφίας τους, 8 επισημαίνουν ότι υπήρξαν άτομα που αξιοποίησαν προσωπικά τους στοιχεία για να τους προσεγγίσουν καλύτερα, ενώ 7 άτομα έχουν δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση και 5 κάποια απειλή.