ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ-Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Transcript

1 1 ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ-Η ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Των σπουδαστών Κοντούλα Γεωργία (Α.Μ. 253) Τόλης Θεόδωρος (Α.Μ. 66 ) Επιβλέπων Καθηγητής Ζαφειριάδης Διαμαντής ΛΕΥΚΑΔΑ 2010

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΗΜΕΡΑ ΠΙΣΤΗ ΠΙΣΤΩΣΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΑΓΗ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ LEASING FACTORING FORFAITING E-BANKING VENTURE CAPITAL ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

3 3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συμβολή του τραπεζικού συστήματος στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας είναι μεγάλη. Οι υπηρεσίες που παρέχουν οι τράπεζες στις επιχειρήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αναγκών τους. Ιδιαίτερη σημασία για την οικονομική ανάπτυξη έχει η κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των επιχειρήσεων για την πραγματοποίηση επενδύσεων και την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας τους. Στις επιχειρήσεις που πραγματοποιούν επενδύσεις για την απόκτηση ή ανανέωση των παγίων στοιχείων τους, το τραπεζικό σύστημα παρέχει μακροπρόθεσμο δανεισμό, προσαρμοσμένο ως προς το ύψος, τη διάρκεια και τους λοιπούς όρους προσαρμοσμένους στις πραγματικές ανάγκες τους. Τράπεζα ονομάζεται μια επιχείρηση, η οποία ασχολείται με χρηματικές και πιστωτικές συναλλαγές. Ανάλογα με το είδος της μπορεί να δέχεται καταθέσεις, να χορηγεί δάνεια, να φυλάσσει και να διαχειρίζεται αξιόγραφα, να αναλαμβάνει την πληρωμή για λογαριασμό του πελάτη. Αν και πολλές από τις τραπεζικές πράξεις έχουν την καταγωγή τους σε πανάρχαιες εποχές όπως στην αρχαία Βαβυλώνα, οι πρώτες πραγματικές τραπεζικές εργασίες μπορούν να εντοπιστούν στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό με τους «τραπεζίτες» και στο ρωμαϊκό με τους «argentarii», οι οποίοι δέχονταν καταθέσεις και χορηγούσαν δάνεια, ενώ παράλληλα εκτελούσαν πληρωμές και για λογαριασμό τρίτων. Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας η πείρα των τραπεζιτών χάθηκε μαζί με τους τραπεζίτες. Οι επόμενες μορφές τραπεζικών συναλλαγών εμφανίζονται στο Μεσαίωνα όπου οι αργυραμοιβοί, οι χρυσοχόοι και οι

4 4 έμποροι δέχονταν καταθέσεις για τις οποίες εξέδιδαν πιστοποιητικά βεβαιώσεις. Το 18ο αιώνα στην Αγγλία οι αποδείξεις κατάθεσης για σταθερά ποσά αποτέλεσαν τα πρώτα τραπεζογραμμάτια. Έτσι σιγά - σιγά με την ανταλλαγή των τραπεζογραμματίων, οι τράπεζες άρχισαν να αποκτούν τον ρόλο που κατέχουν σήμερα στην σύγχρονη οικονομία. Όσο και αν εντυπωσιάζει ειδικούς και μη, ο όρος τραπεζικό προϊόν έχει καθιερωθεί, χρησιμοποιείται ευρέως, και αναφέρεται σε ένα πακέτο τραπεζικών υπηρεσιών. Αναπόφευκτα, ο διαχωρισμός μεταξύ των ήδη υπαρχουσών υπηρεσιών που προσφέρουν οι τράπεζες είναι αναγκαίος. Ονομάζουμε παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα αυτά που υπήρχαν πριν από το πέρασμα της φιλοσοφίας του Marketing στη διοικητική πρακτική των τραπεζών και σύγχρονα τραπεζικά προϊόντα αυτά που δημιουργήθηκαν ή διαμορφώθηκαν με την καθιέρωση του τραπεζικού Marketing. Πέρα από αυτά όμως το τραπεζικό σύστημα φρόντισε τα τελευταία χρόνια για την εισαγωγή σύγχρονων θεσμών στη χώρα μας, οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες των επιχειρήσεων με περισσότερο εξειδικευμένους και αποτελεσματικούς τρόπους. Οι κυριότεροι από αυτούς τους θεσμούς οι οποίοι θα παρουσιαστούν αναλυτικότερα παρακάτω είναι: 1. Η πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων (Factoring) 2. Το κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών (Venture Capital) 3. Εκχώρηση απαιτήσεων (Forfaiting) 4. Η χρηματοδοτική μίσθωση (Leasing) Οι νέες αυτές μορφές συμβάσεων της σύγχρονης οικονομίας παρουσιάζουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά:

5 5 Όλες αποτελούν μορφές που πρώτα δοκιμάστηκαν εμπειρικά στη πράξη για την επίτευξη οικονομικών στόχων Όλες είναι δημιουργήματα του αγγλοαμερικανικού δικαίου κάνοντας την αρχική τους εμφάνιση ΗΠΑ και στη συνέχεια διαδόθηκαν στην Ευρώπη και στις υπόλοιπες Ηπείρους. Αποτελούν μαζικές συμβάσεις όπου ο οικονομικά ισχυρότερος διατυπώνει τους όρους της σύμβασης την οποία ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να αποδεχτεί ή όχι. Ορισμένες από αυτές, όπως το Factoring, εκτελούνται και παρακολουθούνται με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας. Τέλος, πολλά από τα νέα προϊόντα, κυρίως το Leasing, το Factoring, και το Forfaiting, δημιουργούν τριγωνικές συμβατικές σχέσεις. Υπάρχει δηλαδή ένας τρίτος ο οποίος εμφανίζεται ως ειδικός με σκοπό να διευκολύνει τα δύο μέρη που διαφορετικά θα ερχόντουσαν σε άμεση επαφή και συμφωνία. Στα παραδοσιακά τραπεζικά προϊόντα ανήκουν οι καταθέσεις( προθεσμίας, ταμιευτηρίου, όψεως), οι θυρίδες ασφαλείας, οι εγγυητικές επιστολές, οι κάθε είδους χρηματοδοτήσεις, βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες, μακροπρόθεσμες, ή ανάλογα με τον κλάδο, βιοτεχνικές, βιομηχανικές, εμπορικές, γεωργικές, τουριστικές, ναυτιλιακές, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, οι χρηματοδοτήσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ανώνυμων εταιριών και άλλα, χρηματοδοτήσεις ανάλογα με το σκοπό της επιχειρηματικής δραστηριότητας( κεφάλαια κίνησης,

6 6 αναπτυξιακές επενδυτικές δραστηριότητες, εξοπλισμός παγίων στοιχείων κ.α.) ή ανάλογα με τις νομισματικές μετατροπές σε δολάρια ή άλλο νόμισμα. Η αναμόρφωση, ο εκσυγχρονισμός και η απελευθέρωση του τραπεζικού συστήματος περνάει μέσα από τις σύγχρονες μορφές χρηματοδότησης, συναλλαγών και επενδύσεων, όπως της χρηματοδοτικής μίσθωσης( FINANCIAL LEASING), των κεφαλαίων υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου(venture CAPITAL), της προεξόφλησης των εισπρακτέων τιμολογίων και συναλλαγματικών(factoring-forfaiting) των δανείων υποθηκεύσεων κτλ. Στα σύγχρονα τραπεζικά προϊόντα συγκαταλέγονται οι πιστωτικές κάρτες, οι αυτόματες ταμειολογιστικές μηχανές (ATMs), το Factoring, το Forfaiting, το Leasing, και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα που προσφέρονται από τις τράπεζες καθώς επίσης, η εξυπηρέτηση στο αυτοκίνητο μέσω ειδικών παραθύρων (drive in windows),οι ταξιδιωτικές επιταγές(travellers checks), ηλεκτρονική κίνηση κεφαλαίων στα σημεία πώλησης (EFTPOS), τα ειδικά δάνεια, οι ειδικοί λογαριασμοί, οι πιστωτικές γραμμές (credit lines), το Phone Banking(οι τραπεζικές υπηρεσίες μέσω τηλεφώνου), το Mobile Banking(τραπεζικές υπηρεσίες μέσω κινητού τηλεφώνου), το Internet Banking(τραπεζικές υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου),το video conferencing(τραπεζικές υπηρεσίες μέσω οπτικοακουστικών μέσων), το E-commerce (ηλεκτρονικό εμπόριο), κ.α.

7 7 2. ΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΗΜΕΡΑ 2.1 ΠΙΣΤΗ Η εισροή του ξένου κεφαλαίου σε μια οικονομική μονάδα στηρίζεται πάνω στην πιστοληπτική ικανότητά της. Για την ελεύθερη άλλωστε διεξαγωγή και επέκταση των συναλλαγών απαιτείται να υπάρχει ανάμεσα στους συναλλασσόμενους η εμπιστοσύνη για την ταυτόχρονη εκπλήρωση των αμοιβαίων υποχρεώσεων. Η πίστη κατά συνέπεια δεν είναι παρά η ικανότητα την οποία έχει ένα πρόσωπο να δανείζεται χρήματα ή να αγοράζει πράγματα με πίστωση. Για να έχει όμως κανείς την ικανότητα αυτή πρέπει να έχει προσωπική ή εμπράγματη φερεγγυότητα. Στην πρώτη περίπτωση ο δανειστής-πιστοδότης για την μεταβίβαση της αγοραστικής δύναμης βασίζεται στην τιμιότητα, τον χαρακτήρα, την ηθική υπόσταση και την συνέπεια στις συναλλαγές του δανειζόμενου-πιστολήπτη. Στην δεύτερη περίπτωση βασίζεται κατά κύριο λόγο στην οικονομική επιφάνεια(περιουσιακή κατάσταση) του τελευταίου. Εκείνος που παρέχει την πίστωση(πιστοδότης) αν και φαινομενικά αποξενώνεται από ορισμένα περιουσιακά στοιχεία εν τούτοις αποκτά απαίτηση αντίστοιχης οικονομικής αξίας. Έτσι δεν αλλάζει η περιουσιακή του κατάσταση καθόλου. Το ίδιο συμβαίνει και για τον πιστολήπτη-οφειλέτη ο οποίος αποκτά μεν την κυριότητα ορισμένων περιουσιακών στοιχείων όμως αναλαμβάνει και την υποχρέωση να επιστρέψει μελλοντικά το κεφάλαιο ίσης οικονομικής αξίας συν τους τόκους. Προκειμένου ο δανειστής να αποφασίσει για τη

8 8 χορήγηση του δανείου στο δανειζόμενο συγκεντρώνει τις απαραίτητες πληροφορίες για τον τελευταίο. Εποικοδομητικό και θετικό στοιχείο της πίστης πρέπει να αποτελεί και η αυστηρή νομοθεσία που διασφαλίζει και διευκολύνει την είσπραξη των χρεών και που διέπει γενικά τα δάνεια Κατηγορίες πίστης Η κυριότερη πηγή της χρηματοδότησης είναι οι καταθέσεις στις τράπεζες και λοιπούς πιστωτικούς οργανισμούς. Κατά συνέπεια υπάρχει άμεση σχέση των χορηγήσεων δανείων και των καταθέσεων. Με τη χορήγηση δανείων στο εμπόριο, στη γεωργία, στη βιομηχανία και λοιπούς παραγωγικούς κλάδους, η αγοραστική δύναμη των διαθέσιμων νεκρών κεφαλαίων γίνεται παραγωγική και αποδοτική. Ο τρόπος και η διαδικασία της διοχέτευσης των συγκεντρωμένων στις τράπεζες κεφαλαίων στις επιχειρήσεις που έχουν ανάγκη από αυτά, αποτελεί την πιστωτική πολιτική που ασκείται από το κράτος μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος. Ανάλογα με τον κλάδο της παραγωγής προς τον οποίο κατευθύνονται τα δάνεια διακρίνουμε την πίστη σε αγροτική, εμπορική, βιομηχανική κ.λ.π.

9 9 α) Αγροτική πίστη είναι η πίστη που χορηγείται στους αγρότες. Οι σκοποί της αγροτικής πίστης είναι η βελτίωση και η προώθηση της γεωργικής παραγωγής, η συγκράτηση των τιμών των γεωργικών προϊόντων σε επίπεδα που να ικανοποιούν τους παραγωγούς και η ενίσχυση γενικά εκείνων των αγροτών που διέρχονται δύσκολες περιστάσεις λόγω ξηρασίας, παγετώνων κ.λ.π. Η χορήγηση της αγροτικής πιστής πρέπει να γίνεται με βάση ορισμένες αρχές ώστε να είναι αποτελεσματική δηλαδή α) να χρησιμοποιείται μόνο για παραγωγικούς σκοπούς και β) να εξοφλούνται τα αγροτικά δάνεια και να καταβάλλονται οι τόκοι σε εποχή κατά την οποία το δάνειο να έχει αποδώσει το αναμενόμενο εισόδημα και να είναι εύκολη η επιστροφή του. Η αγροτική πίστη διακρίνεται σε: 1) ως προς το σκοπό σε: α) έγγειο πίστη η οποία χορηγείται για αγορά, κατά κύριο λόγο, γαιών, β) πίστη εγγείων βελτιώσεων(για υδραυλικά έργα, φυτείες, κτλ.), γ) καλλιεργητική, για τις ανάγκες δηλαδή της ετήσιας καλλιέργειας(αγοράς σπόρων, λιπασμάτων, πληρωμή εργατικών κλπ). 2) Ως προς την ασφάλεια: α) προσωπική και β) εμπράγματη. 3) Ως προς τον χρόνο της επιστροφής: α) μακροπρόθεσμη( έγγειο και βελτιώσεις), β) μεσοπρόθεσμη( αγορά ζώων, εγκατάσταση φυτειών), γ) βραχυπρόθεσμη(αγορά σπόρων, λιπασμάτων κ.λ.π). Η αγροτική πίστη ασκείται από την Αγροτική Τράπεζα.

10 10 β) Βιομηχανική Πίστη. Έχει σαν αντικείμενο την ικανοποίηση των αναγκών σε ξένα κεφάλαια των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Στις μεταποιητικές επιχειρήσεις όπως είναι οι βιομηχανικές και βιοτεχνικές, η κυκλοφορία των κεφαλαίων είναι βραδεία γιατί παρεμβάλλεται η παραγωγική διαδικασία, ο μετασχηματισμός δηλαδή των πρώτων και βοηθητικών υλών σε έτοιμα προϊόντα. Έτσι οι βιομηχανίες απαιτούν μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις. Επειδή μάλιστα οι παραπάνω επιχειρήσεις είναι εντάσεως παγίου ενεργητικού, θα πρέπει να υπάρχει αρμονική σχέση μεταξύ παγίου κεφαλαίου αφενός και ιδίων και ξένων μακροπρόθεσμων κεφαλαίων αφετέρου. Η χρηματοδότηση της βιομηχανίας και βιοτεχνίας ρυθμίζεται με αποφάσεις της αρμόδιας νομισματικής διευθύνσεως της Τράπεζας της Ελλάδος που αντικατέστησε την Νομισματική Επιτροπή. Η βιομηχανική πίστη εκδηλώνεται με τις εξής μορφές: 1) Με προεξοφλήσεις (εμπορικών γραμματίων και συναλλαγματικών). Είναι η βασική μορφή της βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης των βιομηχανικών επιχειρήσεων, 2) η προκαταβολή έναντι φορτωτικών εγγράφων και ανοιγμάτων πιστώσεων εσωτερικού και εξωτερικού, 3) με χορήγηση βιομηχανικών δανείων σε ανοικτό λογαριασμό με προσωπική ασφάλεια με πρόσθετη ασφάλεια συναλλαγματικών, ακινήτων κ.λ.π. γ) Εμπορική Πίστη. Αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών σε ξένα κεφάλαια των εμπορικών επιχειρήσεων. Είναι κατά κύριο λόγο βραχυπρόθεσμη. δ) Πίστη λοιπών επιχειρήσεων, παροχής υπηρεσιών (ναυτιλιακών, τουριστικών κ.λ.π)

11 ΠΙΣΤΩΣΗ Ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα κάθε προσώπου και των αναγκών του σε ξένα κεφάλαια προβαίνει σε χρηματικό δανεισμό ή αγορά διαφόρων αγαθών(εμπορευμάτων, πρώτων και βοηθητικών υλών, ειδών πάγιας εκμετάλλευσης κ.α.) με πίστωση. Το συγκεκριμένο ποσό των χρημάτων ή των πραγμάτων που λαμβάνει κανείς με μελλοντική ανταπόδοση λέγεται πίστωση ή Δάνειο. Κατά τη νομική επιστήμη, Δάνειο λέγεται η συμφωνία με την οποία ο ένας από τους συμβαλλόμενους, που καλείται δανειστής, μεταβιβάζει κατά κυριότητα στον άλλο αντισυμβαλλόμενο που λέγεται οφειλέτης (δανειζόμενος) χρήματα ή άλλα κινητά αντικαταστατά πράγματα 1. Ο τελευταίος είναι υποχρεωμένος να επιστρέψει ανάλογα με την περίπτωση τα χρήματα ή τα πράγματα τα οποία πρέπει να είναι αυτού του είδους, της αυτής ποσότητας και ποιότητας. Βασική προϋπόθεση για τη σύναψη σύμβασης δανείου είναι όπως και οι δύο συμβαλλόμενοι είναι ικανοί για δικαιοπραξία. Επίσης για να χορηγηθεί πίστωση πρέπει να υπάρχουν και οι παρακάτω προϋποθέσεις: α) προσωπική ή εμπράγματη φερεγγυότητα, β) χρήματα ή αγαθά για μεταβίβαση, γ) ευνομία που να εξασφαλίζει την απόδοση του δικαίου στους συναλλασσόμενους και δ) σταθερότητα πολιτική και οικονομική ώστε να εξασφαλίζουν έγκαιρη εξόφληση των χρεών. Η σύμβαση του δανείου καταρτίζεται με ιδιωτικό ή δημόσιο έγγραφο. Μαζί με την σύμβαση του δανείου συμφωνείται και το ύψος του τόκου εφόσον αυτό θα είναι τοκοφόρο όπως και ο χρόνος καταβολής του. Το ποσοστό του τόκου δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει το ανώτατο όριο του θεμιτού επιτοκίου. 1 Ζαχαριάδη-Σούρα (2002) Χρήμα-Πίστη-Τράπεζες

12 Κατηγορίες χρηματοδοτήσεων Τα δάνεια διακρίνονται: Α) Ανάλογα με την ιδιότητα του δανειζόμενου σε: 1) Δημόσια: α) εξωτερικού β) εσωτερικού Τα δάνεια εσωτερικού είναι δυνατό να είναι: αα) αναγκαστικά ββ) προαιρετικά 2) Ιδιωτικά: α) αγροτικά, β) βιομηχανικά, γ) βιοτεχνικά, δ) εμπορικά κ.λ.π. Β) Ανάλογα με το εμπορευόμενο είδος σε: 1) χρηματικά, 2) εμπορευματικά, 3)εγγυητικά(εγγυητικές επιστολές). Γ) Ανάλογα με το σκοπό της χρησιμοποίησης τους σε: 1) παραγωγικά, 2) καταναλωτικά. Δ) Ανάλογα με τη νομική εξασφάλιση σε: 1) ακάλυπτα, 2) καλυμμένα με εγγυήσεις ή με εμπράγματη ασφάλιση (ενέχυρο, υποθήκη). Ε) Ανάλογα με την χρονική διάρκεια που λήγουν σε: 1) βραχυπρόθεσμα, 2)μεσοπρόθεσμα, 3) μακροπρόθεσμα. Δεν υπάρχει ακριβής διαχωρισμός αυτών. Η έννοια της διάρκειας εξοφλήσεως είναι σχετική. Εξαρτάται από τον τόπο και χρόνο που συνάπτεται το δάνειο. Σήμερα ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός έχει διάρκεια 3-6 μήνες, ο μεσοπρόθεσμος από 6 μήνες ως δύο χρόνια και ο μακροπρόθεσμος είναι εκείνος που εξοφλείται μετά την πάροδο των δύο ετών.

13 13 Δημόσια- Ιδιωτικά Δάνεια Τα δημόσια δάνεια συνάπτονται από τα κράτη για την κάλυψη των δημόσιων δαπανών τους. Είναι δυνατόν να γίνουν από το εξωτερικό οπότε λέγονται «εξωτερικά δάνεια», ή να γίνουν από το εσωτερικό, οπότε λέγονται «εσωτερικά δάνεια». Τα εσωτερικά δάνεια είναι δυνατόν να είναι αναγκαστικά όταν γίνονται υποχρεωτικά ή να είναι προαιρετικά όταν οι εκδότες των δανείων δεν απευθύνονται παρά μόνον προς όσους επιθυμούν να εγγραφούν εθελοντικά. Τα ιδιωτικά δάνεια που συνάπτονται από τους ιδιώτες(άτομα ή εταιρίες), ανάλογα με την ιδιότητα του δανειζόμενου αν δηλαδή είναι αγρότης, βιομήχανος, βιοτέχνης, έμπορος κ.λ.π. λέγονται αγροτικά, βιομηχανικά, βιοτεχνικά, εμπορικά κ.λ.π. Χρηματικά-Εμπορευματικά Δάνεια Ανάλογα με το παρεχόμενο είδος στον πιστολήπτη το δάνειο χαρακτηρίζεται σαν χρηματικό ή εμπορευματικό. «Χρηματικό» είναι όταν σύμφωνα με τη σύμβαση του δανείου χορηγούνται χρήματα. Ενώ όταν χορηγούνται εμπορεύματα ή λοιπά αγαθά επί πιστώσει τότε λέμε το δάνειο «εμπορευματικό». Στην σύμβαση της πίστωσης εκείνος που χορηγεί τα χρήματα ή τα αγαθά λέγεται «πιστωτής» ή «πιστοδότης» ή «δανειστής». Εκείνος δε, που λαμβάνει αυτά λέγεται «χρεωστής» ή «οφειλέτης» ή «πιστολήπτης».

14 14 Αν το δάνειο συνίσταται σε παρασχεθείσες υπηρεσίες, ονομάζεται «εγγυητικό». Οι τράπεζες πχ χορηγούν στους πελάτες τους το εγγυητικό δάνειο είτε υπό μορφή εγγυητικής επιστολής είτε τριτεγγυήσεως συναλλαγματικής. Παραγωγικά-Καταναλωτικά Δάνεια Όταν τα δάνεια γίνονται για επενδυτικούς σκοπούς λέγονται «παραγωγικά». Όταν όμως διατίθενται για καταναλωτικούς σκοπούς λέγονται «καταναλωτικά». Σήμερα τα ιδιωτικά καταναλωτικά δάνεια χρησιμεύουν για τη χρηματοδότηση κατά κύριο λόγο της αγοράς διαρκών καταναλωτικών αγαθών, όπως είναι οι αγορές με δόσεις αυτοκινήτων, ραδιόφωνων, οικιακών συσκευών κ.λ.π. Ακάλυπτα- Κεκαλυμμένα Δάνεια Ακάλυπτες χορηγήσεις θεωρούνται εκείνες για τις οποίες ο δανειστής για ασφάλειά του έχει μόνο την υπογραφή του πιστολήπτη. Δεν έχει ούτε την εγγύηση τρίτου προσώπου, ούτε δικαίωμα ενεχύρου επί κινητών, ούτε δικαίωμα υποθήκης επί ακινήτων. Γι αυτό οι τράπεζες και οι πιστοδότες γενικά χορηγούν ακάλυπτα δάνεια μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και φερέγγυους πελάτες, Η ακάλυπτη χορήγηση λαμβάνει τη μορφή ανοικτού λογαριασμού. Χαρακτηριστικό των πιστώσεων σε ανοικτό λογαριασμό είναι οι δοσοληψίες μεταξύ των συμβαλλομένων διαμορφώνονται σε εγγραφές χρεώσεων και πιστώσεων σε τρόπο ώστε μετά τον συμψηφισμό των εγγραφών το τελικό υπόλοιπο να αποτελεί και το οφειλόμενο ποσό.

15 15 Οι καλυμμένες χορηγήσεις(δάνεια) είναι διαφόρων ειδών. Οι κυριότερες είναι: α) Χορηγήσεις εγγυημένες επί προσωπική ασφάλεια. Είναι τα δάνεια για τα οποία ο δανειστής, εκτός από την φερεγγυότητα του δανειολήπτη έχει σαν πρόσθετη ασφάλεια την εγγύηση τρίτου προσώπου. β) Χορηγήσεις εγγυημένες με ενέχυρο. Στις χορηγήσεις αυτές για την ασφάλιση των απαιτήσεων συνίσταται δικαίωμα ενεχύρου πάνω σε κινητά πράγματα του οφειλέτου( εμπορευμάτων, εμπραγμάτων κ.λ.π.) Εδώ περιλαμβάνεται και η ενεχυρίαση συναλλαγματικών και γραμματίων σε διαταγή αρκεί κατά νόμο να γίνει οπισθογράφηση σε διαταγή του πιστοδότη, χωρίς να απαιτηθεί άλλη έγγραφη συμφωνία. γ) Χορηγήσεις εγγυημένες για την ασφάλεια απαιτήσεων με υποθήκη. Στις περιπτώσεις αυτές ο οφειλέτης παραχωρεί στον πιστωτή το δικαίωμα εγγραφής υποθήκης πάνω στα ακίνητά του. Έτσι, εάν ο οφειλέτης δεν εξοφλήσει έγκαιρα το χρέος του προς τον πιστωτή, ο τελευταίος δικαιούται να εκποιήσει το ενυπόθηκο ακίνητο, για να εισπράξει την απαίτησή του από το κύριο δάνειο, από τόκους και άλλα έξοδά του.

16 16 Βραχυπρόθεσμα-μεσοπρόθεσμα-μακροπρόθεσμα Δάνεια Ανάλογα με την χρονική διάρκεια που θα χρησιμοποιηθούν τα δάνεια σε μία επιχείρηση η αι με βάση τον χρόνο επιστροφής (εξοφλήσεως)αυτών διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δεν υπάρχει σαφής χρονική διαχωριστική γραμμή μεταξύ τους. Εξαρτάται κατά κύριο λόγο, από τον κλάδο της οικονομίας στον οποίο ανήκει η επιχείρηση που απασχολεί το ξένο κεφάλαιο και από την νομισματική κατάσταση της αγοράς. Έτσι για τις αγροτικές επιχειρήσεις βραχυπρόθεσμο δάνειο θεωρείται και μέχρι ενός έτους λήξης, ενώ για τις εμπορικές είναι βραχυπρόθεσμο μέχρι 3-6 μηνών. Στα βραχυπρόθεσμα δάνεια περιλαμβάνονται: Α)τα χρέη από ανοικτό λογαριασμό Β)τα γραμμάτια και οι συναλλαγματικές πληρωτέες Γ)οι πληρωτέες επιταγές Δ)οι πληρωτέοι λογαριασμοί Στα μεσοπρόθεσμα δάνεια που έχουν λήξη από 1 έως 2 χρόνια περιλαμβάνονται κατά κανόνα τα δάνεια από ενέχυρο εμπορευμάτων, χρεογράφων και λοιπών κινητών πραγμάτων, τα επαγγελματικά δάνεια κ.λ.π Στα μακροπρόθεσμα υπάγονται τα δάνεια ενυπόθηκα, δάνεια ομολογιών, στεγαστικά δάνεια κ.α. Γραμμάτιο εις διαταγή Είναι το έγγραφο εκείνο με το οποίο ένας που οφείλει σε κάποιο πρόσωπο, υπόσχεται να πληρώσει αυτό ορισμένο ποσό σε ορισμένο χρόνο και τόπο. Η ρήτρα εις διαταγή σημαίνει ότι ο κομιστής μπορεί να το μεταβιβάσει σε άλλο πρόσωπο με απλή οπισθογράφηση. Συνήθως

17 17 χρησιμοποιείται στις αγοραπωλησίες που γίνονται με πίστωση για την εξασφάλιση του πιστωτή, η στις περιπτώσεις δανείων χρηματικών με έγγραφη υπόσχεση. Εκείνος που εκδίδει το γραμμάτιο και υπόσχεται την πληρωμή του λέγεται «εκδότης». Ενώ εκείνος που έχει το γραμμάτιο για να το εισπράξει λέγεται λήπτης ή κομιστής. Για να είναι έγκυρο το γραμμάτιο πρέπει να περιέχει 1) την ονομασία «Γραμμάτιο εις διαταγή», 2) την υπόσχεση για πληρωμή ορισμένου ποσού, 3) την λήξη, 4) το όνομα του κομιστή και δικαιούχου, 5) την ημερομηνία και τον τόπο έκδοσης και 6) την υπογραφή του εκδότου. Τόσο τα γραμμάτια όσο και οι συναλλαγματικές είναι όργανα πίστης και χρησιμοποιούνται ευρύτατα κατά την διεξαγωγή των συναλλαγών. Το σύνολο σχεδόν των τίτλων αυτών που συγκεντρώνονται από τους συναλλασσόμενους μεταβιβάζεται με οπισθογράφηση στις Εμπορικές Τράπεζες είτε για προεξόφληση, είσπραξή τους δηλαδή πριν τη λήξη τους, είτε για ενέχυρο. Οι τράπεζες άλλωστε θέλουν τις χορηγήσεις έναντι γραμματίων και συναλλαγματικών όταν μάλιστα η έκδοση και η κυκλοφορία τους αποσκοπεί στην ρύθμιση εμπορευματικής συναλλαγής. Θεωρούνται οι παραπάνω χορηγήσεις ότι δεν ανταποκρίνονται στις αρχές της ασφάλειας, της αποδοτικότητας και της ρευστότητας. Μεταξύ του γραμματίου εις διαταγή και της Συναλλαγματικής, δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές. Τα ίδια δικαιώματα και οι ίδιες υποχρεώσεις απορρέουν από τον καθένα τίτλο. Οι διαφορές είναι τυπικές ήτοι: 1) στο γραμμάτιο υπάρχει η «υπόσχεση», ενώ στη συναλλαγματική η «διαταγή». 2)Στο γραμμάτιο έχουμε δύο πρόσωπα: τον εκδότη και πληρωτή και τον κομιστή-δικαιούχο. Στη συναλλαγματική έχουμε τρία πρόσωπα, δηλαδή τον εκδότη, τον αποδέκτη και τον κομιστή. 3) Στον τίτλο του εγγράφου «Γραμμάτιο εις διαταγή» ή «Συναλλαγματική». Τα όσα ισχύουν για το Γραμμάτιο, ισχύουν και για την Συναλλαγματική (χαρτοσήμανση, διαμαστύριση κ.λ.π.).

18 ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΑΡΤΑ Είναι σύγχρονος και διαδεδομένος τρόπος συναλλαγών, μορφή του λεγόμενου "πλαστικού χρήματος". Εκδίδονται από πιστωτικούς οργανισμούς με ευρύτατη αποδοχή και αναγνώριση και εξασφαλίζουν στους κατόχους τους τη δυνατότητα αγοράς αγαθών ή υπηρεσιών χωρίς να απαιτείται άμεση καταβολή της αξίας τους. Η πιστωτική κάρτα έχει τη μορφή μιας πλαστικής κάρτας η οποία φέρει στη μια πλευρά της με ανάγλυφα στοιχεία τον αριθμό μητρώου και το ονοματεπώνυμο του κατόχου της, τη λήξη ισχύος της, καθώς και το πιστωτικό κατάστημα το οποίο τη χορήγησε. Στην άλλη πλευρά συνήθως υπάρχει η μαγνητική ταινία, θέση για την υπογραφή του κατόχου της και ο λογότυπος του οργανισμού που την εξέδωσε. Οι πιστωτικές κάρτες εκδίδονται κυρίως από πιστωτικά ιδρύματα (π.χ. τράπεζες) και μεταξύ άλλων η χρήση τους παρέχει και τα ακόλουθα πλεονεκτήματα: α) ευκολία στις συναλλαγές σε όσες περιπτώσεις ο κάτοχος της κάρτας δεν έχει ή δεν θέλει να έχει μαζί του μετρητά β) ασφάλεια στις συναλλαγές, γιατί ο κάτοχος της κάρτας δεν χρειάζεται να έχει μαζί του μετρητά διακινδυνεύοντας έτσι να τα χάσει γ) εξασφάλιση περιόδου χάριτος αρκετών ημερών (π.χ. 25 ή 40 ημέρες) χωρίς τόκο από την ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού έως την ημερομηνία πληρωμής

19 19 δ) (λειτουργώντας ως κάρτες ηλεκτρονικών συναλλαγών) παρέχει τη δυνατότητα στους κατόχους τους να διενεργούν τραπεζικές πράξεις μέσω των Αυτόματων Ταμειολογιστικών Μηχανών (ΑΤΜ), όπως αναλήψεις, καταθέσεις, μεταφορά ποσών από λογαριασμό σε λογαριασμό κ.ά. Τα τελευταία χρόνια η ευρεία διάδοση των πιστωτικών καρτών και ο τραπεζικός ανταγωνισμός έχουν οδηγήσει σε μια συνεχή επέκταση των παρεχόμενων υπηρεσιών, διευρύνοντας έτσι την κλασική λειτουργία της κάρτας ως μέσου πληρωμών. Έτσι, προστέθηκαν ασφαλιστικές καλύψεις (ταξιδιωτική ασφάλιση, ιατρική και νομική βοήθεια), καταρτίστηκαν ειδικά προγράμματα συνεργασίας τραπεζών με επιχειρήσεις, ώστε να παρέχονται εκπτώσεις για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών, και τελευταία άρχισαν να εφαρμόζονται προγράμματα σύνδεσης πιστωτικών καρτών με οργανισμούς, σωματεία, λέσχες, φιλανθρωπικές ή οικολογικές οργανώσεις κ.ά. Η προσπάθεια αυτή εμπλουτισμού των πιστωτικών καρτών με στοιχεία που δεν σχετίζονται άμεσα με την κύρια λειτουργία τους αποσκοπεί κυρίως στη διεύρυνση της πελατείας του τραπεζικού φορέα, στην εξυπηρέτηση και ικανοποίηση του πελάτη και στην προβολή του συνεργαζόμενου φορέα (π.χ. ποδοσφαιρικό ή φιλανθρωπικό σωματείο).

20 Τι δυνατότητες παρέχει στον κάτοχό της η πιστωτική κάρτα; Η πιστωτική κάρτα παρέχει στον κάτοχό της τη δυνατότητα να πραγματοποιεί αγορές αγαθών και υπηρεσιών χωρίς άμεση καταβολή της αξίας τους, εντός βέβαια των πιστωτικών ορίων της, από επιχειρήσεις που είναι συμβεβλημένες με τον τραπεζικό οργανισμό που την εξέδωσε. Η δυνατότητα αυτή για ορισμένες κάρτες επεκτείνεται και στο εξωτερικό, ενώ άλλες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για απεριόριστο όριο αγορών, με μόνη προϋπόθεση τη μηνιαία εξόφληση του λογαριασμού. Επίσης, με την πιστωτική κάρτα παρέχεται η δυνατότητα ανάληψης μετρητών 24 ώρες το 24ωρο, ανάλογα βέβαια με το ύψος του πιστωτικού ορίου. Το μηνιαίο όριο ανάληψης μετρητών κλιμακώνεται ανάλογα με το πιστωτικό όριο που έχει ο κάτοχος της κάρτας, π.χ. για πιστωτικό όριο δρχ. το μηνιαίο όριο ανάληψης μετρητών ανέρχεται σε δρχ. Ακόμη, η πιστωτική κάρτα ως κάρτα ηλεκτρονικών συναλλαγών παρέχει στον κάτοχό της τη δυνατότητα να διενεργεί τραπεζικές πράξεις μέσω των Αυτόματων Ταμειολογιστικών Μηχανών (ΑΤΜ) επί συνδεδεμένων τραπεζικών λογαριασμών, προσωπικών του ή κοινών, τους οποίους δήλωσε στην αίτησή του ότι επιθυμεί να κινεί. Δηλαδή μέσω των μηχανών αυτόματης εξυπηρέτησης, τις οποίες διαθέτουν σε ευρύ συνήθως δίκτυο οι τράπεζες, ο κάτοχος της πιστωτικής κάρτας μπορεί να πραγματοποιεί αναλήψεις, καταθέσεις, μεταφορά ποσών από λογαριασμό σε λογαριασμό, εξόφληση της δόσης ή ακόμη να έχει ενημέρωση για το υπόλοιπο των λογαριασμών του ή της πιστωτικής του κάρτας. Πέρα από αυτές τις κύριες δυνατότητες, παρέχεται και σειρά υπηρεσιών όπως είναι τα πλήρη πακέτα ασφαλιστικών καλύψεων (π.χ. ταξιδιωτική ασφάλιση, ασφάλιση τροχαίου δυστυχήματος κ.ά.), η δυνατότητα λήψης επιπρόσθετου συναλλάγματος για ταξίδια στο εξωτερικό, ευνοϊκά τουριστικά πακέτα με εκπτώσεις στις τιμές των

21 21 ξενοδοχείων, σε ενοικιάσεις αυτοκινήτων κ.ά. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις οι κάτοχοι πιστωτικών καρτών ενημερώνονται, μέσω ειδικών περιοδικών που τους αποστέλλονται, για προσφορές καταστημάτων κατά τις οποίες η εξόφληση των άμεσων αγορών που πραγματοποιούνται γίνεται ύστερα από την παρέλευση αρκετών μηνών (προγράμματα μεταχρονολογημένων χρεώσεων) ή με πολλές άτοκες μηνιαίες δόσεις (προγράμματα άτοκων δόσεων) Ποια είναι η διαδικασία έκδοσης πιστωτικής κάρτας; Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει σχετική αίτηση και μετά την έγκριση ανοίγει ένα λογαριασμό στην εκδούσα τράπεζα για την αυτόματη εξόφληση του λογαριασμού της κάρτας. Η αίτηση συνοδεύεται από φωτοτυπία της αστυνομικής ταυτότητας, καθώς και φωτοτυπία του τελευταίου εκκαθαριστικού της εφορίας ή της τρέχουσας μισθοδοσίας. Προκειμένου να εγκρίνει την αίτηση η τράπεζα συνεκτιμά ένα σύνολο από κριτήρια, όπως το ύψος και η πηγή του εισοδήματος, η σταθερή επαγγελματική κατάσταση, η τυχόν προηγούμενη πελατειακή σχέση με την τράπεζα. Η κάθε πιστωτική κάρτα έχει ορισμένα όρια πίστωσης, υπάρχουν όμως και ορισμένες, οι οποίες χαρακτηρίζονται συνήθως ως "χρυσές", που έχουν ιδιαίτερα υψηλά πιστωτικά όρια και συνοδεύονται από ακόμη μεγαλύτερες παροχές, πιο ισχυρά ασφαλιστικά πακέτα και πολλά ιδιαίτερα προνόμια.

22 Τι πλεονεκτήματα παρουσιάζει η πιστωτική κάρτα σε σχέση με τις συναλλαγές με μετρητά; Τα κύρια πλεονεκτήματα είναι: α) ευκολία στις συναλλαγές σε περίπτωση που ο κάτοχός της δεν έχει ή δεν θέλει να έχει μαζί του μετρητά β) ασφάλεια στις συναλλαγές, γιατί ο κάτοχος της κάρτας δεν απαιτείται να έχει μαζί του μετρητά διακινδυνεύοντας να τα χάσει γ) εξασφάλιση περιόδου χάριτος αρκετών ημερών (π.χ. 25 ή 40 ημέρες) χωρίς τόκο, από την ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού έως την ημερομηνία πληρωμής Ποιες κατηγορίες πιστωτικών καρτών υπάρχουν; Σε γενικές γραμμές οι πιστωτικές κάρτες μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες: στην πρώτη ανήκουν όσες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο στο εσωτερικό της χώρας, στη δεύτερη οι κάρτες που η ισχύ τους επεκτείνεται και στο εξωτερικό, ενώ στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι κάρτες που χαρακτηρίζονται ως "χρυσές", "prestige" κ.ά. και οι οποίες παρέχουν υψηλά πιστωτικά όρια και συνοδεύονται συνήθως από προνόμια και παροχές όπως ισχυρά ασφαλιστικά πακέτα, νομική προστασία κ.ά.

23 Τι είναι ο προσωπικός αριθμός αναγνώρισης; Ο προσωπικός αριθμός αναγνώρισης ή Ρ.Ι.Ν. (Personal Identification Number) είναι ο απόρρητος κωδικός αριθμός που ισοδυναμεί με την υπογραφή του κατόχου της κάρτας και ο οποίος είναι απαραίτητος σε συνδυασμό με την κάρτα για την πραγματοποίηση συναλλαγών. Ο αριθμός αυτός είναι και πρέπει να παραμένει αυστηρά προσωπικός. Ο κάτοχος της κάρτας πρέπει να τον φυλάσσει με πολύ μεγάλη προσοχή (το καλύτερο είναι να τον απομνημονεύσει), να μην τον αναγράφει στην κάρτα του ή σε οποιοδήποτε άλλο έγγραφο και να καταστρέφει τα έντυπα στα οποία αυτός αναγράφεται Τι κοστίζει μια πιστωτική κάρτα; Οι εκδότες πιστωτικών καρτών χρεώνουν τους κατόχους των καρτών για τις υπηρεσίες που τους παρέχουν με μια ετησία συνδρομή, που κυμαίνεται ανάλογα με το είδος της κάρτας και τον εκδότη. Εκτός από τη δαπάνη αυτή υπάρχει και το ετήσιο συμβατικό επιτόκιο, με το οποίο δανειοδοτείται ο κάτοχος της κάρτας, καθώς και ο Ειδικός Φόρος Τραπεζικών Εργασιών (ΕΦΤΕ), που επιβαρύνει τους τόκους. Εκτός από τις επιβαρύνσεις αυτές, ο κάτοχος βαρύνεται συνήθως και με τα έξοδα αποστολής του μηνιαίου λογαριασμού ή και με άλλα διαχειριστικά έξοδα. Για να είναι σε θέση ο καταναλωτής να συγκρίνει τη συνολική Ετήσια Πραγματική Επιβάρυνση (ΕΠΕ) από κάρτα σε κάρτα, το Υπουργείο Εμπορίου έχει υποχρεώσει τους οργανισμούς έκδοσης πιστωτικών καρτών να αναγράφουν στη σύμβαση που υπογράφει ο πελάτης, εκτός από τους όρους χορήγησης της κάρτας, και την ετήσια πραγματική επιβάρυνση βάσει ενός υποθετικού παραδείγματος

24 Ενέργειες κατά την περίπτωση απώλειας της κάρτας. Πρέπει να ειδοποιήσει αμέσως την εκδούσα τράπεζα ή οργανισμό και να υποβάλει σχετική έγγραφη δήλωση, η οποία συνοδεύεται συνήθως από υπεύθυνη δήλωση του Ν Η γνωστοποίηση της απώλειας της κάρτας πρέπει να γίνει το ταχύτερο δυνατό, διότι μέχρι την ημέρα που θα λάβει γνώση η τράπεζα ο κάτοχος εξακολουθεί να είναι υπεύθυνος για τις αποδείξεις πώλησης και τις άλλες τυχόν συναλλαγές που διενεργούνται μέσω της κάρτας του Τι ισχύει σχετικά με τις πιστωτικές κάρτες όσον αφορά τη φορολογία εισοδήματος; Τα τελευταία χρόνια έχει καθιερωθεί ως πρόσθετο φορολογικό τεκμήριο η χρήση πιστωτικών καρτών. Το τεκμήριο αυτό συγκρίνεται με τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και αν τα υπερβαίνει, φορολογείται αυτό. Οι οργανισμοί έκδοσης πιστωτικών καρτών χορηγούν στους πελάτες τους στο τέλος κάθε χρόνου βεβαίωση στην οποία αναγράφεται το συνολικό ποσό που κατέβαλε ο πελάτης τους. Οι βεβαιώσεις αυτές αθροίζονται και αν το σύνολό τους είναι μεγαλύτερο τόσο από το δηλούμενο στην Εφορία εισόδημα όσο και από το ποσό που προκύπτει από τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, τότε αυτό θεωρείται ότι είναι το φορολογητέο εισόδημα του οικονομικού έτους, εκτός και αν αποδειχτεί ανάλωση κεφαλαίου που αποκτήθηκε τα προηγούμενα έτη. Οι φορολογούμενοι, λοιπόν, θα πρέπει να προσέχουν ώστε οι αγορές που

25 25 πραγματοποιούν με πιστωτικές κάρτες να μην είναι μεγαλύτερες από το εισόδημα που δηλώνεται στις φορολογικές αρχές Τι πρέπει να προσέχει ο καταναλωτής σχετικά με τις πιστωτικές κάρτες; Το πρώτο πράγμα που πρέπει να έχει υπόψη του ο καταναλωτής είναι ότι η πιστωτική κάρτα απαιτεί συνετή χρήση. Ένα από τα μεγάλα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα σε χώρες όπου υπάρχει μεγάλη διάδοση των πιστωτικών καρτών, όπως είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γαλλία κ.ά., είναι η λεγόμενη "υπερχρέωση των νοικοκυριών". Υπάρχουν δηλαδή νοικοκυριά που χρωστούν μία ή και παραπάνω φορές το ετήσιο εισόδημά τους λόγω υπέρμετρων αγορών μέσω πιστωτικών καρτών. Σύμφωνα με υποδείξεις της Διεύθυνσης Καταναλωτών του Υπουργείου Εμπορίου, οι καταναλωτές που κάνουν χρήση πιστωτικών καρτών πρέπει να φροντίζουν: - Να διαβάζουν προσεκτικά τους όρους χρήσης των πιστωτικών καρτών. - Να έχουν τις κάρτες μαζί τους, αλλά όχι μέσα σε πορτοφόλι ή τσάντα που κινδυνεύουν να κλαπούν ή να ξεχαστούν. - Να έχουν γραμμένους σε ασφαλές μέρος τους αριθμούς και τους προσωπικούς κωδικούς (ΡΙΝ) των καρτών. - Να αποφεύγουν να υπογράφουν κενά (άγραφα) δελτία χρέωσης. - Πριν από την υπογραφή ενός δελτίου χρέωσης, να διαγράφουν τα τετραγωνίδια που βρίσκονται πάνω από το συνολικό ποσό. - Να κρατούνται προσεκτικά οι μηνιαίοι λογαριασμοί των πιστωτικών καρτών.

26 26 - Να ειδοποιούν αμέσως την τράπεζα που εξέδωσε την κάρτα σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής της, καθώς και σε περίπτωση αλλαγής της διεύθυνσης κατοικίας τους. - Να μη δανείζουν την πιστωτική τους κάρτα. - Να μη δίνουν τον αριθμό της κάρτας από το τηλέφωνο Τι καινοτομίες δρομολογούνται στον τομέα των πιστωτικών καρτών; Το λεγόμενο "πλαστικό χρήμα" εκτιμάται από τους ειδικούς ότι θα αποτελέσει τομέα ιδιαίτερης ανάπτυξης κατά τη μετάβαση στον 21ο αιώνα και αναμένεται ότι ένα σημαντικό μερίδιο του τραπεζικού μάρκετινγκ θα αφορά τη διάδοση και τη γενίκευση της χρήσης των πιστωτικών καρτών και γενικότερα μορφών του πλαστικού χρήματος. Ήδη όλο και περισσότερα μεγάλα καταστήματα στο εξωτερικό εκδίδουν πιστωτικές κάρτες, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτόν να διατηρήσουν έναν σημαντικό αριθμό πελατών. Πρόσφατη καινοτομία είναι η έκδοση πιστωτικών καρτών που είναι συνδεδεμένες με αθλητικά σωματεία (π.χ. Παναθηναϊκός FC-Visa), πολιτιστικούς οργανισμούς (π.χ. Artion Visa σε συνεργασία με τον Οργανισμό Μεγάρου Μουσικής Αθηνών) κ.ά. Στόχος της είναι η διεύρυνση της πελατείας του τραπεζικού φορέα, η προβολή του συνεργαζόμενου φορέα και η εξυπηρέτηση του πελάτη (π.χ. εκπτώσεις, εξασφάλιση εισιτηρίων, θέσεων σε εκδηλώσεις του φορέα κ.ά.). Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια και οι χρεωστικές τραπεζικές κάρτες, με τις οποίες μπορεί κανείς να πραγματοποιεί αγορές με απευθείας χρέωση του λογαριασμού του χωρίς κανένα όριο ή επιβάρυνση με τόκους. Τέλος, τα επόμενα χρόνια εκτιμάται ότι θα κυκλοφορήσουν και στην Ελλάδα οι λεγόμενες "έξυπνες

27 27 κάρτες" (smart cards), που θα αποτελέσουν έναν σημαντικό νέο τρόπο συναλλαγών λειτουργώντας ως ηλεκτρονικά πορτοφόλια. 2.4 ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ Η γενική στάση των Τραπεζικών Ιδρυμάτων απέναντι στην προσκόμιση συναλλαγματικών για προεξόφληση, είναι αποθαρρυντική, ιδιαίτερα για τις νέες και μικρές επιχειρήσεις. Ακόμη και για τις μεγάλες και κατεστημένες, θέτουν ένα όριο (πλαφόν) και όταν το όριο ξεπεραστεί, αρνούνται την προεξόφληση. Αυτό συμβαίνει επειδή ο κομιστής των συναλλαγματικών για προεξόφληση, καλείται να πληρώσει αυτός, εάν ο αποδέκτης δεν την πληρώσει και έτσι η Τράπεζα διασφαλίζει ότι θα της επιστραφεί οπωσδήποτε το ποσό που παρέδωσε κατά την προεξόφληση, εκτιμώντας τις οικονομικές δυνατότητες του κομιστή. Για μια νέα και μικρή επιχείρηση, η χρήση της συναλλαγματικής, ως μέσο χρηματοδότησης, είτε για την απόκτηση επενδυτικών αγαθών, είτε για την απόκτηση εμπορεύσιμων υλικών, αλλά και για τη χρηματοδότηση των πωλήσεων, δεχόμενη συναλλαγματικές, δεν αποκλείεται επειδή υπάρχουν περιορισμοί από το Τραπεζικό Σύστημα. Αντίθετα μπορεί να συνδράμει στην ταχύτερη ανάπτυξη, αν χρησιμοποιηθεί στρατηγικά με την έννοια δηλαδή της ένταξης των συναλλαγματικών στο αρχικό σχέδιο χρηματοδότησης και την τήρηση με ακρίβεια του σχεδίου. Επειδή είναι δυνατή η έκδοση συναλλαγματικών με μακροχρόνια λήξη, μια νέα επιχείρηση μπορεί να ζητήσει την απόκτηση γης και κτιρίων, με την υπογραφή συναλλαγματικών, έτσι ώστε να εμφανίζει πάγια περιουσιακά στοιχεία κατά τη δημιουργία της και να κρατήσει τα μετρητά για να χρηματοδοτήσει την αρχική περίοδο

28 28 λειτουργίας της, μέχρι ν' αρχίσει να έχει ικανοποιητικές εισπράξεις από τους πελάτες της. Είναι προφανές ότι οι προμηθευτές των πάγιων περιουσιακών στοιχείων θα ζητήσουν την υπογραφή συναλλαγματικών για ποσό προσαυξημένο με τους τραπεζικούς τόκους, ώστε όταν τις προεξοφλήσουν, να εισπράξουν ολόκληρο το ποσό. Τα επιτόκια προεξόφλησης συναλλαγματικών είναι υψηλότερα από τον Τραπεζικό δανεισμό, οι συναλλαγματικές, όμως, δίνουν μεγάλη ευελιξία, επειδή είναι δυνατή η αντικατάστασή τους, πριν λήξουν, εφόσον η επιχείρηση που τις οφείλει προβλέπει ότι δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί, πράγμα καταστροφικό εάν οι συναλλαγματικές έχουν προεξοφληθεί, επειδή η μη πληρωμή τους σημαίνει εγγραφή της επιχείρησης στο σύστημα Τειρεσίας και τον αυτόματο χαρακτηρισμό της επιχείρησης ως μη φερέγγυας από όλες τις Τράπεζες. Η χρήση των συναλλαγματικών από μια νέα επιχείρηση, ενώ φαίνεται να αποτελεί διευκόλυνση, απαιτεί προσεκτική χρήση και εφόσον διαπιστωθεί δυσκολία ή αδυναμία έγκαιρης πληρωμής, η χρήση παράλληλα και οικονομικού και νομικού συμβούλου είναι απαραίτητη, αφού η αντικατάσταση συναλλαγματικών που έχουν ήδη προεξοφληθεί απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό, επειδή ο εκδότης είναι δυνατό να παραλάβει τις νέες συναλλαγματικές, αλλά να μη τις πληρώσει στην Τράπεζα, για λόγους που ξεκινούν ότι απλώς το ξέχασε, μέχρι και να αποκομίσει παράνομα χρήματα, αποφεύγοντας να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του.

29 ΕΠΙΤΑΓΗ Επιταγή είναι το πιστωτικό έγγραφο με το οποίο εκείνος που το εκδίδει δίνει εντολή στην τράπεζα στην οποία έχει καταθέσει χρήματα, να πληρώσει στον ίδιο ή σε άλλο πρόσωπο ορισμένο χρηματικό ποσό. Ο Νόμος που διέπει την επιταγή είναι ο 5960/1933.Σύμφωνα με τον νόμο αυτό η επιταγή περιέχει 1)την ονομασία επιταγή, 2)την απλή και καθαρή εντολή για πληρωμή ορισμένου ποσού, 3)το όνομα εκείνου ο οποίος οφείλει να πληρώσει (της τράπεζας), 4)τον τόπο πληρωμής, 5)την χρονολογία και τόπο της έκδοσης και 6) την υπογραφή του εκδότη 2. Οι δικαιούχοι των καταθέσεων σε τρεχούμενο λογαριασμό παίρνουν βιβλιάριο (μπλοκ) επιταγών και όταν εκδίδουν τις επιταγές της αποκόπτουν από το στέλεχος αφού συμπληρώσουν τα απαιτούμενα στοιχεία. Όμως για να εκδώσει κάποιος μια επιταγή σε βάρος μιας τράπεζας, πρέπει να έχει καταθέσει ένα ποσό που λέγεται αντίκρισμα ή κάλυμμα. Αν δεν έχει αντίκρισμα τιμωρείται με φυλάκιση και πρόστιμο. Έτσι ο λογαριασμός του εκδότη πρέπει να έχει πιστωτικό υπόλοιπο για να πληρώσει η τράπεζα την επιταγή. Η επιταγή χρησιμοποιείται και σαν όργανο πληρωμής και σαν όργανο μεταφοράς χρημάτων από έναν τόπο σε έναν άλλο. Η επιταγή είναι πληρωτέα εν όψει, δεν χαρτοσημαίνεται ούτε προεξοφλείτε. Υπάρχει και η δίγραμμη επιταγή που λέγεται και περιορισμένη γιατί η κυκλοφορία της περιορίζεται μεταξύ του εκδότη, κομιστή και της Τράπεζας. Στις οικονομικά προηγμένες χώρες ή επιταγή έχει γίνει κύριο όργανο διενεργείας των πληρωμών. Και στην χώρα μας σήμερα οι πληρωμές με επιταγές έχουν λάβει μεγάλη έκταση. 2 Χολέβας (2004) Τραπεζικές Εργασίες

30 Προεξόφληση Επιταγών Παρά το γεγονός ότι η μεταχρονολόγηση των επιταγών δεν είναι παρά μια ένδειξη, με την έννοια ότι ο κομιστής (αυτός που την κατέχει τελευταίος) μπορεί να απαιτήσει την είσπραξή της πριν από την ημερομηνία αυτή, εφόσον στο Λογαριασμό Όψεως του εκδότη υπάρχει επαρκές υπόλοιπο, ή και να τη σφραγίσει εφόσον το υπόλοιπο δεν επαρκεί για την εξόφλησή της, εξαιρετικά σπάνια αυτό συμβαίνει. Επιχειρηματίας που προσπαθεί να εισπράξει επιταγή πριν την ημερομηνία της, είτε πράγματι την εισπράξει, είτε βεβαιώσει ότι δεν υπήρχε επαρκές υπόλοιπο (τη σφραγίσει), δημιουργεί τόσο κακό όνομα στην αγορά, ώστε περιορίζει τις συναλλαγές του σε βαθμό που μπορεί και να τον καταστρέψει. Η έννοια της λήξης μιας επιταγής είναι καθαρά Τραπεζική, συνδυασμένη με την έννοια του αξιόγραφου και αφορά τη δυνατότητα είσπραξης από το λογαριασμό Όψεως, με τον οποίο συνδέεται. Οι διατάξεις που διέπουν την προθεσμία είσπραξης είναι Δημοσίου Συμφέροντος και δεν αναιρούν την έννοια του αξιόγραφου (που το αποσυνδέει από τη συναλλαγή που αφορά, ως αναιτιώδης σύμβαση ) την εμπλοκή ενός Τραπεζικού Ιδρύματος το οποίο εγγυάται την εξόφληση (εφόσον ο εκδότης έχει καταθέσει χρήματα) και τη χρήση του ως μέσου πληρωμής (που κατέληξε να είναι και μέσο πίστεως), αφού ο κανόνας της αγοράς είναι η μεταχρονολόγηση επιταγής από τη συντριπτική πλειοψηφία των οφειλετών, με ημερομηνία λήξης αυτή κατά την οποία υπολογίζουν ότι θα έχουν τη δυνατότητα να καταθέσουν χρήματα και όχι ως μέσο πληρωμής, δηλαδή ως μέρος των χρημάτων που

31 31 έχουν ήδη καταθέσει, ανατρέποντας την παγκόσμια άποψη ότι συναλλαγματική αποδέχεται όποιος χρειάζεται χρήματα, επιταγή εκδίδει όποιος έχει χρήματα. Παρά τα συναλλακτικά ήθη, η επιταγή πρέπει να εμφανιστεί προς είσπραξη εντός οκτώ(8) ημερών (ημερολογιακών και όχι εργάσιμων) στην Τράπεζα που έχει εκδώσει το έντυπο, και είτε να εισπραχθεί, είτε να σφραγισθεί ή εντός είκοσι (20) ημερών, αν πρόκειται για επιταγή άλλης Ευρωπαϊκής χώρας (εντός ή εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή εντός εβδομήντα οκτώ (78) ημερών, αν πρόκειται για επιταγή άλλης ηπείρου. Οι Τράπεζες, συνήθως, αλλά και ύστερα από συνεννόηση με τον πελάτη τους (που είναι ο καταθέτης και εκδότης), πληρώνουν και επιταγές που εμφανίζονται για είσπραξη μετά την παρέλευση του οκταημέρου (ή άλλης προθεσμίας, όπως στα προηγούμενα), σε καμία περίπτωση δε βεβαιώνουν την έλλειψη επαρκούς υπολοίπου με τη σφράγιση της επιταγής. Η επιταγή που δεν εισπράχθηκε και δε σφραγίσθηκε μέσα στην προθεσμία, χάνει την ιδιότητα του αξιόγραφου, δε χάνεται όμως το δικαίωμα απαίτησης της είσπραξης. Η διαφορά είναι επιταγές που θα καταθέσει (μεταβιβάσει) έχουν εκδοθεί από εξαιρετικά φερέγγυες επιχειρήσεις, ιδίως δε αν είναι και σημαντικού μεγέθους, ακόμη δε περισσότερο αν είναι πελάτες της ίδιας Τράπεζας με αυτή που δανειοδοτεί. Μεταξύ προεξόφλησης και ενεχυρίασης επιταγών, υπάρχουν και φορολογικές διαφορές, στις περιπτώσεις που η Τράπεζα δεν τιμολογεί με παραστατικό τους τόκους της προεξόφλησης, παραδίδοντας το στην επιχείρηση που προβαίνει σε προεξόφληση, έστω και αν το εκδίδει για δική της χρήση (πράγμα που συμβαίνει σε μερικές Τράπεζες). Το έγγραφο χρέωσης των τόκων, στις περιπτώσεις αυτές, πρέπει να ζητείται, προκειμένου να καταγραφεί Λογιστικά από την επιχείρηση, έστω και συγκεντρωτικά στο τέλος του έτους.

32 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ Έννοια, είδη καταθέσεων και τα προϊόντα τους Κατάθεση σε τράπεζα είναι η παράδοση χρηματικών ποσών σ ένα πιστωτικό ίδρυμα (που έχει κατά νόμο το δικαίωμα να δέχεται καταθέσεις), στο οποίο ο καταθέτης έχει εμπιστοσύνη (πίστη), με την τυπική ή άτυπη συμφωνία, αφενός ότι η τράπεζα θα έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει κατά την κρίση της και με ευθύνη της τα χρήματα που κατατίθενται κατά το συμφωνούμενο χρόνο (αν υπάρχει τέτοια συμφωνία) και αφετέρου ότι ο καταθέτης θα μπορεί να εισπράξει τόκο για το διάστημα παραμονής των χρημάτων στην τράπεζα, βάσει επιτοκίου το οποίο γνωρίζει και ότι θα μπορεί να κάνει αναλήψεις από τα χρήματα που καταθέτει σε χρόνο που προσδιορίζεται από το είδος της κατάθεσης. Είναι ενδεχόμενο στη διάρκεια που τα χρήματα βρίσκονται σε κατάθεση να γίνει μείωση των επιτοκίων. Στην περίπτωση αυτή (και εφόσον το επιτρέπει το είδος της κατάθεσης), αν ο καταθέτης συνεχίζει να έχει τα χρήματα του στην τράπεζα, σημαίνει ότι δέχεται τη νέα ρύθμιση. Αλλιώς έχει δικαίωμα να αποσύρει τα χρήματα της κατάθεσης του. Οι καταθέσεις αποτελούν διευκόλυνση και εξασφάλιση του καταθέτη, αλλά και προσφορά αίματος στην τράπεζα, ώστε να μπορεί να συνεχίσει να αιμοδοτεί με κεφάλαια τις επιχειρήσεις.(ένα ποσοστό από τις καταθέσεις περίπου 20% υποχρεωτικά διατηρείται στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας).

33 33 Τα προϊόντα των καταθέσεων(τόκος και εξυπηρετήσεις) εξαρτάται από το είδος της κατάθεσης Είδη καταθέσεων (1) Με κριτήριο το χρόνο διάρκειας τους οι καταθέσεις μπορεί να ανήκουν στα εξής είδη: - Καταθέσεις όψης. Συνήθως γίνονται από επιχειρήσεις. Οι αναλήψεις γίνονται σε πρώτη ζήτηση. Η κίνηση του λογαριασμού της κατάθεσης γίνεται με επιταγές,, από στέλεχος που παραδίνεται στον καταθέτη. Το επιτόκιο είναι χαμηλό λόγω του φόρτου εργασίας που δημιουργείται σε βάρος της τράπεζας. - Καταθέσεις Ταμιευτηρίου. Γίνονται συνήθως από φυσικά πρόσωπα, χορηγείται βιβλιάριο καταθέσεων, οι αναλήψεις από αυτές είναι άμεσες και το επιτόκιο είναι σχετικά υψηλό για να αποτελεί κίνητρο ώστε να τονώνεται η τάση για αποταμίευση. - Καταθέσεις προθεσμιακές. Γίνονται με δέσμευση για χρονικό διάστημα 3,6 μηνών και 1 έτους(ή και περισσότερο), συμφέρουν στις τράπεζες γιατί δίνουν τη δυνατότητα τα ποσά που κατατίθενται να χρησιμοποιούνται για περισσότερο χρόνο και γι αυτό το επιτόκιό τους είναι υψηλότερο με κλιμακωτή αύξηση για τους 3, για τους 6 μήνες και για τον ένα χρόνο. Αν γίνει ανάληψή τους πριν από το χρόνο διάρκειάς τους καταβάλλεται από τον καταθέτη ποινή, ανάλογη με το χρόνο που υπολείπεται μέχρι την κανονική λήξη τους. - Τρεχούμενος λογαριασμός κατάθεσης. Είναι παραλλαγή της κατάθεσης ταμιευτηρίου. Ανοίγεται μόνο για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι που δεν είναι έμποροι(αυστηρή προϋπόθεση), κινείται με επιταγές από στέλεχος που δίνει η τράπεζα για τη διευκόλυνση των τρεχουσών συναλλαγών και

34 34 το επιτόκιο είναι μικρότερο από αυτό του ταμιευτηρίου, λόγω της παρεχόμενης διευκόλυνσης. - Καταθέσεις υπό προειδοποίηση. Είναι κατάθεση υπό τους παρακάτω όρους: (1) Η αρχική κατάθεση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από ένα ορισμένο ποσό. (2) Ο λογαριασμός του καταθέτη δεν μπορεί επίσης να ξεπεράσει ένα όριο κατάθεσης. (3) Για την ανάληψη οποιουδήποτε ποσού απαιτείται έγγραφη προειδοποίηση προς την τράπεζα τουλάχιστον 3 μήνες πριν από την ημερομηνία της ανάληψης. Η ανάληψη πρέπει να γίνει μέσα σε 10 μέρες από την ημερομηνία που καθορίζει η έγγραφη προειδοποίηση. Αλλιώς το δικαίωμα χάνεται και θα πρέπει να κατατεθεί νέα προειδοποίηση. - Μορφή προθεσμιακής κατάθεσης αποτελεί η κατάθεση με πιστοποιητικό. Τα πιστοποιητικά καταθέσεων χορηγούνται για καταθέσεις 3,6,12 και 18 μηνών, με επιτόκιο ευνοϊκό που κλιμακώνεται σύμφωνα με τη χρονική διάρκεια. Το πολύ ενδιαφέρον προϊόν που προσφέρουν τα «πιστοποιητικά καταθέσεων» είναι ότι αυτά αποτελούν ανώνυμους τίτλους, μεταβιβάσιμους και εμπορεύσιμους, που γίνονται δεκτοί και ως εγγύηση. β) Προϊόντα καταθέσεων που περιέχουν δεσμευτικούς όρους, όπως: Δεσμευμένες καταθέσεις: Παίρνουν αυτό το χαρακτήρα ή λόγω διάταξης νόμου ή μετά από λήψη αναγκαστικών μέτρων με την επιθυμία του καταθέτη. Ο χρόνος της δέσμευσης εξαρτάται από καθένα από τους παραπάνω παράγοντες σύστασης τους. Ξεχωριστή περίπτωση δεσμευμένης κατάθεσης είναι όταν αυτή προέρχεται από κατάθεση δεσμευμένων απαιτήσεων ή εισοδημάτων. Περίπτωση δεσμευμένης

35 35 κατάθεσης με την επιθυμία του καταθέτη είναι όταν αυτός παραχωρεί την κατάθεση ως κάλυμμα εγγυητικής επιστολής στην τράπεζα. Αναπαλλοτρίωτες καταθέσεις: Έχουν αντικείμενο ελληνικά δημόσια χρεόγραφα, ελληνικά νομίσματα και ομολογίες και μπορούν να γίνονται υπέρ νομικού προσώπου που δεν ασκεί εμπορία( μη κερδοσκοπικού), υπέρ ανηλίκου ή δικαστικώς απαγορευμένου προσώπου, λόγω σύστασης προίκας(σήμερα γονικής παροχής) και λόγω παροχής ισόβιας προσόδου προς ορισμένο πρόσωπο, από άλλο πρόσωπο που διατυπώνει τη θέλησή του για μετά το θάνατό του. Προϊόντα ορισμένων ιδιόμορφων καταθέσεων Οι κρυπτογραφημένες καταθέσεις στις οποίες, αντί για το όνομα του καταθέτη(που επιθυμεί να μη γίνει γνωστό) δίνεται ένας κωδικός αριθμός τον οποίο μπορεί να χρησιμοποιεί ο ίδιος και τα πρόσωπα που εκείνος θα ήθελε. Τέτοιες είναι οι καταθέσεις διαφόρων στην Ελβετία που κινούνται με τους κωδικούς τους αριθμούς. Οι μετατρέψιμοι λογαριασμοί καταθέσεων που δίνουν το δικαίωμα σε ορισμένα πρόσωπα να μετατρέπουν τους λογαριασμούς τους π.χ. από Ευρώ σε δολάριο ΗΠΑ(εφόσον έχουν ορισμένες νομικές προϋποθέσεις, όπως οι μόνιμα διαμένοντες στο εξωτερικό). Οι καταθέσεις σε κοινό λογαριασμό που τηρούνται στο όνομα δύο ή περισσοτέρων φυσικών προσώπων, καθένα από τα οποία έχει δικαίωμα να κάνει αναλήψεις ατομικά, χωρίς τη σύμπραξη άλλου. Σε περίπτωση θανάτου οποιουδήποτε από τα πρόσωπα του κοινού λογαριασμού, δεν δημιουργείται καμία συνέπεια για τα υπόλοιπα, τα οποία συνεχίζουν κανονικά την κίνησή του.

36 36 Οι καταθέσεις Στεγαστικού Ταμιευτηρίου, οι οποίες δίνουν το δικαίωμα στους καταθέτες να παίρνουν ισόποσο ή και μεγαλύτερο μακροπρόθεσμο στεγαστικό δάνειο. Οι καταθέσεις σε συνδυασμό με ασφάλεια ζωής, οι οποίες καλύπτουν με ασφαλιστική σύμβαση ζωής τους καταθέτες. Η τράπεζα καταβάλει ασφάλιστρα ζωής για τους καταθέτες τα οποία προκύπτουν από τη διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο καταθέσεων Ταμιευτηρίου και του επιτοκίου καταθέσεων με προθεσμία 6 μηνών Νεότερα προϊόντα καταθέσεων Μετά την απελευθέρωση του πιστωτικού συστήματος έχει αναπτυχθεί έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των τραπεζών στην Ελλάδα, που προσφέρουν νεότερα προϊόντα καταθέσεων, ως κίνητρο για την προσέλκυση πελατείας. Αναφέρουμε ορισμένα από τα νέα αυτά προϊόντα ενδεικτικά: i) Καταθέσεις με δευτερογενή αγορά έντοκων γραμματίων: Οι τράπεζες αγοράζουν από την πρωτογενή αγορά εντόκων γραμματίων του δημοσίου και δημιουργούν μια δευτερογενή αγορά προσφέροντας, ετήσιες καταθέσεις με, ελάχιστο κεφάλαιο ορισμένο 3 Προϋποθέσεις της ασφάλισης μπορεί να είναι (1) η διάρκεια της κατάθεσης να είναι τουλάχιστον για ένα χρόνο, (2) οι καταθέτες να έχουν ηλικία πάνω από 16 και κάτω από 59 ετών, (3) να είναι υγιείς. Δεν αποκλείεται να υπάρχουν άλλοι όροι, είτε ευνοϊκότεροι είτε και δυσμενέστεροι για τους καταθέτες. Καρατάσιου Γ. (2002) Η λογιστική των δανείων και χρηματοδοτήσεων.

37 37 ποσό, μηνιαία αφορολόγητη πίστωση τόκων και σταθερή απόδοση για ένα χρόνο. ii) Τρεχούμενος Λογαριασμός: Γίνεται έκδοση του βιβλιάριου επιταγών και αποστέλλεται μηνιαία κατάσταση του λογαριασμού. Ο τόκος υπολογίζεται στο εκάστοτε υπόλοιπο. Η ανάληψη και κατάθεση χρημάτων γίνεται χωρίς οποιαδήποτε προειδοποίηση. Χρήση χρεωστικής κάρτας η οποία είναι συνδεδεμένη με τον λογαριασμό σας και η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην Κύπρο και το εξωτερικό για αγορές, καθώς και για ανάληψη μετρητών από τις μηχανές ΑΤΜ. Βαθμοί στο σχέδιο «COOP Ανταμοιβές» οι οποίοι εξαργυρώνονται με μετρητά. Πρόσβαση στην υπηρεσία Αυτόματης Πληρωμής Δόσεων (Standing Order) και Αυτόματης Εξόφλησης Λογαριασμών κοινής ωφέλειας (ΑΤΗΚ, ΑΗΚ, κτλ) (Direct Debit). Δυνατότητα αυτόματων μεταφορών μεταξύ λογαριασμών (Auto Transfer). Δυνατότητα αυτόματης μεταφοράς σε λογαριασμό άλλης τράπεζας ή Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία ή Ταμιευτήριο. Δυνατότητα δήλωσης αυτόματης πίστωσης του μισθού σας στον λογαριασμό σας. Εξασφάλιση ορίου παρατραβήγματος, μετά από την συμπλήρωση της σχετικής αίτησης και έγκρισής της. Κάθε όριο παρατραβήγματος θα διασφαλίζεται με υποθήκη της περιουσίας ή με εγγυητές ή με δέσμευση καταθέσεων. iii) Καταθέσεις Ταμιευτηρίου Όψεως: Εκδίδεται βιβλιάριο Ταμιευτηρίου πρώτης ζήτησης. Ανάληψη ή κατάθεση χρημάτων ανά πάσα στιγμή χωρίς οποιαδήποτε προειδοποίηση. Ο τόκος υπολογίζεται στο εκάστοτε υπόλοιπο. Έκδοση χρεωστικής κάρτας η οποία είναι συνδεδεμένη με τον λογαριασμό σας που μπορεί να

38 38 χρησιμοποιηθεί τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό για αγορές και για αναλήψεις μετρητών από τις ΑΤΜs. Πρόσβαση στην υπηρεσία Αυτόματης Πληρωμής Δόσεων (Standing Order) και Αυτόματης Εξόφλησης Λογαριασμών κοινής ωφελείας (Direct Debits). Δυνατότητα δήλωσης αυτόματης πίστωσης του μισθού σας στον λογαριασμό σας. Δυνατότητα αυτόματων μεταφορών μεταξύ λογαριασμών σας (Auto Transfer).Δυνατότητα αυτόματης μεταφοράς σε λογαριασμό άλλης τράπεζας / Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία / Ταμιευτήριο. iv) Καταθέσεις Προθεσμίας: Κατάθεση με προκαθορισμένη λήξη (3, 6 μήνες ή 1 χρόνο), κατά την διάρκεια της οποίας δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε ανάληψη ή κατάθεση. Η ανανέωση γίνεται μετά από εντολή του πελάτη. Το επιτόκιο της κατάθεσης είναι σταθερό και καθορίζεται από την διάρκεια της και το ποσό της. Σε περίπτωση αλλαγών του βασικού επιτοκίου, το επιτόκιο της κατάθεσης προθεσμίας δεν επηρεάζεται. Ο τόκος καταβάλλεται στην λήξη της κατάθεσης. Προσφέρεται το ψηλότερο επιτόκιο εν συγκρίσει με τους υπόλοιπους τύπους καταθετικών λογαριασμών. Άμεση παραχώρηση δανείου ύψους μέχρι και 80%, με εγγύηση την κατάθεση προθεσμίας σας. Σε περίπτωση κατά την οποία ο πελάτης επιθυμεί να αποσύρει μέρος ή ολόκληρη την κατάθεση πριν τη λήξη της, υπάρχει χρέωση η οποία αντιστοιχεί στα έξοδα της τράπεζας. v) Καταθέσεις Όψεως - Προειδοποιήσεως: Ο λογαριασμός καταθέσεων προειδοποιήσεως επιτρέπει στον δικαιούχο να κάνει αναλήψεις μετά από προειδοποίηση την οποία θα