ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. - ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. - ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ"

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. - ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ «Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ» ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ κα. ΠΑΝΤΕΛΙΔΟΥ ΚΑΛΛΙΡΟΗ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΚΑΚΑΜΑΝΟΥΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α.Μ. 1424/2008 (Κατ. Αστικού Δικαίου)

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες...I Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιστορική αναδρομή Η έννοια του καταναλωτή κατά το εθνικό και το ενωσιακό δίκαιο..5 Β. ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Εισαγωγή - Διάκριση ανάμεσα σε ατομική και συλλογική προστασία Αγωγή i) Έλεγχος κύρους των Γενικών Όρων Συναλλαγών..14 ii) Άσκηση αγωγής εκ μέρους του καταναλωτή 17 α) Μη ένταξη ΓΟΣ στη σύμβαση..17 β) Ερμηνεία των ΓΟΣ υπέρ του καταναλωτή..17 γ) Καταχρηστικοί ΓΟΣ...18 δ) Πώληση καταναλωτικών αγαθών και εγγυήσεις...22 ε) Ευθύνη του παραγωγού για ελαττωματικά προϊόντα 24 στ) Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες..29 ζ) Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές...32 η) Χρηματοδοτική μίσθωση...34 θ)οργανωμένα ταξίδια.39 ι) Χρονομεριστική μίσθωση 41 ια) Συμβάσεις Αεροπορικής Μεταφοράς...46 ιβ) Συμβάσεις Θαλασσίων Μεταφορών Αμυντικοί ισχυρισμοί i) Άρνηση της αγωγής ii) Ένσταση...53 iii) Ανταγωγή Ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής Ανακοπή κατά της εκτελέσεως Αίτηση αναστολής της εκτελέσεως...66 i) Εισαγωγή ii) Ανακοπή κατά της εκτελέσεως iii) Αίτηση αναστολής της εκτελέσεως Έκδοση διαταγής πληρωμής.76

3 Γ. ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ 80 Δ. Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΦΕΙΛΕΣ ΤΩΝ ΥΠΕΡΧΡΕΩΜΕΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Ε. ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Παρέκταση αρμοδιότητας ως ΓΟΣ Συμφωνία παρεκτάσεως αρμοδιότητας Γενικός Όρος Συναλλαγών που προβλέπει αποκλειστική αλλοδαπή δικαιοδοσία ή υπαγωγή της διαφοράς σε διαιτησία Ρήτρα επιλογής δικαίου χώρας εκτός Ε.Ε Γενικός Όρος Συναλλαγών που αναστρέφει το βάρος απόδειξης ή περιορίζει υπέρμετρα τα αποδεικτικά μέσα Αναστροφή του βάρος απόδειξης σε βάρος του προμηθευτή Κανονισμός 44/ Ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής..104 ΣΤ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. 107 ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 Συντομογραφίες ΑΚ Αστικός Κώδικας άρθρ. άρθρο αρ. αριθμός Αρμ Αρμενόπουλος ΑχΝομ Αχαϊκή Νομολογία ΓΟΣ Γενικοί Όροι Συναλλαγών ΔΕΕ Δίκαιο Επιχειρήσεων και Εταιρειών Δ.Ε.Ε. Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Δικ. Δικαστήριο (πρώην ΔΕΚ) Δ Δίκη (περιοδικό) ΕΔΔΔΔ Επιθεώρηση Δημοσίου και Διεθνούς Διοικητικού Δικαίου ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΕμπΔ Επιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου ΕλΔ Ελληνική Δικαιοσύνη ΕΟΚ Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα ΕπισκΕΔ Επισκόπηση Εμπορικού Δικαίου ΕπΙδικΙα Επιθεώρηση Δικαίου Ιδιωτικής Ασφάλισης ΕτρΑξΧρΔ Eπιθεώρηση Τραπεζικού, Αξιογραφικού και Χρηματιστηριακού Δικαίου ΕφΑΔ Εφαρμογές Αστικού Δικαίου K.Y.A. Κοινή Υπουργική Απόφαση ΝοΒ Νομικό Βήμα ΣΕΕ Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση ΣΛΕΕ Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΤΝΠ ΔΣΑ Τράπεζα Νομικών Πληροφοριών Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών Υ.Α. Υπουργική Απόφαση I

5 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Κατά τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη του δικαίου προστασίας του καταναλωτή. Είναι χαρακτηριστικό ότι μολονότι οι αρχικές Συνθήκες για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (πλέον Ευρωπαϊκή Ένωση) δεν περιείχαν νομικές ρυθμίσεις αναφορικά με το πεδίο αυτό, η ανάγκη για τα θέσπιση συναφούς νομικού πλαισίου υπογραμμίστηκε ήδη από το έτος 1972 στο πλαίσιο Διάσκεψης Κορυφής που έλαβε χώρα στο Παρίσι, με αποτέλεσμα το 1975 να θεσπιστεί Προκαταρκτικό Πρόγραμμα Δράσης σχετικά με την πολιτική προστασίας και πληροφόρησης των καταναλωτών 1. Η μη δεσμευτική αυτή πράξη αποτέλεσε τη βάση για την ένταξη της προστασίας του καταναλωτή στις Συνθήκες μέσω της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Πράξης (άρθρ. 95 παρ. 3 ΣυνθΕΚ). Η έννοια αυτή αναβαθμίστηκε ακόμη περισσότερο με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1993), που υπήγαγε στους στόχους της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών (άρθρ. 3 παρ. 1 ΣυνθΕΚ). Πρόσθετη αξία στην προστασία των καταναλωτών προσέδωσε η Συνθήκη του Άμστερνταμ, καθώς αφ ενός μεν ενίσχυσε το νομικό πλαίσιο της προστασίας των καταναλωτών, αφ ετέρου δε συμπεριέλαβε διατάξεις που παρείχαν έμμεση προστασία στους καταναλωτές, όπως το άρθρο 152 ΣυνθΕΚ (πλέον άρθρ. 168 ΣΛΕΕ) σχετικά με τη δημόσια υγεία. Η Συνθήκη της Λισαβόνας δεν επέφερε ουσιώδεις αλλαγές στο δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, καθώς το νέο άρθρ. 4 παρ. 2 περ. στ ΣΛΕΕ επιβεβαιώνει ότι η αρμοδιότητα της Ένωσης ως προς την προστασία των καταναλωτών είναι συντρέχουσα των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών και συνεπώς η ανάληψη σχετικής δράσεως από την Ευρωπαϊκή Ένωση τελεί υπό τον όρο του σεβασμού της αρχής της επικουρικότητας. Περαιτέρω, με τη Συνθήκη της Λισαβόνας τροποποιήθηκε σε περιορισμένο βαθμό το πρώην άρθρο 153 ΣυνθΕΚ και πλέον το άρθρ. 169 παρ. 1 ΣΛΕΕ, διατηρώντας ανέπαφους στους στόχους της Ένωσης στον τομέα αυτό, ορίζει ότι «προκειμένου να προωθήσει τα συμφέροντα 1 Γαζετάς Κ., Γενικοί Όροι Συναλλαγών - Δικαστική προστασία, 2001, σελ. 2, Καλαβρός Γ.Ε. / Γεωργόπουλος Γ., Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουσιαστικό Δίκαιο, σελ

6 Α. Εισαγωγή των καταναλωτών και να διασφαλίσει υψηλό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή, η Ένωση συμβάλλει στην προστασία της υγείας, της ασφάλειας και των οικονομικών συμφερόντων των καταναλωτών, καθώς και στην προώθηση του δικαιώματος για ενημέρωση, εκπαίδευση και οργάνωση τους για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους». Περαιτέρω, αναλλοίωτοι παραμένουν οι τρόποι επίτευξης του στόχου της προστασίας του καταναλωτή μέσω της λήψεως μέτρων στο πλαίσιο της υλοποίησης της εσωτερικής αγοράς (άρθρ. 114 παρ. 3 ΣΛΕΕ), καθώς και μέτρων που στηρίζουν, συμπληρώνουν και παρακολουθούν την πολιτική των κρατών μελών. Οι εν λόγω πράξεις εξακολουθούν να θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρ. 169 παρ. 3 ΣΛΕΕ (πρώην 153 παρ. 4 ΣυνθΕΚ) με τη διαδικασία της συναποφάσεως, η οποία πλέον χαρακτηρίζεται ως η συνήθης νομοθετική διαδικασία. Στο πλαίσιο της κατά τα ανωτέρω συντρέχουσας αρμοδιότητάς της, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει πλήθος Οδηγιών. Ο κοινοτικός νομοθέτης ξεκίνησε το 1984 με την Οδηγία 84/450/ΕΟΚ για την απαγόρευση της παραπλανητικής διαφήμισης 2. Εν συνεχεία θεσπίστηκαν οι εξής Οδηγίες: Οδηγία 85/374/ΕΟΚ για την ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων, Οδηγία 85/577/ΕΟΚ για τη σύναψη συμβάσεων εκτός εμπορικού καταστήματος, Οδηγία 87/102/ΕΟΚ για την καταναλωτική πίστη, που τροποποιήθηκε από τις Οδηγίες 90/88/ΕΟΚ και 98/7/ΕΚ και καταργήθηκε από τη νεότερη και πλέον ισχύουσα Οδηγία 2008/48/ΕΚ για την καταναλωτική πίστη, Οδηγία 90/314/ΕΟΚ για τα οργανωμένα ταξίδια και τις οργανωμένες διακοπές και περιηγήσεις, Οδηγία 92/59/ΕΟΚ για την ασφάλεια των προϊόντων που καταργήθηκε από τη νεότερη και πλέον ισχύουσα Οδηγία 2001/95/ΕΚ, Οδηγία 93/13/ΕΟΚ για τις καταχρηστικές ρήτρες σε συμβάσεις που συνάπτονται με καταναλωτές, Οδηγία 94/47/ΕΚ για τη χρονομεριστική μίσθωση, που καταργήθηκε από τη νεότερη και πλέον ισχύουσα Οδηγία 2008/122/ΕΚ για την προστασία των καταναλωτών ως προς ορισμένες πτυχές των συμβάσεων χρονομεριστικής μίσθωσης, μακροπρόθεσμων προϊόντων διακοπών, μεταπώλησης, Οδηγία 97/7/ΕΚ, για τις πωλήσεις από απόσταση 3, Οδηγία 98/6/ΕΚ για την αναγραφή των τιμών των προϊόντων που προσφέρονται στους καταναλωτές, Οδηγία 98/27/ΕΚ σχετικά με τις αγωγές παράλειψης στον τομέα προστασίας των 2 H οποία τροποποιήθηκε από την Οδηγία 97/55/ΕΚ για τη συγκριτική διαφήμιση και από την Οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. 3 H οποία τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2007/64/ΕΚ. 2

7 Η ατομική προστασία του καταναλωτή συμφερόντων των καταναλωτών, Οδηγία 98/43/ΕΚ για την απαγόρευση διαφημίσεων προϊόντων καπνού, η οποία αντικαταστάθηκε από την Οδηγία 2003/33/ΕΚ, Οδηγία 99/44/ΕΚ, για την πώληση καταναλωτικών αγαθών και τις εγγυήσεις που συνδέονται με αυτά, Οδηγία 2002/65/ΕΚ για την εξ αποστάσεως εμπορία χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, Οδηγία 2005/29/ΕΚ για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και Οδηγία 2007/64/ΕΚ για τις υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά 4. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, με κύριο σκοπό την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, επιλέγει τα τελευταία χρόνια να προβαίνει στη θέσπιση Οδηγιών πλήρους εναρμόνισης (full/total/maximal harmonization) 5, ενώ πολλές από τις παλαιότερες κοινοτικές Οδηγίες ελάχιστης εναρμόνισης (minimal harmonization) τροποποιήθηκαν ή επίκειται η τροποποίησή τους, με σκοπό να μετατραπούν σε Οδηγίες πλήρους εναρμόνισης 6. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί η Οδηγία 87/102/ΕΚ για την καταναλωτική πιστή που ήδη καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από την νέα Οδηγία 2008/48/ΕΚ για την καταναλωτική πίστη. Επίκειται δε, μετά από μακρά προπαρασκευαστική φάση που περιελάμβανε τη σύνταξη του Πράσινου Βιβλίου σχετικά με την επανεξέταση του κοινοτικού κεκτημένου για την προστασία των καταναλωτών, η ψήφιση Οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών. Η προτεινόμενη Οδηγία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως «πολυνομοθέτημα», καθώς έχει ως στόχο την συλλήβδην αντικατάσταση τεσσάρων Οδηγιών, που ρυθμίζουν καταναλωτικές συμβάσεις, ήτοι της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ για τις καταχρηστικές ρήτρες, της Οδηγίας 99/44/ΕΚ για την πώληση καταναλωτικών αγαθών, της Οδηγίας 85/577/ΕΟΚ για τις συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος και της Οδηγίας 97/7/ΕΚ για τις συμβάσεις εξ αποστάσεως 7. 4 Αλεξανδρίδου Ελ., ΔικΠροστΚαταναλωτή, 2008, σελ Π.χ. η Οδηγία 2008/122/ΕΚ για την προστασία των καταναλωτών ως προς ορισμένες πτυχές των συμβάσεων χρονομεριστικής μίσθωσης, μακροπρόθεσμων προϊόντων διακοπών, μεταπώλησης και ανταλλαγή 6 Αλεξανδρίδου Ελ., ΔικΠροστΚαταναλωτή, 2008, σελ Αργυρός Γ., «Tο δικαίωμα υπαναχώρησης στο σχέδιο του κοινού πλαισίου αναφοράς και στην πρόταση Οδηγίας για την προστασία του καταναλωτή», ΕφΑΔ 2011, σελ. 728, Παπαρσενίου Π., «Η νέα πρόταση Οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών», ΕφΑΔ 2010, σελ. 142, Χριστοδούλου Κ., «Η πρόταση Οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών», ΕφΑΔ 2010, σελ. 9. 3

8 Α. Εισαγωγή Η διαρκώς εντεινόμενη νομοθετική δραστηριότητα αναφορικά με το δίκαιο προστασίας του καταναλωτή καταδεικνύεται και από τις διατάξεις του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, το άρθρ. 38 του Χάρτη προβλέπει ότι «οι πολιτικές της Ένωσης διασφαλίζουν υψηλό επίπεδο προστασίας του καταναλωτή». Μολονότι η διάταξη αυτή επαναλαμβάνει κατ ουσία το περιεχόμενο των άρθρ. 12 και 169 παρ. ΣΛΕΕ, η ύπαρξή της δε στερείται πρακτικής σημασίας, διότι μετά τη Συνθήκη της Λισαβόνας ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων αποκτά νομικά δεσμευτική ισχύ και έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες (άρθρ. 6 παρ. 1 ΣΕΕ) 8. Όσον αφορά το εθνικό δίκαιο, το θεσμικό πλαίσιο για την προστασία του καταναλωτή, ως το 1991, ήταν αποσπασματικό και περιπτωσιολογικό 9. Ο εθνικός νομοθέτης περιοριζόταν στην εναρμόνιση του εθνικού δικαίου προς τις κοινοτικές οδηγίες, χωρίς όμως παράλληλη προσπάθεια ενσωμάτωσής τους στην ελληνική πραγματικότητα. Ο προϊσχύσας ν. 1961/1991 υπήρξε το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθετικό corpus προστασίας του καταναλωτή 10, ο νόμος δε αυτός καταργήθηκε ολοσχερώς από τον ισχύοντα σήμερα ν. 2251/1994, ο οποίος έχει τροποποιηθεί με τους ν. 2741/1999 και 3587/2007. Ο νόμος αυτός (ν. 2251/1994), αποτελεί μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων της «σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές» και αποτελεί το βασικό νομοθέτημα για την προστασία του καταναλωτή σε εθνικό επίπεδο. Προκειμένου να καταστεί σαφές το πεδίο εφαρμογής του ανωτέρω νόμου θα ακολουθήσει η οριοθέτηση της έννοιας του καταναλωτή. 8 Καλαβρός Γ.Ε. / Γεωργόπουλος Γ., Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ουσιαστικό Δίκαιο, σελ Καλλία-Αντωνίου Αγ. / Νικέα-Μουράτογλου Τ. / Παλαιολόγου Ν., Τα δικαιώματα του καταναλωτή σύμφωνα με το κοινοτικό και το ελληνικό δίκαιο, σελ Κουτσούκης Β., Ελληνικό και Κοινοτικό Δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, σελ

9 Η ατομική προστασία του καταναλωτή 2. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Μετά το νόμο 3587/2007, το άρθρο 1 παρ. 4 στοιχ. α ν. 2251/1994 ορίζει ως καταναλωτή «κάθε φυσικό η νομικό πρόσωπο ή ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα για τα οποία προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά και τα οποία κάνουν χρήση των προϊόντων ή των υπηρεσιών αυτών, εφόσον αποτελούν τον τελικό αποδέκτη τους. Καταναλωτής είναι και αα) κάθε αποδέκτης διαφημιστικού μηνύματος, ββ) κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εγγυάται υπέρ καταναλωτή, εφόσον δεν ενεργεί στο πλαίσιο της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς του» 11. Παρά την πληθώρα σχετικών νομοθετικών κειμένων, ανάλογος γενικός ορισμός δεν έχει δοθεί από το ενωσιακό δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, παρά μόνο ειδικοί ορισμοί που αφορούν αποκλειστικά το πεδίο εφαρμογής της εκάστοτε Οδηγίας. Ο έλληνας νομοθέτης, εντάσσοντας στη γενική έννοια του καταναλωτή κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο η ένωση προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα, χωρίς μάλιστα να θεωρεί κρίσιμο αν τα ανωτέρω πρόσωπα δρουν στα πλαίσια της επαγγελματικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητάς τους, επέλεξε να θεσπίσει την ευρεία έννοια του καταναλωτή (άρθρ. 1 παρ. 4 στοιχ. α ν. 2251/1994, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3587/2007). Αντιθέτως, ο κοινοτικός νομοθέτης επέλεξε να ακολουθήσει τη στενή έννοια του καταναλωτή, καθώς τα βασικά συστατικά των κοινοτικών ορισμών που περιέχονται στις επί μέρους Οδηγίες είναι αφ ενός μεν η ενέργεια υπό επαγγελματική ιδιότητα, αφ ετέρου δε ο περιορισμός στα φυσικά πρόσωπα, πρόκειται δηλαδή για την «προσωπική ή οικογενειακή κατανάλωση» 12. Αυτή η 11 Πριν την ισχύ του ν. 3587/2007 ο ανωτέρω ορισμός είχε ως εξής: «Καταναλωτής είναι κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο για το οποίο προορίζονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που προσφέρονται στην αγορά ή το οποίο κάνει χρήση τέτοιων προϊόντων ή υπηρεσιών εφόσον αποτελεί τον τελικό αποδέκτη τους. Καταναλωτής είναι και κάθε αποδέκτης του διαφημιστικού μηνύματος». Ο προϊσχύσας ν. 1961/1991 όριζε ως καταναλωτή «κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων που ενεργεί συναλλαγές με σκοπό την απόκτηση κινητών ή ακινήτων πραγμάτων ή υπηρεσιών για την ικανοποίηση μη επαγγελματικών του αναγκών», βλ. Λιακόπουλο Αθ., Δίκαιο προστασίας του καταναλωτή, 1993, σελ Δέλλιος Γ., Προστασία των καταναλωτών και σύστημα του ιδιωτικού δικαίου, 2001, σελ. 27, Μεντής Γ., Γενικοί όροι συναλλαγών σε καταναλωτικές και εμπορικές συμβάσεις, 2000, σελ. 10, Περάκης Ε. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ. 37. Τη στενή έννοια του 5

10 Α. Εισαγωγή επιλογή του κοινοτικού νομοθέτη ενισχύθηκε και από τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υπόθεση Idealservice της Ειδικότερα, τέθηκε στο Δ.Ε.Ε., κατόπιν προδικαστικής παραπομπής του Giudice di pace di Viadana (Ιταλικό Δικαστήριο), το ζήτημα αν στην έννοια του καταναλωτή κατά το άρθρ. 2 στοιχ. β της Οδηγίας 93/13 πρέπει να περιληφθεί και το νομικό πρόσωπο που αγοράζει αγαθό ή υπηρεσία άσχετο προς τη δική του χαρακτηριστική δραστηριότητα, προς αποκλειστικό όφελος του προσωπικού του. Ειδικότερα, στην κριθείσα περίπτωση ο προμηθευτής, χρησιμοποιώντας συμβάσεις με προδιατυπωμένους γενικούς όρους συναλλαγών, είχε εγκαταστήσει στους χώρους των εταιρειών με τις οποίες συναλλασσόταν μηχανήματα αυτόματης πωλήσεως αναψυκτικών, προς χρήση του προσωπικού τους. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι από το άρθρ. 2 της Οδηγίας 93/13 προκύπτει σαφώς ότι πρόσωπο άλλο πέραν του φυσικού προσώπου που συνάπτει σύμβαση με επαγγελματία, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως καταναλωτής 13. Παρ όλα αυτά, η επιλογή του έλληνα νομοθέτη να ακολουθήσει την ευρεία έννοια του καταναλωτή είναι επιδοκιμαστέα, διότι το γνωσιολογικό έλλειμμα και η διαπραγματευτική ανισότητα έναντι του προμηθευτή, χαρακτηριστικά που δικαιολόγησαν τη θέσπιση κανόνων δικαίου για την προστασία των καταναλωτών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, δεν προσιδιάζουν μόνο σε φυσικά πρόσωπα αλλά και σε νομικά πρόσωπα, παραδείγματος χάριν μικρές επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με προμηθευτές μεγάλης οικονομικής ισχύος. Ο κοινοτικός νομοθέτης, μολονότι επέλεξε να ακολουθήσει τη στενή έννοια του καταναλωτή, θεσπίζει ως επί το πλείστον Οδηγίες ελάχιστης εναρμόνισης (τουλάχιστον με τα ισχύοντα δεδομένα), παρέχοντας με τον τρόπο αυτό στα κράτη μέλη την ευχέρεια να θεσπίσουν πιο ευνοϊκές για τον καταναλωτή διατάξεις. καταναλωτή υιοθετεί και μερίδα της νομολογίας, βλ. ΕφΘεσ 319/2009 ΔΕΕ 2009 σελ. 819, ΕφΑθ 8217/2006 ΔΕΕ 2007 σελ. 462, ΕφΑθ 3884/2006 ΕλΔ 2007 σελ. 305, ΕφΑθ 6401/2002 ΔΕΕ 2003 σελ Δικ (Cape Snc v Idealservice) /1999, δημ. σε και σε ΕλΔ 2002 σελ. 551, ΔΕΕ 2002 σελ (με παρατηρήσεις Σκουλαρίκη), βλ. και Δέλλιο Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ

11 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Χαρακτηριστική περίπτωση που δικαιώνει την επιλογή του έλληνα νομοθέτη αποτελεί η σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing). Μολονότι εννοιολογικό στοιχείο της συμβάσεως leasing αποτελεί η χρήση πράγματος αποκλειστικά για επαγγελματική χρήση (άρθρ. 1 παρ. 1 ν. 1665/1986) και μισθωτής στη συγκεκριμένη σύμβαση μπορεί να είναι μόνο φυσικό ή νομικό πρόσωπο που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα 14, οι όροι των συμβάσεων leasing αποτυπώνονται από τις εταιρίες leasing σε προδιατυπωμένα έγγραφα, τα οποία απευθύνονται σε ένα ευρύ κύκλο προσώπων και προορίζονται για πολλαπλή, ομοιόμορφη χρήση, αποκλειόμενης της ατομικής διαπραγματεύσεως. Επομένως, καθίσταται σαφές ότι οι όροι αυτοί είναι Γενικοί Όροι Συναλλαγών (ΓΟΣ) με την έννοια του άρθρ. 2 ν. 2251/ και είναι αναγκαία η προστασία του αντισυμβαλλομένου των εταιρειών leasing βάσει του ανωτέρω άρθρου, καθώς ο λήπτης-μισθωτής, μολονότι είναι επιχειρηματίας, αποτελεί τον τελικό αποδέκτη του προϊόντος και είναι διαπραγματευτικά εξίσου ανίσχυρος με το μη έμπορο και μη επαγγελματία καταναλωτή ως αποδέκτης της μαζικά και τυποποιημένα προσφερόμενης από τον προμηθευτή παροχής. Η εταιρία leasing υπερέχει διαπραγματευτικά, ασκώντας πίεση στον αντισυμβαλλόμενό της να αποδεχτεί συνολικά τους ΓΟΣ της σύμβασης leasing, εφαρμόζοντας την αρχή take it or leave it 16. Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι η επιλογή της ευρείας έννοιας του καταναλωτή δεν αποκλείει την περιστολή της όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο. Υφίστανται περιπτώσεις όπου ο ίδιος ο νομοθέτης προέβη στην ανωτέρω περιστολή θεσπίζοντας ειδικούς ορισμούς. Τούτο συμβαίνει: α) στο άρθρ. 4α παρ. 1 στοιχ. δ ν. 2251/1994 (Εμπορία από απόσταση χρηματοοικονομικών υπηρεσιών), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 5 παρ. 3 ν. 3587/2007, κατά το οποίο «καταναλωτής είναι κάθε φυσικό πρόσωπο στο οποίο, στο πλαίσιο συμβάσεων χρηματοοικονομικών υπηρεσιών από απόσταση, ενεργεί για σκοπούς εκτός του πεδίου της επαγγελματικής του δραστηριότητα β) στο άρθρ. 9α στοιχ. α ν. 2251/1994 (το οποίο ορίζει την έννοια του καταναλωτή για τις ανάγκες εφαρμογής των άρθρ. 9-9θ ν. 2251/1994), κατά το οποίο «[νοείται ως] 14 Γεωργιάδης Απ., Ειδ. Ενοχικό Δίκαιο Ι, σελ Βλ. κατωτέρω σελ. 14 επ. 16 Δοκιμάκη Ελ., «Η ευθύνη της εταιρείας leasing έναντι του λήπτη σε περίπτωση υπερημερίας ή αδυναμίας παροχής του προμηθευτή», ΕφΑΔ 2010 σελ. 515, πρβλ. ΑΠ 731/2007 ΔΕΕ 2007 σελ. 826, ΕφΑθ 2021/2010 ΔΕΕ 2011 σελ

12 Α. Εισαγωγή καταναλωτής κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική, βιοτεχνική ή ελευθέρια επαγγελματική του δραστηριότητα γ) στο άρθρ. 1 στοιχ. ε π.δ. 131/2003 (Ηλεκτρονικό Εμπόριο και Υπηρεσίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας), κατά το οποίο «[νοείται ως] καταναλωτής κάθε φυσικό πρόσωπο που επιδιώκει στόχους μη εντασσόμενους στα πλαίσια της εμπορικής ή επαγγελματικής του δραστηριότητας. Άλλωστε, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου ισχύει ο γενικός ορισμός του καταναλωτή, είναι δυνατό να λάβει χώρα περιστολή της έννοιας του καταναλωτή. Τούτο μπορεί να επιτευχθεί με τους ακόλουθους τρόπους: α) Με την εφαρμογή των κριτηρίων του άρθρ. 281 ΑΚ, προκειμένου να αρθεί η προστασία του ν. 2251/1994 όταν αυτή είναι αδικαιολόγητη 17. Στην περίπτωση αυτή χρήσιμες μπορεί να είναι δύο παράμετροι, συνεκτιμώμενες ώστε να οδηγήσουν σε ορθό συμπέρασμα: Η έλλειψη διαπραγματευτικής υπεροπλίας του προμηθευτή και η έλλειψη «απόστασης γνώσης» εκ μέρους του προσώπου που επικαλείται την ιδιότητα του ως καταναλωτή 18 β) Με συστηματική ερμηνεία της έννοιας του καταναλωτή σύμφωνα με το σύνολο των διατάξεων της νομοθεσίας για την προστασία του καταναλωτή, ώστε να αποφευχθεί η υπερβολική διεύρυνση της έννοιας του καταναλωτή 19. Με τον τρόπο αυτό αποκλείεται το ενδεχόμενο να θεωρηθεί ως καταναλωτής Τράπεζα, ασφαλιστική εταιρεία ή άλλη εταιρία που θα κριθεί in concreto ότι δε χρήζει προστασίας. 17 ΕφΑθ 6401/2002 ΔΕΕ 2003 σελ. 412, Αλεξανδρίδου Ελ., Δίκαιο προστασίας καταναλωτή, 1996, σελ. 39, Δέλλιος Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ. 78, Δελούκα- Ιγγλέση Κ., Ελληνικό και Κοινοτικό Δίκαιο του καταναλωτή, 1998, σελ Περάκης Ε. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ. 51,Καράκωστας Ιωαν., Δίκαιο Προστασίας Καταναλωτή, 2002, σελ Δωρής Φ., Ο χαρακτηρισμός αντισυμβαλλόμενων Τραπεζών ως καταναλωτών ως προϋπόθεση για την προστασία τους από καταχρηστικούς γενικούς όρους συναλλαγών, ΝοΒ 2004, σελ

13 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Β. ΜΕΣΑ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Εισαγωγικά, θα πρέπει να γίνει διάκριση της ατομικής από τη συλλογική προστασία του καταναλωτή. Η πρώτη αντιστοιχεί στο άρθρ. 6 I της Οδηγίας 93/13/ΕΚ «σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές» 20, κατά το οποίο «τα κράτη μέλη θεσπίζουν διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες οι καταχρηστικές ρήτρες σύμβασης μεταξύ επαγγελματία και καταναλωτή, τηρουμένων των σχετικών όρων της εθνικής νομοθεσίας, δε δεσμεύουν τους καταναλωτές, ενώ η σύμβαση εξακολουθεί να δεσμεύει τους συμβαλλόμενους, εάν μπορεί να υπάρξει και χωρίς τις καταχρηστικές ρήτρες». Όπως προαναφέρθηκε, η ανωτέρω Οδηγία ενσωματώθηκε στην εθνική μας νομοθεσία με το άρθρ. 2 ν. 2251/1994. Από την άλλη πλευρά, η συλλογική προστασία του καταναλωτή αντιστοιχεί στο άρθρ. 7 της ανωτέρω Οδηγίας, κατά το οποίο «1. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, προς το συμφέρον των καταναλωτών, καθώς και των ανταγωνιζόμενων επαγγελματιών, να υπάρχουν τα κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα, προκειμένου να πάψει η χρησιμοποίηση των καταχρηστικών ρητρών στις συμβάσεις που συνάπτονται από έναν επαγγελματία με καταναλωτές. 2. Τα μέσα αυτά περιλαμβάνουν διατάξεις που δίνουν σε άτομα ή οργανισμούς που έχουν, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, ορισθεί ως έχοντες έννομο συμφέρον για την προστασία των καταναλωτών, τη δυνατότητα να προσφύγουν, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων ή διοικητικών οργάνων, τα οποία αποφαίνονται για το εάν συμβατικές ρήτρες, που έχουν συνταχθεί με σκοπό τη γενικευμένη χρήση έχουν καταχρηστικό χαρακτήρα και εφαρμόζουν τα κατάλληλα και αποτελεσματικά μέσα για να πάψει η χρησιμοποίηση των ρητρών αυτών. 3. Τηρουμένης της εθνικής νομοθεσίας, οι προσφυγές που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μπορούν να ασκούνται, κατά πλειόνων επαγγελματιών, χωριστά ή από κοινού, του αυτού επαγγελματικού τομέα ή κατά των ενώσεών τους που χρησιμοποιούν ή συνιστούν τη χρησιμοποίηση των αυτών ή παρόμοιων

14 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή γενικών συμβατικών ρητρών.» Περαιτέρω, η συλλογική προστασία του καταναλωτή προβλέπεται και από τις διατάξεις της Οδηγίας 98/27/ΕΚ της «περί των αγωγών παραλείψεως στον τομέα της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών» 21. Η ατομική προστασία του καταναλωτή συνίσταται στο δικαίωμα να επικαλείται δικαστικά τις προστατευτικές γι αυτόν διατάξεις του εθνικού και ενωσιακού δικαίου. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί με διάφορα μέσα, όπως η αγωγή του καταναλωτή κατά του προμηθευτή (καθώς και η ανταγωγή του καταναλωτή κατά του προμηθευτή), η ένσταση του καταναλωτή προς απόκρουση της αγωγής του προμηθευτή, η ανακοπή του καταναλωτή κατά διαταγής πληρωμής που έχει εκδοθεί εις βάρος του από τον προμηθευτή, η ανακοπή του καταναλωτή κατά αναγκαστικής εκτελέσεως που επισπεύδει ο προμηθευτής εις βάρος του, η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων του καταναλωτή για εξασφάλιση των δικαιωμάτων του κ.λ.π. 22 Περαιτέρω, το άρθρ. 13 ν. 3587/2007 προσέθεσε τη δυνατότητα εκδόσεως διαταγής πληρωμής του καταναλωτή κατά του προμηθευτή με βάση προηγούμενη αμετάκλητη δικαστική απόφαση επί συλλογικής αγωγής (βλ. άρθρ. 10 παρ. 20 εδ. β ν. 2251/1994 όπως ισχύει μετά το ν. 3587/2007). Οι ανωτέρω δικονομικές δυνατότητες του καταναλωτή θα εξετασθούν αναλυτικά στα επί μέρους κεφάλαια (κεφάλαια 2-8). Σύμφωνα με το άρθρ. 10 παρ. 15 ν. 2251/1994 «κάθε ένωση καταναλωτών νομιμοποιείται να ζητεί ενώπιον δικαστηρίων και διοικητικών αρχών κάθε μορφής έννομη προστασία για τα δικαιώματα των μελών της, ως καταναλωτών. Ιδίως νομιμοποιείται να ασκεί αγωγή, αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, αίτηση ακύρωσης ή προσφυγή κατά διοικητικών πράξεων και να παρίσταται ως πολιτικώς ενάγουσα. Κάθε ένωση καταναλωτών δικαιούται να παρεμβαίνει προσθέτως σε εκκρεμείς δίκες μελών της για την υποστήριξη των δικαιωμάτων τους ως καταναλωτών.» Πρόκειται, επομένως, για εξαιρετική (συντρέχουσα) νομιμοποίηση των ενώσεως καταναλωτών να ζητά δικαστική προστασία για τα δικαιώματα των μελών της καταναλωτών 23, η οποία θα εξετασθεί αναλυτικά κατωτέρω Δέλλιος Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ Απαλαγάκη Χ. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ Βλ. σελ. 80 επ. 10

15 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Η ανωτέρω εξαιρετική νομιμοποίηση της ενώσεως καταναλωτών για την προστασία των δικαιωμάτων των μελών της θα πρέπει να διακριθεί σαφώς από το δικαίωμά της να ασκήσει τη συλλογική αγωγή του άρθρ. 10 ν. 2251/1994. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρ. 10 παρ. 16 ν. 2251/1994 «ένωση καταναλωτών που έχει τουλάχιστον πεντακόσια (500) ενεργά μέλη και έχει εγγραφεί στο μητρώο ενώσεων καταναλωτών πριν από ένα τουλάχιστον έτος, μπορεί να ασκεί, κάθε είδους αγωγή για την προστασία των γενικότερων συμφερόντων του καταναλωτικού κοινού (συλλογική αγωγή). Η αγωγή του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να ασκηθεί και όταν η παράνομη συμπεριφορά προσβάλλει τα συμφέροντα τριάντα (30), τουλάχιστον, καταναλωτών. Ιδίως μπορεί να ζητήσει: α) Την παράλειψη παράνομης συμπεριφοράς του προμηθευτή, ακόμη και πριν αυτή εκδηλωθεί, ιδίως όταν συνίσταται σε παράβαση των διατάξεων ( ) β) Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Για τον καθορισμό της χρηματικής ικανοποίησης, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη, ιδίως, την ένταση της προσβολής της έννομης τάξης που συνιστά η παράνομη συμπεριφορά, το μέγεθος της εναγόμενης επιχείρησης του προμηθευτή και κυρίως, τον ετήσιο κύκλο εργασιών της, καθώς και τις ανάγκες της γενικής και της ειδικής πρόληψης. γ) Τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων εξασφάλισης των απαιτήσεων του καταναλωτικού κοινού για την παράλειψη της παράνομης συμπεριφοράς ή τη χρηματική ικανοποίηση μέχρι την έκδοση εκτελεστής αποφάσεως. Σε περίπτωση ελαττωματικών προϊόντων που είναι επικίνδυνα για την ασφάλεια ή την υγεία του καταναλωτικού κοινού, μπορεί να διαταχθεί, ως ασφαλιστικό μέτρο, η δέσμευση αυτών. δ) Την αναγνώριση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημίας που υφίστανται οι καταναλωτές από την παράνομη συμπεριφορά». Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι, σε αντίθεση με τα μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή, τα οποία εντάσσονται ομαλά στο σύστημα της υποκειμενικής δικαστικής προστασίας που οικοδομείται στη βάση της ουσιαστικής αξίωσης (άρθρ. 247 ΑΚ), η συλλογική αγωγή (ιδίως αυτή των περ. α και β του άρθρ. 10 παρ. 16 ν. 2251/1994), τείνει προς μία αντικειμενική δικαστική προστασία που είναι ανεξάρτητη από την έννοια της ουσιαστικής αξίωσης 25. Στόχος της συλλογικής προστασίας του καταναλωτή είναι η 25 Δέλλιος Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ. 23, Νίκας Ν., Πολ. Δικονομία Ι, σελ

16 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των συναλλαγών που θα ευνοήσει το σύνολο των καταναλωτών και όχι μόνο τα μέλη της ενώσεων καταναλωτών. Τούτο προκύπτει από τα ακόλουθα στοιχεία: α) Η συλλογική αγωγή δικάζεται από το Πολυμελές Πρωτοδικείο κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, στη συντομότερη δυνατή δικάσιμο (άρθρ. 10 παρ. 20 ν. 2251/1994). Επομένως, ο νομοθέτης προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στη συλλογική αγωγή, καθώς αφ ενός μεν αναθέτει την εκδίκασή της σε δικαστικό σχηματισμό που παρέχει εχέγγυα ορθότερης δικανικής κρίσης σε σχέση με το Ειρηνοδικείο ή το Μονομελές Πρωτοδικείο, αφ ετέρου δε επιλέγει τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας που προσφέρεται για ταχύτερη και πιο διεξοδική (λόγω της εφαρμογής του ανακριτικού συστήματος) εξέταση της διαφοράς 26. Άλλωστε, η επιλογή της εκούσιας δικαιοδοσίας ενισχύει το επιχείρημα ότι η συλλογική αγωγή του άρθρ. 10 παρ. 16 ν. 2251/1994 στοχεύει στη δικαστική αναγνώριση και κύρωση του γεγονότος ότι ορισμένη συμπεριφορά του προμηθευτή αντιβαίνει στη προβλεπόμενη από το νόμο προστασία των γενικότερων συμφερόντων των καταναλωτών, ανεξάρτητα από τις επί μέρους περιπτώσεις 27. β) Αίτημα της συλλογικής αγωγής είναι η διαπίστωση της παράνομης συμπεριφοράς του προμηθευτή, η άρση της προσβολής και η παράλειψή της στο μέλλον. Δεν αποτελεί αίτημα της συλλογικής αγωγής η αποζημίωση των καταναλωτών ενώ, ακόμη και στην περίπτωση που επιδικαστεί χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, το ποσό αυτό περιέρχεται κατά ποσοστό i) τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στην ενάγουσα ένωση καταναλωτών, ii) τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) στις ενώσεις καταναλωτών δεύτερου βαθμού και iii) τριάντα τοις εκατό (30%) στον Κρατικό Προϋπολογισμό (άρθρ. 10 παρ. 22 ν. 2251/1994). Άλλωστε, έχει κριθεί νομολογιακά ότι, παρά το χαρακτηρισμό της ως χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, η επιδίκαση του ανωτέρω ποσού 26 Δελούκα-Ιγγλέση Κ., Ελληνικό και Κοινοτικό δίκαιο του καταναλωτή, 1998, σελ. 188, Πουλιάδης Αθ., Οι ενώσεις καταναλωτών και η συλλογική αγωγή, 1998, σελ Δέλλιος Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ

17 Η ατομική προστασία του καταναλωτή συνιστά αστική κύρωση 28. Ειδικότερα, τούτο προκύπτει από τα κριτήρια που χρησιμοποιεί ο νόμος για τον καθορισμό του ύψους της, μεταξύ των οποίων δεν περιλαμβάνεται και εκείνο του βαθμού της υπαιτιότητας, από τη ρύθμιση του νόμου ότι η χρηματική αυτή ικανοποίηση απαγγέλεται μία μόνο φορά, ως και τον προορισμό των εισπραττομένων χρηματικών ποσών για κοινωφελείς σκοπούς σχετικούς με την προστασία του καταναλωτή. Επιπροσθέτως, στο πλαίσιο του ν. 2251/1994 η υπαιτιότητα δεν αποτελεί στοιχείο του πραγματικού ή άλλως προϋπόθεση καταλογισμού της ευθύνης στο πλαίσιο της συλλογικής αγωγής 29. γ) Οι έννομες συνέπειες που προκύπτουν από την απόφαση επί συλλογικής αγωγής ισχύουν έναντι πάντων, και αν δεν ήταν διάδικοι. Το δεδικασμένο της αποφάσεως που δέχεται εν όλω ή εν μέρει αγωγή της περ. δ της παρ. 16 (αναγνώριση του δικαιώματος αποκατάστασης της ζημίας που υφίστανται οι καταναλωτές από την παράνομη συμπεριφορά) ισχύει και υπέρ των ζημιωθέντων καταναλωτών, έστω και αν αυτοί δεν είχαν συμμετάσχει στη σχετική δίκη (άρθρ. 10 παρ. 20 εδ. α ν. 2251/1994). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι: i) Δεν εφαρμόζεται το άρθρ. 773 ΚΠολΔ και συνεπώς αποκλείεται η άσκηση τριτανακοπής από τρίτους, είτε προμηθευτές, είτε ενώσεις καταναλωτών. ii) Κάθε ένωση καταναλωτών του άρθρ. 10 παρ. 16 ν. 2251/1994, δύναται, με βάση την απόφαση που εκδόθηκε κατά συγκεκριμένου προμηθευτή, να επιδιώξει με αναγκαστική εκτέλεση τη συμμόρφωση και άλλων προμηθευτών που χρησιμοποιούν τον ίδιο ή ταυτόσημο καταχρηστικό γενικό όρο συναλλαγών (ΓΟΣ) σε ίδιο τύπο σύμβασης (αναλογική εφαρμογή άρθρ. 919 ΚΠολΔ). iii) Κάθε μεμονωμένος καταναλωτής έχει δικαίωμα να επικαλείται την απόφαση που εκδόθηκε επί της συλλογικής αγωγής, ήτοι την απαγόρευση συγκεκριμένης συμπεριφοράς του προμηθευτή (π.χ. απαγόρευση διατύπωσης ΓΟΣ με συγκεκριμένο περιεχόμενο) Ανάλογη αστική κύρωση προβλέπει το άρθρ. 65 παρ. 2 του ν. 2121/1993 κατά το οποίο «η οφειλόμενη σε περίπτωση υπαίτιας προσβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας αποζημίωση δεν μπορεί να είναι κατώτερη από το διπλάσιο της αμοιβής που συνήθως ή κατά νόμο καταβάλλεται για το είδος της εκμετάλλευσης που έκανε χωρίς την άδεια ο υπόχρεος». βλ. αναλυτικά Πουλιάδη Αθ., Οι ενώσεις καταναλωτών και η συλλογική αγωγή, 1998, σελ ΑΠ 652/2010 ΕπισκΕΔ 2010 σελ. 486, ΔΕΕ 2010 σελ. 943,ΕΕμπΔ 2010 σελ. 656, ΕτρΑξΧρΔ 2010 σελ. 85, ΝοΒ 2011 σελ Δέλλιος Γ., Ατομική και συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ

18 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή Ως αντιστάθμισμα της erga omnes ενέργειας της αποφάσεως επί της συλλογικής αγωγής, ο νομοθέτης προέβλεψε σύντομη προθεσμία ασκήσεως της συλλογικής αγωγής. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρ. 10 παρ. 18 ν. 2251/1994, η συλλογική αγωγή ασκείται σε αποκλειστική προθεσμία έξι μηνών από την τελευταία συμπεριφορά που αποτελεί τη βάση της. Κατ εξαίρεση του ανωτέρω κανόνα, οι απαιτήσεις της περ. δ της παρ. 16 υπόκειται στην παραγραφή του άρθρ. 937 ΑΚ. 2. ΑΓΩΓΗ i) Έλεγχος κύρους των Γενικών Όρων Συναλλαγών Πριν λάβει χώρα η ανάπτυξη των επιμέρους δικαιωμάτων του καταναλωτή, αξίζει να προηγηθεί σύντομη μνεία της μεθόδου ελέγχου του κύρους των Γενικών Όρων Συναλλαγών. Σύμφωνα με το άρθρ. 2 παρ. 1 ν. 2251/1994, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 2 ν. 3587/2007, «όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων για μελλοντικές συμβάσεις 31 (γενικοί όροι των συναλλαγών 32 ) δεν δεσμεύουν τον καταναλωτή, εάν κατά την κατάρτιση της σύμβασης τους αγνοούσε ανυπαιτίως, όπως, ιδίως, όταν ο προμηθευτής δεν του υπέδειξε την ύπαρξή τους ή του στέρησε τη δυνατότητα να λάβει πραγματική γνώση του περιεχομένου τους». Κατά το άρθρ. 2 παρ. 2 ν. 2251/1994 «Οι γενικοί όροι συμβάσεων και παρεπόμενων συμφωνιών που καταρτίζονται στην Ελλάδα διατυπώνονται γραπτώς στην ελληνική γλώσσα, κατά τρόπο σαφή, συγκεκριμένο και εύληπτο, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να αντιληφθεί πλήρως το νόημά τους και εκτυπώνονται με ευανάγνωστους χαρακτήρες σε εμφανές μέρος του εγγράφου της σύμβασης. Οι γενικοί όροι των διεθνών συναλλαγών που εφαρμόζονται στην ελληνική αγορά αποτυπώνονται υποχρεωτικά και στην ελληνική γλώσσα». 31 Υπό την προγενέστερη μορφή της η ίδια διάταξη έκανε λόγο για «απροσδιόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων». Συνεπώς, προκειμένου να χαρακτηριστεί ένας όρος συμβάσεως ως γενικός όρος συναλλαγών δεν απαιτείται πλέον η διατύπωσή του για αόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων, αλλά αρκεί η διατύπωση του όρου για χρήση του σε μελλοντικές συμβάσεις χωρίς να έχει διατυπωθεί ειδικά για τη συγκεκριμένη σύμβαση, βλ. Δέλλιο Γ. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ Στο εξής «ΓΟΣ». 14

19 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Επομένως, για την ισχύ των ΓΟΣ είναι απαραίτητη, κατά τα ανωτέρω, η ενσωμάτωσή τους στη σύμβαση. Ο προμηθευτής οφείλει να προβεί σε ρητή επισήμανση προς τον καταναλωτή ότι η σύμβαση πρόκειται να καταρτιστεί υπό τους προτεινόμενους όρους 33. Περαιτέρω, όπως προαναφέρθηκε, απαιτείται οι ΓΟΣ να είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο σαφή, συγκεκριμένο και εύληπτο, ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να αντιληφθεί πλήρως το νόημα τους, πρέπει δηλαδή να ανταποκρίνονται στη θεμελιώδη για το δίκαιο της προστασίας του καταναλωτή αρχή της διαφάνειας (η οποία διατυπώνεται ρητά στο άρθρο 5 της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ και έχει ενσωματωθεί στο Ελληνικό νομικό σύστημα μέσω του άρθρου 2 παρ. 1 έως 2 και του άρθρου 5 του ν. 2251/1994, όπως ισχύει, αλλά και του άρθρου 2 παρ. 6 και 7 περ. ε`, ζ`, η`, ι` και ια` του ιδίου νόμου 34 ) και να είναι αντιληπτοί από έναν άνθρωπο μέσης εμπειρίας στο συγκεκριμένο είδος συναλλαγής 35. Μόνο εφόσον προηγηθεί σαφής υπόδειξη των ΓΟΣ στο καταναλωτή και ακολουθήσει αποδοχή τους από τον τελευταίο λαμβάνει χώρα η ένταξη των ΓΟΣ στη σύμβαση. Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρ. 2 παρ. 4 ν. 2251/1994 «κατά την ερμηνεία των γενικών όρων συναλλαγών λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη προστασίας των καταναλωτών. Γενικοί όροι συναλλαγών που διατυπώθηκαν μονομερώς από τον προμηθευτή ή από τρίτον για λογαριασμό του, σε περίπτωση αμφιβολίας ερμηνεύονται υπέρ του καταναλωτή». Η κατά την ανωτέρω διάταξη ερμηνεία των ΓΟΣ έπεται του ελέγχου ένταξής τους στη σύμβαση και αποσκοπεί στο να ληφθεί υπόψη η πλέον ευνοϊκή για τον καταναλωτή έννοια που θα μπορούσε να αποκτήσει συγκεκριμένος ΓΟΣ. Αφού διαπιστωθεί η ένταξη των ΓΟΣ στη σύμβαση και προσδιοριστεί μέσω της ερμηνείας το ακριβές περιεχόμενό τους, ακολουθεί ο έλεγχος 33 Ειδικές ρυθμίσεις για την υπόδειξη των ΓΟΣ από τον προμηθευτή που παρέχει υπηρεσίες πληρωμών περιλαμβάνονται στο ν. 3862/2010, με τον οποίο έλαβε χώρα η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των διατάξεων της Οδηγίας 2007/64/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Νοεμβρίου 2007 «για τις υπηρεσίες πληρωμών στην εσωτερική αγορά». 34 Βλ. σχετ. με την αρχή της διαφάνειας ΟλΑΠ 15/2007 ΔΕΕ 2007 σελ. 975, ΑΠ 1495/2006 ΔΕΕ 2006 σελ. 1307, ΑΠ 430/2005 ΔΕΕ 2005 σελ. 460 και ΕτρΑξΧρΔ 2003 σελ. 904, ΑΠ 1030/2001 ΕπιΔικΙΑ 2004 σελ. 414 και ΔΕΕ 2001 σελ. 125,, ΠΠρΑθ 961/2007, ΠΠρΑθ 711/2007, ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ. 35 Καράσης Μ, Γενικοί όροι Συναλλαγών-Δικαστικός έλεγχος, Θεσσαλονίκη, 1991, σελ

20 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή καταχρηστικότητας του συγκεκριμένου γενικού όρου συναλλαγών 36. Σύμφωνα με τη γενική ρήτρα του άρθρ. 2 παρ. 6 ν. 2251/1994 «Γενικοί όροι συναλλαγών που έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή απαγορεύονται και είναι άκυροι. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας του γενικού όρου ενσωματωμένου σε σύμβαση κρίνεται αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύμβαση, ο σκοπός της, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψή της και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται». Περαιτέρω, στο άρθρ. 2 παρ. 7 του ιδίου νόμου, παρατίθεται ενός ενδεικτικός κατάλογος 32 περιπτώσεων καταχρηστικών, και επομένως άκυρων όρων. Μολονότι η Οδηγία 93/13 επιγράφει το δικό της αντίστοιχο κατάλογο ως απαρίθμηση ρητρών που είναι δυνατόν να χαρακτηριστούν καταχρηστικές («γκρίζα λίστα») 37, ο ν. 2251/1994 υιοθέτησε το σύστημα της «μαύρης λίστας», θεωρώντας κατ αμάχητο τεκμήριο καταχρηστικούς του όρους του καταλόγου του άρθρ. 2 παρ Κατά την κρατούσα γνώμη, η εξέταση της υπαγωγής ενός όρου σε κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρ. 2 παρ. 7 προηγείται του ελέγχου που γίνεται με βάση τη γενική ρήτρα του άρθρ. 2 παρ Οι διατάξεις των παρ. 6, 7 άρθρ. 2 ν. 2251/1994, ως νομοθετικές εξειδικεύσεις της απαγόρευσης καταχρηστικής ασκήσεως δικαιώματος (άρθρ. 281 ΑΚ, άρθρ. 25 παρ. 3 Σ.), συνιστούν διατάξεις αναγκαστικού δικαίου που λαμβάνονται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο, αρκεί τα περιστατικά που διαταράσσουν την ισορροπία δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των μερών να έχουν προβληθεί με σαφήνεια ενώπιον του 36 Δέλλιος Γ., Ατομική & συλλογική προστασία των καταναλωτών από την έλλειψη ουσιαστικής διαπραγμάτευσης των όρων της σύμβασης, 2008, σελ Χριστιανός Β., Κοινοτικό Δίκαιο Προστασίας του Καταναλωτή, σελ ΟλΑΠ 15/2007 ό.π., ΑΠ 1495/2006 ΔΕΕ 2006, σελ. 1307, ΑΠ 430/2005 ΔΕΕ 2005 σελ. 460, ΑΠ 1401/1999 ΔΕΕ 2000, σελ. 192, Δέλλιος Γ. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ. 118, όπου και περαιτέρω παραπομπές, πρβλ. Δελούκα Ιγγλέση Κ., Ελληνικό και Κοινοτικό Δίκαιο του Καταναλωτή, 1998, σελ. 76, όπου διατυπώνονται επιφυλάξεις ως προς την ορθότητα της επιλογής της «μαύρης λίστας». 39 ΑΠ 296/2001 ΔΕΕ 2001 σελ. 1112, ΑΠ 1219/2001 ΔΕΕ 2001 σελ. 1128, Καράκωστας Ιωάν., Προστασία του καταναλωτή (Με τη συνεργασία Τζουγανάτου Δ.), 2002, σελ. 96, πρβλ. και Δέλλιο Γ., ό.π., σελ. 118, όπου και περαιτέρω παραπομπές. 16

21 Η ατομική προστασία του καταναλωτή δικαστηρίου 40. Σε κάθε περίπτωση, οι ΓΟΣ υπόκεινται, πέραν των προστατευτικών διατάξεων του ν. 2251/1994, στους περιορισμούς που επιβάλλουν τα άρθρ. 174, 178, 332 και 334 ΑΚ. ii) Άσκηση αγωγής εκ μέρους του καταναλωτή Ο καταναλωτής δικαιούται να ασκήσει αγωγή σε βάρος του προμηθευτή με βάση τόσο τις διατάξεις του ν. 2251/1994 (όπως ισχύει μετά το ν. 3587/2007) όσο και τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα και άλλων ειδικών νομοθετημάτων που παρέχουν προστασία στον καταναλωτή. Ειδικότερα: α) Μη ένταξη ΓΟΣ στη σύμβαση. Σε περίπτωση που δεν τηρήθηκαν οι ανωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις για την ένταξη συγκεκριμένου ΓΟΣ στη σύμβαση, ο καταναλωτής δικαιούται να ασκήσει αγωγή και να αξιώσει την εκπλήρωση της συμβατικής παροχής χωρίς να ισχύει ο όρος αυτός. Τούτο συμβαίνει διότι η έλλειψη των προϋποθέσεων που θέτει το άρθρ. 2 παρ. 2 ν. 2251/1994 καθιστά τους ΓΟΣ ανίσχυρους μόνο υπέρ του καταναλωτή. Επομένως, μόνο ο καταναλωτής δικαιούται να επικαλεσθεί την έλλειψη δεσμευτικότητας των μη ενσωματωθέντων όρων 41, ενέργεια στην οποία θα προβεί εφόσον κρίνει ότι ο όρος αυτός θίγει τα δικαιώματά του. β) Ερμηνεία των ΓΟΣ υπέρ του καταναλωτή. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, γενικός όρος συναλλαγών που διατυπώθηκε μονομερώς από τον προμηθευτή, σε περίπτωση αμφιβολίας, ερμηνεύεται υπέρ του καταναλωτή (άρθρ. 2 παρ. 4 ν. 2251/1994). Η αμφιβολία μπορεί να συνίσταται είτε σε δυνατότητα υποστήριξης δύο ή περισσότερων ερμηνευτικών εκδοχών για την ίδια ρήτρα (διφορούμενη ρήτρα, αμφισήμαντη ή πολυσήμαντη), είτε σε αντίφαση μεταξύ περισσότερων ρητρών των ίδιων ΓΟΣ (αντιφατικές ρήτρες). Και στις δύο περιπτώσεις προτιμάται η πιο ευνοϊκή για τον καταναλωτή εκδοχή ή ρήτρα 42. Στην πρώτη περίπτωση, ο καταναλωτής δύναται να αξιώσει την εκπλήρωση της συμβατικής παροχής προσδίδοντας στον αμφίβολης σημασίας όρο την 40 ΑΠ 1097/2005 ΕλΔ 2007 σελ. 135, ΑΠ 101/2004 ΕλΔ 2007 σελ. 133, Δέλλιος Γ., Ατομική & συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ Δέλλιος Γ. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ. 103, Καράσης Μ, Γενικοί όροι Συναλλαγών-Δικαστικός έλεγχος, Θεσσαλονίκη,1991, σελ Δέλλιος Γ. σε ΔικΠροστΚαταναλωτή (Επιμ. Αλεξανδρίδου Ελ.), 2008, σελ. 106, Κοτζάμπαση Αθ., Οι απαλλακτικές ρήτρες στους ΓΟΣ, 2001, σελ

22 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή ευμενέστερη για τον ίδιο ερμηνευτική εκδοχή. Στη δεύτερη περίπτωση, ο καταναλωτής δύναται να επιλέξει την ευμενέστερη για τον ίδιο ρήτρα. Ενδεικτική είναι η υπ αριθμ 4958/2004 απόφαση του Εφετείου Αθηνών 43, κατά την οποία η ρήτρα ασφαλιστικής συμβάσεως νοσηλείας κατά την οποία «η ασφαλιστική εταιρεία, δεν έχει καμιά υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης, για τις περιπτώσεις νοσηλείας, που οφείλονται άμεσα ή έμμεσα σε θεραπεία ή εγχείρηση κήλης», είναι ασαφής, καθώς δεν εξειδικεύεται ποια περίπτωση κήλης αφορά η εν λόγω εξαίρεση και συνεπώς πρέπει να ερμηνευθεί προς το συμφέρον του καταναλωτή ώστε να θεωρηθεί ότι περιλαμβάνει μόνο τη συνηθέστερη περίπτωση κήλης, ήτοι τη βουβωνοκήλη. Αποτέλεσμα της ερμηνείας αυτής ήταν να γίνει δεκτή η αγωγή του καταναλωτή κατά της ασφαλιστικής εταιρείας για καταβολή του ασφαλίσματος. Η ανωτέρω απόφαση είναι επιδοκιμαστέα, καθώς είναι ορθό ο προμηθευτής, ο οποίος έχει διατυπώσει εκ των προτέρων το συγκεκριμένο ΓΟΣ και επιζητεί να επωφεληθεί από την ύπαρξή του, να επιβαρύνεται και με τις επιπτώσεις της ασαφούς διατύπωσής του, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρ. 2 παρ. 5 ν. 2251/1994. γ) Καταχρηστικοί ΓΟΣ. Όπως προαναφέρθηκε, οι καταχρηστικοί ΓΟΣ είναι άκυροι (άρθρ. 2 παρ. 6, 2 παρ. 7 ν. 2251/1994). Όπως έχει κριθεί νομολογιακά, με τους ΓΟΣ δεν απαγορεύεται η απόκλιση από οποιαδήποτε ρύθμιση ενδοτικού δικαίου, αλλά μόνο από εκείνες που φέρουν "καθοδηγητικό" χαρακτήρα ή, σε περίπτωση άτυπων συναλλακτικών μορφών, από τα ουσιώδη για την επίτευξη του σκοπού και τη διατήρηση της φύσεως της συμβάσεως δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών, που απηχούν πράγματι δικαιολογημένες προσδοκίες του πελάτη για το συγκεκριμένο είδος συναλλαγής 44. Στη θέση της άκυρης ρήτρας θα εφαρμοστεί η ρύθμιση του ενδοτικού δικαίου που θα ίσχυε αν δεν είχε συμφωνηθεί η συγκεκριμένη ρήτρα 45. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει αντίστοιχος κανόνας του ενδοτικού δικαίου που να μπορεί να εφαρμοστεί, η πλήρωση του κενού θα λάβει χώρα με συμπληρωματική ερμηνεία της συμβάσεως κατ άρθρ. 200 ΑΚ ΕφΑθ 4958/2004 ΔΕΕ 2005 σελ ΑΠ 15/2007 ΕΕμπΔ 2008 σελ Δέλλιος Γ., Ατομική & συλλογική προστασία των καταναλωτών, 2008, σελ Καράκωστας Ιωαν., Προστασία του καταναλωτή ν. 2251/1994 (Με τη συνεργασία Δημήτρη Ν. Τζουγανάτου), 2002, σελ

23 Η ατομική προστασία του καταναλωτή Η νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων είναι πλούσια όσον αφορά το ζήτημα της καταχρηστικότητας των ΓΟΣ, ιδίως στον τομέα των τραπεζικών συναλλαγών. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, κατ εφαρμογή της εξουσιοδοτικής διατάξεως του άρθρ. 10 παρ. 21 ν. 2251/1994, εκδόθηκε η υπ αριθμ. Ζ1/798/ Υ.Α. του Υπουργού Ανάπτυξης (ΦΕΚ Β 1353/ ), με την οποία απαγορεύθηκε η αναγραφή στις τραπεζικές συμβάσεις συγκεκριμένων ΓΟΣ που έχουν κριθεί καταχρηστικοί με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις 47. Μεταξύ άλλων σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση αυτή, όπως ισχύει μετά την πρόσφατη τροποποίηση της με την υπ αριθμ. Ζ1/21/ Υ.Α. του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης 48 (ΦΕΚ Β 21/ ) απαγορεύεται: Η αναγραφή όρων (σε συμβάσεις στεγαστικών δανείων με κυμαινόμενο επιτόκιο) που προβλέπουν την είσπραξη από το πιστωτικό ίδρυμα εξόδων χρηματοδότησης, προμήθειας ή εξόδων φακέλου 49, τον υπολογισμό τόκων με βάση έτος 360 και όχι 365 ημερών ή 366 ημερών 50, επιβολή εξόδων προέγκρισης δανείου, εξέτασης αιτήματος δανείου, όρων που προβλέπουν ότι σε περίπτωση πρόωρης εξόφλησης ο καταναλωτής θα καταβάλλει αποζημίωση στο 47 Υ.Α. Ζ1/798/ , Στην Υ.Α. αναφέρονται οι ΑΠ 430/2005 ΔΕΕ 2005 σελ. 640, ΑΠ 1219/2001 ΔΕΕ 2001 σελ. 1128, ΕφΑθ 5253/2003 ΕΕμπΔ 2003 σελ. 643, ΑρχΝ 2004 σελ. 201, ΔΕΕ 2004 σελ. 797, ΧρΙΔ 2004 σελ. 134, ΕφΑθ 6291/2000 ΔΕΕ 2000 σελ ΝοΒ 2001 σελ. 644, ΠΠρΑθ 1119/2000 ΔΕΕ 2003 σελ. 422, ΠΠρΑθ 1208/1998, ΠΠρΑθ 961/2007 ΤΝΠ «ΝΟΜΟΣ». 48 Η αρμοδιότητα για την έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων κατά τα οριζόμενα στο άρθρ. 10 παρ. 21 ν. 2251/1994 ανατέθηκε στον Υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τα άρθρ. 2 παρ. 1 εδ. γ περ. ββ και άρθρ. 5 π.δ. 96/2010 για τη «Σύσταση Υπουργείου Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, καθορισμό και ανακατανομή αρμοδιοτήτων» (ΦΕΚ Α 170/ ) σε συνδυασμό με τα άρθρ. 1, 3 της Υ.Α. Οικ.20854/54/2010 για την «ανάθεση αρμοδιοτήτων στους Υφυπουργούς Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΕΚ Β 1673/ ). 49 Βλ. ΠΠρΑθ 142/2006 ΔΕΕ 2006 σελ. 516 που έκρινε άκυρο ΓΟΣ που προέβλεπε την πληρωμή εξόδων φακέλου. 50 Βλ. ΑΠ 430/2005 ό.π., ΕφΑθ 776/2006 ΕλΔ 2006 σελ. 1492, ΕφΘεσ 899/1998 Αρμ 2001 σελ. 383, ΠΠρΑθ 142/2006 ΔΕΕ 2006 σελ. 516, βλ. επίσης παράρτημα Ι παρατήρηση γ Οδηγίας 98/7/ΕΚ η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με την Κ.Υ.Α. Ζ1-178/ (ΦΕΚ Β 255/ ) και σύμφωνα με την οποία για τον υπολογισμό του συνολικού ετήσιου ποσοστού επιβάρυνσης το έτος θεωρείται ότι έχει 365 ή 365,25 η 366 ημέρες (δίσεκτα έτη), 52 ίσες εβδομάδες ή 12 ίσους μήνες. 19

24 Β. Μέσα ατομικής προστασίας του καταναλωτή πιστωτικό ίδρυμα 51, ότι η Τράπεζα αποκτά δικαίωμα καταγγελίας λόγω καθυστέρησης έστω και μιας δόσης του δανείου 52 κ.α. Επίσης απαγορεύθηκε (σε συμβάσεις χορήγησης πιστωτικών καρτών) η αναγραφή όρων που προβλέπουν ότι σε περίπτωση ανάληψης μετρητών από κατάστημα ή Αυτόματο Ταμειολογικό Μηχάνημα (ATM) του ίδιου πιστωτικού ιδρύματος καταβάλλεται προμήθεια ή ποσό για την κάλυψη λειτουργικών εξόδων του πιστωτικού ιδρύματος 53, όρων που αποκλίνουν από τη ρύθμιση του ΚΠολΔ, προβλέποντας παρέκταση αρμοδιότητας σύμφωνα με το συμφέρον της Τράπεζας 54, που προβλέπουν ότι ο συμβατικός τόκος μπορεί να μεταβάλλεται από την Τράπεζα χωρίς να καθορίζονται ειδικά κριτήρια εκ των προτέρων, ορισμένα και εύλογα για τον καταναλωτή κ.α. Τέλος απαγορεύθηκε (σε συμβάσεις λογαριασμού καταθέσεως) η αναγραφή όρων που προβλέπουν ότι η Τράπεζα επιβάλλει κατά την κρίση της έξοδα κίνησης σε κάθε λογαριασμό κατάθεσης σε περίπτωση που δεν παρουσιάζει υπόλοιπο ανώτερο από το κατώτατο όριο που καθορίζει κάθε φορά η ίδια για το αντίστοιχο είδος λογαριασμού. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι με την απόφαση ΟλΣτε 1210/ απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως τεσσάρων Τραπεζικών ιδρυμάτων κατά της υπ αριθμ. Ζ1/798/ Υ.Α. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο καταναλωτής δύναται να ασκήσει αγωγή και να ζητήσει την εκτέλεση της συμβάσεως χωρίς την εφαρμογή του καταχρηστικού ΓΟΣ. Έχει κριθεί νομολογιακά ότι είναι καταχρηστικός ο γενικός όρος ασφαλιστικής συμβάσεως που εξαιρεί από την ασφαλιστική κάλυψη τις ζημίες από πυρκαγιά γειτονικού δάσους, διαψεύδοντας με αυτόν τον τρόπο τις δικαιολογημένες προσδοκίες του ασφαλισμένου 56. Επίσης, έχει κριθεί ως καταχρηστικός (κατά το 51 Βλ. ΑΠ 430/2005 ό.π., ΠΠρΑθ 1119/2002 ό.π., ΕιρΑθ 2676/2004 ΧρΙΔ 2005 σελ. 151 βλ. όμως και ΟλΑΠ 15/2007 ό.π,, η οποία έκρινε νόμιμη ρήτρα που όριζε ότι σε περίπτωση πρόωρης εξόφλησης στεγαστικού δανείου ο πελάτης υποχρεούται να καταβάλει αποζημίωση στην Τράπεζα, υπέρ της άποψης αυτής και ο Παπανικολάου Π. (Σκέψεις πάνω στο νέο νόμο 3587/2007 για την προστασία των καταναλωτών ΕλλΔνη 2008 σελ. 670.) 52 ΕφΑθ 5253/2003 ό.π. 53 ΠΠρΑθ 961/2007 ό.π. 54 ΑΠ 1219/2001 ό.π. 55 ΟλΣτε 1210/2010 ΑρχΝ 2010 σελ. 462, δημ. και σε ΕΔΔΔΔ 2010 σελ. 683, ΧρΙΔ 2010 σελ ΕφΑθ 6120/2003 ΔΕΕ 2004 σελ. 682, η οποία αφορά κρίση επί ατομικής αγωγής καταναλωτή που, ενώ είχε ασφαλίσει την οικία του για πυρκαγιά, αντιμετώπισε την άρνηση της ασφ. εταιρείας να 20

25 Η ατομική προστασία του καταναλωτή άρθρ. 2 παρ. 6 ν. 2251/1994) ο ΓΟΣ που απαλλάσσει τον ασφαλιστή της ευθύνης για αποζημίωση λόγω επελεύσεως πυρκαγιάς από κεραυνό, με πρόσθετο επιχείρημα ότι το άρθρο 19 του Ν. 2496/1997 περιλαμβάνει τον κεραυνό στους ελάχιστους ασφαλιστικούς κινδύνους της ασφάλισης ζημιών από πυρκαγιά 57. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, απορρίφθηκε η αναίρεση που είχε ασκήσει η ασφαλιστική εταιρεία κατά των αποφάσεων που είχαν δεχτεί τις αγωγές των ασφαλισμένων για καταβολή του ασφαλίσματος. Οι ανωτέρω αποφάσεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, καθώς λαμβάνουν υπόψη ότι ο αντισυμβαλλόμενος της ασφαλιστικής εταιρείας-καταναλωτής αναμένει εύλογα ότι οι ανωτέρω κίνδυνοι εντάσσονται στην ασφαλιστική κάλυψη και, συνεπώς, εφήρμοσαν ορθώς τη διάταξη του άρθρ. 2 ν. 2251/1994. Περαιτέρω, έχει κριθεί ότι είναι καταχρηστικός ο γενικός όρος ασφαλιστικής συμβάσεως σύμφωνα με τον οποίο εξαιρούνται από την ασφαλιστική κάλυψη ζημίες που προκλήθηκαν κατά την χρήση αεροπλάνων, εκτός αν ο ασφαλισμένος είναι επιβάτης αεροσκάφους αεροπορικής εταιρείας που λειτουργεί νόμιμα και εκτελεί τακτικές γραμμές εναέριων συγκοινωνιών 58. Ειδικότερα, τα Δικαστήρια που επιλήφθηκαν της σχετικής υποθέσεως έκριναν ότι ο ΓΟΣ αυτός διαψεύδει, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, τις τυπικές -πέραν και των ουσιαστικών- συναλλακτικές προσδοκίες του πελάτη, ως μέσου καταναλωτή και λήπτη ασφάλισης ζωής. Τούτο συμβαίνει διότι ο τελευταίος εύλογα θεωρεί ότι, αφ` εαυτού, ο χαρακτήρας της πτήσης ως μη τακτικής, δεν καθιστά την κάθε όμοια πτήση εξαιρετικό συμβάν, που να δικαιολογεί εξαίρεση από την κάλυψη της ασφαλιστικής σύμβασης. Συνεπώς, κρίθηκε ότι ο εν λόγω όρος, ελεγχόμενος με βάση το γενικό κριτήριο (της παρ. 6 άρθρου 2 του ν. 2251/1994) εάν διατηρηθεί σε ισχύ, σαφώς διαταράσσει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβληθέντων (ασφαλισμένου και εναγόμενης ασφαλιστικής εταιρείας) που κατάρτισαν την καταβάλει την ασφ. αποζημίωση επικαλούμενη την ύπαρξη ΓΟΣ που εξαιρούσε από την ασφ. κάλυψη την περίπτωση πυρκαγιάς δασών, συστάδων δέντρων κ.λ.π. Κατά τον έλεγχο του επίμαχου ΓΟΣ διατυπώνονται στο σκεπτικό της αποφάσεως σκέψεις τόσο για την μη ένταξη του όρου στη σύμβαση, όσο και για την καταχρηστικότητα του περιεχομένου του, βλ. και ΠΠρΑθ 3229/1996 ΕλΔ 1998 σελ. 940 επ., Δέλλιο Γ. σε ΔίκΠροσΚατ(Επιμέλεια Ελ. Αλεξανδρίδου), 2008, σελ ΑΠ 11/2006 ΔΕΕ 2006 σελ ΕφΑθ 3210/2008 ΕλΔ 2010 σελ. 144, ΕφΑθ 2386/2006 ΕλΔ 2006 σελ Αποφάσεις που αφορούν την πτώση του στρατιωτικού αεροσκάφους που μετέφερε τον μακαριστό Πατριάρχη Αλεξανδρείας και άλλα 17 πρόσωπα (Ανάμεσα στα οποία οι συγγενείς των εναγόντων). 21

ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές

ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές 21.4.93 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. L 95/29 ΟΔΗΓΙΑ 93/13/ΕΟΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΠολΠρωτΑθ 528/2002 ΠολΠρωτΑθ 528/2002 Προστασία καταναλωτή. Προστασία προσωπικών δεδομένων. Τράπεζες. Συλλογική αγωγή. Ενώσεις καταναλωτών. Νομιμοποίηση. (..) Ι. Από τις συνδυασμένες διατάξεις των αρ. 4 παρ. 2, 6, 12 παρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... VII ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... XI ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... XVII ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΓΟΣ Α. Η νομοθετική ρύθμιση των ΓΟΣ... 1 I. Η κοινοτική

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΑΠ 296/2001

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΑΠ 296/2001 ΑΠ 296/2001 Εταιρίες κινητής τηλεφωνίας. Μονομερής αναπροσαρμογή τιμολογίων. Περιορισμός δυνατότητας συνδρομητή να καταγγείλει τη σύμβαση. Καταβολή υπέρμετρων εγγυήσεων. Καταχρηστικότητα όρων. Δημοσίευση

Διαβάστε περισσότερα

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική

'Αρθρο 3 : Προσωρινή δικαστική προστασία 1. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί να ζητήσει προσωρινή δικαστική Ν. 2522/8-9-97 (ΦΕΚ-178 Α') : Δικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συμβάσεως δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με την οδηγία 89/665 ΕΟΚ 'Αρθρο 1 : Πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Ειρηνοδικείου Αθηνών, με την παρουσία της Γραμματέως

Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης του Ειρηνοδικείου Αθηνών, με την παρουσία της Γραμματέως ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ' J γ Αριθμός απόφασης V* > 3 3 0 /2014 ^ 1 r ΤΟ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Συγκροτήθηκε από την Ειρηνοδίκη, την οποία όρισε η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Εισαγωγή αρ. 1. Η ανάγκη προστασίας του καταναλωτή Η ειδική νομοθεσία Σύντομη κριτική επισκόπηση 20-26

Γενική Εισαγωγή αρ. 1. Η ανάγκη προστασίας του καταναλωτή Η ειδική νομοθεσία Σύντομη κριτική επισκόπηση 20-26 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή αρ. 1. Η ανάγκη προστασίας του καταναλωτή 1-8 2. Η ειδική νομοθεσία 9-19 3. Σύντομη κριτική επισκόπηση 20-26 Νόμος 2251/1994 Άρθρο 1. Γενικές διατάξεις 1. Η ρύθμιση 1-7 2. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΜονΠρωτΑθ 2438/1997

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΜονΠρωτΑθ 2438/1997 ΜονΠρωτΑθ 2438/1997 Προστασία καταναλωτών. Σύμβαση παροχής υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας. Καταχρηστικοί Γενικοί όροι συναλλαγών. ( ) Σύμφωνα με το άρθρο 1 του ν. 2251/1994 η Πολιτεία μεριμνά για τα συμφέροντα

Διαβάστε περισσότερα

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας.

Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Διαφάνεια των όρων της σύµβασης µεταξύ καταναλωτή (επιλέγοντα πελάτη) και παρόχου υπηρεσιών στον τοµέα της ενέργειας. Ευγενία Σαρίκου Δικηγόρος- Μ.Δ.Ε Ποινικού Δικαίου Α.Π.Θ Με το Ν. 4001/2011 «Για την

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας».

Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας». ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 7 Απριλίου 2009 Αριθ. Πρωτ.: 734 Προς: κ Νίκο Βασιλάκο. Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) Πανεπιστημίου 69 και Αιόλου, 105 64, Αθήνα. Θέμα: «Δημόσια Διαβούλευση Κώδικα Προμήθειας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών

Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Οι δικαιολογητικές βάσεις της ρυθμιστικής παρέμβασης για την προστασία του καταναλωτή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και το ισχύον ευρωπαϊκό και ελληνικό δίκαιο Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Επίκουρος Καθηγητής Διεθνούς

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 3.1.2011 COM(2010) 791 τελικό 2011/0001 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173)

Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ενημερωτικό σημείωμα για το νέο νόμο 3886/2010 για τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων. (ΦΕΚ Α 173) Ψηφίστηκε προ ολίγων ημερών από τη Βουλή ο νέος νόμος 3886/2010 σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες. 1. Εισαγωγή 1 Ι. Η οικονομική σημασία των συμβάσεων καταναλωτικής

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες. 1. Εισαγωγή 1 Ι. Η οικονομική σημασία των συμβάσεων καταναλωτικής ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Συντομογραφίες. ΙΧ ΧΙΧ 1. Εισαγωγή 1 Ι. Η οικονομική σημασία των συμβάσεων καταναλωτικής πίστης 1 ΙΙ. Το πρότυπο πληροφόρησης ( Informationsmodell ) στο σημερινό πεδίο των συμβάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4135, 18/7/2007

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4135, 18/7/2007 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ --------------------- Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα της. E.E L 166, 11.6.1998, σ.51: L

Διαβάστε περισσότερα

Καταχρηστικές ρήτρες σε συµβάσεις: Τι πρέπει να προσέχουν οι αγοραστές ακινήτων

Καταχρηστικές ρήτρες σε συµβάσεις: Τι πρέπει να προσέχουν οι αγοραστές ακινήτων 24 Οκτωβρίου 2018 Καταχρηστικές ρήτρες σε συµβάσεις: Τι πρέπει να προσέχουν οι αγοραστές ακινήτων Χαράλαµπος Ρούσος Αναπληρωτής ιευθυντής Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή Κυπριακή ηµοκρατία Περιεχόµενα παρουσίασης:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ H ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ H ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...xiii ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ H ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΩΣ ΚΡΑΤΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ 1. Το περιεχόμενο και η έκταση της κρατικής υποχρέωσης για την προστασία του καταναλωτή...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 13 Νοεμβρίου 2007 Αρ. Πρωτ. :1554 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ 15/2007 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΗ ΠΡΟΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΕ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΔΑΝΕΙΑ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ Πρόσφατα

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής 4. Άρθρο 2 Αγωγές παραλείψεως 5. Άρθρο 3 Φορείς νομιμοποιούμενοι προς έγερση αγωγής 5. Άρθρο 4 Ενδοκοινοτικές παραβάσεις 6

Άρθρο 1 Πεδίο εφαρμογής 4. Άρθρο 2 Αγωγές παραλείψεως 5. Άρθρο 3 Φορείς νομιμοποιούμενοι προς έγερση αγωγής 5. Άρθρο 4 Ενδοκοινοτικές παραβάσεις 6 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων L 166 της 11.6.1998 ΟΔΗΓΙΑ 98/27/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 19ΗΣ ΜΑΪΟΥ 1998 ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΑΓΩΓΩΝ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΩΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

(Πράξεις για την ισχύ των οποίων δεν απαιτείται δημοσίευση) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΔΗΠΑ 93/13/EOK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. της 5ης Απριλίου 1993

(Πράξεις για την ισχύ των οποίων δεν απαιτείται δημοσίευση) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΔΗΠΑ 93/13/EOK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. της 5ης Απριλίου 1993 21. 4. 93 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. L 95/29 II (Πράξεις για την ισχύ των οποίων δεν απαιτείται δημοσίευση) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΔΗΠΑ 93/13/EOK ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 5ης Απριλίου 1993 σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :0. Αρθρο :1 Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :12

ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Αρθρο :0. Αρθρο :1 Πληροφορίες Νομολογίας & Αρθρογραφίας :12 + Μέγεθος Γραμμάτων - ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΝΟΜΟΣ (INTRASOFT INTERNATIONAL) Ν 2735/1999: Διεθνής Εμπορική Διαιτησία (276274) Αρθρο :0 ΦΕΚ Α` ΝΟΜΟΣ ΥΠ` ΑΡΙΘ. 2735 Διεθνής Εμπορική Διαιτησία. Αρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες: Μαρία Αρχοντάκη Ειδική Επιστήμονας Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 2012 Ηλεκτρον. Δ/νση:marchontaki@synigoroskatanaloti.gr Αριθ. Πρωτ.

Πληροφορίες: Μαρία Αρχοντάκη Ειδική Επιστήμονας Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 2012 Ηλεκτρον. Δ/νση:marchontaki@synigoroskatanaloti.gr Αριθ. Πρωτ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Α ν ε ξ ά ρ τ η τ η Α ρ χ ή Πληροφορίες: Μαρία Αρχοντάκη Ειδική Επιστήμονας Αθήνα 5 Δεκεμβρίου 2012 Ηλεκτρον. Δ/νση:marchontaki@synigoroskatanaloti.gr Αριθ. Πρωτ. :10793 ΠΡΟΣ:... ΚΟΙΝ.:...

Διαβάστε περισσότερα

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Τόμος 1, 2015 «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο υπεύθυνος δανεισμός ορίζεται ως το σύνολο των καλών πρακτικών διαφάνειας και υπευθυνότητας, πληροφόρησης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1627

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1627 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΟΣ: Υπουργείο Ανάπτυξης Γενική Γραμματεία Καταναλωτή Δ/νση Προστασίας Καταναλωτή Πλ. Κάνιγγος 101 81 Αθήνα Αθήνα, 5 Δεκεμβρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1627 Σχετ: Το από 4.11.2008 μήνυμα

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

2. Το Π.Δ. 81/2002 (ΦΕΚ Α 57) περί συγχωνεύσεως των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

2. Το Π.Δ. 81/2002 (ΦΕΚ Α 57) περί συγχωνεύσεως των Υπουργείων Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ: 343/2002 ΦΕΚ: Α 284/22.11.2002 ΤΙΤΛΟΣ: ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 98/84 ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 20ΗΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1998

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσιονομικό Δίκαιο ΠΜΣ Τα δημόσια έσοδα. Ανδρέας Τσουρουφλής

Δημοσιονομικό Δίκαιο ΠΜΣ Τα δημόσια έσοδα. Ανδρέας Τσουρουφλής Δημοσιονομικό Δίκαιο ΠΜΣ 2018-2019 Τα δημόσια έσοδα Ανδρέας Τσουρουφλής 19.11.2018 Δημόσια έσοδα 2 Είσπραξη των δημοσίων εσόδων Όργανα είσπραξης του Δημοσίου Δ.Ο.Υ. Τελωνεία Λοιπά όργανα είσπραξης του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 25.9.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0846/2006, του Tomasz Grzybkowski, πολωνικής ιθαγένειας, εξ ονόματος της δικηγορικής εταιρείας «Adwokacka

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 Εισαγωγή: Το φυσικό περιβάλλον ως ρυθμιστικό αντικείμενο του αστικού δικαίου: μια γενική θεώρηση 1. Ο παραπληρωματικός χαρακτήρας του αστικού

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ.Ι(Ι), Αρ. 4349, (Ι)/2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ

Ε.Ε. Παρ.Ι(Ι), Αρ. 4349, (Ι)/2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ Αρ. 4349, 27.7.2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΠΡΟΝΟΟΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΣΤΙΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΣΥΝΑΦΗ ΘΕΜΑΤΑ Προοίμιο. Για σκοπούς εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 204-209 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ P8_TA(206)0260 Επικύρωση και προσχώρηση στο πρωτόκολλο του 200 της σύμβασης επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών με εξαίρεση τις πτυχές δικαστικής συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 25.8.2016 ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑ Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου της

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΝΟΜΟ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204 της 26/07/2006, σελ. 23. Για σκοπούς εναρμόνισης

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή:

Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Εκδίδοµε τον ακόλουθο νόµο που ψήφισε η Βουλή: ΝΟΜΟΣ ΥΠ ΑΡΙΘ. 2522 ικαστική προστασία κατά το στάδιο που προηγείται της σύναψης συµβάσεως δηµόσιων έργων, κρατικών προµηθειών και υπηρεσιών σύµφωνα µε την οδηγία 89/665 Ε.Ο.Κ. Ο ΠΡΟΕ ΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της. Πρότασης ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. της. Πρότασης ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 11.4.2018 COM(2018) 184 final ANNEXES 1 to 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ της Πρότασης ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΥΣΤΑΣΗ (Άρθρο 4 παρ. 5 ν. 3297/2004)

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΥΣΤΑΣΗ (Άρθρο 4 παρ. 5 ν. 3297/2004) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αρμόδια: Δρ. Βασιλική Μπώλου Βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή Εισηγήτρια: Δρ. Ζέτα Θεοχαροπούλου Ειδική Επιστήμονας, Νομικός Αθήνα 23 Απριλίου 2012 Αριθ. Πρωτ. :3994 ΠΡΟΣ: ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΔ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΔ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΔ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Βρυξέλλες, 25 Μαρτίου 2019 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΝΩΣΙΑΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Στις 29 Μαρτίου 2017 το Ηνωμένο Βασίλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΑ 2009/22/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΟΔΗΓΙΑ 2009/22/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ L 110/30 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1.5.2009 ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΔΗΓΙΑ 2009/22/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 23ης Απριλίου 2009 περί των αγωγών παραλείψεως στον τομέα της προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.05.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0436/2012 του Mark Walker, βρετανικής ιθαγένειας, σχετικά με την παροχή διασυνοριακού νομικού παραστάτη

Διαβάστε περισσότερα

Αρμόδια: Δρ. Βασιλική Μπώλου Αθήνα 13 Μαρτίου 2013 Βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή Αριθ. Πρωτ. :6787

Αρμόδια: Δρ. Βασιλική Μπώλου Αθήνα 13 Μαρτίου 2013 Βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή Αριθ. Πρωτ. :6787 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Α ν ε ξ ά ρ τ η τ η Α ρ χ ή Αρμόδια: Δρ. Βασιλική Μπώλου Αθήνα 13 Μαρτίου 2013 Βοηθός Συνήγορος του Καταναλωτή Αριθ. Πρωτ. :6787 Πληροφορίες: Διονύσιος Ραυτόπουλος Ειδικός Επιστήμονας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ. Από 26/6/2017

ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ. Από 26/6/2017 Άρθρο 127,345 1 και 379 7,8 Ν.4412/16 όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθ. 50 Ν.4446/16, το άρθ. 54 παρ. 2 Ν.4465/17 και το αρθ. 47 παρ. 17 Ν.4472/17. ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Από 26/6/2017 Ένσταση άρθρου 127 Ν.4412/16

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0046/2012) Αφορά: Αιτιολογηµένη γνώµη του γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 1.9.2009 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Αναφορά 0586/2005, του Ιωάννη Βουτινόπουλου, ελληνικής ιθαγένειας, σχετικά με εικαζόμενες παράνομες χρηματιστηριακές συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Working Paper. Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos

Working Paper. Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos Working Paper Title: «Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας» Georgios K. Karametos Η Σύμβαση Εμπορικής Αντιπροσωπείας Του Γεωργίου Κ. Καραμέτου Φοιτητή Νομικής Του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου Abstract-Summary

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος...5 Συντομογραφίες...15 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...17 Α. Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ... 17 Β. ΤΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΩΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛ- ΛΑΓΩΝ... 20 1.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΠΥΡΟΥ Γ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ευγενία Τζαννίνη Δικηγόρος. Ιούνιος 2014

Ευγενία Τζαννίνη Δικηγόρος. Ιούνιος 2014 Το Ευρωπαικό Κανονιστικό πλαίσιο του ηλεκτρονικού εμπορίου: Νέα δυναμική στον αυτορρυθμιστικό ρόλο του διεθνούς εμπορίου ή/και νέα ερωτηματικά στην εξέλιξη του εθνικού εμπορικού δικαίου και του εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

01 ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

01 ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ 01 ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ/ΟΥΣΑ Α.Μ. 7340010118001 Ζητήματα ευθύνης από αυτοκινητιστικά ατυχήματα Καθηγήτρια Κ.Α. Χριστακάκου-Φωτιάδη 7340010118002 Η έκταση της ευθύνης του λήπτη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ Ι. Ανώμαλη Εξέλιξη της Ενοχής στις Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις 1. Έννοια Αμφοτεροβαρούς Σύμβασης Οι Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις δημιουργούν ενοχικές υποχρεώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ. Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της

Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ. Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της Αριθμός 2176/2004 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ Περίληψη Διοικητική πράξη - Ανάκληση - Αρχή του κράτους δικαίου - Αρχή της νομιμότητας - Αρχή της χρηστής διοίκησης - Αρχή της ασφάλειας του δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ 1. Στοιχεία ταυτότητας και στοιχεία επικοινωνίας του πιστωτικού φορέα ΠιστωτικόςΦορέας: Διεύθυνση:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΚΑΡΤΑΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ 1. Στοιχεία ταυτότητας και στοιχεία επικοινωνίας του πιστωτικού φορέα Πιστωτικός Φορέας:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Έγγραφη Σύσταση Πόρισμα. ΣΧΕΤ. : Αρ. πρωτ. B/5976/31.07.08, Β/8293/10.11.2008 έγγραφά μας.

ΘΕΜΑ: Έγγραφη Σύσταση Πόρισμα. ΣΧΕΤ. : Αρ. πρωτ. B/5976/31.07.08, Β/8293/10.11.2008 έγγραφά μας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χειρίστρια: Δρ. Ζέτα Θεοχαροπούλου Ειδική Επιστήμονας Ηλεκτρον. Δ/νση: gtheocha@synigoroskatanaloti.gr ΠΡΟΣ: 1. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. Τομέα Εξυπηρέτησης Πελατείας Ακαδημίας

Διαβάστε περισσότερα

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999

Συνήγορος του Καταναλωτή Νομολογία ΟλΑΠ 18/1999 ΟλΑΠ 18/1999 Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Ευθύνη δικηγόρου για ζημία πελάτη. - Η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών δεν υπάγεται στο ν. 2251/1994. Η ευθύνη των δικηγόρων για ζημία που προκλήθηκε κατά την παροχή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012

ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012 ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 2422/2012 (...) ΙΙ. Με την απευθυνόμενη στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών από 11.3.2010 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης.../2010 αγωγή, που άσκησε η ενάγουσα ανώνυμη εταιρία με την

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΡ. 26/2004

Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΡ. 26/2004 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 26-04-2004 ΑΠ: 877 ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Α Π Ο Φ Α Σ Η ΑΡ. 26/2004 ΘΕΜΑ: Όροι για την νόµιµη επεξεργασία δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα για τους σκοπούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 15.6.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (49/2011) Θέµα: Αιτιολογηµένη γνώµη της Γερουσίας της Ιταλικής ηµοκρατίας σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: H έννομη προστασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Περιεχόμενο: H έννομη προστασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Περιεχόμενο: H έννομη προστασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΠΗΓΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ & ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, LL.M., Υπ. Δ.Ν. Η ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΕ Η έννομη προστασία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0402(COD) της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2013/0402(COD) της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 8.12.2014 2013/0402(COD) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών προς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης)

ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) ΜΠρΑθ 10689/2008 [Διαδικασία συνδιαλλαγής κατά τον ΠτΚ - Προληπτικά μέτρα*] (παρατ. Ι. Σπυριδάκης) Πρόεδρος: Μ. Τατσέλου Δικηγόρος: Α. Αγγελίδης Το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής ή η επικύρωση της

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 6.3.2019 COM(2019) 98 final 2019/0048 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Επιτροπή Τόνου

Διαβάστε περισσότερα

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010

ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010 ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΙΗΣΗΣ/ΑΠΟΜΙΜΗΣΗΣ (ACTA) B7-0618/2010 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τα άρθρα 207 και 218 της

Διαβάστε περισσότερα

Ημερ: Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125

Ημερ: Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125 Προς: Ημερ: 19-09-2008 Αρ. Πρωτ.:1571 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Λεωφ. Κηφισίας 60, Μαρούσι Αθήνα, ΤΚ 15125 Κοινοποίηση: Θέμα: Κείμενο Απάντησης στην Δημόσια Διαβούλευση της ΕΕΤΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 28.11.2014 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέμα: Αναφορά 0824/2008, του Kroum Kroumov, βουλγαρικής ιθαγένειας, η οποία συνοδεύεται από 16 υπογραφές, σχετικά με

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΘΕΜΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ Λάρισα, 17 Οκτωβρίου 2014 T:#211#770#0#670! F:#211#770#0#671! E:!info@gmlaw.gr! W:!www.gmlaw.gr! Πινδάρου!7,!10671!Αθήνα! Δοµή Εισήγησης I. Άρση περιορισµών συµµετοχής εργοληπτικών

Διαβάστε περισσότερα

(EEL 280/29.10.1994) την απόκτηση δικαιώματος χρήσης ενός ή περισσοτέρων ακινήτων υπό καθεστώς χρονομεριστικής

(EEL 280/29.10.1994) την απόκτηση δικαιώματος χρήσης ενός ή περισσοτέρων ακινήτων υπό καθεστώς χρονομεριστικής 5. ΟΔΗΓΙΑ 94/47/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 26ης Οκτωβρίου 1994 περί της προστασίας των αγοραστών ως προς ορισμένες πλευρές των συμβάσεων που αφορούν την απόκτηση δικαιώματος

Διαβάστε περισσότερα

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important Avis juridique important 31987L0344 Οδηγία 87/344/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1987 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την ασφάλιση νομικής προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Το κείμενο του παρόντος εγγράφου είναι ίδιο με αυτό της προηγούμενης έκδοσης.

Το κείμενο του παρόντος εγγράφου είναι ίδιο με αυτό της προηγούμενης έκδοσης. Βρυξέλλες, 17 Μαΐου 2019 (OR. fr) 14013/03 DCL 1 JUSTCIV 214 AΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ του εγγράφου: 14013/03 /EU RESTRICTED Με ημερομηνία: 27 Οκτωβρίου 2003 νέος χαρακτηρισμός: Θέμα: Έγγραφο προσβάσιμο στο κοινό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 14.12.2015 COM(2015) 646 final 2015/0296 (CNS) Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛ /06/2009 Published on TaxExperts (

ΠΟΛ /06/2009 Published on TaxExperts ( Πίνακας περιεχομένων Α. ΠΕΡΑΙΩΣΗ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΑΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΣΤΗΚΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ. ΘΕΜΑ : Κοινοποίηση των διατάξεων των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 1. Η σύμβαση εξηρτημένης εργασίας. 2. Το στοιχείο της εξαρτήσεως 3. Σύμβαση εταιρείας... 4. Ενδείξεις διαφοροποιήσεως μεταξύ συμβάσεως εξηρτημένης εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ένας προβληματισμός ως προς το αν σήμερα εν τέλει προστατεύεται ο καταναλωτής από αδιαφανείς ΓΟΣ. Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι η μελέτη αυτή

ένας προβληματισμός ως προς το αν σήμερα εν τέλει προστατεύεται ο καταναλωτής από αδιαφανείς ΓΟΣ. Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι η μελέτη αυτή ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και της διαπλοκής, το ζήτημα της «διαφάνειας» αποτελεί μείζον θέμα σχεδόν σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής της χώρας. Η διαφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

10116/14 ΜΧΡ/νικ/ΚΣ 1 DG D 2B

10116/14 ΜΧΡ/νικ/ΚΣ 1 DG D 2B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 21 Μαΐου 2014 (OR. en) 10116/14 FREMP 100 JAI 352 POLGEN 72 ASILE 16 COHOM 88 COPEN 157 CULT 85 DATAPROTECT 78 DROIPEN 78 ECOFIN 501 INF 206 JUSTCIV 130 MI 448

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΚΡΥΨΗΣ ΕΣΟΔΩΝ ΤΜΗΜΑ A' ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

EIOPA-17/651 4 Οκτωβρίου 2017

EIOPA-17/651 4 Οκτωβρίου 2017 EIOPA-17/651 4 Οκτωβρίου 2017 Κατευθυντήριες γραμμές σύμφωνα με την οδηγία για τη διανομή ασφαλιστικών προϊόντων όσον αφορά τα βασιζόμενα σε ασφάλιση επενδυτικά προϊόντα που έχουν δομή η οποία δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/2275(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/2275(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 11.9.2012 2011/2275(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την 28η ετήσια έκθεση για τον έλεγχο της εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ (2010) (2011/2275(INI))

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 22ας Νοεμβρίου 2001 *

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 22ας Νοεμβρίου 2001 * ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (τρίτο τμήμα) της 22ας Νοεμβρίου 2001 * Στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-541/99 και C-542/99, που έχουν ως αντικείμενο αιτήσεις του Giudice di pace di Viadana (Ιταλία) προς το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2009/2170(INI) Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE )

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Ενωμένη στην πολυμορφία EL 2009/2170(INI) Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE ) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 12.1.2012 2009/2170(INI) ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-20 Σχέδιο έκθεσης Diana Wallis (PE469.99301-00) με συστάσεις προς την Επιτροπή σχετικά με την τροποποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων. Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD))

Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων. Πρόταση κανονισμού (COM(2018)0096 C8-0109/ /0044(COD)) 7.2.2019 A8-0261/ 001-024 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 001-024 κατάθεση: Επιτροπή Νομικών Θεμάτων Έκθεση Pavel Svoboda A8-0261/2018 Εφαρμοστέο δίκαιο στα έναντι τρίτων αποτελέσματα των εκχωρήσεων απαιτήσεων (COM(2018)0096

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν 1. Γενικοί Οροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Οροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων 3.1 Ειδικοί όροι 3.2 Αντικείµενο ασφάλισης 3.3 Ορια αποζηµίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 «1. Όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις

Διαβάστε περισσότερα

ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 15ης Φεβρουαρίου σχετικά με τους λογαριασμούς πληρωμών (CON/2017/2)

ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 15ης Φεβρουαρίου σχετικά με τους λογαριασμούς πληρωμών (CON/2017/2) EL ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 15ης Φεβρουαρίου 2017 σχετικά με τους λογαριασμούς πληρωμών (CON/2017/2) Εισαγωγή και νομική βάση Στις 23 Ιανουαρίου 2017 η Ευρωπαϊκή Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 14.12.2016 COM(2016) 798 final 2016/0399 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την προσαρμογή διαφόρων νομικών πράξεων στον τομέα της

Διαβάστε περισσότερα

16350/12 ΑΓΚ/γπ 1 DG D 2A

16350/12 ΑΓΚ/γπ 1 DG D 2A ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 22 Νοεμβρίου 2012 (03.11) (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2011/0204 (COD) 16350/12 JUSTCIV 335 CODEC 2706 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Προεδρίας προς: το Συμβούλιο αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2016) 283 final ANNEX.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2016) 283 final ANNEX. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 30 Μαΐου 2016 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0148 (COD) 9565/16 ADD 1 CONSOM 126 MI 393 COMPET 333 TECOM 102 JUSTCIV 149 DIGIT 57 IND 114 CODEC 763 IA 30

Διαβάστε περισσότερα

Άποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011.

Άποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011. Άποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011. Α. Την 25/10/2012 περιήλθε στην Περιφερειακή Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης της Περιφέρειας Αττικής και έλαβε αριθμ. πρωτ. 157658/387 το ανωτέρω σχετικό,

Διαβάστε περισσότερα

Συνεδρίαση 21/

Συνεδρίαση 21/ Συνεδρίαση 21/4.11.2011 Θέμα 2: Κανονισμός ειδικής εκκαθάρισης πιστωτικών ιδρυμάτων Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΙΣΤΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ, αφού έλαβε υπόψη: α) το άρθρο 55Α του Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. 1.1.Χαρακτηριστικά του Δικαίου Ετερόνομοι κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η αρχή της ισότητας στις εργασιακές σχέσεις Εισαγωγή.... σ. 1 Εννοιολογικός προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Αναστάσιος Βαλτούδης, Καθηγητής Αστικού Δικαίου Τηλέφωνο: 2310.99.64.60 e.mail: avaltoud@otenet.gr Ώρες ακρόασης: Τετάρτη 15.00-16.00, Πέμπτη, 13.00-14.00

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός απόφασης. ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ειδική διαδικασία-ανακοπές)

Αριθμός απόφασης. ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ειδική διαδικασία-ανακοπές) ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ-ΑΝΑΚΟΠΕΣ Αριθμός απόφασης 63 /2016 ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ (ειδική διαδικασία-ανακοπές) Αποτελούμενο από τον Δικαστή Δημήτριο Μάκρη, Πρόεδρο Πρωτοδικών και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.12.2013 SWD(2013) 513 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

Βιβλίο IV του Ν.4412/2016. Εισηγήτρια: Καλλιόπη Παπαδοπούλου, Νομική Σύμβουλος ΔήμοςΝΕΤ

Βιβλίο IV του Ν.4412/2016. Εισηγήτρια: Καλλιόπη Παπαδοπούλου, Νομική Σύμβουλος ΔήμοςΝΕΤ Βιβλίο IV του Ν.4412/2016 Εισηγήτρια: Καλλιόπη Παπαδοπούλου, Νομική Σύμβουλος ΔήμοςΝΕΤ Ι. Νομοθετικό καθεστώς 1. Καθεστώς μέχρι 26.06.2017 α. Συμβάσεις έως 60.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.) Εφαρμόζεται το άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Mε τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του ΠΕΠ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ»

Mε τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του ΠΕΠ «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗ» ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Σύμβαση Η Σύμβαση που θα υπογραφεί θα αφορά την υποχρέωση του αναδόχου να προβεί στην προμήθεια και τοποθέτηση κουφωμάτων αλουμινίου σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Βρυξέλλες, 18 Ιανουαρίου 2019 ΑΝΑΘ.1 αντικαθιστά την ανακοίνωση προς τους ενδιαφερομένους της 21ης Νοεμβρίου 2017 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ 3.2.2015 L 27/1 II (Μη νομοθετικές πράξεις) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2015/159 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 27ης Ιανουαρίου 2015 που τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2532/98 σχετικά με τις εξουσίες της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου

ΠΟΡΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου ΠΟΡΙΣΜΑ (Ν. 3094/2003 Συνήγορος του Πολίτη και άλλες διατάξεις, Άρθρο 3 5) ΘΕΜΑ: ιακοπή κρατήσεων της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) στους συνταξιούχους του ηµοσίου Συνήγορος του Πολίτη: Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα