ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΜΕΛΕΤΕΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ DIALUX DIPLOMA THESIS WITH SUBJECT: LIGHT DESIGN WITH THE HELP OF SOFTWARE DIALUX ΓΚΑΡΤΖΙΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΦΑΝΤΙΔΗΣ ΙΑΚΩΒΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2014

2 Τ.Β.Ι ΚΑΒΑΛΛΧ Jl^tTPOACriAZ ΑριΒμ,Πρι Περίληψη I Q \ o l 9 o η Παρώήφθη: Η παρούσα πτυχιακή εργασία εκπονήθηκε στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων μηχανικών του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και το θέμα της αφορά τη μελέτη φωτισμού μιας οικεία, ενός κτηρίου γραφείων και ενός super market. Οι προαναφερθέντες μελέτες πραγματοποιούνται με χρήση του λογισμικού dialux (πρόγραμμα προσομοίωσης και υπολογισμού φωτισμού). Αρχικά γίνεται αναφορά στα φωτομετρικά μεγέθη και το χρώμα. Έπειτα περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας των βασικών λαμπτήρων για εσωτερικό φωτισμό και γίνεται αναφορά στα φωτιστικά σώματα, τις τεχνικές απαιτήσεις και τις απαιτούμενες στάθμες φωτισμού. Στη συνέχεια περιγράφεται ο τρόπος λειτουργίας του λογισμικού Dialux καθώς και τα βήματα εισαγωγής των δεδομένων στο πρόγραμμα. Τέλος πραγματοποιούνται οι προσομοιώσεις των τριών υπό μελέτη χώρων, παρουσιάζονται τα δεδομένα εξόδου και καταγράφονται τα αντίστοιχα συμπεράσματα.

3 Abstract The present diploma thesis elaborated in Department of Electrical Engineering of Eastern Macedonia and Thrace's Institute of Technology and its theme regards the light design of a house, an office building and a super market. The above plans are made with the use of Dialux software (a lighting simulation and calculation program). Firstly the photometric sizes and color are referred. After describing the operation way of indoor lighting lamps and referring to luminaries, technical requirements and the required levels of illumination. Then, the operation way of Dialux and the steps of inserting data into the program are described. Finally the simulations of the three study sites are done, presents the output data and the corresponding conclusions are recorded.

4 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 1 Βασικές έννοιες φωτοτεχνίας Εισαγωγή Φωτομετρικά μεγέθη και μονάδες Το χρώμα Ενεργειακή φασματική κατανομή Χρωματική απόδοση φωτεινής πηγης Θερμοκρασία και Χρώμα Δείκτης χρωματικής απόδοσης Ra φωτεινης πηγης... 2 Τεχνητός φωτισμός Εισαγωγή Πηγές φωτισμού Λαμπτήρες πυράκτωσης Λαμπτήρες βολφραμιου Λαμπτήρες α).ογονου Λαμπτήρες εκκένωσης Λαμπτήρες νατρίου υψη/.ης πίεσης (High Pressure Sodium Vapor Λαμπτήρες Μετολ/.ικων A/.oyovi6mv(Metal Halide Lamps) Δίοδος εκπομπής φωτός (LED) Φωτιστικά σώματα Είδη Φωτιστικών σωμάτων αναλυγα με το χώρο χρησης-σκοπο Επιλογή φωτιστικών σωμάτων Κατηγορίες φωτιστικών σωμάτων Τεχνικές απαιτήσεις Συντήρηση συστήματος φωτισμού Συντελεστής συντήρησης Στάθμες φωτισμού. 3. Το πακέτο λογισμικού Dialux Εισαγωγή Εγκατάσταση του προγράμματος Εκκίνηση του προγράμματος Η αρχική οθόνη του προγράμματος Το παράθυρο εργασίας του προγράμματος Το μενού Παράθυρο σχεδίασης Διαχειριστής Μελέτης ,... 15, Λαμπτήρες φθορισμου (Fluorescent Lamps) Lamps)

5 3.5.4 Οδηγός Εργαλεία Εισαγο>γή δεδομένων στο πρόγραμμα Δεδομένα εξόδου... 4 Μελέτη φωτισμού οικείας Εισαγωγή Εφαρμογή του λογισμικού Dialux σε κτίριο κατοικίας Χρησιμοποιηθεντα φωτιστικά σώματα Μέθοδος σχεδίου συντήρησης Δεδομένα εισοδου Σαλόνι-τραπεζαρια-διαδρομος Κουζίνα Υπνοδωμάτιο Υττνοδωματιο Υπνοδωμάτιο Φωτοτεχνικα αποτελέσματα των χωρων προσομοίωσης Μελέτη φωτισμού γραφείου Εισαγωγή Εφαρμογή του λογισμικού Dialux σε κτίριο με γραφεία Χρησιμοποιηθέντα φωτιστικά σώματα Μέθοδος σχεδίου συντήρησης Δεδομένα εισόδου Γραφείο νούμερο Γραφείο νούμερο Γ ραφείο νούμερο Γ ραφείο νούμερο Γραφείο νούμερο Γ ραφείο νούμερο Διάδρομος Τουαλέτα προθάλαμος Τουαλέτα Δεδομένα εξόδου 6 Μελέτη τεχνητού φωτισμού Supermarket Εισαγωγή Εφαρμογή του λογισμικού Dialux σε Super market Χρησιμοποιηθέντα φωτιστικά σώματα Μέθοδος σχεδίου συντήρησης Δεδομένα εισόδου Supermarket Βοηθητικός χώρος Βοηθητικός χώρος Φωτοτεχνικά αποτελέσματα των χωρων προσομοίωσης

6 7. Συμπεράσματα.. 8. Βιβλιογραφία

7 Εισαγωγή Η παρούσα πτυχιακή εργασία αφορά τη μελέτη τεχνητού φοοτισμού μιας οικείας, ενός κτηρίου γραφείων και ενός super market. Οι προαναφερθέντες μελέτες πραγματοποιούνται με χρήση του προγράμματος dialux. Το dialux αποτελεί ένα πακέτο λογισμικού για ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πρόκειται για ένα ερευνητικό εργαλείο με σκοπό εκπόνηση φωτοτεχνικών μελετών. Η εργασία χωρίζεται σε έξι κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο εισάγονται οι βασικές έννοιες και τα βασικά μεγέθη που αφορούν το φωτισμό. Παρουσιάζονται οι έννοιες της ανάκλασης, της θάμβωσης, του χρώματος και της θερμοκρασίας χρώματος, καθώς και τα μεγέθη της φωτεινής ροής, της φωτεινής έντασης, της έντασης φωτισμού, της λαμπρότητας, της ομοιομορφίας λαμπρότητας και της απόδοσης μιας φωτεινής πηγής. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφονται τα χαρακτηριστικά των βασικών τεχνητών πηγών φωτισμού καθώς και των φωτιστικών σωμάτων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά. Στο τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται ο τρόπος λειτουργίας του λογισμικού dialux, περιγράφονται τα βήματα εισαγωγής δεδομένων στο λογισμικό και παρουσιάζονται τα δεδομένα εξόδου. Στο τέταρτο, πέμπτο και έκτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μελέτη φωτισμού οικείας, κτηρίου γραφείων και super market αντίστοιχα με τη χρήση του λογισμικού dialux. Στο τέλος κάθε προσομοίωσης εξάγονται τα φωτοτεχνικά δεδομένα που αφορούν παραμέτρους όπως η κατανάλωση ενέργειας, οι τιμές της λαμπρότητας και της φωτεινότητας κ.α.

8 1 Βασικές έννοιες φωτοτεχνίας 1.1 Εισαγωγή Το παρόν κεφάλαιο πραγματεύεται θεμελιώδεις έννοιες και βασικά μεγέθη της φωτοτεχνίας. Παρουσιάζονται τα μεγέθη της φωτεινής ροής, της φωτεινής έντασης, της έντασης φωτισμού, της λαμπρότητας και του συντελεστή απόδοσης μιας φωτεινής πηγής, ενώ αναλύονται συνοπτικά οι έννοιες της θερμοκρασίας χρώματος και του δείκτη χρωματικής απόδοσης. 1.2 Φωτομετρικά μεγέθη και μονάδες Φωτεινό Ισγύα τι Φωτεινή Ροή (Luminous flux) [Lml Εκφράζει τη συνολική ποσότητα φωτός που εκπέμπεται ανά δευτερόλεπτο από μία πηγή φωτός. Οι λαμπτήρες χρησιμεύουν για την μετατροττή της ηλεκτρικής ισχύος σε φωτεινή. Όπως οι ηλεκτρικές συσκευές χαρακτηρίζονται από την ηλεκτρική τους ισχύ, έτσι και οι λαμπτήρες χαρακτηρίζονται από την φωτεινή ροή ή ισχύ που μετριέται σε Lumen (Lm). Η φωτεινή ροή δεν ακτινοβολείται ομοιόμορφα προς όλες τις διευθύνσεις, αλλά με μικρότερη ή μεγαλύτερη ττυκνότητα.» Απόδοση ηλεκτρικής Φωτεινής Πηγής (Luminous efficiency') [LmAVl

9 Η απόδοση μιας φωτεινής πηγής εκφράζει το ποσό της αποδιδόμενης φωτεινής ροής για κάθε Watt καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ισχύος. Αύξηση των Lumen ανά καταναλισκόμενο Watt σημαίνει υψηλότερη απόδοση και χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας. Δεδομένου της συνεχούς αύξησης του κόστους της ενέργειας, η αύξηση της αναλογίας αυτής γίνεται όλο και πιο σημαντική.» Φωτεινή Ένταση I (Luminous intensity) fcdl Μία φωτεινή πηγή δεν εκπέμπει ομοιόμορφα το φως που παράγει. Είναι επομένως χρήσιμο να οριστεί ένα νέο μέγεθος που θα καθορίζει προς κάθε συγκεκριμένη κατεύθυνση του στερεού χώρου, το ποσό της Φωτεινής Ροής Φ που εκπέμπει η φωτεινή ττηγή. Η φωτεινή ένταση I προς μία κατεύθυνση παρατηρήσεως είναι ο λόγος της εξερχόμενης φωτεινής ροής Φ από κάποια φωτεινή πηγή (ή στοιχείο της φωτεινής πηγής) διαμέσου ενός κοίλου κώνου απείρως μικρού ανοίγματος, προς την τιμή της στερεάς γωνίας δια την οποία διέρχεται η ροή αυτή, δηλαδή Lm/srd. Αν η πηγή φωτός δεν παρουσιάζει την ίδια διανομή της φωτεινής εντάσεως προς όλες τις κατευθύνσεις (δεν είναι συμμετρική), τότε δίνεται η διανομή σε περισσότερα από ένα ετήπεδα που περνούν από ένα ή περισσότερους άξονες συμμετρίας του φωτιστικού σώματος. Το πολικό διάγραμμα δίνεται συνήθως για λαμπτήρα φωτεινής ροής 1000 Lm. «Ένταση Φωτισαού Επιωάνειαο Ε miuminancel [Luxi Η ένταση φωτισμού μιας ετερόφωτης επιφάνειας είναι η φωτεινή ροή που πέφτει στη μονάδα επιφάνειας, δηλ. Lm/m^. Η μέτρηση της έντασης φωτισμού Ε μιας επιφάνειας γίνεται με το φωτόμετρο. Αυτό αποτελείται

10 από ένα φωτοστοιχείο που συνδέεται με ένα μιλλιβολτόμετρο. Το μέγεθος της αναπτυσσόμενης ΗΕΔ στα άκρα του φωτοστοιχείου, άρα και η ένδειξη του μιλλιβολτομέτρου, εξαρτώνται από την ποσότητα του φωτός που προσπίπτει πάνω στην επιφάνεια του φωτοστοιχείου του οργάνου. «Λααπρότητα (Luminance) [Cd/m^l Ορίζεται με το πηλίκο της φωτεινής έντασης I της πηγής στην κατεύθυνση του παρατηρητή προς το εμβαδόν S της επιφάνειας της ττηγής το οποίο βλέπει ο παρατηρητής. Περιγράφει δηλαδή το φως το οποίο εκπέμπεται από μία περιοχή προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η λαμπρότητα αποτελεί βασικό μέγεθος της φωτοτεχνίας καθώς προκαλεί στο ανθρώτηνο μάτι το αίσθημα της φωτεινότητας των διαφόρων αντικειμένων. Τα διάφορα αντικείμενα διακρίνονται από την λαμπρότητα με την οποία ακτινοβολούν το φως προς την κατεύθυνση του παρατηρητή. Δεν έχει καμία σημασία αν η επιφάνεια είναι αυτόφωτη (εκπέμπει φως) ή ετερόφωτη (δέχεται φως που είτε το ανακλά είτε το διαχέει). Παρατηρώντας δύο φωτεινές μη σημειακές πηγές που έχουν την ίδια φωτεινή ένταση I αλλά διαφορετικές διαστάσεις, θα διαπιστώσουμε ότι η πηγή που έχει την μικρότερη επιφάνεια δίνει την εντύπωση ότι είναι λαμπρότερη από την άλλη. Καθορίζεται έτσι ένα νέο μέγεθος, χαρακτηριστικό της φωτοβολούσας ετηφάνειας, η λαμπρότητα, που ορίζεται σαν το πηλίκο της έντασης I της φωτεινής πηγής προς την επιφάνεια αυτής. Υψηλές τιμές λαμπρότητας προκαλούν θάμβωση (glare), η οποία επηρεάζει την ικανότητα της όρασης. Μερικές φωτεινές πηγές έχουν τόσο μεγάλη λαμπρότητα, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο μέσα σε κατάλληλους διαφανείς κώδωνες.

11 1.3 To χρώμα To χρώμα ορίζεται ως μια υποκειμενική ψυχοσωματική ερμηνεία του ορατού φάσματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας. Κάθε χρώμα συνιστά μια μονοχρωματική ακτινοβολία. Τα μήκη κύματος των ορατών αυτών ακτινοβολιών κυμαίνονται μεταξύ 380nm και 780nm. Οι ακτινοβολίες αυτές συνιστούν το φάσμα του ορατού φωτός, ενώ από τη μίξη τους προκύπτει το λευκό φως. Εικόνα 1: Ανά).υση Λευκού Φωτός στα χρώματα του ορατού φάσματος υι Τα αντικείμενα ούτε έχουν ούτε παράγουν φως. Έχουν όμως τη δυνατότητα να ανακλούν, να διαχέουν και να απορροφούν τμήμα της ακτινοβολίας που προσπίπτει σε αυτά. Η εικόνα του χρώματος ενός αντικειμένου όπως αυτή γίνεται αντιληπτή από το ανθρώπινο μάτι οφείλεται στην ιδιότητα των αντικειμένων να ανακλούν τμήμα του φωτός που προσπίπτει πάνω σ αυτά.

12 1.3.1 Ενεργειακή φασματική κατανομή Η ενεργειακή φασματική κατανομή ως έννοια, αφορά στο σύνολο των μηκών κύματος ακτινοβολίας που περιλαμβάνει το φως μίας φωτεινής πηγής. Συγκεκριμένα, το ηλιακό φως περιέχει μεταξύ άλλων και όλο το φάσμα των μηκών κύματος ορατών ακτινοβολιών. Δεν ισχύει το ίδιο και για τις τεχνητές πηγές φωτισμού (λαμπτήρες), των οποίων το φως ποικίλει σε χρωματική ακτινοβολία που περιέχει ανάλογα με την ενεργειακή φασματική κατανομή του. Κινούμενοι στα ίδια πλαίσια, αξίζει να τονίσουμε το γεγονός ότι το χρώμα που χαρακτηρίζει ένα αντικείμενο διαφέρει ανάλογα με την πηγή που το φωτίζει Χρωματική απόδοση φωτεινής πηγής Η ύλη απορροφά, ολικά ή μερικά, διάφορα μήκη κύματος της ακτινοβολίας που πέφτει πάνω της και ανακλά τα υπόλοιπα. Ο συντελεστής απορροφήσεως και ο συντελεστής ανακλάσεως ενός υλικού δεν είναι ίδιος για όλα τα μήκη κύματος, με αποτέλεσμα η ενεργειακή φασματική κατανομή του φωτός, το οποίο μετά την ανάκλαση προσπίπτει στο ανθρώπινο μάτι, να είναι διάφορος της ενεργειακής φασματικής κατανομής του φωτός που φωτίζει το αντικείμενο. Για να αποδώσει σωστά μια επιφάνεια το χρώμα της πρέπει το φως του θα τη φωτίσει να περιέχει όλα τα μήκη κύματος των ακτινοβολιών σε σωστή αναλογία. Το ηλιακό φως έχει αυτή την ιδιότητα, ενώ το τεχνικό φως που προέρχεται από λαμπτήρες υστερεί λίγο ή πολύ σ αυτό.

13 Πρωταρχικό ρόλο στην πιστότητα απόδοσης ενός χρώματος έχει η ενεργειακή κατανομή της φωτεινής πηγής. Ένα αντικείμενο που φωτίζεται χωριστά από δύο πηγές με διαφορετική ενεργειακή φασματική κατανομή μπορεί να δίνει το ίδιο χρωματικό αίσθημα αλλά κατά τελείως διαφορετικό τρόπο Θερμοκρασία και Χρώμα Ένας από τους τηο σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη, είναι η αίσθηση που προκαλούν οι λαμπτήρες, ανάλογα με την θερμοκρασία χρώματος που έχουν. Οι λαμπτήρες με θερμό φως προτιμούνται κυρίως σε σπίτια και εστιατόρια, καθώς προσφέρουν μια ζεστή ατμόσφαιρα και την αίσθηση της άνεσης. Αντιθέτως τα ψυχρά χρώματα σε λαμπτήρες προτιμούνται για χώρους εργασίας, σχολεία, καθώς προκαλούν εγρήγορση και επαγρύπνηση. Επίσης βελτιώνουν την οπτική διαύγεια και την αντίληψη ακόμη και σε χαμηλότερα επίπεδα φωτισμού. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που επιλέγονται για το φωτισμό των Σούπερ Μάρκετ, καθώς έτσι εξοικονομούν ενέργεια. Εικόνα 2; Η ανάδειξη των χρωμάτων μέσω θερμού και ψυχρού φωτισμού

14 Η συσχετισμένη Θερμοκρασία Χρώματος (Correlated Color Temperature) υποδηλώνει το χρωματικό φάσμα, το οποίο εκπέμπει ένας λαμπτήρας. Η μέτρηση του CCT γίνεται σε κλίμακα Kelvin (Κ). Μία χαμηλή θερμοκρασία χρώματος (3000 Κ) περιγράφει μια θερμή πηγή, όπως είναι ένας λαμπτήρας πυράκτωσης. Μια υψηλή θερμοκρασία χρώματος (4000 Κ και περισσότερο) περιγράφει μια ψυχρή πηγή, όπως είναι ένας λαμπτήρας φθορισμού Δείκτης χρωματικής απόδοσης Ra φωτεινής πηγής Ο δείκτης απόδοσης χρωμάτων (Color Rendering Index ) καθορίζα την πυκνότητα με την οποία το φως μιας φωτεινής ττηγής αποδίδει τα χρώματα σε σύγκριση με άλλη ττηγή που θεωρείται πρότυττη. Η σύγκριση δύο ττηγών με κριτήριο το δείκτη χρωματικής απόδοσης δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο όταν οι δύο πηγές έχουν την ίδια θερμοκρασία χρώματος. Άρα ο δείκτης Ra έχει σχετική (όχι απόλυτη) έννοια όταν λαμβάνεται σαν πηγή αναφοράς το μέλαν σώμα στους 3000 Κ, όπου ο δείκτης Ra είναι ίσος με 100. Οι παλιού τύπου λαμπτήρες απέδιδαν από 52 CRI έως 62 CRI, ενώ οι σημερινοί λαμπτήρες μπορούν να φτάσουν μέχρι και 95 CRI.

15 Εικόνα 3: Αναλογίες θερμοκρασίας χρώματος και δείκτη απόδοσης χρωμάτων για διάφορους τύπους λαμπτήρων.

16 2 Τεχνητός φωτισμός 2.1 Εισαγωγή Ο τεχνητός φωτισμός εσωτερικών χώρων αποβλέπει στη συμπλήρωση του φωτισμού ημέρας, όπου αυτός δεν επαρκεί ή στην πλήρη αντικατάσταση του το βράδυ. Ο τεχνητός φωτισμός πρέπει να καλύπτει τις φυσιολογικές απαιτήσεις του ατόμου και να δημιουργεί ένα ψυχολογικά ευχάριστο περιβάλλον με τη λιγότερη δυνατή οικονομική επιβάρυνση. Ο σωστός φωτισμός δεν είναι πολυτέλεια αλλά αναγκαιότητα τόσο κοινωνική όσο και οικονομική αφού η ευχαρίστηση, η άνεση, η παραγωγικότητα και η ασφάλεια του ανθρώπου βελτιώνονται με το σωστό φωτισμό. 2.2 Πηγές φωτισμού Υπάρχει ένα τεράστιο πλήθος ειδών λαμπτήρων για όλες πς δραστηριότητες και τις χρήσεις με διαφορετικές αρχές λειτουργίας, διαστάσεις, τιμές ισχύος και τάσεις λειτουργίας. Οι λαμπτήρες κατηγοριοποιούνται, με βάση την αρχή λειτουργίας τους, σε τρεις βασικές ομάδες: σε πυρακτώσεως, εκκενώσεως και φωτοεκπέμπουσες διόδους (LED). Οι τύποι λαμπτήρων που χρησιμοποιούνται κυρίως σε εφαρμογές εσωτερικού φωτισμού είναι οι λαμπτήρες βολφραμίου και αλογόνου της κατηγορίας πυρακτώσεως, φθορισμού, νατρίου υψηλής πίεσης και

17 μεταλλικών αλογονιδίων της κατηγορίας εκκενώσεως καθώς και οι φωτοεκπέμπουσες δίοδοι. Το στοιχείο του λαμπτήρα που καθορίζει την ενεργειακή του κατανάλωση είναι η ονομαστική ισχύς του η οποία δε θα πρέπει να αποτελεί βασικό κριτήριο επιλογής, καθώς λαμπτήρες με την ίδια ονομαστική ισχύ μπορεί να έχουν τεράστιες διαφορές στα υπόλοιπα χαρακτηριστικά τους, όπως τη χρωματική απόδοση ή την απόδοση Im/W. Στη συνέχεια περιγράφεται η δομή, ο τρόπος λειτουργίας και τα χαρακτηρισπκά των λαμπτήρων εσωτερικού φωτισμού Λαμπτήρες πυράκτωσης Λαμπτήρες βολφραμίου Το νήμα των λαμπτήρων αυτών λειτουργεί σαν μια αντίσταση R. Με έλευση ηλεκτρικού ρεύματος το σύρμα θερμαίνεται με αποτέλεσμα αύξηση της θερμοκρασίας του. Αυξανομένης της θερμοκρασίας του σύρματος αυτό ακτινοβολεί. Το φάσμα συχνοτήτων που ακτινοβολούν οι λαμπτήρες πυρακτώσεως βρίσκεται περισσότερο στην περιοχή των υπέρυθρων συχνοτήτων. Βρέθηκε ότι όσο αυξάνει η θερμοκρασία του νήματος του λαμπτήρα τόσο αυξάνει η ακτινοβολία του ορατού φάσματος. Σε πολύ μεγάλες θερμοκρασίες όμως το σύρμα ακτινοβολεί στις υπέρυθρες και υπεριώδες συχνότητες. Όπως είναι αναμενόμενο η αύξηση θερμοκρασίας του νήματος είναι περιορισμένη λόγο των φυσικών ιδιοτήτων του. Η εξάχνωση του νήματος δε γίνεται ομοιόμορφα έτσι δημιουργούνται στο νήμα σημεία πολύ πιο λεπτά 16

18 με αποτέλεσμα στα σημεία αυτά η αντίσταση να είναι μεγαλύτερη. Το ηλεκτρικό όμως ρεύμα που διαρρέει το νήμα είναι ίδιο σε όλο του το μήκος. Έτσι υπάρχει περισσότερη θερμότητα στα λεπτά σημεία άρα μεγαλύτερη θερμοκρασία με τελικό αποτέλεσμα το νήμα να λειώσει ή να σπάσει. Για το λόγο αυτό το νήμα άρχισε να κατασκευάζεται από τουγκστένιο λόγω του υψηλού σημείου τήξεως του (33500C) και του μεγάλου έργου εξαγωγή των ηλεκτρονίων. Χαρακτηριστικά λαμπτήρα: Φωτεινή ροή m Χρωματική απόδοση άριστη 100 Φωτεινή δραστικότητα Im/ Θερμοκρασία χρώματος Κ Διάρκεια ζωής 1000 ώρες

19 Λαμτπήρες αλογόνου Ένα σχετικά νέο είδος λαμπτήρων πυρακτώσεως είναι λαμπτήρες αλογόνου. Όπως προαναφέραμε η εξάχνωση του νήματος αντιμετωπίστηκε με τη βοήθεια των αλογόνων στοιχείων. Μέσα στο κώδωνα του λαμπτήρα τοποθετείται μικρή ποσότητα ατμών ενός αλογόνου η οποία επιδρά με τα προϊόντα της εξάχνωσης του τουγκστενίου και σχηματίζει χημική ένωση που ονομάζεται αλογονίδιο του τουγκστενίου. Το αλογονίδιο αυτό επικάθεται στο νήμα όπου λόγο της υψηλής θερμοκρασίας διασπάται αποθέτοντας έτσι το τουγκστένιο πάνω στο νήμα ενώ το αλογόνο ελευθερώνεται για να αρχίσει νέος κύκλος. Με τον τρόπο αυτό τροφοδοτείται το νήμα συνέχεια με τουγκστένιο και η συνολική εξάχνωση περιορίζεται. Επίσης τα προϊόντα της εξάχνωσης αφού επιστρέφουν στο νήμα δεν επιτρέπουν τη δημιουργία του φαινόμενου της αμαύρωσης του κώδωνα ακόμα κι αν αυτός έχει περιορισμένες διαστάσεις. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αύξηση του ποσοστού φωτιστικής απόδοσης κατά 10-20% και αύξηση της διάρκειας ζωής των λαμπτήρων κατά 2-3 φορές. Το κατά πόσο θα αυξηθεί η φωτιστική απόδοση και η διάρκεια ζωής, εξαρτάται από το είδος του αερίου πλήρωσης του κάθε λαμπτήρα.

20 Χαρακτηριστικά λαμπτήρα: Φωτεινή ροή m Χρωματική απόδοση 100 Φωτεινή δραστικότητα 25 Im/W Θερμοκρασία χρώματος Κ Διάρκεια ζωής 2000 ώρες Λαμπτήρες εκκένωσης 2.2.2Λ Λαμπτήρες φθορισμού (Fluorescent Lamps) Οι λαμπτήρες φθορισμού είναι μια άλλη μεγάλη κατηγορία λαμπτήρων που χρησιμοποιούνται σε εφαρμογές γενικού φωτισμού κυρίως σε εμπορικούς καταναλωτές. Οι λαμπτήρες φθορισμού είναι λαμπτήρες εκκένωσης αερίων χαμηλής πίεσης και έχουν μεγαλύτερη απόδοση από τους λαμπτήρες πυράκτωσης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι και κατηγορίες λαμπτήρων φθορισμού οι πιο συνήθεις είναι οι λαμπτήρες φθορισμού σωληνωτού σχήματος. Οι λαμπτήρες αυτοί αποτελούνται από έναν γυάλινο σωλήνα σε κάθε άκρο του οποίου είναι τοποθετημένο από ένα ηλεκτρόδιο. Τα ηλεκτρόδια αυτά είναι κατασκευασμένα από νήμα βολφραμίου ετηκαλυμμένο με αλκαλικά οξείδια τα οποία συμβάλλουν στην εκπομττή ηλεκτρονίων. Το Οικονομικός Φωτισμός εσωτερικό του σωλήνα περιέχει ατμούς υδραργύρου σε χαμηλή πίεση και προσμίξεις ευγενών αερίων οι οποίες διευκολύνουν την έναρξη του ηλεκτρικού τόξου. Η εσωτερική επιφάνεια του γυάλινου σωλήνα είναι

21 επιχρισμένη με διάφορες φθορίζουσες ουσίες. Οι ουσίες αυτές συνήθως είναι άλατα του ττυριτίου με προσμίξεις μαγγανίου και άλατα του βορίου ή του βολφραμίου. Τα ετηχρίσματα αυτά μετατρέπουν την παραγόμενη ακτινοβολία από υπεριώδη σε ορατό φως. Ο συνδυασμός των φωσφοριτών επιλέγεται κατάλληλα ούτως ώστε να ετητυγχάνεται βέλτιστη διέγερση από την υπεριώδη ακτινοβολία που παράγεται στο εσωτερικό του λαμπτήρα σε μήκος κύματος 254 run. Το φάσμα του εκπεμπόμενου φωτός από το λαμπτήρα εξαρτάται από το είδος της φθορίζουσας ουσίας. Σε αντίθεση με τους λαμπτήρες ττυράκτωσης οι οποίοι δεν απαιτούν την συμμετοχή κανενός εξαρτήματος για να λειτουργήσουν οι λαμπτήρες φθορισμού χρειάζονται μια σειρά από εξαρτήματα προκειμένου να λειτουργήσουν. Τα εξαρτήματα αυτά είναι το ballast, ο εκκινητής (starter) και ο πυκνωτής αντιστάθμισης όταν γίνεται αντιστάθμιση. Στην περίπτωση των λαμπτήρων φθορισμού η σύνδεση γίνεται μέσω μίας στραγγαλιστικής διάταξης η οποία συνδέεται μεταξύ της παροχής ρεύματος και ενός ή περισσοτέρων λαμπτήρων φθορισμού και χρησιμεύει κυρίως για τον περιορισμό του ρεύματος μέσα στον λαμπτήρα στην απαραίτητη ποσότητα. Μια στραγγαλιστική διάταξη μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τα μέσα μετατροπής της παρεχόμενης τάσης, διορθώνοντας τον συντελεστή ισχύος και, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με μια συσκευή έναυσης, να παρέχει τις απαραίτητες συνθήκες για την έναυση του λαμπτήρα.

22 Χαρακτηριστικά λαμπτήρα: Φωτεινή ροή Im Χρωματική απόδοση 100 Φωτεινή δραστικότητα ή απόδοση έως και λίγο πάνω από 100 Im/W Θερμοκρασία χρώματος Διάρκεια ζωής h Μία ειδική κατηγορία λαμπτήρων φθορισμού αποτελούν οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού (Compact Fluorescent Lamps -CFL). Ο τρόπος λειτουργίας τους είναι όμοιος με αυτό των λαμπτήρων φθορισμού καθώς η παραγωγή φωτός γίνεται από την εκκένωση των ατμών υδραργύρου που βρίσκονται στο εσωτερικό του λαμπτήρα. Είναι μικρότερου μεγέθους λαμπτήρες από τους σωληνωτούς λαμπτήρες φθορισμού και εμφανίζουν ανάλογα φωτοτεχνικά χαρακτηριστικά. Οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού μπορούν να λειτουργήσουν σε οποιαδήποτε θέση έναυσης. Εικόνα 5: Λαψπτήρες φθορισμού

23 Λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης (High Pressure Sodium Vapor Lamps) Oi λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης είναι αυτή τη στιγμή οι πιο αποδοτικές ττηγές λευκού φωτός που υπάρχουν στην αγορά. Αναπτύχθηκαν και εισήχθησαν για εφαρμογές σε εξωτερικούς χώρους, για φωτισμό ασφαλείας και για βιομηχανικό φωτισμό ενώ είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες και στο φωτισμό δρόμων. Λόγω της μεγάλης αποδοτικότητας και διάρκειας ζωής οι σημερινοί λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης είναι ετήσης κατάλληλοι για φωτισμό εσωτερικών χώρων, ιδιαίτερα σε μέρη όπου η χρωματική απόδοση δεν είναι υψηλών απαιτήσεων. Σε ένα λαμπτήρα νατρίου υψηλής πίεσης περιέχεται ένα μείγμα από ξένον, νάτριο και ψευδάργυρο. Το αέριο ξένον το οποίο ιονίζεται εύκολα, διευκολύνει την εκδήλωση του τόξου όταν εφαρμόζεται τάση στα ηλεκτρόδια. Η θερμότητα που παράγεται, ατμοποιεί τον ψευδάργυρο και το νάτριο. Ο ατμοποιημένος πλέον ψευδάργυρος αυξάνει την πίεση των αερίων και το νάτριο παράγει τελικά φως όταν η πίεση μέσα στη λάμπα είναι επαρκής. Οι λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης είναι το πιο αποδοτικό. Τ? ί f ΐ β 8 % Εικόνα 6: Λαμπτήρες νατρίου υψηλής πίεσης r

24 τεχνητό λευκό φως με περίπου το 29% της ενέργειας που χρησιμοποιείται από τη λάμπα να παράγει φως. Οι λαμπτήρες νατρίου υψηλής τήεσης απαιτούν ballast για να ρυθμίζουν τη ροή ρεύματος και να παρέχουν τη σωστή τάση στο τόξο. Οι λάμπες νατρίου υψηλής πίεσης δεν περιέχουν ηλεκτρόδια εκκίνησης. Αντί αυτού, ένα ηλεκτρονικό σύστημα εκκίνησης με ballast παράγει έναν παλμό υψηλής τάσης στα ηλεκτρόδια. Χαρακτηριστικά λαμπτήρα; Φωτεινή ροή Im Χρωματική απόδοση 100 Φωτεινή δραστικότητα ή απόδοση LmAV Θερμοκρασία χρώματος 2300 Διάρκεια ζωής h Λαμτττήρες Μεταλλικών Αλογονιδίων (Metal Halide Lamps) Οι λαμπτήρες μεταλλικών αλογονιδίων είναι λαμπτήρες εκκένωσης υψηλής πίεσης και θεωρούνται η εξέλιξη των λαμπτήρων ατμών υδραργύρου καθώς παρουσιάζουν πολλές δομικές ομοιότητες με αυτούς. Συναντώνται κυρίως σε σωληνοειδές ή ωοειδές σχήμα.

25 Εικόνα Ί'.Λαμτπήρες Μεταλλικών Αλογσνιδίων Ο σωλήνας εκκένωσης περιλαμβάνει αδρανές αέριο (συνήθως νέον και αργό) σε συνδυασμό με μία ελάχιστη ποσότητα υδραργύρου καθώς και διάφορα μεταλλικά αλογονίδια. Οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο σωλήνα κατά την εκκένωση οδηγούν στη διάσπαση των αερίων σε μέταλλα και αλογονίδια. Η διάσπαση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τα αλογονίδια να εκπέμπουν ακτινοβολία, της οποίας το χρώμα παρουσιάζει εντυπωσιακές ομοιότητες με το χρώμα του φωτός της ημέρας. Αναλόγως των μετάλλων που περιλαμβάνει ένας λαμπτήρας μεταλλικών αλογονιδίων μπορεί να παράγει φως ενός στενού φάσματος ή πολλών διακριτών μηκών κύματος. Η επίτευξη ομοιογενούς φάσματος (λευκό φως) πραγματοποιείται με την κατάλληλη περιεκτικότητα σε συγκεκριμένα αλογονίδια.

26 Χαρακτηριστικά λαμπτήρα: Φωτεινή ροή Im Χρωματική απόδοση Φωτεινή δραστικότητα ή απόδοση Ι^ΓηΑν(χωρίς τις απώλειες του ballast) Θερμοκρασία χρώματος Κ Διάρκεια ζωής h Δίοδος εκπομττής φωτός (LED) Όπως υποδηλώνει και το όνομα των LED λαμπτήρων τα LED είναι απλές δίοδοι. Η δίοδος λειτουργεί ημιαγωγικά έτσι επιτρέπει την έλευση ηλεκτρικού ρεύματος κατά μία μόνο διεύθυνση. Αποτελείται από μια απλή ένωση ΡΝ η οποία βρίσκεται σε «βαμμένο» ημιαγωγό που παράγει μονοχρωματικό φως ή αλλιώς φωτισμό μίας συχνότητας όταν η δίοδος πολώνεται θετικά. Η ημιαγωγική δίοδος περιλαμβάνει δύο άκρα. Το ένα άκρο συνδέεται με την περιοχή Ρ της ένωσης ΡΝ και καλείται άνοδος και το άλλο άκρο συνδέεται με την περιοχή Ν και ονομάζεται κάθοδος. Παράλληλα υπάρχει ένα υλικό συγκόλλησης το οποίο προστατεύει την ένωση ΡΝ και εστιάζει και ανακλά το φως σε συγκεκριμένες γωνίες.. Η απόδοση τους αυξάνεται συνεχώς και προβλέπεται ότι την επόμενη δεκαετία θα ξεπεράσει τα 120 Lm/W. Προσφέρουν αποτελεσματικό φωτισμό και μεγάλη γκάμα από διάφορα χρώματα. Σημαντικό πλεονέκτημα είναι ο μεγάλος χρόνος ζωής

27 που μπορεί να φτάσει τις ώρες. Τελευταία κυκλοφορούν στην αγορά και φωτιστικά εσωτερικού χώρου που λειτουργούν με LED. Εικόνα 8: Φωτοδίοδος Led 2.3 Φωτιστικά σώματα Ένα φωτιστικό σώμα είναι μία ολοκληρωμένη μονάδα φωτισμού, αποτελούμενη από έναν ή περισσότερους λαμπτήρες (φωτεινές πηγές) σε συνδυασμό με οπτικά και μηχανικά εξαρτήματα. Σχεδιάζεται για να λειτουργεί με λαμπτήρες δηλαδή οι λαμπτήρες τοποθετούνται σε αυτό, προστατεύονται και συνδέονται με την παροχή ρεύματος. Η κύρια λειτουργία του φωτιστικού είναι η υλοποίηση ενός συστήματος φωτισμού, το οποίο να ικανοποιεί το οπτικό έργο. Η επίτευξη απλώς των ελάχιστων συνιστώμενων (σύμφωνα με τα πρότυπα) τιμών έντασης φωτισμού δεν αρκεί. Για να επιτρέψουν στο φως να μεταφέρει οπτικές πληροφορίες, τα

28 φωτιστικά σώματα πρέπει να δημιουργήσουν μια ισορροπημένη κατανομή της λαμπρότητας ή και της φωτεινότητας σε σχέση με τη σωστή ετηλογή των τελειωμάτων (φινιρισμάτων) του χώρου-καθορισμός επιφανειών. Για τη χρήση φωτιστικών σωμάτων απαιτούνται συγκεκριμένες φωτομετρικές και τεχνικές προδιαγραφές βάσει προτύπων, τις οποίες ο κατασκευαστής του φωτιστικού είναι υποχρεωμένος να διαθέτει Είδη Φωτιστικών σωμάτων ανάλογα με το χώρο χρήσης-σκοπό Τα φωτιστικά σώματα ανάλογα με το χώρο που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν διακρίνονται σε: εσωτερικού γενικού φωτισμού οικιακής και βιομηχανικής χρήσης, τα οποία μπορεί να τοποθετούνται σε οροφή, τοίχο και δάπεδο εξωτερικού φωτισμού τα οποία προορίζονται για φωτισμό κήπων, οδών κλπ. εσωτερικών διακοσμήσεων και τοπικού φωτισμού (εσωτερικού ή εξωτερικού), τα οποία μπορεί να είναι φορητά ή σταθερής τοποθέτησης Επιλογή φωτιστικών σωμάτων Η επιλογή των φωτιστικών δε θα πρέπει να έχει ως βασικό γνώμονα μόνο την αισθητική, παρότι βέβαια δεν θα πρέπει και να παραβλέπεται. Θα πρέπει όμως να τίθενται ως προτεραιότητα τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους και το κατά πόσο συμβαδίζουν τόσο με το χώρο, στον οποίο πρόκειται να

29 τοποθετηθούν, όσο και με τις αρχές της ενεργειακής εξοικονόμησης. Ο πιο καθοριστικός παράγοντας εττιλογής φωτιστικών είναι ο συντελεστής απόδοσής τους. Για να είναι ενεργειακά αποδεκτό, ένα φωτιστικό θα πρέπει να ξεπερνά το όριο των 551m/W που προσδιορίζεται από τον ΚΕΝΑΚ (ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΚΤΗΡΙΩΝ). Ο συντελεστής μειώνεται όσο αυξάνεται η ονομαστική ισχύς των χρησιμοποιούμενων λαμπτήρων ενώ η φωτεινή ροή τους μειώνεται Κατηγορίες φωτιστικών σωμάτων Κατά το πρότυπο CIE, τα φωτιστικά σώματα ανάλογα με τη διανομή της φωτεινής ροής του λαμπτήρα διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες.

30 Χαρ«κτι«ικι^Ας»Ρ*»ττ κατανομή ηκ ροή^η» ΠσρίΜΤτνηιπί Μ>ρφΐί φ νη«τικ*ύ A»TWWM/Ct; «κανις ΙΙο«ο*]Γτ4 % ΐΜ»τειν^ροής μ κιτκύοΐ;ν«ΐ φωησμοΰ (direcu Ημιάμεακη» φωτίίΐμοΰ Διάχυτου φωτισμού liliffiisei ο Λμκσουψ 40-60^ D0-10» » η 10-40»^ Ξ40-60» Ημιέμμΐοοχ» φωπσμού \ ΛΛ / \ - «/ f t [ Έμμεσου φωιτσμού \ ' W / (indirect) » 0-10» Εικόνα 9: Διάκριση φωτισπκών σωμάτων ανάλογα με τη διανομή της φωτεινής ροής του λαμπτήρα

31 2.4 Τεχνικές απαιτήσεις Τα φωτιστικά σώματα είναι οι ηλεκτρικές συσκευές, με τις οποίες ασχολούνται ακόμη και μη επαγγελματίες. Αυτός είναι ο λόγος που πρέπει να κατασκευάζονται με τρόπο ώστε η υγεία των χρηστών να μην τίθεται σε κίνδυνο και τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις να μην κινδυνεύουν. Η ασφαλής λειτουργία των φωτιστικών σωμάτων πρέπει να διασφαλίζεται (εγγυάται) από τους κατασκευαστές και τις εταιρείες εισαγωγής. Όποιος παρουσιάζει ένα φωτιστικό στην αγορά πρέπει να διασφαλίζει ότι το φωτιστικό αυτό είναι σύμφωνο με τους κανόνες της τεχνολογίας φωτισμού. Οι αναγνωρισμένοι κανόνες τεχνολογίας φωτισμού στην Ευρώπη είναι τα Ενιαία Ευρωπαϊκά Πρότυπα (ΕΝ) που προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης CENELEC (Comite Europeen de Normalisation Electrotechnique). Ένα προϊόν δεν μπορεί να ξεκινήσει στην ευρωπαϊκή αγορά, αν δεν του έχει απονεμηθεί το σήμα CE. Αυτό το σύμβολο τεκμηριώνει ότι το προϊόν πληροί όλες τις απαιτήσεις και είναι οτύμφωνο με τις σχετικές οδηγίες. Ο χαρακτηρισμός CE χρησιμοποιείται για διοικητικούς σκοπούς. Δεν απευθύνεται στους αγοραστές ή τους τελικούς χρήστες.

32 2.4.1 Συντήρηση συστήματος φωτισμού Η τακτική συντήρηση είναι απαραίτητη για ένα αποδοτικό φωτιστικό σύστημα. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να περιοριστεί η μείωση της διαθέσιμης ποσότητας φωτός του συστήματος, η οποία οφείλεται στη γήρανση. Οι ελάχιστες τιμές της φωτεινότητας για κτήρια του τριτογενή τομέα που καθορίζονται στο ευριοπαϊκό πρότυπο ΕΝ είναι τιμές συντήρησης, δηλαδή βασίζονται σε μια τιμή καινούργιων λαμπτήρων (κατά την τοποθέτηση) συν μια καθορισμένη τιμή συντήρησης. Το ίδιο ισχύει επίσης για τις τιμές που υπολογίζονται με το DIALux. Αυτές μπορούν να επιτευχθούν μόνο εφόσον τηρείται με συνέπεια το αντίστοιχο πρόγραμμα συντήρησης. 2.4,2 Συντελεστής συντήρησης Μια έννοια που εκφράζει την καθαρότητα του χώρου από τη μελλοντική του χρήση είναι ο συντελεστής συντήρησης. Ο συντελεστής συντήρησης εξαρτάται από το πόσο συχνά συντηρείται ο χώρος καθώς και τα φωτιστικά σώματα (καθαρισμός ανακλαστήρων, αλλαγή λαμπτήρων κ.α.).

33 2.5 Στάθμες φωτισμού Θα πρέπει να τονισθεί ότι μόνο η επίτευξη της απαιτούμενης στάθμης φωτισμού δεν συνεπάγεται μονοσήμαντα και καλύτερη ποιότητα σχεδιασμού. Η συγκεκριμένη ποιότητα δεν πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά σε φωτομετρικούς όρους αλλά και από την ευχαρίστηση που προκαλεί το εσωτερικό περιβάλλον στον χρήστη και την συμβατότητά της στο είδος δραστηριότητας που αυτός εκτελεί. Η στάθμη φωτισμού Era που απαιτείται από το πρότυπο ΕΝ στην επιφάνεια εκτέλεσης έργου και την περιβάλλουσα της, αντιπροσωπεύει την ελάχιστη στάθμη στον κύκλο συντήρησης. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο ττίνακας με τις απαιτούμενες στάθμες φωτισμού. Sife Εικόνα 10: Απαιτούμενες στάθμες φωτισμού σύμφωνα με τον πίνακα της εταιρίας Phillips και το πρότυπο ΕΝ

34 3. To πακέτο λογισμικού Dialux 3.1 Εισαγωγή Στο παρόν κεφάλαιο περιγράφονται η λειτουργία και οι κύριες ιδιότητες του πακέτου λογισμικού Dialux. Το Dialux αναπτύχθηκε από την εταιρεία DIAL GmbH. Η πρώτη του έκδοση κυκλοφόρησε το 1994.Από τότε κυκλοφορούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα και νέες εκδόσεις. Κάθε νέα έκδοση του προγράμματος είναι πιο εξελιγμένη, με περισσότερα εργαλεία που εξυπηρετούν το σύγχρονο τεχνικό κλάδο. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία χρησιμοποιήθηκε η έκδοση 4.11 του λογισμικού Dialux. Εικόνα 11: Λογότυπο του πακέτου λογισμικού Dialux Το Dialux είναι ένα δωρεάν και εύχρηστο λογισμικό που χρησιμοποιείται για αρχιτεκτονική και τεχνική μελέτη φωτισμού, τόσο σε εσωτερικούς χώρους όσο και σε εξωτερικούς. Τα πρότυπα και οι κανονισμοί

35 που ισχύουν σε διεθνές επίπεδο λαμβάνονται υπόψη στη μελέτη, ενώ τα φωτομετρικά δεδομένα εισάγονται απευθείας από τους καταλόγους των εταιριών. Με τη βοήθεια του λογισμικού είναι δυνατή η επεξεργασία ενός μεγάλου πλήθους παραμέτρων όσον αφορά το επιθυμητό αποτέλεσμα στο φωτισμό και την κατανάλωση ενέργειας. Δεδομένα όπως είναι οι γεωγραφικές συντεταγμένες της περιοχής και η αρχιτεκτονική όλων των χώρων με κάθε λεπτομέρεια, εισάγονται στη βάση δεδομένων του προγράμματος. Έτσι λοιπόν, παρέχεται η πρόσβαση σε στοιχεία τα οποία αποτελούν σημαντικό κομμάτι της μελέτης και επηρεάζουν άμεσα το φωτισμό ενός χώρου όπως οι διαστάσεις, τα χρώματα και οι ανακλαστικές ιδιότητες τοίχων, οροφής και επίπλων καθώς επίσης και οι ετηθυμητές τιμές ισχύος φωτισμού σε οποιαδήποτε επιφάνεια. Μετά το τέλος των υπολογισμών το πρόγραμμα υπολογίζει τα επίπεδα φωτισμού σε όλες τις ετηφάνειες και σε εττίπεδο αναφοράς, μέσες τιμές φωτισμού και άλλα στοιχεία. Η απεικόνιση μπορεί να γίνει είτε σε δισδιάστατο ή σε τρισδιάστατο μοντέλο. Συνοδεύεται από το πρόγραμμα POV-ray, το οποίο παράγει φωτορεαλιστικές εικόνες και ταινίες υψηλού επιπέδου. Στη συνέχεια αυτού του κεφαλαίου θα γίνει η περιγραφή της λειτουργίας του προγράμματος, εξηγώντας τη λειτουργία των βασικών εργαλείων και εντολών που χρειάζονται για την εκπόνηση φωτοτεχνικών μελετών.

36 3.2 Εγκατάσταση του προγράμματος Η εγκατάσταση του προγράμματος γίνεται μέσω λήψης του αρχείου εγκατάστασης από την επίσημη διαδικτυακή σελίδα του προγράμματος, ακολουθώντας τις οδηγίες που εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή μας. Το πρόγραμμα μπορεί να εγκατασταθεί σε λειτουργικό σύστημα Windows Vista,Windows 7 και Windows ΧΡ. DIALux complete version and updates all lanouaoes Emergervi^ lighting Daylighting Sfreet lighting Sports complex lighting DIALux Administration Version for network administrators tor repeated installation in company networks. This version automatically checks for the latest MDAC and JET ckivers. These rsivers are not part of the DX setup and must be available on installation. Prozessor PIV or later, 1.4 GHz or faster 1 GB RAM - Grafic card with OpenGL- or DirectX-Support Resolution 1280 x 1024 px Windows Vista Windows 7 - Windows XP Εικόνα 12: 7b αφχείο εγκατάστασης της σελίδα της εταιρίας DIAL GmbH

37 3.3 Εκκίνηση του προγράμματος Η εκκίνηοτη του προγράμματος γίνεται από το μενού έναρξη των Windows πατώντας Start All programs Dialux ^ Dialux Επίσης μπορεί να γίνει με διπλό κλικ στο εικονίδιο Dialux, στην επιφάνεια εργασίας των Windows. 3.4 Η αρχική οθόνη του προγράμματος Στην αρχική οθόνη του προγράμματος και πριν εμφανιστεί το παράθυρο εργασίας διακρίνεται ένα μενού επιλογών σε μορφή εικονιδίων. Από το μενού αυτό, μπορούμε να ετηλέξουμε το είδος της μελέτης που θέλουμε να πραγματοποιήσουμε(νέα εσωτερική μελέτη, νέα εξωτερική μελέτη, μελέτη δρόμου) ή να φορτώσουμε στο πρόγραμμα υπάρχουσες μελέτες.

38 3.5 To παράθυρο εργασίας του προγράμματος Το παράθυρο εργασίας του προγράμματος αποτελείται από το μενού, το παράθυρο σχεδίασης, τον διαχειριστής μελέτης, τον οδηγό και τις γραμμές εργαλείων. Εικόνα 14: Το παράθυρο εργασίας του προγράμματος

39 3.5.1 To μενού Κάτω από το λογότυπο του προγράμματος και πάνω από τα εργαλεία διακρίνεται το μενού του προγράμματος. Το μενού διαθέτει γενικά βασικές επιλογές των windows, όπως οι εντολές δημιουργία, αποθήκευση, εκτύπωση κ.τ.λ. καθώς και κάποιες εντολές που αφορούν το Dialux και οι σημαντικότερες εξ αυτών θα εξηγηθούν στη συνέχεια του κεφαλαίου. ϋΐ En^Epyocia Ίροβ<^ πύπηοη Eigoyw^ Επιλονή 9*^τιοτυ(ΰν ^εδομόκζ ^ρδσυ Online 1 Εικόνα 15: Το μενού του προγράμματος Παράθυρο σχεδίασης Στο κέντρο του παραθύρου διακρίνεται το παράθυρο σχεδίασης. Το πρόγραμμα έχει περιβάλλον σχεδίασης δύο και τριών διαστάσεων και λειτουργεί όπως τα περισσότερα άλλα προγράμματα γραφικών παραθυρικού περιβάλλοντος. Μια σημαντική πληροφορία είναι ότι η περιοχή σχεδίασης του προγράμματος είναι ουσιαστικά απεριόριστη. Στο παράθυρο σχεδίασης έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε τον υπό μελέτη χώρο, από οποιαδήποτε οπτική γωνία επιθυμούμε ενώ υπάρχει και η επιλογή της κάτοψης υπό κλίμακα.

40 ΡΓ- Εικόνα 16: To π ψάθυρο σχεδίασης του προγράμματος Διαχειριστής Μελέτης Στο αριστερό τμήμα του παραθύρου διακρίνεται το ο διαχειριστής μελέτης. Στο Διαχειριστή Μελέτης παρουσιάζονται με τη μορφή δέντρου όλες οι παράμετροι του χώρου, όπως είναι ο τύπος των φωπστικών σωμάτων που χρησιμοποιούνται, τα έπιπλα, οι τοίχοι με τα παράθυρα, το δάπεδο, η οροφή και εμφανίζονται οι καρτέλες εισαγωγής δεδομένων. Η αλλαγή των παραμέτρων μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή με παράλληλο

41 εποπτικό έλεγχο, σε πραγματικό χρόνο, μέσω των τρισδιάστατων γραφικών του προγράμματος. χργίσιμοποιηθέντα φϋτησπκά Εσωτερικός χώρος 1 ί - Ο Επίπεδο εργασίας ; j i i Δάπεδο i i Οροφή Β d Επαράνειες Τοή(ος4 Β d Φωτιχπικά Διάταξη πεδίων Ξ d Επκράνειες υπολογατμσύ H - # Εσωτερικός χώρος 2 C3 Επίπεδο εργασίας - j i Δάπεδο i Οροφή J d Επιφάνειες τοή[ου 0.. ^ Εσωτερικός χώρος 3 ί D Επίπεδο εργασίας ί ϋ Δάπεδο ί ΐ ί Οροφή i d Επιφάνειες τοή(ου ^ c f Μ - Α... [» χ. Ε... [ ^ Έ... Εικόνα 17; Ο διαχειριστής μελέτης του προγράμματος Οδηγός Στο δεξί τμήμα του παραθύρου διακρίνεται ο Οδηγός. Στον οδηγό παρουσιάζεται το μενού με τις εντολές εργασιών του προγράμματος. Αφού επιλέξουμε κάποια εντολή εργασιών, εισάγουμε δεδομένα μέσω καρτελών που αναδύονται πάνω από τον διαχειριστή μελέτης. Ο οδηγός μας ενημερώνει για όλα όσα το πρόγραμμα περιμένει από εμάς. Στην παρούσα

42 πτυχιακή εργασία χρησιμοποιήθηκαν οι εντολές εργασιών της ενότητας φωτισμός εσωτερικών χώρων. Φωτισμός τσωττρικού χώρου Επΐξεργασία χώρου Εισανωγή νέου χώρου ^ Φόρτωση αρχείου DWG ή DXF [X; Επεξερνασία γεωμετρίας χώρου I Προσθήκη οροφής δαπέδου και κολόνας ^ Προσθήκη παραθύρου και πόρτας Προοθήκη εξοπλισμού Τοποθέτηση αντικειμένου Επιλογή υφής Σχεδιασμός φωτισμού ^ Επιλογή φωτκτηκών Εισαγωγή μεμονωμένων φωτιστικών ^ Εισαγωγή πεδίου φωτιστικών ^ Εισαγωγή γρσμμικής διάταξης ^ Εισαγωγή κυκλικής διάταξης Αντικείμενα υπολογισμού Εικόνα 18; Ο οδηγός του προγράμματος Εργαλεία Κάτω από το μενού διακρίνονται οι γραμμές εργαλείων σε μορφή εικονιδίου, οι οποίες προσφέρουν γρήγορη πρόσβαση στα εργαλεία που χρησιμοποιούνται πιο συχνά. Οι γραμμές εργαλείων είναι χωρισμένες σε ομάδες, κάθε μια από τις οποίες περιέχει ένα σύνολο από εικονίδια κυρίως για σχεδίαση,επεξεργασία και προβολή. Οι γραμμές εργαλείων μπορούν να

43 διαμορφωθούν προσθέτοντας και αφαιρώντας σε αυτές οποιοδήποτε εργαλείο για καλύτερο και γρηγορότερο έλεγχο της μελέτης. Αυτό επιτυγχάνεται κάνοντας κλικ στο τριγωνικό βέλος δίπλα στο τελευταίο εργαλείο και προσαρμόζοντας στις γραμμές τα επιθυμητά εργαλεία. ιΐνη.ι1ηΐηη5δ3ϊ1ί34 < i ^ Εικόνα 19: Τα εργαλεία τι Τα εργαλεία επίσης, προσφέρουν κάποια περιγραφή που βοηθά να κατανοηθεί τι αναπαριστούν, μετακινώντας το ποντίκι και αφήνοντας το εκεί για λίγο. 5.6 Εισαγωγή δεδομένων στο πρόγραμμα Για τη διεξαγωγή μίας μελέτης φωτισμού εσωτερικών χώρων ακολουθούμε τα εξής βήματα: 1 ) Διαστασιολόγηση του υπό μελέτη χώρου Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο "νέα εσωτερική μελέτη" εμφανίζεται στο διαχειριστή μελέτης η καρτέλα του προγράμματος επεξεργασίας χώρου. Εκεί μέσω ερωτηματολογίου εισάγουμε τις διαστάσεις του χώρου. Η

44 εισαγωγή νέου χώρου επιτυγχάνεται πατώντας στο μενού Εισαγωγή - σκηνή» Εσωτερικός χώρος ή πατώντας το εργαλείο νέος χώρος. Πρόγραμμα ηαξεργασίας χώρου { ύιαστόσεχ;του ncpiyevpcwjcvau κύβου Μήκος: 5. «0 m Πλάτος: Ύψος: Ζ800 Συντεταγμένες ετιςίάνοας 0 Παγκόαμες αυντεταγμένες [ Βοογαιγή &οστόοεων' άιανροφήδιοοτάοεψν Εικόνα 20: Το πρόγραμμα επεξεργασίας χώρου του προγράμματος Η αρχική επιλογή είναι για τετράγωνους ή ορθογώνιους χώρους. Η δημιουργία πολύγωνων χώρων επιτυγχάνεται κάνοντας δεξί κλικ στην περιοχή σχεδίασης και επιλέγοντας την εντολή εισαγωγή σημείου. Αφού εισαχθούν τα επιθυμητά σημεία, μέσω του προγράμματος επεξεργασίας χώρου, δίνονται οι επιθυμητές συντεταγμένες. Αφού ολοκληρώσουμε την εισαγωγή των διαστάσεων του υπό μελέτη χώρου πατάμε ΟΚ.

45 Η σχεδίαση του χώρου μπορεί επίσης να επιτευχθεί με το ποντίκι, κάνοντας δεξί κλικ στο παράθυρο σχεδίασης και επιλέγοντας είτε την εντολή σχεδίαση ορθογωνίου, είτε την εντολή σχεδίαση πολυγώνου. Στη συνέχεια με το ποντίκι κάνετε αριστερό κλικ στο αρχικό σας σημείο και εμφανίζεται ένα νήμα, το οποίο κινείται καθώς κινείται το ποντίκι και σας βοηθάει στη σχεδίαση, σημαδεύοντας το σημείο με τις επιθυμητές συντεταγμένες. Εικόνα 21: Ποφάδειγμα σχεδίασης του χώρου με το ποντίκι Αυτό που συνηθίζεται είναι να εισάγεται η αρχιτεκτονική κάτοψη του χώρου που θέλετε να επεξεργαστείτε, κατευθείαν από ένα πρόγραμμα τύπου cad. Έτσι έχετε με ακρίβεια τις διαστάσεις του χώρου αλλά και τις θέσεις των γραφείων-επίπλων.

46 2 ) Εισαγωγή παραμέτρων του υπό μελέτη χώρου Μετά την ολοκλήρωση της σχεδίασης του χώρου εμφανίζεται μια νέα καρτέλα στο διαχειριστή μελέτης. Σε αυτή τη καρτέλα μπορούμε να δώσουμε στον υπό μελέτη χώρο κάποιο όνομα και κάποια περιγραφή. Ύστερα ζητείται από το πρόγραμμα να οριστεί ο συντελεστής συντήρησης(ελάττωσης). Το πρόγραμμα δίνει κάποιες προτεινόμενες τιμές όσον αφορά τον συντελεστή συντήρησης, αφού ετηλέξουμε μέσω ερωτηματολογίου κάποια χαρακτηριστικά του χώρου που σχετίζονται με τη ρύπανση του χώρου και τη συχνότητα συντήρησης. Για χώρους του τριτογενή τομέα ενδείκνυται η επιλογή του προτύπου ΕΝ Διπχιιριατής μ λέτης ^ Γενικά ^ Μέθοδος σχεδίοο σνντήριίσης ^ ^ Κατ' αποκοπή Συντελοιτής ελάττωαης: 0.80 Τιμές ανας>οράς: [ΕηιΛέξτΕ ένα παρόδβνμα εφαρμογής. Εξελιγμένο ^ 12^6^ Συνθήκες περιβάλλοντχχ; I Κανονικά Δήσιημα αυντήρησηςγ Ετήαια Εικόνα 22; Καρτέλα μεθόδου σχεδίου συντήρησης Κατόπιν, εισάγουμε στο πρόγραμμα τις ιδιότητες των τοίχων, της οροφής και του δαπέδου όπως το υλικό (χρώμα, βαθμός ανάκλασης) και την υφή τους. Η ανελαστικότητα των εταφανειών των τοίχων ορίστηκε 50%, 45

47 της οροφής 70% και του δαπέδου 20% και για τις τους τρεις χώρους που προσομοιώθηκαν. Διαχειριστής μελέτης Εικόνα 23: Καρτέλα εισαγωγής ιδιοτήτων των τοίχων, της οροφής και του δαπέδου 3 ο) Προσθήκη ανοιγμάτων Κάνοντας κλικ στην εντολή "προσθήκη παραθύρου και πόρτα",δεξιά του διαχειριστή μελέτης εμφανίζεται ένα παράθυρο που περιέχει τα ανοίγματα του προγράμματος τα οποία είναι η πόρτα, το παράθυρο και ο φεγγίτης.

48 UΠόρτα Δu2χΐlpιστής μελέτης Προαησκάπ- Ειικηίμανση ί Παράθυρα κο Δεν sna διαθέοη^ Kqia πληροφορία : ΐρΐ Τυ-ποτιοιημένο σώμα fg Στοη^εία χώρου ^ Παράθυρα και πόρτες 41^ Στοη^εία εξωτερικής σκηνής β ' Αθλητικά ιδρύματα ί 5 Επαράνειες υπολογισμού *- Σημεία υπολογισμού 55 Ψηφιδσπλέγμα υπολογισμού Εικόνα 24: Τα (χνοίγματα του προγράμματος U Παράθυρο Φεγγπης Η επιλογή ανοιγμάτων επιτυγχάνεται κάνοντας διπλό κλικ στο εικονίδιο του ανοίγματος με αποτέλεσμα το επιθυμητό άνοιγμα να εμφανίζεται στο παράθυρο σχεδίασης. Η χωροθέτηση των ανοιγμάτων επιτυγχάνεται εισάγοντας τις συντεταγμένες των θέσεων στην καρτέλα. Ως απόσταση από αριστερά (c) νοείται η απόσταση του αριστερού άκρου της πόρτας από το αριστερό άκρο του τοίχου, στον οποίο είναι τοποθετημένη. Για την απόσταση αυτή, ο καθορισμός αριστερά-δεξιά γίνεται με τη θεώρηση ότι ο παρατηρητής

49 βρίσκεται εσωτερικά του δωματίου. Ως απόσταση από κάτω, νοείται η απόσταση της κάτω ακμής της πόρτας από το δάπεδο. Εικόνα 25: Καφτέλα καθορισμού θέσης και μεγέθους ανοιγμάτων Επιπλέον, στην καρτέλα επιλέγουμε το υλικό, το χρώμα του υλικού, το βαθμό ανάκλασης, τη διαφάνεια, την τραχύτητα και το βαθμό (από 0 έως 100) του κατοπτρισμού. Εικόνα 26: Καρτέλα καθορισμού υλικού των ανοιγμάτων και των ιδιοτήτων αυτών

50 Όσον αφορά τα παράθυρα εκτός των προαναφερθέντων ιδιοτήτων, καθορίζουμε το βαθμό μεταβίβασης, το συντελεστή ρύπανσης, το συντελεστή ράβδων φεγγίτη και το συντελεστή ελάττωσης για μη κάθετη ακτινοβολία φωτός. Ο συντελεστής ρύπανσης εξαρτάται από την περιοχή, στην οποία βρίσκεται ο υπό μελέτη χώρος και ορίστηκε ίσος με Ο συντελεστής ράβδων φεγγίτη καθορίζεται ανάλογα με το είδος του παραθύρου (σύνηθες, ξύλινο, μεταλλικό, φεγγίτης, θόλος) και τη δυνατότητα ή όχι αυτού για άνοιγμα και ορίστηκε ίσος με 0.85.Τέλος, ο συντελεστής ελάττωσης για μη κάθετη ακτινοβολία φωτός για όλους τους υπό μελέτη χώρους ορίστηκε ίσος με Δωη^ειριστής μελέτης Μέγεθος Χιιντελιστές φωτός ημέρας f Υλικό ^ ^ Βαθμός μεταβίβίχτκ &«ήθεςμλ»ώνυαλχ)ύ:» 90 % Συντελεστής ρύπαναης ΙΣυνήθες περιβάλλον (ρύπανση): ' Ί Τβο Συντελεστής ράβδων (ρεγγτιη [Συνήθες είδος παράθυρου;» 0.35 Συντελεστής ελάττωσης yra μη κάθετη ακπνοβολίσ ιραπός; 0.35 Εικόνα 27: Καρτέλα εισαγωγής συντελεστών φωτός ημέρας

51 4ο) Προσθήκη επίπλων και αντικειμένων Κάνοντας κλικ στην εντολή "τοποθέτηση αντικειμένου", εμφανίζονται κάποιοι φάκελοι στο διαχειριστή μελέτης. Η επιλογή των ετήπλων επιτυγχάνεται πατώντας του φακέλους Αρχεία αντικειμένων ^ Εσωτερικός χώρος. Σε αυτό το φάκελο και υπό κατηγορίες, υπάρχει μεγάλη ποικιλία επίπλων για κάθε κατηγορία χώρου. ^ ΐρΐ Αρχεία αντικειμένων φ ΐρ Εξωτερικός χώρος g in Εσωτερικός χώρος ί ΐρΐ Εξοπλσμός γpαq>εioυ Μοντέλο4 200χ7ϊ 0 ΙΡ Έπιπλα η Κρεβάτια 0 ΐρ Κλασικό ντιξάιν ΐρ Έπιπλα ταπετσαρισμένα 1 ΐρ Ράφια ΐρ Ντσυλάπια ΙΡ Καρέκλες ί 0 ΐρ Τραπέζια Εικόνα 28: Το δέντρο με τα αρχεία αντικειμένων Για επιλογή των αντικειμένων ακολουθείται η ίδια διαδικασία με την επιλογή ανοιγμάτων. Αφού επιλέξουμε κάποιο αντικείμενο, καθορίζουμε στην καρτέλα του τη θέση του, το μέγεθός του και για κάθε επιφάνειά του καθορίζουμε το υλικό (χρώμα, Ρο(%), διαφάνεια, τραχύτητα, φαινόμενο κατοπτρισμού).

52 5ο) Λήψη φωτιστικών Το Dialux μετά την εγκατάσταση, δεν έχει φωτιστικά σώματα στην βάση δεδομένων του. Για την επιλογή των φωτιστικών πρέπει να λάβουμε ένα αρχείο με τις ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες (Plugins) που διαθέτουν οι κατασκευαστές φωτιστικών. Η σύνδεση του ηλεκτρονικού υπολογιστή με το διαδίκτυο είναι απαραίτητη. Η λήψη των φωτιστικών ετπτυγχάνεται πατώντας στο μενού Επιλογή φωτιστικών > Κατάλογοι Dialux όπου εμφανίζονται όλες η εταιρίες φωτιστικών που συνεργάζεται το Dialux. Επιλογή ί^ωτιοτυών ΠοΒοβ ^ Philips I Κατάλογοι KALux Ξ 2D Collection Κατάλογοι online I 3F Filippi Αρχεία φωταιτικών Ahlsell ^ Ενσωματωμένη τράπεζα δεδομένων ALTO CO., Ltd Τελευταία χρησιμοποιηθέντα φωτιστικά " ARCLUCES.p.A έντ H Ares V Ariight Artemide ASTZ [3 Atelje Lyktan 3 BEGA Εικόνα 29: Μενού καταλόγων φωτιστικών του προγράμματος Αφού εισέλθουμε στην ετησημη διαδικτυακή σελίδα της κατασκευάστριας εταιρίας που επιθυμούμε, κατεβάζουμε το αρχείο και το εγκαθιστούμε ακολουθώντας τις οδηγίες που εμφανίζονται στην οθόνη του υπολογιστή μας.

53 6ο) Λήψη λαμπτήρων Επιπροσθέτως το Dialux διαθέτει και ηλεκτρονικές βιβλιοθήκες (Plugins) λαμπτήρων. Μετά την επιλογή ενός φωτιστικό από τον κατάλογο, μπορούμε να επιλέξουμε τον κατάλληλο λαμπτήρα για την εφαρμογή μας. Για την εγκατάσταση και τη λήψη λαμπτήρων ακολουθείτε η διαδικασία που προαναφέρθηκε για τα φωτιστικά σώματα. 7ο) Προσθήκη φωτιστικών Μετά την εγκατάσταση του αρχείου, το εκκινούμε και μέσω ενός υποπρογράμματος που αναγνωρίζεται αυτόματα από το Dialux επιλέγουμε και κάνουμε λήψη φωτιστικών σωμάτων λαμβάνοντας υπόψη τις προδιαγραφές τους και τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά. Τα φωτιστικά μπορούν να αποθηκευτούν στη βάση δεδομένων του προγράμματος.

54 Εικόνα 30: Υποπρό /ραμμα της κατασκευάστριας εταιρίας Petridis Η ενσαγωγή φωτιστικών ετητυγχάνεται κάνοντας δεξί κλικ στο παράθυρο σχεδίασης και πατώντας εισαγωγή φωτιστικών. Το πρόγραμμα δίνει την δυνατότητα τοποθέτησης των φωτιστικών σωμάτων, τόσο ανεξάρτητα το καθένα όσο και σαν συνολική διάταξη. Η διάταξη τους μπορεί να είναι, κυκλική, γραμμική, μεμονωμένη και πεδίου, μια επιλογή πολύ χρήσιμη για συμμετρική διάταξη φωτισμού.

55 Σχ^διασμός φ (ι}τισμού Ετιιλογή φωτιστικών Q i Εισαγωγή μεμονωμένων φωτιστικών ^ Εισαγωγή πεδίου φωτιστικών ^ Εισαγωγή γραμμικής διάταξης ^ Εισαγωγή κυκλικής διάταξης Εικόνα 31: Μενού εντολών διάταξης Αφού ολοκληρώσουμε τη διάταξη των φωτιστικών, εισάγουμε στην καρτέλα τον αριθμό των φωτιστικών καθώς και την ετηθυμητή τιμή συντήρησης της φωτεινότητας, δηλαδή το εττίπεδο της ισχύος φωτισμού που θέλουμε να έχουν οι επιφάνειες του χώρου μας. Διπχιιριστής μελίτης ^ ^ Φωτισπκί^ θέσΐΐς [ Ύψος συναρμολόγησης ^ Σειρές: 2 Φίαπστκά ανά σειρά: 4 Σημείο έναρξης X: mυ: m [τελκάοημείο» ^ m Υ: m Υπολογιαμόςκατά προσέγγιση Επίφϋπισπκών: Em αυνοακή: I ΠράπΜη I 6281χ 628 Ιχ Εικόνα 32: Καρτέλα εισαγωγής αριθμού και χωροθέτησης φωτιστικών καθώς και εισαγωγής τιμής συντήρησης της φωτεινότητας.

56 To ύψος (τυναρμολόγησης των φωτιστικών καθορίζεται είτε αυτόματα από το πρόγραμμα είτε από τον χρήστη. Διαχειραπής μελέτης ΐ θέσει^γ^ Ύψος ουνορμολόγι^της ^ Βδος αυνορμολόγησης: Μήκρς εκκρεμούς; Καβοριομένο από το χρήστη! ΎψοςΛΡναρμολόγησης: [ jm Ύψος σημείου φιοτεινού: m Εικόνα 33: Καρτέλα ύψους συναρμολόγησης των φωτιστικών σωμάτων 8ο) Έναρξη υπολογισμού Κάνοντας κλικ στην εντολή 'Έναρξη υπολογισμού", εμφανίζονται στο παράθυρο εργασίας μια καρτέλα στην οποία επιλέγουμε αν ετηθυμούμε μικρής ή μεγάλης διάρκειας υπολογισμό και πατάμε οκ.

57 Έναρ^ υπολογισμού Εηλσγή αιηνύν ; : Μεγάλης (κρ$βος(μβναλοςμ»νοςυιβλον^^ Εικόνα 34: Καρτέλα έναρξης υπολογισμού 3.7 Δεδομένα εξόδου Μετά το τέλος του υπολογισμού και πατώντας την εντολή δεδομένα εξόδου το πρόγραμμα εξάγει αναλυτικό τεύχος υπολογισμών των εγκαταστάσεων φωτισμού, όπου αποτυπώνονται με απόλυτη ακρίβεια όλα τα φωτομετρικά στοιχεία της εγκατάστασης (φωτεινή ένταση, φωτεινή ροή, φωτομετρικές καμπύλες) σε δισδιάστατη και τρισδιάστατη μορφή, σε όλα τα επίπεδα αλλά και στο χώρο, καθώς και όλα τα στοιχεία που αφορούν την εγκατεστημένη ισχύ και την ενεργειακή κατανάλωση της εκάστοτε εγκατάστασης φωτισμού. Εξάγει, επίσης, αναλυτικό τεύχος τεχνικής περιγραφής και τεχνικών προδιαγραφών των επιλεχθέντων φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων.