DEMERSAL DEEP-WATER SPECIES OBSERVATIONS DURING REMOTE OPERATED VEHICLE SURVEYS

Transcript

1 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΒΕΝΘΟΠΕΛΑΓΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ ΤΩΝ ΒΑΘΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΥ ΤΗΛΕΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟΥ ΡΟΜΠΟΤ Μυτιληναίου Χ. 1, Smith J.C. 1, Πολίτου Χ.-Γ. 1, Καλλέργης Μ. 1, Μανουσάκης Λ. 1, Παπαθανασίου Ε. 2 1 Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, chryssi@ath.hcmr.gr 2 Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, Ελληνικό Κέντρο Θαλλάσιων Ερευνών, vpapath@ath.hcmr.gr Περίληψη Διερεύνηση της βενθοπελαγικής πανίδας των βαθιών νερών της Δ. Πελοποννήσου, από 250 έως 800 μ, πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Ωκεανογραφικής Αποστολής Ναυτίλος ΙΙ με τη χρήση ROV. Παρατηρήσεις ζωντανών βαθύβιων βενθοπελαγικών ειδών στο φυσικό τους περιβάλλον (Ιχθύων, Kαρκινοειδών, Kεφαλοπόδων) και της συμπεριφοράς τους, καθώς και άλλων βενθικών οργανισμών (Aνθοζώων & Eχινοδέρμων) που συνυπάρχουν στους βιότοπους αυτούς, αναφέρονται πρώτη φορά για τις ελληνικές θάλασσες. Διαφόρων ειδών συμπεριφορές κατεγράφησαν ανάμεσα στα είδη σε σχέση με το βάθος, την κινητικότητα και τη θέση ως προς τον πυθμένα. Μεγάλη παρουσία του ψαριού Chlorophthalmus agassizi παρατηρήθηκε σε βάθη μεταξύ 250 και 550 m, και του κοραλλιού Isidella elongata σε βάθη μεταξύ m. Παρ όλα αυτά, η αντίδραση των ειδών στην παρουσία του ROV-άλλα έδειχναν ενοχλημένα και απομακρύνονταν, ενώ άλλα έμεναν αδρανή ή προσελκύονταν- φαίνεται να επηρεάζει τη συχνότητα της εμφάνισής τους στην παρούσα μελέτη. Λέξεις κλειδιά: βαθύβια είδη, συμπεριφορά, Ιόνιο Πέλαγος, ROV. DEMERSAL DEEP-WATER SPECIES OBSERVATIONS DURING REMOTE OPERATED VEHICLE SURVEYS Mytilineou, Ch. 1, Smith J.C. 1, Politou C.-Y 1., Kallergis, M. 1, Manoussakis, L. 1, Papathanassiou, E. 2 1 Institute of Marine Biological Resources, Hellenic Centre for Marine Research, chryssi@ath.hcmr.gr 2 Institute of Oceanography, Hellenic Center for Marine Research,, vpapath@ath.hcmr.gr Abstract An exploration of demersal deep-water species using ROV was carried out by HCMR during the Nautilus II Oceanographic expedition off the western coast of Peloponese (Ionian Sea) at depths ranging between 250 and 800 m. Observations in situ and in vivo of demersal deep-water species (fish, crustaceans, cephalopods) concerning mainly their behavior as well as other benthic species (corals, sea-pens, holothurians, starfishes, urchins) are reported for the first time in the Greek Seas. Apart of the clearly benthic species observed (Isidella elongata, Brisinga sp., Cidaris sp., Stichopus sp., Pennatulacea), the benthopelagic ones were distinguished into those who were closely related to the bottom of the sea remaining always on it (Chlorophthalmus agassizi, Peristedion cataphractum, Helicolenus dactylopterus, Plesionika species), those who were related with the bottom, however, remaining mainly at a distance from it into the water column (Hymenocephalus italicus, Nezumia sclerorhynchus, Lampanyctus crocodilus, Chauliodus sloanii, Capros aper, Teuthidae and those who moved on the bottom, but were also very good swimmers (Aristaeomorpha foliacea). Differences in activity and depth distribution were also detected. High occurrence was found for C. agassizi at depths between m and for I. elongata at m. However, the occurrence may be affected by the reaction of the species to the presence of ROV; in fact, some of them showed clearly disturbed and escaped, whereas others were inactive or attracted. Keywords: deep species, behavior, Ionian Sea, ROV. 1. Εισαγωγή Την τελευταία εικοσαετία, η χρήση τηλεκατευθυνόμενου υποβρύχιου ρομπότ (ROV) στη θαλάσσια βιολογία αυξάνεται όλο και περισσότερο. To ROV είναι ένα εργαλείο ιδιαίτερα χρήσιμο για τις μελέτες στα βαθιά νερά και αυτές που αφορούν βενθικούς οργανισμούς (π.χ. Jones et al., 2007; -733-

2 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Rossi et al., 2008), αν και η χρήση του αγγίζει πλέον και άλλα πεδία (Kelly et al., 2007; Tsabaris et al., 2008). Στον ελληνικό χώρο, λίγες είναι οι αναφορές από βιολογικές μελέτες που έχουν χρησιμοποιήσει ROV για τη διεξαγωγή τους (π.χ. Karakassis et al., 1997; Smith et al., 2003), δεν υπάρχει όμως καμία σχετική με την πανίδα των βαθιών νερών. Το Δεκέμβριο 2006, το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ οργάνωσε στις ελληνικές θάλασσες την Ωκεανογραφική Αποστολή Ναυτίλος ΙΙ, με στόχο να εντοπίσει περιοχές σημαντικού γεωλογικού και βιολογικού ενδιαφέροντος. Στα πλαίσια της αποστολής συμμετείχε και προσωπικό του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων, με σκοπό την παρατήρηση βαθύβιων οργανισμών, κυρίως δε των κόκκινων γαρίδων. Στην παρούσα εργασία, παρουσιάζονται οι πρώτες παρατηρήσεις ζωντανών βενθοπελαγικών βαθύβιων ειδών και της συμπεριφοράς τους, στο φυσικό τους περιβάλλον, με τη χρήση υποβρύχιου τηλεκατευθυνόμενου ρομπότ (ROV) στην περιοχή του Ιονίου Πελάγους. 2. Υλικό και Μέθοδοι Το υλικό της παρούσας εργασίας προήλθε από την Αποστολή ΝΑΥΤΙΛΟΣ ΙΙ, που πραγματοποιήθηκε με το Ωκεανογραφικό σκάφος του ΕΛΚΕΘΕ ΑΙΓΑΙΟ, δυτικά της Πελοποννήσου (Εικ. 1), το Δεκέμβριο Οι παρατηρήσεις έγιναν με τη χρήση Υποβρύχιου Τηλεκατευθυνόμενου Ρομπότ (MAX ROVER Mark II Electric ROV), μέγιστης βύθισης 2000 μ, το οποίο είναι εφοδιασμένο με βίντεο, ηχοβολιστικό, 3 κάμερες, χειριστήριο και σύστημα ανίχνευσης. Κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης γινόταν βιντεοσκόπηση και καταγραφόταν το βάθος και η ώρα. Η εξερεύνηση των βιοτόπων στα βαθιά νερά διήρκεσε 6 ώρες (4 πρωινές και 2 βραδυνές) σε βάθη από 250 μέχρι 750 m (Εικ. 1). Όλες οι διαδρομές στον πυθμένα, που εξερεύνησε το ROV, βιντεοσκοπήθηκαν. Η επεξεργασία και ανάλυση των βιντεοταινιών έγινε κατόπιν στο εργαστήριο. Η ανάλυση περιελάμβανε την ταυτοποίηση των ειδών, την καταμέτρηση των εμφανιζόμενων ατόμων τους και την περιγραφή της συμπεριφοράς τους. Εικ. 1: Χάρτης της περιοχής έρευνας, όπου διακρίνονται οι περιοχές διερεύνησης με ROV (ορθογώνια). 3. Αποτελέσματα Διάφορα βενθοπελαγικών είδη παρατηρήθηκαν κατά τις διαδρομές του ROV, τα οποία παρουσιάζονται ακολούθως: Οστεϊχθύες Chlorophthalmus agassizi (Εικ. 2): ήταν το πιο άφθονο είδος στην περιοχή έρευνας. 104 άτομα παρατηρήθηκαν σε βάθη μεταξύ m, τα οποία συνήθως δεν παρουσίαζαν ιδιαίτερη δρα

3 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ στηριότητα, αλλά παρέμεναν ακίνητα στον πυθμένα της θάλασσας. Μερικά από αυτά έκαναν μια οπίσθια κίνηση πάνω στο πυθμένα με τη βοήθεια των πλευρικών πτερυγίων τους, σαν να έσκαβαν ελαφρά την επιφάνεια του, προφανώς για αναζήτηση τροφής. Helicolenus dactylopterus (Εικ. 3): παρατηρήθηκαν 5 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία ήταν πάντα στον πυθμένα και συνήθως δεν έδειχναν να ενοχλούνται ιδιαίτερα από την παρουσία του ROV. Δύο από αυτά όμως, δημιούργησαν με κινήσεις του σώματος νέφος λάσπης που τα έκρυψε, χωρίς όμως να φύγουν. Peristedion cataphractum (Εικ. 4): παρατηρήθηκαν 2 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία έδειξαν να ενοχλούνται λίγο από την παρουσία του ROV και άρχισαν να μετακινούνται πάνω στο πυθμένα με τη βοήθεια των ακτίνων των πλευρικών τους πτερυγίων, χωρίς όμως να φύγουν. Hoplostethus mediterraneus (Εικ. 5): παρατηρήθηκε 1 άτομο, σε βάθος 515 m, το οποίο αιωρείτο σε πολύ μικρή απόσταση από το βυθό και δεν έδειξε κάποια ενόχληση από την παρουσία του ROV. Chauliodus sloanii (Εικ. 6): παρατηρήθηκαν 7 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία αιωρούντο σε μικρή απόσταση από τον πυθμένα, σε διαγώνια στάση. Τα 3 από αυτά βρέθηκαν στη στήλη του νερού χωρίς να κινούνται, ενώ τα άλλα 3 βρέθηκαν αρχικά στον πυθμένα και μετακινήθηκαν στη στήλη του νερού με την εμφάνιση του ROV, όπου και παρέμειναν χωρίς να δείχνουν άλλη αντίδραση. Lampanyctus crocodilus (Εικ. 7): παρατηρήθηκαν 14 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία, αιωρούμενα κοντά στον πυθμένα, αρχικά δεν έδειχναν καμία αντίδραση στην παρουσία του ROV, παρά μόνο όταν πλησίαζε πάρα πολύ, οπότε και απομακρύνονταν. Nezumia sclerorynchus (Εικ. 8): παρατηρήθηκε 1 άτομο, σε βάθος 780 m, το οποίο αιωρείτο σε πολύ μικρή απόσταση από τον πυθμένα, μάλλον ψάχνοντας τροφή, και το οποίο δεν έδειξε καμία -735-

4 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ ενόχληση από την παρουσία του ROV. Hymenocephalus italicus (Εικ. 9): παρατηρήθηκε 1 άτομο, σε βάθος 445 m, το οποίο αιωρείτο σε μικρή απόσταση από τον πυθμένα και το οποίο δεν έδειξε κάποια αντίδραση στην παρουσία του ROV. Capros aper: παρατηρήθηκε 1 άτομο, σε βάθος 307 m, το οποίο κολυμπούσε πάνω από τον πυθμένα και δεν έδειξε καμμία αντίδραση στην παρουσία του ROV. Παρατηρήθηκαν επίσης, περίπου 15 ψάρια, που αιωρούντο στη στήλη του νερού κοντά στον πυθμένα, η ταυτοποίηση των οποίων δεν ήταν εφικτή γιατί απομακρύνονταν πολύ γρήγορα μόλις πλησίαζε το ROV και αρκετά άλλα μικρά ψάρια, τα οποία ήταν δύσκολο να αναγνωρισθούν και να καταμετρηθούν, λόγω της γρήγορης κίνησης τους. Δεκάποδα Aristaeomorpha foliacea (Εικ. 10): παρατηρήθηκαν 3 άτομα, ένα αρσενικό στα 332 m κατά τη βραδυνή εξερεύνηση, ένα θηλυκό στα 710 m κατά την πρωινή και ένα ακόμη στα 701 m, κατά την πρωινή, που κολυμπούσε σε απόσταση 2 m περίπου από τον πυθμένα. Τα δύο πρώτα άτομα παρουσίαζαν επίσης έντονη δραστηριότητα περπατώντας πάνω στο βυθό, ενώ όταν το ROV πλησίασε πολύ κοντά, απομακρύνθηκαν με κατεύθυνση προς τη στήλη του νερού. Αυτή η κίνηση που ομοίαζε με απογείωση, υποβοηθείτο από την κίνηση των ποδιών και κυρίως των πλεοποδίων, καθώς και την έκταση των κεραιών αμφίπλευρα προς τα πίσω για ισορροπία. Plesionika martia (Εικ. 11): παρατηρήθηκαν 31 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία ήταν πάντα ακίνητα πάνω στον πυθμένα και έδειχναν να μην αντιδρούν στην παρουσία του ROV. Plesionika giglioli (Εικ. 12): παρατηρήθηκαν 11 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία έδειχναν ελάχιστη κινητικότητα πάνω στον πυθμένα. Ένα από αυτά, που βρισκόταν πολύ κοντά σε ένα ψάρι H. dactylopterus στεκόταν με τα πόδια ανασηκωμένα και το σώμα υπερυψωμένο από το έδαφος. Plesionika edwardsii (Εικ. 13): παρατηρήθηκαν 6 άτομα, σε βάθη μεταξύ m, τα οποία έδειχναν μικρή κινητικότητα πάνω στον πυθμένα. Η δραστηριοποίηση τους αυξανόταν με την παρουσία του ROV, εμφανίζοντας ακόμη και προσέλκυση από το φως του ROV. Plesionika sp.: παρατηρήθηκε 1 άτομο, πάνω στον πυθμένα, σε βάθος 467 m, το οποίο δεν μπόρεσε να αναγνωριστεί (πιθανόν P. heterocarpus ή P. antigai) και το οποίο δεν έδειχνε να ενοχλείται από την παρουσία του ROV. Διάφορα άλλα καρκινοειδή αιωρούνταν ή κινούνταν στη στήλη του νερού, αλλά η ταυτοποίηση και καταμέτρησή τους δεν ήταν εφικτή. Κεφαλόποδα Teuthidae: παρατηρήθηκαν 2 άτομα σε βάθη 300 & 500 m, τα οποία κολυμπούσαν στην κολώνα του νερού και τα οποία φάνηκε να προσελκύονται από το φως το ROV. Άλλα είδη που συνυπήρχαν με τα προαναφερόμενα και ανήκουν στο βένθος είναι: το κοράλλι Isidella elongata (Εικ. 15) με μεγάλο αριθμός αποικιών (31) σε βάθη από 680 μέχρι 750 m, ο αστερίας Brisinga sp. (Εικ. 16), 2 άτομα του οποίου βρέθηκαν σε βάθη m, ο αχινός Cidaris sp. (Εικ. 17), 9 άτομα του οποίου βρέθηκαν σε βάθη m, το ολοθούριο Stichopus sp., 1 άτομο του οποίου βρέθηκε σε βάθος 761 m και ένα Ανθόζωο της τάξης των Pennatulacea, 8 άτομα του οποίου βρέθηκαν σε βάθη μεταξύ m. Ο βυθός στους υπό εξέταση βιότοπους ήταν γενικά λάσπη, έδινε δε την εικόνα πολύ φτωχού περιβάλλοντος από πλευράς πανίδας. Παρόλα αυτά, σε βάθη m υπήρχαν πολλοί λοφοειδείς σχηματισμοί με οπή στην κορυφή και σε βάθη m πολλές συστάδες οπών πολυγωνικού σχήματος. Kαι τα δύο αποτελούν ενδείξεις παρουσίας οργανισμών, που δεν στάθηκε όμως δυνατό να παρατηρηθούν

5 9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας Πρακτικά, Τόμος ΙΙ 4. Συζήτηση Τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας αποτελούν μια πρώτη προσέγγιση για τη διερεύνηση με τη χρήση ROV των βαθύβιων βενθοπελαγικών ειδών, της συμπεριφοράς τους και του περιβάλλοντος που ζουν. Παρατηρήσεις βαθύβιων βενθοπελαγικών οργανισμών in situ και in vivo με τη χρήση ROV αναφέρονται πρώτη φορά για τις ελληνικές θάλασσες. Με βάση τα αποτελέσματα της παρούσας εργασίας, αν εξαιρέσει κανείς τα αμιγώς βενθικά είδη που παρατηρήθηκαν (Brisinga sp., Cidaris sp., Stichopus sp., Pennatulacea), τα βενθοπελαγικά είδη θα μπορούσαν να διακριθούν, ανάλογα με τη θέση τους ως προς τον πυθμένα, α) σε αυτά που κυρίως παρέμεναν στον πυθμένα και κινούνταν πάνω σε αυτόν (C. agassizi, P. cataphractum, H. dactylopterus, P. giglioli, P. martia, P. edwarsii), β) σε αυτά που συνήθως ευρίσκοντo στη στήλη του νερού, λίγο πιo ψηλά από τον πυθμένα, διατηρώντας όμως σχέση με αυτόν (H. italicus, N. sclerorhynchus, L. crocodilus, C. sloanii, C. aper, Teuthidae) και γ) σε αυτά που ευρίσκοντο και στον πυθμένα, αλλά κολυμπούσαν και στη στήλη του νερού (A. foliacea). Σε σχέση με το βάθος, τα είδη θα μπορούσαν να διακριθούν σε αυτά που βρέθηκαν στα πιό ρηχά (<500 m) νερά (C. agassizi, P. cataphractum, C. aper, H. italicus, P. giglioli, P. martia, P. edwarsii), σε αυτά που βρέθηκαν στα πιο βαθιά (>600 m) νερά (N. sclerorhynchus, L. crocodilus, C. sloanii, I. elongata) και σε αυτά που βρέθηκαν σε όλο το εύρος των βαθών που εξετάστηκε (A. foliacea, H. dactylopterus,). Αξίζει να σημειωθεί, ότι η παρουσία της A. foliacea στα ρηχά κατά τη βραδυνή εξερεύνηση και στα βαθιά κατά την πρωινή, παρόλο το μικρό αριθμό παρατηρήσεων, αποτελεί επιβεβαίωση των ήδη αναφερόμενων στη βιβλιογραφία νυχθημερίσιων μετακινήσεων του είδους σε σχέση με το βάθος (Kapiris, 2004 και αναφορές σε αυτή). Σχετικά με την δραστηριoποίηση και την κινητικότητα των ειδών, τα A. foliacea, C. aper, N. sclerorhynchus και Teuthidae φαίνεται να είναι πιό δραστήρια και δυναμικά από τα P. giglioli, P. martia, P. edwarsii, L. crocodilus και C. sloanii. Τα περισσότερα από τα παραπάνω αποτελέσματα για το κάθε είδος, είναι κατά κύριο λόγο γνωστά από τη βιβλιογραφία (βλ. FISHBASE). Η παρούσα εργασία επιβεβαιώνει τα χαρακτηριστικά αυτά και παρέχει λεπτομέρειες για την κινητικότητα, τον τρόπο παρουσίας και συμπεριφοράς του κάθε είδους στο φυσικό του χώρο. Περαιτέρω και μεγαλύτερης διάρκειας μελέτη απαιτείται για καλύτερα και λεπτομερέστερα αποτελέσματα. Ως προς την αντίδραση των ειδών στην παρουσία του ROV, αυτά μπορούν να διακριθούν: α) σε αυτά που ήταν αδιάφορα ή έλκονταν (Plesionika sp., H. italicus, N. sclerorhynchus, L. crocodilus, C. sloanii, C. aper, C. agassizi, Teuthidae, β) σε αυτά που έδειχναν καθαρά ενοχλημένα και απομακρύνονταν (A. foliacea) και γ) σε αυτά που έδειχναν κάποια ενόχληση ή αύξηση της κινητικότητας τους χωρίς όμως να απομακρυνθούν (P. cataphractum, H. dactylopterus). Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο τρόπος της απομάκρυνσης και η κολύμβηση της A. foliacea λόγω ROV, επιβεβαιώνει τη βιβλιογραφική αναφορά (Kapiris, 2004 και αναφορές σε αυτή), ότι είναι πολύ καλός κολυμβητής. Παρατήρηση της γαρίδας αυτής στο φυσικό περιβάλλον αναφέρεται για πρώτη φορά. Η μεγάλη παρουσία του ψαριού C. agassizi σε βάθη <500 m είναι σύμφωνη με τα αποτελέσματα παλαιότερων ερευνών πειραματικής αλιείας στην περιοχή (Mytilineou et al., 2006; Politou et al., 2008). Αξιοσημείωτη είναι η πολύ χαμηλή ή μηδενική αντίστοιχα παρουσία των κόκκινων γαρίδων, A. foliacea και Aristeus antennatus, σε αντίθεση με την ήδη υπάρχουσες πληροφορίες στις προαναφερόμενες αναφορές, γεγονός το οποίο μπορεί να δικαιολογηθεί από την αντίδραση απομάκρυνσης των κόκκινων γαρίδων λόγω ROV, όπως διαπιστώθηκε κατά την παρούσα έρευνα. Αντίθετα, τα είδη Plesionika εμφάνισαν μεγαλύτερη συχνότητα συνάντησης σε σχέση με τις κόκκινες γαρίδες, και αυτό οφείλεται προφανώς στο ότι δεν έδειξαν να ενοχλούνται από την παρουσία του ROV. Θα πρέπει, επομένως, να είναι κανείς επιφυλακτικός με τα αποτελέσματα της αφθονίας που συνάγονται από τη χρήση ROV, τουλάχιστον όταν πρόκειται για οργανισμούς που εμφανίζουν κινητικότητα

6 9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, Proceedings, Volume ΙΙ Όσο και αν αυτό το γεγονός αποτελεί ένα μειονέκτημα της μεθόδου ROV, η οποία απαιτεί τεχνολογική βελτίωση (εξάλειψη του θορύβου, αλλαγή φάσματος φωτισμού, κλπ), δεν μπορεί βέβαια να αγνοήσει κανείς τα πλεονεκτήματα της χρήσης της σε περιβάλλοντα δυσπρόσιτα, όπως τα βαθιά νερά ή όταν πρόκειται για μελέτες συμπεριφοράς και ηθολογίας. 5. Ευχαριστίες Ευχαριστούμε την κα Π. Κοσμοπούλου για το σχεδιασμό του χάρτη, την Δρα Ε. Λευκαδίτου και τον Δρ. Κ. Καπίρη για την ταυτοποίηση δύο οργανισμών, τον δε τελευταίο και για τη συμμετοχή του στην αποστολή Ναυτίλος ΙΙ. 6. Βιβλιογραφικές Αναφορές Jones, D.O.B., Wigham, B.D., Hudson, I.R. & Bett, B.J., Anthropogenic disturbance of deep-sea megabenthic assemblages: a study with remotely operated vehicles in the Faroe-Shetland Channel, NE Atlantic. Marine Biology, 151 (5): Kelley, C.D., Smith, J.R., O Connor, R.C. & Vogt, S.M., Toward GIS-based management of the Hawaiian bottomfish fishery. EOS, Transactions, American Geophysical Union, 87, 36 suppl. Kapiris K., Biology and Fishery of the deep-water shrimps Aristaeomorha foliacea (Risso, 1827) and Aristeus antennatus (Risso, 1816) (Decapoda: Dendrobranchiata). Ph.D Thesis, University of Athens, 289 p. (in greek) Karakasis, I., Tsapakis, E., Hatziyanni, E., Maidanou, M., Papadopoulou, K.-N., Pitta, P. & Smith, C., 1997.Interaction of Aquaculture and the Marine Environment: Methodology and preliminary results. Proceedings of 5 th Hellenic Symposium on Oceanography & Fisheries, Vol. II: Mytilineou, CH., Kavadas, S., Politou, C.-Y., Kapiris, K., Tursi, A. & Maiorano, P., Catch composition on red shrimp (Aristaeomorpha foliacea and Aristeus antennatus) grounds in the Eastern Ionian Sea. Hydrobiologia, 557: Politou, C.-Y., Mytilineou, CH., D Onghia, G. & Dokos J., Demersal faunal assemblages in the deep waters of the eastern Ionian Sea. Journal of Natural History, 42(5-8): Rossi, S., Tsounis, G., Orejas, C., Padron, T., Gili, J.M., Bramanti, L., Teixido, N. & Gutt, J., Survey of deep-dwelling red coral (Corallium rubrum) populations at Cap de Creus (W Mediterranean). Marine Biology, 154(3): Smith, C., Machias, A., Giannoulaki, M., Somarokis, S., Papadopoulou, K.-N. & Karakassis, I., Diversity study of wild fish fauna aggregating around fish farm cages by means of remotely operated vehicle (ROV). Abstracts of 7 th Hellenic Symposium on Oceanography & Fisheries, Vol. II: 227. Tsabaris, C., Mallios, A. & Papathanassiou, E., Instrumentation in underwater in-situ randon analysis: design and application of an underwater in-situ gamma-ray spectrometer with ROV. Sea Technology, 49 (3):