ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΦΗΛΟΚΟΜΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ

Transcript

1 1 Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπόπνπινο Καζεγεηήο Δ.Μ.Πνιπηερλείνπ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΦΗΛΟΚΟΜΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ ΠΡΩΣΖ ΔΚΓΟΖ ΑΘΖΝΑ 2014 ΔΚΓΟΔΗ: ΤΛΛΟΓΟΤ ΦΗΛΟΚΟΜΗΑ ΔΛΛΑΓΟ

2 1 ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΦΙΛΟΚΟΜΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΚΟΜΙΜΟ Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπόπνπινο Καζεγεηήο Δζληθνύ Μεηζνβίνπ Πνιπηερλείνπ (ΔΜΠ) 2

3 11 πγγξαθέαο: Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπόπνπινο: Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας και ηης Οικονομίας, Φιλοκοζμική Γημοκραηία και Φιλοκοζμιζμός, αριθμός ζελίδων 148. Πξώηε Έθδνζε: 2014 Δθδόζεηο: ΤΛΛΟΓΟY ΦΗΛΟΚΟΜΗΑ ΔΛΛΑΓΟ Κπθιάδσλ , Υνιαξγόο, ΑΘΖΝΑ Σει&Fax: (επίζεο Webpage: (πξψελ ISBN: Δμώθπιιν: Ο Πεξηθιήο νκηιεί πξνο ηελ Δθθιεζία ηνπ Γήκνπ ηεο αξραίαο Αζήλαο ζην ιόθν ηεο Πλύθαο. Ζ Πλύθα είλαη έλαο κηθξόο ιόθνο ζηα δπηηθά ηεο Αθξόπνιεο ηεο Αζήλαο όπνπ γίλνληαλ νη ζπλειεύζεηο ηεο Δθθιεζίαο ηνπ Γήκνπ. Ζ Αθξόπνιε βξίζθεηαη ζην θέληξν ηνπ πάλσ κέξνπο ηνπ πίλαθα, ν δε Παξζελώλαο (ν λαόο ηεο ζεάο Αζελάο) βξίζθεηαη ζηελ θνξπθή ηεο Αθξόπνιεο. Ζ Πλύθα ήηαλ γηα ηνπο αξραίνπο Αζελαίνπο ό,ηη είλαη ζήκεξα π.ρ. ην θηίξην ηνπ Κνηλνβνπιίνπ ηεο Αγγιίαο ζην Λνλδίλν θαη ην θηίξην ηνπ Κνγθξέζνπ ησλ Ζ.Π.Α. ζηελ Οπάζηγθηνλ. Απαγνξεύεηαη ε αλαδεκνζίεπζε, ε αλαπαξαγσγή, νιηθή, κεξηθή ή πεξηιεπηηθή, ή ε απόδνζε θαηά παξάθξαζε ή δηαζθεπή ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ βηβιίνπ κε νπνηνλδήπνηε ηξόπν, κεραληθό, ειεθηξνληθό, θσηνηππηθό, ερνγξάθεζεο ή άιιν, ρσξίο πξνεγνύκελε γξαπηή άδεηα ηνπ εθδόηε. Νόκνο 2121/1993 θαη θαλόλεο ηνπ Γηεζλνύο Γηθαίνπ πνπ ηζρύνπλ ζηελ Διιάδα. 3

4 Αθηεξώλεηαη, κε ζαπκαζκό θαη αγάπε, ζηνπο αξραίνπο Έιιελεο, γηα ηε ζπκβνιή ηνπο ζηελ αλύςσζε ηνπ αλζξώπνπ, ε νπνία ιεηηνύξγεζε σο έλα (ηξόπνο ηνπ ιέγεηλ) Big Bang πνπ εμεξξάγε ζηελ Διιάδα πξηλ ρηιηάδεο ρξόληα θαη θαηέθιεηζε θαη ζπλερίδεη λα θαηαθιύδεη ηελ αλζξσπόηεηα αθόκα θαη κέρξη ζήκεξα, κε θηινζνθία, κε δεκνθξαηία, κε επηζηήκε, κε παηδεία, κε ηέρλεο, κε παλαλζξώπηλεο αμίεο, κε πνιηηηζκό, κε αλζξσπηά θαη ν θαηάινγνο δελ έρεη ηέινο. 4

5 11 Ο ζπγγξαθέαο εθρσξεί όια ηα θέξδε από ην βηβιίν ηνπ Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας και Οικονομίας, Φιλοκοζμική Γημοκραηία και Φιλοκοζμιζμός ζηνλ κε θεξδνζθνπηθό ύιινγν Φηινθνζκίαο Διιάδνο. Ο ύιινγνο ηδξύζεθε ην Σα ζηνηρεία ηνπ πιιόγνπ δίλνληαη πην θάησ. Ο ιόγνο γηα ηνλ νπνίν ν ζπγγξαθέαο εθρσξεί όια ηα θέξδε ζηνλ ύιινγν Φηινθνζκίαο Διιάδνο είλαη όηη, γηα ηα ζέκαηα ηεο πνξείαο ηεο Αλζξσπόηεηαο, δελ ζέιεη λα κπαίλεη κεηαμύ ηνπ ζπγγξαθέα θαη ησλ ζπλαλζξώπσλ ηνπ ην θέξδνο, παξά κόλν ε θξνληίδα θαη ε αγάπε γηα έλαλ θαιύηεξν θόζκν. ΤΛΛΟΓΟ ΦΗΛΟΚΟΜΗΑ ΔΛΛΑΓΟ Γηεύζπλζε Δπηθνηλσλίαο: Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπόπνπινο Πξόεδξνο ηνπ κε θεξδνζθνπηθνύ πιιόγνπ Φηινθνζκίαο Διιάδνο Κπθιάδσλ , Υνιαξγόο, ΑΘΖΝΑ Σει & Fax: (επίζεο Webpage: (πξψελ Facebook: facebook. com/paraskevasnparaskevopoulos Youtube: youtube.com/user/p.n.paraskevopoulos 5

6 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ Σειίδα ΣΑ ΣΔΔΡΑ ΒΗΒΛΗΑ ΣΖ ΦΗΛΟΚΟΜΗΑ... 9 ΠΡΟΛΟΓΟ ΜΔΡΟ Α ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ 1.1 Διζαγυγικά Η Αθηναφκή Γημοκπαηία Η Κοινοβοςλεςηική Γημοκπαηία Ππόλητη και καηαζηολή Σο Αθηναφκό πποληπηικό πολιηικό ζύζηημα: ο μεη εμποδίυν αςηοκινηηόδπομορ ύγκπιζη Αθηναφκήρ και Κοινοβοςλεςηικήρ Γημοκπαηίαρ ύγκπιζη ηηρ Αθηναφκήρ Γημοκπαηίαρ και ηηρ Κοινοβοςλεςηικήρ Γημοκπαηίαρ εκ ηος αποηελέζμαηορ Οι ζποςδαιόηεπερ πποζυπικόηηηερ ηηρ απσαίαρ Δλλάδορ πος επηπέαζαν πεπιζζόηεπο ηην ανθπυπόηηηα Σελικά ζσόλια ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΦΗΛΟΚΟΜΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ 2.1 Οπιζμόρ ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ Η βαζική δομή ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ Η ππώηη θάζη = η θάζη ηυν εκλογών = η θάζη ηηρ αξιοκπαηίαρ Η δεύηεπη θάζη = η θάζη ηηρ κλήπυζηρ = η θάζη ηηρ ιζόηηηαρ Η Φιλοκοζμική Γιοίκηζη ηος Κπάηοςρ Γύο θοπέρ εκλογέρ για ηη ζςγκπόηηζη ηηρ Γιοίκηζηρ ηος Κπάηοςρ: ηο επίπεδο ηυν επαφόνηυν Δςελιξία ζηην ςλοποίηζη ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ

7 11 Σειίδα 2.8 Ο πόλορ ηυν πολιηικών κομμάηυν ζηη Φιλοκοζμική Γημοκπαηία Ο σπςζόρ κανόναρ ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ Σελικά ζσόλια ΜΔΡΟ Β ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: Ζ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΑΗ ΟΗ ΖΜΔΡΗΝΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΔ 3.1 Δηζαγσγηθά Ζ αζελατθή νηθνλνκία Τα ζεκεξηλά νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα: ηα ηξία ππάξρνληα «ηζκφο» Καπηηαιηζκφο Σνζηαιηζκφο Κνπκκνπληζκφο Ζ ζεκεξηλή νηθνλνκηθή εηθφλα ηεο αλζξσπφηεηαο: ε παγθνζκηνπνίεζε Οη παιαηνί θαη ν λένο φξνο επηβίσζεο ηνπ αλζξψπνπ Σελικά ζσόλια ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ 4.1 Σι είναι Φιλοκοζμιζμόρ Δπέκηαζη ηος Φιλοκοζμιζμού ζε ενώζειρ κπαηών και ζε ολόκληπο ηον πλανήηη Η Φιλοκοζμική Γημοκπαηία και η Φιλοκοζμική Οικονομία Η Φιλοκοζμοποίηζη θα εξοζηπακίζει ηην παγκοζμιοποίηζη Ο σπςζόρ κανόναρ ηος Φιλοκοζμιζμού Η Μεηαβαηική πεπίοδορ από ηην Κοινοβοςλεςηική Γημοκπαηία και ηον Καπιηαλιζμό ζηην Αθηναφκή Γημοκπαηία και ηο Φιλοκοζμιζμό Μεπική εθαπμογή ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ και ηος Φιλοκοζμιζμού Η επιζηήμη και η ηεσνολογία ζηην ςπηπεζία ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ και ηος Φιλοκοζμιζμού: ηo Φιλοκοζμικό κπαηικό διεπιζηημονικό επιηελείο

8 Σειίδα 4.9 Γςζκολίερ εθαπμογήρ ηηρ Φιλοκοζμικήρ Γημοκπαηίαρ και ηος Φιλοκοζμιζμού και πώρ θα ηιρ ξεπεπάζοςμε Η παγκόζμια ιζηοπία ηηρ ανθπυπόηηηαρ και ο Φιλοκοζμιζμόρ Σελικά ζσόλια ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5: ΤΕΔΤΞΖ ΣΖ ΦΗΛΟΚΟΜΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΜΔ ΣΟ ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ 5.1 Διζαγυγικά Σχδεπμε ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο κε ην Φηινθνζκηζκφ Ο ρξπζφο θαλφλαο ηεο ζχδεπμεο ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο κε ην Φηινθνζκηζκφ ΔΠΗΛΟΓΟ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΟΝΟΜΑΣΩΝ ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΔΗΚΟΝΩΝ ΚΑΗ ΥΖΜΑΣΩΝ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΗΔ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ ΤΝΣΟΜΟ ΒΗΟΓΡΑΦΗΚΟ ΖΜΔΗΩΜΑ ΣΟΤ ΤΓΓΡΑΦΔΑ

9 11 9

10 1 ΣΑ ΣΔΔΡΑ ΒΗΒΛΗΑ ΣΖ ΦΗΛΟΚΟΜΗΑ Ο φξνο Φηινθνζκία (ζηα αξραία ειιεληθά, θηιψ = αγαπψ) είλαη ε γλψζε, ν ζεβαζκφο, ε θξνληίδα, ε πξνζηαζία θαη ε αγάπε γηα φιν ηνλ θφζκν, φπνπ ν φξνο θφζκνο πεξηιακβάλεη ηα πάληα, απφ ηα θχιια ελφο δέλδξνπ κέρξη ηα πέξαηα ηνπ ζχκπαληνο. Δπίζεο, ζεκεηψζηε φηη νη φξνη Φηινθνζκία θαη Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία είλαη, ζε κεγάιν βαζκφ, ηζνδχλακνη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζην θείκελν ελαιιάμ θαη θαηά ην δνθνχλ. Γηα ηε Φηινθνζκία, απφ ην 2002 κέρξη ζήκεξα, έρσ γξάςεη κία ζεηξά απφ βηβιία ζηα ειιεληθά. Τέζζεξα απφ απηά έρνπλ κεηαθξαζηεί ζηα αγγιηθά. Τα ηέζζεξα απηά βηβιία, ηφζν ζηα ειιεληθά, φζν θαη ζηα αγγιηθά, θαηά αχμνληα αξηζκφ ζειίδσλ, είλαη ηα πην θάησ: [1α] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας, η Φιλοκοζμική Γημοκραηία, Πξψηε Έθδνζε, Seaburn Publishing Group, N.Y. 2013, ζει. 78, ISBN: [1β] Paraskevas N. Paraskevopoulos, Rebirth of Athenian Democracy, Philocosmic Democracy, First Edition, Seaburn Publishing Group, N.Y. 2013, pp. 78, ISBN: [1γ] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας, η Φιλοκοζμική Γημοκραηία, Πξψηε Έθδνζε, Σχιινγνο Φηινθνζκίαο Διιάδνο, Αζήλα, 2013, ζει. 78, ISBN: [1δ] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας, η Φιλοκοζμική Γημοκραηία, Γεχηεξε Έθδνζε, Σχιινγνο Φηινθνζκίαο Διιάδνο, Αζήλα, 2014, ζει. 88, ISBN:. [1ε] Paraskevas N. Paraskevopoulos, Rebirth of Athenian Democracy, Philocosmic Democracy, Second Edition, Philocosmic Association of Greece, Athens, 2014, pp. 84, ISBN:. [2α] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Αναγέννηζη ηης Αθηναϊκής Γημοκραηίας και Οικονομίας, Φιλοκοζμική Γημοκραηία και Φιλοκοζμιζμός, Πξψηε Έθδνζε, Σχιινγνο Φηινθνζκίαο Διιάδνο, Αζήλα, 2014 (ππφ νινθιήξσζε). 10

11 11 [2β] Paraskevas N. Paraskevopoulos, Rebirth of Athenian Democracy and Economy, Philocosmic Democracy and Philocosmism, First Edition, Philocosmic Association of Greece, Athens, 2014 (under completion). [3α] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Φιλοκοζμικό Μανιθέζηο, Μία Πρόηαζη για ηο Παρόν και ηο Μέλλον ηης Ανθρωπόηηηας, Πξψηε Έθδνζε, Σχιινγνο Φηινθνζκίαο Διιάδνο, Αζήλα, 2015 (ππφ νινθιήξσζε). [3β] Paraskevas N. Paraskevopoulos, Philocosmic Manifesto, A Proposal for the Present and Future of Mankind, First Edition, Philocosmic Association of Greece, Athens, 2015 (under completion). [4α] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Σο Βιβλίο ηης Ανθρωπόηηηας, Σο «Δσθσές τέδιο» ηοσ Ανθρώποσ, Πξψηε Έθδνζε, Seaburn Publishing Group, N.Y., 2011, ζει. 784, ISBN Φ. [4β] Paraskevas N. Paraskevopoulos, The Book of Humanity, Man s Intelligent Design, First Edition, Seaburn Publishing Group, N.Y., 2011, pp. 752, ISBN [4γ] Παξαζθεπάο Ν. Παξαζθεπφπνπινο, Σο Βιβλίο ηης Ανθρωπόηηηας, Σο «Δσθσές τέδιο» ηοσ Ανθρώποσ, Πξψηε Έθδνζε, Σχιινγνο Φηινθνζκίαο Διιάδνο, Αζήλα, 2011, ζει. 784, ISBN Τν βηβιίν [1] παξνπζηάδεη ην ζεκαληηθφ ζέκα ηεο αλαγέλλεζεο ηεο Αζελατθήο Γεκνθξαηίαο ηεο αξραίαο Αζήλαο, θαη αλαινγία κε ηελ αλαγέλλεζε ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ πνπ ήδε έρεη ζπκβεί. Τν βηβιίν [2] παξνπζηάδεη ηελ χιε ηνπ βηβιίνπ [1] ζπκπιεξσκέλν κε ηελ αλαγέλλεζε ηεο Αζελατθήο Οηθνλνκίαο. Τν βηβιίν [3] είλαη κηα επξεία πεξίιεςε ηεο πνιπζέιηδεο εηζήγεζεο [4] ή, αιιηψο, ζπλζέηεη ην Φηινθνζκηθφ Μαληθέζην. Τν βηβιίν [4] παξνπζηάδεη ην πεξίγξακκα κηαο νινθιεξσκέλεο εηζήγεζεο αλαθνξηθά κε ην ζέκα ηεο Φηινθνζκίαο. Όπσο ήηαλ επφκελν, κηα εκπεξηζηαησκέλε εηζήγεζε γηα έλα ηφζν ζπνπδαίν θαη επξχ ζέκα ζα απαηηνχζε έλα κεγάιν ζε κέγεζνο ζχγγξακκα. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ην ζχγγξακκα απηφ, πξνθεηκέλνπ λα είλαη πξνζηηφ ζηνλ αλαγλψζηε, ζα έπξεπε λα έρεη έλαλ ζρεηηθά κηθξφ αξηζκφ ζειίδσλ. Αθηέξσζα ρξφλν θαη πξνζπάζεηα λα κεηψζσ ηνλ αξηζκφ ησλ ζειίδσλ φζν κπνξνχζα πεξηζζφηεξν. 11

12 Ζ χιε ηνπ βηβιίνπ [1] πεξηέρεηαη ζηελ χιε ηνπ [2], ε χιε ηνπ [2] ζηελ χιε ηνπ [3] θαη ε χιε ηνπ [3] ζηελ χιε ηνπ [4]. Σεκεηψλνπκε φηη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν γξάςακε ηα ηέζζεξα πην πάλσ βηβιία ηεο Φηινθνζκίαο είλαη γηα λα δηεπθνιχλνπκε ηνλ ελδηαθεξφκελν αλαγλψζηε λα επηιέμεη εθείλν ην βηβιίν γηα ην νπνίν δηαζέηεη, αθελφο κελ ηνλ απαηηνχκελν ρξφλν γηα λα ην δηαβάζεη, αθεηέξνπ δε ηα ρξήκαηα γηα λα ην αγνξάζεη. Αλαθέξνπκε φηη ε χιε θαζελφο απφ ηα ηέζζεξα βηβιία απνηειεί κέξνο ηνπ ζπλνιηθνχ έξγνπ πνπ νλνκάζακε Φηινθνζκία. Γηα δηεπθφιπλζε, ν ηίηινο θαζελφο απφ ηα ηέζζεξα βηβιία θαη ν ηίηινο Φηινθνζκία, ζα ρξεζηκνπνηνχληαη ζην θείκελν θάζε βηβιίνπ ελαιιάμ θαη θαηά ην δνθνχλ. Τα βηβιία πνπ εθδίδνληαη απφ ην Σχιινγν Φηινθνζκίαο Διιάδνο κπνξείηε λα ηα πξνκεζεπηείηε απφ ην Σχιινγν (γηα πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο βιέπε ζει. 4). 12

13 11 13

14 ΠΡΟΛΟΓΟ Τν θπξίαξρν ζέκα θάζε θνηλσλίαο είλαη ην πνιηηηθφ νηθνλνκηθφ ηεο ζχζηεκα. Απηφ είλαη πνπ θαζνξίδεη ηελ πνξεία ησλ θχξησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο, φπσο είλαη ε δηθαηνζχλε, ε παηδεία, ηα αλζξψπηλα δηθαηψκαηα, ν πνιηηηζκφο θαη ε αλζξσπηά. Τν βηβιίν απηφ είλαη αθηεξσκέλν ζηελ πνιηηηθή θαη ζηελ νηθνλνκία θαη είλαη ρσξηζκέλν ζε ηξία Μέξε, φπνπ ην Μέξνο Α αλαθέξεηαη ζηελ πνιηηηθή, ην Μέξνο Β αλαθέξεηαη ζηελ νηθνλνκία θαη ην Μέξνο Γ αλαθέξεηαη ζηε ζπλχπαξμε θαη ησλ δχν. Σηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνπκε πεξηιεπηηθά ηα ελ ιφγσ ηξία Μέξε. Μέξνο Α: Πνιηηηθή Τν Μέξνο Α απνηειείηαη απφ ηα θεθάιαηα 1 θαη 2, ε χιε ησλ νπνίσλ έρεη σο εμήο: Τν θεθάιαην 1 παξνπζηάδεη δχν πνιηηηθά ζπζηήκαηα: ην πνιηηηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο, γλσζηφ σο Αζελατθή Γεκνθξαηία, θαη ηελ Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία πνπ έρνπκε ζήκεξα. Ζ Αζελατθή Γεκνθξαηία ππήξμε ην θαιχηεξν πνιηηηθφ ζχζηεκα πνπ εθεχξε ν άλζξσπνο. Δθαξκφζηεθε κφλν κία θνξά, ζηελ αξραία Αζήλα. Ζ δνκή ηεο είλαη ηέηνηα πνπ ζέηεη ζην επίθεληξν ηνλ άλζξσπν θαη θαιιηεξγεί ηηο παλαλζξψπηλεο αμίεο, ελψ παξάιιεια θαηαπνιεκά απνηειεζκαηηθά ηε δηαπινθή θαη ηε δηαθζνξά. Γηα ηελ επνρή καο, ε Αζελατθή Γεκνθξαηία έρεη ην κεηνλέθηεκα φηη είλαη εμαηξεηηθά δχζθνιν λα εθαξκνζηεί, φζν ν αξηζκφο ησλ θαηνίθσλ κηαο ρψξαο κεγαιψλεη ηφζν πνιχ πνπ θηάλεη ζε εθαηνκκχξηα, ζε δεθάδεο εθαηνκκχξηα, ζε εθαηνληάδεο εθαηνκκχξηα, αθφκα θαη πάλσ απφ ην έλα δηζεθαηνκκχξην. Ζ Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία είλαη ην πνιηηηθφ ζχζηεκα πνπ έρνπλ ζήκεξα νη πεξηζζφηεξεο ρψξεο ζηνλ πιαλήηε. Ζ Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία έρεη ην πιενλέθηεκα φηη κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη εθαξκφδεηαη ζε πνιιέο ρψξεο κε πνιιέο δεθάδεο εθαηνκκχξηα θαηνίθσλ, αθφκα θαη κε έλα δηζεθαηνκκχξην. Οη ζηακαίεο αδεξθέο, Κνηλνβνπιεπηηζκφο θαη Καπηηαιηζκφο, έρνπλ ηέηνηα δνκή πνπ ζέηνπλ ζην επίθεληξν ην ζεφ ρξήκα, γεγνλφο πνπ επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε παζνγελεηψλ, φπσο είλαη ε αλεζηθφηεηα, ε απιεζηία, ε δηαθζνξά, ε αλαμηνθξαηία θ.ι.π. 14

15 11 Τν θεθάιαην 2 παξνπζηάδεη κηα λέα κνξθή πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ νλνκάδνπκε Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία. Ζ Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία είλαη κηα εχζηνρε έλσζε ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Γεκνθξαηίαο κε ηελ Αζελατθή Γεκνθξαηία. Ζ έλσζε απηή είλαη ηέηνηα πνπ νδεγεί, γηα ηελ επνρή καο, ζε κία πνιιά ππνζρφκελε λέα κνξθή δεκνθξαηίαο. Μέξνο Β: Οηθνλνκία Τν Μέξνο Β απνηειείηαη απφ ηα θεθάιαηα 3 θαη 4, ε χιε ησλ νπνίσλ έρεη σο εμήο: Τν θεθάιαην 3 παξνπζηάδεη, αθελφο κελ ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο, αθεηέξνπ δε ηα ηξία νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα πνπ έρνπκε ζήκεξα, δει. ηνλ Καπηηαιηζκφ, ην Σνζηαιηζκφ θαη ηνλ Κνπκκνπληζκφ. Τα ελ ιφγσ ηξία νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα, γηα δηεπθφιπλζε, ζα ηα νλνκάδνπκε ηα ηξία ηζκφο. Σν νηθνλνκηθό ζύζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο, ππήξμε ην θαιχηεξν νηθνλνκηθφ ζχζηεκα πνπ εθεχξε ν άλζξσπνο. Σπγθεθξηκέλα, ν θχξηνο άμνλάο ηνπ ήηαλ ν εμήο: λα ππάξρνπλ πινχζηνη θαη θησρνί, πνηέ φκσο πνιχ πινχζηνη θαη πνηέ πνιχ θησρνί. Σχγθξηζε κεηαμχ ηνπ νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο αξραίαο Αζήλαο κε ηα ζεκεξηλά ηξία ηζκφο κπνξεί λα γίλεη, θαηά πξνζέγγηζε, κε βάζε ην ζεκεξηλφ ζπλήζε ηξφπν δηαρσξηζκνχ ηεο θνηλσλίαο ζε ηξεηο ηάμεηο: ηελ αλψηεξε, ηε κεζαία θαη ηελ θαηψηεξε. Με βάζε απηφ ην δηαρσξηζκφ πξνθχπηεη φηη ν Καπηηαιηζκφο έρεη θαη ηηο ηξεηο ηάμεηο, ν Σνζηαιηζκφο έρεη θαη ηηο ηξεηο ηάμεηο, ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο έρεη κφλν κία ηάμε θαη ζπγθεθξηκέλα έρεη κφλν ηε κεζαία ηάμε θαη ηέινο, ν Κνκνπληζκφο δελ έρεη θακία ηάμε, δηφηη είλαη κία αηαμηθή θνηλσλία. Τν ζπκπέξαζκα είλαη απηφ πνπ είπακε πην πάλσ, φηη δει. ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο απνηειείηαη απφ κία θαη κφλν ηάμε, ηελ κεζαία ηάμε, ζηελ νπνία, εμ νξηζκνχ, δελ ππάξρνπλ νχηε πνιχ πινχζηνη, νχηε πνιχ θησρνί. Τν θεθάιαην 4 παξνπζηάδεη κηα λέα κνξθή νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ νλνκάδνπκε θηινθνζκηζκφ. Ο θηινθνζκηζκόο είλαη κία εχζηνρε έλσζε ηεο νηθνλνκίαο ηεο αξραίαο Αζήλαο κε κεξηθά απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζεκεξηλψλ ηξηψλ ηζκψλ. Ζ έλσζε απηή είλαη ηέηνηα πνπ νδεγεί, γηα ηελ επνρή καο, ζε κηα πνιιά ππνζρφκελε λέα κνξθή νηθνλνκίαο. 15

16 Μέξνο Γ: ύδεπμε ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο κε ην Φηινθνζκηζκό Τν Μέξνο Γ απνηειείηαη κφλν απφ έλα θεθάιαην, ην θεθάιαην 5, ε χιε ηνπ νπνίνπ έρεη σο εμήο: Σηα θεθάιαηα 2 θαη 4 παξνπζηάδνπκε, ρσξηζηά, ηε Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία απφ ην Φηινθνζκηζκφ. Σην θεθάιαην 5 παξνπζηάδνπκε θαη ηα δχν καδί. Τε ζπλχπαξμε θαη ησλ δχν νλνκάδνπκε ζύδεπμε ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο κε ην Φηινθνζκηζκφ. Ζ ελ ιφγσ ζχδεπμε είλαη έλα λέν πνιηηηθφ νηθνλνκηθφ ζχζηεκα, ην νπνίν, αλ ην εθαξκφζνπκε ζα δεκηνπξγήζεη κηα πεξηξξένπζα αηκφζθαηξα, φπνπ ε δσή καο ζα απνθηήζεη κεγαιχηεξν λφεκα θαη νπζία θαη επηηέινπο ζα δνχκε κηα δσή πνπ καο αμίδεη. Κιείλνληαο ηελ παξνπζίαζε ηνπ Πξνιφγνπ, εθθξάδσ ηελ άπνςε φηη γηα λα ειπίζνπκε ζηα ζνβαξά φηη ζα κπνξέζνπκε λα βειηηψζνπκε ζεκαληηθά ηελ δσή καο, ζα ρξεηαζηεί λα θάλνπκε έλα ΜΔΓΑΛΟ ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΑΛΜΑ. Έλα ηέηνην άικα είλαη ε εθαξκνγή ηεο πξνηεηλόκελεο ζύδεπμεο ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο κε ην Φηινθνζκηζκό. Αλ δελ εθαξκόζνπκε κία ηέηνηα ξηδνζπαζηηθή αιιαγή, καηαηνπνλνύκε. Τέινο, θάλνπκε ζαθέο φηη ε Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία θαη ν θηινθνζκηζκφο είλαη κηα πξφηαζε γηα ΤΕΖΣΖΖ ΚΑΗ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΗΜΟ γηα ην πψο ζα νξγαλσζνχκε πνιηηηθά θαη νηθνλνκηθά πξνθεηκέλνπ λα αλαβαζκίζνπκε ηε δσή καο. Δίλαη κηα πξφηαζε πνπ πηζηεχσ φηη ηαηξηάδεη λα εθαξκνζηεί ζηνλ αλαδπφκελν λέν θφζκν καο. * Με ηνχην ην βηβιίν δε ζέισ ηίπνηε άιιν παξά λα κνπ δνζεί ε δπλαηφηεηα λα βγσ απφ ηελ θαιιηεξγνχκελε θαη επηηεηλφκελε κνλαμηά ησλ εκεξψλ θαη λα κηιήζσ καδί ζαο, γηα ην πψο ζα δηαρεηξηζηνχκε ην δψξν ηεο δσήο πνπ έρνπκε ζηα ρέξηα καο. Να ζαο πσ πψο ληψζσ γηα ην παξφλ θαη ην κέιινλ ηεο αλζξσπφηεηαο, αιιά θαη λα αθνχζσ θαη εζάο λα κηιάηε θαη λα ελδηαθέξεζηε γηα ηα ίδηα. 21 Μαξηίνπ 2015 Π.Ν. Παξαζθεπφπνπινο 16

17 1 ΜΔΡΟ Β ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΦΙΛΟΚΟΜΙΜΟ 75

18 1 Ακθνξέαο κε παξάζηαζε ηνπ Αρηιιέα θαη ηνπ Αίαληα (Achilles and Ajax Amphora). Έξγν ηνπ 550 έσο 530 π.φ. 76

19 Ο Θεόρ δημιούπγηζε ηον άνθπυπο και ο άνθπυπορ δημιούπγηζε ηον θηυσό. Λαφκή ζοθία Δκείνο πος με θλίβει πεπιζζόηεπο, δεν είναι η παπανομία, η εκμεηάλλεςζη, η εξαθλίυζη και η δςζηςσία πος πποκαλούν οι κακοί άνθπυποι, αλλά η αδιαθοπία και η ζιυπή ηυν καλών. Ο ςγγπαθέαρ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 Ζ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΚΑΗ ΟΗ ΖΜΔΡΗΝΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΔ 3.1 ΔΙΑΓΩΓΙΚΑ Ζ επηβίσζε ηνπ αλζξψπνπ είλαη ην κείδνλ ζέκα ηεο δσήο ηνπ. Γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ επηβίσζή ηνπ, απφ θαηαβνιήο θφζκνπ, έρεη εθαξκφζεη κία πιεζψξα απφ δηαθνξεηηθά νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα. Σην παξφλ θεθάιαην ζα παξνπζηάζνπκε, αθελφο κελ ην νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο ην νπνίν ζα νλνκάδνπκε Αζελατθή Οηθνλνκία, αθεηέξνπ δε ηα ηξία ηξέρνληα νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα, δει. ηνλ θαπηηαιηζκό, ην ζνζηαιηζκό θαη ηνλ θνκκνπληζκό. Σην θεθάιαην 4 πνπ αθνινπζεί ζα παξνπζηάζνπκε έλα λέν νηθνλνκηθφ ζχζηεκα πνπ νλνκάδνπκε Φηινθνζκηθή Οηθνλνκία ή κνλνιεθηηθά ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ. 3.2 Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ζ Αζελατθή Οηθνλνκία, φπσο θαη ε Αζελατθή Γεκνθξαηία, ζε πνιχ γεληθέο γξακκέο, αξρίδεη λα εθαξκφδεηαη απφ ηελ επνρή ηνπ Σφισλα (εηζήγαγε ηα εηζάρζεηα, πνπ ήηαλ έλα λνκνζεηηθφ κέηξν, ην νπνίν θαηαξγνχζε ηα δεκφζηα θαη ηδησηηθά ρξέε) θαη ζπλερίδεη βειηηψλνληαο απφ ηνλ Κιεηζζέλε θαη ηνλ Πεξηθιή. Σην παξφλ εδάθην ζα παξνπζηάζνπκε, ελ ζπληνκία θαη θαηά πξνζέγγηζε, ηα βαζηθά

20 ραξαθηεξηζηηθά ηεο Αζελατθήο Οηθνλνκίαο, παξαιείπνληαο, φπνπ ρξεηαζζεί πνιιά, ηα νπνία είλαη σο επί ην πιείζηνλ δεπηεξεχνληα. 1. Διεύζεξε αγνξά. Τν νηθνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο ήηαλ ε ειεχζεξε αγνξά, φπνπ ίζρπαλ νη δπλάκεηο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο, κε ηνλ εμήο πεξηνξηζκφ: λα κελ ππάξρνπλ νχηε πνιχ πινχζηνη, νχηε πνιχ θησρνί. Δηδηθφηεξα, θάζε άηνκν είρε ηελ ειεπζεξία λα αλαπηχζζεηαη ζηνλ νηθνλνκηθφ ηνκέα, φπνπ γηα ηνπο κελ πινχζηνπο ππήξρε έλα ινγηθφ θαη ηαπηφρξνλα απζηεξφ άλσ φξην, γηα δε ηνπο θησρνχο ππήξρε έλα ινγηθφ θαη ηαπηφρξνλα απζηεξφ θάησ φξην. 2. Φνξνινγία. Ζ θνξνινγία ήηαλ, θαηά θχξην ιφγν, άκεζε. Οη θησρφηεξνη δελ πιήξσλαλ άκεζνπο θφξνπο, παξά κφλν νη πινπζηφηεξνη. Υπήξρε θαη έκκεζε θνξνινγία πνπ επηβαιιφηαλ κφλν ζηα είδε πνιπηειείαο. Δπεηδή νη αγνξαζηέο ησλ πνιπηειψλ εηδψλ ήηαλ θαηά θαλφλα νη πινπζηφηεξνη, απηφ ζήκαηλε φηη νη θησρφηεξνη δελ πιήξσλαλ έκκεζνπο θφξνπο. Με ιίγα ιφγηα, νη θησρφηεξνη δελ πιήξσλαλ θαζφινπ θφξνπο, εθηφο ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ αγφξαδαλ είδε πνιπηειείαο. 3. Ζ ζπκκεηνρή ζηα έμνδα ησλ πνιέκσλ. Κάζε πινχζηνο ήηαλ ππνρξεσκέλνο λα πιεξψλεη έθηαθηε εηζθνξά ζε πεξίπησζε πνιέκνπ. 4. Ζ ηξηεξαξρία. Οη πνιχ πινχζηνη ήζαλ ππνρξεσκέλνη λα πιεξψλνπλ ηα έμνδα γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο πνιεκηθνχ πινίνπ, πνπ νλνκαδφηαλ ηξηήξεο, λα ην ζπληεξεί θαη λα εθπαηδεχεη ηνπο απαηηνχκελνπο λαχηεο έηζη ψζηε, ελ θαηξψ πνιέκνπ, φια λα ήηαλ έηνηκα πξνο δξάζε. 5. Ζ ρνξεγία. Ζ πφιε φξηδε ζε πινχζηνπο λα πιεξψλνπλ ηα έμνδα ηεο ζπγθξφηεζεο θαη εθπαίδεπζεο ησλ κειψλ ηνπ ρνξνχ θάζε ζεαηξηθνχ έξγνπ. Θπκίδνπκε φηη ζηα ζεαηξηθά έξγα ηεο αξραίαο Αζήλαο ππήξρε πάληα κία νκάδα αηφκσλ (δει. ν ρνξφο) πνπ έπαηξλαλ κέξνο ζην ζεαηξηθφ έξγν εθπξνζσπψληαο ηελ θνηλσλία, δει. εθθξάδνληαο ηελ άπνςε ηεο θνηλσλίαο ζηα ηεθηαηλφκελα ηνπ έξγνπ. 6. Ζ αληίδνζε. Όηαλ επξφθεηην γηα θάπνην πνιπδάπαλν έξγν πνπ ήηαλ πνιχ ρξήζηκν γηα ηελ πφιε, ηα έμνδα ηνπ έξγνπ αλαηίζεην ζηνλ πινπζηφηεξν Αζελαίν ηνλ νπνίν, γηα δηεπθφιπλζε, νλνκάδνπκε πινχζην Α. Όκσο, αλ ν ελ ιφγσ πινχζηνο Α ζεσξνχζε ηνλ εαπηφ ηνπ φηη δελ ήηαλ απηφο ν πινπζηφηεξνο ηεο πφιεο θαη ππνδείθλπε θάπνηνλ άιινλ πινχζην, π.ρ. ηνλ πινχζην Β, ηζρπξηδφκελνο φηη ν Β ήηαλ πινπζηφηεξνο απφ ηνλ εαπηφ ηνπ, ηφηε αθνπινπζείην ε εμήο 78

21 δηαδηθαζία: αλ ν πινχζηνο Β ζεσξνχζε φηη ήηαλ πινπζηφηεξνο ηνπ Α, ηφηε αλαιάκβαλε ρσξίο δηακαξηπξία ηα έμνδα ηνπ έξγνπ. Αλ ν πινχζηνο Β ζεσξνχζε ηνλ εαπηφ ηνπ θησρφηεξν ηνπ Α, ηφηε ν Β ζα πξνθαινχζε ηνλ Α ιέγνληάο ηνπ: αθνχ επηκέλεηο φηη εγψ (ν πινχζηνο Β) είκαη πινπζηφηεξνο απφ εζέλα (ηνλ πινχζην Α), ηφηε επραξίζησο λα αλαιάβσ εγψ ηα έμνδα ηνπ έξγνπ κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα αληαιιάμνπκε πεξηνπζίεο. Δίλαη θαλεξφ φηη ε ηειηθή απφθαζε ζα απνθάιππηε πνηφο απφ ηνπο δχν ήηαλ ν πινπζηφηεξνο. Πξνθαλψο ν ζεζκφο ηεο αληίδνζεο επλννχζε ηελ απνθάιπςε ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ησλ πινπζίσλ ηνπ Γήκνπ. 7. Ζ αλαδηαλνκή ηνπ πινύηνπ. Τα πην πάλσ έμη παξαδείγκαηα έρνπλ ηνλ ίδην παξνλνκαζηή: νη πινχζηνη πιήξσλαλ ηηο πάζεο θχζεσο δαπάλεο γηα έξγα ηεο πφιεο, ελψ νη ππφινηπνη πνιίηεο δελ ζπκκεηείραλ ζηηο δαπάλεο. Καη' απηφλ ηνλ ηξφπν νη πινχζηνη γηλφληνπζαλ θησρφηεξνη, νη δε θησρνί απνιάκβαλαλ ηα έξγα ηεο πφιεο πνπ ρξεκαηνδνηνχζαλ νη πινχζηνη. Δπηπιένλ νη πινχζηνη ρξεκαηνδνηνχζαλ ηνπο θησρνχο γηα λα έρνπλ κία θαιχηεξε δσή. Γηα παξάδεηγκα, πιήξσλαλ ηα έμνδα ησλ εηζηηεξίσλ ησλ θησρψλ γηα ηελ παξαθνινχζεζε ζεαηξηθψλ έξγσλ. Με ιίγα ιφγηα, απηφο ν ηξφπνο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο ηνπ πινχηνπ ησλ πνιηηψλ ζηελ αξραία Αζήλα δελ ήηαλ ηίπνηε άιιν, παξά ε αλαδηαλνκή ηνπ πινχηνπ (απφ ηνπο πινχζηνπο πξνο ηνπο θησρνχο). 8. Ζ απόθηεζε κεγάιεο πεξηνπζίαο εκπνδίδεην. Τν νηθνλνκηθφ ζεζκηθφ πιαίζην ηνπ Γήκνπ εκπφδηδε ηελ απφθηεζε κεγάισλ πεξηνπζηψλ. Τα κεγάια θαη ιακπεξά ζπίηηα, ε επίδεημε πινχηνπ θ.ι.π. ήηαλ αδηαλφεηα. Αλ θάπνηνο έθαλε ην ιάζνο ηεο επίδεημεο, γξήγνξα θάπνηα αλάζεζε έξγνπ ζα ηνπ έθνβε ηελ δηάζεζε γηα επίδεημε. 9. Σν παξάδεηγκα ηεο ηεξόδνπιεο. Αμίδεη λα αλαθέξνπκε θαη ηνχην. Σηελ Αζελατθή Γεκνθξαηία ε δξαζηεξηφηεηα ηεο ειεχζεξεο αγνξάο ήηαλ πεξηνξηζκέλε. Δλδεηθηηθά, αλαθέξνπκε ην εμήο παξάδεηγκα. Μία πνιχ φκνξθε ηεξφδνπιε ηελ "δηεθδηθνχζαλ" ηέζζεξηο άλδξεο. Γηα ηηο "ππεξεζίεο" ηεο ν έλαο ηεο πξνζέθεξε κηζή δξαρκή, ν άιινο κία δξαρκή, ν ηξίηνο κηάκηζε δξαρκή θαη ν ηέηαξηνο δχν δξαρκέο. Ακνηβή πην πάλσ απφ δχν δξαρκέο ήηαλ αζπκβίβαζηε κε ην πλεχκα ηεο Αζελατθήο Γεκνθξαηίαο θαη ζα πξνθαινχζε θνηλσληθνπνιηηηθφ ζθάλδαιν, δηφηη θαλείο δελ ζα κπνξνχζε λα απνιαχζεη ηηο ράξεο κηαο ηεξφδνπιεο (αιιά θαη άιισλ παξφκνησλ απνιαχζεσλ) απφ ην γεγνλφο θαη κφλν φηη ήηαλ πινπζηφηεξνο. Σην ηέινο θαη νη ηέζζεξηο άλδξεο ήζειαλ ηφζν πνιχ ηελ φκνξθε ηεξφδνπιε, πνπ θαη νη ηέζζεξηο

22 ηεο πξνζέθεξαλ δχν δξαρκέο. Σε απηή ηελ πεξίπησζε ε θιήξσζε (!) κεηαμχ ησλ ηεζζάξσλ απνθάζηδε ζε πνηφλ ζα πάεη ηειηθά ε ηεξφδνπιε. 10. Ζ θαηαλνκή ηνπ πινύηνπ θαη ηεο πνιηηηθήο δύλακεο. Σηελ αξραία Αζήλα ππήξραλ νηθνλνκηθέο ηάμεηο, ν αξηζκφο ησλ νπνίσλ δελ ήηαλ ζηαζεξφο. Γηα ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζεο παξαγξάθνπ ζα ζεσξήζνπκε φηη νη ηάμεηο ήζαλ ηέζζεξηο. Σε πνιχ γεληθέο γξακκέο, ε πξψηε θαη ε δεχηεξε ηάμε ήζαλ νη πινχζηεο, κε πινπζηφηεξε ηελ πξψηε ηάμε, ελψ ε ηξίηε θαη ε ηέηαξηε ήζαλ νη θησρέο, κε θησρφηεξε ηελ ηέηαξηε ηάμε. Ο αξηζκφο ησλ πνιηηψλ ( = ςεθνθφξσλ) ηεο πξψηεο καδί κε ηεο δεχηεξεο ηάμεο, δει. ησλ πινπζίσλ, ήηαλ γχξσ ζην 1/3 ηνπ ζπλφινπ ησλ πνιηηψλ ηεο Δθθιεζίαο ηνπ Γήκνπ, ελψ ηεο ηξίηεο καδί κε ηεο ηέηαξηεο ηάμεο, δει. ησλ θησρψλ, ήηαλ ηα 2/3. Απηφ ζεκαίλεη φηη ηελ πιεηνςεθία ζηελ Δθθιεζία ηνπ Γήκνπ ηελ είραλ νη θησρνί. Άξα, ζπγθξίλνληαο ηε δχλακε ηνπ πινχηνπ κε ηελ πνιηηηθή δχλακε πξνθχπηεη φηη ήηαλ αληηζηξφθσο αλάινγεο. Απηφ δείρλεη φηη νη πινχζηνη θαη νη θησρνί ζπληήρζεθαλ, ζπκβηβάζηεθαλ θαη ζπλαπνηέιεζαλ ην Γήκν. Ζ εηθφλα απηή ηεο αξραίαο Αζήλαο είλαη αηξάληαρηε απφδεημε φηη ε Αζελατθή Γεκνθξαηία ήηαλ φλησο κία ιατθή Γεκνθξαηία θαη ν πνιηηηζκφο ηεο ήηαλ έλαο ιατθφο πνιηηηζκφο. Απηή ε εηθφλα ηεο αξραίαο Αζήλαο δελ ήηαλ ηίπνηε άιιν παξά ε θαηάιιειε αηκφζθαηξα φπνπ νη πνιίηεο ηεο αλεδείθλπαλ ηα ραξίζκαηά ηνπο, φρη ηφζν ηα νηθνλνκηθά, αιιά θπξίσο ηα πλεπκαηηθά. Ζ ζεκεξηλή Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία είλαη πνιχ θνληά ζην αληίζεην. 11. Αξηζηνηέιεο. Σε ζπκπιήξσζε ησλ πην πάλσ θαη κε ζηφρν λα δψζνπκε κηα πην ζπλνιηθή εηθφλα ηεο Αζελατθήο Γεκνθξαηίαο καδί κε ηελ Αζελατθή Οηθνλνκία, παξαζέηνπκε ηελ άπνςε ηνπ Αξηζηνηέιε, ε νπνία πνιχ ζπλνπηηθά είλαη ε εμήο: Ση πξέπεη λα πξνζθέξνπλ νη πνιίηεο πξνο ηελ πνιηηεία (ππνρξεώζεηο πνιηηώλ): Σπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηα θνηλά. Πξνζηαζία ηεο Γεκνθξαηίαο απφ απηνχο πνπ ηε βιάπηνπλ. Ση πξέπεη λα πξνζθέξεη ε πνιηηεία ζηνπο πνιίηεο (δηθαηώκαηα πνιηηώλ): Ηζφηεηα γηα φινπο. Λεινγηζκέλε θαη επαξθή ηδηνθηεζία. Δπεκεξία γηα φινπο. Τν θνηλφ θαιφ γηα φινπο. 80

23 Αμίδεη λα ηνλίζνπκε ην εμήο: νη αξραίνη Αζελαίνη, νπζηαζηηθά, δνχζαλ απιά θαη κεηξεκέλα. Αλ θάπνηνο ήζειε λα δήζεη πινχζηα δελ ήηαλ θαινδερνχκελνο ζηελ Αζήλα. Αλ επέκελε λα ζέιεη λα δήζεη πινχζηα, ηφηε έπξεπε λα πάεη ζε άιιε πφιε. Διπίδσ φηη θάπνηα ζηηγκή ζην κέιινλ ε αλζξσπφηεηα ζα δεη ζηα πιαίζηα ηεο Αζελατθήο Οηθνλνκίαο, απιά θαη κεηξεκέλα. Αλ θάπνηνο επηκέλεη λα ζέιεη λα δήζεη πινχζηα, ηφηε ζα πξέπεη λα πάεη ζε άιιν πιαλήηε. Σηνλ πιαλήηε καο δελ ζα είλαη πηα θαινδερνχκελνο. 3.3 ΣΑ ΗΜΔΡΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΣΗΜΑΣΑ: ΣΑ ΣΡΙΑ ΤΠΑΡΥΟΝΣΑ ΙΜΟ Σηελ επνρή καο ππάξρνπλ ηξία νηθνλνκηθά ζπζηήκαηα, ή ελ ζπληνκία, ηξία "ηζκφο", πνπ είλαη ν θαπηηαιηζκφο, ν ζνζηαιηζκφο θαη ν θνκκνπληζκφο. Καη ηα ηξία απηά "ηζκφο" έδσζαλ εμεηάζεηο θαη απέηπραλ, δηφηη απεδείρζε ζηελ πξάμε φηη δπζηπρψο δελ επαξθνχλ γηα ηελ εμαζθάιηζε κηαο δσήο δίθαηεο θαη αλζξψπηλεο. Μαθάξη, έζησ έλα απφ ηα ζπζηήκαηα απηά λα καο είρε απνδείμεη φηη εμαζθαιίδεη κηα θαιή, ή έζησ κία αλεθηή δσή γηα όινπο καο. Γπζηπρψο θαλέλα δελ κπφξεζε λα ηθαλνπνηήζεη ηελ απαίηεζε απηή, ε νπνία ζα πξέπεη λα απνηειεί ηνλ θχξην ζηφρν θάζε νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο. Σην ζρήκα 3.1 δείρλεη, θαηά (κεγάιε) πξνζέγγηζε, ηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ πιαλήηε ζε θάζε έλαλ απφ ηνπο ηξεηο "ηζκνχο", αλαδεηθλχνληαο ηηο δηαθνξέο κεηαμχ πινπζίσλ θαη θησρψλ. Σηα εδάθηα 3.4, 3.5 θαη 3.6 πνπ αθνινπζνχλ ζα παξνπζηάζνπκε ηνλ θαπηηαιηζκφ, ηνλ ζνζηαιηζκφ θαη ηνλ θνκκνπληζκφ, αληίζηνηρα. 3.4 ΚΑΠΙΣΑΛΙΜΟ Ο θαπηηαιηζκφο είλαη κία ηξηηαμηθή θνηλσλία, φπνπ ε θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ κνηάδεη κε αλαπνδνγπξηζκέλν θνινλάην πνηήξη θξαζηνχ [ζρήκα 3.1(α)]. Οη ηξεηο ηάμεηο είλαη ε αλψηεξε, ε κέζε θαη ε θαηψηεξε. Καηά πξνζέγγηζε, ζηελ αλψηεξε ηάμε δεη ην 3%, ζηε κέζε ηάμε ην 7%, ελψ ζηελ θαηψηεξε ηάμε δεη ην 90% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ησλ θαπηηαιηζηηθψλ ρσξψλ. Αλ ζέινπκε λα δνχκε, φρη ηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ, αιιά ηελ θαηαλνκή ηνπ πινχηνπ, ηφηε αξθεί λα αλαπνδνγπξίζνπκε ην θνινλάην πνηήξη, νπφηε ην ζρήκα ζα είλαη, ζαλ φξζην θνινλάην πνηήξη θξαζηνχ ή αθφκα θαιχηεξα ζαλ φξζην πνηήξη ζακπάληαο. Παηέξαο ηνπ θαπηηαιηζκνχ ππήξμε ν Άληακ Σκηζ (εηθφλα 3.2).

24 82 Σρήκα 3.1 Τα ηξία «ηζκφο»: Καπηηαιηζκφο (ηξηηαμηθή θνηλσλία), Σνζηαιηζκφο (ηξηηαμηθή θνηλσλία) θαη Κνκκνπληζκφο (αηαμηθή θνηλσλία). Τα ζρήκαηα δείρλνπλ, θαηά πξνζέγγηζε, γηα θάζε «ηζκφ» ηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ ζε θάζε ρψξα, αιιά θαη ζε νιφθιεξν ηνλ πιαλήηε, αλαδεηθλχνληαο ηηο δηαθνξέο κεηαμχ πινπζίσλ θαη θησρψλ.

25 Άληακ Σκηζ ( ). Καξι Μαξμ ( ). Δηθφλα 3.2. Ο ηδξπηήο ηνπ θαπηηαιηζκνχ Άληακ Σκηζ θαη ν ηδξπηήο ηνπ θνκκνπληζκνχ Καξι Μαξμ. Τν εζηθφ πεξίβιεκα ηνπ θαπηηαιηζκνχ, πεξηιακβάλεη ηα εμήο ζηνηρεία: ηελ ειεπζεξία, ηνλ νξζφ ιφγν, ην αηνκηθφ ζπκθέξνλ, ηελ επηδίσμε ηεο αηνκηθήο ηδηνθηεζίαο, ηεο αηνκηθήο επηηπρίαο θαη ηεο αηνκηθήο επδαηκνλίαο. Σηελ πξάμε γίλεηαη επηηπρία κφλν γηα ιίγνπο θαη πνηέ γηα φινπο. Καη απηνί νη νιίγνη, ζα θζάζνπλ ζηελ αηνκηθή επηηπρία, εθκεηαιιεπφκελνη ηνπο άιινπο, αθφκα θαη παηψληαο επί πησκάησλ ζπλαλζξψπσλ ηνπο. Ο θαπηηαιηζκφο έθεξε ηε κεγάιε πιηθή αλαβάζκηζε. Ζ αλαβάζκηζε απηή έρεη ηεξάζηηα ζεκαζία, γηαηί επεξέαζε πνιχ ζεηηθά ην βηνηηθφ επίπεδν ηνπ αλζξψπνπ. Όκσο, γηα λα πεηχρεη απηφ, έρεη ππνηάμεη ηνλ άλζξσπν ζηε ινγηθή ηεο παξαγσγηθφηεηαο, ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο θαηαλάισζεο. Απηή είλαη ε ζαξσηηθή ινγηθή ηήο ζχγρξνλεο βηνκεραληθήο θνηλσλίαο, πνπ ζαλ ρείκαξξνο, κάο παξαζχξεη ζην δξφκν ηεο νινθιεξσηηθήο αιινηξίσζεο. Σην δξφκν

26 απηφ, ν ζχγρξνλνο άλζξσπνο, απνμελσκέλνο απφ ηνλ πξαγκαηηθφ ηνπ εαπηφ, γίλεηαη έξκαην κηαο έκκεζα επηβαιιφκελεο ζπλερνχο αλάγθεο λα θεξδίδεη ηε δσή ηνπ. Καη γηα λα ην πεηχρεη απηφ, δνπιεχεη φζν πην ζθιεξά θαη «απνδνηηθά» κπνξεί, πνιιέο θνξέο ζε δχν, αθφκα θαη ηξεηο δνπιεηέο. Καη ζην ηέινο, ΟΥΣΗΑΣΤΗΚΑ, ράλεη απηφ πνπ κε ηφζν θφπν πξνζπαζεί λα θεξδίζεη: ηε δσή ηνπ. Σηε θχζε δελ ππάξρεη αηζρξνθέξδεηα. Σηνλ θαπηηαιηζκφ θπξηαξρεί ε αηζρξνθέξδεηα. Ο θαπηηαιηζκφο ππνβαζκίδεη θαη ελ ηέιεη θαηαζηξέθεη ηνπο δχν κεγαιχηεξνπο ζπληειεζηέο ηνπ πιαλήηε καο: ηνλ άλζξσπν θαη ηε θχζε. Ο ηδαληθφο θαπηηαιηζκφο είλαη κηα ζαπκάζηα νπηνπία. Ζ κεγάιε καο αληίξξεζε ζηνλ ηδαληθφ θαπηηαιηζκφ, είλαη φηη δελ κπνξεί λα εθαξκνζζεί ζηελ πξάμε. Γηαηί απηφ πνπ εηπψζεθε, σο ηθαλφηεηεο θαη ραξίζκαηα ηνπ αλζξψπνπ, θαηαιήγεη λα είλαη κηα απάλζξσπε καλία εθκεηάιιεπζεο αλζξψπνπ απφ άλζξσπν, ζε βαζκφ πνπ νη «ηθαλφηεηεο» θαη ηα «ραξίζκαηα», λα κεηαηξέπνληαη ζε πνλεξίεο θαη δνινπινθίεο, ζην πσο λα αδηθήζεηο, λα εθκεηαιιεπηείο θαη λα θαηαπηέζεηο ηνπο άιινπο, αξθεί εζχ λα γίλεηο πην πινχζηνο θαη πην δπλαηφο. Μαθάξη λα κπνξνχζακε λα θηηάμνπκε κηα θνηλσλία ηίκησλ θαπηηαιηζηψλ. Ζ πξάμε δείρλεη φηη, δπζηπρψο, δελ κπνξνχκε. Γη απηφ ππνζηεξίδνπκε φηη, ν ηδαληθφο θαπηηαιηζκφο δελ είλαη εθαξκφζηκνο. Δμάιινπ, ην γλσξίδνπλ φινη φζνη δνπλ ζε θαπηηαιηζηηθέο ρψξεο, φηη ζηελ πξάμε ν θαπηηαιηζκφο εθπέκπεη κηα ζπλερψο απμαλφκελε απνπληθηηθή νζκή αλεζηθφηεηαο θαη απαλζξσπηάο. Λππάκαη πνπ ην ιέσ, αιιά δπζηπρψο ε θνηλσλία ηεο ειεχζεξεο νηθνλνκίαο, θαηαληά κηα θνηλσλία, βνχξθνο ζπκθεξφλησλ, δηαπινθήο, θεξδνζθνπίαο, αηζρξνθέξδεηαο, ηνθνγιπθίαο, απαλζξσπηάο θαη εγθιεκαηηθφηεηαο. Έηζη ν θαπηηαιηζκφο κάο εμσζεί ζε απηφ πνπ έιεγε ν Τφκαο Φνκπο: «Άνθπυπορ ππορ άνθπυπον, λύκορ» (homo homini, lupus). Γηα ηνπ ιφγνπ ην αιεζέο, βιέπε ηε Γε νιφθιεξε, φπνπ ηα 3/4 ηεο αλζξσπφηεηαο δεη ζηε θηψρεηα, ελψ νη κηζνί απφ απηνχο δνπλ ζηελ απόιπηε θηψρεηα, ν δε πιαλήηεο θαηαθξενπξγείηαη ιπζζαιέα. 84

27 3.5 ΟΙΑΛΙΜΟ Ο ζνζηαιηζκφο είλαη κία ηξηηαμηθή θνηλσλία, φπνπ ε θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ κνηάδεη κε απγφ, ή αθφκα θαιχηεξα κνηάδεη κε ηε ζηελφκαθξε κπάια πνδνζθαίξνπ πνπ παίδνπλ ζηηο Ζ.Π.Α [ζρήκα 3.1(β)]. Καηά πξνζέγγηζε, ζηελ αλψηεξε ηάμε δεη ην 25%, ζηε κέζε ηάμε ην 50%, ελψ ζηελ θαηψηεξε ηάμε δεη ην 25%. Ο ζνζηαιηζκφο είλαη είδνο πξνο εμαθάληζε. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ζηηο ζνζηαιηζηηθέο ρψξεο επηηξέπεηαη λα ππάξρνπλ πνιχ πινχζηνη. Ο πινχηνο ζηγά-ζηγά ζπγθεληξψλεηαη ζηα ρέξηα νιίγσλ, νη νπνίνη, πξνθαλψο, «ζπγγελεχνπλ» κε ηνλ θαπηηαιηζκφ, θαη σο εθ ηνχηνπ επηδηψθνπλ ην κεηαζρεκαηηζκφ ηεο ρψξαο ηνπο απφ ζνζηαιηζηηθή ζε θαπηηαιηζηηθή. Απηφ, κεηαμχ άιισλ, έρεη σο απνηέιεζκα ηα ζνζηαιηζηηθά θφκκαηα λα θηλνχληαη απφ αξηζηεξά πξνο ην θέληξν (θεληξναξηζηεξά) θαη απφ ην θέληξν πξνο ηα δεμηά (θεληξνδεμηά), γεγνλφο πνπ νδεγεί ζε απνξξφθεζε ησλ ζνζηαιηζηηθψλ ρσξψλ απφ ηνλ θαπηηαιηζκφ, φπσο έρεη ήδε ζπκβεί ζρεδφλ ζε φιεο ηηο Δπξσπατθέο ρψξεο κε εμαίξεζε ηηο Σθαλδηλαβηθέο. 3.6 ΚΟΜΜΟΤΝΙΜΟ Ο Κνκκνπληζκφο είλαη κία αηαμηθή θνηλσλία πνπ κνηάδεη κε επίπεδν δίζθν [ζρήκα 3.1(γ)]. Ζ αηαμηθή θνηλσλία δελ έρεη νχηε αλψηεξε, νχηε κέζε, νχηε θαηψηεξε ηάμε. Δδψ, νιφθιεξε ε θνηλσλία δεη ζε έλα θαζεζηψο φπνπ θαλέλαο δελ είλαη θησρφηεξνο, αιιά νχηε θαη πινπζηφηεξνο απφ ηνλ άιιν. Ο δίζθνο θηλείηαη πξνο ηα πάλσ ή πξνο ηα θάησ, αλάινγα κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θάζε ζπγθεθξηκέλεο θνκκνπληζηηθήο ρψξαο. Μεξηθά παξαδείγκαηα ηέηνησλ ρσξψλ είλαη ην Βηεηλάκ, ε Βφξεηνο Κνξέα, ε Κνχβα θαη ε Κίλα. Παηέξαο ηνπ θνκκνπληζκνχ ππήξμε ν Καξι Μαξμ (εηθφλα 3.2). Ζ «ηδαληθή» αηαμηθή θνηλσλία είλαη κηα ζαπκάζηα νπηνπία. Ζ κεγάιε καο αληίξξεζε ζηελ αηαμηθή θνηλσλία είλαη φηη, δελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζηελ πξάμε. Μαθάξη λα κπνξνχζε. Όκσο απνδείρηεθε ζηελ πξάμε φηη, αληί γηα κηα ηδαληθή αηαμηθή θνηλσλία, θζάζακε ζε κηα θνηλσλία θαηαπηεζκέλσλ, αλειεχζεξσλ θαη εμαζιησκέλσλ αλζξψπσλ, φπνπ νη νιίγνη, νη πιένλ έλζεξκνη θνκκνπληζηέο (νη απνθαινχκελνη λνκεγθιαηνχξα), έρνπλ ηα ελία ηεο θνηλσλίαο ζηα ρέξηα ηνπο θαη απηνί κελ πεξλνχλ θαιά, ν δε ιαφο έρεη ηα καχξα ηνπ ηα ράιηα. Ζ ηδαληθή αηαμηθή θνηλσλία, ζηελ πινπνίεζή ηεο, θαηάληεζε λα είλαη έλα ζχλνιν αξγφζρνισλ ππαιιήισλ, βνπηεγκέλσλ κέζα ζε κηα αλήζηθε

28 γξαθεηνθξαηία, κε απνηέιεζκα ιαφο θαη εγεζία, λα ζρεκαηίδνπλ κηα θνηλσλία κε ζηαζηκφηεηα, ζρεδφλ ζηα πάληα, κε θηψρεηα θαη κε ηαπείλσζε. Δηδηθά γηα ηε θηψρεηα, είρε θπθινθνξήζεη ην εμήο «ραξηησκέλν», ζηελ ηέσο Σνβηεηηθή Έλσζε. Όηη ν ιαφο, απφ ηε κεξηά ηνπ, έιεγε: «Δμείρ κάνοςμε όηι δοςλεύοςμε και αςηοί κάνοςν όηι μαρ πληπώνοςν». Ζ δε εγεζία, απφ ηε κεξηά ηεο, έιεγε: «Δμείρ κάνοςμε όηι ηοςρ πληπώνοςμε και αςηοί κάνοςν όηι δοςλεύοςν». Ίζσο, κφλν απηφ αξθεί γηα λα βγάιεη θαζέλαο ηα ζπκπεξάζκαηά ηνπ, γηα ηελ ηφζν κηθξή «ηαρχηεηα» ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο αλάπηπμεο ηεο ηέσο Σνβηεηηθήο Έλσζεο. Σεκαληηθφ είλαη επίζεο λα αλαθέξνπκε φηη ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο ε κεγάιε αηκνκεραλή ηνπ θνκκνπληζκνχ, δει. ε εξγαηηθή δύλακε, έγηλε θαη απηή είδνο ππφ εμαθάληζε, ηδηαίηεξα δε κεηά ηελ πηψζε ηεο Σνβηεηηθήο Έλσζεο ην Σήκεξα, ε εξγαηηθή δχλακε έρεη εμαζζελίζεη, ηφζν ζηηο θαπηηαιηζηηθέο ρψξεο ηεο Γχζεο, φζν θαη ζηηο θησρέο ρψξεο ζηνλ ππφινηπν θφζκν. Ζ θαηάζηαζε απηή, θαηά ηε γλψκε κνπ, είλαη εμαηξεηηθά αλεζπρεηηθή, δηφηη, αλ είλαη αιεζηλή ε δηαπίζησζε φηη φλησο έρεη εμαζζελίζεη ε εξγαηηθή δχλακε ζε νιφθιεξν ηνλ πιαλήηε, απηφ ζεκαίλεη φηη έρεη πέζεη ην κεγαιχηεξν πξνπχξγην ηεο πάιεο ελαληίνλ ηεο αδηθίαο, ηεο θηψρεηαο θαη ηεο αγξακκαηνζχλεο ησλ ιαψλ ζε θάζε γσληά ηεο Γεο. Δίλαη πνιινί ζπλάλζξσπνί καο, ακεηαθίλεηνη νπαδνί ηνπ Μαξμηζκνχ, πνπ βιέπνπλ σο κφλε ιχζε ζηα ζεκεξηλά πιαλεηηθά αδηέμνδα, ηελ εθαξκνγή ηνπ θνκκνπληζκνχ ζηε Γε. Πξνζσπηθά, ζέβνκαη απφιπηα απηή ηνπο ηελ επηζπκία. Έρσ φκσο ηε γλψκε φηη, ε πξφηαζή ηνπο είλαη αλέθηθηε, είλαη απξαγκαηνπνίεηε, θπξίσο γηα ηνλ πνιχ πξαθηηθφ ιφγν φηη δελ κπνξείο λα έρεηο ζνβαξέο ειπίδεο λα βγάιεηο ηελ αλζξσπφηεηα απφ ηα κεγάια ηεο αδηέμνδα κε κηα πξνζέγγηζε (φπνηα θαη αλ είλαη απηή) πνπ δνθηκάζηεθε θνληά ζηνλ έλαλ αηψλα ζε πνιιέο, ηφζν κηθξέο φζν θαη κεγάιεο ρψξεο, ζε πινχζηεο φζν θαη θησρέο ρψξεο θαη πνπ κφιηο πξφζθαηα θαηέξξεπζε. Γη απηφ πηζηεχσ αθξάδαληα φηη πξέπεη λα αλαδεηήζνπκε κηα λέα πξνζέγγηζε, πξαθηηθά εθαξκφζηκε, πνπ ζα έρεη πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο λα επηηχρεη. 86

29 3.7 Η ΗΜΔΡΙΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΚΟΝΑ ΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΣΗΣΑ: Η ΠΑΓΚΟΜΙΟΠΟΙΗΗ Ζ ζεκεξηλή νηθνλνκηθή εηθφλα ηεο αλζξσπφηεηαο κπνξεί λα ζπλνςηζζεί ζε κία κφλν ιέμε: παγθνζκηνπνίεζε. Ζ παγθνζκηνπνίεζε είλαη ε δηάδνζε ηνπ θαπηηαιηζκνχ απφ ηε κία έσο ηελ άιιε άθξε ηεο Γεο. Δίκαζηε ππνρξεσκέλνη λα παξαδερζνχκε φηη ε παγθνζκηνπνίεζε, δπζηπρψο, έρεη δεκηνπξγήζεη πνιιά θαη ζνβαξφηαηα πξνβιήκαηα ζηελ αλζξσπφηεηα. Σεκεηψλνπκε ηα πην θάησ. Τν ρξεκαηηζηεξηαθφ θέξδνο, αλά ιεπηφ ηεο ψξαο, είλαη ηεο ηάμεσο ησλ 100 εθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ. Ζ παξαγσγή, πνπ είλαη ε πξαγκαηηθή θηλεηήξηνο δχλακε ηεο αλάπηπμεο, ζπξξηθλψλεηαη, κε απνηέιεζκα λα δηνγθψλεηαη ε αρπξέληα θαη επηθίλδπλε νηθνλνκία ηνπ ρξεκαηηζηεξίνπ, φπνπ κεηαμχ άιισλ, μεπιέλεηαη ην καχξν βξψκηθν ρξήκα, δει. ε απάηε, ε βξσκηά, ε δηαπινθή, ε εγθιεκαηηθφηεηα θαη ην εκπφξην φπισλ θαη λαξθσηηθψλ. Κνληνινγίο, θαηαξγήζεθε ν κφλνο νπζηαζηηθφο ιφγνο χπαξμεο ηνπ θαπηηαιηζκνχ, πνπ είλαη νη επελδχζεηο θεθαιαίνπ ζηελ παξαγσγή, δεδνκέλνπ φηη ε εκεξήζηα παξαγσγή πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ, γηα ηνλ πιεζπζκφ ηνπ πιαλήηε καο, εθηηκάηαη φηη είλαη γχξσ ζην 5% ηνπ φγθνπ ησλ ρξεκαηηζηεξηαθψλ ζπλαιιαγψλ. Ζ παγθνζκηνπνίεζε έρεη ζηφρν ηελ θπξηαξρία ηνπ παγθφζκηνπ θαπηηαιηζκνχ, δει. ηνπ πνιπεζληθνχ θεθαιαίνπ. Μπξνζηά ζε απηφ, ε δχλακε ηνπ θξάηνπο νινέλα θαη πεξηζζφηεξν απνδπλακψλεηαη θαη ακθηζβεηείηαη απφ ηελ ηζρχ θαη ηνλ ελαγθαιηζκφ ησλ ππεξεζληθψλ επηρεηξήζεσλ. Τα θξάηε αδξαλνχλ, δείρλνπλ αδπλακία, κε απνηέιεζκα λα ζπγθαιχπηνπλ ηε δηάδνζε θαη επηθξάηεζε ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, γεγνλφο πνπ νδεγεί ζε έθξεμε, ζε πξσηνθαλή χςε, ηελ αλεξγία (ηδηαίηεξα ζηνπο λένπο), ηε θηψρεηα, ηελ εμαζιίσζε θαη ηνπο θνηλσληθνχο απνθιεηζκνχο. Τν εηδηθφ βάξνο ησλ πνιηηψλ ζηε ιήςε απνθάζεσλ πνπ ηνπο αθνξνχλ, έρεη απειπηζηηθά πεξηνξηζηεί. Ο άλζξσπνο, γηα λα επηδήζεη, έρεη αλάγθε απφ πιηθά αγαζά. Πξέπεη λα εξγαζζεί γηα λα ηα απνθηήζεη γηα λα κπνξεί λα επηδήζεη. Σηελ θαπηηαιηζηηθή θνηλσλία ε αλάγθε γηα πιηθά αγαζά, κεηαζρεκαηίδεηαη ζε δνπιεία, ζε πιαζηέο αλάγθεο. Απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ νδεγεί ζηε ιαηξεία ηνπ θέξδνπο, ηεο ηδηνθηεζίαο θαη ηνπ ρξήκαηνο. Απηφο ν κεηαζρεκαηηζκφο ηεο αλάγθεο ζε ιαηξεία ζπξψρλεη ηνλ άλζξσπν ζηε καηαηνδνμία, ηελ θελφηεηα θαη ζην ςπρξφ θαη άθξαην

30 αηνκηζκφ. Όκσο, πιεξνθνξνχκε φινπο απηνχο πνπ ιαηξεχνπλ ην ρξήκα, φηη ην ρξήκα, ην πξαγκαηηθφ ρξήκα, είλαη νη άλζξσπνη. Ο κεγάινο δήινο γηα ηα πιηθά αγαζά δελ κπνξεί λα ζπλππάξμεη κε ηα πλεπκαηηθά αγαζά. Δίλαη ζαλ λα βάδνπκε καδί ην λεξφ (πιηθά αγαζά) κε ηε θσηηά (πλεπκαηηθά αγαζά). Δίλαη βέβαηνλ φηη ην λεξφ ζα «ληθήζεη» ηε θσηηά θαη ζα ηε ζβήζεη. Γελ ππάξρεη φξακα γηα έλαλ θαιχηεξν θφζκν. Σθνπφο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο είλαη πσο ζα θάλεη ηνπο πινχζηνπο πινπζηφηεξνπο κε ζπλέπεηα λα θάλεη ηνπο θησρνχο θησρφηεξνπο. Ζ παγθνζκηνπνίεζε ιεηηνπξγεί κε απμαλφκελε αλεπζπλφηεηα, κε αζπδνζία, κε βαξβαξφηεηα, κε δηαθζνξά θαη κε απηαξρηζκφ. Ζ δεκνθξαηία θαη ε πνιπθσλία ζπκπηέδνληαη, πνιιέο θνξέο αθφξεηα. Οη 3 πην πινχζηνη άλζξσπνη ζηνλ θφζκν, έρνπλ πεξηνπζία πνπ μεπεξλά ην άζξνηζκα ηνπ Αθαζάξηζηνπ Δζληθνχ Πξντφληνο (ΑΔΠ) ησλ 28 ιηγφηεξν αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ ηνπ πιαλήηε καο. Οη 82 πην πινχζηνη άλζξσπνη ζηνλ θφζκν, έρνπλ εηήζην εηζφδεκα, φζν είλαη ην εηήζην εηζφδεκα φινπ (!) ηνπ ηλδηθνχ ιανχ, πνπ είλαη γχξσ ζηα 1,1 δηζεθαηνκκχξηα άλζξσπνη! Οη 358 πην πινχζηνη άλζξσπνη ζηνλ θφζκν, έρνπλ εηήζην εηζφδεκα, φζν είλαη ην εηήζην εηζφδεκα ηνπ κηζνχ (!) πιεζπζκνχ ηεο Γεο, πνπ είλαη 3,5 δηζεθαηνκκχξηα άλζξσπνη! Γειαδή, θαζέλαο απφ απηνχο ηνπο πινπζίνπο, θαηά κέζνλ φξν, έρεη εηζφδεκα, φζν έρνπλ 10 εθαηνκκχξηα άλζξσπνη. Αθφκα πην απιά: θαζέλαο απφ απηνχο ηνπο πινπζίνπο, θαηά κέζνλ φξν, έρεη εηήζην εηζφδεκα, φζν έρνπλ φινη νη θάηνηθνη κηαο ρψξαο, φπσο ε Διιάδα. Τν έλα ηέηαξην ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Γεο, έρεη εηζφδεκα, ην πνιχ έλα δνιάξην ηελ εκέξα. Ενπλ, φπσο ην ραξαθηεξίδνπλ ηα Ζλσκέλα Έζλε, ζε απόιπηε θηψρεηα. Δίλαη αβέβαηνη αλ ζα βξνπλ ηξνθή απφ ηε κηα κέξα ζηελ άιιε. Τν 1% ησλ πινπζηνηέξσλ ηεο Γεο απνιακβάλεη ην 40% ηνπ παγθφζκηνπ πινχηνπ. Τν 40% ησλ θησρφηεξσλ ηεο Γεο απνιακβάλεη ην 2,5% ηνπ παγθφζκηνπ πινχηνπ. Τν 20% ησλ πινπζηνηέξσλ ηεο Γεο θαηέρεη ην 83,5% ηνπ παγθφζκηνπ πινχηνπ. Τν επφκελν 20% θαηέρεη ην 12%. Τν επφκελν 20% θαηέρεη ην 2%. Τν επφκελν 20% θαηέρεη ην 1,5% θαη ηέινο ην 20% ησλ πεξηζζφηεξσλ θησρψλ θαηέρεη ην 1%. 88

31 Ζ παγθνζκηνπνίεζε κάο ρεηξαγσγεί θαη καο θξαηά νκήξνπο θαη ζθιάβνπο ηεο, φρη αιπζνδέλνληαο ηα πφδηα καο (φπσο γηλφηαλ παιαηά), αιιά αιπζνδέλνληαο ηα κπαιά καο. Οη πνιχ κεγάιεο ηξάπεδεο θαη νη νίθνη αμηνιφγεζεο παίδνπλ θπξίαξρν ξφιν, ζρεδφλ πάληα κε θαηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο γηα ηνπο ιανχο ηεο Γεο. Ζ δχλακε ηεο ηνθνγιπθίαο θαη ηεο αηζρξνθέξδεηαο ησλ ηξαπεδψλ είλαη ηφζν κεγάιε πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ρψξεο ζηε πηψρεπζε, αθφκα θαη ζηε δηάιπζε ελψζεηο θξαηψλ, φπσο είλαη ε Δπξσπατθή Έλσζε (Δ.Δ.), αιιά αθφκα θαη λα νδεγήζεη νιφθιεξε ηελ αλζξσπφηεηα ζηε θηψρεηα θαη ηελ εμαζιίσζε, αξθεί νη ηξάπεδεο λα απμάλνπλ ηα θέξδε ηνπο. Οη ηξάπεδεο θπξηαξρνχλ ζην βαζκφ πνπ κεηαηξέπνπλ ηελ δεκνθξαηία ζε ηξαπεδνθξαηία. Οη πνιηηηθνί δελ κπνξνχλ λα θπβεξλήζνπλ ηελ ρψξα ηνπο, δηφηη νη ηξάπεδεο «θπβεξλνχλ» ηνπο πνιηηηθνχο. Οη πνιπεζληθέο εηαηξείεο κεηαηξέπνπλ ηε δεκνθξαηία ζε εηαηξνθξαηία. Ο ππξήλαο ηνπ θαπηηαιηζκνχ είλαη ν θνξπνξαηηζκόο. Δίλαη νη κακνχζ νηθνλνκηθέο ζπληερλίεο νη νπνίεο θπβεξλνχλ ηνλ θφζκν. Γελ ελδηαθέξνληαη γηα ηελ θνηλσλία, αιιά κφλν γηα ηελ αχμεζε ησλ θεξδψλ ηνπο. Γη απηφ πξέπεη λα θαηαξγεζνχλ. Αλ δελ θαηαξγεζνχλ, ηφηε ζα θαηαξγήζνπλ εκάο. Ενχκε ζηελ επνρή ηεο δηθηαηνξίαο ησλ αγνξώλ. Σηελ επνρή ηεο δηθηαηνξίαο ηνπ ρξήκαηνο. Σπκπεξαζκαηηθά, κπνξνχκε λα πνχκε φηη ν θαπηηαιηζκφο θαη ε παγθνζκηνπνίεζε απέηπραλ παηαγσδψο λα νηθνδνκήζνπλ κηα θαιή δσή γηα φινπο καο. Αληίζεηα νδεγνχλ ηελ αλζξσπφηεηα ζε έλαλ σθεαλφ αζιηφηεηαο, πνπ θάζε κέξα κεγαιψλεη θαη πεξηζζφηεξν. Ωο γλσζηφλ, επί ησλ εκεξψλ καο, ην θέληξν ηνπ θαπηηαιηζκνχ θαη ηεο παγθνζκηνπνίεζεο είλαη νη Ζ.Π.Α. (εηθφλα 3.3). Κιείλνπκε ην εδάθην απηφ κε ηνλ Έξηρ Φξνκ, ν νπνίνο δηαηππψλεη ηελ άπνςε, κε ηελ νπνία ζπκθσλνχκε απφιπηα, φηη ν ζχγρξνλνο άλζξσπνο, απαιιαγκέλνο απφ ηα κεζαησληθά δεζκά, δελ ήηαλ ειεχζεξνο λα δεκηνπξγήζεη κηα δσή γεκάηε λφεκα, κηα δσή πνπ λα ζηεξίδεηαη ζηε ινγηθή θαη ηελ αγάπε, θαη έηζη, απνδήηεζε λα βξεη έλα είδνο αζθάιεηαο κε ηελ ππνηαγή ηνπ ζε έλαλ εγέηε, κηα θπιή ή έλα θξάηνο. Ζ δσή ζηε δεκνθξαηία ηνπ εηθνζηνχ αηψλα, απνηειεί απφ πνιιέο απφςεηο κηα άιιε θπγή απφ ηελ ειεπζεξία, ηε θπγή πξνο ηελ

32 αιινηξίσζε. Καη απηφ δηφηη ζπγθεληξψλεη φιεο ηνπ ηηο δπλάκεηο ζηελ νηθνλνκηθή παξαγσγή θαη φρη ζηελ αλάπηπμε ηεο αλζξψπηλεο πξνζσπηθφηεηαο. Έηζη ν άλζξσπνο έρεη απνμελσζεί απφ ηνλ θφζκν πνπ δεκηνχξγεζε ν ίδηνο, απφ ηνπο ζπλαλζξψπνπο ηνπ, απφ ηα πξάγκαηα πνπ ρξεζηκνπνηεί θαη θαηαλαιψλεη, απφ ηελ θπβέξλεζή ηνπ, απφ ηνλ ίδην ηνπ ηνλ εαπηφ. Δίλαη κηα πξνζσπηθφηεηα πνπ άγεηαη θαη θέξεηαη. Μηα ηέηνηα θνηλσλία αλζξψπσλ είλαη κηα άξξσζηε θνηλσλία. Μηα πγηήο θνηλσλία είλαη εθείλε φπνπ θαλέλαο άλζξσπνο δελ ζα ρξεζηκεχεη ζαλ κέζν γηα ηελ επηηπρία ησλ ζθνπψλ ελφο άιινπ, φπνπ ν άλζξσπνο ζα είλαη ην θέληξν θαη φπνπ φιεο νη νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ, ζα ππνηάζζνληαη ζην ζθνπφ ηεο αλάπηπμήο ηνπ. 3.8 ΟΙ ΠΑΛΑΙΟΙ ΚΑΙ Ο ΝΔΟ ΟΡΟ ΔΠΙΒΙΩΗ ΣΟΤ ΑΝΘΡΩΠΟΤ α. Οη παιαηνί όξνη ηεο επηβίσζεο ηνπ αλζξώπνπ Δίλαη θνηλά απνδεθηφ φηη ε θχζε έρεη δεκηνπξγήζεη, γηα θάζε κνξθή δσήο, κηα παλνπιία κεραληζκψλ, πνπ ζηφρν έρνπλ λα επηηχρνπλ, πξψηα θαη πάλσ απ φια, ηελ επηβίσζε θαη ηελ δηαηώληζε. Τν δπζθνιφηεξν απφ ηα δχν, κε κεγάιε δηαθνξά, είλαη ε επηβίσζε. Δηδηθά γηα ηνλ άλζξσπν, ε επηβίσζε ππήξμε θαη παξακέλεη κέρξη ζήκεξα ν πην ζεκαληηθφο παξάγνληαο ηνπ αλζξψπηλνπ γίγλεζζαη. Σε αηνκηθφ επίπεδν, ζε νηθνγελεηαθφ επίπεδν θαη ζε θνηλσληθφ επίπεδν, ν άλζξσπνο έρεη αλαπηχμεη κεραληζκνχο γηα λα πξνζηαηεχεη ην κείδνλ αγαζφ, πνπ είλαη ε δσή ηνπ. Σην αηνκηθό επίπεδν, ζπληειείηαη ε κεγαιχηεξε πξνζπάζεηα γηα ηελ επηβίσζε. Καζέλαο καο πξνζπαζεί λα απνθηήζεη φζν γίλεηαη πεξηζζφηεξα «πξνζφληα» γηα λα είλαη φζν γίλεηαη πεξηζζφηεξν ζίγνπξνο γηα ηελ επηβίσζή ηνπ. Τα «πξνζφληα» απηά νκαδνπνηνχληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: ζηα πξνζσπηθά θαη ηα νηθνλνκηθά. Τα πξνζσπηθά είλαη ηφζν ηα επαγγεικαηηθά θαη ε ζέζε εξγαζίαο, φζν θαη ε ζσκαηηθή θαη ςπρηθή πγεία. Τα νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα είλαη ε θηλεηή θαη αθίλεηε πεξηνπζία. Σην νηθνγελεηαθό επίπεδν έρνπκε ηνλ βαζηθφ θαλφλα, φπνπ θάζε κέινο ηεο νηθνγέλεηαο, ζπκβάιιεη κε ηνλ ηξφπν ηνπ γηα ηελ επηβίσζε, πξψηα ηνπ εαπηνχ ηνπ θαη παξάιιεια ησλ ππνινίπσλ κειψλ (θπζηθά ππάξρνπλ νη γλσζηέο δηαθνξνπνηήζεηο, φπσο π.ρ. φηη νη γνλείο πξνζθέξνπλ πνιχ πεξηζζφηεξα ζηα παηδηά ηνπο απφ φηη απηά ζηνπο 90

33 ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΣΖ ΑΘΖΝΑΪΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΦΗΛΟΚΟΜΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΚΑΗ Ο ΦΗΛΟΚΟΜΗΜΟ Ζ Αζελατθή Γεκνθξαηία ήηαλ ην πνιηηηθφ ζχζηεκα ηεο αξραίαο Αζήλαο. Βαζίδεηαη ζηελ θιήξσζε θαη ηελ πξόιεςε θαη ε δνκή ηεο είλαη ηέηνηα πνπ πεξηνξίδεη, αθφκα θαη κεδελίδεη, ηελ αλάπηπμε παζνγελεηψλ ζηελ πνιηηηθή, φπσο ηελ απιεζηία, ηελ αλεζηθφηεηα, ηελ αλαμηνθξαηία, ηελ δηαπινθή θαη ηε δηαθζνξά. Ζ Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία είλαη ην πνιηηηθφ ζχζηεκα πνπ έρνπκε ζήκεξα. Βαζίδεηαη ζηηο εθινγέο θαη ηελ θαηαζηνιή θαη ε δνκή ηεο είλαη ηέηνηα πνπ επηηξέπεη ηελ αλάπηπμε πνιιψλ θαη ζνβαξψλ παζνγελεηψλ ζηελ πνιηηηθή. Ζ Αζελατθή Οηθνλνκία είρε ηελ εμήο βαζηθή αξρή: νη άλζξσπνη ζα δνπλ κέζα ζε κία κφλν ηάμε, ηε κεζαία ηάμε, ε νπνία είρε έλα θάησ θαη έλα πάλσ νηθνλνκηθφ φξην, φπνπ ην θάησ φξην πεξηνξίδεη απνθαζηζηηθά ηε θηψρεηα ησλ θησρψλ θαη ην πάλσ φξην πεξηνξίδεη απνθαζηζηηθά ηνλ πινχην ησλ πινχζησλ. Ο Καπηηαιηζκόο έρεη σο θάησ φξην ην κεδέλ, θαη σο άλσ φξην ην άπεηξν. Σήκεξα ππάξρνπλ εθαηνληάδεο εθαηνκκχξηα άλζξσπνη πνπ δνπλ ζην φξην κεδέλ δηφηη πεζαίλνπλ, απηνί θαη ηα παηδηά ηνπο, απφ ηελ πείλα. Παξάιιεια, ππάξρνπλ θαη βαζχπινπηνη. Βέβαηα, ηα πινχηε ηνπο δελ έρνπλ θζάζεη αθφκα ζην άπεηξν, αιιά δελ ζα αξγήζνπλ θαη πνιχ λα ην θαηαθέξνπλ. Ζ Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία έρεη σο θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηελ έλσζε ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Γεκνθξαηίαο κε ηελ Αζελατθή Γεκνθξαηία ή αιιηψο ηελ έλσζε ησλ εθινγψλ κε ηελ θιήξσζε. Καηά ηε θάζε ησλ εθινγψλ επηιέγνπκε πνιχ πεξηζζφηεξνπο απφ φ,ηη ρξεηαδφκαζηε γηα ηελ πιήξσζε ησλ ζέζεσλ, π.ρ., ηεο Βνπιήο θαη ζηε ζπλέρεηα, θαηά ηε θάζε ηεο θιήξσζεο, επηιέγνπκε κφλν φζνπο ρξεηαδφκαζηε γηα ηελ πιήξσζε ησλ ζέζεσλ ηεο Βνπιήο. Ζ Φηινθνζκηθή Οηθνλνκία ή Φηινθνζκηζκόο είλαη ζηα αρλάξηα ηεο Αζελατθήο Γεκνθξαηίαο. Ο Φηινθνζκηζκφο, θαηά θχξην ιφγν, είλαη έλα νηθνλνκηθφ ζχζηεκα φπνπ, γηα κελ ηνπο θησρνχο ζα θαιχπηνληαη νη βαζηθέο ηνπο αλάγθεο, γηα δε ηνπο πινχζηνπο ζα δίδεηαη ε επθαηξία ζπζζψξεπζεο πνιχ πεξηνξηζκέλνπ πινχηνπ. Ο Υξπζόο Καλόλαο ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο: νη κελ εθινγέο γίλνληαη αμηνθξαηηθά, ε δε πνιηηηθή δχλακε θαηαλέκεηαη ιίγε ζε πνιινχο, γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα θαη ρσξίο δηθαίσκα επαλεθινγήο ζην ίδην αμίσκα. Ο Υξπζόο Καλόλαο ηνπ Φηινθνζκηζκνύ: λα ππάξρνπλ θησρνί θαη πινχζηνη, πνηέ φκσο πνιχ θησρνί θαη πνηέ πνιχ πινχζηνη. Ζ ζύδεπμε ηεο Φηινθνζκηθήο Γεκνθξαηίαο θαη ηνπ Φηινθνζκηζκνύ, ζα ππεξέρεη θαηά θξάηνο ηεο ζχδεπμεο ηεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Γεκνθξαηίαο θαη ηνπ Καπηηαιηζκνχ πνπ έρνπκε ζήκεξα, δηφηη είλαη έλα πξνιεπηηθό πνιηηηθφ-νηθνλνκηθφ ζχζηεκα, γεγνλφο πνπ απαιιάζζεη ηελ πνιηηηθή θαη ηελ νηθνλνκία απφ παζνγέλεηεο, αθνχ ζα ηηο πξνιακβάλεη πξηλ θαλ απηέο εθδεισζνχλ. Αλ πηνζεηεζεί, ζα αιιάμεη ξηδηθά ηε δσή καο πξνο ην θαιχηεξν. Δίλαη κία πξφηαζε πνπ ηαηξηάδεη λα εθαξκνζηεί ζηνλ αλαδπφκελν λέν θφζκν καο. Δίλαη γεγνλφο φηη ε Αζελατθή Γεκνθξαηία θαη Οηθνλνκία αλαγελλώληαη κέζα απφ ηε Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία θαη ην Φηινθνζκηζκφ. Όκσο, ε αλαγέλλεζή ηνπο, δελ επηηπγράλεηαη πιήξσο, αιιά ζε πνιιά απφ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Ζ πιήξεο αλαγέλλεζε ηεο Αζελατθήο Γεκνθξαηίαο θαη Οηθνλνκίαο ζα κπνξνχζε λα εμεηαζηεί ζην απψηεξν κέιινλ, αθνχ πξψηα εθαξκνζηεί κε επηηπρία ε Φηινθνζκηθή Γεκνθξαηία θαη ν Φηινθνζκηζκφο.