ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Transcript

1 ΤΕΙ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ V Ι,Τ ν txx'vjca ^ CT ο 4 - Φ + - L - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ Μ. ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ ΧΑΣΑΚΗ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΚΑΒΑΛΑ 2001

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην μελέτη αυτή εξετάζεται η ελληνική φαρμακοβιομηχανία από άποψη διάρθρωσης και εξελίξεων βασικών μεγεθών που χαρακτηρίζουν τον κλάδο καθώς και οι τάσεις της εγχώριας και διεθνούς αγοράς φαρμακευτικών προϊόντων. Ενώ αναλύονται σε ορισμένο βαθμό τα βασικά προβλήματα και οι προοπτικές του κλάδου, η έμφαση συγκεντρώνεται στην διερεύνηση δυνατοτήτων επενδύσεων. Στην προσπάθεια αυτή επιση μαίνονται επενδυτικές περιοχές που υπογραμμίζουν τον προσανατολισμό ανάπτυξης της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας και μπορούν να αποτελόσουν βάση για παραπέρα διερεύνηση και ανάπτυξη συγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ A; ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΚΙΜΑΚΑ Β: ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΑΑΗΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΚΕΦΙον: Η ΑΓΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΑΑΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΑΟΙΠΗ ΕΥΡΩΠΗ 1.1. Ιδιοατερότητες της αγοράς φαρμάιοΰν 1.2. Τομέας προσφοράς Προώθηση xcijv πωλήσεαιν και τα δίκτυα διανομής και διακίνησης xojv φαρμακευηκών προϊόντων στην Ελλάδα και σπς άλλες χώρες της Ε.Ε 1.3. Τομέας ζήτησης Η κατανάλωση φαρμάκων στην Ελλάδα και στις άλλες Ευρωποακές χώρες ΚΕΦ2ον: ΚΡΑΤΙΚΗ ΠΟΑΙΤΙΚΗ Π Α ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗΝ ΕΑΑΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε 2.1. Ποιοτικός έλεγχος φαρμάκου Αρμόδιοι οργανισμοί και επιτροπές για τα φάρμακα 2.2. Μέτρα ελέγχου των δαπανών στα κράτη-μέλη της Ε.Ε Συνοπηκή παρουσίαση 2.3. Το νομοθετικό πλαίσιο στην χώρα μας ΚΕΦ3ον: ΤΕΑΕΥΤΑΙΕΣ ΕΞΕΑ1ΞΕΙΣ Σ ΠΣ ΕΑΑΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ 3.1. Η φαρμακευτική βιομηχανία στην Ελλάδα 3.2. Η βιομηχανία φαρμάκων στην Ε.Ε 3.3. Φαρμακοβιομηχανίες, διάφορες εξελίξεις Μη συντοτγογραφούμενα (ράρμακα Καλλυνηκά-υποκλάδος των φαρμάκων Οικονομικά στοιχεία του κλάδου φαρμάκων-καλλυντικών Επιχειρήσεις βάσει του κύκλου εργασιών ΚΕΦ4ον: ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΑΑΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 4.1. Διαμόρφωση υποδομής για την αναβάθμιση της ελληνικής Φαρμακοβιομηχανίας Αναδιοργάνωση, εξυγίανση και κοινωνικοποίηση στην Φαρμακοβιομηχανία Δημιουργία υποδομής για έρευνα και τεχνολογία 4.2. Εφαρμογή κατάλληλης τεχν ολογίας για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων 4.3. Σε αφανισμό οδηγείται το ελληνικό φάρμακο 4.4 Οργανισμοί ελεγχόμενης φροντίδας υγείας και της φαρμακοβιομηχανίας 4.5. Οι εξαγωγές σανίδα σωτηρίας για την ελληνική Φαρμακευτική βιομηχανία Περιορισμοί τιμών Οι τιμές που καθορίζονται σ Vτομέα φαρμάκου και η οδηγία <Διαφάνεια > 89/105/ΕΟΚ της 21 ^ Δεκεμβρίου Καθορισμός τιμών Καθήλωση ημών Αμεσοι ή έμμεσοι έλεγχοι η ) υψους των κεροων Αναγραφή φαρμάκων στους θεηκούς καταλόγους ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΒΙΟΜΙΙΧΑΜΕΣ ΦΛΙ ΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ^ΙϋΥΔΛΓΓΡΙΑ: ΧΛΣΛΚΗ ΦΡΟ ί2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΕ ΔΙΕΘΝΗ ΚΛΙΜΑΚΑ Το φάρμακο σαν κοινωνικό αγαθό που είναι και επειδή επηρεάζεται κατά κανόνα από το πολιτικό, κοινωνικό, και οικονομικό περιβάλλον, παρουσιάζει χαρακτηριστικές ιδιομορφίες τόσο στην ζήτηση όσο και στην προσφορά του σε διεθνή κλίμακα. Ειδικότερα : 1. Ο καταναλωτής ( ασθενής ) συμμετέχει ελάχιστα στη διαδικασία εκλογής του φαρμάκου που χρησιμοποιεί, ενώ ο γιατρός και σε μικρότερο βαθμό ο φαρμακοποιός παίζουν κυρίαρχο ρόλο στη διαδικασία αυτή. Σε πολλές περιπτώσεις τουλάχιστον σε υπανάπτυκτες και αναπτυσσόμενες χώρες ο καταναλωτής έχα την τάση να προμηθεύεται τα ακριβότερα ή και εισαγόμενα φάρμακα με την αντίληψη ότι είναι και τα «καλύτερα». 2. Το κράτος με γνώμονα την προστασία και προαγοογή της δημόσιας υγείας, παρεμβαίνει τόσο στην παραγοηη όσο και στην διάθεση των ιραρμάκων με διάφορους τρόπους όπως είναι ή έγκριση κυκλοφορίας και ο έλεγχος των τιμών πωλήσεών τους. Η κρατική παρέμβαση σχετίζεται ακόμη με την εκτεταμένη και πολυδάπανη έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων και με τις απαιτούμενες αυστηρές προδιαγραφές που επιβάλλονται για την διασφάλιση υψηλής ποιότητας φαρμάκων. 3. Οι μεγάλες δαπάνες που διατίθενται για έρευνα και ανάπτυξη πρώτων υλών και τελικών προϊόντων, η καθιέρωση των πατέντων και εμπορικών σημάτων καθώς και η χρονική διάρκεια που ισχύουν οι πατέντες, και η διαμόριρωση αδικών διαδικασιών προώθησης-διάθεσης των φαρμάκων έχουν συντελέσα στη διαμόρφωση μονοπωλιακής δύναμης από πολυεθνικές επιχειρήσεις, η οποία ετηδρά σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό σε όλα σχεδόν τα <νέα > φάρμακα που διατίθενται στη διεθνή φαρμακαγορά. Έτσι η ιραρμακοβιομηχανία κυριαρχείται διεθνώς τόσο στην παραγιογή όσο και στις πωλήσας από ένα μικρό αριθμό πολυεθνικών συγκροτημάτων ( εταιριών ) που έχουν επεκταθεί σε παγκόσμια κλίμακα με θυγατρικές ή μικτές-συμμετοχικές μονάδες. Οι μεμονωμένεςανεξάρτητες μονάδες αντιμετωπίζουν έντονο ανταγωνισμό από τις πολυεθνικές οι οποίες έχουν συντριπτική υπεροχή σε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους και σε τεχνολογία και ελέγχουν άμεσα ή έμμεσα σημαντικό μέρος της παγκόσμιας παραγωγής και διάθεσης των φαρμάκων.

5 ΒΙΟΜΗΧΛΝΙΚΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΜΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΠΙΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣίΙ Οι δαπάνες που διατίθενται για προγράμματα υγείας και σε επέκταση για (ράρμακα αυξιίνονται συνεχώς σε παγκόσμια κλίμακα. Ειδικότερα υπολογίζεται ότι οι συνολικές δαπάνες για φάρμακα κυμαίνονται μεταξύ 10-20% τιαν συνολικών δαπανών για την δημόσια υγεία και ότι αποτελούν το 5-10% του εθνικού ασοδήματος. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία συμβάλλα με πάνω από 15% στην εγχώρια παραγωγή και απασχόληση της χημικής βιομηχανίας. Αν και η παραγωγή καλύπτει μια μεγάλη γκάμα φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων ( προϊόντα με καθιερωμένη εμπορική ονομασία π.χ. pentexy) και σκευασμάτων σε όλες σχεδόν τις φαρμακευτικές μορφές που κυκλοφορούν στη διεθνή αγορά, όπως ενέσιμα, δισκία, υπόθετα, σιρότηα, κλπ, οκττόσο εξαρτάται πλήρως από εισαγόμενες φαρμακευτικές πρώτες ύλες (δραστικές ουσίες ) και σε μεγάλο βαθμό από βοηθητικές ύλες όπως έκδοχα, κάψουλες κλπ. Εξίσου υψηλή είναι και η εξάρτηση της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας από Ώσαγόμενη τεχνολογία και μεθόδους παραγωγής. Θα πρέπα να σημειωθεί ότι η μέχρι σήμερα ανάπτυξη της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας στηρίχτηκε σε σημανηκό βαθμό στην απόκτηση τεχνολογίας με συμβάσας Licensing και στην πραγματοποίηση σημαντικών άμεσων ξένων επενδύσεων σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της παραγωγής φασόν για λογαριασμό ξένων επιχειρήσεων εγκατεστημένων στην Ελλάδα. Τα σπουδαιότερα προϊόντα της εγχώριας (ραρμακοβιομηχανίας με βάση την θεραπευτική κατηγορία που ανήκουν είναι αντιβιοτικά, καρδιολογικά, βιταμινούχα, ανηβηχικά, ψυχοτρόπα, ορμονούχα, αναλγητικά, αντιπυρετικά, διαβητικά, βρογχοδιασταλτικά, και ανπδιαρροικά. Οι περισσότερες μονάδες (2/3) του κλάδου παράγουν μια μεγάλη σειρά από τα προϊόντα των παραπάνω κατηγοριών, ενώ οι υπόλοιπες συγκεντρώνονται στην παραγιογή μικρού αριθμού ιδιοσκευασμάτων ή συσκευάζουν εισαγόμενα. Υπάρχουν βέβαια και ορισμένα σημαντικά προϊόντα που δεν παράγονται ακόμη στην χώρα μας. Σε αυτά περιλαμβάνονται εμβόλια, οροί, και βιολογικά προϊόντα. Οι βασικοί λόγοι της αδυναμίας της εγχώριας παραγιογής τους εντοπίζονται κυρίως στην έλλειψη της απαιτούμενης εξειδικευμένης τεχνολογίας ή στο μικρό μέγεθος της εγχώριας αγοράς.

6 ΒΙΟΜίίΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΓΠΙΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΉ ΑΓΟΡΑ ΣΠΟΥΔΛΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΙ1 ΦΡΟΣΩ Τα εγχώρια φάρμακα διακρίνονται σε παραγόμενα και συσκευαζόμενα. Τα πρώτα κυκλοφορούν στην αγορά με εμπορική ονομασία σαν προϊόντα εγχώριας βιομηχανίας ενώ τα δεύτερα κυκλοφορούν με ονομασία ξένιον εταιρειών που είτε τα παράγουν σε δικές τους μονάδες εγκατεστημένες στην Ελλάδα είτε σε μονάδες ελληνικής ιδιοκτησίας στις οποίες έχουν παραχωρήσα σχετική άδεια παραγωγής. Τέλος στα αλλοδαπά ανήκουν τα εισαγόμενα για απευθείας χονδρική και λιανική πώληση, καθώς και τα συσκευαζόμενα στη χώρα μας. Σημειώνεται ακόμη ότι ορισμένες από τις μονάδες του κλάδου επεκτείνουν την παραγωγική τους δραστηριότητα και σε μη ιραρμακευτικά προϊόντα, όταος καλλυντικά, χρώματα ή και άλλα χημικά προϊόντα. Τα προϊόντα αυτά δεν αποτελούν ανηκείμενο διερεύνησης της παρούσας μελέτης, η οποία περιορίζεται στα ιράρμακα για τον άνθρωπο.

7 ΒΙΟΜΙDCANIEZ ΦΛΡΜΛΚίΙΝ ΣΉ IN ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΙΙ ΑΓΟΡΑ aio YA A TIPlA : ΧΑΣΑΚΙ1ΦΚΙΣΩ Κ ΕΦίον : Η ΑΓΟΡΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΑΛΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΠΟΑΟΙΗΗ ΕΥΡΩΠΗ 1.1. ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Η αγορά φαρμάκου είναι μια αγορά <ειδικών> αγαθών.η ιδιαιτερότητα αυτή οφείλεται στους παρακάτω λόγους : 1. Στην παρουσία <εξωτερικών επιδράσεων>. Οταν η απόφαση ενός ατόμου, ενός νοικοκυριού, μιας επιχείρησης μπορεί να έχει κόστος, είναι γνωστό από την οικονομική θεωρία ότι υπάρχουν εξωτερικές ετηδράσεις για άλλα άτομα της κοινωνίας (αρνητικές εξωτερικές επιδράσεις) ή αντίθετα ορισμένα άλλα άτομα του κοινωνικού συνόλου να ωφεληθούν χωρίς να είναι δυνατόν η μια από τις δύο πλευρές να απαιτήσει άμεσα ανταμοιβή. Έτσι υπάρχει η περίπτωση κάποιο άτομο γνωρίζοντας τις θετικές εξωτερικές επιδράσεις ενός αγαθού, και για λόγους εγωισμού να αρνηθεί να το αγοράσει ισχυριζόμενο ότι βρίσκει υπερβολική την πμή του. Σε μια τέτοια περίπτωση το Κράτος είναι υποχρεωμένο να παρέμβει, ώστε να εξασφαλιστεί η κατανάλχοση αυτού του αγαθού. Οι θετικές εξωτερικές επιδράσεις από την κατανάλωση φαρμάκων ως θεραπευτικών ή προληπτικών μέσων, δείχνουν ότι τα τελευταία αξίζουν τέτοιας ενθάρρυνσης. Θα αναφέρουμε ως παράδειγμα την κατανάλωση κάποιων φαρμάκων για θεραπεία ή πρόληψη μολυσματικών ασθενειών (εμβόλια) που έχει θετικές επιδράσεις για τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. 2. Στην αβεβαιότητα που αποτελεί κεντρικό στοιχείο για τον χαρακτηρισμό της συγκεκριμένης αγοράς. Αβεβαιότητα που αφορά σε κάποιο βαθμό και τον τομέα προσφοράς καθώς η αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου και η αντίδραση του ασθενούς δεν είναι ποτέ βέβαια αλλά εντοπίζεται στους ασθενείς-καταναλωτές. Ο καταναλωτής-ασθενής αγνοεί όχι μόνο τα χαρακτηριστικά του προϊόντος που θα καταναλώσειφαρμακευπκή αγωγή-αλλά κυρίως είναι αβέβαιος ακόμη και για την αναγκαιότητα κατανάλωσης του συγκεκριμένου προϊόντος δηλ. της ιραρμακευτικής θεραπείας. Με λίγα λόγια στην αγορά φαρμάκων οι ιατροί και οι φαρμακοποιοί έχουν την δυνατότητα λόγω της δύναμης που αντλούν από την πολυπλοκότητα της ιατρικής

8 ΒΙΟΜΙΚΛΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΠ1Ν ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΙΙ ΑΓΟΡΑ ΣΙ10ΥΔΑΣΤΡ1Α: ΧΑΣΑΚΙΙ ΦΡΟΣίΙ και ςκχρμακευτικής γνώσης να κυριαρχούν απόλυτα στη διαδικασία επιλογής της φαρμακευτικής θεραπείας και επομένως να κατευθύνουν την ζήτηση φαρμάκου. 3. Την ύπαρξη μονοπωλίων στην αγορά φαρμάκου. Στην αγορά φαρμάκου και ειδικότερα στις υποαγορές ορισμένων προϊόντων επικρατούν παγκοσμίως ισχυρές ολιγοπωλιακές συνθήκες. Σε παγκόσμιο ετήπεδο οι 10 μεγαλύτερες πολυεθνικές ελέγχουν το 30% της παραγιογής. Η διαμόρφοκτη ολιγοπωλιακών συνθηκών αγοράς παρουσιάζεται εντονότερα σε υποαγορές των φαρμακευτικών προϊόντων π.χ υποαγορά αντιβιοτικών. Η ύπαρξη των ανωτέρω στοιχείων όπως υποστηρίζουν πολλοί ετηστήμονες' καθιστά αναγκαία την παρέμβαση του Κράτους. Πράγματι οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες εγκαθίδρυσαν συστήματα κοινωνικής προστασίας. Έτσι στη σχέση ιατρού-συνταγογράιρου και καταναλωτήασθενή υπάρχει ένας τρίτος-εξοφλητής που υποκαθιστά τον ασθενή-καταναλωτή για να καθορίσει ένα < συμβόλαιο με τον ιατρό>. Η ανάγκη ύπαρξης αυτού του τρίτου ετηβάλλεται όχι μόνο λόγω της άγνοιας του καταναλωτή αλλά και για λόγους εθνικής σταθερότητας στο όνομα της οποίας η κοινωνική ασφάλιση πραγματοποιεί μία ανακατανομή των κινδύνων ανάμεσα σε ασθενείς και υγιείς, ανάμεσα σε νέους και λιγότερο νέους και ανάμεσα σε διαφορετικά επίπεδα εισοδήματος. Έτσι με αυτό τον ρόλο η κοινωνική ασιράλιση αντιπροσωπεύει το συλλογικό συμφέρον στην πολύπλοκη τριμερή σχέση που προαναφέραμε. Ωστόσο στο εσωτερικό της έννοιας του Κράτους θα πρέπει να ασαχθεί μία συμτιληρωματική σχέση: Αυτή ανάμεσα στην εκάστοτε κυβέρνηση και τον τρίτοεξοφλητή(κοινωνική ασφάλιση). Οι βασικοί στόχοι των ρυθμιστικών παρεμβάσεων της εκάστοτε κυβέρνησης στην αγορά φαρμάκου συνοψίζονται παρακάτω : 1. Πριότα από όλα, η διασφάλιση της καταλληλότητας και της αποτελεσματικότητας των ιραρμάκων που κυκλοφορούν στην εγχώρια αγορά. 2. Ο έλεγχος των κρατικών δαπανών για τα φάρμακα. 3. Η προστασία της εγχώριας βιομηχανίας. Ο διαμερισμός των ευθυνών σε τουλάχιστο τρεις διαφορετικούς πόλους, οδηγεί αναπόφευκτα σε σύγκρουση συμφερόντων και σε ιδιαίτερες συμμαχίες, ανάλογα με το θεσμικό πλαίσιο και την συνάρτηση χρησιμότητας των διαφόρων ' Feldstein, Health Economics, New York, A Labour dette, Economie de la Same, Pui 1993.

9 ΒΙΟΜΙίΧΛΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ Ε.ΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΙΌΡΑ Σ110ΥΔΛΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΙΙ ΦΡΟΣΩ παραγόντων όπως διαμορ(ρώνεται μέσω αυτού. Καθώς η συμπεριφορά του ασθενούς όπως και του ιατρού δεν είναι άμεσα ελεγχόμενη από τον τρίτο παρεμβαίνοντα, είναι δυνατό να παρατηρηθεί το ιραινόμενο τροποποίησης της συμπεριφοράς ασθενών και ιατρών οφειλόμενο στην παρουσία ενός τρίτουεξοφλητή. Στον τομέα της φαρμακευτικής θεραπείας το φαινόμενο αυτό μεταφράζεται στη συνταγογράφηση περισσότερων ή και ακριβότερων φαρμάκων με την ανοχή ή και την ενθάρρυνση του ασθενούς που δεν συνειδητοποιεί το κόστος που συνεπάγεται η κατανάλωση των προϊόντων που του συνταγογραιρούνται. Στην περίπτωση των μη συνταγογραιρούμενων φαρμάκων στη σχέση μεταξύ φαρμακοποιού και ασθενή δεν υπάρχει η παρέμβαση τρίτου-εξοφλητή. Σε αυτή την περίπτωση είναι ο φαρμακοποιός που προσφέρει την διάγνωση και τη φαρμακευτική αγιογή στον καταναλωτή-ασθενή. Οι πιθανές συμμαχίες καθορίζονται και πάλι από τους στόχους των εμπλεκόμενων παραγόντων όπως αυτοί διαμοριρώνονται μέσα από την συνάρτηση χρησιμότητάς τους(εισόδημα, επαγγελμαπκή ηθική).έτσι η σχέση ασθενή-καταναλωτή στην περίπτωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων συναγωνίζεται σε πολυπλοκότητα αυτή του ασθενούς-ιατρού στην περίπτωση των συνταγογραφούμενων φαρμάκων ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ Η προώθηση των πωλήσεων και τα δίκτυα διακίνησης και διανομής των φαρμακευτικών προϊόντων στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Η προώθηση των πωλήσεων επιτυγχάνεται με μια σαρά από μεθόδους και ενέργειες που χρησιμοποιούν οι φαρμακευτικές εταιρίες με στόχο την επιβολή στη φαρμακαγορά του προϊόντος το οποίο παράγουν ή διακινούν. Εξαιτίας της ιδιομορφίας της αγοράς οι τρόποι προώθησης είναι διαφορετικοί από εκείνους που χρησιμοποιούνται για άλλα καταναλωτικά προϊόντα. Με απλά λόγια λόγω άγνοιας ο ασθενής-καταναλωτής δεν είναι σε θέση να επιλέξει μόνος το ςκχρμακο που του χρειάζεται. Εκείνοι που θα του υποδείξουν το κατάλληλο φάρμακο είναι οι ιατροί και σε ορισμένο βαθμό οι φαρμακοποιοί. Οι ιατροί ανάλογα με την εμπιστοσύνη που αποδίδουν τόσο στην θεραπευτική ικανότητα του κάθε ιδιοσκευάσματος όσο και στην φαρμακευπκή εταιρία που το παράγει, αποτελούν βασικό κλειδί για την προώθησή τους. Έτσι οι φαρμακευπκές εταιρίες γνωρίζοντας τον αριθμό ιατρών και την διάρθρωσή τους σε ειδικότητες.

10 niomuxaniei ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΗΣΩΤΕΡΙΚΙΙ ΑΓΟΡΑ ΣΙΙϋΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΜ Φ Κ)ΣίΙ μπορούν να καθορίζουν ανάλογα την πολιτική διείσδυσής τους στην αγοριά. Η προσπάθειά τους συγκεντρώνεται στο να πείσουν ότι τα ιδιοσκευάσματά τους είναι θεραπευτικά τα καλύτερα, ενώ παράλληλα προσφέρουν διάφορες παροχές στους ιατρούς και εκπτώσεις σε είδος ή σε χρήμα στους ιραρμακοποιούς για να πετύχουν την αγορά μεγαλύτερης ποσότητας ή σε περιπτώσεις που το ιράρμακο έχει εποχιακό χαρακτήρα. Στα πλαίσια αυτά οι μέθοδοι που εφαρμόζονται διακρίνονται σε άμεσεςίατομικές, ομαδικές) και σε έμμεσες. Στις άμεσες ατομικές μεθόδους περιλαμβάνεται η προώθηση <πρόσωπο με πρόσωπο> από κατάλληλης επιστημονικής κατάρτισης πωλητές, τους ιατρικούς επισκέπτες. Η μέθοδος αυτή αποτελεί και το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέσο διαφημιστικής υποστήριξης από τις φαρμακευτικές εταιρίες τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Ελλάδα και στη Γαλλία οι επισκέψεις των συγκεκριμένων πωλητών στα μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία κυμαίνονται από 5-7 την εβδομάδα. Στην εγχώρια φαρμακαγορά οι ιατρικοί ετησκέπτες παρουσιόιζουν στους ιατρούς τόσο τις νέες δραστικές ουσίες και ιδιοσκευάσματα όσο και τα παλιά με την βοήθαα κατάλληλων εντύπων. Το έντυπο υλικό χρησιμοποιείται κυρίως από τις ξένες φαρμακευτικές εταιρίες. Πέρα από το έντυπο υλικό οι εταιρίες προβαίνουν σε διάφορες εκπτώσας και άλλες οικονομικές προσφορές που πολλές φορές ξεπερνούν τις προβλεπόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις. Στην περίπτωση των φαρμακοποιών οι επιχειρήσεις προσφεύγουν στα <όπλα> του marketing που απευθύνονται στην ευρεία κατανάλωση: διαπραγμάτευση των εμπορικών αντιπροσώπων για τοποθέτηση σε πιο προνομιούχα θέση στο φαρμακείο ορισμένων προϊόντων και διαφημίσεων κλπ. Στις άμεσες ομαδικές μεθόδους προώθησης περιλαμβάνονται η συμμετοχή ιατρών σε συνέδρια, η οργάνωση σεμιναρίων και κλειστών συζητήσεων στρογγυλού τραπεζιού και η οργάνωση ΜΚ8(συλλογικών πολυκεντρικών μελετών) με κάλυψη των δαπανών από ης φαρμακευτικές εταιρίες. Στις έμμεσες μεθόδους προώθησης περιλαμβάνονται η διαφήμιση των ιδιοσκευασμάτων με κατάλληλες καταχωρήσεις σε ιατρικά περιοδικά ή ανακοινώσεις στον τύπο με ταχυδρομικές επιστολές σχετικών εντύπων ή δώρων.

11 ΒΙΟΜΚΧΛΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΠίΜ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΙΙ ΑΓΟΡΑ ΣΙΙΟΥΔΛΓΓΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ Η προμήθεια (χονδρική πώληση) στα φαρμακάα και στα νοσοκομεία γίνεται: Μέσω συνεταιρισμών φαρμακοποιών(φαρμακαποθήκες με μετόχους τους ίδιους τους πελάτες-φαρμακοποιούς). Μέσω ιδιωτικών φαρμακαποθηκών. Μέσω φαρμακευτικών εταιριών(εισαγωγικές εταιρίες, εταιρίες παραγιογής στην Ελλάδα ή μικτές εταιρίες). Το χονδρεμπόριο φαρμάκων στις χώρες της Ε.Ε χαρακτηρίζεται από μεγάλη συγκέντρωση και μικρό αριθμό ετηχειρήσεων. Η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση έχοντας μεγάλο αριθμό επιχαρήσεων σε σχέση με τον πληθυσμό της(144 επιχειρήσεις και 202 σημεία χονδρικής πώλησης). Η Μ. Βρετανία έχα 38 επιχειρήσας και 88 σημεία πωλήσεων, στην Γερμανία 26 εταχ^ρήσεις και 105 σημεία πωλήσεων και στην Γαλλία 15 επιχαρήσας και 215 σημεία πωλήσεων. Ο τζίρος των επτχαρήσεων από πωλήσεις χονδρικής έφτασε το 1993 τα 273.5δις από τα οποία τα (81.48%) αφορούσαν πωλήσεις σε νοσοκομεία. Όσον αφορά τον τομέα της διακίνησης(εταιρίες και ιδιώτες που ασχολούνται αποκλειστικά μόνο με το χονδρεμπόριο φαρμάκων) το 1993 υττήρχαν στην Ελλάδα 170 φαρμακαποθήκες και 32 συνεταιρισμοί φαρμακοποιών. Σε αντίθεση με τους συνεταιρισμούς όπου βρίσκονται διάσπαρτοι σε διάφορες επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας(δεν υπάρχα παρά ένας συνεταιρισμός στην Αθήνα, ένας στον HapaiO και ένας στην Θεσ/νίκη) η συντριπτική πλειοψηφία των φαρμακαποθηκών(100από πς 170) είναι συγκεντρωμένη στον νομό Αττικής. Σημειώνεται ότι το 80-90% των αγορών φαρμάκων στην επαρχία γίνεται από τους συνεταιρισμούς. Αξιοσημείωτη είναι η πρόοδος που σημείωσαν οι συνεταιρισμοί την τελευταία 15ετία στη συμμετοχή τους στις πωλήσεις αυξάνοντας το μερίδιο αγοράς τους σε σχέση με τις φαρμακαποθήκες από 19% το 1980 σε 50% το ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1. Συμμετοχή στις πωλήσεις φαρμάκων ΚΛΑΔΟΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ 81% 76% 66% 50% ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ 19% 24% 34% 50% ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

12 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΙΙΟνΑΑΣΊΤΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ Ειδικότερα ο κύκλος εργασιών Συνεταιρισμών το 1993 ανήλθε σε 90 δις. Περίπου (25 δις στην Αθήνα, 11 δις. στον Πειραιά και τα υπόλοιπα στην λοιττή Ελλάδα). Στις χώρες τις Ε.Ε σε αντίθεση με την Ελλάδα ο τομέας διακίνησης φαρμάκων χαρακτηρίζεται από υψηλό συγκεντρωτισμό και μικρό αριθμό επιχαρήσεων με εξαίρεση την Ιταλία. Η διακίνηση του 78-86% του συνολικού τζίρου φαρμάκων γίνεται μέσο φαρμακέμπορων (ιδιώτες και συνεταιρισμοί φαρμακοποιών). Το μερίδιο της αγοράς που έχουν οι συνεταιρισμοί φαρμακοποιών ανέρχεται στις περισσότερες χώρες στο 33-35% με εξαίρεση την Ισπανία όπου οι συνεταιρισμοί κατέχουν το 78%. Στη Σουηδία η όλη διακίνηση των φαρμάκων γίνεται μέσω της κρατικής εταιρίας APOTEKSBOLAGET κατά μονοπωλιακό τρόπο προς όλες τις κατευθύνσεις και η λιανική τους πώληση μέσω των ιραρμακείων τα οποία της ανήκουν. Η διάθεση των φαρμάκων στο ευρύτερο κοινό τόσο στην Ελλάδα όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης γίνεται κυρίως από τα φαρμακεία. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1. Το κύκλωμα διανομής του φαρμάκου. ΙΔΙΩΉΚΕΣ ΦΑΡΜΑΚΑΠΟΘΗΚΕΣ ΣΥΝ/ΣΜΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΚΑΤΑΝΑΑΩΤΕΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ f

13 BIOMUXANIKL ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ Ε:ΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΠΟΥΑΑΣΤΡΙΑ: ΧΛΣΑΚΗ ΦΡΟΣί^ 1.3. ΤΟΜ ΕΑΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Η ΚατανάλϋΜτη φαρμάκου στην ΕΪ^Λδα και στην Ε.Ε. Στην χώρα μας η αξία των καταναλισκόμενων (ραρμάκων καλύτιτεται από τρεις παράγοντες: α) το κράτος β) τους ασςκζλιστικούς οργανισμούς και γ) τους ιδιώτες. Ένας ιδιώτης μπορεί να προμηθευτεί στην Ελλάδα ένα φαρμακευτικό προϊόν με τρεις τρόπους: 1. Μέσω του ελεύθερου εμπορίου χωρίς χρηματική κάλυψη από τρίτους και χωρίς ιατρική συνταγή πλην ελαχίστων φαρμάκων(π.χ. ναρκωτικές ουσίες). 2. Μέσω των οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, κατόπιν ιατρικής συνταγής. Ο φαρμακοποιός εξοφλείται από τους ασφα/αστικούς οργανισμούς με την επίδειξη κάρτας γνησιότητας που αφαιρεί από το πωληθέν φάρμακο και επικολλά στην ιατρική συνταγή. 3. Μέσω του νοσοκομείου σαν εσωτερικός ή εξωτερικός ασθενής κατότην ιατρικής συνταγής. Το μεγαλύτερο τμήμα της συνολικής κατανάλωσης γίνεται μέσα από τα φαρμακεία (80.6% με συνταγή και 4% χωρίς συνταγή) ενώ το μερίδιο νοσοκομειακής κατανάλωσης φτάνει μόλις το 14.5% του συνόλου. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2.Πηγές κάλυψης των δαπανών στην Ελλάδα("/ο)1995 ΠΗΓΗ:ΣΦΕΕ. Σε επίπεδο Ε.Ε η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ για φάρμακα (βλ. τήνακα 1.3) παρόλα αυτά crtpqxova με την ένωση ευρωπαίων καταναλωτών (1994) η Ελλάδα είχε το χαμηλότερο επίπεδο τιμών φαρμάκων.

14 BIOMl ΚΑΝΙΙ;Σ ΦΛΡΜΑΚίίΝ ΓΙΉΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΧΏΊΈΡΙΚΙΙΑΙΌΡΑ moyaatltla: ΧΑΧΑΚΙ1 ΦΡΟΗΙ ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3. Δείκτης τιμών φαρμακευτικών προϊόντων στην Ε.Ε. ΑΟΥΞΙ-ΜΒΟΥΡΚ) ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ Ε.Ε. Η μεγάλη αύξηση της δαπάνης για φάρμακα που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια οφείλεται σε τρεις βασικούς λόγους; α) Αύξηση καταναλισκόμενων ποσοτήτων. Η αυξημένη κατανάλωση ιραρμάκων στη χώρα μας οφείλεται σε αντικειμενικούς παράγοντες που έχουν προκαλέσει αύξηση της φαρμακευπκής κατανάλωσης στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ: γήρανση πληθυσμού, αύξηση αριθμού ιατρών-φαρμακοποιών, ιατρική και τεχνολογική πρόοδος, αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, αύξηση του ποσοστού ασιραλιστικής κάλυψης του πληθυσμού εξέλιξη νοσηρότητας. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.4.Σΐ)νολική κατανάλωση φαρμάκων σε ποσότητες. ΕΤΗ \ΟΣΟΚΟΜΕ1Λ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (σίμτκ,σε χιλ ) (σνσκ,σε χία.) (%> (σνσκ.1(μο (σε σι>σκ.1000 ατύμιον) στόμΐ'λ Μ.Ο ΠΗΓΗ: ΟΕ 0,ΦΑΡΜΕΤΡΙΚΑ, ΙΔΙΟΙ ΥΠΟΑΟΓΙΣΜΟΙ - Εαν οφαιρεοούν οι νομοθετικές ετπβαρύνσεις υπέρ ΙίΟΦ, τότε ο δείκτης τιμών είναι ίσος με 69.

15 momi ΙΧΑΝΙΕΣ ΦΛΡΜΛΚίϊΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ Ι ΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΙ ΙΟΥΛΑΣ'ΓΡΙΛ: ΧΑΣΛΚΙI ΦΡΟΣΩ Η αύξηση του όγκου κατανάλωσης στην Ελλάδα μεταξύ ήταν 29.94%. Ενώ η χώρα μας βρίσκονταν στις τελευταίες θέσεις μέχρι το 1981 από τϋλευράς φαρμακευτικής κατανάλωσης σε ετήπεδο Ε.Ε σήμερα είναι η δεύτερη μετά την Γαλλία χώρα σε κατανάλωση (ραρμάκων. β) Την αύξηση των τιμών. Ο μέσος όρος αύξησης τιμών μεταξύ ήταν της τάξης του 53.7%. Η αύξηση του επιπέδου τιμών των φαρμάκων τα τελευταία χρόνια ήταν χαμηλότερη από τον τιληθωρισμό ενώ σε επίπεδο Ε.Ε η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το χαμηλότερο δείκτη τιμών μαζί με την Γαλλία.(ΠΙΝΑΚΑΣ 1.5) ΠΙΝΑΚΑΣ 1.5. ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜίΙΝ ΦΑΡΜΑΚί2Ν ΕΤΗ ΑΥΞΗΣΗ ΠΑΗΘΩΡΙΣΜΟΥ ΔΕΙΚΤΗΣ (%) ΑΥΞΗΣΗ ΤΙΜΩΝ ΔΕΙΚΤΗΣ (%) ΑΥΞΗΣΗ ΔΑΠΑΝΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ (%) ΠΗΓΗ : ΣΦΕΕ.

16 BIOMl ΙΧΑΝΙΕ:Σ ΦΛΙ'ΜΛΚΩΝ ΓΠΕΝ ε ν ια ία ΕΣΩΤΕΡΙΚΙΙ ΑΓΟΡΑ ΣΙ 10ΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΣΤΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Εμπορίου και του συνδέσμου φαρμακευτικών επιχειρήσεων, οι πωλήσεις στα νοσοκομεία αποτελούν το 18% του συνολικού τζίρου των φαρμακοβιομηχανιών. Εάν οι πωλήσεις στα νοσοκομεία δεν αντιπροσωπεύουν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μερίδιο στο συνολικό τους τζίρο ωστόσο αποτελούν ένα διαφημιστικό μέσο αρκετά αποτελεσματικό κατά την διάρκεια της εμπορικής προβολής (λανσάρισμα) ενός νέου προϊόντος. Από τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής άλλωστε που διενεργείται στα δημόσια νοσοκομεία υπό την ευθύνη (expert) νοσοκομειακού ιατρού εξαρτάται η άδαα κυκλοφορίας κάθε νέου ιραρμάκου. Εξάλλου από την συχνότητα χρήσης ενός φαρμάκου στο νοσοκομειακό περιβάλλον εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό η θεραπευτική του επιτυχία και η αποδοτικότητά του εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος.

17 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΛΡΜΑΚί2Ν ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣ 2ΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΠΟΥΛΑΣ~ΓΡ1Α: ΧΑΣΑΚΜ ΦΡΟΣΩ ΚΕΦ2ον. ΚΡΑ ΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΑΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε τα φάρμακα που παράγονται σε κάθε χώραμελος είτε εγχώρια είτε ασαγόμενα πρέπα να παράγονταν και να ελέγχονται κάτω από αυστηρότατες προδιαγραφές παραγωγής που καθορίζονται από την Ε.Ε και δνθνείς οργανισμούς και είναι υποχρεωτικές για τους παραγοογούς ούτως ώστε να διασιραλίζεται η <φαρμακευτική ισοδυναμία> τους. Ο έλεγχος για την τήρηση αυτών των προδιαγραφών γίνεται από αρμόδια κρατική αρχή που στην Ελλάδα είναι ο ΕΟΦ(Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων). Η ευθύνη για την ποιότητα των φαρμάκων ανήκει στον παραγιογό και σε αυτόν που θέτα σε κυκλοφορία μετά την χορήγηση άδaας από τον ΕΟΦ. Ο ΕΟΦ ελεγχα με συχνές ετηθεωρήσας τα φαρμακευτικά εργοστάσια κατά την διάρκεια της λειτουργίας τους.παρόμοιες επιθεωρήσεις γίνονται πριν από την έγκριση της παραγωγής και της κυκλοιρορίας οποιοσδήποτε προϊόντος προκαμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη των εγκαταστάσεων και των λοιπών συνθηκών που απαιτούνται για την παραγωγή του.ευθύνη για την ποιότητα έχουν επίσης και άλλοι παράγοντες που συμμετέχουν στη διακίνηση και διάθεση του φαρμάκου όπως φαρμακαποθήκες, φαρμακεία κλπ και συνίσταται στην τήρηση των προδιαγραφών και στην σωστή αποθήκευση, φύλαξη και διακίνηση των φαρμάκων ώστε να μην επέλθει οποιαδήποτε ποιοτική υποβάθμισή τους. Ο έλεγχος από πλευράς ΕΟΦ είναι προληττηκός και κατασταλτικός και γίνεται σε όλο το φάσμα της έγκρισης της παραγωγής, του ελέγχου και της διακίνησης των φαρμάκων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και τα εργαστήρια του οργανισμού και για ειδικά προϊόντα π.χ. ραδιοφάρμακα, εμβόλια, οροί παράγωγα αίματος από εξειδικευμένα εργαστήρια με δαπάνες και με εντολή του ΕΟΦ (Δημόκριτος, ινστιτούτο paster, νοσοκομεία). Όλα τα παραπάνω αφορούν τον συστηματικό ποιοτικό έλεγχο των ςκχρμάκων που παράγονται και τίθενται σε κυκλοιρορία έχοντας λάβ^ άδεια. Για να λάβουν όμως την παραπάνω άδεια κυκλοφορίας πρέπει να ελεγχθούν ως προς όλες τις παραμέτρους οι οποίες θα τεκμηριώσουν την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά τους(τοξικότητα, φαρμακολογική δράση, ενδείξεις αντενδείξεις, παρενέργειες, σταθερότητα, βιοδιαθεσιμότητα κλπ) εφόσον πρόκαται για νέα πρωτότυπα

18 ΒΙΟΜΙΙΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΙΙΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ φάρμακα ή να τεκμηριώνονται τα παραπάνω στη βάση κατάλληλων βιβλιογραφικών δεδομένων και μελετών για τα φάρμακα που θα ακολουθήσουν τα πρωτότυπα (GENERICS ή BRANDED GENERICS). Στην περίπτωση των GENERICS προϊόντιον με κοινοτική οδτιγία καθορίζονται οι περιπτώσεις για τις οποίες είναι απαραίτητο να γίνουν μελέτες βιοϊσοδυναμίας με σκοπό να τεκμηριωθεί η <ουσιαστική ομοιότητά> τους με τα αντίστοιχα πρωτότυπα προϊόντα. Η τεκμηρίωση της ασφάλειας και αποτελεσματικότητας των <νέων> (πρωτότυπων)φαρμάκων γίνεται από τις μεγάλες ερευνήτριες εταιρίες του εξωτερικού σε συνεργασία με κατάλληλα εξειδικευμένα κέντρα και είναι εργασία δαπανηρή και χρονοβόρα. Συστηματικές μελέτες βιοϊσοδυναμίας και βιοδιαθεσιμότητας δεν γίνονται στη χώρα μας^. Θα πρέπα να επισημανθεί ότι παρατηρήθηκε πολλές φορές το φαινόμενο από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εμπορίου να εκδίδονται νέες άδειες κυκλοφορίας με την προσθήκη κάποιας ακόμη δραστικής μηδαμινής αξίας σε κυκλοφορούσες μορφές που υποβάλλυνται για καθορισμό τιμής και που με βάση την ισχύουσα νομοθεσία ευνοούνται έναντι των άλλων αιρού οι τιμές τους καθορίζονται ανεξάρτητα από τις τιμές της κυκλοφορούσας μορφής. Η επιχειρηματολογία που προβάλλεται επ' αυτού είναι ότι πρόκειται για διαφορετικό προϊόν και ότι για τον συνδυασμό των δραστικών ουσιών έχουν γίνει έρευνες ετών και έχουν δαπανηθεί τεράστια ποσά και επομένως η τιμή τους δεν μπορεί να συσχετίζεται με την ισχύουσα της κυκλοφορούσας μορφής. Ετήσης διατηστώθηκε ότι ενώ έχουν πάρει άδειες κυκλοφορίας μέχρι σήμερα και έχουν δοθεί αντίστοιχες τιμές όπως απαιτεί η ισχύουσα νομοθεσία 6.50Θ φάρμακα τα πραγματικά κυκλοιρορούντα ανέρχονται περίπου στα μισά δηλαδή Θα πρέπει να τονιστεί ότι παρά τον κεντρικό Ευρωπαϊκό έλεγχο (που ασκείται κυρίως από την Διεύθυνση Φαρμάκου της Ε.Ε) στον οποίο υπόκανται σήμερα οι κρατικές πολιτικές παρέμβασης στην εισαγαιγή και κυκλοφορία ςκχρμάκων, εντούτοις η χώρα μας δεν έχa εξαντλήσει όλα τα παθώρια παρέμβασης με συνέπεια να υπάρχουν προβλήματα τόσο στον έλεγχο της ποιότητας των εισαγόμενων πρώτων υλών όσο και στην νομιμοποίηση για εργαστηριακό έλεγχο πρώτων παρτίδων. Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν την αναγκαιότητα συγκρότησης μιας πολιτικής εθνικής έγκρισης που θα βασίζεται στην ετηστημονική τεκμηρίωση της - Ήδη όμοις είναι σε εξέλιξη προγράμματα από tc εργαστηρίου βιοϊσοδυναμίας. :ο ΙΦΕΤ για την δημιουργία και λειτουργία

19 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓ ΟΡΑ ΣΙΙΟΥΑΛΣΊ-ΡΙΑ: ΧΛΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ αποτελεσματικότητας και συμβατότητας. Όσον αιρορά την κυκλοκρορία, την παραγίογή αντιγράςκον και την ησαγιογή πρώτων υλών καν η ανασυγκρότηση του εθνικού συνταγολογίου μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά στην προαγωγή της δημόσιας υγείας και στον εξορθολογισμό της συνταγογράφησης ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΈΑ ΕΓΧΟ ΦΑΡΜΑΚΩΝ Ο εθνικός οργανισμός φαρμάκων (ΕΟΦ) ιδρύθηκε το 1983 (με τον νόμο 1916/83) και αντικατέστησε το κρατικό εργαστήριο ελέγχου ιραρμάκων (ΚΕΕΦ) με στόχο και σκοπό τον έλεγχο των διαφόρων φαρμακευτικών προϊόντων στη χώρα μας, σε ολόκληρο το κύκλωμα από την παραγοαγή ως την κατανάλωση. Με την ψήφιση του νόμου 1965/91 ο ΕΟΦ άλλαξε προσανατολισμό, έγινε οργανισμός ελέγχου ποιότητας του φαρμάκου από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση με στόχο και σκοπό την προάσπιση και προαγωγή της δημόσιας υγείας μακριά από κάθε ετηχειρησιακή δραστηριότητα. Στα πλαίσια αυτής της προάσπισης αναφέρουμε ενδεικτικά την ανακοίνωση του ΕΟΦ στην εφημερίδα <ο Λόγος> στις 9/12/200Θ η οποία αναφέρα; Προειδοποίηση ΕΟΦ: Σοβαρούς κινδύνους για την υγεία εγκυμονούν παραφαρμακευτικά σκευάσματα που κυκλοφορούν ανεξέλεγκτα στην ελληνική αγορά και κυρίως σε χώρους όπου συχνάζουν νέοι, προειδοποιεί ο ΕΟΦ. Έπητα από ελέγχους που διενήργησε σε γυμναστήρια και εισαγωγικές εταιρίες, εντοπίστηκαν συμπληρώματα διατροφής, προϊόντα ειδικής διατροφής (για άτομα που υποβάλλονται σε έντονη μυϊκή προσπάθ^α) αλλά και πολλά (ραρμακευτικά προϊόντα που είχαν εισαχθεί παράνομα και δεν διέθεταν την απαιτούμενη έγκριση.όπως εξηγούν οι υπεύθυνοι του ΕΟΦ, τα προϊόντα αυτά που υποβάλλονται ως φυτικά, περιέχουν ιραρμακευτικές ουσίες όπως εφεδρίνη, καφεΐνη, αναβολικά, ορμόνες, κρεατίνη και μπορούν να αποδαχτούν ιδιαίτερα επικίνδυνα. Οι εν λόγω ουσίες, έστω και αν είναι φυτικής προέλευσης, μπορεί να έχουν -βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα- σοβαρές επιπτώσας στην υγεία. Ειδικότερα, η χρήση σκευασμάτων που περιέχουν εφεδρίνη είναι δυνατόν να προκαλέσουν βλάβες στο καρδιαγγειακό και στο κεντρικό νευρικό σύστημα καθώς και άλλες παρενέργειες. Οσον αφορά τα αναβολικά, μπορεί να βλάψουν ζωτικά όργανα, το κυκλοφορικό σύστημα, το μεταβολισμό αλλά και ακόμη να προκαλέσουν ψυχικές διαταραχές. Ο Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκου συνιστά

20 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΙΧίΠΈΡΙΚΗ ΑΙΌΡΑ ΣΙ 10ΥΔΑΣΊΤ1Α: ΧΑΣΑΚ1Ι ΦΡΟΣίΙ ιδιαίτερη προσοχή στους καταναλωτές και τονίζα ότι δεν πρέπει να γίνεται χρήση τέτοιων προϊόντων χωρίς την συμβουλή ιατρού, ή σκευασμάτων που δεν έχουν έγκριση κυκλοφορίας. Γ ια ανεξέλεγκτη κυκλοφορία των εισαγόμενων φαρμακευπκών αλλά και παραφαρμακευτικών σκευασμάτων κάνει λόγο και η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχάνων, η οποία τονίζει ότι είναι αδύνατος οποιοσδήποτε έλεγχος από τα αρμόδια όργανα του ΕΟΦ, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τα ελληνικά φάρμακα, τα οποία υποβάλλονται, σε συνεχή ποιοτικό έλεγχο. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΟΦ Περιήλθαν στον έλεγχο του ΕΟΦ πάσης φύσεως παρασιτοκτόνο σε όση έκταση ο έλεγχος αυτός αφορά την δημόσια υγεία. Καθιερώθηκαν νέες δομές στις επιτροπές και τα συμβούλια του ΕΟΦ για την παρακολούθηση (έλεγχο, εγκρίσεις κλπ) των προϊόντων της οφμοδιότητάς του. Ο νεότερος νόμος (1965/91) αποκατέστησε την δυσλειτουριγία των επιτροπών εγκρίσεων και ταυτόχρονα αύξησε την αξιοπιστία τους, την αντικειμενικότητά τους, την διαφάνεια που ως τότε υστερούσε με τον παλιότερο νόμο (1316/1983). Ιδρύθηκε το Ανώτατο Ετηστημονικό Συμβούλιο (Α.Ε.ΣΥ) το οποίο αποτελεί το ανώτατο γνωμοδοτικό για θέματα φαρμάκων και λοιπών αντικειμένων αρμοδιότητας ΕΟΦ, όργανο του Κράτους. Στις αρμοδιότητές του μεταφέρθηκε και οποιαδήποτε άλλη αξιολόγηση, δεύτερου βαθμού θεμάτων ΕΟΦ, σε όση έκταση βέβαια τα θέματα αυτά αφορούν τη δημόσια υγεία εξασφαλίζοντας έτσι ολοκληρωμένες και αδιάβλητες κρίσεις. Ρύθμιση οικονομικών θεμάτων. Δόθηκε το δικαίωμα στον ΕΟΦ να μπορεί να εκποιήσει τις μετοχές του στις θυγατρικές εταιρίες μετά από επανεκτίμηση και επαναπροσδιορισμό της αναγκαιότητας ύπαρξής τους και με διάφανες διαδικασίες. Θεσμοθετήθηκε η δυνατότητα επιχορήγησης από τον ΕΟΦ του ευρύτερου δημόσιου τομέα στο χώρο της υγείας. Ο ΕΟΦ μπορεί να επιχορηγήσει νοσηλευτικά ιδρύματα ή άλλα νομικά πρόσωπα του δημοσίου τομέα, ενισχύοντας την υλοποίηση προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των σοβαρών ιατροκοινωνικών προβλημάτων που απασχολούν σήμερα την χώρα μας όπως π.χ του AIDS, των ναρκωτικών, του αλκοολισμού, καπνίσματος, καρκίνου κλπ.

21 ΒΙΟΜΙΙΧΑΝΙΕΣ ΦΛΡΜΛΚΏΝ ΓΠΙΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΙΙΟΥΔΑΣΤΡ1Α: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣίΙ Ιδρύθηκε το ινστιτούτο φαρμακευτικής έρευνας και τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Η ίδρυση του ΙΦΕΤ έχη ως στόχο να εξυττηρετήσει το φάρμακο και την ελληνική φαρμακοβιομηχανία σε όλους τους τομείς εν όψα μάλιστα της ανάγκης, η χώρα μας να ανταγωνιστεί και στο χώρο αυτό την ευρωπαϊκή πραγματικότητα μετά το Το φάρμακο στη χώρα μας είναι ετητακτική ανάγκη να αναβαθμιστεί σε όλους τους τομείς. Στις νέες συνθήκες οι ελληνικές ιραρμακοβιομηχανίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν( π.χ εφαρμογή νέας μεθοδολογίας φαρμακοκινητικής, ελέγχου καρκινογενητικής) έτσι ώστε η δημιουργία του ΙΦΕΤ να αποτελεί πολύτιμη βοήθεια για την ελληνική φαρμακοβιομηχανία. ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ -Επιστημονικό Συμβούλιο Εγκρίσεων (ΕΣΕ) Γνωμοδοτεί αιτιολογημένα για την έγκριση, απόρριψη, τροποποίηση, αναστολή ή ανάκληση των αδαών κυκλοφορίας όλων των προϊόντων του άρθρου 2 του νόμου 1965/91 για τα οποία απαιτείται άδαα κυκλοφορίας που χορηγείται από τον ΕΟΦ. -Επιτροπή Εθνικού Συνταγολογίου Έχει την ευθύνη της σύνταξης και της ενημέρωσης του εθνικού συνταγολογίου και της πρότασης των αναγκαίων μέτρων για την σωστή ειραρμογή του. -Επιτροττή Ελληνικής Φαρμακοποιίας Έχει την ευθύνη και την αρμοδιότητα της έκδοσης και ενημέρωσης της ελληνικής φαρμακοποιίας και των συμπληρωμάτων της. -Επιτροττή Φαρμακοεπαγρύπνησης. Έχει την ευθύνη και την αρμοδιότητα για την συλλογή, επεξεργασία, αξιολόγηση και καταχώρηση όλων των στοιχείων που αφορούν τις αντενδείξεις, ανεταθύμητες ενέργειες, προφυλάξεις και αλληλετηδράσεις ιραρμακευτικών ουσιών ή συνδυασμού αυτών.

22 ΒΙ0ΜΙΙΧΑΝ» ;Σ ΦΛΡΜΛΚίίΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣίίΤΕΡΙΚΙΙ ΑΙΌΡΑ ΣΙΙΟΥΑΑΣΠ^ΙΑ: ΧΑΣΑΚΙ1 ΦΡΟΣ-Ο 2.2. ΜΕΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ-ΜΕΑΗ ΤΗΣ Ε.Ε ΣυνοτΓΓίκή παρουσίαση Η Ευρίΰπαϊκή Ετητροπή αναγνωρίζει το δικαίωμα των κρατών-μελών να λαμβάνουν μέτρα για τον περιορισμό των δαπανών για φάρμακα εφόσον διαθέτουν περιορισμένους πόρους και είναι αναγκαία ορθολογική διάθεση αυτών. Στα περισσότερα από τα κράτη-μέλη έχουν ληφθεί μέτρα για τον περιορισμό των δαπανών για φάρμακα είτε μέσω της προσφοράς, είτε μέσω της ζήτησης. Τα μέτρα ποικίλουν από κράτος σε κράτος και περιλαμβάνουν άμεσο ή έμμεσο έλεγχο των ημών και του κέρδους, περιορισμό στις κατηγορίες φαρμάκου που χορηγούνται δωρεάν και θέσπιση ορίων στο ποσοστό της φαρμακευηκής δαπάνης που αναλαμβάνεται από την κοινωνική ασφάλιση στα πλαίσια της προσπάθαας συνειδητοποίησης από τον ασθενή του κόστους που συνεπάγεται η (ραρμακευηκή του θεραπεία. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1. Έλεγχος τιμών και κάλυψη της δαπάνης για τα φάρμακα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε ΚΡΑΤΟΣ-ΜΕΑΟΣ ΤΙΜΕΣ ΚΑΑΥΨΗ ΑΠΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΣΦΑΑΕΤΙΚΑ ΑΣΦΑΑΙΣΜΕΝΟΥ ΤΑΜΕΙΑ ΒΕΛΓΙΟ έλεγχος τιμών θετικός κατάλογος 25-80% (6) ΔΑΝΙΑ ελεύθερες τιμές τιμές αναφοράς (7) ΓΕΡΜΑΝΙΑ ελεύθερες τιμές τιμές αναφοράς (7) ΕΛΛΑΔΑ έλεγχος τιμών θετικός κατάλογος 10 ή 25% ΙΣΠΑΝΙΑ έλεγχος τιμών θετ. + αρνητικός 10 ή 40% κατάλογος ΓΑΛΛΙΑ έλεγχος τμιών θετικός κατάλογος 35 ή 65% ΙΡΛΑΝΔΙΑ ελεύθερες ημές + θετικός (8) συμφωνία με την κατάλογος βιομηχανία ΙΤΑΛΙΑ επιτήρηση τιμών + ευθυγράμμιση με τις θετικός κατάλογος 50%ή3000λιρ/7φόσθετη συνταγή ευρωπαϊκές τιμές ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ αναφορά στην αρνητικός 20% αγορά καταγοϊγής κατάλογος ΟΛΛΑΝΔΙΑ ελεύθερες τιμές τιμές αναφοράς ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ έλεγχος τιμών θετικός κατάλογος 30-60% ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ ελεύθερες τιμές + επιλεκτικός κατάλογος 3.75 λίρες ανά είδος έλεγχος κερδών ΠΗΓΗ : Έκθεση της Ε.Ε για τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη- μέλη για τον έλεγχο των δαπανών(111/3585)

23 BIOMUXANII-X ΦΛΙ ΜΛΚίίΝ Π Ή Ν Ε-ΝΙΑΙΛ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΙΌΡΑ ΣΕ ΕΟΥΔΛΤΕΤΙΛ: ΧΛΧΑΕΟ ΕΦΕ^)Σί2 (6). Για κοινωνικούς λόγους σε όλες τις χώρες loxoow παρεκχλίσεις στην από κοινού τιληρωμή. (7). Στα συστήματα τιμών αναφοράς το τμήμα της τιμής που υτιερβαίνα την τιμή ανας>οράς (σταθερό ποσό) ανππροσοοτιεύει την από κοινού τιληρωμή. (8). Ισχύει η τιλήρης από κοινού πληρωμή με εξαίρεση τα ασθενέσθερα στρώματα του πληθυσμού (37% του πληθυσμού). Χαρακτηριστικά για την Ελλάδα (σύστημα κοινωνικής προστασίας υπό ανάπτυξη) υπάρχει έλεγχος πμών και ισχύει θεηκή λίστα φαρμάκων στο ΙΚΑ που πρόσφατα ανανεώθηκε από 11 μελή επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Απαρτίζεται από εκπροσώπους των ταμείων και πανεπιστημιακούς και πρόκαται να επεκταθούν σε όλα τα ταμεία. Για 10 σοβαρές ανίατες ασθένειες η κάλυψη είναι 100% ενώ για τις υπόλοιπες ασθένειες η κάλυψη είναι ανάλογη με την βαρύτητα περίπου 25% ή 10% ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗ ΧΏΡΑ ΜΑΣ Στα πλαίσια αναδιοργάνωσης και εξυγίανσης της φαρμακοβιομηχανίας και της άσκησης κοινωνικού ελέγχου στον τομέα υγείας και φαρμάκου δημιουργήθηκε το 1983 ένα θεσμικό και λειτουργικό πλαίσιο για μια συνολική παρέμβαση στο κώκλχομα των φαρμάκων από την έρευνα και την παραγιαγή πρώτων υλών και τελικών προϊόντων μέχρι την διακίνηση και διάθεση του φαρμάκου. Στην προσπάθεια αυτή ετηχειρείται για πρώτη φορά-ως τότε-στο χώρο η διαμόρφωση εποπτικού οργάνου εθνικής φαρμακοβιομηχανίας και φαρμακαποθήκης. Με το νόμο ν. 1316/1983 ιδρύθηκε ο εθνικός οργανισμός ιραρμάκου (ΕΟΦ) ο οποίος πλαισιώθηκε από 2 ετημέρους φορείς, την εθνική φαρμακοβιομηχανία (ΕΦΒ) και την εθνική φαρμακαποθήκη (ΕΦ). Οι βασικές επιδιώξεις του ΕΟΦ σύμφωνα με το νόμο είναι η βελτίωση της δημόσιας υγείας μέσα από την παραγωγή και διανομή των φαρμάκων καθώς και η έρευνα και η ανάπτυξη της τεχνολογίας. Στα πλαίσια αυτά έχα την ευθύνη του ελέγχου για την τήρηση και την εφαρμογή των προδιαγραφών παραγωγής των φαρμακευτικών προϊόντων στην Ελλάδα. Οι προδιαγραφές παραγωγής και ελέγχου είναι αυστηρότατες και καθορίζονται από την Ε.Ε και τους διεθνείς οργανισμούς. Είναι δε υποχρεωτικές για όλους τους παραγωγούς ούτως ώστε να διασιραλίζεται η φαρμακευτική ισοδυναμία των προϊόντων. Τα αρμόδια όργανα του ΕΟΦ, συνθέτουν προτάσεις για την κατάθεση νομοσχεδίων για τα φάρμακα και παρακολουθούν την ολοκλήρακτή τους. Ο ΕΟΦ εισπράττει φόρους για τα φάρμακα, συμβουλεύει το Υπουργείο Εμπορίου για το

24 ΒΙ0ΜΗΧΛΝΙΙ :Σ ΦΛί>ΜΛΚί2Ν ΓΠ1Ν ΕΝΙΑΙΑ ΕΣίϊΤΕΡΙΚΙΙ ΑΙΟΡΑ 1110ΥΔΛ1ΊΡ1Α: ΧΑΧλΚΙ 1ΦΡΟΣίΙ φαρμακευτικό κόστος και τις ημές και συμμετέχα στη διαδικασία παραγιογής και διανομής μέσω επενδύσεων και έρευνας. Επίσης ελέγχα και επιχορηγεί και την Φαρμέτρικα, η οποία είναι ανώνυμη εταιρία που ασχολείται με στατιστικές και οικονομικές μελέτες σχετικά με τα φάρμακα. Διοικείται από Ιίμελές Δ.Σ. Από αυτό ο μεν πρόεδρος και οι 6 εμπειρογνώμονες διορίζονται από τον Υπουργό Υγείας, οι δε υπόλοιποι ορίζονται από τις φαρμακευτικές εταιρίες, την τοτηκή αυτοδιοίκηση και τους ιατρικούς και φαρμακευτικούς συλλόγους. Η χρηματοδότησή του προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς οι φόροι για τα φάρμακα τα τελευταία χρόνια εισπράττονταν από το Υπουργείο Οικονομικών στο μεγαλύτερο μέρος τους. Στον τομέα της παραγωγής, η ΕΦΒ συμμετείχε ενεργά σε πρώτη φάση, με την παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων από ασαγόμενες πρώτες ύλες σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα της φαρμακοβιομηχανίας με απώτερο στόχο της να προχωρήσει στην εγχώρια παραγωγή ορισμένων πρώτων υλών και να εξελιχθεί σε κύριο προμηθευτή πρώτων υλών της ελληνικής βιομηχανίας. Στον τομέα της διακίνησης πρωταρχικό ρόλο ανέλαβε η κρατική φαρμακαποθήκη, η οποία οργανώθηκε σε κοινωνικοποιημένη μορφή και η οποία σαν βασικό ρόλο είχε την διασφάλιση της επάρκαας φαρμάκων και άλλων θεραπευτικών προϊόντων σε όλη την επικράτεια. Παράλληλα βασικός στόχος της ΕΦ είναι η εισαγωγή, εξαγωγή και διανομή των προϊόντων του ΕΟΦ και της ΕΦΒ. Πρέπει εδώ να τονισθεί ότι ο ΕΟΦ στα πλαίσια των δραστηριοτήτων του συνέστησε κατά καιρούς εταιρίες (π.χ. ΕΛΒΙΟΝΙ) παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων ^. Η κυβέρνηση της περιόδου 199Θ-1993 κατάργησε την ΕΦΒ και την ΕΦ και συρρίκνωσε το δημόσιο τομέα παραγωγής και διακίνησης φαρμάκου. Στη θέση τους δημιούργησε το Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ) με ερευνητικές περισσότερο αρμοδιότητες. Επίσης περιορίστηκε σημαντικά η κυβερνητική υποστήριξη του ΕΟΦ. Πρόθεση της σημερινής κυβέρνησης είναι η περαιτέρω ενδυνάμωση του ρόλου του ΕΟΦ και την προώθηση από τον τελευταίο σε συνεχή βάση, της μελέτης της βιοϊσοδυναμίας των φαρμάκων. *YjtoopyEfo Υγείας και Πρόνοιας. Μελέτη για την οργάνοχτη και τον σχεδίασμά των υπηρεσιών υγείας, Αθήνα 1995.

25 IMOMUXANIIiX ΦΑΡΜΛΚίίΝ ΓΠΙΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΙ'ΟΡΑ ΣΙ 10ΥΔΛΣΤΡ1Λ: ΧΑΣΑΚΙI ΦΡΟΣΩ κε Φ 3ον: ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ 3.1. Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΕΑΑΑΔΑ Το πρώτο ελλτ νικό φάρμακο κυκλοφόρησε από την ΧΡΩΠΕΙ το 1922 αλλά από τότε μέχρι το 1960 η ανάπτυξη της εγχώριας ιραρμακοβιομηχανίας ήταν περιορισμένη. Στην επίσημη κρατική διατίμηση που ίσχυε το 1940 αναφέρονταν 14 ελληνικές εταιρίες που κυκλοφορούσαν συνολικά 239 φάρμακα και από τις οποίες εξακολουθούν να λειτουργούν μόνο οι 6. Ο κύριος όγκος φαρμάκων που κυκλοφορούσαν στην ελληνική αγορά ήταν εισαγόμενος ενώ παράλληλα τα φαρμακεία της εποχής εκείνης εκτελούσαν μεγάλο αριθμό συνταγών <παρασκευής φαρμάκων^>. Μετά τον πόλεμο δημιουργήθηκαν κάποιες φαρμακευτικές μονάδες κατά κανόνα μικρομεσαίου μεγέθους, με υψηλή συγκέντρωση της παραγοαγικής τους δραστηριότητας στη συσκευασία εισαγόμενων φαρμάκων. Κατά την δεκαετία του '60 άρχισε και η παραγιογή στην Ελλάδα φαρμακευτικών προϊόντων από ξένες εταιρίες οι οποίες είτε ανέθεταν παραγγελίες σε μονάδες ελληνικής ιδιοκτησίας (παραγωγή φασόν) είτε εγκαθιστούσαν θυγατρικές μονάδες παραγωγής και οι οποίες επακρελούνταν από τα κίνητρα ξένων επενδύσεων. Οι 2 τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται από την ανάπτυξη συνεργασίας των ελληνικών επιχειρήσεων με ξένες. Σήμερα η φαρμακευτική βιομηχανία αριθμεί 70 επιχειρήσας από τις οποίες 50 μόνο έχουν αξιόλογη παρουσία στην αγορά και συμβάλλουν σε ποσοστό περίπου 25% στην εγχώρια παραγωγή της χημικής βιομηχανίας. Το 15% των εταιριών είναι θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων που παράγουν και διαθέτουν στην αγορά προϊόντα των μητρικών τους εταιριών ενώ το 30% συνεργάζεται με διάφορους τρόπους με ιραρμακευπκές βιομηχανίες του εξωτερικού (παραγωγή facon). ; Δρυμούση Γιάννη κ.α. Η φαρμακοβιομηχανία στην Ελλάδα. Εκδόσεις ΚΕΓΙΕ.

26 ΒΙΟΜΙΙΧΑΝΙΕΣ ΦΑΙ'ΜΛΚίϊΝ ithn ΕΝΙΑΙΑ ΙΟΙΠΈΡΙΚΙ! ΑΙ ΟΡΑ ΣΙ 10ΥΔΑΣΤΡ1Α: ΧΛ1ΛΚ\ I ΦΡΟΗί Οι τρόποι με τους οποίους οι ελληνικές εταιρίες συνεργάζονται με ξένες είναι κυρίως οι ακόλουθοι: Αναλαιμβάνουν την πλήρη εκμετάλευση με δική τους ευθύνη, μεμονομένων φαρμάκων που ανήκουν σε αλλοδαπές εταιρίες. Για την απόκτηση του δικαιώματος αυτού καταβάλλουν συμιρωνημένες αμοιβές. Αναλαμβάνουν την παραγωγή, την ιατρική ενημέριοση και την διανομή των προϊόντων αλλοδαπών επιχειρήσεων που κυκλοφορούν στην Ελλάδα με ξένα σήματα και κάτω από την εποπτεία των ξένων εταιριών στο όνομα των οποίων εκδίδονται και οι άδειες κυκλχκρορίας. Οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των συνεριγαζομένων εταιριών καθορίζονται με ειδικές συμφωνίες. Ανα/τχμβάνουν την παραγωγή και διανομή προϊόντων ξένων εταιριών των οποίων ειδικά γραφεία που ιδρύονται στην Ελλάδα αναλαμβάνουν την ιατρική ενημέριοση. Και στην περίπτωση αυτή ο τρόπος αμοιβής των ελληνικών εργοστασίων καθορίζεται με αδικές συμφωνίες. Αναλαμβάνουν μόνο την παραγωγή facon των προϊόντων αλλοδαπών εταιριών, των οποίων θυγατρικές επιχειρήσεις αναλαμβάνουν στην συνέχεια την ιατρική ενημέρωση και την διανομή. Η αμοιβή των ελληνικών εργοστασίων καθορίζεται συνήθως κατά τεμάχιο παραγόμενου προϊόντος. Αναλαμβάνουν την αντιπροσώπευση ξένων εργοστασίων των οποίων προϊόντα εισάγουν έτοιμα και τα διαθέτουν στην ελληνική αγορά. Έτσι τα φάρμακα που κυκλοφορούν χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες, σε αυτά που ανήκουν σης ελληνικές εταιρίες και σε αυτά που ανήκουν σε ξένες εταιρίες και παρασκευάζονται, συσκευάζονται ή εισάγονται στην Ελλάδα. Τα ελληνικά εργοστάσια που εργάζονται αυτοτελώς, είτε κυκλοφορούν προϊόντα που παρασκευάζουν από παραδοσιακές ουσίες που δεν προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας είτε κυκλοφορούν με δικά τους σήματα, προϊόντα που παρασκευάζουν από ουσίες που προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας εκμεταλλευόμενες τον παλιό ελαστικό νόμο για την προστασία των ελληνικών εφευρέσεων και εναρμόνισης της νομοθεσίας με την ισχύουσα στην ευρωπαϊκή ένωση.

27 momi ΚΑΝΠα; ΦΛ1>ΜΛΚί2Ν Π 1 IN ΕΝΙΑΙΑ ΕίΏΙΕΡΙΚΙΙ ΑΙΟΡΑ Σ\ ΙΟΥΔΑΓΓΡΙΑ: ΧΑ1ΑΚ11 Φ Κ)Η2 ί ενικά η ελληνική φαρμακοβιομηχανία δεν παράγει πρώτες φαρμακευτικές ύλες και δεν πρκιγματοποιεί σοβαρή έρευνα για την παραγιαγή πριοτότυπιον φαρμάκων, ίιξαρτάται συνεπώς για πρώτες ύλες και ενδιάμεσα προϊόντα καθώς και για νέα φάρμακα από τις μεγάλες εταιρίες των προηγμένων χωρών. Αποτελεί με λίγα λόγια η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία ένα βιομηχανικό κλάδο σε τεχνολογική εξάρτηση από το εξωτερικό και συμμετέχει μόνο στην τελική εττεξεργασία προϊόντων. Οι εξαγωγές είναι ελάχιστες-αποτελούν το 8.6% της παραγωγής-και γίνονται κυρίιος σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, ενώ τον κυριότερο ρόλο στις εισαγωγές στη χώρα μας, παίζα η Ε.Ε: Η συμμετοχή της στο σύνολο των εισαγωγών αυξήθηκε από 88.91% το 1994 σε 96.1% το 1995 βάσει στοιχείων της ΕΣΥΕ ενώ το 86.28% του συνολικού όγκου των εισαγωγών προέρχονταν το 1995 από την Γαλλία και την Γερμανία. Το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας μας για τα φαρμακευτικά προϊόντα παρουσιάζα συνεχή επιδείνοκτη τα τελευταία χρόνια και από δρχ το 1993 έφτασε σε δρχ βάσα στοιχείων της ΕΣΥΕ το Πρέπει να σημειωθεί, ότι ενώ η μεταφορά τεχνολογίας που είχε θεωρηθεί αμέσιος μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο σαν ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να αποκτήσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες την πρόσφατη τεχνολογία και το απαραίτητο πλέγμα υπηρεσιών για την εφαρμογή της, διαπιστώθηκε ότι πραγματοποιείται κάτω από δυσμενείς για αυτές π ς χώρες συνθήκες, στις περισσότερες περιτττώσεις. Αναλυτικότερα, η μεταφορά τεχνολογίας σης υπό ανάπτυξη χώρες με άμεσες και έμμεσες ξένες επενδύσεις στη φαρμακοβιομηχανία συνεπάγεται ασαγιογή συναλλάγματος για επενδύσεις, εξοικονόμηση συναλλάγματος για εισαγωγές φαρμάκων, αύξηση του παραγωγικού δυναμικού και της απασχόλησης εργατικού δυναμικού καθώς και εισαγωγή τεχνολογίας. Οι εξελίξεις αυτές είναι επιθυμητές και αποτελούν πς θεπκές επτπτώσεις των επενδύσεων για μεταφορά τεχνολογίας. Παρατηρούνται όμως και αρνητικές επυττώσεις. Ειδικότερα: 1. Η δυνατότητα των ξένων εταιριών που πουλούν τεχνολογία να ετηβάλλουν σπς εγχώριες εταιρίες ή στη εξαρτημένη θυγατρική τους εταιρία την αγορά υπερπμημένων ενδιάμεσων προϊόντων(ημές μεταβίβασης πρώτων υλών κ.α) με συνέπεια την διόγκωση του κόστους και διαφυγή φόρου και συναλλάγματος. Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο σπς χώρες που ελέγχουν πς

28 ΒΙΟΜΙίΧΑΝΙΕΣ ΦΛΡΜΑΚίΙΝ ΣΤΗΝ ΕΝΙΑΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΙ10ΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΧΑΣΑΚΗ ΦΡΟΣΩ τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων γιατί δημιουργείται ιδιαίτερο κίνητρο για την εισαγωγή ακριβών πρώτων υλών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι κυβερνήσεις των υπό ανάτττυξη χωρών, ενώ κατά κανόνα ελέγχουν τον επαναπατρισμό κεφαλαίων και κερδών από ξένες ετηχαρήσεις, αδυνατούν να ελέγξουν ανάλογες ετηπτώσεις από εισαγιογές πρώτων υλών και τεχνικών και διοικητικών υττηρεσιών μεταβίβασης. Η εποτιτεία των τιμών μεταβίβασης είναι δύσκολο έργο και για περισσότερο ανατττυγμένες χώρες που διαθέτουν ικανή διοίκηση. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στη χώρα μας όπου η κοστολόγηση των δραστικών ουσιών που ενσωματώνουν τα εισαγόμενα γίνεται βάσα της τιμής που δίνα η ίδια η εταιρία οπότε δεν υπάρχει δυνατότητα επαλήθευσης του κανονικού ή μη της τιμής. 2. Η διείσδυση και κάλυψη κατά μεγάλε) ποσοστό της εγχώριας αγοράς από ξένες εταιρίες σε βάρος των αμιγών εγχώριων εταιριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ενδιαφέρον των ξένων εταιριών εντοπίζεται στις πτο αποδοτικές αγορές (ραρμάκων. Ας σημειωθεί ότι οι ξένες εταιρίες διασφαλίζουν την απόσβεση των δαπανών έρευνας με χρέωση των πρώτων υλών σε τιμές μεταβίβασης και συγκεντρώνονται κατά κανόνα στην προώθηση των εμπορευμάτων τους. Ανταγωνίζονται έτσι από πλεονεκτική θέση π ς εγχώριες εταιρίες. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στην ελληνική αγορά όπου η συμμετοχή των αλλοδαπών εταιριών στη συνολική αξία των πωλήσεων αυξάνει σημαντικά τα τελευταία χρόνια:από 55% το 1987 έφτασε στο 59% το 1992 στο 70% το 1993 και σε 79% σύμιρωνα με τις εκτιμήσεις το Η εξάρτηση της τεχνολογικής εξέλιξης του κλάδου από ξένα συμφέροντα^. Κατά κανόνα οι ξένες εταιρίες δεν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη της έρευνας και την παραγωγή πρώτων υλών και συνεπώς για την παραγωγή της τεχνολογίας στις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες. Η έλλειψη σχετικού ενδιαφέροντος παρατηρείται και στη χώρα μας, όπου οι εγκατεστημένες ξένες θυγατρικές εταιρίες δεν αναπτύσσουν καμιά δραστηριότητα για την παραγωγή πρώτων υλών και την ανάπτυξη της έρευνας, και 4. Η διαμόρφωση σχετικά υψηλότερων τιμών στα φάρμακα ξένης ιδιοκτησίας, φαινόμενο που επίσης παρατηρείται στη χώρα μας. Για την εγκατάσταση και την λειτουργία των φαρμακευπκών εργοστασίων, απαιτείται άδεια που χορηγείται με κοινή απόφαση των Υπουργών Βιομηχανίας, Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Η νομοθεσία που ισχύα για την * * Α. Γκάνη, Θ. Ζερβού; επίπεδο και πολιτική τιμών, ΚΕΠΕ 1995.