Νευρολογία Δημητρίου Αικατερίνη, Ρέντζος Μιχαήλ, Ζούβελου Βασιλική, Ευδοκιμίδης Ιωάννης.

Transcript

1 224 REVIEW ARTICLE ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ απομυελινωτικής πολυριζονευρίτιδας (CIDP) Δημητρίου Αικατερίνη, Ρέντζος Μιχαήλ, Ζούβελου Βασιλική, Ευδοκιμίδης Ιωάννης. Bimonthly Publication of Hellenic Association Of Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS ΠΕΡΙΛΗΨΗ GREECE Η Χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυριζονευρίτιδα (CIDP) είναι μια αισθητικοκινητική νευροπάθεια. - Fax: 210 Παραλλαγές της CIDP Τel Contents με διαφορετικές κλινικές παρουσιάσεις, αλλά και αντίστοιχη ποικιλία τρόπων θεραπείας έχουν περιγραφεί. Γενικά, οι θεραπευτικές επιλογές πρώτης γραμμής για την CIDP περιλαμβάνουν την ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη, τα κορτικοστεροειδή κυρίως, αλλά και τη πλασμαφαίρεση. Συνολικά περίπου το 66% των ασθενών EXECUTIVE BOARD REVIEW ανταποκρίνονται ARTICLES σε μία από τις θεραπείες πρώτης γραμμής. Ανοσοκατασταλτικά, όπως η αζαθειοπρίνη και μεθοτρεξάτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν, όταν η απάντηση στις θεραπευτικές επιλογές πρωτης γραμμής είναι ανεπαρκής. Σε δυσεπίλυτες περιπτώσεις, η κυκλοφωσφαμίδη με ή χωρίς μεταμόσχευση Sitzoglou αρχέγονων αιματοποιητικών κύτταρων έχει αποδειχθεί αποτελεσματική. Χρησιμοποιείται επί- s Multiple Sclerosis - The multidisciplinary symptomatic Secretary: K. Treasurer: K. σης Voumvourakis η εκλεκτική ανοσοθεραπεία treatment με παραγόντες of the οπως disease etanercept και το rituximab, καθώς και η ιντερφερόνη. Members: E. Αν Staboulis η πρώτης γραμμής θεραπεία A. Kerasnoudis είναι αποτελεσματική, θα πρέπει να συνεχιστεί έως ότου επιτευχθεί το μέγιστο Georgakakis όφελος και στη συνέχεια να μειώνεται η δόση για να καθοριστεί η χαμηλότερη αποτελεσματική δόση συ- 6 N. Triantafillou G. ντήρησης. Αν η απάντηση s Safe είναι ανεπαρκής use of Neuroimaging ή οι δόσεις συντήρησης (CT MRI της αρχικής DSA) θεραπείας in clinical έχουν practice ως αποτέλεσμα την εμφάνιση παρενεργειών, A. Safouris, οι εναλλακτικές C. Karakasis, J. θεραπευτικές Rudolf, G. Deretzi, λύσεις I. Tsiptsios πρώτης γραμμής θα πρέπει να εξεταστούν πρώτα πριν τη δοκιμή συνδυασμού θεραπειών ή την προσθέση ένος ανοσοκατασταλτικού ή ανοσο- 18 τροποποιητικού φαρμάκου. s Neurologic Συμβουλές για complications την άσκηση, τη of διατροφή, electrical τη injuries θεραπεία του νευροπαθητικού πόνου και τον τρόπο ζωής, καθώς K. Yiannopoulou, και φυσικοθεραπεία E. Meidani, και A. Pasioti, ψυχολογική K. Karidakis υποστήριξη του ασθενούς θα πρέπει 28να συμπεριλαμβάνονται στην θεραπευτική φαρέτρα. Οι πρόσφατες εξελίξεις προσφέρουν νέες στρατηγικές και φαρμακευτικές επιλογές s για Neurocutaneous τη διαχείριση αυτού disorders: του συνδρόμου. evidence Σε αυτό basic το άρθρο, therapy αναφέρονται οι πρόσφατες στρατηγικές θεραπείας A. Panteliadou, σε συνδυασμό K. Kalokasidis, με την εμπειρία A. Patsatsi, μας M. στην Trakatelli, αντιμετώπιση D. Sotiriadis των ασθενών με CIDP. EDITORIAL BOARD 38 Potagas Kon/nos Σύγχρονη θεραπεία χρόνιας φλεγμονώδους Α Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Λέξεις κλειδιά: χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυριζονευρίτιδα, ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη, κορτικοστεροειδή, πλασμαφαίρεση, κατευθυντήριες s Factors γραμμές, related θεραπεία. to demendia in parkinson s disease V. Stergiou, M. Tsatali, M. Tsolaki, A. Karlovasitou Current treatment of chronic inflammatory demyelinating polyradiculo-neuropathy (CIDP) Hellenic Association Of Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS GREECE Τel Fax: Dimitriou Aikaterini, Rentzos Michael, Zouvelou Vasiliki, Evdokimidis Ioannis PUBLISHER 1 st Department of Neurology, Eginition Hospital, University of Athens Gem Communications ABSTRACT ltd D. Hristou Nikolaou Chronic 49 inflammatory demyelinating polyradiculo-neuropathy (CIDP) is a sensorimotor neuropathy that , Agios Dimitrios evolves over at least 2 months with either a progressive or a relapsing remitting course. Variants of CIDP with distinct clinical presentations have been described and their recognition is important because of varied treatment responses. The goals of treatment are to improve weakness, prevent disability, and induce and sustain a remission. It is important to achieve these goals in a cost-effective manner with minimal treatment-related adverse effects. The firstline treatments for CIDP include intravenous immunoglobulin (IVIg), Members prednisone, Free and plasma exchange (PE). These treatments have been shown to be effective, but whether Not members one treatment 40 is better than the others (in terms of improving weakness and inducing a remission) remains Students unclear. 15 In general, about 66% of patients respond to one of the firstline treatments (corticosteroids, IVIg, All foreign countries or PE) Long-term US#80 immunosuppressants, such as azathioprine, methotrexate and mycophenolate mofetil, can be used, when the primary treatment is not sufficient or as steroid or IVIg-sparing agents. In intractable cases, cyclophosphamide with or without stem cell rescue has been shown to be effective. Advice about

2 Σύγχρονη θεραπεία χρόνιας φλεγμονώδους απομυελινωτικής πολυριζονευρίτιδας (CIDP) 251 foot care, exercise, diet,treatment of neuropathic pain,driving and life style management should be considered. Depending on the needs of the patient, orthoses, physiotherapy, occupational therapy, psychological support and referral to a rehabilitation specialist should be considered. Recent advances have provided new strategies and options for management of this syndrome. In this article, we review the recent insights and treatment strategies along with our experience in the management of patients with CIDP. Key words: chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy, intravenous immunoglobulin, corticosteroid, plasma exchange, guidelines, treatment Τόμος 20, Τεύχος 1, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2011 Διμηνιαία έκδοση της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας Αλκμάνος ΕΙΣΑΓΩΓΗ 10, Αθήνα τελούν το παθοφυσιολογικό υπόστρωμα της κινητικής πολυνευροπάθειας με πολλαπλα block αγωγι- Τηλ Fax: Η χρόνια φλεγμονώδης info@enee.gr απομυελινωτική Περιεχόμενα πολυριζονευροπάθεια (CIDP) είναι μια χρόνια, συμμετρική η μότητας. Γενετικοί παράγοντες που εμπλέκονται στον ασύμμετρη, αισθητικοκινητική απομυελινωτική πολυνευροπάθεια, έλεγχο ενεργοποίησης των άωρων Τ- κυττάρων, πιθανώς να είναι σημαντικοί στην CIDP. Επίσης αντισώμα- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ προσβάλλουσα τα κεντρικά και τα περιφερικά τμήματα των άκρων με προοδευτική ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ πορεία τα στις πρωτεϊνες της μυελίνης έχουν βρεθεί σε υποομάδες ασθενών.[3-5] τουλάχιστον Πρόεδρος: 2 μηνών[1,2]. Νικόλαος Αρτέμης Η ακριβής διάγνωση είναι ζωτικής Αντιπρόεδρος: σημασίας, Ιωάννης καθώς Ευδοκιμίδης η νόσος επιδέχεται s Σκλήρυνση θεραπείας. κατά Πλάκας. Η πολυδιάστατη συμπτωματική Γεν. Γραμματέας: Κωνσταντίνος Σιτζόγλου Ταμίας: Η αποτελεσματική Κωνσταντίνος θεραπεία Βουμβουράκης της CIDP έχει αντιμετώπιση ως αφετηρία Μέλη: την έγκαιρη Ελευθέριος διάγνωση, Σταμπουλής όταν ο βαθμός Α. Κερασνούδης της αξο- ΑΡΧΙΚΗ της νόσου ΘΕΡΑΠΕΙΑ Οι ασθενείς με πολύ ήπια συμπτώματα που επηρεάζουν λίγο η καθόλου τις δραστηριότητες της καθη- 6 νικής βλάβης είναι Νικόλαος σχετικά Τριανταφύλλου ήπιος. Όταν υπάρχει σημαντική δευτερογενής αξονική βλάβη, η s ανταπόκριση H ασφαλής μερινής χρήση ζωής νευροαπεικονιστικών μπορούν να παρακολουθούνται μεθόδων χωρίς Γεώργιος Γεωργακάκης στη θεραπεία μπορεί να είναι ελλιπής. Οι στόχοι της (CT MRI θεραπεία. DSA) στην Η θεραπεία κλινική με πράξη κορτικοστεροειδή ή ενδοφλέβια Καρακάσης, χορήγηση J. Rudolf, ανοσοσφαιρινών Γ. Δερετζή, Ι. Τσίπτσιος (IVIg) θα πρέπει 18 θεραπείας ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ είναι ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ η βελτίωση ΚΑΙ της αδυναμίας, η πρόληψη ΣΥΝΤΑΞΗΣ της αναπηρίας, (EDITORS και IN η CHIEF) διατήρηση της ύφεσης. Είναι Α. Σαφούρης, Χ. να συνιστάται σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή αναπηρία. επιπλοκές Η ύπαρξη αντενδείξεων των ηλεκτρικών για χρήση τραυματισμών κορτικοστερο- σημαντικό η επίτευξη των στόχων αυτών να συνδυάζεται Σιτζόγλου με Κων/νος οικονομικά αποδοτικό τρόπο, με ελάχιστες Καρλοβασίτου Άννα s Νευρολογικές Κ. Γιαννοπούλου, ειδών Ε. Μεϊδάνη, θα επηρεάσει Α. Πασιώτη, την επιλογή Κ. Καρυδάκης προς IVIg και το αντίστροφο. Η πλασμαφαίρεση είναι αναλόγως αποτελε- σχετίζομενες με τη θεραπεία ανεπιθύμητες ενέργειες. 28 Σε αυτό το άρθρο, συζητούνται οι σύγχρονες θεραπευτικές εξελίξεις σε συνδυασμό με την s εμπειρία Nευροδερματικές μας παθήσεις: τεκμηριωμένη θεραπευτική ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ σματική, αλλά μπορεί να είναι λιγότερο ανεκτή.[6-8] Η ανοσοσφαιρίνη είναι συχνά η πρώτη επιλογή, καθώς η βελτίωση μπορεί να είναι γρήγορη. Η στη Αρτέμης διαχείριση Νικόλαοςτων ασθενών με CIDP αντιμετώπιση Καρλοβασίτου Άννα Α. Παντελιάδου, Κ. Καλοκασίδης, Α. Πατσατσή, Μ. Τρακατέλλη, Δ. Σωτηριάδης 38 Πάταγας Κων/νος αρχική θεραπεία με ενδοφλέβια εγχυση γ σφαιρίνης Ρούντολφ ΚΛΙΝΙΚΗ Γιομπστ ΕΙΚΟΝΑ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ (IVIg) είναι συνήθως 2,0 g / kg, διαιρεμένη σε 5 ημέρες.[9] Θεραπεία με 2,0 g / kg είτε σε μία μέρα ή δι- Σιτζόγλου Κων/νος s Παράγοντες συσχέτισης της άνοιας στη νόσο του Πάρκινσον Μπορεί να έχει χρόνια προοδευτική ή Β. κατά Στεργίου, ώσεις Μ. Τσατάλη, Μ. Τσολάκη, Α. Καρλοβασίτου εξέλιξη ή άλλοτε να χαρακτηριζέται από μεμονωμένες αιρεμένη σε 2 ημέρες είναι επίσης αποτελεσματική. οξείες ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ ώσεις που κατόπιν ακολουθούνται από υφέσεις. [10]. Γενικότερα, μία μετα-ανάλυση των τεσσάρων Παρατηρείται ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Ελληνική Νευρολογική γενικευμένη Εταιρείακατάργηση των τενόντιων διπλών τυφλών τυχαιοποιημένων μελετών, με συνολικά 235 συμμετέχοντες έδειξε ότι η ενδοφλέβια αντανακλαστικών. Αλκμάνος 10, Αθήνα 115 Οι άρρωστοι 28 παραπονούνται συχνά για Τηλ. πόνους Η κατανομή - Fax: 210 των αισθητικοκινητικών s Δραστηριότητες ευρημάτων είναι συνήθως συμμετρική, αλλά s Νευρολογικά στην αρ- βελτίωση Νέα στην αναπηρία, με διαρκεία 2-6 εβδομά- 58 έγχυση της γ σφαιρίνης ΕΝΕ 2,0 g / kg προσφέρει σημαντική 54 χική φάση της νόσου μπορεί να είναι ασύμμετρη. Τα δες [9-14] (Class I evidence, Recommendation Level κρανιακά ΕΚΔΟΤΗΣνεύρα προσβάλλονται περιστασιακά, με ιδιαίτερη προτίμηση στην VII συζυγία, αλλά μπορεί να νείς που ξεκινούν θεραπεία με IVIg πρέπει να υπο- A). Η βελτίωση ήταν συνολικά από %. Ασθε- Έλενα Τσολάκου προσβληθούν Gem ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ τα Ε.Π.Ε. οφθαλμοκινητικά και τα προμηκικά Δ. νεύρα.. Χρήστου Νικολάου Συχνά εμφανίζεται 49, τρόμος μεγάλου πλά- ανταπόκριση στην πρώτη. 15% με 30% των ασθεβάλλονται και σε δεύτερη συνεδρία εάν δεν υπάρξει , Άγιος Δημήτριος τους και μεταβαλλόμενης συχνότητας, ο οποίος φαίνεται να αποτελεί ενδεικτικό σημείο υποτροπής. [3-5] για μεγάλο χρονικό διάστημα. νών απαιτούν μόνο μία συνεδρία θεραπείας με IVIg Τηλ.: , Fax: Η CIDP θεωρείται αυτοάνοση νόσος, στην παθοφυσιολογία της οποίας συμμετέχει κυτταρική και χυμική αλλά αυτός ο ρυθμός έγχυσης δεν συστήνεται σε Γρήγορη έγχυση μέχρι 800ml/h έχει δοκιμασθεί, ανοσία. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Η ανοσολογική αιτιολογία της νόσου συνάγεται Μέλη από της ΕΝΕ την παρουσία παθολογικών Δωρεάν ανοσοσφαιρισεις.[15] Άλλοι ερευνητές συστήνουν έγχυση με ρυθ- ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια ή καρδιακές παθήνών Μη μέλη στο ΕΝΥ και στη βιοψία 40 του γαστροκνημιαίου νεύρου. Φοιτητές Έχουν περιγραφεί περιπτώσεις 15 συνδυασμού με Ασθενείς με καρδιακή πάθηση πιθανότατα διατρέμό 200ml/h για να αποφευχθούν οι επιπλοκές.[16] Εταιρίες - Βιβλιοθήκες 50 μονοκλωνική Εξωτερικού γαμμασφαιρινοπάθεια, US#80 οι οποίες όμως χουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών με ρυθμούς έγχυσεις >200ml/h[14]. κλινικά αντιστοιχούσαν περισσότερο σε χρόνια πολυνευροπάθεια. Παρόμοιοι μηχανισμοί φαίνεται να απο- Για αμιγώς κινητική CIDP, η IVIg θεραπεία θα πρέ- Κωδικός Διεύθυνσης Εποπτείας ΜΜΕ:7159 ISSN

3 226 Α. Δημητρίου πει να είναι η πρώτη επιλογή και αν τα κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται, οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά για επιδείνωση. Η θεραπεία με πρεδνιζόνη και πλασμαφαίρεση έχει συσχετιστεί με Ο χρόνος για το μέγιστο όφελος ήταν 6,6±5,4 μήνες επιδείνωση[17,18]και η χρήση τους δεν συνιστάται [25]. Δεν έχει επιτευχθεί θετικό αποτέλεσμα με ημερήσιες δόσεις μικρότερες απο 25mg.Υπάρχουν ακό- για τους ασθενείς με πολυεστιακή κινητική νευροπάθεια (MMN). Η χρήση των χημειοθεραπευτικών σκευασμάτων συνήθως προορίζεται για ασθενείς με ελατ- κορτικοστεροιδών στην CIDP, που ήταν πιό καλά ανεμα δύο μελέτες με διαλείπουσα ενδοφλέβια αγωγή Bimonthly Publication τωμένη of ανταπόκριση Hellenic στην IVIg. κτές από τους ασθενείς[17,29]. Ένας αριθμός ασθενών δεν ανταποκρίνεται στα κορτικοειδή στους πρώ- Association Of Neurology Το όφελος σε ασθενείς με anti-mag νευροπάθεια φαίνεται όταν η συνολική IgM μειώνετους 1-2 μήνες αλλά έαν συνεχιστεί η αγωγή οι πε- 10, Alkmanos str., ATHENS GREECE ται κατά 25% [19]. Μερικοί ασθενείς με anti-mag ρισσότεροι θα απαντήσουν θετικά. Τel Fax: Contents νευροπάθεια έχουν μια σχετικά ήπια εξέλιξη, Η θεραπεία των ασθενών με CIPD απαιτεί εξατομικευμένη εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Για και οι κίνδυνοι της θεραπείας μπορεί να υπερτερούν του πιθανού όφελους[20]. Η Rituximab μπορεί να είναι η θεραπεία REVIEW επιλογής και ARTICLES είναι ο μόνος αυτή θα πρέπει να συνεχίζεται τουλάχιστον για 12 ασθενείς που ξεκινούν αγωγή με κορτικοστεροειδή, EXECUTIVE BOARD παράγοντας που φαίνεται να είναι αποτελεσματικός σε μια διπλή-τυφλή, εβδομάδες από την έναρξη μέχρι να αποφασιστεί εάν s Multiple τυχαιοποιημένη, Sclerosis ελεγχόμενη Sitzoglou με εικονικό φάρμακο [21]. Η πλασμαφαίρεση ανταπόκριση στη θεραπεία, συνιστάται σταδιακή μεί- - The multidisciplinary υπάρχει η όχι ανταπόκριση symptomatic στη θεραπεία. Εάν υπάρχει Secretary: K. Treasurer: K. και Voumvourakis οι αλλοι χημειοθεραπευτικοι treatment παραγόντες of the είναι disease χρήσιμοωση της δόσης σε ένα επίπεδο συντήρησης για τουλάχιστον 1 με 2 χρόνια και εν συνεχεία θα πρέπει να Members: E. Staboulis A. Kerasnoudis 6 N. Triantafillou σε ορισμένουςς επιλεγμένους ασθενείς. G. Georgakakis Τα κορτικοστεροειδή είναι πολύ αποτελεσματικά εξετάζεται ενδεχόμενη διακοπή του φαρμάκου. Ποσοστό>70% (CT MRI υποτροπιάζει DSA) in μετά clinical από την practice μείωση η δι- (70% βελτίωση) και υπάρχει s Safe μακρά use εμπειρία of Neuroimaging από την χρήση τους. Σε μία τυφλή τυχαιοποιημένη A. Safouris, C. Karakasis, ελεγχόμενη J. Rudolf, ακοπή G. Deretzi, των κορτικοστεροειδών. I. Tsiptsios [5-7] 18 μελέτη (RCT) με 28 συμμετέχοντες, η πρεδνιζόνη αποδείχθηκε ανώτερη σε σύγκριση s Neurologic με το να complications μην λάβουν τες of με electrical συνολικά injuries συμμετέχοντες έδειξαν ότι η πλα- Δύο μικρές διπλές-τυφλές τυχαιοποιημένες μελέ- οι ασθενείς καμία θεραπεία[22,23] K. Yiannopoulou, (Class II E. evidence). Meidani, A. Pasioti, σμαφαίρεση K. Karidakis παρέχει το σημαντικό βραχυπρόσθεμο 28 Παρά την έλλειψη διπλών τυφλών τυχαιοποιημένων όφελος για τα δύο τρίτα των ασθενών, αλλά μπορεί να evidence εμφανιστεί basic γρήγορη therapy επιδείνωση[29-31] (Class μελετών με χορήγηση placebo s Neurocutaneous ως ομάδα ελέγχου, disorders: η EDITORIAL BOARD χορήγηση κορτικοστεροειδών A. Panteliadou, στη CIDP είιναι K. Kalokasidis, αποδεκτή λόγω της μακρόχρονης εμπειρίας από την χρήση φαίρεση ως μοναδική θεραπεία είναι υψηλότερο από A. I Patsatsi, evidence). M. Trakatelli, Το ποσοστό D. Sotiriadis υποτροπής με την πλασμα- 38 της[23]. Έξι εβδομάδες από s Factors του στόματος related χορήγησης to demendia την IVIg, in parkinson τα κορτικοστεροειδή s disease ή τα χημειοθεραπευτικά[31]. Potagas Kon/nos πρεδνιζολόνης, αρχίζοντας V. από Stergiou, 60 mg M. Tsatali, ημερησίως, M. Tsolaki, A. Karlovasitou Το 40-65% των ασθενών βελτιώνονται με την προσέφερε όφελος που δεν ήταν όμως σημαντικά διαφορετικό από αυτό που επιτυγχάνεται με μία χορή- πλασμαφαίρεση[19,20]. Ωστόσο, τα θετικά αποτελέ- γηση ενδοφλέβιας ανοσοσφαιρίνης (IVIG) 2,0 g / kg.[11,24] (Class III evidence). Επιπλέον, πολλές μελέτες Of Neurology παρατήρησης αναφέρουν ευεργετικές επιδράσεις Hellenic Association 10, Alkmanos str., ATHENS από κορτικοστεροειδή, εκτός από την αμιγώς κινητική GREECE μορφή CIDP, όπου μπορούν να αποδειχθούν επιβλαβή[17,18]. Τα κορτικοστεροειδή είναι επίσης Τel Fax: αποτελεσματικά σε ασθενείς με anti-mag νευροπάθεια, όταν PUBLISHER χορηγούνται σε συνδυασμό με άλλου είδους θεραπεία[20]. Κατά συνέπεια, η χρήση των κορτικοστεροειδών ltd μπορεί να θεωρηθεί ως μία μορφή θεραπείας Gem Communications D. Hristou Nikolaou σε 49όλους τους ασθενείς με σημαντική αναπηρία (Level , Agios Dimitrios C recommendation). Δεν υπάρχει κανένα στοιχείο και δεν υπήρξε συναίνεση όσο αφορά την χορήγηση επι καθημερινής βάσης ή σε παρήμερο σχήμα πρεδνιζολόνης ή πρεδνιζόνης ή διαλείπουσα χορήγηση υψηλών δόσεων μηνιαίως σε ενδοφλέβια ή από του στό- Members ματος αγωγή. Free Γενικώς, η αποδεχτή δοσολογία πρεδνιζολόνης 40 είναι mg / ημέρα για 2-4 εβδομά- Not members Students δες(1 έως 151,5 mg / kg στα παιδιά) κατά την έναρξη All foreign countries και κατόπιν US#80 θεραπεία συντήρησης με σταδιακή μείωση τους επόμενους μήνες ή χρόνια μέχρι την χαμηλότερη αποτελεσματική δόση. [25-28] Με μία αρχική υψηλή δόση 100 mg πρεδνιζολόνης, η βελτίωση επιτυγχάνεται κατά μέσο όρο 1,9 μήνες μετά, με ένα εύρος από μερικές εβδομάδες μέχρι και 5 μήνες. σματα της πλασμαφαίρεσης αρχίζουν να εξασθενούν σε ημέρες. Επίσης, οι ασθενείς με anti-mag νευροπάθεια βελτιώνονται μετά απο πλασμαφαίρεση ιδίως όταν αυτή συνδυάζεται με την κυκλοφωσφαμίδη[33,34]. Στην περίπτωση της πολυεστιακής κινητικής νευροπάθειας, η πλασμαφαίρεση συνήθως δεν προσφέρει όφελος, αλλά αντιθέτως μπορεί να συμβάλλει και σέ επιδείνωση[35,36]. Λόγω των παρενεργειών που συσχετίζονται με τη δυσκολία της φλεβικής πρόσβασης, τη χρήση του κιτρικού άλατος και τις αιμοδυναμικές αλλαγές που δεν είναι ασυνήθιστες, πρέπει να χρησιμοποιούνται πρώτα είτε κορτικοστερεοειδη είτε IVIg. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ IVIg και πλασμαφαίρεσης [37]ή μεταξύ πρεδνιζόνης και IVIg [26] (Class II evidence) ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Διάφορες δόσεις συντήρησης έχουν συσταθεί, αλλά δεν υπάρχει μελέτη που να συγκρίνει αύτες τις δόσεις. [6]Μια διεθνής μελέτη με 117 ασθενείς από 33 χώρες ανέδειξε ότι η αποτελεσματικότητα της IVIg (2,0

4 Σύγχρονη θεραπεία χρόνιας φλεγμονώδους απομυελινωτικής πολυριζονευρίτιδας (CIDP) 271 Ανοσοκατασταλτικοί και ανοσοτροποποιτικοί παράγοντες Alemtuzemab Azathioprine Cyclophosphamide Ciclosporin Etanercept Fludarabine Διμηνιαία Interferon-α έκδοση της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας Αλκμάνος Interferon-β1α 10, Αθήνα Τηλ. Mycophenolate Fax: mofetil Περιεχόμενα Methotrexate Rituximab ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ Stem cell transplantation ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Νικόλαος Αρτέμης Αντιπρόεδρος: Ιωάννης Ευδοκιμίδης Γεν. Γραμματέας: Κωνσταντίνος Σιτζόγλου Ταμίας: Κωνσταντίνος Βουμβουράκης ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ Τόμος 20, Τεύχος 1, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2011 Πίνακας 1: Ανοσοκατασταλτικοί και ανοσοτροποποιτικοί παράγοντες που έχουν αναφερθεί να έχουν χρησιμοποιηθεί στην CIDP s Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Η πολυδιάστατη συμπτωματική αντιμετώπιση της νόσου Μέλη: Ελευθέριος Σταμπουλής g / kg αρχική δόση Α. Κερασνούδης 6 Νικόλαος εφόδου Τριανταφύλλου διαιρεμένη σε 2-4 ημέρες ακολουθούμενη Γεώργιος από Γεωργακάκης εγχύσεις συντήρησης 1,0 g παρουσίασε αρνητικά αποτελέσματα. Εντούτοις, πεημένη μελέτη με χορήγηση και εικονικού φαρμάκου s / kg σε 1-2 ημέρες κάθε 3 εβδομάδες) H διατηρείται ασφαλής ρίπου χρήση 20% νευροαπεικονιστικών των ασθενών είχε ένα ουσιαστικό μεθόδων όφελος. για διάστημα 24 εβδομάδων και ενδεχομένως, (CT MRI περισσότερο από 48 εβδομάδες, με μεγαλύτερη Α. Σαφούρης, βελτί- Χ. όφελος Καρακάσης, στην J. βελτίωση Rudolf, Γ. Δερετζή, της αναπηρίας Ι. Τσίπτσιος σε 2 εβδομά- 18 [43] DSA) Άλλη στην τυχαιοποιημένη κλινική πράξη μελέτη δεν αποκάλυψε ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ () ωση της αναπηρίας και λιγότερες υποτροπές σε σύγκριση Καρλοβασίτου με Άννα εικονικό φάρμακο[37]. Μετά s Νευρολογικές από αρχι- εβδομάδες επιπλοκές καθώς των επίσης ηλεκτρικών και βελτίωση τραυματισμών σε διάφορες δες, αλλά παρουσίασε μείωση της αναπηρίας σε 4 κή Σιτζόγλου δόση Κων/νος 2,0 g / kg, δόση συντήρησης με Κ. 1,0 Γιαννοπούλου, g / kg άλλες Ε. Μεϊδάνη, δευτερεύουσες Α. Πασιώτη, μετρήσεις[44]. Κ. Καρυδάκης 28 κάθε μήνα είναι επίσης αποτελεσματική.[9] Σε άλλη Ασθενείς που απαιτούν θεραπέια με μεσοδιαστήματα τόσο παθήσεις: μικρά που να τεκμηριωμένη μην είναι πρακτικά, θεραπευτική έχουν ωφε- μία ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ μη τυφλή ΕΠΙΤΡΟΠΗ μελέτη, γινόταν εκτίμηση s Nευροδερματικές των ασθενών κάθε 6 εβδομάδες και η συχνότητα και η δοσολογία Καρλοβασίτου που απαιτούνταν Άννα για να διατηρηθεί η βελτίω- Οι επανειλημμένες εγχύσεις γ-σφαιρίνης δεν φαίνεληθεί από την προσθήκη μικρών δόσεων πρεδνιζόνης. Αρτέμης Νικόλαος αντιμετώπιση Α. Παντελιάδου, Κ. Καλοκασίδης, Α. Πατσατσή, Μ. Τρακατέλλη, Δ. Σωτηριάδης 38 ση Πάταγας κυμαίνονταν Κων/νος από 0,4g/kg κάθε δεύτερη μέρα μέχρι Ρούντολφ 0,025 Γιομπστ g/kg κάθε 10 ημέρες. [38]. Τέλος σε άλλη θα χρειασθεί αγωγή τουλάχιστον γιά 6 μήνες ενώ ται να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Ποσοστό >70% Σιτζόγλου Κων/νος s Παράγοντες συσχέτισης της άνοιας στη νόσο του Πάρκινσον μελέτη παρατηρήθηκε οτι σε 9 απο 21 ασθενείς η >50% θα χρειασθεί αγωγή τουλάχιστον γιά 2 έτη. Β. Στεργίου, Μ. Τσατάλη, Μ. Τσολάκη, Α. Καρλοβασίτου δόση της IVIg μπορούσε να μειωθεί σταδιακά μέχρι Κάποιοι ασθενείς μπορεί να λαμβάνουν τη θεραπεία 0,25g/kg ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ κάθε 2 εβδομάδες.[25] αυτή μέχρι και 7 χρόνια. Τα κύρια μειονεκτήματα είναι το υψηλό κόστος και οι πολλές ώρες που απαι- ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Ελληνική Ο χρόνος Νευρολογική ημίσειας Εταιρεία ζωής της IVIg είναι μέρες Αλκμάνος και ως 10, εκ Αθήνα τούτου πρέπει να χορηγούνται δόσεις τούνται για την έγχυση.[5-7] συντήρησης Τηλ για να - Fax: διατηρηθεί ένα σταθερό s Δραστηριότητες επίπεδο Δεν της υπάρχει ΕΝΕ κατευθυντήρια οδηγία, δεδομένου 54 ανοσοσφαιρίνης στον ορό. Επομένως, το s όφελος Νευρολογικά από ότι Νέα καμία εκ των μελετών δεν αξιολογεί συστηματικά τη μακράς διάρκειας θεραπεία. Εάν ένας ασθε- 58 IVIg είναι βραχείας διαρκειας, η αγωγή πρέπει να επαναλαμβάνεται ΕΚΔΟΤΗΣ κατά διαστήματα και οι δόσεις πρέπει νής καταστεί σταθερός σε ένα σχήμα διαλείπουσας να κρίνονται σε ατομική βάση[25]. Ο Brannagan και χορήγησης IVIg, η δόση ή ίσως και η συχνότητα χορήγησης της IVIg θα πρέπει να μειωθεί περιοδικά Έλενα Τσολάκου οι Gem συνεργάτες ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ του Ε.Π.Ε. προτείνουν ως δόση συντήρησης 0,5g/kg Δ. Χρήστου κάθε Νικολάου 2 εβδομάδες, 49, με ανάλογη προσαρμογή 173 σε 43, ατομική Άγιος Δημήτριος βάση.[39] μηλότερες δόσεις ανοσοσφαιρίνης από αυτή που επειδή πολλοί ασθενείς μπορεί να χρειαστούν χα- Τηλ.: , Fax: Ωστόσο, η προσπάθεια προφύλαξης των ασθενών λαμβάνουν ή και καθόλου. Αν και συχνά, υψηλή από τις παρενέργειες της μακροχρόνιας χορήγησης δόση IVIg είναι απαραίτητη, η προσθήκη των κορτικοστεροειδών ή ένός ανοσοκατασταλτικού πα- πρεδνιζόνης, καθιστά αυτή την μορφή θεραπείας μια λογική ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ εναλλακτική λύση. Είναι επίσης η θεραπεία ράγοντα πρέπει να εξεταστεί, αλλά δεν υπάρχουν εκλογής Μέλη της ΕΝΕ στην περίπτωση Δωρεάν της πολυεστιακής κινητικής Μη νευροπάθειας, μέλη καθώς 40 έχει αποδειχθεί η αποτελεμένο φάρμακο.[5-7] Οι ασθενείς που επωφελού- επαρκείς ενδείξεις για να προταθεί ένα συγκεκρισματικότητα Φοιτητές της σε διπλές 15 τυφλές τυχαιοποιημένες νται από τη μακράς διάρκειας IVIg θεραπεία και οι Εταιρίες - Βιβλιοθήκες 50 μελέτες Εξωτερικού με χορήγηση εικονικού US#80 φαρμακού ως ομάδα ελέγχου[40-42]. Η IVIg έχει μελετηθεί και στην ποκριθούν και πάλι μετά από μια σύντομη θερα- οποίοι γίνονται ανθεκτικοί σε IVIg, μπορεί να αντα- αντι-mag νευροπάθεια. Μία διπλή τυφλή τυχαιοποιπεία με πλασμαφαίρεση []. Κωδικός Διεύθυνσης Εποπτείας ΜΜΕ:7159 ISSN

5 228 Α. Δημητρίου Σαν θεραπεία συντήρησης συνιστώνται 1-2 συνεδρίες πλασμαφαίρεσης την εβδομάδα και εν συνεχεία σταδιακή μείωση της συχνότητας (αναμνηστικές δόσεις). Στις περισσότερες περιπτώσεις απαιτείται συνδυασμός με άλλο μακράς πνοής σκεύασμα. ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Bimonthly Publication Οι τυχαιοποιημένες of Hellenic ελεγχόμενες μελέτες έχουν παρουσιαστεί μόνο για την αζαθειοπρίνη και τη μεθο- Association Of Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS τρεξάτη.[6] Η αζαθειοπρίνη σε δόση 2 mg/kg δεν GREECE παρουσίασε κανένα όφελος όταν προστέθηκε στην Τel Fax: Contents ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ θεραπεία με πρεδνιζόνη σε 14 ασθενείς για 9 μήνες [46,], αλλά η μελέτη ήταν πιθανώς πάρα πολύ Σε μία ανοιχτή μελέτη 10 ασθενών με CIDP που μικρής διάρκειας και η δόση πάρα πολύ χαμηλή τους χορηγήθηκε etanercept (ανασυνδυασμένος υποδοχέας ανθρώπινου TNF) στο 30% παρουσιάστηκε EXECUTIVE BOARD για να είναι σε θέση να REVIEW παρουσιάσει ARTICLES κάποιο όφελος. Έχει αναφερθεί όφελος ασθενών με CIDP από βελτίωση και σε ένα άλλο 30% πιθανή βελτίωση ή τη χρήση αζαθειοπρίνης[27,48]. s Multiple Κανένα Sclerosis σημαντικό σταθεροποίηση.[66] Η τυπική δόση που χρησιμοποείται είναι 25 mg υποδορίως δύο φορές εβδομαδιαίως. - The multidisciplinary symptomatic Secretary: K. όφελος Sitzoglou δεν παρατηρήθηκε όταν η μεθοτρεξάτη σε Treasurer: K. δόση Voumvourakis 15 mg καθημερινά για treatment 24 εβδομάδες of the συγκρίθηκε disease Επίσης χρησιμοείται το rituximab (μονοκλωνικό Members: E. Staboulis A. Kerasnoudis 6 N. Triantafillou με το εικονικό φάρμακο σε 62 ασθενείς είχαν αντίσωμα έναντι της protein CD20) σε συνήθη δόση G. πάρει Georgakakis IVIg ή κορτικοστεροειδή [49]. Υπάρχουν αρκετοί ανοσοκατασταλτικοί s Safe παράγοντες use of (Πιν. Neuroimaging 1) που 375 mg/m2 σε τέσσερις εβδομαδιαίες ενδοφλέβιες εγχύσεις. (CT Η MRI θεραπεία DSA) με in rituximab clinical έχει practice ευεργετική χρησιμοποιούνται συχνά μαζί A. Safouris, με τα κορτικοστεροειδή για να μειώσουν την ανάγκη για IVIg ή πλασμα- C. Karakasis, J. Rudolf, δράση G. Deretzi, σε ασθενείς I. Tsiptsios με anti-mag νευροπάθεια 18 [67-71] και MMN.[68,70] Το όφελος διαρκεί από 2 έως φαίρεση ή για να θεραπεύσουν s Neurologic τους ασθενείς complications που και 8 μήνες. Μια τυχαιοποιημένη, με εικονικό φάρμακο ελεγχόμενη μελέτη του rituximab σε 26 ασθε- of electrical injuries δεν έχουν αποκριθεί σε οποιεσδήποτε K. Yiannopoulou, από E. αυτές Meidani, τις A. Pasioti, K. Karidakis 28 θεραπείες, αλλά υπάρχει μόνο Class IV evidence νείς με αντι-mag νευροπάθεια έδειξαν βελτίωση σε [25,50]. Η κυκλοσπορίνη s Neurocutaneous έχει αποδειχθεί ευεγερτική σε μερικούς ασθενείς με A. Panteliadou, CIDP [50,51] K. και Kalokasidis, MMN αναπηρία σε 8 μήνες[21]. Σε τέσσερις μελέτες του disorders: evidence basic therapy EDITORIAL BOARD rituximab ήταν κατά μέσο όρο 31%, 37%, 58% και A. Patsatsi, M. Trakatelli, D. Sotiriadis 38 [52]. Ενας ασθενής έχει βελτιωθεί με τη χρήση Tacrolimus (μειώνει την ιντερλευκίνη-2 55% η μείωση του επιπέδου του συνολικού IgM s Factors (IL-2) related που παράγεται από τα Τ-κύτταρα) [53], [21,68,70,71]. Σε μια μελέτη του rituximab για πολυνευροπάθεια, 50% των ασθενών ανέφερε απώ- to demendia in parkinson s disease Potagas Kon/nos V. ενώ Stergiou, υπάρχουν M. Tsatali, και M. αναφορές ασθενών που παρουσίασαν CIDP ενώ λάμβα- Tsolaki, A. Karlovasitou λεια του οφέλους στο 1 έτος, με την επιδείνωση να ναν Tacrolimus[54,55]. Επίσης ασθενείς με CIDP[56], MMN [57]και anti-mag νευροπάθεια[34] έχει αναφερθει να έχουν ωφεληθεί από την κυκλοφωσφα- Hellenic Association μίδη. Of Neurology Επιπροσθέτως, η χορήγηση fludarabine (ένας 10, Alkmanos str., ATHENS αντι-μεταβολίτης που αναστέλλει την πολυμεράση GREECE του DNA, την DNA πριμάση, λιγάση, και αναγωγάση του ριβονουκλεοτιδίου) είχε θετικά Τel Fax: αποτελέσματα σε ασθενείς με anti-mag νευροπάθεια, συμφωνα PUBLISHER με μη τυφλές μελέτες[55,58]. Περιστασιακά κάποιοι ασθενείς με CIDP έχουν ωφεληθεί από την χορήγηση ltd mycophenolate mofetil (αναστρέψιμος αναστο- Gem Communications D. Hristou Nikolaou λέας 49 της μονοφωσφορικής αφυδρογονάσης της ινοσίνης) [59,60]. Σε δύο ασθενείς με CIDP έχει ανα , Agios Dimitrios φερθεί μακροπρόθεσμη απαλλαγή από τη νόσο, με παρακολοθηση 22 μηνών μετά από αυτόλογη μεταμόσχευση αρχέγονων αιματοποιητικών κύτταρων (stem cell) [61] και 6.5 έτη μετά από μια ετερό- Members λογη μεταμόσχευση Free αρχέγονων αιματοποιητικών Not members κύτταρων[62] 40 Δύο επιπρόσθετοι ασθενείς, μετά από Students αυτόλογες 15 μεταμοσχεύσεις αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων US#80 είχαν ύφεση της νόσου, που All foreign countries διήρκεσε 2 και 5 έτη, εν συνεχεία παρουσίασαν υποτροπή[63-65]. Σε έναν από αυτούς τους ασθενείς ξαναπραγματοποιήθηκε αυτόλογη μεταμόσχευση και έμεινε ελεύθερος νόσου για 3 ετη[65]. Περισσότερη έρευνα απαιτείται προτού να μπορέσει να υπάρχει οποιαδήποτε σύσταση για χρησιμοποίηση των ανοσοκατασταλτικών. Στο μεταξύ, η θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά μπορεί να εξεταστεί όταν η απάντηση στα κορτικοστεροειδή, IVIg ή την πλασμαφαίρεση είναι ανεπαρκής. Περίπου το 15% των ασθενών αδυνατούν να απαντήσουν σε οποιαδήποτε από τις προτεινόμενες θεραπείες. έχει αρχίσει, ήδη στους 3 μήνες[70]. Εξατομικευμένες περιπτώσεις ασθενών με CIDP (με IgM παραπρωτειναιμία, σύνδρομο Evans, οι πάσχοντες από ιδιοπαθή θρομβοπενική πορφύρα ή σακχαρώδη διαβήτη) παρουσιάζουν βελτίωση με θεραπεία με rituximab [72-75]. Μια ανοικτή μελέτη του rituximab σε 2 ασθενείς με CIDP δεν έδειξε κανένα όφελος όσον αφορά τη μείωση της δόσης της IVIg. Ένας από τους 2 ασθενείς παρουσίασε βελτίωση, αν και είχε πιο συχνές υποτροπές μετά τη rituximab και χρειαζόταν συνεχώς υψηλότερες δόσεις IVIg.[76] Ένας ασθενής με CIDP, στον οποίον χορηγήθηκε alemtuzunab ( ανασυνδυασμένο μονοκλωνικό αντίσωμα(igg1κ-ισότυπο) που στοχεύει στην αντιγόνο CD52),30mg ενδοφλεβίως για 5 ημέρες παρουσίασε ύφεση για 16 μήνες. Ο ασθενής είχε υποτροπές κατά τις πρώτες 8 εβδομάδες μετά την θεραπεία πριν εμφανίσει ύφεση[77]. Ασθενείς με CIDP έχουν δείξει βελτίωση με ιντερφερόνη-α[78,79] και ιντερφερόνη-β [80-83] σε αρκετές μικρές μελέτες, αν και μια μικρή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη μελέτη δεν κατέδειξε όφελος.[84] Σε μια άλλη μελέτη, οι ασθενείς βελτιώθηκαν μόνο εάν

6 Σύγχρονη θεραπεία χρόνιας φλεγμονώδους απομυελινωτικής πολυριζονευρίτιδας (CIDP) 291 Κωδικός Διεύθυνσης Εποπτείας ΜΜΕ:7159 ISSN Περιεχόμενα diagnosis, pathogenesis and treatment of CIDP Nat Rev Neurol Aug 16;7(9): European Federation of Neurological Societies/ Peripheral Nerve Society guideline on management of chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy: report of a joint task force of the European Federation of Neurological Societies and the Peripheral Nerve Society Τόμος 20, Τεύχος 1, Ιανουάριος - Φεβρουάριος first revision. Van den Bergh PY, Hadden RD, Bouche P, Cornblath DR, Hahn A, Illa I, Koski CL, Léger JM, Nobile-Orazio E, Pollard J, Sommer C, van Doorn PA, van Schaik IN; European Federa- έλαμβαναν επίσης IVIg. Μια μεγάλη, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη για CIDP είχε αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά τη μείωση της απαιτούμενης δόσης του IVIg[85]. Σε μία μετά-ανάλυση υπήρξε όφελος σε εκείνους τους ασθενείς που είχαν πιο σοβαρή ασθένεια. Όφελος με ιντερφερόνη β έχει επίσης αναφερθεί για τη MMN[86,87]. Διμηνιαία Είναι σημαντικό έκδοση της η επίτευξη των θεραπευτικών στόχων Ελληνικής να συνδυάζεται Νευρολογικής με οικονομικά Εταιρείας αποδοτικό τρόπο, με Αλκμάνος ελάχιστες 10, Αθήνα σχετίζομενες με τη θεραπεία ανεπιθύμητες Τηλ. 210 ενέργειες, καθώς - Fax: 210 το κόστος ορισμένων προτει- νόμενων θεραπευτικών μέσων είναι ιδιαίτερα υψηλό tion of Neurological Societies; Peripheral Nerve με δυσανάλογο μικρό όφελος. Σε πρόσφατο άρθρο Society. Eur J Neurol Mar;17(3): όπου εκτιμήθηκε η ποιότητα της ζωής για διάστημα 5 7. Brannagan TH 3rd. Current treatments of chronic ετών ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ασθενών ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ με CIDP οι οποίοι ελάμβαναν ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ στεροειδή ή γ-σφαιρίνη διαπιστώθηκε ότι η μικρή ποιοτική thies. Muscle Nerve May;39(5): immune-mediated demyelinating polyneuropa- Πρόεδρος: Νικόλαος Αρτέμης διαφορά Αντιπρόεδρος: (3.7 με Ιωάννης 3.9) Ευδοκιμίδης αντιστοιχούσε σε τεράστια s Σκλήρυνση χρηματική Γεν. Γραμματέας: διαφορά Κωνσταντίνος (2.000 με Σιτζόγλου ). [88] strategies in chronic inflammatory demyelinating 8. κατά Patel Πλάκας. K, Bhanushali Η πολυδιάστατη M, Muley SAManagement συμπτωματική Ταμίας: Κωνσταντίνος Βουμβουράκης αντιμετώπιση της polyradiculoneuropathyneurol νόσου India May- Μέλη: Ελευθέριος Σταμπουλής Α. Κερασνούδης 6 Νικόλαος Τριανταφύλλου Jun;58(3): ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Γεώργιος Γεωργακάκης 9. Hahn AF, Bolton CF, Zochodne D, Feasby TE. Υπάρχει έλλειψη βασικών κατευθυντήριων s H ασφαλής οδηγιών χρήση Intravenous νευροαπεικονιστικών immunoglobulin μεθόδων treatment (IVIg) σχετικά με τις γενικές πτυχές της θεραπείας (CT για τα MRI συμπτώματα ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ της ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ CIDP όπως ΚΑΙ τον πόνο και την Α. κούραση. Σαφούρης, Χ. Καρακάσης, ropathy (CIDP): J. Rudolf, a double-blind Γ. Δερετζή, Ι. Τσίπτσιος placebo-controlled 18 DSA) in chronic στην κλινική inflammatory πράξη demyelinating polyneu- Υπάρχουν ΣΥΝΤΑΞΗΣ επίσης (EDITORS ελλειπή IN CHIEF) στοιχεία όσον αφορά την cross-over study. Brain 1996;119: έρευνα για την αξία της άσκησης και την επαγγελματική Σιτζόγλου και φυσική Κων/νοςθεραπεία στη διαχείριση της Καρλοβασίτου Άννα s Νευρολογικές 10. επιπλοκές Mendell JR, των Barohn ηλεκτρικών RJ, Freimer τραυματισμών ML, Kissel JT, Κ. Γιαννοπούλου, CIDP. Τα Ε. King Μεϊδάνη, W, Nagaraja Α. Πασιώτη, HN, Κ. Καρυδάκης Rice R, Campbell WW, 28 στοιχεία είναι περιορισμένα σχετικά με τους εμβολιασμούς Donofrio PD, Jackson CE, Lewis RA, Shy M, ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ και την ΕΠΙΤΡΟΠΗ CIDP. Ο νευροπαθητικός πόνος πρέπει s Nευροδερματικές Simpson παθήσεις: DM, Parry τεκμηριωμένη GJ, Rivner MH, θεραπευτική Thornton CA, να αντιμετωπίζεται με φάρμακα σύμφωνα με τις κατευθυντήριες Αρτέμης Νικόλαος οδηγίες του EFNS για την θεραπεία αντιμετώπιση του Bromberg MB, Tandan R, Harati Y, Giuliani MJ. Καρλοβασίτου Άννα Randomized controlled trial of IVIg in untreated νευροπαθητικού Α. Παντελιάδου, Κ. Καλοκασίδης, Α. Πατσατσή, Μ. Τρακατέλλη, Δ. Σωτηριάδης 38 Πάταγας Κων/νος πόνου[89]. Ανάλογα με τις ανάγκες chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. Neurology 2001;56: του Ρούντολφ ασθενούς Γιομπστθα πρέπει να συνιστώνται διορθωτικές Σιτζόγλου ορθοπεδικές Κων/νος επεμβάσεις, φυσικοθεραπεία, s Παράγοντες επαγγελματική θεραπεία, ψυχολογική στήριξη Β. και Στεργίου, παρα-μ. Τσατάλη, Μ. Τσολάκη, Α. Καρλοβασίτου συσχέτισης της άνοιας στη νόσο του Πάρκινσον 11. Eftimov F, Winer JB, Vermeulen M, de Haan R, van Schaik IN. Intravenous immunoglobulin for πομπή ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ σε ειδικό κέντρο αποκατάστασης. Υπάρχουν chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. Cochrane Database Syst Rev διεθνείς και τοπικές ομάδες στήριξης που ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ παρέχουν ΣΕΛΙΔΕΣ Ελληνική Νευρολογική Εταιρεία πληροφορίες και υποστήριξη σε ασθενείς και στις οικογένειές Τηλ τους.[6] - Fax: s Δραστηριότητες 12. van της Doorn ΕΝΕ PA, Brand A, Strengers PF, Meulstee 54 Αλκμάνος 10, Αθήνα ; 1:CD s Νευρολογικά Νέα J, Vermeulen M. High-dose intravenous immunoglobulin 58 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ treatment in chronic inflammatory 1. ΕΚΔΟΤΗΣ Dyck PJ, Lais AC, Ohta M, Bastron JA, Okazaki H, demyelinating polyneuropathy: a double-blind, Έλενα Groover Τσολάκου RV. Chronic inflammatory polyradiculoneuropathy. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Mayo Ε.Π.Ε. Clin Proc 1975;50: ;40: placebo-controlled, crossover study. Neurology Gem Δ. Χρήστου Νικολάου 49, 2. Research criteria for diagnosis of chronic inflammatory demyelinating 800-1, Fax: polyneuropathy (CIDP): PFW, Jennekens FGI, Busch HFM. Intravenous im- 13. Vermeulen M, van Doorn PA, Brand A, Strengers , Άγιος Δημήτριος Τηλ.:210 Report from an Ad Hoc Subcommittee of the munoglobulin treatment in patients with chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy: American Academy of Neurology AIDS Task Force. Neurology 1991;41: a double blind, placebo controlled study. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1993;56: ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ 3. Ι. Παθήσεις περιφερικού νευρικού συστήματος. της ΕΝΕ Σταμπουλής Δωρεάν Ε. Αθήνα, 2011: Elovaara I, Apostolski S, van Doorn P, Gilhus Μέλη Μη μέλη Mumenthaler M, Mattle H. Επιστημονικές - Βιβλιοθήκες εκδόσεις Παρισιάνου 50 ΑΕ. Αθήνα 2006: Scolding N, Soelberg Sørensen P, Udd B. EFNS NE, Hietaharju A, Honkaniemi J, van Schaik IN, Φοιτητές 15 Εταιρίες Εξωτερικού US#80 guidelines for the use of intravenous immunoglobulin in treatment of neurological diseases: 5. Dalakas MC; Medscape Advances in the EFNS task force on the use of intravenous im-

7 230 Α. Δημητρίου munoglobulin in treatment of neurological diseases. Eur J Neurol 2008;15: Grillo JA, Gorson KC, Ropper AH, et al. Rapid infusion of intravenous immune globulin in patients with neuromuscular disorders. Neurology Neurol 1989;46: recommendations for diagnostic criteria. Arch 2001;57: Dalakas MC, Engel WK. Chronic relapsing (dysimmune) polyneuropathy pathogenesis and 16. Dalakas MC. The use of intravenous immunoglobulin in the treatment of autoimmune treatment. Ann Neurol 1981;9: Bimonthly Publication neuromuscular of Hellenic diseases: evidence- based indications and safety profile. Pharmacol Ther neuritis. J Neurol Sci 1976;27: Prineas JW, Mcleod JG. Chronic relapsing poly- Association Of Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS 2004;102: Lopate G, Pestronk A, Al Lozi M. Treatment of GREECE 17. Molenaar DS, van Doorn PA, Vermeulen M. chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy with high-dose intermittent intravenous meth- Τel Fax: Contents Pulsed high dose dexamethasone treatment in chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy: a pilot study. J Neurol Neurosurg Psy- 30. Dyck PJ, Daube J, O Brien P, Pineda A, Low PA, ylprednisolone. Arch Neurol 2005;62: EXECUTIVE BOARDchiatry 1997;62: REVIEW ARTICLES Windebank AJ,Swanson C. Plasma exchange in 18. Sabatelli M, Madia F, Mignogna T, Lippi L, Quaranta L, Tonali P. Pure chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. N Engl s Multiple motor chronic Sclerosis inflammatory demyelinating polyneuropathy. J Neurol 31. Hahn AF, Bolton CF, Pillay N, Chalk C, Benstead - The multidisciplinary symptomatic J Med 1986;314: Secretary: K. Sitzoglou Treasurer: K. Voumvourakis 2001;248: treatment of the disease T, Bril V, Shumak K, Vandervoort MK, Feasby TE Members: E. Staboulis A. Kerasnoudis 6 N. 19. Triantafillou Gorson KC, Ropper AH, Weinberg DH, et al.. Plasmaexchange therapy in chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy (CIDP): a G. Georgakakis Treatment experience in patients with anti myelin-associated glycoprotein s Safe use neuropathy. of Neuroimaging Muscle (CT double-blind, MRI sham-controlled, DSA) in clinical cross-over practice study. Nerve 2001;24: A. Safouris, C. Karakasis, J. Rudolf, G. Brain1996; Deretzi, I. Tsiptsios 119: Nobile-Orazio E, Meucci N, Baldini L, et al. Longterm prognosis of neuropathy s Neurologic associated complications with of. Plasma electrical exchange injuries for chronic inflammatory 32. Mehndiratta MM, Hughes RAC, Agarwal P anti-mag IgM Mproteins K. Yiannopoulou, and its relationship E. Meidani, to A. Pasioti, demyelinating K. Karidakis polyradiculoneuropathy 28 (Cochrane Review). Cochrane Database Syst Rev immune therapies. Brain 2000;123: Dalakas MC, Rakocevic s Neurocutaneous G, Salajegheh MK, disorders: et 2004;3:CD evidence basic therapy EDITORIAL BOARD al. A doubleblind, placebo-controlled A. Panteliadou, K. Kalokasidis, study of A. 33. Patsatsi, Latov M. N, Trakatelli, Hays AP, D. Sherman Sotiriadis WH. Peripheral 38 neuropathy and anti-mag antibodies. Crit Rev Neu- rituximab in patients with anti-mag antibodydemyelinating polyneuropathy s Factors related (A-MAGDP). to demendia robiol in parkinson 1988;3: s disease Potagas Kon/nos Neurology 2007;68:A214 V. Stergiou, M. Tsatali, M. Tsolaki, 34. A. Blume Karlovasitou G, Pestronk A, Goodnough LT. Anti-MAG 22. Dyck PJ, O Brien PC, Oviatt KF, Dinapoli RP, antibodyassociated polyneuropathies improve- Daube JR, Bartleson JD, Mokri B, Swift T, Low PA, Windebank AJ. Prednisone improves chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy more than no treatment. Ann Neurol Hellenic Association Of Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS 1982;11: GREECE 23. Mehndiratta MM, Hughes RAC. Corticosteroids Τel Fax: for chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. Cochrane Database Syst Rev PUBLISHER 2002;3:CD Hughes RAC, Bensa S, Willison HJ, Van den Bergh Gem Communications ltd P, Comi G, Illa I, Nobile-Orazio E, van Doorn PA, D. Hristou Nikolaou 49 Dalakas M, Bojar M, Swan AV, and the Inflamma- Neuropathy Cause and Treatment Group , Agios Dimitriostory Randomized controlled trial of intravenous immunoglobulin versus oral prednisolone in chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. Ann Neurol 2001;50: Members 25. van Doorn Free PA, Vermeulen M, Brand A, et al. Not members Intravenous 40 immunoglobulin treatment in patients 15 with chronic inflammatory demyelinating Students All foreign countries polyneuropathy clinical US#80 and laboratory characteristics associated with improvement. Arch Neurol 1991;48: Barohn RJ, Kissel JT, Warmolts JR, et al. Chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy clinical characteristics, course, and ment following immunotherapy with monthly plasma-exchange and IV-cyclophosphamide. Neurology 1995;45: Feldman EL, Bromberg MB, Albers JW, et al. Immunosuppressive treatment in multifocal motor neuropathy. Ann Neurol 1991;30: Carpo M, Cappellari A, Mora G, et al. Deterioration of multifocal motor neuropathy after plasma exchange. Neurology 1998;50: Hughes RA, Donofrio P, Bril V, Dalakas MC, Deng C, Hanna K, Hartung HP, Latov N, Merkies IS, van Doorn PA; ICE Study Group. Intravenous immune globulin (10% caprylatechromatography purified) for the treatment of of chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy (ICE study): a randomised placebo-controlled trial. Lancet Neurol 2008;7: Dyck PJ, Litchy WJ, Kratz KM, Suarez GA, Low PA, Pineda AA, Windebank AJ, Karnes JL, O Brien PC. A plasma exchange versus immune globulin infusion trial in chronic inflammatory demyelinating olyradiculoneuropathy. Ann Neurol 1994;36:

8 Σύγχρονη θεραπεία χρόνιας φλεγμονώδους απομυελινωτικής πολυριζονευρίτιδας (CIDP) Brannagan TH III, Alaedini A, Gladstone DE. High-dose cyclophosphamide without stem cell rescue for refractory multifocal motor neuropathy. Muscle Nerve 2006;34: Federico P, Zochodne DW, Hahn AF, et al. Multifocal motor neuropathy improved by IVIg randomized, double-blind, placebo-controlled study. Neurology 2000;55: Διμηνιαία Leger JM, έκδοση Chassande της B, Musset L, et al. Intravenous Νευρολογικής immunoglobulin Εταιρείας therapy in multifocal Ελληνικής Αλκμάνος motor 10, neuropathy: Αθήνα a double- blind, placebocontrolled study. - Fax: Brain ;124: Τηλ. Κωδικός Διεύθυνσης Εποπτείας ΜΜΕ:7159 ISSN Περιεχόμενα 53. Ahlmen J, Andersen O, Hallgren G, et al. Positive effects of tacrolimus in a case of CIDP. Transplant Proc 1998;30: Echaniz-Laguna A, Battaglia F, Ellero B, et al. Chronic inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy in patients with liver transplantation. Muscle Nerve 2004;30: Wilson JR, Conwit RA, Eidelman BH, et al. Sensorimotor neuropathy resembling CIDP in patients Τόμος 20, Τεύχος 1, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2011 receiving FK506. Muscle Nerve 1994;17: Good JL, Chehrenama M, Mayer RF, et al. Pulse cyclophosphamide therapy in chronic inflamma- 42. van den Berg LH, Kerkhoff H, Oey PL, et al. tory demyelinating polyneuropathy. Neurology Treatment of multifocal motor neuropathy with 1998;51: high-dose intravenous immunoglobulins a 57. Pestronk A, Lopate G, Kornberg AJ, et al. Distal ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ double-blind, ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ placebo-controlled study. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ J Neurol lower motorneuron νsyndrome with high-titer Neurosurg Psychiatry 1995;59: serum IgM anti-gm1 antibodies improvement Πρόεδρος: Νικόλαος Αρτέμης 43. Αντιπρόεδρος: Dalakas MC, Ιωάννης Quarles Ευδοκιμίδης RH, Farrer RG, et s Σκλήρυνση al. A controlled Γραμματέας: study Κωνσταντίνος of intravenous Σιτζόγλου immunoglobulin in exchange and intravenous cyclophosphamide. κατά following Πλάκας. immunotherapy Η πολυδιάστατη with monthly συμπτωματική plasma- Γεν. Ταμίας: demyelinating Κωνσταντίνος neuropathy Βουμβουράκης with IgM αντιμετώπιση gammopathy. Ann Neurol της Neurology νόσου 1994;44: Μέλη: Ελευθέριος Σταμπουλής Α. Κερασνούδης 6 Νικόλαος 1996;40: Τριανταφύλλου 58. Sherman WH, Latov N, Lange D, et al. Fludarabine for IgM antibody-mediated neuropathies. 44. Comi G, Roveri Γεώργιος L, Γεωργακάκης Swan A, et al. A randomised s controlled trial of intravenous immunoglobulin H ασφαλής χρήση Ann Neurol νευροαπεικονιστικών 1994;36: μεθόδων in IgM paraprotein associated demyelinating (CT MRI 59. DSA) Mowzoon στην κλινική N, Sussman πράξη A, Bradley WG. Mycophenolate J. Rudolf, (Cell- Γ. Cept) Δερετζή, treatment Ι. Τσίπτσιος of myasthe- 18 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑΣ ΚΑΙ neuropathy. J Neurol 2002;249: Α. Σαφούρης, Χ. Καρακάσης, ΣΥΝΤΑΞΗΣ () 45. Berger AR, Herskovitz S, Scelsa S. The restoration nia gravis, chronic inflammatory polyneuropa- of IVIg Άννα efficacy by plasma exchange s Νευρολογικές in CIDP. επιπλοκές thy and inclusion των ηλεκτρικών body myositis. τραυματισμών J Neurol Sci Καρλοβασίτου Σιτζόγλου Neurology Κων/νος 1995;45: Κ. Γιαννοπούλου, Ε. 2001;185:119 Μεϊδάνη, Α. Πασιώτη, 122 Κ. Καρυδάκης Dyck PJ, O Brien P, Swanson C, Low P, Daube 60. Chaudhry V, Cornblath DR, Griffin JW, et al. Mycophenolate παθήσεις: mofetil: τεκμηριωμένη a safe and θεραπευτική promising im- ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ J. Combined ΕΠΙΤΡΟΠΗ azathioprine and prednisone s Nευροδερματικές in chronic inflammatorydemyelinating polyneuropathy. Neurology Άννα 1985;35: Neurology 2001;56: munosuppressant in neuromuscular diseases. Αρτέμης Νικόλαος αντιμετώπιση Καρλοβασίτου Α. Παντελιάδου, Κ. Καλοκασίδης, Α. Πατσατσή, Μ. Τρακατέλλη, Δ. Σωτηριάδης 38. Πάταγας Hughes Κων/νος RAC, Swan AV, van Doorn PA. Cytotoxic 61. Oyama Y, Sufit R, Loh Y, et al. Nonmyeloab- Γιομπστ drugs and interferons for chronic inflamlative autologous hematopoietic stem cell Ρούντολφ Σιτζόγλου Κων/νος s Παράγοντες συσχέτισης της άνοιας στη νόσο του Πάρκινσον matory demyelinating polyradiculoneuropathy transplantation for refractory CIDP. Neurology Β. Στεργίου, Μ. Τσατάλη, Μ. Τσολάκη, Α. Καρλοβασίτου (Update). Cochrane Database Syst Rev 2004; 2007;69: ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ 4:CD Remenyi P, Masszi T, Borbenyi Z, et al. CIDP cured 48. ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Ελληνική McCombe Νευρολογική PA, Pollard ΕταιρείαJD, Mcleod JG. Chronic inflammatory 10, Αθήνα demyelinating polyradiculoneuropatation. Eur J Neurol 2007;14:E1 E2. by allogeneic hematopoietic stem cell transplan- Αλκμάνος Τηλ. thy a clinical - Fax: and 210 electrophysiological s Δραστηριότητες study of 63. Vermeulen της ΕΝΕ M, Van Oers MH. Successful autologous 54 stem cell transplantation in a patient 92 cases. Brain info@enee.gr 1987;110: s Νευρολογικά Νέα RMC Trial Group. Randomised controlled trial with chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy. ΕΚΔΟΤΗΣ of methotrexate for chronic inflammatory demyelinating J Neurol Neurosurg Psychiatry polyradiculoneuropathy (RMC 2002;72: Έλενα Τσολάκου Gem trial): ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ a pilot, Ε.Π.Ε. multicentre study. Lancet Neurol 64. Vermeulen M, Van Oers MHJ. Relapse of chronic Δ. Χρήστου 2009;8: Νικολάου 49, inflammatory demyelinating polyneuropathy Barnett 43, Άγιος MH, Δημήτριος Pollard JD, Davies L, et al. Cyclosporine A in resistant chronic inflammatory demy- J Neurol Neurosurg Psychiatry 2007;78:1154 years after autologous stem cell transplantation. Τηλ.: , Fax: elinating polyradiculoneuropathy. Muscle Nerve 65. Axelson HW, Oberg G, Askmark H. Successful 1998;21: repeated treatment with high dose cyclophosphamide and autologous blood stem cell trans- 51. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ Mahattanakul W, Crawford TO, Griffin JW, et al. Μέλη Treatment της ΕΝΕ of chronic Δωρεάν inflammatory demyelinating plantation in CIDP. J Neurol Neurosurg Psychiatry μέλη polyneuropathy with 40 Cyclosporine-A. J Neu- Μη 2008;79: Φοιτητές rol Neurosurg Psychiatry ;60: Chin RL, Sherman WH, Sander HW et al. Etanercept (Enbrel (R)) therapy for chronic inflamma- Εταιρίες - Βιβλιοθήκες Εξωτερικού Nemni R, Santuccio US#80 G, Calabrese E, et al. Efficacy of cyclosporine treatment in multifocal motor tory demyelinating polyneuropathy. J Neurol Sci neuropathy. J Neurol 2003;250: ;210:19 21

9 232 Α. Δημητρίου PUBLISHER Gem Communications ltd D. Hristou Nikolaou , Agios Dimitrios 67. Latov N, Sherman WH, Vlahides G. Therapy of neuropathy associated with anti-mag IgM monoclonal gammopathy with Rituxan. Neurology 1999;52:A551 Neurol Neurosurg Psychiatry 1995;58: Levine TD, Pestronk A. IgM antibody-related 80. Choudhary PP, Thompson N, Hughes RA. Improvement following interferon beta in chronic polyneuropathies: B-cell depletion chemotherapy using Rituximab. Neurology 1999;52: inflammatory demyelinating polyradiculoneuropathy. J Neurol 1995;242: Lewis RA, Eilender DS, Li J. Rituximab is effective of therapy Hellenic for some patients with IgM kappa 81. Kuntzer T, Radziwill AJ, Lettry-Trouillat R, et Bimonthly Publication Association Of Neurology related polyneuropathy: a report of results in 8 al. Interferonbeta1a in chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy. Neurology 10, Alkmanos str., ATHENS patients. Neurology 2003;60(suppl1):A GREECE 70. Pestronk A, Florence J, Miller T, et al. Treatment 1999;53: Τel Fax: Contents of IgM antibody associated polyneuropathies 82. Vallat JM, Hahn AF, Leger JM, et al. Interferon using rituximab. J Neurol Neurosurg Psychiatry beta-1a as an investigational treatment for CIDP. 2003;74: Neurology 2003; 60(suppl):S23 S28. EXECUTIVE BOARD 71. Renaud S, Gregor M, REVIEW Fuhr P, ARTICLES et al. Rituximab 83. Villa AM, Garcea O, Di Egidio M, et al. Interferon in the treatment of polyneuropathy associated with anti-mag antibodies. beta-1a in chronic inflammatory demyelinating s Multiple Sclerosis Muscle Nerve - The multidisciplinary polyneuropathy: symptomatic case report. Arq Neuropsiquiatr Secretary: K. Sitzoglou 2003;27: ;62: Treasurer: K. 72. Voumvourakis Benedetti L, Franciotta treatment D, Beronio of the A, et disease al. 84. Hadden RDM, Sharrack B, Bensa S, et al. Randomized trial of interferon beta-1a in chronic in- Members: E. Staboulis A. Kerasnoudis 6 N. Triantafillou Rituximab efficacy in CIDP associated with idiopathic thrombocytopenic purpura. Muscle Nerve flammatory demyelinating polyradiculoneuropa- G. Georgakakis 2008;38: s Safe use of Neuroimaging (CT thy. Neurology MRI DSA) 1999;53:57 in clinical 61. practice 73. Briani C, Zara G, Zambello A. Safouris, R, et C. al. Karakasis, Rituximabresponsive CIDP. Eur J Neurol 2004;11:788. terferon beta-1a in patients with chronic inflam- J. Rudolf, 85. G. Gorson Deretzi, K, I. Tsiptsios Hughes R, Cros D, et al. Efficacy of 18in- 74. Knecht H, Baumberger s Neurologic M, Tobon A, complications et al. Sustained remission of CIDP K. Yiannopoulou, associated with E. Meidani, Evans A. Pasioti, (CIDP). K. Karidakis Neurology 2008;70:A of matory electrical demyelinating injuries polyradiculoneuropathy syndrome. Neurology2004;63: Martina IS, van Doorn PA, Schmitz PI, et al. 75. Munch C, Anagnostou s Neurocutaneous P, Meyer R, et al. Rituximab in chronic inflammatory A. Panteliadou, demyelinating K. Kalokasidis, A. Patsatsi, terferon-beta1a M. Trakatelli, after D. Sotiriadis failure of conventional 38 disorders: Chronic evidence motor basic neuropathies: therapy response to in- EDITORIAL BOARD polyneuropathy associated with diabetes mellitus. J Neurol Sci 2007;256:100 therapies. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1999; s Factors 102. related to demendia 66: in parkinson s disease Potagas Kon/nos 76. Gorson KC, Natarajan N, V. Stergiou, Ropper AH, M. Tsatali, et al. Rituximab treatment in patients with IVIg-dependent sen H, et al. Treatment of multifocal motor M. Tsolaki, 87. A. Van Karlovasitou den Berg-Vos RM, van den Berg LH, Frans- immune polyneuropathy: a prospective pilot trial. Muscle Nerve 2007;35: Hirst C, Raasch S, Llewelyn G, et al. Remission Hellenic Association Of Neurology of chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy after alemtuzumab (Campath 1H). J 10, Alkmanos str., ATHENS GREECE Neurol Neurosurg Psychiatry 2006; 77: Τel Fax: Gorson KC, Ropper AH, Clark BD, et al. Treatment of chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy with interferon-alpha 2a. Neurology 1998;50: Sabatelli M, Mignogna T, Lippi G, et al. Interferonalpha may benefit steroid unresponsive chronic inflammatory demyelinating polyneuropathy. J neuropathy with interferonbeta1a. Neurology 2000;54: Lozeron P, Adams D Advances in the treatment of chronic inflammatory demyelinating neuropathies in 2010 J Neurol Sep;258(9): Cruccu G, Anand P, Attal N, Garcia-Larrea L, Haanp a a M, Jørum M, Serra J, Jensen TS. EFNS guidelines on neuropathic pain assessment. Eur J Neurol 2004;11: Members Free Not members 40 Students 15 All foreign countries US#80