ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΟΠΑΠ Α.Ε. ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ Υπό των φοιτητών : ΜΠΑΜΠΟΥΛΑ ΙΩΑΝΝΗ (ΑΜ: 9447) ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ (ΑΜ: 9550) Επιβλέπων καθηγητής : ΕΛΕΚΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή... 1 Κεφάλαιο 1ο: Ανάλυση αριθμοδεικτών Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κίνησης Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων [2]

3 1.4.Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης κεφαλαίων και Βιωσιμότητας Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις Κεφάλαιο 2ο: Περιγραφή της εταιρείας Ιστορική αναδρομή Ίδρυση της εταιρείας Μετοχική σύνθεση Παιχνίδια της ΟΠΑΠ Α.Ε Ο κοινωνικός ρόλος της εταιρείας Κεφάλαιο 3ο : Παρουσίαση οικονομικής κατάστασης της εταιρείας Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας...69 [3]

4 3.1.2Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κίνησης Αριθμοδείκτης ταχύτητας ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης κεφαλαίων και Βιωσιμότητας Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις [4]

5 3.4.3Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις Κεφάλαιο 4ο : Συμπεράσματα [5]

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην παρούσα εργασία θα ασχοληθούμε με την ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων της εταιρείας για τέσσερα συνεχόμενα έτη.στην παρούσα μελέτη θα γίνει μία προσπάθεια με την κατάλληλη χρησιμοποίηση αριθμοδεικτών να αξιολογήσουμε και την εισηγμένη στο Χ.Α. εταιρεία: Ο.Π.Α.Π Α.Ε, που δραστηριοποιείται στο κλάδο των τυχερών παιγνίων για τέσσερα συναπτά έτη ( 2008, 2009,2010, 2011). Η ανάλυση θα γίνει με την χρησιμοποίηση των δεδομένων των λογιστικών καταστάσεων (ισολογισμός,αποτελέσματα χρήσης) όπως αυτά είχαν δημοσιευθεί τα αντίστοιχα έτη.σκοπός της μελέτης είναι να μελετήσουμε την εξέλιξη της οικονομικής αυτονομίας, της ρευστότητας, της αποδοτικότητας και της βιωσιμότητας της εταιρείας τα τέσσερα έτη. Η μελέτη έχει σκοπό να παρουσιάσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την συγκεκριμένη εταιρεία. Στο πρώτο κεφάλαιο κάνουμε μια εισαγωγή στην ανάλυση των αριθμοδεικτών,ακόμα θα αναπτύξουμε την έννοια των αριθμοδεικτών καθώς και τις κατηγορίες που χωρίζονται.η ανάλυση με αριθμοδείκτες θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά μέσα ανάλυσης,αξιολόγησης και ερμηνείας των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα κάνουμε μία σύντομη περιγραφή και ιστορική αναδρομή της εταιρείας, όπου αναφέρουμε κάποια γενικά στοιχεία για το ξεκίνημα, την πορεία και την εξέλιξη της εταιρείας μέχρι σήμερα. Στο τρίτο κεφάλαιο έχοντας ισολογισμούς για τις περιόδους για την εταιρεία,κάναμε ανάλυση των οικονομικών στοιχείων και της οικονομικής της κατάστασης κατά επέκταση.αυτό έγινε με την πρακτική εφαρμογή των αριθμοδεικτών.οι δείκτες αυτοί όχι μόνο μας βοηθούν να δούμε την οικονομική κατάσταση της,αλλά μας βοηθούν επίσης να συγκρίνουμε τους δείκτες με τους αντίστοιχους για τα άλλα έτη της εταιρείας. Στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο έχουμε τα συμπεράσματα για την οικονομική πορεία των ομίλων για το με την σύγκριση αποτελεσμάτων των αριθμοδεικτών με τη μορφή συγκεντρωτικών πινάκων και ανάλυση αυτών. [6]

7 Επιπλέον,η εργασία αυτή έχει δημιουργηθεί με πηγές που δόθηκαν από την ίδια την επιχείρηση,η οποία πρόσφερε κάποιο μέρος του υλικού, με ηλεκτρονικές σελίδες που βοήθησαν στην άντληση γενικών πληροφοριών και βάση των γνώσεων που αποκτήσαμε κατά τη διάρκεια των σπουδών μας. [7]

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο 1.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ Οι δείκτες ρευστότητας δείχνουν την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις ληκτές και απαιτητές από τους πιστωτές υποχρεώσεις της, χρησιμοποιώντας στοιχεία του ενεργητικού που μπορούν να μετατραπούν σε μετρητά (κάτω από ομαλές συνθήκες) μέσα στην ίδια περίοδο λήξης των υποχρεώσεων. Η ρευστότητα νοείται τόσο ως απόλυτο ποσό όσο και ως σχέση (πηλίκο) των διαθεσίμων ρευστών προς τα αναγκαιούντα μέσα πληρωμών μιας επιχείρησης. Επίσης η ρευστότητα διακρίνεται σε στατική και δυναμική. Η στατική δείχνει, σε ορισμένη ημέρα συνήθως την της σύνταξης του ισολογισμού ικανότητα πληρωμών μιας επιχείρησης. Δυναμική ρευστότητα είναι η, βάσει ενός σχεδίου χρηματοδότησης κατά προθεσμίες, προεκτιμούμενη κλιμάκωση των κυκλοφοριακών ενεργητικών και βραχύχρονων παθητικών κονδυλίων του ισολογισμού. Άμεση ή ταμειακή ρευστότητα = Διαθέσιμα Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Κυκλοφορούν ενεργητικό Κυκλοφοριακή ρευστότητα = Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Τα ανωτέρω δύο είδη ρευστότητας καλούνται διαθέσιμη ρευστότητα και είναι πρωτίστης σημασίας.(dispositive Liquidat). Η ύπαρξη ρευστότητας σε μία επιχείρηση έχει επίδραση στα κέρδη της διότι αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, τότε η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να [8]

9 πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Έτσι η μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων της θα έχει σαν αποτέλεσμα τη δυσφήμιση της, τη μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσομένων με αυτή και πιθανός την κήρυξη της σε κατάσταση πτωχεύσεως. Οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν ένα πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων ανάλογο προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, ώστε να μπορούν να τις εξοφλούν κανονικά. Η τοποθέτηση κεφαλαίων σε κυκλοφοριακά στοιχεία δεν αποτελεί κατά κανόνα παραγωγική επένδυση και ως εκ τούτου η διατήρηση υπερβολικά υψηλών κυκλοφοριακών στοιχείων ενδέχεται να μειώσει την κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχειρήσεως. Στο ίδιο αποτέλεσμα μπορεί όμως να οδηγήσει και η ανεπάρκεια κυκλοφοριακών στοιχείων, διότι η αδυναμία εκπληρώσεως των υποχρεώσεων καταλήγει σε οικονομικό κλονισμό με καταστρεπτικές συνέπειες για την επιχείρηση. Πάντως, για κάθε επιχείρηση υπάρχει ένα άριστο ύψος κυκλοφοριακών στοιχείων και τρεχουσών υποχρεώσεων. Κατά την ανάλυση της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως μιας επιχειρήσεως δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με τη ρευστότητα και την ικανότητα της να εκπληρώνει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Πιο συγκεκριμένα τα ερωτήματα αυτά αναφέρονται: 1 ον Στην ύπαρξη επαρκών κυκλοφοριακών στοιχείων και συνέπειας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της. 2 ον Στην ύπαρξη επαρκών διαθεσίμων για την ομαλή λειτουργία της και την εκμετάλλευση τυχόν παρουσιαζομένων ευκαιριών. 3 ον Στην ύπαρξη υπερβολικών αποθεματοποιήσεων. 4 ον Στο αν χορηγούνται μεγάλες πιστώσεις στους πελάτες της 5 ον Στο αν οι απαιτήσεις της είναι υπέρογκες. Όλα τα παραπάνω ερωτήματα είναι δυνατόν να βρουν της απάντηση τους με τη λεπτομερή ανάλυση των οικονομικών στοιχείων μιας επιχειρήσεως χρησιμοποιώντας τους αριθμοδείκτες ρευστότητας. [9]

10 Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας αναφέρονται στο μέγεθος και στις σχέσεις των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων και των κυκλοφοριακών στοιχείων μιας επιχειρήσεως, τα οποία αποτελούν τις πηγές καλύψεως αυτών των υποχρεώσεων. Η οικονομική κατάσταση μιας επιχειρήσεως μπορεί να θεωρηθεί καλή μόνον αν αυτή έχει επαρκή ρευστότητα. Έτσι, οι αριθμοδείκτες ρευστότητας προορίζονται να δώσουν την εικόνα της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως μιας επιχειρήσεως. Ο προσδιορισμός της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως ενδιαφέρει τόσο τη Διοίκησης της όσο και τους εκτός αυτής πιστωτές και μετόχους της. Έτσι, η μελέτη για τον υπολογισμό των κεφαλαίων κινήσεως ενδιαφέρει όλους όσους σχετίζονται κατά οποιονδήποτε τρόπο με τη ς επιχείρηση, αφενός μεν γιατί συνδέονται με τις καθημερινές λειτουργίες της, αφετέρου δε, γιατί η ανεπάρκεια κεφαλαίων κινήσεως ή η κακή διαχείριση τους αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες αιτίες πτωχεύσεως. Ιδιαίτερα όμως, ο υπολογισμός των Αριθμοδεικτών ρευστότητας αποτελεί πολύτιμη βοήθεια για την διοίκηση της, γιατί επιτρέπει τον έλεγχο του κατά πιο τρόπο απασχολούνται μέσα στην επιχείρηση τα κεφάλαια κινήσεως της. Έτσι, είναι δυνατό να δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα που σχετίζονται με τη δυνατότητα της επιχειρήσεως να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Πέρα από αυτό ελέγχεται αν και κατά πόσο γίνεται η κατάλληλη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων κινήσεως της επιχειρήσεως, αν τα κεφάλαια αυτά είναι επαρκή σε σύγκριση με τις εργασίες της, ή αν υπολείπονται από τα κανονικά, οπότε υπάρχει πρόβλημα ρευστών. Τέλος, η παρακολούθηση των Αριθμοδεικτών ρευστότητας, διαχρονικά, παρέχει τη δυνατότητα να διαπιστωθεί αν υπάρχει βελτίωση ή όχι της τρέχουσας οικονομικής καταστάσεως της επιχειρήσεως. Σε γενικές γραμμές, για να θεωρηθεί ότι μια επιχείρηση βρίσκεται σε καλή οικονομική κατάσταση, από απόψεως κεφαλαίων κίνησης, θα πρέπει να πληρεί τις παρακάτω προϋποθέσεις: Α) Να μπορεί να ανταποκριθεί στις καθημερινές απαιτήσεις των βραχυχρόνιων δανειστών της και να είναι σε θέση να εξοφλεί τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Β) Να μπορεί να εκτελεί απρόσκοπτα τις εργασίες της και να μπορεί να εκμεταλλεύεται τυχόν παρουσιαζόμενες ευκαιρίες. [10]

11 Γ) να μπορεί να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των απαιτητών τόκων και μερισμάτων των μετόχων της. Καλή οικονομική κατάσταση υπάρχει όταν οι τρέχουσες δραστηριότητες της, πέρα από τη χρησιμοποίηση των κυκλοφοριακών στοιχείων, χρηματοδοτούνται και από τους βραχυχρόνιους πιστωτές. Έτσι αν αγοράζονται προϊόντα με πίστωση και στη συνέχεια ρευστοποιούνται μέσα στα χρονικά όρια των πιστώσεων, τότε η επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τις διευκολύνσεις των πιστωτών της. Στην περίπτωση αυτή, οι επενδυτές-μέτοχοι, ενώ προσφέρουν μόνο το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό για κεφάλαιο κινήσεως, καρπούνται και την απόδοση των κεφαλαίων των πιστωτών, τα οποία αποτελούν, κατά κάποιο τρόπο, επενδύσεις των πιστωτών της σε αυτή. [11]

12 1.1.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ή ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΕΩΣ (CURRENT RATIO) O αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι ο πλέον χρησιμοποιούμενος δείκτης και εκφράζεται από τη σχέση των κονδυλίων του κυκλοφορούντος ενεργητικού, προς της βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΓΕΝΙΚΗΣ = ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΒΡΑΧ/ΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Οι κυριότερες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον αριθμητή του κλάσματος είναι, τα διαθέσιμα (μετρητά, αμέσως ρευστοποιήσιμα χρεόγραφα), οι απαιτήσεις,τα αποθέματα και οι προκαταβολές προμηθευτών. Οι κυριότερες κατηγορίες βραχυχρόνιων υποχρεώσεων, που περιλαμβάνονται στον παρονομαστή του κλάσματος είναι, οι βραχυχρόνιες υποχρεώσεις πιστώσεις προμηθευτών, μερίσματα πληρωτέα, φόροι πληρωτέοι, βραχυπρόθεσμα δάνεια τραπεζών και προκαταβολές πελατών). Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας δεν δείχνει μόνο το μέτρο της ρευστότητας μιας επιχειρήσεως, αλλά και το περιθώριο ασφαλείας, που διατηρεί η διοίκηση της, για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μια κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη στη ροή των κεφαλαίων κινήσεως. Αν η ροή των κεφαλαίων στην επιχείρηση είναι ομαλά και συνεχής και υπάρχει ακριβής αντιστοιχία μεταξύ των εισερχομένων κεφαλαίων και των εξοφλουμένων υποχρεώσεων, τότε η επιχείρηση δεν χρειάζεται να διατηρεί υψηλό περιθώριο ασφαλείας σε κεφάλαια κινήσεως (π.χ. όταν τα ρευστά, που εισπράττει, είναι ίσα με αυτά που πληρώνει για την εξόφληση των υποχρεώσεων της). Στην πραγματικότητα όμως, αυτό σπάνια συμβαίνει, για αυτό μια επιχείρηση θα [12]

13 πρέπει να διατηρεί επαρκή κυκλοφοριακά στοιχεία, για να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις τις, όταν καταστούν ληξιπρόθεσμες. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας τόσο καλύτερη, από πλευράς ρευστότητας, είναι η θέση της συγκεκριμένης επιχειρήσεως. Κατά την μελέτη του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες κατηγορίες που συνθέτουν το κυκλοφορούν ενεργητικό και το ποσοστό συμμετοχής κάθε μίας στο σύνολο αυτού. Αυτό γιατί μια εταιρία που έχει, σε ποσοστό, περισσότερα μετρητά είναι σε καλύτερη, από απόψεως ρευστότητας, θέση από μια άλλη που έχει περισσότερα σε ποσοστό αποθέματα, έστω και αν και οι δύο έχουν τον ίδιο αριθμοδείκτη γενική ρευστότητας. Για να είναι όσο το δυνατό πληρέστερες οι πληροφορίες που μας δίνει ο αριθμοδείκτης αυτός, πρέπει να συνοδεύεται και από άλλους συμπληρωματικούς για τον προσδιορισμό της ρευστότητας αριθμοδείκτες, όπως: Τον αριθμοδείκτη ταχύτητας χορηγουμένων πιστώσεων ή εισπράξεως απαιτήσεων. Τον αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων. Τον αριθμοδείκτη καθαρών πωλήσεων προς τα καθαρά κεφάλαια κινήσεως. Αν ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας είναι αρκετά υψηλός τότε δεν κρίνεται απαραίτητος ο προσδιορισμός των παραπάνω αριθμοδεικτών. Εκείνο όμως που πρέπει να τονισθεί στο σημείο αυτό είναι, ότι, επειδή το μέγεθος του αριθμοδείκτη αυτού εξαρτάται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων το είδος της κάθε επιχειρήσεως, η ποιότητα των κυκλοφοριακών της στοιχείων, η αμεσότητα των τρεχουσών υποχρεώσεων της και η ευκαμψία των αναγκών της σε κεφάλαια κινήσεως, ο βαθμός ρευστότητας αυτής θα πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με αυτούς τους παράγοντες. Για τους παραπάνω λόγους δεν είναι δυνατών να καθοριστεί ένα «πρότυπο» αριθμοδείκτη για όλες τις επιχειρήσεις. Γενικά ένας αριθμοδείκτης γύρω στο δύο μπορεί, πολλές φορές, να θεωρηθεί ικανοποιητικός για μια βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση. Μια επιχείρηση κοινής ωφέλειας όμως θα έχει πολύ διαφορετικό δείκτη γενικής ρευστότητας από μια βιομηχανική ή εμπορική επιχείρηση. Πάντως [13]

14 σημαντική ένδειξη για την επάρκεια ή όχι κεφαλαίων κινήσεως ως μια επιχείρηση αποτελεί η παρακολούθηση της πορείας του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας για μια σειρά ετών. Μια μείωση του δείκτη πρέπει να διερευνηθεί. Μια συνεχής πτωτική πορεία αυτού διαχρονικά αποτελεί ένα είδος προμηνύματος, το οποίο δεν θα πρέπει να αγνοηθεί. Επίσης, η σύγκριση αυτού με τον μέσο όρο του κλάδου παρέχει ένδειξη για την θέση της επιχειρήσεως από απόψεως ρευστότητας. Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας, παρέχει επίσης ένδειξη του βαθμού ασφαλείας, με τον οποίο βραχυχρόνιες πιστώσεις μπορεί να χορηγηθούν στην επιχείρηση από τους πιστωτές της, δηλαδή αντανακλά την τρέχουσα ικανότητα της επιχειρήσεως να ανταποκρίνεται στην πληρωμή των καθημερινά απαιτητών υποχρεώσεων της. Πολλές φορές όμως, είναι δυνατόν, μία επιχείρηση, παρά το γεγονός ότι έχει υψηλό αριθμοδείκτη να μη μπορεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί η διοίκηση της δεν έχει κάνει ορθολογική κατανομή των κυκλοφοριακών της στοιχείων σε σχέση με το βαθμό ρευστότητας τους. Σαν αιτίες μίας τέτοιας καταστάσεως μπορεί να αναφερθούν, η υπεραποθεματοποίηση ετοίμων προϊόντων και πρώτων υλών σε σύγκριση με τις πωλήσεις της, ή η χαμηλή ταχύτητα κυκλοφορίας αυτών, ή το γεγονός ότι στις απαιτήσεις της περιλαμβάνονται τέτοιες «εν καθυστερήσει», οι οποίες δύσκολα θα εισπραχθούν καθώς και απαιτήσεις, οι οποίες εξοφλούνται με δόσεις και οι οποίες συνήθως μετατρέπονται σε μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Εκτός από τα παραπάνω, μία αύξηση των υποχρεώσεων της επιχειρήσεως συνοδευόμενη από μείωση των πωλήσεων της, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια κεφαλαίου κινήσεως. Συμπερασματικά σημειώνουμε ότι, επειδή το κεφάλαιο κινήσεως δείχνει το όριο ασφαλείας των βραχυχρόνιων πιστωτών, ως μεγαλύτερο είναι τούτο σε σχέση με τις τρέχουσες υποχρεώσεις της επιχειρήσεως τόσο πιο ευνοϊκή είναι η θέση αυτής από την άποψη ότι μπορεί να ανταποκρίνεται: Α) Στην πληρωμή των τρεχουσών υποχρεώσεων της, των σταθερών δαπανών, των απαιτητών τόκων και μερισμάτων και Β) Στην απορρόφηση τυχόν τρεχουσών ζημιών, μειώσεων στην τρέχουσα αξία των αποθεμάτων και προσωρινών επενδύσεων, καθυστερήσεως εισπράξεως μεγάλων ποσών απαιτήσεων, κλπ. [14]

15 Το συμπέρασμα όμως αυτό μπορεί να θεωρηθεί σωστό μόνο όταν η διοίκηση της επιχειρήσεως κάνει συστηματικό έλεγχο των επιμέρους στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Πέραν όμως από τα όσα υποστηρίχθηκαν πιο πάνω, αν μελετήσουμε τη ρευστότητα μίας επιχειρήσεως από την πλευρά των μετόχων της, τότε μπορεί να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ένας υψηλός αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας ενδέχεται να μην αποτελεί και την πλέον συμφέρουσα κατάσταση ιδιαίτερα, αν η επιχείρηση διατηρεί πολλά ρευστά διαθέσιμα ή έχει κάνει μεγάλα αποθέματα ή τέλος έχει χορηγήσει μεγάλες πιστώσεις στους πελάτες της. Σε γενικές όμως γραμμές, ένας χαμηλός αριθμοδείκτης κεφαλαίου κινήσεως παρέχει ένδειξη υπάρξεως μεγαλύτερου βαθμού κινδύνου στην επιχείρηση απ ό,τι ένας υψηλός αριθμοδείκτης. Εντούτοις, ένας χαμηλός αριθμοδείκτης μπορεί να δείχνει ότι η διοίκηση της επιχειρήσεως κάνει πιο εντατική χρήση των κυκλοφοριακών της στοιχείων, δηλαδή διατηρεί τα ρευστά διαθέσιμα της στο ελάχιστο δυνατό επίπεδο, ή η ταχύτητα κυκλοφορίας των αποθεμάτων και των απαιτήσεων της βρίσκεται στο ανώτατο δυνατό σημείο. Πάντως, το ύψος των ρευστών διαθεσίμων μιας επιχειρήσεως, εξαρτάται από το ποσό που απαιτείται για να ανταποκριθεί αυτή στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, της δαπάνες της, καθώς και από το ποσό ασφαλείας που πρέπει να διατηρεί για την αντιμετώπιση έκτακτων περιστατικών. [15]

16 Αν μια επιχείρηση εμφανίζει για σειρά ετών συνεχή μείωση του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, τούτο παρέχει ένδειξη ότι αρχίζει να αναπτύσσεται μια όχι ευνοϊκή κατάσταση γι αυτήν, σε ότι αφορά την ικανότητα της να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Υπάρχει όμως πιθανότητα μια πτωτική εικόνα αυτού όχι μόνο να μη δείχνει δυσμενή οικονομική κατάσταση, αλλά αντίθετα να οφείλεται σε μια πιο ορθολογική χρησιμοποίηση του υπάρχοντος κεφαλαίου κινήσεως. Στην περίπτωση αυτή, η επιχείρηση χρειάζεται σχετικά μικρότερο κυκλοφορούν ενεργητικό. Πάντως, εκείνο που πρέπει να τονιστεί και πάλι είναι, ότι η πραγματική σημασία του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μπορεί να προσδιοριστεί μόνο αν αναλυθούν με κάθε λεπτομέρεια τα χαρακτηριστικά τόσο του κυκλοφορούντος ενεργητικού, όσο και των τρεχουσών υποχρεώσεων της επιχειρήσεως. Τέλος συμπερασματικά, θα πρέπει να τονιστεί ότι ο αναλυτής, κατά τη μελέτη του δείκτη γενικής ρευστότητας, θα πρέπει να καταλήγει σε τελικά συμπεράσματα, πριν λάβει υπόψη του και τα παρακάτω στοιχεία της επιχειρήσεως: 1. Την κατανομή των κυκλοφοριακών στοιχείων, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. 2. Την πορεία των μεγεθών των κυκλοφοριακών στοιχείων και των τρεχουσών υποχρεώσεων για μια πενταετία τουλάχιστον. 3. Τους όρους χορηγήσεως πιστώσεων στους πελάτες της. 4. Την τυχόν ύπαρξη εποχικότητας της συγκεκριμένης επιχειρήσεως. 5. Τις μεταβολές στο ύψος των αποθεμάτων σε σχέση με τις παρούσες και μελλοντικές πωλήσεις της επιχειρήσεως. 6. Την ανάγκη για μεγαλύτερα ή μικρότερα ποσά κεφαλαίων κινήσεως κατά τον επόμενο χρόνο. 7. Την έκταση χρησιμοποιήσεως τραπεζικών πιστώσεων και την ύπαρξη ευχέρειας για περαιτέρω τραπεζικό δανεισμό. 8. Το ποσό των μετρητών και των ρευστοποιήσιμων χρεογράφων καθώς και τη ύπαρξη μεγάλου πλεονάσματος ή ελλείμματος σε σχέση με τις ανάγκες για κεφάλαια κινήσεως. 9. Το ύψος των απαιτήσεων σε σχέση με τις πωλήσεις καθώς και τις καθυστερημένες απαιτήσεις. [16]

17 10. Το είδος της εξεταζόμενης επιχειρήσεως, αν δηλαδή πρόκειται για βιομηχανία εμπορική επιχείρηση, ή επιχείρηση κοινής ωφέλειας. [17]

18 1.1.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (ACID TEST RATIO) Ο δείκτης ειδικής ρευστότητας είναι παρόμοιος με το δείκτη γενικής ρευστότητας με τη διαφορά ότι ο αριθμητής του κλάσματος περιλαμβάνει μόνο τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού που ρευστοποιούνται ευκολότερα, όπως είναι τα ταμειακά διαθέσιμα και οι απαιτήσεις. Δηλαδή από το κυκλοφορούν ενεργητικό αφαιρούνται τα αποθέματα, που αποτελούν στοιχεία τα οποία παρουσιάζουν τη μικρότερη δυνατότητα ρευστοποίησης και που είναι πιθανόν από τη ρευστοποίησή τους να προκύψουν ζημίες. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των ταχέως ρευστοποιήσιμων στοιχείων μιας επιχείρησης με το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ + ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ = ΒΡΑΧ/ΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Όλα τα περιλαμβανόμενα στον αριθμητή του κλάσματος στοιχεία είναι δυνατόν να μετατραπούν γρήγορα σε χρήμα, στην ονομαστική τους αξία, δηλ. στην αξία που αναγράφονται στα βιβλία της επιχειρήσεως, πλην των απαιτήσεων που συχνά δεν είναι εύκολα και γρήγορα μετατρέψιμες σε χρήμα. Στον υπολογισμό του αριθμοδείκτη αυτού δεν περιλαμβάνονται: Τα αποθέματα πρώτων και βοηθητικών υλών, ημικατεργασμένων και έτοιμων προϊόντων, γιατί δεν θεωρούνται ταχέως ρευστοποιήσιμα. Πράγματι, απαιτείται αρκετό χρονικό διάστημα μέχρι την πώληση τους ή μέχρι τη μετατροπή των πρώτων υλών και των [18]

19 ημικατεργασμένων προϊόντων σε έτοιμα προϊόντα. Εκτός αυτού, υπάρχει αβεβαιότητα τόσο ως προς την δυνατότητα πωλήσεως όλων των αποθεμάτων όσο και ως προς την αξία, που θα εισπραχθεί κατά την πώληση τους. Οι προκαταβληθείσες δαπάνες, οι οποίες κανονικά χρειάζονται κάποιο χρονικό διάστημα για να μετατραπούν σε χρήμα. Αν μια επιχείρηση έχει δυσκολίες στην πώληση των αποθεμάτων ετοίμων προϊόντων της, τότε το μεγάλο ύψος αποθεμάτων δεν βοηθά στην εξυπηρέτηση των τρεχουσών υποχρεώσεων της. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας, λόγω μεγάλων αποθεμάτων, δεν προσδίδει ρευστότητα στην επιχείρηση. Ως εκ τούτου ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας αποτελεί καλύτερη ένδειξη της ικανότητας μιας επιχείρησης να εξοφλεί τις τρέχουσες υποχρεώσεις της από ότι ο προηγούμενος αριθμοδείκτης, Αν τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία μιας επιχειρήσεως (κυκλοφορούν μείον αποθέματα) είναι ίσα ή μεγαλύτερα των τρεχουσών υποχρεώσεων, τότε θεωρητικά τουλάχιστον, η επιχείρηση έχει καλή τρέχουσα οικονομική κατάσταση. Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας μας δείχνει πόσες φορές τα ταχέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχειρήσεως καλύπτουν τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Ένας αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός μόνον αν στις απαιτήσεις της επιχειρήσεως δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτες εισπράξεως απαιτήσεις. Επειδή όμως στην πράξη ο εξωτερικός αναλυτής ενδέχεται να μην έχει στοιχεία για το είδος αυτών των απαιτήσεων, κρίνεται σκόπιμο οι απαιτήσεις να λαμβάνονται μειωμένες προκειμένου να υπολογιστεί ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας. Αντίθετα, ένας αριθμοδείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει ότι τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχειρήσεως είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να εξαρτάται από τις μελλοντικές της πωλήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. Έτσι, αν προβλέπεται κάποια μείωση των μελλοντικών πωλήσεων θα πρέπει να [19]

20 αναζητηθούν νέα κεφάλαια, είτε με έκδοση νέων τίτλων μετοχών, είτε με προσφυγή στον δανεισμό. Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι μια μεγάλη διαφορά μεταξύ των αριθμοδεικτών γενικής και ειδικής ρευστότητας αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχουν αυξημένα αποθέματα στην επιχείρηση. [20]

21 1.1.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ (CASH RATIO) Ο αριθμοδείκτης αυτός δίνει τον αριθμό των ημερών που χρειάζονται για την αποπληρωμή των καθαρών βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, όπου οι καθαρές βραχυχρόνιες υποχρεώσεις ορίζονται ως η διαφορά μεταξύ των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων και των ρευστών διαθεσίμων. Εκφράζει δηλαδή την ικανότητα της επιχείρησης για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της με μετρητά. Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας είναι το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου του διαθεσίμου ενεργητικού μιας επιχείρησης με το σύνολο των ληξιπρόθεσμών της υποχρεώσεων και εκφράζεται από τη σχέση: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΑΚΗΣ = ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει πόσες φορές τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία μιας επιχείρησης καλύπτουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. [21]

22 1.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ Η αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης ενδιαφέρει τόσο τη διοίκηση της όσο και εκείνους που ενδιαφέρονται για αυτή. Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι που μπορούν να μετρήσουν την παραγωγικότητα και το βαθμό χρησιμοποιήσεως των περιουσιακών στοιχείων μιας επιχειρήσεως. Γενικά όσο πιο σημαντική είναι η χρησιμοποίηση των στοιχείων μιας επιχείρησης τόσο τούτο αποβαίνει προς όφελός της. Η χρησιμοποίηση ορισμένων αριθμοδεικτών δραστηριότητας βοήθα να προσδιορίσουμε το βαθμό μετατροπής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων(αποθεμάτων,απαιτήσεων)σε ρευστά. Εξετάζοντας τα οικονομικά δεδομένα μιας επιχειρήσεως ενδέχεται να γίνουν ορισμένες διαπιστώσεις. Μπορεί π.χ. να υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων στα κυκλοφοριακά της στοιχεία, πράγμα το οποίο παρέχει ένδειξη ότι τα στοιχεία αυτά δεν μετατρέπονται σε χρήμα με τη πρέπουσα ταχύτητα και ευκολία.βέβαια το γεγονός αυτό ίσως να δείχνει ότι η διοικήσει της επιχείρησης ακολουθεί μια μέτρια πολιτική αποθεμάτων. Ίσως όμως τούτο να οφείλεται και στη φύση των εργασιών της, διότι υπάρχουν επιχείρησης που πρέπει να διατηρούν μεγάλα αποθέματα πρώτων υλών και έτοιμων προϊόντων, όπως συμβαίνει πχ με τις βιομηχανίες καπνού. Επίσης το ποσοστό απαιτήσεων που εμφανίζει μια επιχείρηση έχει πάντα σχέση και πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με τις πιστωτικές της πωλήσεις. Είναι λοιπόν απαραίτητο παράλληλα με τους αριθμοδεικτες ρευστότητας να προσδιορίζονται και οι αριθμοδεικτες δραστηριότητας. [22]

23 1.2.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (ASSETS TURNOVER RATIO) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού μιας επιχείρησης, εκφράζει το βαθμό χρησιμοποιήσεως αυτού, σε σχέση με τις πωλήσεις της. Είναι το πηλίκο της διαιρέσεως των καθαρών πωλήσεων μιας χρήσεως με το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης, που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια της αυτής χρήσεως για την επίτευξη των πωλήσεών της. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ = ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Ένας υψηλός αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιεί τις πωλήσεις της. Αντίθετα ένας χαμηλός αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού αποτελεί ένδειξη όχι εντατικής χρησιμοποιήσεως των περιουσιακών της στοιχείων, οπότε θα πρέπει ή να αυξήσει το βαθμό χρησιμοποιήσεως αυτών ή να προβεί σε ρευστοποίηση μέρους των περιουσιακών της στοιχείων. [23]

24 1.2.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΗΣ (NET WORKING CAPITAL RATIO) Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει ποιο είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κινήσεως και αν η επιχείρηση διατηρεί μεγάλα κεφαλαία κινήσεως, σε σχέση με τις πωλήσεις της. Για να έχει μεγαλύτερη άξια ο αριθμοδεικτης αυτός θα πρέπει να προορίζεται για μια σειρά ετών και να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο αριθμοδεικτη του κλάδου, όπου ανήκει η συγκεκριμένη επιχείρηση. Δίνεται από τη σχέση: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΘΑΡΟΥ = ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ Ένας υψηλός αριθμοδείκτης μπορεί να παρέχει ένδειξη ανεπάρκειας κεφαλαίων κινήσεων και χαμηλή ταχύτητα ανανεώσεως των αποθεμάτων ή της ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων. Στη περίπτωση αυτή η ανεπάρκεια στα κεφαλαία κινήσεως μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένες τρέχουσες υποχρεώσεις, οι οποίες είναι ληξιπρόθεσμες πριν από την μετατροπή των αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων και των απαιτήσεων σε μετρητά. [24]

25 1.2.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (OWNER S EQUITY TURNOVER RATIO) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ίδιων κεφαλαίων δείχνει το βαθμό χρησιμοποιήσεως των ίδιων κεφαλαίων της επιχειρήσεως, σε σχέση με τις πωλήσεις της. Με αλλά λόγια δείχνει τις πωλήσεις που πραγματοποίησε η επιχείρηση με κάθε μονάδα ίδιων κεφαλαίων. Είναι το πηλίκο της διαιρέσεως των καθαρών πωλήσεων της χρήσεως με τα ίδια κεφαλαία. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ = ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός, τόσο καλύτερη είναι η θέση της επιχείρησης διότι πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις με σχετικά μικρό ύψος ίδιων κεφαλαίων, γεγονός το οποίο ενδέχεται να οδηγεί σε αυξημένα κέρδη. Έτσι όσο διαρκούν οι αυξημένες πωλήσεις και τα κέρδη της επιχείρησης, το ελάχιστο αυτό ύψος ίδιων κεφαλαίων, που έχει χρησιμοποιηθεί, μπορεί να θεωρηθεί αρκετό.αν όμως αλλάξουν οι συνθήκες των πωλήσεων και σημειωθεί κάμψη αυτών, τότε το σχετικά μικρό ύψος των ίδιων κεφαλαίων της επιχείρησης δε θα μπορέσει να απορροφήσει τις ζημίες, που ενδέχεται να προκύψουν από τη μείωση των πωλήσεων, ούτε θα υπάρχουν αρκετά κεφαλαία κινήσεως για να ανταποκριθεί η επιχείρηση στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. [25]

26 1.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ Με τους αριθμοδείκτες αποδοτικότητας μετριέται η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, η δυναμικότητα των κερδών της και η ικανότητα της διοίκησής της. Μετράται ο βαθμός επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης σε μια δεδομένη στιγμή. Για την πραγματοποίηση κέρδους μια επιχείρηση κάνει απόλυτα αναγκαία την ανάλυση αποδοτικότητας για να διαπιστωθεί εάν είναι σωστή η συνέχιση της παραπέρα δέσμευσης των ήδη επενδυμένων κεφαλαίων ή η δέσμευση των νέων κεφαλαίων στην επιχείρηση από τους επιχειρηματίες ή τους επενδυτές γενικότερα. Η αποδοτικότητα της επιχείρησης είναι αποτέλεσμα ενός μεγάλου αριθμού επιχειρηματικών αποφάσεων, καθώς επίσης και της πολιτικής που ακολουθείται κάθε φορά στα θέματα τιμών, διαφήμισης, κ.τ.λ. Υπάρχουν πολλά κριτήρια με τα οποία μπορεί να μετρηθεί η απόδοση μιας επιχείρησης. Μεταξύ αυτών που χρησιμοποιούνται συχνά είναι: α)μεταβολές στα κέρδη των πωλήσεων β)μεταβολές στα κέρδη ή μεταβολές σε διάφορα μέτρα παραγωγής. Τα κριτήρια όμως αυτά για να αποκτήσουν ουσιαστική σημασία πρέπει να συσχετισθούν τόσο μεταξύ τους, όσο και με άλλα μεγέθη, που έχουν σχέση με την επιχείρηση. Μια αύξηση των πωλήσεων π.χ. τότε μόνο έχει αποτέλεσμα και είναι επιθυμητή, όταν έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των κερδών. Πέρα από αυτό οι μεταβολές στα κέρδη πρέπει να εξετάζονται σε σχέση με τα κεφάλαια που απασχολούνται για την πραγματοποίηση τους, διαφορετικά αν τα εξετάσουμε ως μεμονωμένα μεγέθη έχουν μικρή σημασία τα αποτελέσματά τους. Αύξηση εσόδων πωλήσεων Αύξηση κερδών Επιθυμητή Αύξηση στον όγκο παραγωγής αποδοτικότητα της επιχείρησης [26]

27 ΕΠΙΣΗΣ: Η αύξηση των κερδών για να μπορεί να πρέπει να συσχετιστεί με το χρησιμοποιηθεί ως κριτήριο της κεφάλαιο της επιχείρησης που αποδοτικότητας επενδύθηκε για να πραγματοποιηθούν αυτά τα κέρδη. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας δείχνουν πόσο αποτελεσματικά λειτούργησε η επιχείρηση κατά τη διάρκεια μιας ή περισσοτέρων χρήσεων και απαντούν σε ερωτήματα σχετικά με το αν τα κέρδη της ήταν ικανοποιητικά, ποια ήταν η απόδοση των κεφαλαίων της, ποια ήταν η απόδοση από τις κύριες δραστηριότητες κλπ. Γενικά, οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας υπολογίζονται είτε με βάση τις πωλήσεις της επιχειρήσεως κατά τη διάρκεια μιας χρήσεως, είτε με βάση τις επενδύσεις της. [27]

28 1.3.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ Ή ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ (GROSS PROFIT MARGIN) Ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα μικτά κέρδη της χρήσης με τις καθαρές πωλήσεις και δείχνει τα μικτά κέρδη που έχει η επιχείρηση από τη πώληση των προϊόντων της. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΜΙΚΤΟΥ = Χ100 ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΗΣ Δείχνει την λειτουργική ικανότητα της επιχείρησης καθώς και τη πολιτική των τιμών της. Μια επιχείρηση για να θεωρηθεί επιτυχημένη θα πρέπει να έχει αρκετά υψηλό ποσοστό μικτού κέρδους που να της επιτρέπει να καλύπτει τα λειτουργικά της έξοδα και ταυτόχρονα να της μένει ικανοποιητικό καθαρό κέρδος σε σχέση με τις πωλήσεις και τα ίδια κεφαλαία που απασχολεί. Το κόστος πωληθέντων είναι το σημαντικότερο μέγεθος και γι αυτό ο προσεκτικότερος του έλεγχος είναι απαραίτητος για να εξασφαλιστεί η κερδοφόρα δραστηριότητα της επιχείρησης. ο αριθμοδεικτης αυτός καθιστά δυνατή τη σύγκριση μεταξύ ομοειδών επιχειρήσεων. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους τόσο καλύτερη, από απόψεως κερδών, είναι η θέση της επιχείρησης, διότι μπορεί να αντιμετωπίσει χωρίς δυσκολία ενδεχόμενη αύξηση του κόστους των πωλούμενων προϊόντων της. Γενικότερα μπορούμε να πούμε ότι, η επίδραση μιας ενδεχόμενης αύξησης του κόστους πωληθέντων θα είναι λιγότερο δυσμενής στην επιχείρηση εκείνη που έχει υψηλότερο αριθμοδείκτη μικτού κέρδους από ότι σε μια άλλη με χαμηλότερο το σχετικό αριθμοδείκτη. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης μικτού κέρδους δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να επιτυγχάνει φθηνές αγορές και να πωλεί υψηλές τιμές. Αντίθετα ένας χαμηλός αριθμοδείκτης μικτού κέρδους δείχνει την κακή πολιτική που ενδεχομένως τηρεί η διοίκηση της επιχείρησης στον τομέα των αγορών και των πωλήσεων. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε στασιμότητα των πωλήσεων που [28]

29 εκτελεί η επιχείρηση με αποτέλεσμα να μη πραγματοποιούνται αγορές σε μεγάλες ποσότητες που θα μπορούσαν να επιτευχθούν με χαμηλότερες τιμές. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι η διοίκηση της επιχείρηση μπορεί να έχει θέσει ως στόχο ένα χαμηλό περιθώριο κέρδους έτσι ώστε να επιτύχει αύξηση του όγκου των πωλήσεων ή αύξηση των πωλήσεων ενός προϊόντος της, ώστε να διευρύνει τη δυναμική παρουσία της στην αγορά. Συμπερασματικά ένας υψηλός αριθμοδείκτης μικτού κέρδους φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ότι είναι προτιμότερος, εν τούτοις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι παράγοντες. Για παράδειγμα μια επιχείρηση με χαμηλό περιθώριο κέρδους μπορεί να εφαρμόζει μια δυναμική πολιτική πωλήσεων κατά την οποία να πραγματοποιεί υψηλά κέρδη λόγω του μεγάλου όγκου πωλήσεων αντισταθμίζοντας έτσι το χαμηλό περιθώριο κέρδους της. Αντίθετα, μια επιχείρηση με υψηλό περιθώριο κέρδους μπορεί να είναι μια καθετοποιημένη επιχείρηση, οπότε το συνολικό κέρδος όλων των επιμέρους διαδικασιών επιτυγχάνεται με βάση την τιμή πωλήσεως των ετοίμων προϊόντων της. Μια επιχείρηση που βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας θα έχει ένα πολύ μικρότερο περιθώριο κέρδους, εφόσον δε συνυπολογίζει τα κέρδη των προηγουμένων σταδίων. Πρέπει επίσης να πούμε πως ένας χαμηλός αριθμοδείκτης μπορεί να δίνει την ένδειξη ότι η επιχείρηση έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις που δεν δικαιολογούνται από τον όγκο των πωλήσεών της, με αποτέλεσμα να έχει αυξημένο κόστος παραγωγής των προϊόντων της. Το κόστος των πωληθέντων προϊόντων μιας επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της εξαρτάται και από τη μέθοδο αποτίμησης των αποθεμάτων. Σε περιόδους πληθωρισμού, αν ακολουθείται η μέθοδος FIFO έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένο περιθώριο κέρδους (μειωμένο κόστος πωληθέντων) σε αντίθεση με τη περίπτωση που ακολουθείται η μέθοδος LIFO (αυξημένο κόστος πωληθέντων). Παράγοντες που επηρεάζουν τον αριθμοδείκτη: Η πολιτική των τιμών της επιχείρησης Η μέθοδος αποτίμησης των αποθεμάτων [29]

30 Κλείνοντας συμπεραίνουμε πως ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους με την συνεχή του παρακολούθηση για μια σειρά ετών μας παρέχει ένδειξη για τη πορεία της εταιρείας διαχρονικά. [30]

31 1.3.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ Ή ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ (NET PROFIT MARGIN) Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους δείχνει το ποσοστό καθαρού κέρδους των πωλήσεων μιας επιχείρησης, αφού αφαιρεθούν από τις καθαρές πωλήσεις το κόστος πωληθέντων και τα λοιπά έξοδα. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης αυτός τόσο πιο επικερδής είναι η επιχείρηση. Είναι πολύ χρήσιμος διότι τόσο η διοίκηση της επιχείρησης όσο και πολλοί αναλυτές στηρίζουν τις προβλέψεις τους για τα μελλοντικά καθαρά κέρδη της επιχείρησης επί του προβλεπόμενου ύψους των πωλήσεων και του ποσοστού καθαρού κέρδους. Ο αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου βρίσκεται αν διαιρέσουμε τα καθαρά λειτουργικά κέρδη μιας περιόδου με το σύνολο των καθαρών πωλήσεων: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ = Χ 100 ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ ΚΑΘΑΡΕΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ Πρέπει να τονίσουμε ότι συγκρίνοντας τον αριθμοδείκτη καθαρού περιθωρίου και μικτού περιθωρίου ή κέρδους ο αναλυτής πρέπει να εμβαθύνει στην εσωτερική λειτουργία της επιχείρησης π.χ. εάν ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου δεν μεταβάλλεται διαχρονικά ενώ κατά την ίδια χρονική περίοδο ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παρουσιάζει κάμψη, η εξέλιξη αυτή δείχνει μια δυσανάλογη αύξηση των εξόδων λειτουργίας σε σχέση με τις πωλήσεις της επιχείρησης. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να εξεταστούν οι επιμέρους κατηγορίες εξόδων προκειμένου να επισημανθούν οι λόγοι της αυξήσεως.εαν, αντίθετα ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους παρουσιάζει κάμψη διαχρονικά, ενώ ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους παραμένει σταθερός, παρέχεται ένδειξη δυσαναλόγου αυξήσεως του κόστους των πωληθέντων σε σχέση με τα έσοδα πωλήσεων. Τούτο μπορεί να οφείλεται είτε σε συμπίεση των τιμών πωλήσεως των προϊόντων της επιχειρήσεως, είτε σε μείωση της παραγωγικότητας των συντελεστών που συμμετέχουν στην παραγωγή. Εάν όμως συμβαίνει, οι αριθμοδείκτες μικτού και καθαρού κέρδους να [31]

32 μειώνονται ενώ τα έξοδα λειτουργίας να παραμένουν σταθερά σε σχέση με τις πωλήσεις, τότε τούτο οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο υψηλότερο κόστος παραγωγής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ορισμένοι αναλυτές λαμβάνουν υπόψη τους τα καθαρά λειτουργικά κέρδη πριν από την αφαίρεση των αποσβέσεων, με το αιτιολογικό ότι διευκολύνονται έτσι οι συγκρίσεις μεταξύ επιχειρήσεων που εφαρμόζουν διάφορη πολιτική αποσβέσεων. Στην περίπτωση αυτή δεν θα πρέπει να αφαιρούνται και τα έξοδα χρηματοδοτικής μισθώσεως παγίων περιουσιακών στοιχείων. Η άποψη μας πάντως είναι ότι οι αποσβέσεις θα πρέπει να αφαιρούνται για τον υπολογισμό του ύψους των λειτουργικών κερδών. [32]

33 1.3.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (RETURN ON NET WORTH) Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων είναι ένας ακόμα σπουδαίος δείκτης που απεικονίζει την κερδοφόρα δυναμικότητα μιας επιχείρησης και αυτός επιτρέπει τη μέτρηση της καθαρής αποδοτικότητας της επιχείρησης δηλαδή τη δυνατότητα της να πραγματοποιεί κέρδη με τα δικά της κεφαλαία.εκφράζεται με το πηλίκο της διαίρεσης των καθαρών λειτουργικών κερδών χρήσης με το σύνολο των ίδιων κεφαλαίων (μετοχικό κεφαλαίο + αποθεματικά): ΑΡΙΘΜ. ΑΠΟΔΟΤΙΚ. ΚΑΘΑΡΑ ΚΕΡΔΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΊΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ = 100 Χ ΣΥΝΟΛΟ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Σε περίπτωση που τα ίδια κεφαλαία διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους, για να βρεθεί το πραγματικό κεφαλαίο που ασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσης χρησιμοποιούμε το μέσο όρο των κεφαλαίων αυτών. Σε περίπτωση όμως που είναι γνωστό ο ακριβής χρόνος μεταβολής των ιδίων κεφαλαίων και για μεγαλύτερη ακρίβεια, τότε προσθέτουμε στο αρχικό κεφάλαιο την μεταβολή του κεφαλαίου πολλαπλασιασμένη με τον αριθμό των μηνών ή των ημερών μέχρι το τέλος της χρήσης και διαιρούμενη δια 12 ή 365. Ένας χαμηλός αριθμοδείκτης είναι ενδεικτικός του ότι η επιχείρηση πάσχει σε κάποιο τομέα της (ανεπαρκής διοίκηση, χαμηλή παραγωγικότητα, δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, υπερεπένδυση κεφαλαίων τα οποία δεν απασχολούνται πλήρως παραγωγικά κ.τ.λ. ) χωρίς όμως να προσδιορίζει στον εξωτερικό ελεγκτή την αδυναμία της επιχείρησης, μέσω του αριθμοδείκτη αυτού. Έτσι για να προσδιοριστεί ο βαθμός επιδράσεως καθενός από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων χρησιμοποιείται η παρακάτω σχέση: [33]

34 ΚΑΘΑΡΟ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤIKO ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ = ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ Χ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Χ ΙΔΙΩΝ ΚΕΡΔΟΥΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΙΔΙΑ ΚΕΦ. ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ Η σχέση αυτή καλείται τροποποιημένη εξίσωση DU PONT. Η εξίσωση αυτή εκφράζει την αποδοτικότητα των ιδίων κεφαλαίων ως αποτέλεσμα του συνδυασμού: 1. Του καθαρού περιθωρίου ή του καθαρού κέρδους. 2. Της σχέσεως του ενεργητικού προς τα ίδια κεφάλαια. 3. Της ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού. [34]

35 1.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ Μέχρι τώρα εξετάστηκε θεωρητικά η επιχείρηση από τη σκοπιά των βραχυχρόνιων δυνατοτήτων της, δηλαδή ενδιαφερθήκαμε περισσότερο για τη διαπίστωση της ικανότητας της να ανταποκρίνεται στην εξόφληση των τρεχουσών υποχρεώσεων της, όταν αυτές γίνονται απαιτητές. Για την ανάλυση και τη μελέτη της μακροχρόνιας οικονομικής καταστάσεως μιας επιχείρησης χρησιμοποιούνται συνήθως οι εξής αριθμοδείκτες: 1. Αριθμοδείκτης ίδιων κεφαλαίων προς πάγια 2. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 3. Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις. Όπως είπαμε και παραπάνω με αυτούς τους αριθμοδείκτες εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχειρήσεως να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της καθώς επίσης και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Η διαδικασία προσδιορισμού της οικονομικής καταστάσεως μιας επιχειρήσεως από μακροχρόνια σκοπιά, περιλαμβάνει την ανάλυση της διαρθρώσεως των κεφαλαίων της. Λέγοντας διάρθρωση των κεφαλαίων μιας επιχειρήσεως εννοούμε τα διάφορα είδη και τις μορφές των κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για την χρηματοδότησή της. Έτσι έχουμε τα μόνιμα ( ίδια ), κεφάλαια, ως και τις βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Από τις διάφορες αυτές μορφές υποχρεώσεων, άλλες εξασφαλίζονται με την παροχή υποθήκης, ή προσημειώσεως ή ενεχύρου, ενώ για άλλες δεν παρέχεται καμιά εμπράγματη ασφάλεια στους πιστωτές. Είναι λοιπόν φανερό ότι οι διάφορες μορφές δανειακών κεφαλαίων μιας επιχειρήσεως περικλείουν και διαφορετικά ποσοστά κινδύνου για τους πιστωτές της. [35]

36 Η σπουδαιότητα της διαρθρώσεως των κεφαλαίων απορρέει από την ουσιαστική διαφορά που υπάρχει μεταξύ των ιδίων και των δανειακών κεφαλαίων. Τα ίδια κεφάλαια είναι εκείνα που επωμίζονται τον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναπόφευκτα υπάρχει σε κάθε επιχείρηση. Το χαρακτηριστικό των ιδίων κεφαλαίων είναι ότι δεν έχουν ορισμένο χρόνο επιστροφής ούτε εξασφαλισμένη απόδοση, δεδομένου ότι η διανομή μερίσματος στους μετόχους εξαρτάται από την απόφαση της διοικήσεως και της γενικής συνελεύσεως των μετόχων. Τα ίδια κεφάλαια, επειδή θεωρούνται μόνιμα, επενδύονται κατά κανόνα σε μακροχρόνιες επενδύσεις και εκτίθενται σε περισσότερους κινδύνους από ότι τα δανειακά. Αντίθετα, τα δανειακά κεφάλαια πρέπει να εξοφληθούν προσαυξημένα από τους τόκους τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητα από την οικονομική θέση της επιχειρήσεως. Σε περίπτωση, που μια επιχείρηση δεν είναι σε θέση να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων ( επιστροφή κεφαλαίων και πληρωμή τόκων ), θα έχει σαν συνέπεια να υποστούν ζημιά τα ίδια κεφάλαια αυτής. Όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων, στο σύνολο των κεφαλαίων μιας επιχειρήσεως, τόσο περισσότερο χρεωμένη εμφανίζεται αυτή και τόσο μεγαλύτερες είναι οι σταθερές επιβαρύνσεις και υποχρεώσεις της για την εξόφλησή τους. Υπάρχει δηλαδή μεγάλη πίεση στην επιχείρηση για την πληρωμή τόκων και την επιστροφή των δανειακών κεφαλαίων, όταν αυτά καταστούν ληξιπρόθεσμα. Η πίεση αυτή είναι περισσότερο αισθητή σε περίπτωση που σημειωθεί κάμψη των πωλήσεων και των κερδών της επιχειρήσεως. Όταν τα κέρδη μιας επιχειρήσεως παρουσιάζουν διακυμάνσεις, η ύπαρξη μεγάλου ποσοστού δανειακών κεφαλαίων τείνει να αυξήσει τον δανεισμό, ο οποίος ενδέχεται να επιδράσει σοβαρά στα κέρδη και να τα καταστήσει περισσότερο ασταθή. Εξ άλλου, μεγάλο ποσοστό υποχρεώσεων στη διάρθρωση των κεφαλαίων μιας επιχειρήσεως αυξάνει τον κίνδυνο, τόσο για τους επενδυτές μετόχους όσο και για τους πιστωτές της. Αυτό συμβαίνει διότι αν οι πιστωτές δεν ικανοποιηθούν κανονικά, θα επιδιώξουν την εξόφλησή τους, με οποιονδήποτε τρόπο, σε εξαιρετικές μάλιστα περιπτώσεις είναι ενδεχόμενο να οδηγήσουν την επιχείρηση ακόμη και σε πτώχευση. [36]

37 Πάντως θα πρέπει να τονιστεί, ότι η χρησιμοποίηση ξένων κεφαλαίων για χρηματοδότηση προγραμμάτων νέων επενδύσεων παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, σε σχέση με την έκδοση νέων τίτλων από αύξηση κεφαλαίου. Είναι φυσικό, αν η απόδοση των νέων επενδύσεων, που χρηματοδοτούνται με δανειακά κεφάλαια, είναι μεγαλύτερη από τον τόκο των ξένων κεφαλαίων, οι μέτοχοι να ωφελούνται από τα αυξημένα κέρδη της επιχειρήσεως χωρίς να εισφέρουν πρόσθετα δικά τους κεφάλαια. Έτσι, αν η επιχείρηση επιτυγχάνει υψηλότερη απόδοση επενδύοντας το προϊόν ενός χαμηλότοκου δανείου, τότε πραγματοποιεί κέρδος που λέγεται «trading on the equity». Στο παρελθόν παρατηρείτο μια τάση των επιχειρήσεων προς το δανεισμό για τη χρηματοδότησή τους, λόγω των υψηλών ρυθμών πληθωρισμού που υπήρχαν. Η τάση αυτή είναι κατά κανόνα περισσότερο έντονη, σε περιόδους πληθωρισμού και μειώσεως της αγοραστικής αξίας του χρήματος, διότι τότε τα ονομαστικά κέρδη των επιχειρήσεων, εμφανίζονται αυξημένα ενώ οι υποχρεώσεις τους για την εξυπηρέτηση των δανειακών κεφαλαίων παραμένουν σταθερές. Επί πλέον, οι τόκοι των ξένων κεφαλαίων αφαιρούνται από τα κέρδη και ως εκ τούτου καταβάλλονται λιγότεροι φόροι. Σαν πρόσθετο πλεονέκτημα για τη χρησιμοποίηση ξένων κεφαλαίων μπορεί να αναφερθεί και η διατήρηση του ελέγχου από την πλευρά των μεγάλων μετόχων, που συνήθως διοικούν μια επιχείρηση. Για τους επενδυτές-μετόχους, όμως, η ύπαρξη χρεών περικλείει κάποιο κίνδυνο απώλειας της επενδύσεώς τους και μειώνει την αξία των αυξημένων κερδών, που συνήθως επιτυγχάνει μια επιχείρηση με τη χρησιμοποίηση ξένων δανειακών κεφαλαίων. Είναι γεγονός ότι ο υπερδανεισμός μπορεί όχι μόνο ν αντιστρέψει τους ευνοϊκούς όρους για επίτευξη αυξημένων κερδών, αλλά και να θέσει σε κίνδυνο την όλη επιχείρηση. Σχετικά με την επίδραση που έχει η διάρθρωση των κεφαλαίων μιας επιχειρήσεως στην αξία των μετοχών της και στο ύψος των κερδών της, υπάρχουν δύο διαφορετικές θεωρήσεις. Η μία υποστηρίζει ότι τα δανειακά κεφάλαια, εκτός από το όφελος που αποφέρουν στην επιχείρηση λόγω των φορολογικών ελαφρύνσεων, ασκούν επίσης επίδραση στα κέρδη και στην εκτίμηση της αξίας των μετοχών αυτής. [37]

38 Η άλλη υποστηρίζει ότι εκτός από το φορολογικό όφελος, τα δανειακά κεφάλαια δεν επηρεάζουν τα κέρδη και την εκτίμηση της αξίας των μετοχών της επιχειρήσεως. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω πρέπει να τονιστεί ότι, αφού οι διάφορες πηγές κεφαλαίων έχουν διαφορετικό κόστος, είναι ευθύνη της διοικήσεως κάθε επιχειρήσεως να επισημάνει τυχόν ευκαιρίες, με σκοπό να υποκαταστήσει τα υψηλού κόστους κεφάλαια με άλλα χαμηλότερου κόστους. Ύστερα από όσα προαναφέρθηκαν, τίθεται το ερώτημα ποιο είναι το ποσοστό εκείνο των ξένων κεφαλαίων, που μπορεί να θεωρηθεί άριστο, με άλλα λόγια, ποια είναι η άριστη διάρθρωση κεφαλαίων για μια επιχείρηση. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό προϋποθέτει τη μελέτη και ανάλυση των γενικών χαρακτηριστικών του κλάδου, όπου ανήκει η επιχείρηση, καθώς και ανάλυση των περιουσιακών της στοιχείων, της δυναμικότητας των κερδών της και του βαθμού σταθερότητάς τους μελλοντικά, ο οποίος βέβαια εξαρτάται από πολλούς και ποικίλους παράγοντες. Πάντως, θα πρέπει να τονιστεί ότι κάθε επιχείρηση έχει τη δική της αρίστη διάρθρωση κεφαλαίων, η οποία εξαρτάται από τους διαφόρους παράγοντες που προαναφέρθηκαν. Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, π.χ. οι οποίες από τη φύση τους χρειάζονται μεγάλες επενδύσεις κεφαλαίων σε πάγια περιουσιακά στοιχεία, καλύπτουν συνήθως ένα μεγάλο ποσοστό των αναγκών σε κεφάλαια μέσω μακροχρονίου δανεισμού. Αντίθετα, οι βιομηχανικές επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερη ευελιξία και προτιμούν τη χρησιμοποίηση περισσότερο των ιδίων κεφαλαίων για τη χρηματοδότησή τους. Η πολιτική που ακολουθεί κάθε επιχείρηση ως προς τη διάρθρωση των κεφαλαίων της έχει σαν σκοπό την ισορροπία μεταξύ του αναλαμβανομένου κινδύνου από την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της προσδοκώμενης απ αυτήν αποδόσεως. Η χρήση μεγαλυτέρου ποσοστού δανειακών κεφαλαίων αυξάνει τον κίνδυνο ως προς τη μελλοντική πορεία των κερδών της επιχειρήσεως, αλλά υποδηλώνει και αυξημένη προσδοκώμενη απόδοση. Γενικά ο αυξημένος κίνδυνος οδηγεί σε μείωση της τιμής των μετοχών μιας επιχειρήσεως στην [38]

39 αγορά. Αντίθετα, η προσδοκία για μεγαλύτερη απόδοση προκαλεί αύξηση της τιμής τους. Η αρίστη διάρθρωση κεφαλαίων για μια επιχείρηση είναι εκείνη που κατορθώνει να επιφέρει ισορροπία μεταξύ του αναλαμβανομένου κινδύνου και της αποδόσεως της επιχειρήσεως και η οποία μεγιστοποιεί την τιμή των μετοχών αυτής στην Αγορά, ενώ ταυτόχρονα, ελαχιστοποιεί το κόστος των κεφαλαίων της. Εφόσον η μεγιστοποίηση της τιμής των μετοχών μιας επιχειρήσεως και η ελαχιστοποίηση του κόστους των κεφαλαίων αυτής ταυτίζονται χρονικά, το πρόβλημα ευρέσεως της αρίστης διαρθρώσεως κεφαλαίων είναι πρόβλημα μεγιστοποιήσεως της αξίας της, ή ελαχιστοποιήσεως του κόστους των κεφαλαίων της. Γενικά, οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις μιας επιχειρήσεως για τη διατήρηση μιας δεδομένης διαρθρώσεως κεφαλαίων είναι οι εξής: Ο επιχειρηματικός κίνδυνος, ο οποίος υπάρχει σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και συνδέεται άμεσα με το είδος της κάθε επιχειρήσεως. Όσο μεγαλύτερος είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος τόσο χαμηλότερος πρέπει να είναι ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβαρύνσεως. Η θέση της επιχειρήσεως από απόψεως φορολογίας. Ως γνωστόν, ένας σημαντικός παράγοντας για τη χρησιμοποίηση από μέρους των επιχειρήσεων ξένων κεφαλαίων είναι το γεγονός ότι οι τόκοι αφαιρούνται από τα κέρδη αυτών, με αποτέλεσμα μείωση του φορολογητέου ποσού και του κόστους δανεισμού ανάλογα με το συντελεστή φορολογίας κάθε επιχειρήσεως. Το πλεονέκτημα όμως αυτό είναι άνευ σημασίας, αν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών της επιχειρήσεως έχει λόγους να υπόκειται σε φορολογικές απαλλαγές. Τούτο συμβαίνει, όταν η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιεί αυξημένες αποσβέσεις ή να έχει μειωμένη φορολογική επιβάρυνση, λόγω πραγματοποιήσεως νέων επενδύσεων, ή ν απαλλάσσεται εντελώς από φόρους λόγω μεταφοράς ζημιών προηγουμένων χρήσεων. Στις περιπτώσεις αυτές, ο συντελεστής φορολογίας των κερδών της επιχειρήσεως είναι πολύ χαμηλός ή και μηδενικός ενίοτε, οπότε το κίνητρο φορολογικών ελαφρύνσεων από τη χρησιμοποίηση ξένων κεφαλαίων ατονεί. [39]

40 Αποτέλεσμα αυτού είναι να μην είναι τόσο επωφελής, από απόψεως φορολογίας, η χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων όσο θα ήταν στην περίπτωση που η επιχείρηση δεν είχε τις παραπάνω δυνατότητες και τα κέρδη της θα υπόκειντο σε υψηλό συντελεστή φορολογίας εισοδήματος. Η ικανότητα της επιχειρήσεως ν αντλεί κεφάλαια με επωφελείς γι αυτήν όρους, ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Επιχειρήσεις με αμετάβλητο κύκλο εργασιών έχουν ανάγκη συνεχούς ροής κεφαλαίων για την επίτευξη μακροχρόνιας ανόδου. Κάτω από συνθήκες στενότητας ρευστών αυξάνονται οι δυσκολίες δανεισμού από τις τράπεζες, διότι οι τελευταίες επιλέγουν με αυστηρά κριτήρια τις επιχειρήσεις που δανείζουν και προτιμούν αυτές που παρουσιάζουν υγιείς και δυναμικούς ισολογισμούς. Ως εκ τούτου, οι ανάγκες μιας επιχειρήσεως για κεφάλαια μελλοντικά και οι συνέπειες από τυχόν έλλειψή τους έχουν σημαντική επίδραση στη διάρθρωση των κεφαλαίων της. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να πούμε ότι, αναλύοντας οικονομικά μια επιχείρηση, είναι απαραίτητος ο προσδιορισμός της θέσεώς της τόσο από βραχυχρόνια όσο και από μακροχρόνια σκοπιά: Αυτό γιατί, μια ευνοϊκή τρέχουσα οικονομική κατάσταση μπορεί να εξουδετερωθεί από μια αντίθετη κατάσταση στην περιουσιακή και κεφαλαιακή της διάρθρωση. Σαν παραδείγματα που ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς την επιχείρηση μπορούν να αναφερθούν η πραγματοποίηση ανεπαρκών αποσβέσεων, η ύπαρξη υπερεπενδύσεων σε πάγια στοιχεία που δεν είναι πλήρως εκμεταλλεύσιμα, η δυσμενής διάρθρωση των κεφαλαίων της επιχειρήσεως, η οποία την κάνει να είναι υπερχρεωμένη και να επιβαρύνεται με πρόσθετα χρηματοοικονομικά έξοδα κ.ά. Αντίθετα, μια ευνοϊκή, από μακροχρόνια σκοπιά, οικονομική κατάσταση μπορεί να εξουδετερωθεί από μια δυσμενή τρέχουσα κατάσταση στα κεφάλαια κινήσεως της επιχειρήσεως. Σαν παραδείγματα μπορούν να αναφερθούν, η ανεπάρκεια των κεφαλαίων κινήσεως, οι μεγάλες απαιτήσεις, τα υψηλά αποθέματα, των οποίων η ταχύτητα κυκλοφορίας είναι χαμηλή, η εξάντληση των κεφαλαίων κινήσεως από μια αδικαιολόγητη εξαγγελία [40]

41 καταβολής μερισμάτων και η διάθεσή τους για τη χρηματοδότηση κυκλοφοριακών στοιχείων, ενώ παράλληλα δημιουργούνται μεγάλες λειτουργικές ζημίες κ.λ.π. [41]

42 1.4.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΠΑΓΙΑ (RATIO OF OWNER S EQUITY TO FIXED ASSETS) Ο αριθμοδεικτης ίδιων κεφαλαίων προς πάγια προσδιορίζεται, αν διαιρέσουμε τα ίδια κεφαλαία μιας επιχείρησης με το σύνολο των επενδύσεων της σε πάγια, όπως αυτά αναγράφονται στα λογιστικά βιβλία της. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ = ΠΡΟΣ ΠΑΓΙΑ ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΘΑΡΑ ΠΑΓΙΑ Με τον υπολογισμό του αριθμοδεικτη αυτού σκοπείτε η εύρεση του τρόπου χρηματοδοτήσεως των πάγιων επενδύσεων μιας επιχειρήσεως. Έτσι όταν τα ίδια κεφαλαία μιας επιχείρησης είναι μεγαλύτερα των επενδύσεων της σε πάγια, τότε ένα μέρος των κεφαλαίων κινήσεως αυτής προέρχεται από τους μέτοχους της. Αντίθετα, όταν τα ίδια κεφαλαία είναι μικρότερα των επενδύσεων σε πάγια, τότε για την χρηματοδότηση των πάγιων στοιχείων της έχουν χρησιμοποιηθεί, εκτός από τα ίδια, και ξένα κεφαλαία. Η πορεία το δείκτη αυτού δείχνει την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση ως προς τον τρόπο χρηματοδότησης των παγίων στοιχείων της. Έτσι ένας ανοδικός δείκτης σημαίνει ότι η αύξηση του παγίου κεφαλαίου χρηματοδοτείται με μεγαλύτερο ποσοστό από τα ίδια κεφάλαια παρά από δανεισμό. Στην αντίθετη περίπτωση δείχνει ότι τα ποσά που διατέθηκαν για την αύξηση του επενδυμένου κεφαλαίου έχουν αντληθεί κατά το μεγαλύτερο ποσοστό από δανεισμό και όχι από τη χρησιμοποίηση ιδίων πηγών κεφαλαίων. Η μεταβολή του δείκτη αυτού διαχρονικά μπορεί να οφείλεται: - Στην αγορά νέων παγίων περιουσιακών στοιχείων. [42]

43 - Στην πώληση παγίων στοιχείων. - Στην διενέργεια αποσβέσεων. - Στην παρακράτηση κερδών με την μορφή αποθεματικών. - Στην εμφάνιση έκτακτων ζημιών. - Στην διανομή μερισμάτων και - Στην αύξηση κεφαλαίων με έκδοση νέων τίτλων. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης μπορεί να αντανακλά κάποια υπερεπένδυση των κεφαλαίων της επιχείρησης σε ακίνητα και λοιπά πάγια στοιχεία, η οποία δε μπορεί να θεωρηθεί επωφελής για την επιχείρηση δεδομένου ότι απαιτεί μεγάλες ετήσιες αποσβέσεις, οι οποίες μειώνουν τα κέρδη της. Είναι πιθανόν επίσης τυχόν υπερεπένδυση σε πάγια να έχει πραγματοποιηθεί με την χρησιμοποίηση κεφαλαίων κίνησης, οπότε στην περίπτωση αυτή θα υπάρχει ανεπάρκεια αυτών για τις τρέχουσες ανάγκες της επιχείρησης. Αποτέλεσμα της τακτικής αυτής είναι να γίνεται υπερδανεισμός της επιχείρησης για την ικανοποίηση των αναγκών της σε κεφάλαια κίνησης με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της με υψηλά χρηματοοικονομικά έξοδα. Για να γίνει πραγματικός έλεγχος σχετικά με την ύπαρξη ή όχι υπερεπένδυσης σε μια επιχείρηση, απαιτείται να γίνεται, όπου είναι δυνατόν, ανάλυση των νέων επενδύσεων σε σχέση με τις πωλήσεις και τα κέρδη της. [43]

44 1.4.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΡΟΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ (RATIO OF FIXED ASSETS TO LONG TERM LIABILITIES) Ο αριθμοδείκτης αυτός αντανακλά κατά κάποιο τρόπο, το βαθμό ασφάλειας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές της επιχείρησης.επίσης,στην περίπτωση που υπάρχει εγγραφή υποθήκης ή προσημειώσεως επί των πάγιων περιουσιακών της στοιχείων παρέχει ένδειξη για το αν μπορούν να αποκτηθούν επιπλέον κεφαλαία με την παροχή της ίδιας εμπράγματης ασφάλειας. Δίνεται από τη σχέση: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΠΑΓΙΩΝ ΚΑΘΑΡΑ ΠΑΓΙΑ ΠΡΟΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ = ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Η παρακολούθηση του αριθμοδείκτη αυτού φια μια σειρά ετών δείχνει την πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση στην χρηματοδότηση των παγίων περιουσιακών της στοιχείων. Μια αύξηση του αριθμοδείκτη διαχρονικά δείχνει τη μεταβολή του περιθωρίου ασφαλείας που απολαμβάνουνε μακροχρόνιοι πιστωτές, καθώς και ότι τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτήθηκε από κεφάλαια των φορέων (αύξηση κεφαλαίου) της επιχείρησης. Αντίθετα, μια μείωση του αριθμοδείκτη αυτού διαχρονικά δείχνει ότι μειώθηκε το περιθώριο ασφαλείας των μακροχρόνιων πιστωτών και ότι τυχόν επέκταση των παγίων χρηματοδοτήθηκε με την προσφυγή σε δανεισμό. Σύγκριση του αριθμοδείκτη παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις με τον αντίστοιχο αριθμοδείκτη ομοειδών επιχειρήσεων παρέχει ένδειξη της πολιτικής που [44]

45 ακολουθεί κάθε μια επιχείρηση στον τομέα των επενδύσεων σε πάγια και του τρόπου χρηματοδότησης αυτών. Χρειάζεται όμως προσοχή σε τέτοιου είδους συγκρίσεις λόγω της διαφορετικής πολιτικής αποσβέσεων που ακολουθούν οι επιχειρήσεις. [45]

46 1.4.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ (RATIO OF CURRENT ASSETS TO TOTAL LIABILITIES) Ο δείκτης αυτός δείχνει την ρευστότητα των μακροχρονίων υποχρεώσεων μιας επιχείρησης και βρίσκεται από την ακόλουθη σχέση: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ = 100 Χ ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι σημαντικός αν ληφθεί υπόψη ότι, ορισμένα κυκλοφοριακά στοιχεία έχουν σχετικά χαμηλό βαθμό ρευστοποίησης. Επηρεάζεται αντίστροφα (αρνητικά) από λειτουργικές και έκτακτες ζημιές. Είναι φανερό ότι, οι βραχυχρόνιοι πιστωτές προστατεύονται περισσότερο καθώς το κεφάλαιο κίνησης μιας επιχείρησης αυξάνεται με κεφάλαια των φορέων αυτής. Ένας σχετικά υψηλός αριθμοδείκτης παρέχει ένδειξη ότι, αν δεν υπάρξουν υπερβολικές ζημιές από την ρευστοποίηση των κυκλοφοριακών στοιχείων, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις θα μπορούν να εξοφληθούν από τα κεφάλαια κίνησης. [46]

47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο 2.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Το 1958 θεσμοθετείται ο ΟΠΑΠ και το 1959 καθιερώνεται στο ποδόσφαιρο το Σύστημα της Εθνικής Κατηγορίας. Με στόχο την ανάπτυξη του ελληνικού αθλητισμού και, ως εκ τούτου, την αναγκαία εξεύρεση πόρων για να χρηματοδοτηθούν τα έργα υποδομής, ωριμάζει η ιδέα θεσμοθέτησης και στην Ελλάδα ενός οργανισμού προγνωστικών αγώνων ποδοσφαίρου, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Με την έκδοση σχετικού νόμου το 1957, ιδρύεται η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Ο νόμος περιλάμβανε και μια διάταξη με την οποία προαναγγελλόταν η ίδρυση του Οργανισμού Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου (ΟΠΑΠ). Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, ο γνωστός στον χώρο του αθλητισμού δικηγόρος και υπηρεσιακός νομάρχης Γεώργιος Βήχος ανέλαβε πρώτος το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα Αθλητισμού και άρχισε αμέσως να δραστηριοποιείται για να συγκροτήσει τον νέο οργανισμό ποδοσφαιρικών προγνώσεων. Για τον σκοπό αυτό επισκέπτεται με συνεργάτες του την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων Ιταλίας στη Ρώμη και μελετά τον τρόπο λειτουργίας τού ΤΟΤΟ ΚΑΛΤΣΙΟ, ενός ιταλικού συστήματος πρόγνωσης ποδοσφαιρικών αποτελεσμάτων, το οποίο και θα αποτελούσε το βασικό υπόδειγμα του αντίστοιχου θεσμού για την Ελλάδα. 2.2 Η ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Το φθινόπωρο του 1958, ολοκληρώθηκαν οι νομοτεχνικές εργασίες για την ίδρυση του νέου οργανισμού και το σχετικό Νομοθετικό Διάταγμα δημοσιεύτηκε στις 29 Οκτωβρίου. Μετά από πρόταση του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, στο διάταγμα προβλέπεται η θέσπιση ενός οργανισμού, ο οποίος, ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, θα αναλάβει τη λειτουργία και διαχείριση του συστήματος ποδοσφαιρικών προγνώσεων. [47]

48 Το Βασιλικό Διάταγμα «Περί Συστάσεως Οργανισμού Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου» (ΟΠΑΠ), το οποίο εγκαινίασε μια νέα πραγματικότητα στην αθλητική ζωή της χώρας, δημοσιεύτηκε στις 20 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους. Σύμφωνα με αυτό, ανώτατο όργανο του Οργανισμού είναι το Διοικητικό Συμβούλιο, ένα από τα μέλη του οποίου ορίζεται από τον πρωθυπουργό ως πρόεδρος. Ο πρόεδρος εκπροσωπεί τον Oργανισμό ενώπιον των Αρχών, έχει την εποπτεία για την εύρυθμη λειτουργία του ΠΡΟ-ΠΟ και του ΟΠΑΠ καιεπιμελείται την εκτέλεση των αποφάσεων του Δ.Σ.μέσω του γενικού διευθυντή. Την ίδια ακριβώς ημέρα, στις 20 Δεκεμβρίου 1958, ένα άλλο Βασιλικό Διάταγμα που τιτλοφορείται «Περί της Λειτουργίας Δελτίου Προγνωστικών επί των Ποδοσφαιρικών Αγώνων» θεσπίζει το «Δελτίον Προγνωστικών», το γνωστό μας ΠΡΟ-ΠΟ. Στα 14 άρθρα του Διατάγματος ορίζονται με κάθε λεπτομέρεια οι κανόνες λειτουργίας του νέου παιχνιδιού, όπως η διανομή των κερδών, η σύνθεση των δελτίων, η ανακήρυξη των νικητών, η διαδικασία παροχής αδειών στους πράκτορες και η λειτουργία των πρακτορείων. Αντίθετα, δεν ορίζεται με ακρίβεια ο αριθμός των αγώνων που θα περιλαμβάνονται στο κάθε δελτίο του ΠΡΟ-ΠΟ, προβλέπεται όμως ότι αυτοί θα είναι κατ' ανώτατο όριο δεκαπέντε και κατά κατώτατο εννέα και θα διεξάγονται την ίδια ημέρα και την ίδια περίπου ώρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 2.3 ΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Με βάση τις Γνωστοποιήσεις Σημαντικών Συμμετοχών του Ν.3556/2007, το ποσοστό της Emma Delta Hellenic Holdings Limited ανέρχεται σε 33,00%, της Baupost Group L.L.C σε 5,19%, της BlackRock Inc σε 5,17% και του Επενδυτικού Κοινού σε 56,64%, επί του συνόλου των μετοχών της ΟΠΑΠ Α.Ε.και των αντίστοιχων δικαιωμάτων ψήφου. [48]

49 [49]

50 2.4 ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΗΣ Ο.Π.Α.Π. Α.Ε. ΑΡΙΘΜΟΛΑΧΕΙΑ Αριθμολαχεία είναι τα παιχνίδια τύχης που αφορούν στη σωστή πρόβλεψη τυχαίων αριθμών που προκύπτουν είτε από μηχανική είτε από ηλεκτρονική κληρωτίδα. ΛΟΤΤΟ Από τις 5/12/90 λειτουργεί το αριθμολαχείο ΛΟΤΤΟ. Είναι ένα παιχνίδι τύχης με επιλογή αριθμών που αφορά στην ακριβή πρόβλεψη 6 αριθμών που κληρώνονται από μία σειρά 49 αριθμών, από το 1 μέχρι και το 49, καθώς επίσης και ενός πρόσθετου αριθμού (έβδομος) ο οποίος κληρώνεται στην συνέχεια από τους εναπομείναντες από την ίδια σειρά των 49 αριθμών και αφορά μόνον στη δεύτερη κατηγορία επιτυχιών, δηλαδή στην κατηγορία 5+1. Κερδίζουν όσοι προβλέπουν σωστά 6 ή 5 ή 4 ή 3 αριθμούς από τους 6 πρώτους που κληρώνονται. Επίσης κερδίζουν όσοι προβλέπουν σωστά 5 αριθμούς από τους 6 πρώτους που κληρώνονται και τον έβδομο. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα και το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. ΠΡΟΤΟ Από τις 10/6/92 λειτουργεί το αριθμολαχείο ΠΡΟΤΟ. Είναι ένα παιχνίδι τύχης που αφορά στην ακριβή και κατά σειρά πρόβλεψη των ψηφίων ενός επταψήφιου αριθμού από το έως το ο οποίος προκύπτει μετά από κλήρωση. Κερδίζουν εκείνοι που ο αριθμός με τον οποίον συμμετέχουν στο παιχνίδι ταυτίζεται είτε και με τα 7 ψηφία [50]

51 είτε με τα 6 ή 5 ή 4 ή 3 ή 2 πρώτα ή τελευταία ψηφία του κληρωθέντος αριθμού. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα και το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. ΤΖΟΚΕΡ: Από τις 16/11/97 λειτουργεί το αριθμολαχείο ΤΖΟΚΕΡ. Είναι ένα παιχνίδι τύχης με επιλογή αριθμών από δύο πεδία. Αφορά στην ακριβή πρόβλεψη 5 αριθμών που κληρώνονται από μία σειρά 45 αριθμών (1-45), και 1 αριθμού που κληρώνεται από μία δεύτερη σειρά 20 αριθμών (1-20). Κερδίζουν όσοι προβλέψουν σωστά είτε τους 5 ή 4 ή 3 ή 2 ή 1 από τους κληρωθέντες του πρώτου πεδίου των 45 αριθμών και τον αριθμό του δεύτερου πεδίου, είτε τους 5 ή 4 ή 3 από τους κληρωθέντες του πρώτου πεδίου μόνο. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται δύο φορές την εβδομάδα και το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. εικονα () SUPER 3: Από τις 25/11/2002 λειτουργεί το αριθμολαχείο προκαθορισμένης απόδοσης SUPER 3. Είναι ένα παιχνίδι τύχης που αφορά στην πρόβλεψη καθορισμένων ψηφίων - ανάλογα με τον τύπο του παιγνιδιού - ενός τριψήφιου αριθμού, ο οποίος προκύπτει κάθε φορά μετά από κλήρωση. Σε κάθε κλήρωση κληρώνεται ένας τριψήφιος αριθμός από το 000 μέχρι και το 999 που αποτελεί την νικήτρια στήλη. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται δέκα φορές την ημέρα κάθε ημέρα και το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. [51]

52 EXTRA 5: Από τις 25/11/2002 λειτουργεί το αριθμολαχείο προκαθορισμένης απόδοσης ΕΧΤRA 5. Είναι ένα παιχνίδι τύχης που αφορά στην ακριβή πρόβλεψη 5 αριθμών που κληρώνονται από μία σειρά 35 αριθμών, από το 1 έως και το 35. Κερδίζουν όσοι προβλέψουν σωστά 5 ή 4 ή 3 αριθμούς από αυτούς που κληρώνονται. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται δύο φορές την ημέρα κάθε ημέρα και το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. KINO: Από τις 4/10/04 λειτουργεί Πανελλαδικά το αριθμολαχείο προκαθορισμένης απόδοσης ΚΙΝΟ. Είναι ένα παιχνίδι τύχης που αφορά στην ακριβή πρόβλεψη 1 έως και 12 αριθμών ανάλογα με τον αντίστοιχο τύπο του παιχνιδιού από ένα σύνολο 20 αριθμών που προκύπτουν κάθε φορά μετά από κλήρωση από μία σειρά αριθμών από το 1 έως και το 80. Οι κληρώσεις πραγματοποιούνται, κάθε 5 λεπτά, από 09:00 έως 22:00 καθημερινά. Το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,50 ευρώ. ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ Τα αμοιβαία παιχνίδια πρόγνωσης αποτελεσμάτων ποδοσφαίρου στηρίζονται στη σωστή πρόβλεψη αποτελεσμάτων ενός συνδυασμού αγώνων ποδοσφαίρου. [52]

53 ΠΡΟΠΟ 14&7: Από την 1/3/1959 λειτουργεί το αμοιβαίο παιχνίδι πρόγνωσης αποτελεσμάτων ποδοσφαίρου ΠΡΟΠΟ με την αρχική του μορφή και από τις 7/3/2006 ως ΠΡΟΠΟ 14&7. Το παιχνίδι ΠΡΟΠΟ δίνει τη δυνατότητα στους παίκτες να προβλέψουν τα αποτελέσματα μιας σειράς ποδοσφαιρικών αγώνων από Ελληνικές και διεθνείς διοργανώσεις. Οι αγώνες που απαρτίζουν το δελτίο προγνωστικών κάθε διαγωνισμού επιλέγονται μετά από εισήγηση της Ειδικής Επιτροπής Σύνθεσης Δελτίου. Το ΠΡΟΠΟ 14&7 -ανάλογα με τον τύπο παιγνιδιού που επιλέγει ο συμμετέχων - αφορά στην ακριβή πρόγνωση του αποτελέσματος είτε μόνο των δεκατεσσάρων (14) ποδοσφαιρικών αγώνων που ορίζονται σε κάθε διαγωνισμό του παιγνιδιού είτε των επτά (7) πρώτων ποδοσφαιρικών αγώνων της ίδιας σειράς των δεκατεσσάρων (14) αγώνων του δελτίου. Ως αποτέλεσμα αγώνα θεωρείται είτε η νίκη της πρώτης ομάδας (σύμβολο 1) είτε η νίκη της δεύτερης ομάδας (σύμβολο 2) είτε η ισοπαλία (σύμβολο Χ). Οι διαγωνισμοί του παιχνιδιού διεξάγονται τρεις φορές την εβδομάδα, τις ημέρες Τετάρτη, Σάββατο και Κυριακή. Το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,25 ευρώ. ΠΡΟΠΟ-ΓΚΟΛ: Από τις 3 Μαρτίου 1996 λειτουργεί το αμοιβαίο παιχνίδι πρόγνωσης αποτελεσμάτων ποδοσφαίρου ΠΡΟΠΟ-ΓΚΟΛ. Αφορά στην πρόβλεψη οκτώ (8) ποδοσφαιρικών αγώνων στους οποίους θα σημειωθεί ο μεγαλύτερος αθροιστικά αριθμός [53]

54 τερμάτων από ένα πλήθος τριάντα (30) αγώνων που δημοσιεύονται στο δελτίο και φέρουν αρίθμηση από 1 έως 30. Οι αγώνες που απαρτίζουν το δελτίο προγνωστικών κάθε διαγωνισμού προέρχονται από Ελληνικές και διεθνείς διοργανώσεις και επιλέγονται μετά από εισήγηση της Ειδικής Επιτροπής Σύνθεσης Δελτίου. Οι διαγωνισμοί του παιχνιδιού διεξάγονται μια φορά την εβδομάδα, κάθε Κυριακή. Το αντίτιμο συμμετοχής ανά στήλη είναι 0,25 ευρώ. ΣΤΟΙΧΗΜΑΤΑ ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΗΣ/ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Τα παιχνίδια στοιχηματισμού προκαθορισμένης απόδοσης στηρίζονται στη σωστή πρόβλεψη αποτελεσμάτων ενός συνδυασμού γεγονότων. ΠΑΜΕ ΣΤΟΙΧΗΜΑ: Το ΣΤΟΙΧΗΜΑ λειτουργεί από , είναι ένα παιχνίδι στοιχήματος προκαθορισμένης απόδοσης (όπου η απόδοση κερδών είναι προκαθορισμένη και γνωστή στους παίκτες πριν στοιχηματίσουν) ή μεταβλητής απόδοσης (όπου η απόδοση κερδών μεταβάλλεται σύμφωνα με τα ποσά που στοιχηματίζονται και γνωστοποιείται στους παίκτες μόνο μετά τη λήξη της περιόδου στοιχηματισμού). Τα στοιχήματα προκαθορισμένης ή μεταβλητής απόδοσης "Αποτελέσματα Αθλητικών ή μη Αθλητικών Γεγονότων" βασίζονται στα πάσης φύσεως ατομικά ή ομαδικά παιχνίδια (για παράδειγμα Formula 1, ποδοσφαιρικοί αγώνες, αγώνες καλαθοσφαίρισης, διεθνείς αγώνες αντισφαίρισης και άλλα αθλητικά γεγονότα), καθώς επίσης και σε γεγονότα, η φύση των οποίων προσφέρεται για διεξαγωγή στοιχήματος. Το αντίτιμο συμμετοχής είναι 0,30 ευρώ. Monitor Games: Οι νέες μορφές στοιχηματισμού που λειτουργούν από τις είναι τύπου [54]