Καλά Χριστούγεννα! Εκδηλώσεις του Συλλόγου. O εθελοντισμός χωρίς προκαταλήψεις. Μολυσματική τέρμινθος στα παιδιά. Διατροφικές διαταραχές

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Καλά Χριστούγεννα! Εκδηλώσεις του Συλλόγου. O εθελοντισμός χωρίς προκαταλήψεις. Μολυσματική τέρμινθος στα παιδιά. Διατροφικές διαταραχές"

Transcript

1 ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2011 ΤΕΥΧΟΣ 28 Εκδηλώσεις του Συλλόγου Καλά Χριστούγεννα! O εθελοντισμός χωρίς προκαταλήψεις Μολυσματική τέρμινθος στα παιδιά Διατροφικές διαταραχές Η σπουδαιότητα των λιπαρών οξέων στη διατροφή μας Το μέλλον ξεκινά από σήμερα Φύσει... δραστήριοι! Η άλλη όψη της επιτυχίας Ο αιώνας του Οδυσσέα Ελύτη

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 03 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ 04 ΕΚ ΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Ίδρυμα Γεωργ. και Αικ. Χατζηκώνστα Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας Ο εθελοντισμός χωρίς προκαταλήψεις Εθελοντισμός και ΙΒ 29ος Μαραθώνιος 10 ΥΓΕΙΑ Μολυσματική τέρμινθος στα παιδιά Στοχεύοντας στην καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής των παιδιών μας 14 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Διατροφικές διαταραχές 16 ΙΑΤΡΟΦΗ Η σπουδαιότητα των λιπαρών οξέων στη διατροφή μας 19 ΠΑΙ Ι Το μέλλον ξεκινά από σήμερα Τα ισπανικά στα χρόνια της κρίσης Κινεζική γλώσσα για το μέλλον των παιδιών Η γλώσσα κάνει τον άνθρωπο Τα γερμανικά στη Σχολή Μωραΐτη Κάτι αλά... γαλλικά! 27 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Φύσει... δραστήριοι! Η άλλη όψη της επιτυχίας Η σύνθεση του Δ.Σ. έχει ως εξής: Πρόεδρος: Κωνστανταροπούλου Ζωή Αντιπρόεδρος: Κοντομίχαλου Ναταλί Γενικός Γραμματέας: Κεστσόγλου Νίκος Ταμίας: Λορέντζου Θάνη Μέλη: Βαμβουρέλης Ηρόδοτος, Βέργα-Αβραμίδη Δανάη, Ζαχοπούλου-Αντωνάτου Χριστίνα, Καλύβα Πέγκυ, Λυμπεροπούλου Μαριλένα Αναπληρωματικά Μέλη: Παπίρη-Παπαχατζάκη Άννα Μαρία, Μπάρμπα-Μώρου Μίκα, Ταμβάκη-Τσέλλου Τιτίκα Υπεύθυνοι Έκδοσης: Κωνστανταροπούλου Ζωή, Λορέντζου Θάνη, Παπίρη-Παπαχατζάκη Άννα Μαρία, Μπάρμπα-Μώρου Μίκα Παραγωγή: Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, Τ.Θ , , Ν. Ηράκλειο, ΑΘΗΝΑ Τηλ.: , fax: Με την ευγενική χορηγία: 31 ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο αιώνας του Οδυσσέα Ελύτη Τις θερμότερες ευχαριστίες μας στον κύριο Γιάννη Κωνστανταρόπουλο και στην κυρία Ζωή Αντωνιάδου- Κωνστανταροπούλου για την ευγενική χορηγία τους για την έκδοση του παρόντος τεύχους του περιοδικού.

3 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ Δ.Σ. Η οικονοµική κρίση που µαστίζει την πατρίδα µας έχει επηρεάσει τη ζωή όλων µας. Άλλος λιγότερο και άλλος περισσότερο, βιώνουµε καθηµερινά τις οδυνηρές επιπτώσεις της. Φέτος περισσότερο από ποτέ νιώθω ότι όλοι χρειαζόµαστε το Πνεύµα των Χριστουγέννων το πνεύµα που θα µας βοηθήσει να βγούµε για λίγο από τη στενάχωρη καθηµερινότητα και να συναντηθούµε µε συγγενείς και φίλους. Λόγω της κρίσης, τις ηµέρες αυτές των Χριστουγέννων στις ψυχές µας, αντί να επικρατούν συναισθήµατα όπως χαρά, γαλήνη και ευτυχία, κυριαρχούν η κατάθλιψη, η ανασφάλεια, η ανησυχία, η µελαγχολία και η απόγνωση. Τα φετινά Χριστούγεννα είναι, πιστεύω, µια ευκαιρία να απέχουµε από τη µελαγχολία του χρόνου που πέρασε, µια ευκαιρία να αφήσουµε για λίγο στην άκρη τα προβλήµατα και να διασκεδάσουµε. Έστω και µόνο να ηρεµήσουµε, όσο το δυνατόν περισσότερο, αρκεί να µπορέσουµε τελικά να αποδράσουµε. Να ξανανοίξουµε τα σπίτια µας στους δικούς µας ανθρώπους, να χαρούµε τα παιδιά µας, στα οποία δεν είµαστε δυστυχώς δίπλα όσο θα θέλαµε µε το καθηµερινό πρόγραµµα όλου του χρόνου. Εξίσου σηµαντικό για τις ηµέρες αυτές είναι να κάνουµε έναν εσωτερικό απολογισµό της χρονιάς που πέρασε, και να θέσουµε τους στόχους της εποµένης. Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάµε είναι ότι στις δύσκολες καταστάσεις σηµαντικοί παράγοντες αντιµετώπισης και υποστήριξης είναι η οικογένεια και οι δεσµοί που αναπτύσσουν τα µέλη της µεταξύ τους. Τα Χριστούγεννα είναι πάντοτε η γιορτή της ελπίδας. Πιθανότητα να γυρίσουµε πίσω στον ψεύτικο, τελικά, χρόνο και τρόπο µε τον οποίο ζούσαµε δεν φαίνεται να υπάρχει. Ελπίδα όµως να ξαναβρούµε το αληθινό νόηµα της ζωής και να οργανώσουµε πάλι τη ζωή µας πάνω σε νέες, πιο στέρεες βάσεις φυσικά και υπάρχει. Καλές γιορτές! Ζωή Κωνστανταροπούλου, Πρόεδρος Συλλόγου Γονέων και Κηδεµόνων ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 3

4 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Στις αρχές Νοεμβρίου, ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων βρέθηκε στην ευχάριστη θέση να ετοιμάσει επτά μεγάλες κούτες με σχολικά είδη για τα παιδιά που βρίσκονται σε ιδρύματα. Ευχαριστούμε όλους τους γονείς που συνέβαλαν στην επιτυχία της προσπάθειας του Συλλόγου, η οποία ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο. Τα σχολικά είδη που συγκεντρώθηκαν παραδόθηκαν σε δύο ιδρύματα τα οποία βοηθούν γονείς και παιδιά με κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Για άλλη μια φορά σας ευχαριστούμε που υποστηρίζετε τις ενέργειές μας και κυρίως αυτές που συμβάλλουν στη βελτίωση της ζωής κάποιων παιδιών που έχουν πραγματικά ανάγκη. Ίδρυμα Γεωργ. και Αικ. Χατζηκώνστα Mια ηλιόλουστη μέρα του Νοέμβρη, από αυτές που απροσδιόριστα καταγράφονται στην καρδιά μας, αντιπροσωπεία από τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων της Σχολής Μωραΐτη επισκέφθηκε το παλαιότερο οικοτροφείο στη χώρα μας, το Ίδρυμα Γεωργ. και Αικ. Χατζηκώνστα, για να παραδώσει τα σχολικά είδη που είχαν συγκεντρωθεί για τα παιδιά που έχουν εκεί υπό τη μέριμνά τους. Γνωρίζοντας γενικά το έργο που πραγματοποιείται στο τεράστιο κτίριο του Ιδρύματος επί της Κηφισίας, ζήσαμε στιγμές συγκινητικές, γεμάτες ουσία όταν ήρθαμε αντιμέτωπες με τη σπουδαία δουλειά που επιτελούν οι άνθρωποι που έχουν αφοσιωθεί σε αυτό τον σκοπό. Μας υποδέχθηκε ο κ. Λεωνίδας Δραγουμάνος, αναπλ. Διευθυντής, ο οποίος όχι μόνο μας ξενάγησε στους κύριους χώρους του Ιδρύματος, αλλά και μας παρουσίασε αναλυτικά το έργο που πραγματοποιούν στην Αθήνα και σε πολλές πόλεις της επαρχίας. Ένα Ίδρυμα με αξιοζήλευτη προσφορά, που έδωσε στο παρελθόν και συνεχίζει και σήμερα τα απαραίτητα εφόδια στα παιδιά άπορων οικογενειών ώστε να εξασφαλίσουν τη σχολική τους φοίτηση. Το Ίδρυμα Γεωργ. και Αικ. Χατζηκώνστα ιδρύθηκε μετά τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους, από τον Γεώργιο Χατζηκώνστα. Το 1856 στεγάστηκε στην οδό Πειραιώς και στις 16 Φεβρουαρίου 1856 εισήχθη ο πρώτος οικότροφος. Τα χρόνια εκείνα, μέσα στον περίβολο του κτιρίου, λειτουργούσαν Δημοτικό σχολείο και εργαστήρια υποδηματοποιίας, ραπτικής, επιπλοποιίας, σιδηρουργικής και σχεδίου, τα οποία παρακολουθούσαν οι οικότροφοι ολοκληρώνοντας τη φοίτηση στο Δημοτικό. Στο πέρασμα των χρόνων προέκυψαν διάφορα προβλήματα με αποκορύφωμα την επίταξη του κτιρίου το 1943 αλλά και την ολοσχερή καταστροφή των εγκαταστάσεων, που οδήγησαν τελικά στη διακοπή της λειτουργίας του. Το οικοτροφείο επαναλειτούργησε στις 10 Οκτωβρίου 1972 στο ιδιόκτητο κτίριο επί της Λ. Κηφισίας και Ριζαρείου, όπου στεγάζεται μέχρι σήμερα. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ίδρυμα είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και δεν παίρνει καμία επιχορήγηση από το κράτος. Οι δράσεις του και όλα τα έξοδα λειτουργίας του καλύπτονται αποκλειστικά από τα εισοδήματα που προέρχονται από την ακίνητη περιουσία του Ιδρύματος και από τις δωρεές. Τα προγράµµατα Το Ίδρυμα έχει τη δυνατότητα να υποστηρίζει 55 εσωτερικούς οικότροφους και 300 εξωτερικούς. Σε όλα τα προγράμματά του γίνονται δεκτά αγόρια και κορίτσια ηλικίας 6-18 ετών, ψυχικά υγιή και αρτιμελή, των οποίων οι οικογένειες λόγω κοινωνικών ή και οικονομικών προβλημάτων δεν δύνανται να τα υποστηρίξουν. Με βάση το καταστατικό του Ιδρύματος μπορούν να φιλοξενηθούν και παιδιά αλλοδαπών σε ποσοστό 5% επί του συνολικού αριθμού. Το πρόγραμμα των εσωτερικών υποτρόφων προβλέπει την πλήρη εισαγωγή στο Ίδρυμα παιδιών που φοιτούν στα δημόσια σχολεία της περιοχής. Σε αυτή την περίπτωση, το εξειδικευμένο προσωπικό βοηθά τα παιδιά στην καθημερινή τους μελέτη. Προβλέπεται επίσης και μερική εισαγωγή, όπου τα παιδιά μετά το σχολείο και την απογευματινή μελέτη επιστρέφουν στο σπίτι τους το βράδυ, ή προσωρινή εισαγωγή, προκειμένου να βοηθηθούν οικογένειες σε κρίση. Το πρόγραμμα των εξωτερικών οικοτρόφων είναι διαδεδομένο σε όλη την Ελλάδα και βοηθά μονογονεΐκές ή πολύτεκνες οικογένειες οι οποίες δεν επιθυμούν να στείλουν τα παιδιά τους στο οικοτροφείο 4 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

5 ενώ βιώνουν οικονομικά προβλήματα ή κοινωνικές δυσκολίες και ζητούν έτσι βοήθεια για να μπορέσουν τα παιδιά τους να συνεχίσουν το σχολείο. Η συμμετοχή των παιδιών στα προγράμματα επιτυγχάνεται μετά την αξιολόγηση των αιτήσεων από τις ειδικές υπηρεσίες του Ιδρύματος και την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου. Με επαγγελματισμό και σύγχρονη ματιά, ο στόχος του Ιδρύματος Γεωργ. και Αικ. Χατζηκώνστα για την εκπαιδευτική μέριμνα των παιδιών επιτυγχάνεται αθόρυβα, με σοβαρότητα και ευθύνη. Έτσι, η καλή μας διάθεση, που πραγματικά ξεκίνησε από τη στιγμή που συγκεντρώναμε τα χαρτοκιβώτια στο Σχολείο, κορυφώθηκε και επισφραγίστηκε με τον θαυμασμό μας για το έργο που επιτελείται εκεί. Όλοι εμείς μπορούμε να φανούμε πολύ χρήσιμοι με την προσφορά μας και έτσι να βοηθήσουμε τα παιδιά να διατηρήσουν το δικαίωμά τους στη μόρφωση, ακόμα και σε απομακρυσμένα μέρη από την πρωτεύουσα. Επισκεφθείτε το website του Ιδρύματος για περισσότερες πληροφορίες: Άννα Μαρία Παπίρη-Παπαχατζάκη, Αναπληρωματικό Μέλος Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας Υστερα από πρωτοβουλία του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων με τη σημαντική στήριξη των γονέων και μαθητών του σχολείου μας, επισκεφθήκαμε το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας για να παραδώσουμε τις κούτες με τα σχολικά είδη που συγκεντρώθηκαν. Κέντρο Συµπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας, Μεταξουργείο Κολωνός Το Κ.Σ.Π.Ο λειτουργεί χάρη στην ακούραστη προσφορά της ιδρύτριας και των εθελοντών του εδώ και 20 χρόνια, στηρίζοντας τα κοινωνικά αποκλεισμένα άτομα που βρίσκονται σε ασθενή οικονομική και κοινωνική θέση. Χωρίς καμία βοήθεια και στήριξη από την Πολιτεία, το προσωπικό του Κέντρου κρατάει ζωντανή και εφαρμόζει στην πράξη την έννοια του εθελοντισμού προσφέροντας γνώση, ελπίδα και χαμόγελα σε δεκάδες άπορα παιδιά και οικογένειες που ζουν κάτω από άθλιες συνθήκες στις γειτονιές του κέντρου της Αθήνας. Στέκονται στο πλευρό άπορων παιδιών και τα βοηθούν να μάθουν γράμματα και να διατηρήσουν ζωντανά τα όνειρά τους! Η ιδέα για την ίδρυση του Κέντρου Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας ανήκει στην κ. Μυρτώ Λεμού που το 1991 έκανε το μεγάλο βήμα και αποφάσισε να βοηθήσει στην πράξη τα άπορα παιδιά και τις οικογένειές τους. Με μοναδικό σύμμαχο το όνειρό της και ελάχιστους αλλά πιστούς, ευαισθητοποιημένους πολίτες, που έσπευσαν να σταθούν στο πλευρό της και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εθελοντικά, η κ. Λεμού δημιούργησε έναν χώρο φιλοξενίας ο οποίος σήμερα έχει εξελιχθεί σε κιβωτό αγάπης για εκατοντάδες συνανθρώπους μας. Συναντήσαμε την κ. Πέπη Καράλη που ασχολείται με τη σχολική ένταξη των παιδιών και προσφέρει τις εθελο- ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 5

6 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ντικές υπηρεσίες της στο Κέντρο εδώ και επτά χρόνια. Ζει στον Σχοινιά και διασχίζει πάνω από 100 χιλιόμετρα σε καθημερινή βάση για να βρεθεί κοντά στα παιδιά και να προσφέρει. Η ίδια δηλώνει πως στο τέλος της μέρας νιώθει πάντα γεμάτη και ευτυχισμένη, γιατί θεωρεί ότι ο εθελοντισμός είναι θησαυρός. «Για μένα δεν υπάρχει τίποτε πιο σημαντικό. Προσφέρεις χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα. Στην ουσία όμως παίρνεις πιο πολλά από αυτά που δίνεις! Γεμίζει η ψυχή σου! Αυτήν τη στιγμή το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας, που στεγάζεται σε ενοικιαζόμενο κτίριο, έχει τη στήριξη περίπου 20 εθελοντών, οι οποίοι βοηθούν όπως και όπου μπορούν. Καθημερινά φιλοξενούμε περίπου 50 παιδιά, ηλικίας από πέντε έως δώδεκα ετών. Η βασική προτεραιότητά μας είναι να τα βοηθήσουμε να μάθουν ανάγνωση και γραφή, και στη συνέχεια να γραφτούν στο σχολείο. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για σκληρά παιδιά που έχουν μάθει να επιβιώνουν στον δρόμο και πολλές φορές δεν έχουν στήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον τους. Γι αυτόν τον λόγο τα προμηθεύουμε με τον βασικό σχολικό εξοπλισμό, ενώ είμαστε σε άμεση επικοινωνία με τους δασκάλους τους και παρακολουθούμε την εξέλιξή τους. Επιπλέον, μετά το σχολείο έρχονται εδώ και τα βοηθάμε με τα μαθήματά τους, ενώ το μεσημέρι τούς προσφέρουμε φαγητό που μας δίνει ο Δήμος Αθηναίων. Μάλιστα, κάποια από τα παιδιά που ζουν κυριολεκτικά στον δρόμο έρχονται εδώ ακόμα και για να κάνουν μπάνιο, ενώ τους μοιράζουμε και καθαρά ρούχα που μαζεύουμε από διάφορες δωρεές. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά να είναι καλοντυμένα και καθαρά, ώστε να μην αντιμετωπίζουν προβλήματα με τους συμμαθητές τους. Μιλάμε για ανθρώπους που δεν έχουν ούτε δουλειά ούτε χρήματα, αλλά ούτε μόρφωση. Πρόκειται για συνανθρώπους μας που απλώς προσπαθούν να επιβιώσουν. Εμείς στηρίζουμε τα παιδιά αυτών των οικογενειών και τα βοηθάμε να εξοικειωθούν με τις αποδεκτές κοινωνικές συμπεριφορές και συνήθειες, ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν ομαλά στις σχολικές κοινότητες. Παράλληλα, είμαστε κοντά στους γονείς τους και τους συμβουλεύουμε σε διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ενώ τους ενημερώνουμε για τις σχολικές επιδόσεις των παιδιών τους. Τέλος, παρακολουθούμε τα θέματα υγείας, ειδικά στο κομμάτι της πρόληψης, και παραπέμπουμε αναλόγως». Παρά το ανεκτίμητο έργο που προσφέρει, το Κ.Σ.Π.Ο. εξακολουθεί να παραμένει «αόρατο» για την Πολιτεία, αφού λειτουργεί χωρίς καμία κρατική βοήθεια. «Το Κέντρο συνεχίζει να υπάρχει χάρη σε ευαισθητοποιημένους πολίτες που συνδράμουν με χρήματα, εθελοντική εργασία, ρουχισμό, σχολικό εξοπλισμό και τρόφιμα. Το Κέντρο στηρίζεται στον εθελοντισμό και ευτυχώς υπάρχουν ακόμη άνθρωποι. Λίγοι μεν, αλλά υπάρχουν!». Ο εθελοντισµός είναι θησαυρός Το Κέντρο έχει μεγάλη ανάγκη από την προσφορά σας. Μπορείτε να απευθύνεστε και ατομικά στην παρακάτω διεύθυνση: Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας Τηλ Αρίστωνος 6-8 & Πιερίας 5, Μεταξουργείο Κολωνός Χριστίνα Ζαχοπούλου-Αντωνάτου, Μέλος Δ.Σ. 6 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

7 Ο εθελοντισμός χωρίς προκαταλήψεις Ο εθελοντισµός είναι στάση ζωής είναι επικοινωνία, συνεργασία, δηµιουργία. Ως κοινωνικός λειτουργός αντιλαμβάνομαι τον εθελοντισμό ως έναν θεσμό αλληλεγγύης τον οποίο οφείλουμε να τον υποστηρίξουμε και να τον καλλιεργήσουμε. Ο εθελοντισμός είναι παράδειγμα παρέμβασης του κοινωνικού λειτουργού στην κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, στην κοινωνικοποίηση και τη συμμετοχή μας στην πολυπολιτισμική κοινωνία. Στην εποχή μας, ο εθελοντισμός δεν αποβλέπει στη φιλανθρωπία και τη συμπόνια προς τον αδικημένο. Τα ευεργετήματα του θεσμού αυτού βοηθούν πρώτα απ όλα τον ίδιο τον εθελοντή. Το κίνητρο του εθελοντή δεν είναι η εξασφάλιση «μιας θέσης στον παράδεισο», αλλά η γνωριμία του με τον συνάνθρωπό του, η αρμονική συνύπαρξη στο περιβάλλον όπου ζει, ώστε να επιτύχει την αυτογνωσία και την ανάπτυξή του ως κοινωνικό ον. Ο εθελοντισμός είναι τρόπος εξισορρόπησης των κοινωνικών διαφορών και αλλαγών. Στοχεύει στην ενεργοποίηση, δραστηριοποίηση των πολιτών και στη συμμετοχή τους στα κοινά. Αποσκοπεί στη διαμόρφωση κοινωνικών ατόμων με έμπρακτο ενδιαφέρον προς τους συνανθρώπους τους. Ο εθελοντισμός καταπολεμά την απομόνωση των πολιτών, βοηθά και καλλιεργεί το συλλογικό πνεύμα εργασίας. Τώρα που ο σύγχρονος πολίτης δεν διαθέτει πια την πολυμελή οικογένεια του παρελθόντος, ο εθελοντισμός ικανοποιεί την ανάγκη του να ανήκει κάπου σήμερα αυτό είναι η πολυπολιτισμική κοινωνία. Μυρτώ Λεμού Η κ. Μυρτώ Λεμού είναι κοινωνική λειτουργός. Από το 1992 στην Ελλάδα αγωνίζεται να βοηθήσει τα κοινωνικά αποκλεισμένα παιδιά, δράση που την οδήγησε το 1997 να ιδρύσει το Κέντρο Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας για τα παιδιά του δρόμου. Το Κέντρο συνεχίζει να λειτουργεί καθημερινά για περισσότερα από 400 παιδιά του μεροκάματου του δρόμου στην υποβαθμισμένη περιοχή στα όρια Μεταξουργείου Κολωνού. Η πρωτοβουλία της αυτή έχει βραβευτεί επανειλημμένα. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 7

8 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Ο εθελοντισμός καλλιεργεί την αδελφοσύνη των πολιτών και την αποδοχή του διαφορετικού, του ιδιαίτερου. Ο εθελοντής μπορεί έτσι να ξεπεράσει τις προκαταλήψεις και τις ρατσιστικές τάσεις. Θα μπορούσε επίσης να χαρακτηρισθεί ως θεραπευτική μέθοδος κοινωνικοποίησης των πολιτών. Σε αυτόν τον τομέα, οι κοινωνικοί επιστήμονες (κοινωνικοί λειτουργοί) οφείλουν να αναλάβουν την καθοδήγηση, τον συντονισμό και την εκπαίδευση των εθελοντών. Για να πετύχει τον στόχο του ο εθελοντής, χρειάζεται τη στήριξη των κοινωνικών επιστημόνων, οι οποίοι οφείλουν να γνωρίζουν τρόπους προσέγγισης του θέματος της εθελοντικής εργασίας. Ο κοινωνικός λειτουργός θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση απέναντι στους προβληματισμούς των εθελοντών, να κρατά τις ισορροπίες στην επικοινωνία, μιας και ο σημερινός πολίτης, ο νέος πολίτης βρίσκεται μετέωρος και μόνος ύστερα από τις κοινωνικές αλλαγές και πιέζεται να αποδεχθεί νέους τρόπους ζωής και συνύπαρξης. Ο κοινωνικός λειτουργός πρέπει και οφείλει να σταθεί στο πλευρό των εθελοντών για να τους απαλλάξει από τους φόβους του διαφορετικού, να τους ενθαρρύνει να αγωνιστούν για μια νέα, ειρηνική, πολυπολιτισμική κοινωνία, μια κοινωνία χωρίς τείχη που χωρίζουν τους ανθρώπους. Όντας συνταξιούχος, έχω τη διπλή ιδιότητα του κοινωνικού λειτουργού αλλά και του εθελοντή. Η καθημερινή πολύωρη εθελοντική εργασία μου με γεμίζει, μου δίνει τη χαρά να περιβάλλομαι από παιδιά, με κρατά νέα και μάχιμη. Μια εθελόντρια του Κέντρου Συμπαράστασης Παιδιών και Οικογένειας έστειλε ένα κείμενο για το πώς εκείνη βλέπει τον εθελοντισμό: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ... Από τη θεωρία περνάµε στην πράξη!!! εν είναι ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ... απλώς είναι ένα απίθανο ταξίδι που µαθαίνεις πράγµατα για εσένα τον ίδιο... Μαθαίνεις τις δυνατότητές σου και τις εξαντλείς. Ανάλογα µε τα προσόντα σου, πλαισιώνεις τα ήδη υπάρχοντα προγράµµατα. ιαθέτεις... ΟΡΕΞΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΥΠΟΜΟΝΗ, ΧΡΟΝΟ. Αντέχεις το συναίσθηµα του άλλου και είναι µια µορφή συµµετοχής στα κοινά. Υπερασπίζεσαι τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες αξίες του. Έχει αφετηρία τον άνθρωπο!!! Τον εθελοντισµό τον εντάσσεις αρµονικά στην καθηµερινότητά σου, και αποκτά αξία... η στιγµούλα! Και το κυριότερο... απευθύνεται σε ΑΓΝΩΣΤΟΥΣ, ούτε συγγενείς ούτε φίλους... εν περιµένεις ΑΝΤΑΠΟ ΟΣΗ, την οποία συχνά οι ευεργετηµένοι δεν είναι σε θέση να τη δώσουν. Είναι συγκεκριµένα τα χρόνια µας πάνω στη Γη και πρέπει να τα ΞΟ ΕΨΟΥΜΕ ΣΩΣΤΑ! Πέπη Καράλη Λίγα λόγια για τον εθελοντισµό Είναι πράγματι μάθημα ζωής, στάση ζωής, νόημα ζωής, πλούτος πραγματικός!... Είναι «σχέση», είναι άνοιγμα ψυχής, που όλοι έχουμε ανάγκη. Είναι απίστευτη η χαρά να στηρίζεις την πίστη ενός παιδιού που δεν έχει τα εφόδια ότι έχει κι αυτό δικαίωμα στη γνώση! Ήρθα δειλά στο Κέντρο για να δοκιμάσω στην πράξη, και όχι στα λόγια, τον εαυτό μου. Θυμάμαι στην πρώτη συνάντηση με την κ. Μυρτώ τα λόγια της: «Έστω και αν ένα παιδί βρει αυτό που έχει ανάγκη, αξίζει τον κόπο! Μην περιμένεις το αποτέλεσμα άμεσα. Δεν ξέρουμε πότε βλασταίνουν οι σπόροι...». Ασκήθηκα στην υπομονή, στη διακριτικότητα, στον σεβασμό του Άλλου και τώρα νιώθω πως απλώς κάνω αυτό που έπρεπε ανέκαθεν να κάνω. Αγγελική Παπασιδέρη, εθελόντρια Εθελοντισμός και ΙΒ O εθελοντισμός ως ιδανικό, θεωρία αλλά και ως έμπρακτη χειρονομία βρίσκεται στην καρδιά του Προγράμματος Σπουδών του Διεθνούς Απολυτηρίου. Όσοι είναι εξοικειωμένοι με το ΙΒ πιθανότατα γνωρίζουν πως για την απόκτηση του Διπλώματος επιβάλλεται κάθε μαθητής και μαθήτρια να συμπληρώσει 150 ώρες αφιερωμένες σε δημιουργικότητα, φυσική άσκηση και εθελοντική εργασία. Στο άρθρο αυτό, με αφορμή ότι το 2011 έχει ανακηρυχθεί Ευρωπαϊκό Έτος αφιερωμένο στον Εθελοντισμό, θα συνοψίσουμε το πώς στο ΙΒ η εθελοντική εργασία ειδικότερα κατέχει ξεχωριστή θέση και αντιμετωπίζεται ως παιδαγωγική αξία. Θα ξεκινήσουμε σχολιάζοντας ένα παράδοξο: Ο εθελοντισμός είναι συνδεδεμένος με την ελευθερία της επιλογής, δηλαδή πιστεύεται ότι «έχει νόημα» μόνο όταν κάποιος επιλέγει ελεύθερα να προσφέρει εργασία, κόπο, χρόνο, ιδέες, στηρίζοντας προσπάθειες που έχουν ως στόχο την αλληλεγγύη, την ενίσχυση μη προνομιούχων κοινωνικών ομάδων, την ευαισθητοποίηση γύρω από ζητήματα που αφορούν τον πλανήτη ή απλώς κάποιες φορές την ελάχιστη βοήθεια στον άνθρωπο δίπλα μας που έχει ανάγκη. Πώς όμως συνδυάζεται σε ένα πρόγραμμα σπουδών ο εθελοντισμός, ως ελεύθερη επιλογή, με το «πρέπει να κάνεις εθελοντισμό»; Η αλήθεια είναι πως το παράδοξο αυτό 8 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

9 δεν είναι κάτι που μπορεί να απαντηθεί εύκολα. Όμως, μέσα στο πλαίσιο της παιδαγωγικής μεθοδολογίας του ΙΒ επιχειρείται η αποφόρτιση της έντασης που δημιουργείται με τη σύγκρουση του «πρέπει» και του «αν θέλεις». Πρώτα απ όλα, το ΙΒ έχει ως αρχή ότι η γνώση ή η κατανόηση είναι σε μεγάλο βαθμό πράξη, δηλαδή εμπειρία. Η εφαρμογή των όσων «έμαθα/άκουσα στην τάξη», η ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων, η επεξεργασία της γνώσης από αφηρημένη, θεωρητική σε χειροπιαστή, άμεση, όλα αυτά δεν μπορούν να κατακτηθούν εάν τα παιδιά δεν εμπλακούν στην καθημερινότητά τους με ασχολίες που θα τα οδηγήσουν να χρησιμοποιήσουν ό,τι «έμαθαν». Έτσι, η εθελοντική εργασία είναι υπό μία έννοια μια παιδαγωγική μέθοδος, συμπληρώνει ό,τι επιδιώκει αυτό το πρόγραμμα να επιτύχει σε ακαδημαϊκό επίπεδο: δυνατά μυαλά που μπορούν να αξιοποιήσουν τη θεωρητική γνώση για να αλλάξουν έμπρακτα προς το καλύτερο τις ζωές τους και τις ζωές των άλλων γύρω τους. Ταυτόχρονα, ο εθελοντισμός είναι για το ΙΒ ένας τρόπος για να αποκτήσουν τα παιδιά την απαραίτητη συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη που θα τα καταστήσει ικανά να αναλάβουν την ευθύνη του εαυτού τους. Μέσω της εθελοντικής εργασίας βγαίνουν «έξω» από το συχνά αν και όχι πάντα, φυσικά προστατευμένο περιβάλλον της οικογένειας και του σχολείου. Αποκτούν εμπειρίες που τα κάνουν να σκεφτούν πάνω στις διαφορές των ανθρώπων οικονομικές, κοινωνικές, κουλτούρας, εθνικές κ.ά., μαθαίνουν να αγωνίζονται για κάτι που υπερβαίνει το στενό ατομικό συμφέρον, εκπαιδεύονται στην ανοχή, στην ιδέα ότι υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τρόποι αντίληψης των πραγμάτων. Τελικά, αποκτούν τα εφόδια για μια ζωή που βασίζεται στην προσπάθειά τους να κατανοούν τον κόσμο, και όχι αρνούμενοι ό,τι τα ξενίζει. Αυτός είναι ο λόγος που το ΙΒ ορίζει τον εθελοντισμό ως εργασία σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, συλλογικότητες ή ομάδες που προωθούν την αλληλεγύη και την αξία της κοινωνικής δικαιοσύνης, και όχι μόνο ως «εργασία που δεν πληρώνεται». Τέλος, ένας ακόμα σημαντικός άξονας του εθελοντισμού μέσα στο πρόγραμμα του C.A.S. (Creativity, Action, Service) είναι ο αναστοχασμός πάνω στην εμπειρία της εθελοντικής εργασίας. Οι μαθητές και οι μαθήτριες του ΙΒ θα πρέπει να κρατούν ένα προσωπικό ημερολόγιο όπου θα καταγράφουν σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα για όλα αυτά στα οποία συμμετείχαν στο πλαίσιο του C.A.S. Έτσι, καλλιεργούν την ικανότητα τού να σκέφτονται για τη ζωή τους και τα όσα κάνουν, την ικανότητα τού να μπορούν, με άλλα λόγια, να δουν τον εαυτό τους ως φορέα δράσης. Στον βαθμό που η γνώση είναι κάτι που ένας άνθρωπος κατακτά μόνος του, το εργαλείο του αναστοχασμού είναι πολύ βασικό: χωρίς αυτόν δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τι μάθαμε, πώς το μάθαμε, πόσο καλά το ξέρουμε, τι μας προσφέρει. Χωρίς αυτή τη διαδικασία, η γνώση δεν γίνεται ουσιαστική κατανόηση. Ο εθελοντισμός έχει αυτή τη στιγμή ισχυρή παιδαγωγική και ανθρωπιστική αξία στον δυτικό κόσμο. Το ΙΒ ως παιδαγωγικό πρόγραμμα επιδιώκει μέσω της έμφασης στην εθελοντική εργασία να δείξει στους νέους ανθρώπους πώς να αναλαμβάνουν προσωπικές προκλήσεις, να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που έχουν σημαντικά αποτελέσματα για εκείνους και τους γύρω τους, να μαθαίνουν και να δρουν μέσα στις κοινότητές τους, να παίρνουν πρωτοβουλίες, να οργανώνουν, να συνεργάζονται. Τελικά, οι μαθητές και οι μαθήτριες τις περισσότερες φορές αναγνωρίζουν την αξία όλων των παραπάνω και λύνουν έτσι το παράδοξο από το οποίο ξεκινήσαμε μόνοι τους. Καταλαβαίνουν ότι «...αν πιστεύεις σε κάτι, δεν πρέπει μόνο να σκέφτεσαι, να μιλάς ή να γράφεις αλλά και να πράττεις» (Peterson, 2003, απόσπασμα από τον οδηγό του C.A.S.). Ελένη Δούνια, Χρήστος Χατζηκωνσταντής, C.A.S COORDINATORS IB ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 29ος Μαραθώνιος Το Σχολείο μας σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων και ο Σύνδεσμος Αποφοίτων, συγκεντρώνοντας πάνω από 120 άτομα, συμμετείχαν στον 29ο Μαραθώνιο Αθηνών (5 χλμ., 10 χλμ. και 42,2 χλμ. ) και σημείωσαν εξαιρετικές επιδόσεις. Μερικές από αυτές είναι: Η Αφροδίτη Μουστρούφη (IB1) κατέκτησε την 3η θέση στα 10 χλμ. με χρόνο (κατηγορία 15-18). Η Αλεξία Πολυκράτη (Β Γυμνασίου) κατέκτησε τη 2η θέση στα 5 χλμ. με χρόνο (κατηγορία < 15). Η Νίκη Βολονάση (Β Γυμνασίου) κατέκτησε την 6η θέση στα 5 χλμ. με χρόνο (κατηγορία < 15). Ο Αντώνης Δανιήλ (Γ Λυκείου) κατέκτησε την 7η θέση στα 5 χλμ. με χρόνο (κατηγορία 15-18). Ευχαριστούμε όλους τους γονείς, καθηγητές και αποφοίτους που συμμετείχαν σε αυτή την διοργάνωση στηρίζοντάς την και βοηθώντας με αυτόν τον τρόπο και τις φιλανθρωπικές οργανώσεις MDA Hellas και ActionAid Hellas. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 9

10 ΥΓΕΙΑ Μολυσματική τέρμινθος στα παιδιά Σε συνεργασία με τη Λία Παπαδαυίδ-Δανιήλ, MD δερματολόγο Η κ. Παπαδαυίδ-Δανιήλ είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Δερματολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάζεται στο ΑΤΤΙΚΟΝ Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Αντικείμενό της είναι η Παιδοδερματολογία και διατηρεί ιατρείο στο Νέο Ψυχικό (Στρατήγη και Ψυχάρη 1). Έχει ασκήσει ειδικότητα και υποειδικότητα στην Αγγλία (Λονδίνο και Οξφόρδη) και έχει κάνει έρευνα στη Νέα Υόρκη. Είναι μητέρα του Ντάνυ Δανιήλ από το Γ3 Γυμνασίου. Eίναι μια καλοήθης, μεταδιδόμενη δερματοπάθεια, συχνή στα παιδιά, που οφείλεται σε έναν ιό με το όνομα Μolluscum Contagiosum και δεν προκαλεί ζημιά στον οργανισμό. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της άμεσης επαφής με τα μολυσμένα μέρη του σώματος. Επίσης, στο ίδιο άτομο παρατηρείται συχνότατα η διασπορά της μόλυνσης: Μπορεί να ξεκινήσει από μία βλάβη και με αυτοενοφθαλμισμό να γίνουν πολλές, συνήθως μέχρι και 20, αλλά και περισσότερες. Εμφανίζεται πιο συχνά σε παιδιά που αθλούνται σε κολυμβητήρια και γυμναστήρια, και σε παιδιά που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα λόγω ξηροδερμίας. Η περίοδος μετάδοσης διαρκεί από 2 εβδομάδες μέχρι 6 μήνες. Είναι πιο συχνή σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Οι βλάβες εμφανίζονται στα σημεία τριβής με ρούχα, όπως στον λαιμό, στη μασχάλη και στον κορμό, αλλά και στο πρόσωπο, στα χέρια, στα πόδια και τα γεννητικά όργανα. Αρχικά μοιάζει με ένα μικρό σπυρί λίγων χιλιοστών (1-10) στο χρώμα του δέρματος, που είναι μαλακό στην αφή. Στη συνέχεια μεγαλώνει, γίνεται πιο σκληρό και εμφανίζει ομφαλωτό κέντρο. Πολλοί γονείς μπερδεύουν τις βλάβες με μυρμηγκιές. Μέσα σε 6-9 μήνες οι βλατίδες υποχωρούν (αυτοΐαση), αλλά μερικές φορές επιμένουν για χρόνια. Κάθε βλάβη ζει 2 μήνες, αλλά λόγω της μεταδοτικότητας από το ένα σημείο στο άλλο στο ίδιο άτομο, η πάθηση μπορεί να διαρκέσει το πολύ μέχρι 2 χρόνια. Λόγω της εύκολης μετάδοσης με αυτοενοφθαλμισμό στον ίδιο οργανισμό ειδικά όταν το παιδί πάσχει από ατοπική δερματίτιδα αλλά και σε άλλα παιδιά, καλό είναι να γίνεται θεραπεία. Η θεραπεία πραγματοποιείται αφού έχει εφαρμοστεί τοπική αναισθητική κρέμα μία ώρα πριν, ώστε να μην είναι επώδυνη αλλά πιο φιλική στο παιδί. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που καταστρέφουν τον ιό, όμως οι πιο ενδεδειγμένες για παιδιά είναι η κρυοπηξία με υγρό άζωτο και η αφαίρεση με μια λαβίδα. Σε πιο μεγάλα παιδιά μπορεί να γίνει δερμοαπόξεση με λέιζερ ή διαθερμοπηξία. Ύστερα, τα παιδιά πρέπει να αποφεύγουν το μπάνιο με άλλα παιδιά καθώς και να μοιράζονται ρούχα. Ειδικά εκείνα που πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να μην ξύνονται για να μην μεταδίδονται οι βλάβες από το ένα σημείο του σώματός τους σε άλλα. 10 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

11 Στοχεύοντας στην καλύτερη υγεία και ποιότητα ζωής των παιδιών μας Η αξιολόγηση και η αντιµετώπιση της πρώιµης ήβης Η είσοδος στην εφηβεία σηματοδοτεί την αρχή μιας πολύπλοκης διεργασίας, που οδηγεί στην ολοκλήρωση της ωρίμανσης του γεννητικού συστήματος. Η διεργασία αυτή περιλαμβάνει την ανάπτυξη των πρωτογενών και δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου και την απόκτηση της ικανότητας για αναπαραγωγή. Οι μεταβολές αυτές πραγματοποιούνται έπειτα από ενεργοποίηση του άξονα υποθαλάμου υπόφυσης γονάδων και την παραγωγή των στεροειδών του φύλου από τις γονάδες. Οι φυσιολογικές αλλαγές που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της εφηβείας παρουσιάζουν συγκεκριμένη αλληλουχία, όμως η ηλικία έναρξης και η ταχύτητα με την οποία συμβαίνουν διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο. Πώς εκδηλώνεται Η εφηβεία ξεκινά με την έναρξη της έκκρισης κατά ώσεις της εκλυτικής ορμόνης των γοναδοτροπινών (GnRH, gonadotropin-releasing hormone) από τον υποθάλαμο, η οποία διεγείρει την έκκριση των γοναδοτροπινών από την πρόσθια υπόφυση. Οι γοναδοτροπίνες, LH (luteinizing hormone, ωχρινοτρόπος ορμόνη) και FSH (folliclestimulating hormone, ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη), είναι οι δύο κύριες ορμόνες που σχετίζονται με την εφηβεία. Οι γοναδοτροπίνες οδηγούν στην αύξηση του μεγέθους και την ωρίμανση των ωοθηκών (στα κορίτσια) και των όρχεων (στα αγόρια), και στην παραγωγή των οιστρογόνων και ανδρογόνων, αντίστοιχα (Σχεδιάγραμμα 1). Η έναρξη της εφηβείας διαφαίνεται στα κορίτσια με την ανάπτυξη των μαστών, και στα αγόρια με την αύξηση του μεγέθους των όρχεων. Η εξέλιξη της εφηβείας και στα δύο φύλα πραγματοποιείται σταδιακά και αξιολογείται βάσει της σταδιοποίησης κατά Tanner. Το στάδιο Ι κατά Tanner αντιστοιχεί στο προεφηβικό παιδί, ενώ το στάδιο V στον ώριμο άνδρα ή γυναίκα. Οι πρώτες μελέτες που προσδιόρισαν το φυσιολογικό εύρος της ηλικίας έναρξης της εφηβείας, οι οποίες περιέγραψαν και τη σταδιοποίηση κατά Tanner, πραγματοποιήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1960 από τους Marshall και Tanner. Με βάση τις Δρ. Ευαγγελία Χαρμανδάρη Η κ. Χαρμανδάρη είναι μέλος ΔΕΠ της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στη βαθμίδα του Αναπληρωτή Καθηγητή, με γνωστικό αντικείμενο την Παιδιατρική Ενδοκρινολογία και εργάζεται στην Α Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». Website ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 11

12 ΥΓΕΙΑ Εγκεφαλικός φλοιός Θάλαμος Υποθάλαμος Υπόφυση Γέφυρα Παρεγκεφαλίδα Προμύκης μυελός Σχεδιάγραµµα 1: Η θέση του υποθαλάµου και της υπόφυσης στον ανθρώπινο εγκέφαλο (κάθετη τοµή στη µεσότητα του εγκεφάλου). μελέτες αυτές, φυσιολογική θεωρείται η εφηβεία όταν αρχίζει μεταξύ 8 και 13 ετών στα κορίτσια, και 9,5 και 13,5 ετών στα αγόρια. Έτσι, οι περισσότεροι παιδοενδοκρινολόγοι, τόσο στην Ευρώπη, όσο και στις ΗΠΑ, χαρακτηρίζουν ως πρώιμη την ήβη που εκδηλώνεται πριν από την ηλικία των 8 ετών στα κορίτσια, και των 9 ετών στα αγόρια. Οι κλινικοί γιατροί που αξιολογούν ασθενείς με πρώιμη ήβη πρέπει να απαντήσουν σε μια σειρά από ερωτήσεις: Είναι η εφηβεία πραγματικά πρώιμη; Ποιος είναι ο υποκείμενος μηχανισμός; Συνοδεύεται από κίνδυνο σοβαρής νόσου; Είναι πιθανόν να εξελιχθεί η εφηβεία, και αν ναι, θα επηρεάσει τη φυσιολογική σωματική, ψυχολογική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού; Ποια είναι η ενδεδειγμένη διαγνωστική προσέγγιση και ποια η κατάλληλη θεραπεία; Πώς θα γίνει η παρακολούθηση του παιδιού κατά τη διάρκεια της θεραπείας; Αιτιολογία πρώιµης ήβης Όταν αξιολογούμε έναν ασθενή με πρώιμη ήβη, θα πρέπει αρχικά να καθορίσουμε κατά πόσο η ήβη είναι κεντρική ή περιφερική. Στην πρώτη περίπτωση (κεντρική ήβη), η έναρξη της ήβης οφείλεται σε πρώιμη έκκριση των γοναδοτροπινών από την υπόφυση, ενώ στη δεύτερη (περιφερική ήβη) αποδίδεται σε αυξημένη παραγωγή οιστρογόνων ή ανδρογόνων, ανεξάρτητα από την έκκριση των γοναδοτροπινών. Επιπρόσθετα, τρεις παραλλαγές της φυσιολογικής εφηβείας έχουν περιγραφεί: η μεμονωμένη πρώιμη θηλαρχή, η πρώιμη αδρεναρχή και η πρώιμη εμμηναρχή. Τα αίτια της κεντρικής πρώιμης ήβης διακρίνονται σε αυτά που δεν συνοδεύονται από διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ), όπως η ιδιοπαθής πρώιμη ήβη, η οποία αποτελεί την πιο συχνή αιτία κεντρικής πρώιμης ήβης σε κορίτσια, και σε αίτια που συνοδεύονται από διαταραχές του ΚΝΣ, όπως όγκοι, διαμαρτίες στη διάπλαση, λοιμώξεις ή επίκτητες παθήσεις. Η περιφερική πρώιμη ήβη μπορεί να οφείλεται σε όγκους των ωοθηκών ή των όρχεων, σε παθήσεις των επινεφριδίων, όπως η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων και οι επινεφριδιακοί όγκοι, σε έκθεση σε εξωγενείς παράγοντες, όπως τα στεροειδή του φύλου και οι ενδοκρινικοί διαταράκτες, και σε σοβαρού βαθμού μη θεραπευόμενο υποθυρεοειδισμό. Κλινική αξιολόγηση Το πρώτο βήμα στην αξιολόγηση ενός παιδιού με πρώιμη ήβη είναι η λήψη πλήρους οικογενειακού ιστορικού, το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνει την ηλικία έναρξης της ήβης στους γονείς και τα αδέλφια. Το ατομικό αναμνηστικό (ατομικό ιατρικό ιστορικό) θα πρέπει να περιλαμβάνει την ηλικία έναρξης καθώς και την εξέλιξη των σταδίων της ήβης, πιθανές λοιμώξεις, ακτινοβολία, κακώσεις του ΚΝΣ, όπως και κάθε ένδειξη πιθανής διαταραχής της λειτουργίας του ΚΝΣ (κεφαλαλγίες, αύξηση της περιμέτρου της κεφαλής, διαταραχές της όρασης ή σπασμοί). Συμπτώματα ανεπάρκειας ορμονών της πρόσθιας ή/και οπίσθιας υπόφυσης θα πρέπει επίσης να αναζητηθούν. Κατά την κλινική εξέταση, απαραίτητη είναι η σταδιοποίηση κατά Tanner. Θα πρέπει επίσης να προσδιοριστούν το 12 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

13 ύψος και το βάρος του παιδιού και να υπολογιστεί ο ετήσιος ρυθμός αύξησής τους. Επιπλέον, θα πρέπει να καταγραφεί η ύπαρξη ακμής, λιπαρότητας στο δέρμα και τα μαλλιά, όπως και το αν υπάρχουν ψηλαφητές μάζες στην κοιλιά, στην πύελο ή στους όρχεις. Η πλήρης νευρολογική εξέταση είναι ιδιαίτερα σημαντική και για τα δύο φύλα, κυρίως όμως για τα αγόρια, στα οποία νευρολογικές διαταραχές παρατηρούνται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% σε κεντρική πρώιμη ήβη. Τέλος, θα πρέπει να αναζητηθούν κλινικά σημεία ενδεικτικά συγκεκριμένων παθήσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε πρώιμη ήβη. Οστική ηλικία Η οστική ηλικία, η οποία προσδιορίζεται με ακτινογραφία του αριστερού χεριού και καρπού, είναι γενικά μεγαλύτερη από τη χρονολογική ηλικία σε παιδιά με πρώιμη ήβη. Η οστική ηλικία μπορεί επίσης να αξιοποιηθεί για να προβλεφθεί το τελικό ανάστημα, αν και ο προσδιορισμός αυτός δεν είναι ιδιαίτερα ακριβής. Μετρήσεις ορμονών Οι συγκεντρώσεις των οιστρογόνων, ανδρογόνων και γοναδοτροπινών στο αίμα θα πρέπει να προσδιορίζονται με πολύ ευαίσθητες μεθόδους. Καθοριστική για την αξιολόγηση των παιδιών με πρώιμη ήβη είναι η μέτρηση των γοναδοτροπινών ύστερα από διέγερση με GnRH, το οποίο οδηγεί σε περαιτέρω αύξηση των συγκεντρώσεων της LH και βοηθά σημαντικά στη διάγνωση. Άλλες εξετάσεις περιλαμβάνουν τον έλεγχο της θυρεοειδικής λειτουργίας και τον προσδιορισμό των πρόδρομων μορφών των στεροειδών των επινεφριδίων. Υπερηχογράφημα ελάσσονος πυέλου ή όρχεων Στα κορίτσια το υπερηχογράφημα μήτρας και ωοθηκών μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση ωοθηκικών κύστεων ή όγκων. Οι αλλαγές στη μορφολογία της μήτρας λόγω έκθεσης στα οιστρογόνα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως δείκτης εξέλιξης της εφηβείας. Στα αγόρια, το υπερηχογράφημα των όρχεων μπορεί να εντοπίσει μη ψηλαφητούς όγκους των όρχεων και θα πρέπει να πραγματοποιείται σε περιπτώσεις μη συμμετρικής αύξησης του μεγέθους των όρχεων ή σε περιπτώσεις περιφερικής πρώιμης ήβης. Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου Σε όλες τις περιπτώσεις εξελισσόμενης κεντρικής πρώιμης ήβης θα πρέπει να γίνεται μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου για να προσδιοριστεί κατά πόσον υπάρχει μια υποκείμενη βλάβη του υποθαλάμου ή/ και της υπόφυσης. Η ύπαρξη μιας τέτοιας βλάβης είναι συχνότερη στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια με κεντρική πρώιμη ήβη, ενώ είναι πολύ πιο σπάνια όταν η ήβη έχει ξεκινήσει μετά την ηλικία των 6 ετών στα κορίτσια. Αντιµετώπιση της πρώιµης ήβης Οι στόχοι της αντιμετώπισης της πρώιμης ήβης είναι οι εξής: 1) η διάγνωση και θεραπεία της υποκείμενης αιτίας, 2) η καθυστέρηση της εξέλιξης της εφηβείας μέχρι τη φυσιολογική, για την έναρξη της εφηβείας, ηλικία του παιδιού, 3) η καταστολή της επιτάχυνσης του ρυθμού σωματικής αύξησης και της σκελετικής ωρίμανσης, και η βελτίωση του τελικού αναστήματος, 4) η πρόληψη των συναισθηματικών διαταραχών του παιδιού, 5) η ανακούφιση του άγχους των γονέων, 6) η καθυστέρηση της έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας και η πρόληψη μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και 7) η ελάττωση του κινδύνου σεξουαλικής κακοποίησης. Η θεραπεία με GnRH ανάλογα (GnRHa) αποτελεί τη θεραπεία επιλογής για την αντιμετώπιση της εξελισσόμενης κεντρικής πρώιμης ήβης. Τα GnRHa χορηγούνται με τη μορφή ενδομυικών ενέσεων κάθε 4 ή 12 εβδομάδες και προκαλούν απευαισθητοποίηση και ελάττωση της έκκρισης της LH από την υπόφυση, με αποτέλεσμα την αναστολή της εξέλιξης της ήβης. Παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν το ύψος που κερδίζουν οι ασθενείς με τη θεραπεία με GnRHa είναι η οστική ηλικία κατά την αρχική αξιολόγηση, το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ διάγνωσης και έναρξης της θεραπείας, η χρονολογική ηλικία κατά την έναρξη της θεραπείας και η διάρκεια της θεραπείας. Το τελικό ανάστημα είναι αναλόγως αυξημένο όσο πιο σύντομα αρχίζει η θεραπεία μετά τη διάγνωση, όσο πιο μικρή είναι η χρονολογική και η οστική ηλικία κατά την έναρξη της θεραπείας, και όσο πιο μεγάλη είναι η διάρκεια της θεραπείας. Η είσοδος στην εφηβεία σηµατοδοτεί την αρχή µιας πολύπλοκης διεργασίας, που οδηγεί στην ωρίµανση του γεννητικού συστήµατος. Η θεραπεία με GnRHa μπορεί να συνοδεύεται από τοπικές επιπλοκές, όπως πόνο, ερυθρότητα και άσηπτα αποστήματα στα σημεία των ενέσεων (παρατηρούνται στο 3-13% των περιπτώσεων), και σπανιότερα από πονοκεφάλους, εξάψεις και άλλα συμπτώματα, που παρουσιάζονται επίσης στην εμμηνόπαυση λόγω καταστολής των οιστρογόνων. Αν και έχουν εκφραστεί ανησυχίες με την επικράτηση της παχυσαρκίας και της οστεοπόρωσης, προοπτικές μελέτες δείχνουν ότι ο δείκτης μάζας σώματος και η οστική πυκνότητα είναι φυσιολογικοί μετά τη διακοπή της θεραπείας. Η αντιμετώπιση της περιφερικής πρώιμης ήβης βασίζεται στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας. Χειρουργική επέμβαση συνιστάται για την αντιμετώπιση των όγκων των γονάδων. Σε μεγάλες κύστεις των ωοθηκών προτείνεται χειρουργική εξαίρεση για να αποφευχθεί η πιθανότητα συστροφής. Αν υπήρξε έκθεση σε εξωγενή στεροειδή, θα πρέπει να γίνει διακοπή. Συμπερασματικά, η αντιμετώπιση στα παιδιά με πρώιμη ήβη συνίσταται σε διερεύνηση της αιτιολογίας με τη βοήθεια του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης, τον προσδιορισμό της οστικής ηλικίας, των γοναδοτροπινών και των στεροειδών του φύλου, τη δοκιμασία πρόκλησης με GnRH καθώς και τη μαγνητική τομογραφία υπόφυσης και υποθαλάμου. Σε όλες τις περιπτώσεις η αξιολόγηση και η αντιμετώπιση στα παιδιά με πρώιμη ήβη πρέπει να γίνεται από ειδικό παιδίατρο ενδοκρινολόγο. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 13

14 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Από τη Σοφία Βγενοπούλου, παιδοψυχίατρο Διατροφικές διαταραχές Με τον όρο αυτό εννοούµε κυρίως την ψυχογενή ανορεξία και την ψυχογενή βουλιµία. «Μεταφράστε» τα σηµάδια και ζητήστε άµεσα λύση. υστυχώς τα τελευταία χρόνια οι διαταραχές διατροφής είναι ένα αρκετά συχνό φαινόμενο στις δυτικές κοινωνίες. Είναι αναγκαίο να μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε ώστε να τις αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και με ευαισθησία και έτσι να οδηγηθούμε στη σωστή παρέμβαση, καθώς πέρα από τη μακροχρόνια ψυχολογική ταλαιπωρία των εφήβων που πάσχουν, κινδυνεύει και η ζωή τους: η ψυχογενής ανορεξία έχει ποσοστό θνητότητας 10%. Η ψυχογενής ανορεξία συνήθως εμφανίζεται στα κορίτσια λίγο μετά την έναρξη της ήβης ή αργότερα, κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Σπάνια συναντάμε περιπτώσεις σε μικρότερες ηλικίες, μεταξύ 8-14 ετών, και ακόμα πιο σπάνια σε ενήλικες. Επίσης σπανιότατα εμφανίζεται σε αγόρια. Να διευκρινίσουμε ότι όταν μιλάμε για ψυχογενή ανορεξία, δεν εννοούμε τη μειωμένη όρεξη και λήψη τροφής που μπορεί να συμβαίνει σε περιόδους άγχους ή κατάθλιψης. Μιλάμε για τη συνδρομική εμφάνιση των παρακάτω συγκεκριμένων συμπτωμάτων: 1. Το παιδί αρνείται να φάει ή τρώει ελάχιστα και συγκεκριμένες τροφές, σε βαθμό που αδυνατεί να διατηρήσει το βάρος του πάνω από το κατώτερο φυσιολογικό για την ηλικία και το ύψος του. 2. Εκφράζει υπερβολικό φόβο μήπως πάρει βάρος αν και είναι εμφανέστατα πολύ αδύνατο. 3. Έχει μια διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, δεν αναγνωρίζει πόσο αδύνατο είναι, ούτε δείχνει να κατανοεί τη σοβαρότητα του υπερβολικά χαμηλού βάρους. 4. Κάποια στιγμή εμφανίζει αμηνόρροια, που ορίζεται σαν απουσία τριών διαδοχικών κύκλων της περιόδου. Στην πράξη, έφηβες που πάσχουν από ψυχογενή ανορεξία χαρακτηρίζονται από έντονη ενασχόληση με το πόσο αδύνατες είναι και πόσο βάρος ακόμα πρέπει να χάσουν, απεχθάνονται το «πάχος» επάνω τους, ακόμα κι όταν είναι «σχεδόν σκελετοί», έχουν υπερβολική αγωνία και ανάγκη ελέγχου των τροφών που καταναλώνουν μετρώντας προσεκτικά ποσότητες ή και αποκλείοντας εντελώς κάποιες από αυτές. Μπορεί να πει κανείς ότι η ζωή τους εξουσιάζεται από τη διαχείριση του βάρους τους και της εικόνας του σώματός τους. Κάθε προσπάθεια συζήτησης ή και παρέμβασης για να πείσουμε το παιδί ότι πρέπει να φάει και ότι είναι πολύ αδύνατο είναι συνήθως μάταιη. Μάλιστα φαίνεται να επιδεινώνει την κατάσταση καθώς το παιδί, αμυνόμενο και κατατρομαγμένο ότι θα «το παχύνουν», παρουσιάζει τα συμπτώματα όλο και εντονότερα. Συχνά, τα παραπάνω συμπτώματα συνοδεύονται από κατάθλιψη, απόσυρση, απομόνωση και ευερεθιστότητα. Διότι τα παιδιά αυτά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και ταυτίζουν την εικόνα σώματος και μάλιστα το υπερβολικά αδύνατο σώμα, που ποτέ δεν μπορούν να φτάσουν, με το όμορφο, το τέλειο, το ελκυστικό. Όμως ταυτόχρονα κοιτάζοντας τον εαυτό τους στον καθρέφτη βλέπουν μια διαστρεβλωμένη εικόνα του εαυτού τους, ποτέ όσο αδύνατη και τέλεια όσο θα έπρεπε, πράγμα που οδηγεί σε κατάθλιψη και άγχος, και σε ακόμα χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και απομόνωση. Αναζητώντας τα αίτια της διαταραχής αυτής φαίνεται ότι πρόκειται για συνδυασμό χαρακτηριστικών της οικογένειας, της ιδιοσυγκρασίας του παιδιού και των δυτικών κοινωνιών. Σημαντικό ρόλο παίζει η δομή της οικογένειας και ο τρόπος σκέψης των γονιών που συνδυάζονται με την ιδιοσυγκρασία και τον τρόπο διαχείρισης του συναισθήματος κάθε παιδιού. Άτομα με νευρική ανορεξία φαίνεται να έχουν μεγάλη ανάγκη για έλεγχο καταστάσεων γύρω τους, πράγμα που τους οδηγεί σε υπερβολικό έλεγχο του σώματός τους και του φαγητού που τρώνε. Από την άλλη, είτε λόγω συνειδητών πεποιθήσεων, είτε συχνότερα λόγω ασυνείδητων συναισθημάτων, οι γονείς δυσκολεύονται να επιτρέψουν πραγματικά στα παιδιά αυτά να ενηλικιωθούν, και επομένως να αποδε- 14 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

15 χτούν τις αλλαγές του σώματός τους που συνοδεύουν αυτή την ενηλικίωση, και έτσι εκείνα υιοθετούν μια συμπεριφορά που εξυπηρετεί την ασυνείδητη επιθυμία όλων «να μην μεγαλώσουν». Αν το σκεφτεί κανείς, πράγματι, τα κορίτσια αυτά έχουν συχνά σώματα παιδικά, και, όπως είπαμε παραπάνω, αμηνόρροια. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι από την πολύ μικρή ηλικία το θέμα του φαγητού και της ανάπτυξης είναι ένα αρκετά συχνό πεδίο μάχης μεταξύ μητέρας και παιδιού, όπου προβάλλονται άγχη, ανησυχίες, ενοχές, αλλά και παιχνίδια εξουσίας. Ο τρόπος που οι δυτικές κοινωνίες αντιμετωπίζουν το γυναικείο σώμα έχει ενοχοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για τη συχνότητα των διατροφικών διαταραχών. Το σίγουρο είναι ότι τα τελευταία χρόνια, που τα πρότυπα προάγουν το πολύ αδύνατο σώμα, τα ποσοστά της ψυχογενούς ανορεξίας έχουν εκτοξευθεί. Και ενώ στις μη δυτικές κοινωνίες δεν αναφέρονται περιστατικά ανορεξίας, ποσοστό παιδιών που μεταναστεύουν σε δυτικές κοινωνίες αναπτύσσουν διατροφική διαταραχή. Ας περάσουμε τώρα, όμως, στην ψυχογενή βουλιμία. Περιγράφουμε με αυτό τον όρο ένα σύνδρομο συμπτωμάτων που είναι τα εξής: 1. Επαναλαμβανόμενα επεισόδια υπερφαγίας, με πλήρη έλλειψη ελέγχου ως προς την ποσότητα, συχνά κακής ποιότητας junk food, που ακολουθούνται από έντονη σωματική αλλά και ψυχική δυσφορία. 2. Ως αποτέλεσμα έχουμε προκλητούς εμετούς ή τις λεγόμενες αντισταθμιστικές συμπεριφορές, όπως νηστεία, υπερβολική άσκηση, χρήση διουρητικών ή καθαρκτικών. 3. Υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και την εικόνα του σώματος, και αξιολόγηση του εαυτού βάσει μόνο αυτών των κριτηρίων. Η βουλιμία εμφανίζεται συνήθως αργότερα στην εφηβεία και έχει καλύτερη πρόγνωση από την νευρική ανορεξία. Πολλές ασθενείς με ψυχογενή ανορεξία παρουσιάζουν αργότερα ψυχογενή βουλιμία, ή κάποιες με βουλιμία γίνονται ανορεξικές, ενώ έφηβες με ψυχογενή ανορεξία μπορεί να παρουσιάζουν τα αντισταθμιστικά συμπτώματα της βουλιμίας. Έφηβες που πάσχουν από βουλιμία είναι πολύ δυσαρεστημένες με το σώμα τους, το βρίσκουν παχύ ή σε ορισμένα σημεία άσχημο, και η ενασχόληση αυτή παίρνει σχεδόν εμμονική μορφή. Η ευτυχία τους, όπως και η αυτοεκτίμησή τους, εξαρτάται αποκλειστικά σχεδόν από το σώμα τους. Φαίνεται επίσης ότι έχουν μάθει από την παιδική ηλικία να καταπραΰνουν το άγχος τους με το φαγητό, οπότε οποιαδήποτε κατάσταση έντασης και άγχους στην ενήλικη ζωή τις σπρώχνει να βρουν καταφύγιο στο φαγητό. Αυτό οδηγεί σε αύξηση βάρους, και αρχίζει ο φαύλος κύκλος της δυσαρέσκειας και της χαμηλής αυτοεκτίμησης, που καταλήγει στο φαγητό για ανακούφιση, μετά, της δυσφορίας που οδηγεί σε προκλητούς εμετούς, υποσιτισμό, περισσότερη ενοχή και ντροπή, περισσότερο άγχος, άρα αναζήτηση και πάλι ανακούφισης μέσω του φαγητού, κ.ο.κ. Στην πραγματικότητα, αυτό από το οποίο προσπαθεί να απαλλαγεί η ασθενής είναι το ανεπιθύμητο άγχος, η θλίψη και η αίσθηση απώλειας ελέγχου. Και πάλι, αναζητώντας τα αίτια καταλήγουμε σε έναν συνδυασμό: από τη μια, οι συμπεριφορές της οικογένειας γύρω από το φαγητό και, από την άλλη, τα πρότυπα της κοινωνίας μας γύρω από την εικόνα σώματος. Από τη μια, συχνά λέμε στα μικρά παιδιά «τι καλά παιδιά» που είναι όταν τρώνε ό,τι και όσο θέλουμε εμείς, και, από την άλλη, ως έφηβες πρέπει κατά τα δυτικά πρότυπα να έχουν λεπτά και καλίγραμμα σώματα. Ίσως αυτά τα αντιφατικά μηνύματα που δίνουμε στο παιδί γύρω από την επιλογή και τον τρόπο διατροφής του στη διάρκεια της ζωής του δημιουργούν σύγχυση και έντονες εσωτερικές συγκρούσεις. Ίσως στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε αυτά τα προβλήματα πρέπει να σκεφτούμε μερικά πράγματα γύρω από την ανατροφή των παιδιών. Πόσο εύκολο τελικά είναι για εμάς τους ίδιους το ότι μεγαλώνουν τα παιδιά μας; Είμαστε έτοιμοι να τους «παραδώσουμε» τον έλεγχο του εαυτού τους και άρα και του σώματός τους; Το σώμα τους ανήκει πρωτίστως σε αυτά, και όχι στα δικά μας όνειρα, στις δικές μας προσδοκίες, ούτε είναι ο δικός μας καθρέφτης. Δύσκολο να αποχωριστούμε αυτή την έστω υποσυνείδητη τάση, καθώς από τη βρεφική ηλικία κιόλας ο θηλασμός δένει με έναν μοναδικό τρόπο το βρέφος με τη μητέρα, η λήψη τροφής γίνεται πολύ σημαντικός τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των δυο τους, αλλά και μέσο ανταλλαγής συναισθημάτων και διαπραγμάτευσης της εξουσίας που έχουν ο ένας πάνω στον άλλο. Επίσης, στη σύγχρονη κοινωνία, με περισσότερα βιβλία, περισσότερους ειδικούς και λιγότερο χρόνο για τα παιδιά μας, φαίνεται ότι οι γονείς δεν εμπιστευόμαστε αρκετά τα ίδια τα παιδιά ότι μπορούν μόνα τους να επιλέξουν πώς θα τραφούν και πόσο. Ακολουθούμε πολύ πιο συχνά συστάσεις και προγράμματα ή οδηγούμαστε από τις δικές μας ενοχές και αγωνίες στο να είμαστε καλοί γονείς, παρά από την όρεξη του παιδιού. Τα παιδιά μαθαίνουν ότι είναι «καλά παιδιά» όταν τρώνε όσο και ό,τι τους λέμε, ότι μας στενοχωρούν αν δεν φάνε, ή ότι μας απογοητεύουν, και δεν θαυμάζουμε το σώμα τους αν παχύνουν. Δεν μαθαίνουν έτσι να έχουν αυτοέλεγχο, να ακούν το δικό τους αίσθημα πείνας, που συχνότατα μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες του μεταβολισμού τους, και το δικό τους αίσθημα κορεσμού. Τόσο τα ίδια, όσο και η σχέση τους μαζί μας, σχετικά με το φαγητό και τον έλεγχο γενικότερα των καταστάσεων γύρω τους, καταλήγουν πολύ ευάλωτα. Θα πρέπει να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί ώστε οι δικές μας ανασφάλειες γύρω από τον γονεΐκό μας ρόλο να μην οδηγούν σε συμπεριφορές που δεν έχουν καμία σχέση με τις πραγματικές ανάγκες του παιδιού και, πολύ περισσότερο, του εφήβου. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 15

16 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η σπουδαιότητα των λιπαρών οξέων στη διατροφή μας Απαραίτητα για την καλή µας υγεία ενισχύουν το ανοσοποιητικό µας σύστηµα, βελτιώνουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και ρυθµίζουν τα ζωτικά µας όργανα. Γιάννα Αρκά-Καρυδιά Η κ. Αρκά-Καρυδιά γεννήθηκε στην Αθήνα και φοίτησε και τα δώδεκα σχολικά χρόνια στη Σχολή Μωραΐτη. Στη συνέχεια εργάστηκε για τέσσερα χρόνια στην Ελληνική Πολιτική Εταιρεία και τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Οικονομικής Συνεργασίας ως υπεύθυνη Γραμματείας και Οργάνωσης Συνεδρίων. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια έζησε στην πόλη Mons του Βελγίου σπουδάζοντας στο κρατικό πανεπιστήμιο Μετάφραση και Διερμηνεία Συνεδρίων. Μετά την επιστροφή της στην Αθήνα, εργάστηκε ως διερμηνέας συνεδρίων, παντρεύτηκε και απέκτησε έναν γιο και μία κόρη, απόφοιτο και μαθήτρια του ίδιου Σχολείου. Το 2003 ύστερα από ένα σοβαρό ατύχημα, ένιωσε την επιθυμία να αλλάξει επαγγελματική κατεύθυνση. Για τέσσερα χρόνια, την περίοδο , σπούδασε Ολιστική Διατροφολογία και Φυσικοπαθητική στη Γενεύη, εμβαθύνοντας στην υγεία του ανθρώπου ως σύνθεση του τρίπολου: σώμα, ψυχή και πνεύμα. Τα λίπη, μαζί με τα σάκχαρα και τις πρωτεΐνες, αποτελούν τα πιο σημαντικά συστατικά των τροφών. Το μεγαλύτερο ποσοστό των λιπών (στερεών και υγρών) που καταναλώνουμε συμβάλλουν στην παροχή ενέργειας και στη διευκόλυνση των λειτουργιών των κυττάρων. Παίζουν, επίσης, έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του νευρικού συστήματος καθώς και του ενδοκρινολογικού και του κυκλοφορικού. Tα βασικά λιπαρά οξέα αποτελούν το κύριο δομικό υλικό κάθε κυτταρικής μεμβράνης και είναι απαραίτητα για την κυτταρική διαίρεση και ανάπτυξη. Η πρόσληψή τους μέσω των τροφών μάς είναι αναγκαία, γιατί ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα παράγει διαφορετικά. Γι αυτό τον λόγο ονομάζονται βασικά. Σε σχετικά κείμενα μπορεί να αναφέρονται και ως θεμελιώδη ή απαραίτητα (EFAs, Essential Fatty Acids). Τόσο τα λίπη (στερεά) όσο και τα έλαια (υγρά) αποτελούνται κυρίως από λιπαρά οξέα και διαιρούνται σε δύο κύριες κατηγορίες ανάλογα με τη χημική δομή τους: τα κορεσμένα και τα ακόρεστα λιπαρά οξέα. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα αφομοιώνονται δύσκολα από τον ανθρώπινο οργανισμό λόγω της μοριακής τους αλυσίδας, που είναι κορεσμένη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει διπλό δεσμό 16 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

17 μεταξύ των ατόμων του άνθρακα και δεν μπορεί να δεχθεί άλλο άτομο υδρογόνου. Είναι αυτά που συχνά συσσωρεύονται στις αρτηρίες μας και προκαλούν βλάβες στη σωστή λειτουργία του κυκλοφορικού μας συστήματος. Τα κορεσμένα περιέχονται κυρίως στα ζωικής προέλευσης λίπη, π.χ. στο κρέας, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά και στα φυτικής προέλευσης, όπως είναι το φοινικέλαιο, που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο από τη βιομηχανία, αν και η χρήση του βλάπτει την υγεία μας και το περιβάλλον. Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα, λόγω του ελεύθερου δεσμού στη χημική τους δομή, ενώνονται εύκολα με άλλες ουσίες, σχηματίζοντας χρήσιμες ουσίες για τον οργανισμό μας. Χωρίζονται σε μονοακόρεστα, που έχουν έναν μόνο δεσμό και μπορούν να δεχθούν ένα μόνο άτομο υδρογόνου, με χαρακτηριστικό το ολεϊκό οξύ, και σε πολυακόρεστα, που έχουν δύο και περισσότερους διπλούς δεσμούς και μπορούν να ενωθούν με πολλά άτομα υδρογόνου, το λινολεϊκό και το αλφαλινολεϊκό οξύ. Σε αυτά τα τελευταία θα εστιάσουμε κυρίως το ενδιαφέρον μας εδώ: Το λινολεϊκό οξύ (έλαιο από ηλίανθο και καλαμπόκι) και το αλφα-λινολεϊκό οξύ (από τα λιπαρά ψάρια, το καρύδι, τον λιναρόσπορο, την κράμβη), τα οποία στη διαδικασία αφομοίωσης από τον οργανισμό μας μετατρέπονται σε άλλα λιπαρά οξέα. Αυτά που προέρχονται από το λινολεϊκό οξύ αποτελούν τα ω-6 και αυτά που προέρχονται από το αλφα-λινολεϊκό οξύ μάς δίνουν τα ω-3. Στην πραγματικότητα, όλες οι λιπαρές τροφές περιέχουν σύνθεση κορεσμένων και ακόρεστων λιπαρών οξέων, σε διαφορετικά βέβαια ποσοστά. Ακόμα και τα κορεσμένα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα (για παράδειγμα, ένα καλό βιολογικό βούτυρο στο πρωινό) σε ποσότητα που διαφέρει ανάλογα με το άτομο, και ιδίως την ηλικία και τη δραστηριότητά του. Επικίνδυνα όμως είναι τα λεγόμενα τρανς λιπαρά, προϊόντα της βιομηχανικής επεξεργασίας των λιπών. Στις ετικέτες των τροφίμων αναγράφονται ως «έλαια μερικώς υδρογονοποιημένα» και βρίσκονται συχνά στις μαργαρίνες, στα στερεά λίπη για τηγάνισμα, στα μπισκότα και γενικά στα τρόφιμα που έχουν υποστεί μεγάλη επεξεργασία πριν συσκευασθούν για πώληση. Αντίθετα, τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, με κύριο εκπρόσωπο το ελαιόλαδο, είναι ευεργετικά, ενώ τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα ακριβώς γιατί, όπως προαναφέρθηκε, ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα παράγει, ενώ τα έχει απόλυτη ανάγκη, όπως θα δούμε παρακάτω. Η φράση «0% περιεκτικότητα σε λίπος» στην ετικέτα ενός συνόλου βιομηχανικών τροφών έχει συντελέσει στην αρνητική εικόνα των καταναλωτών για τα λιπαρά. Για μια σωστή πληροφόρηση, το κοινό έχει ανάγκη να γνωρίζει τα λεγόμενα «καλά» και «κακά» λιπαρά και να μην τα «βάζει όλα στο ίδιο καλάθι». Η μόδα των light προϊόντων είναι παρελθόν, και οι πρόσφατες έρευνες που έχουν διεξάχθει φέρνουν στο φως την αναποτελεσματικότητά τους ως προς τη διατήρηση της υγείας και του βάρους. Παρά το πλούσιο θερμιδικό φορτίο τους (σε σχέση με τα σάκχαρα και τις πρωτεΐνες), τα καλά λιπαρά είναι απαραίτητα κατά της γήρανσης του οργανισμού, των καρδιαγγειακών νοσημάτων, του διαβήτη, της παχυσαρκίας, των αρθροπαθειών, του καρκίνου, της κατάθλιψης, της ορμονικής ισορροπίας. Είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα στην καλή λειτουργία του πεπτικού μας συστήματος, του ανοσοποιητικού συστήματος, του εγκεφάλου, του μυοσκελετικού μας συστήματος. Για τις απλές μας ρυτίδες έως την αρτηριακή μας πίεση, για την καλή μας διάθεση έως την ευλυγισία μας και για την καλή κατεργασία των τροφών έως την ισορροπία των ορμονών μας, δεν υπάρχει αμφιβολία πως εξαρτόμαστε από την κατανάλωση των βασικών λιπαρών οξέων, που στην καθημερινή μας διατροφή έχουν τη γνωστή μορφή των ω-3 και ω-6 (και των λιγότερο γνωστών ω-9). Ας δούμε όμως λεπτομερέστερα τη χρησιμότητα των βασικών λιπαρών οξέων για τον ανθρώπινο οργανισμό: Ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος: Ιδίως τα ω-3 ρυθμίζουν τις ανοσοποιητικές και φλεγμονώδεις αντιδράσεις και επιβραδύνουν τις βλάβες που οφείλονται σε αυτοάνοσα νοσήματα. Η Ρωσίδα γιατρός Catherine Kousmine, ύστερα από πολυετείς έρευνες και πρακτική εμπειρία στην Ελβετία μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, υποστήριξε τη θεραπεία σημαντικών ασθενειών (μεταξύ των οποίων και της σκλήρυνσης κατά πλάκας) με βάση την πρόσληψη ω-3 και ω-6. Μετά τον θάνατό της, το έργο της συνεχίζεται από το ομώνυμο ινστιτούτο στην πόλη Vevey της Ελβετίας. Χάρη στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους, τα λιπαρά ω είναι ο καλύτερος φίλος μας στην πρόληψη κατά του καρκίνου. Ειδικά τα ω-3 εμποδίζουν την ανάπτυξη όγκων και προστατεύουν το γενετικό υλικό. Μείωση των παραγόντων επικινδυνότητας για καρδιαγγειακά νοσήματα: Κυρίως τα ω-3 συμβάλλουν στην ελάττωση των υψηλών επιπέδων της αρτηριακής πίεσης, των τριγλυκεριδίων και της τάσης για σχηματισμό θρόμβων καθώς και των φλεγμονών. Βελτίωση της εγκεφαλικής λειτουργίας: Συμβάλλουν σε καλή διάθεση, οξύνοια και ευκολία συγκέντρωσης και μάθησης καθώς και στη σύνθεση νευροδιαβιβαστών. Έρευνες έχουν δείξει χαμηλά επίπεδα ω-3 σε περιπτώσεις κατάθλιψης και άλλων εγκεφαλικών παθήσεων. Τα βασικά λιπαρά οξέα είναι δομικά συστατικά του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν τη σπουδαιότητά τους στο Σύνδρομο Ελλειμματικής Προσοχής και σε μορφές δυσλεξίας καθώς και σε περιπτώσεις υπερκινητικότητας. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 17

18 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ρύθμιση της καλής λειτουργίας ζωτικών οργάνων: Είναι απολύτως απαραίτητα στη λειτουργία του ήπατος, των νεφρών και των ενδοκρινών αδένων. Σε περιπτώσεις αυστηρής δίαιτας με μεγάλο ποσοστό πρωτεϊνών ή μυϊκής ανάπτυξης ή χαμηλών λιπαρών ή ακόμα και με πλήρη έλλειψη λιπαρών (στο παρελθόν συνέβαινε συχνά), ο ασθενής κινδυνεύει από σοβαρά προβλήματα υγείας λόγω της έλλειψης λιπαρών ω. Βελτίωση της πέψης και της λειτουργίας του εντέρου: Προκαλείται χάρη στη μείωση των φλεγμονών, οι οποίες οφείλονται σε αλλεργίες και μη ολοκληρωμένη πέψη. Μία από τις καλύτερες λύσεις κατά της δυσκοιλιότητας είναι ο λιναρόσπορος, σημαντική πηγή ω-3. Τα λιπαρά ω είναι επίσης απαραίτητα στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, όμως και αυτά χρειάζονται έστω και ένα μικρό ποσοστό πρωτεϊνών, προκειμένου να απορροφηθούν καλά. Βελτίωση της αντίστασης διαβητικών στην ινσουλίνη: Τα ω-3 καθιστούν την κυτταρική μεμβράνη πιο ελαστική, με αποτέλεσμα η ινσουλίνη να βοηθά τη γλυκόζη να εισχωρεί στους μυς για χρήση ή αποθήκευση. Ασπίδα αντιγήρανσης: Τόσο κατά των ρυτίδων όσο και για την καλή μνήμη. Η κατάσταση του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών μας φανερώνει άμεσα αν υπάρχει έλλειψη βασικών λιπαρών οξέων. Τα λιπαρά ω βοηθούν ιδιαίτερα στην ίαση των δερματικών προβλημάτων. Το ίδιο ισχύει και για τις δυσλειτουργίες του νευρικού μας συστήματος. Προκειμένου να δούμε από ποιες τροφές μπορούμε να αντλήσουμε τα βασικά λιπαρά οξέα, θα αναφερθώ χωριστά στις δύο βασικές κατηγορίες των πολυακόρεστων, τα ω-3 και τα ω-6, γιατί η πρόσληψή τους πρέπει να είναι διαφορετική. Τα ω-3 βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια (σολομός, σκουμπρί, σαρδέλα, τόνος και όχι η «παχιά» τσιπούρα του ιχθυοτροφείου!) αλλά και στο λινέλαιο (το έλαιο του λιναρόσπορου) και το κραμβέλαιο (το έλαιο της κράμβης) και λιγότερο στον ηλιόσπορο, τον κολοκυθόσπορο, τα καρύδια και τα έλαιά τους. Στα συνήθη φαρμακευτικά σκευάσματα αναγράφονται ως ΕΡΑ (εικοσιπενταενοϊκό οξύ) από την κράμβη, τον λιναρόσπορο, το καρύδι, και DHA (εικοσιεξαενοϊκό οξύ) από τα λιπαρά ψάρια. Οι ημερήσιες ανάγκες μας σε ω-3 μπορούν να καλυφθούν με 1-2 κουταλιές της σούπας λινέλαιο ή 100 γρ. λιπαρό ψάρι 2-3 φορές την εβδομάδα. Τα συμπτώματα έλλειψης είναι το ξηρό δέρμα, οι συχνές μολύνσεις, ο κακός ψυχοκινητικός συντονισμός, τα προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης, η αρτηριακή υπέρταση και τα φλεγμονώδη νοσήματα, όπως η ρευματοειδής πολυαρθρίτιδα, το έκζεμα, η ψωρίαση κ.ά. Τα ω-6 βρίσκονται κυρίως σε φυτά (νυχτολούλουδο, μποράγκο), στο κουκούτσι μαύρου φραγκοστάφυλου, στο σουσάμι, στο φύτρο σταριού και στο έλαιο (σιτέλαιο), στο καλαμπόκι και λιγότερο στο κρέας και τα γαλακτοκομικά. Οι ημερήσιες ανάγκες μας σε ω-6 μπορούν να καλυφθούν με 1-2 κουταλιές της σούπας ελαίου των παραπάνω φυτών ή με 2-3 κουταλιές της σούπας τριμμένων ηλιόσπορων ή αλεσμένου σουσαμιού. Τα συμπτώματα από την έλλειψή τους είναι η κόπωση, το ξηρό δέρμα, οι καταθλιπτικές καταστάσεις, τα έντονα συμπτώματα του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου, τα προβλήματα στην εμμηνόπαυση, η παχυσαρκία, οι συχνές παθολογίες και τα προβλήματα μνήμης. Από τα ω-6 ο οργανισμός μας μπορεί να συνθέσει προσταγλανδίνες, οι οποίες όμως συμβάλλουν στη δημιουργία φλεγμονών, στη θρόμβωση του αίματος και τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Από τα ω-3 παράγουμε προσταγλανδίνες, οι οποίες αντιτίθενται στη δράση εκείνων των ω-6: Είναι αντιφλεγμονώδεις, αντιθρομβωτικές και βοηθούν στη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων. Σε μια ιδανική διατροφή, οι δύο επιδράσεις βρίσκονται σε ισορροπία. Το πρόβλημα όμως δημιουργείται με τα σύγχρονα επεξεργασμένα τρόφιμα, στα οποία τα ω-6 υπερισχύουν κατά πολύ των ω-3. Σήμερα η σχέση αυτή ω-6 ω-3 έχει υπολογιστεί για τον μέσο Γάλλο, Βέλγο, Ελβετό και Καναδό σε τιμές μεταξύ 10/1 και 20/1, ενώ θα έπρεπε να είναι 4/1. Γενικά λοιπόν αλλά και πρακτικά, καλό θα ήταν να αποφεύγουμε το ηλιέλαιο, το καλαμποκέλαιο, το σογιέλαιο και τις μαργαρίνες που προέρχονται από αυτά. Αντίθετα, ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία μας είναι το λινέλαιο, το κραμβέλαιο και το καρυδέλαιο, συμπληρωματικά με το ελαιόλαδο στη σαλάτα (το ελαιόλαδο παραμένει το καλύτερο για το φαγητό). Τα έλαια αυτά περιέχουν τα βασικά λιπαρά οξέα στην πιο απορροφήσιμη μορφή τους. Αυτό που είναι εξίσου ιδιαίτερα σημαντικό είναι η ποιότητά τους. Πρέπει να είναι βιολογικά και από την πρώτη ψυχρή σύνθλιψη του καρπού. Είναι ευαίσθητα στο φως και στη θερμοκρασία και πρέπει να συντηρούνται στο ψυγείο και να καταναλώνονται ωμά εντός ημερών, γιατί αλλιώς οξειδώνονται εύκολα και γίνονται τοξικά. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο να γίνουν αγαπητά λόγω της ιδιαίτερης προτίμησής μας στο ελαιόλαδο και επειδή είναι εισαγόμενα και δυσεύρετα μακριά από τις μεγάλες πόλεις. Ούτε ο σολομός, όμως, είναι ένα χαρακτηριστικό... ελληνικό ψάρι. Συνήθως εισάγεται από τη Βόρειο Θάλασσα και περιέχει επικίνδυνα βαριά μέταλλα. Επίσης, στην πράξη δεν είναι εφικτό να καταναλώνουμε λιπαρά ψάρια 3 φορές την εβδομάδα, ενώ η συμπληρωματική λήψη του λινελαίου με το ελαιόλαδο στην καθημερινή μας σαλάτα μπορεί να υιοθετηθεί ευκολότερα ως μία πολύ θετική και υγιεινή διατροφική συνήθεια. 18 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

19 ΠΑΙΔΙ Το μέλλον ξεκινά από σήμερα Η γνώση ξένων γλωσσών δίνει προστιθέµενη αξία στη µόρφωση των παιδιών µας και συµβάλλει στην ανάπτυξη της κουλτούρας τους. Τα ισπανικά, τα κινέζικα, τα γερµανικά και τα γαλλικά θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στο µέλλον των επόµενων γενιών, ανοίγοντάς τους νέους ορίζοντες επαγγελµατικής αποκατάστασης. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ 19

20 ΠΑΙΔΙ Τα ισπανικά στα χρόνια της κρίσης Εύηχα και ευχάριστα, ασκούν µια ιδιαίτερη γοητεία στους γνώστες της γλώσσας ή σε εκείνους που απλώς την αγαπούν. Elsa Martίnez Jiménez Η κ. Martίnez Jiménez είναι καθηγήτρια ισπανικών με 13ετή πείρα στη διδασκαλία της ισπανικής γλώσσας στην Ελλάδα και απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου του San Carlos στη Βαλένθια της Ισπανίας. Είναι ίσως παράδοξο το γεγονός ότι στην εποχή της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης η εκμάθηση της ισπανικής γλώσσας γίνεται ολοένα και δημοφιλέστερη, καταλαμβάνοντας πλέον τη δεύτερη θέση προτίμησης μετά την αγγλική σε παγκόσμιο επίπεδο. Πού οφείλεται αυτό; Σίγουρα έχει να κάνει με τα αριθμητικά δεδομένα: Τα ισπανικά είναι η δεύτερη γλώσσα που χρησιμοποιείται περισσότερο στον κόσμο μετά τα κινέζικα, και δεύτερη επίσης σε αριθμό φυσικών ομιλητών. Τα ισπανικά είναι η επίσημη γλώσσα σε 21 χώρες. Έχουμε ήδη φτάσει στα 450 εκατομμύρια φυσικούς ομιλητές σε χρόνο ρεκόρ, και ο αριθμός αυτός αναμένεται στατιστικά να αυξηθεί άμεσα με νέο άλμα. Ενώ στα τέλη του 19ου αιώνα η ισπανική ήταν η μητρική γλώσσα 60 εκατομμυρίων ανθρώπων, σήμερα χρησιμοποιείται από 500 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Τα ισπανικά είναι η δεύτερη γλώσσα που χρησιμοποιείται στις διεθνείς επικοινωνίες και η τρίτη σε χρήση στο διαδίκτυο. Μάλιστα, χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βραζιλία, η Ρωσία και η Κίνα δείχνουν ένα αξιοσημείωτο ενδιαφέρον για την ισπανική γλώσσα τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι, παρά την οικονομική κρίση, η ισπανική γλώσσα δεν παύει να έχει μια ισχυρή παρουσία, η οποία προφανώς δεν συνδέεται άμεσα με την οικονομική κατάσταση των χωρών όπου χρησιμοποιείται. Επομένως, ποιοι είναι οι λόγοι που οδηγούν σχεδόν 20 εκατομμύρια μαθητές σε όλο τον κόσμο να επιλέγουν την ισπανική γλώσσα; Φαίνεται να μένει σε δεύτερη θέση το οικονομικό και πρακτικό κριτήριο, που θεωρητικά αποτελεί τον κύριο παράγοντα στην επιλογή εκμάθησης μιας ξένης γλώσσας, δίνοντας το προβάδισμα σε κάποια άλλα κριτήρια, πιο κοντά στον άνθρωπο και τον λαό ή λαούς. Πράγματι, ο πολιτισμός, η κουλτούρα, η λογοτεχνία, οι τέχνες, η μουσική, η γαστρονομία, ο χορός, το ταξίδι, οι σπουδές (η Ισπανία αποτελεί τον δημοφιλέστερο προορισμό των φοιτητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus) οδηγούν σήμερα όλο και περισσότερους ανθρώπους στην επιλογή της ισπανικής γλώσσας. Οι μαθητές των ισπανικών διαλέγουν συνειδητά μια γλώσσα που θα τους επιτρέψει να ονειρεύονται, να ταξιδεύουν, να γεύονται, να σκέπτονται, να απολαμβάνουν, να μαθαίνουν, να εμπλουτίζουν τον δικό τους κόσμο και να ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες τους, σε πείσμα των καιρών. 20 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ

Διατροφικές Διαταραχές. Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε

Διατροφικές Διαταραχές. Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε Διατροφικές Διαταραχές Από τους μαθητές: Άγγελος Γεωλδάσης Άρτεμις Αναγνώστου Γρηγόρης Καρδάμης Γιάννος Ζώτε Τι είναι οι διατροφικές διαταραχές; Οι ψυχογενείς διατροφικές διαταραχές αναπτύσσονται ως εξωτερικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. 22-3-2011 ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΣΤΟ 46 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. 1. Εισαγωγή 2. Η Πρώτη Συνάντηση της Ομάδας Μαθητών. 3. Η Δεύτερη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ

ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣ/ΚΗ ΙΙ ΥΠ. ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ : ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΡΟΓΙΑΝΝΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΠΑΡΘΕΝΑ ΛΑΡΙΣΑ 2010 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας. Δημοσκοπική Έρευνα

Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας. Δημοσκοπική Έρευνα Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας Δημοσκοπική Έρευνα Εισαγωγή Στην εφηβική ηλικία μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές πρόσληψης της τροφής, για παράδειγμα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η φροντίδα για τη λήψη τροφής αποτελεί μια από τις κυριότερες ασχολίες του ανθρώπου. Όσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο η τροφή τόσο σημαντική είναι και η στέρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Για χρόνια, οι καταναλωτές µαθαίνουν για τα οφέλη της µείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων µε τη λήψη ωµέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτή η άποψη έχει επικρατήσει,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Παρεμβάσεις στην ΣΤ τάξη» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΘΕΜΑ: «Παρεμβάσεις στην ΣΤ τάξη» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΘΕΜΑ: «Παρεμβάσεις στην ΣΤ τάξη» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ Το Κέντρο Πρόληψης του Δήμου Γλυφάδας σε συνεργασία με το διευθυντή του 1 ου δημοτικού κο Κασσέρη, υλοποίησε

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία

Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής στην Εφηβεία Β. Α. Παπαγεωργίου MD, Med, Δρ. Α.Π.Θ. Παιδοψυχίατρος - TEACCH Consultant τ. Επίκουρος Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής Οι Δ.Π.Τ. Δεν είναι απλώς αποκλίνουσες διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Τα παιδιά ρυθμίζουν τη λήψη τροφής έτσι ώστε να ταιριάζει με τις σωματικές ανάγκες σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής.

Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής. CREATIVE BRIEF Η πρώτη µη κερδοσκοπική εταιρεία στην Ελλάδα µε στόχο την ενηµέρωση, πρόληψη και υποστήριξη των ανθρώπων που πάσχουν από ιαταραχές Πρόσληψης Τροφής. ΟΙ (ΨΥΧΟΓΕΝΕΙΣ) ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές

Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φυσιολογική Αύξηση Παιδιού & Εφήβου & Διαταραχές Φλώρα Μπακοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδιατρικής - Εφηβικής Ιατρικής Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) Α Παιδιατρική Κλινική ΕΚΠΑ Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α 1. Πρόλογος 2. Τι είναι η Κατά Πλάκας Σκλήρυνση/Πολλαπλή Σκλήρυνση 3. Λίγα λόγια για τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Πολλαπλής Σκλήρυνσης Π ρ ό λ ο γ ο ς Ο λόγος της σύνταξης

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!!

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Η παραδοχή ενός πρώην νοσηλευτή της ΜΤΝ Κλεισαρχάκη Σοφία Κοινωνική Λειτουργός Εργάζομαι. Ως επαγγελματίας και είμαι Ηθικά ευαίσθητος στην ευπάθεια του ασθενούς Βιώνω

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή, Αθανασοπούλου Ευφροσύνη, Θεοδωροπούλου Θεώνη

Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή, Αθανασοπούλου Ευφροσύνη, Θεοδωροπούλου Θεώνη Ερευνητικό υποερώτημα: «Ποια τα κίνητρα και οι παράγοντες που επηρεάζουν τους νέους στην επιλογή του επαγγέλματος» Ομάδα μαθητών :Τρασάνη Κλαρίσα, Μάλλιαρη Ελένη, Πολυξένη Αθηνά Τσαούση, Κοτσώνη Ζωή Ανθή,

Διαβάστε περισσότερα

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα. Μαρία Φωτουλάκη Επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής

Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 7 - Ένζυμα, οι μηχανισμοί της ζωής Μικροσκοπικοί οργανισμοί που ρυθμίζουν τη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος σε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ 1449 ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η παχυσαρκία στους νέους. Ερευνητική εργασία

Η παχυσαρκία στους νέους. Ερευνητική εργασία 2014 Η παχυσαρκία στους νέους. Ερευνητική εργασία 2ο λύκειο Αμαλιάδας. Μέλη: Καλοπίσης Αλέξανδρος, Ματαράγκας Αλέξης, Μακρής Διονύσης, Λήλος Διονύσης. Ενότητα 1: Τι είναι παχυσαρκία και πώς τη μετράμε.

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τέταρτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-5 Ώρα για δράση... 6-14 Σημειώσεις... 15 2 Μάθημα Πέμπτο- Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις πώς να διαχειριστείς την λεπτή γραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία Εισαγωγή «Όποιος έχει υγεία, έχει ελπίδα. Και όποιος έχει ελπίδα, έχει τα πάντα.» Τόμας Κάρλαϊλ Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο Ο πατέρας μου είναι γιατρός, ένας από τους καλύτερους παθολόγους που

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Ψυχικού Ερευνητική Εργασία Β Λυκείου Σχολικό έτος: 2013-2014 Από την αρχαία Ελλάδα στη σύγχρονη εποχή, ο αθλητισμός και τα φαινόμενα της βίας και του ντόπινγκ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 2: Βιολογική και φυσιολογική βάση των κινήτρων Θεματική Ενότητα 2 Στόχοι: Η κατανόηση, εκ μέρους των φοιτητών, της βιολογικής και φυσιολογικής βάσης των κινήτρων, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση 1. 2. 3. 4. 5. Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση του καθενός μειώνει την ένταση του άγχους

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. α) Να επεξηγήσετε τον όρο οικογενειακός προϋπολογισμός.

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών

Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Μοναδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών Γιατί ακόμα και όταν η αγάπη είναι δεδομένη, η επικοινωνία είναι κάτι που μαθαίνεται* *Προγράμματα βασισμένα στην «Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : Κα ΚΥΠΑΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής Υπάρχει ένα δεδομένο στη σύγχρονη ιατρική που λειτουργεί όπως λειτουργούσε στην

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching. Ζήσε με Πάθος! Σελίδα 1

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching.  Ζήσε με Πάθος!  Σελίδα 1 Μανώλης Ισχάκης WYS NLP Life Coaching www.manolisischakis.gr Όνομα : Επίθετο : Ζήσε με Πάθος! www.manolisischakis.gr Σελίδα 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι."

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής

Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Μαρία Πρίφτη, Ψυχολόγος MSc, Προϊσταμένη Τμήματος Προστασίας Οικογένειας, Παιδιού, Νεολαίας και Παιδείας, Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής Διεξάγει κοινωνικές έρευνες Σχεδιάζει και μεριμνά για την εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Μακροχρόνια επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Συνεργάζομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Συνεργάζομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Συνεργάζομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι Συνεργασία 2. Γιατί χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟ «ΓΕΜΑΤΟ ΔΙΑΤΡΟΦΗ» Δημοσθένης Β. Παναγιωτάκος, Καθηγητής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Αντωνίου Χαρά Διευθύντρια Β Χειρουργικής Κλινικής Γενικού Νοσοκομείου Χανίων ΣΕ ΤΙ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ??? Πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του μαστού? Ποια αίτια τον προκαλούν?

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο.

Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Εφηβεία: Σχολείο,Άγχος, Διαδίκτυο. Η ομάδα μας αποτελείται από τις μαθήτριες: Μαρία Ζυγογιάννη Μαρία Μανώλαινα Ελευθερία Μπίμπαση Σχολείο Σχέσεις καθηγητών-μαθητών: Πολλές φορές οι σχέσεις μεταξύ των καθηγητών

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

Έχω διαβήτη. Ώρα να βελτιώσω τον τρόπο ζωής μου!

Έχω διαβήτη. Ώρα να βελτιώσω τον τρόπο ζωής μου! «Δύο ειδικοί κάτω απ` την ίδια στέγη.του Διαβήτη.» Ο Δρ. Ιωάννης Σφυρής ειδικός παθολόγος και η Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου, PsyD, Ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, μας μιλούν για τον Διαβήτη ο καθένας από τη δική

Διαβάστε περισσότερα

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου

Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Μεταιχμιακό Σύστημα του Εγκεφάλου Άρθρο του ΧΑΡΑΛΑΜΠΟY ΤΙΓΓΙΝΑΓΚΑ, MT, CST, MNT Το μεταιχμιακό σύστημα ελέγχει το κύκλωμα του χρόνιου πόνου και των συναισθημάτων, ενώ συνδέεται με τα βαθύτερα τμήματα του

Διαβάστε περισσότερα

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα;

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Το λέμφωμα είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος Με την επιστημονική συνεργασία του Αιματολογικού Τμήματος, Γ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής,

Διαβάστε περισσότερα

888 ΧΡΟΝΙΑ. Πρόγραμμα Κοινωνικής Υπηρεσίας 2013-2014. χεν θεσσαλονίκης ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

888 ΧΡΟΝΙΑ. Πρόγραμμα Κοινωνικής Υπηρεσίας 2013-2014. χεν θεσσαλονίκης ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πρόγραμμα Κοινωνικής Υπηρεσίας 2013-2014 888 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ χεν θεσσαλονίκης Μητροπόλεως 18 546 24 Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310-276 144 Fax: 2310 276 144 E-mail: xenthesalonikis1@windowslive.com

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΑΤΙΑ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΑΤΙΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΑΤΙΑ Οι μαθητές της ΣΤ Τάξης, στα πλαίσια του μαθήματος της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής έγραψαν για το ρόλο της οικογένειας σε ό,τι αφορά τις συναισθηματικές

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom Στις 28 Φεβρουαρίου, δύο από τους εθελοντές του Edurom από το Μεσογειακό Σχολείο της Ταρραγόνα βρέθηκαν στην Ημέρα Εκπαίδευσης του «Δικτύου για τη δημοκρατική εκπαίδευση των ενηλίκων: μπροστά με τη δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή)

Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή) Ακμή/Υγιεινή Δέρματος & ορμόνες (ενδοκρινολογική ακμή) Δρ Ζήνωνας Ξυδάς Ειδικός Ενδοκρινολόγος / Διαβητολόγος / Παθολόγος MBChB (Bristol), MRCP (UK), CCT (London) Quiz Μύθος ή γεγονός? Οι γυναίκες έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη

Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη Αν. Καθηγήτρια Ε. Λαμπρινουδάκη upadate swfobject.embedswf('/plugins/content/avreloaded/mediaplayer.swf','avreloaded0','400',' 320','7.0.14','/plugins/content/avreloaded/expressinstall.swf', {file:'http://www.aretaieio-obgyn.com/images/stories/videos/emino.flv',width:'400',height:'

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

Επιλόχειος κατάθλιψη

Επιλόχειος κατάθλιψη ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Επιλόχειος κατάθλιψη «Γιατί νιώθω έτσι; Τι μου συμβαίνει;» Είναι η σκέψη που, πολύ συχνά, βασανίζει τη νέα μαμά, η οποία λίγες μέρες μετά τη γέννηση του μωρού της αρχίζει να έχει κακή

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας Γυναικολόγος Νεότερες απόψεις και θεραπείες Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Υπολογίζεται ότι περίπου

Διαβάστε περισσότερα

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού

χρόνιου πόνου κι των συναισθημάτων. Μάλιστα, μεγάλο μέρος αυτού Το μαιτεχμιακό σύστημα συνδέεται με τμήματα του μετωπιαίου κι κροταφικού λοβού ( τμήματα των εγκεφαλικών ημισφαιρίων,ονομασμένα σύμφωνα με το κρανιακό οστό που τα καλύπτει). Το ίδιο σχετίζεται με τον έλεγχο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Διατροφή-Η μόδα ως συντονιστής της. 2. Συμπτώματα για να καταλάβουμε ότι αντιμετωπίζουμε προβλήματα διατροφικής συμπεριφοράς.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Διατροφή-Η μόδα ως συντονιστής της. 2. Συμπτώματα για να καταλάβουμε ότι αντιμετωπίζουμε προβλήματα διατροφικής συμπεριφοράς. ΓΑΒΡΙΗΛ ΑΔΑΜΙΔΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.Διατροφή-Η μόδα ως συντονιστής της. 2. Συμπτώματα για να καταλάβουμε ότι αντιμετωπίζουμε προβλήματα διατροφικής συμπεριφοράς. 3.Παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση διαταραχής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Η επιταγή χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος πληρωμής αγαθών

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ

24/1/ ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 1 2 Σχετικά με την παχυσαρκία Η παχυσαρκία αναγνωρίστηκε παγκοσμίως μία από τις πιο επικίνδυνες και σοβαρές ασθένειες

Διαβάστε περισσότερα

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης.

The Jobbies. 14ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Project Β τριμήνου «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα. Βάκουλης Παναγιώτης. The Jobbies 1ο ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Project Β τριμήνου 2013-201 «Το επάγγελμα που επιλέγω» Αντωνιάδου Δέσποινα Βάκουλης Παναγιώτης Δοξάκης Δημήτρης Δρούγκας Στάθης Καρβουνίδης Χάρης Η επιρροή που ασκούν οι

Διαβάστε περισσότερα

Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους

Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους Τι θα βρείτε σε αυτό το φυλλάδιο Επιστροφή στο σχολείο Σωματική άσκηση και παιχνίδι Πάρτι και γιορτές

Διαβάστε περισσότερα

Ο συγγραφέας Γιώργος Παπαδόπουλος μιλάει στο NOW24 Κυριακή, 14 Φεβρουαρίου :25

Ο συγγραφέας Γιώργος Παπαδόπουλος μιλάει στο NOW24 Κυριακή, 14 Φεβρουαρίου :25 Ημερομηνία 14/2/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://now24.gr/ Κυριάκος Κουζούμης http://now24.gr/o-singrafeas-giorgos-papadopoulos-milai-sto-now24/ Ο συγγραφέας Γιώργος Παπαδόπουλος μιλάει στο NOW24 Κυριακή,

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία της Σόφης Μανέα είναι παράδειγμα προς μίμηση για πολλά παιδιά που πάσχουν από Διαβήτη.

Η ιστορία της Σόφης Μανέα είναι παράδειγμα προς μίμηση για πολλά παιδιά που πάσχουν από Διαβήτη. Η ιστορία της Σόφης Μανέα είναι παράδειγμα προς μίμηση για πολλά παιδιά που πάσχουν από Διαβήτη. Δίνει ελπίδα και χαρίζει αισιοδοξία σε αυτά και τις οικογένειές τους. Πρόκειται για την Πρόεδρο της Πανελλήνιας

Διαβάστε περισσότερα

Κανονισμός Λειτουργίας. Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB

Κανονισμός Λειτουργίας. Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB Κανονισμός Λειτουργίας Παιδικού Σταθμού Νηπιαγωγείου Δημοτικού Γυμνασίου Λυκείου IB Αρχές Θέσεις Προσανατολισμοί Η Σχολή Μωραΐτη παρέχει ολοκληρωμένη παιδεία από τον Παιδικό Σταθμό μέχρι και τη Δευτεροβάθμια

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας

Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Αδραμερινά Άλκηστις Ειδικευόμενη Ιατρός Παιδιατρικής Κλινικής ΓΝ Δράμας Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) από το 1997 αναγνώρισε την παχυσαρκία ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας Παγκόσμιο πρόβλημα

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ ΑΝΤΩΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑΣ ΒΟΥΛΔΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΑΜΑΤΙΑΣ ΣΥΡΙΟΠΟΥΛΟΥ Η Σημασία της σωστής διατροφής και της άσκησης στην εφηβεία Οι διατροφικές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Πληροφορίες για την οργάνωση σχολικών εκδρομών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Kids And Nature Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ψυχαγωγία Φροντίδα Δημιουργική Απασχόληση

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού»

«Ο ρόλος της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού» «Ο ρόλος της οικογένειας στην ανάπτυξη του παιδιού» Είναι γενικά αποδεκτό ότι σε μια κοινωνία πρέπει να υπάρχει ισορροπία μεταξύ αγάπης και εξουσίας, μεταξύ αλληλεγγύης και ανταγωνισμού. Στην «κοινωνία»

Διαβάστε περισσότερα

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή Εισαγωγή Eiσαγωγη 17 * Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: Η ανατροφή του σας δυσκολεύει και σας κάνει να νιώθετε ανεπαρκείς ή ένοχοι; Δεν μπορείτε να κατανοήσετε τη συμπεριφορά του; Βρίσκεστε συχνά σε

Διαβάστε περισσότερα

Την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2014, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας πρόληψης κατά της παχυσαρκίας, πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο μας, έπειτα από

Την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2014, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας πρόληψης κατά της παχυσαρκίας, πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο μας, έπειτα από 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 Την Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2014, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας πρόληψης κατά της παχυσαρκίας, πραγματοποιήθηκαν στο σχολείο μας, έπειτα από πρωτοβουλία της κ. Λεμονή Χαρίκλειας, καθηγήτριας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα