ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2011

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ ΕΤΟΥΣ 2011 Αθήνα, Ιούνιος 2012

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Χ.Κ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ... 9 ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΖΥΘΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ, ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΡΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΘΝΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΟΡΘΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΣΠΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ Σελίδα 2 από 127

3 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ Γ.Χ.Κ. To Γενικό Χημείο του Κράτους (Γ.Χ.Κ.) αποτελεί Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών. Ιδρύθηκε το 1929, με το Νόμο 4328, ο οποίος συνένωσε γύρω από τα «παρά τοις Τελωνείοις» Χημεία όλα τα εργαστήρια που λειτουργούσαν στον δημόσιο τομέα την εποχή εκείνη. Ως αποτέλεσμα, δημιουργήθηκε μια ισχυρή επιστημονική μονάδα, που κατόρθωσε γρήγορα να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί σε κορμό του συστήματος ελέγχου προϊόντων στη χώρα μας. Αποστολή του Γενικού Χημείου του Κράτους είναι η παροχή προς τις Αρχές και τους πολίτες τεχνικών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, με τελικό σκοπό: την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος τη διασφάλιση των εσόδων του Κράτους, μέσω της υποστήριξης των Αρχών του Υπουργείου Οικονομικών την προστασία της υγείας και των συμφερόντων των καταναλωτών την επιστημονική υποστήριξη των δικαστικών, αστυνομικών και λοιπών κρατικών αρχών και τη στήριξη της υγιούς λειτουργίας της αγοράς. Για την εκπλήρωση της αποστολής του το Γ.Χ.Κ. δραστηριοποιείται σε πολλά επίπεδα: o Εισηγείται τη λήψη νομοθετικών μέτρων o Συμμετέχει στη διαμόρφωση της Κοινοτικής νομοθεσίας o Πραγματοποιεί εργαστηριακές εξετάσεις διαφόρων προϊόντων o Προβαίνει σε επιθεωρήσεις χώρων παρασκευής ή διάθεσης προϊόντων o Πραγματοποιεί δειγματοληψίες o Εκδίδει άδειες λειτουργίας εργοστασίων o Παρέχει γνωμοδοτήσεις o Πραγματοποιεί ερευνητικές εργασίες o Μελετά τα ελληνικά προϊόντα, ώστε να συμβάλλει στην αξιοποίησή τους o Διοργανώνει προγράμματα ενημέρωσης γύρω από τη νομοθεσία που ισχύει στα θέματα αρμοδιότητάς του. Οι εργαστηριακοί έλεγχοι που πραγματοποιούνται στο Γ.Χ.Κ. καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα προϊόντων και αντικειμένων: Τρόφιμα Πλαστικά Καύσιμα Αλκοόλη Απορρυπαντικά Λιπαντικά Ποτά (αλκοολούχα και μη) Χαρτί Χρώματα Επιφανειακά νερά Απόβλητα Μέταλλα και κράματα Αντικείμενα κοινής χρήσης Βιομηχανικές πρώτες ύλες Χημικές ουσίες και παρασκευάσματα Ναρκωτικά Λιπάσματα Κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα Δείγματα περιβάλλοντος Η δράση του Γενικού Χημείου του Κράτους διέπεται από αρχές λειτουργίας που διασφαλίζουν την εκπλήρωση των συνταγματικών απαιτήσεων που τίθενται για τις Δημόσιες Υπηρεσίες, καθώς επίσης και την ικανοποίηση των προσδοκιών των πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, το ΓΧΚ τηρεί τις αρχές της νομιμότητας, του δημοσίου Σελίδα 3 από 127

4 συμφέροντος, της προστασίας του διοικουμένου, της εμπιστευτικότητας και της αριστείας. Κατά την επιτέλεση του έργου του, το Γ.Χ.Κ. συνεργάζεται, πλέον των Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, με άλλους φορείς του δημοσίου τομέα, όπως το Υπουργείο Υγείας & Κοιν. Αλληλεγγύης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας, το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κ.α. Συνεργάζεται, επίσης, με όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με διεθνείς οργανισμούς, με φορείς εργαστηριακού ελέγχου άλλων χωρών, με εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα του εσωτερικού και του εξωτερικού, καθώς και με επιστημονικούς συλλόγους, συμμετέχοντας ενεργά στην προώθηση των επιστημονικών αναζητήσεων. Η δομή του ΓΧΚ περιλαμβάνει τις Διευθύνσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας και τις περιφερειακές Υπηρεσίες. Η Κεντρική Υπηρεσία του Γενικού Χημείου του Κράτους αποτελείται από επτά (7) Διευθύνσεις : 1. Διεύθυνση Προσωπικού και Τεχνικής Υποστήριξης 2. Διεύθυνση Τροφίμων 3. Διεύθυνση Περιβάλλοντος 4. Διεύθυνση Πετροχημικών 5. Διεύθυνση Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων 6. Διεύθυνση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνων και Ζύθου 7. Διεύθυνση Χημικοτεχνική Δασμολογίου. Οι περιφερειακές Υπηρεσίες του ΓΧΚ, που αποκαλούνται «Χημικές Υπηρεσίες», ανέρχονται σε σαράντα εννέα (49). Από αυτές, τριάντα επτά (37) λειτουργούν σε επίπεδο Διεύθυνσης, ένδεκα (11) σε επίπεδο Αυτοτελούς Τμήματος και μία (1) σε επίπεδο Αυτοτελούς Γραφείου. Το Γ.Χ.Κ. στελεχώνεται από 454 υπαλλήλους. Από αυτούς, οι 369 είναι Τεχνικοί (Χημικοί, Χημικοί Μηχανικοί, Φαρμακοποιοί, Τεχνολόγοι Τροφίμων κ.ά.). Το επιστημονικό προσωπικό του Γ.Χ.Κ. χαρακτηρίζεται από υψηλή κατάρτιση και στάθμη: μεταπτυχιακές σπουδές, ξένες γλώσσες, εξειδίκευση κ.λ.π. Τα εργαστήρια του Γ.Χ.Κ. διαθέτουν σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό, ο οποίος, σε συνδυασμό με την εμπειρία και την κατάρτιση του προσωπικού, διευκολύνει την εκτέλεση μεγάλου εύρους εργαστηριακών εξετάσεων και παράλληλα διευκολύνει την επίλυση σύνθετων επιστημονικών και τεχνικών θεμάτων που προκύπτουν εκτάκτως. Σελίδα 4 από 127

5 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011 Το 2011 υπήρξε έτος μεγάλων αλλαγών και υψηλών απαιτήσεων για όλη τη Δημόσια Διοίκηση. Το αίτημα για τον εκσυγχρονισμό και τον εξορθολογισμό των λειτουργιών της έγινε πιο επιτακτικό, όπως και το αίτημα για τη διευκόλυνση των συναλλαγών και της επιχειρηματικής δραστηριότητας των πολιτών. Συγχρόνως, οι νέες ρυθμίσεις για την εξέλιξη και τις αμοιβές του προσωπικού, ο μεγάλος αριθμός αποχωρήσεων υπαλλήλων και ο σχεδιασμός για την οργανωτική αναδιάρθρωση διαμόρφωσαν τις συνθήκες στο εσωτερικό των δημοσίων υπηρεσιών. Μέσα στις συνθήκες αυτές, αλλά και με αλλαγές προσώπων στις θέσεις ευθύνης, οι οποίες συνεπέφεραν νέα οπτική και προσέγγιση, το ΓΧΚ επιτέλεσε το σημαντικό έργο του, το οποίο καταγράφεται στην παρούσα έκθεση. Κατά το 2011 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο ΓΧΚ το σύστημα διοίκησης με στόχους, όπως αυτό προβλέπεται στο ν (βλ. Ενότητα «Ορθή διοικητική πρακτική»). Ο βαθμός επίτευξης των στόχων υπήρξε απόλυτα ικανοποιητικός, παρά τις δυσχέρειες που προαναφέρθηκαν. Στο Παράρτημα της παρούσας έκθεσης παρουσιάζονται με τη μορφή πίνακα οι στόχοι που είχαν τεθεί και τα αντίστοιχα αποτελέσματα. Από το έργο που επιτελέστηκε στον επιχειρησιακό τομέα αξίζει να αναφερθούν τα ακόλουθα: - Υποβλήθηκαν εισηγήσεις για την έκδοση σαράντα δύο (42) κανονιστικών πράξεων, για τη ρύθμιση θεμάτων που αφορούν σε προδιαγραφές και όρους κυκλοφορίας προϊόντων, σε μεθόδους εργαστηριακής εξέτασης κ.ά. - Εξετάστηκαν είκοσι οκτώ χιλιάδες επτακόσια δέκα (28.710) δείγματα προϊόντων και υλικών, με σκοπό τον έλεγχο της συμμόρφωσής τους προς την ισχύουσα νομοθεσία. Επισημαίνεται ότι ο αριθμός αυτός είναι κατά 10% μεγαλύτερος του αντίστοιχου του Η κατανομή των δειγμάτων σε κατηγορίες προϊόντων και υλικών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: Σελίδα 5 από 127

6 ΕΙΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ Τρόφιμα Αλκοολούχα Ποτά, Οίνος, Ζύθος Πόσιμα νερά Υλικά σε επαφή με τρόφιμα 568 Επιφανειακά και θαλάσσια νερά 861 Απόβλητα, πετρελαιοκηλίδες, δείγματα ελέγχου περιβάλλοντος 603 Χημικών ουσιών και βιομηχανικών προϊόντων Καύσιμα, λιπαντικά κλπ. πετροχημικά ΣΥΝΟΛΟ Εξετάστηκαν, στο πλαίσιο της υποστήριξης των διωκτικών Αρχών, εξήντα μία χιλιάδες εννιακόσια δέκα εννιά (61.919) δείγματα ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών. - Εξετάστηκαν εβδομήντα χιλιάδες τετρακόσια πενήντα ένα (70.451) τελωνειακά δείγματα, κυρίως για το σκοπό της δασμολογικής περιγραφής τους. - Εκτελέστηκε μεγάλο πλήθος εργασιών (ογκομετρήσεις δεξαμενών, πρωτόκολλα σφράγισης αποσφράγισης μηχανημάτων κ.ά.), όπως αναλυτικά αναφέρονται στις σελίδες 22 και 37-40, στο πλαίσιο της συμβολής στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα και στην αλκοόλη. - Διενεργήθηκαν διακόσιες εβδομήντα επτά (277) επιθεωρήσεις σε χώρους παρασκευής και διακίνησης χημικών ουσιών. - Πραγματοποιήθηκαν σαράντα τέσσερις (44) επιθεωρήσεις σε επιχειρήσεις παραγωγής και χρήσης προϊόντων τα οποία ελέγχονται για τις εκπομπές πτητικών οργανικών ενώσεων. - Εκτελέστηκε πρόγραμμα διακοσίων επτά (207) επιθεωρήσεων για τον έλεγχο των καθαριστικών προϊόντων αποκλειστικά επαγγελματικής χρήσης που χρησιμοποιούνται σε μονάδες παραγωγής /επεξεργασίας /συσκευασίας τροφίμων και σε χώρους καθαρισμού οχημάτων κ.α. Σελίδα 6 από 127

7 - Διοργανώθηκε τριήμερη σύσκεψη της Ομάδας Εργασίας για τη σύνταξη Κοινού (Κοινοτικού) Εγχειριδίου για τη Δειγματοληψία, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 8 κράτη-μέλη της Ε.Ε. - Συνεχίστηκε ο συντονισμός της δράσης «Ποιότητα» της Ομάδας των Τελωνειακών Εργαστηρίων των κρατών-μελών της Ε.Ε., που λειτουργεί στο πλαίσιο του Κοινοτικού προγράμματος «Τελωνεία 2013». - Διοργανώθηκαν από το ΓΧΚ, ως εργαστήριο υψηλής επιστημονικής στάθμης, δώδεκα (12) διεργαστηριακές δοκιμές, στις οποίες δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς από πολλές χώρες έλεγξαν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων τους. - Εκπρόσωποι του ΓΧΚ συμμετείχαν στην επεξεργασία κανονιστικών ρυθμίσεων και τεχνικών θεμάτων σε όργανα και επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στην συζήτηση θεμάτων σε διεθνείς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, προάγοντας τις εθνικές θέσεις. - Υποβλήθηκε πρόταση για την ένταξη στο ΕΣΠΑ προγράμματος παρακολούθησης των επιφανειακών νερών όλης της χώρας (8 έργα), για λογαριασμό της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του ΥΠΕΚΑ. - Υπήρξε επιτυχημένη συμμετοχή στον εορτασμό του «Διεθνούς Έτους Χημείας» όπως είχε ανακηρυχθεί το έτος 2011από την UNESCO, με σειρά εκδηλώσεων. Στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας για τη βελτίωση της μεθοδολογίας του, τη βελτίωση της εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων, την καλύτερη οργάνωση του έργου του και την εξοικονόμηση πόρων, το ΓΧΚ: - Ενέταξε στη διαδικτυακή πύλη «Ερμής» τέσσερις διαδικασίες αδειοδότησης, για τις οποίες εκδόθηκαν ισάριθμες κοινές υπουργικές αποφάσεις ώστε να είναι δυνατή η διεκπεραίωσή τους μέσω των Ενιαίων Κέντρων Εξυπηρέτησης - Εισηγήθηκε την έκδοση της αρ. 30/002/3660/2011 Απόφασης του Υπουργού Οικονομικών «Αλλαγή τίτλου και έδρας Χημικής Υπηρεσίας και ανακαθορισμός της κατά τόπο αρμοδιότητας Χημικών Υπηρεσιών του Νομού Αττικής» (ΦΕΚ Β 1243), με την οποία εξορθολογίζεται ο καταμερισμός έργου μεταξύ των Χημικών Υπηρεσιών του νομού Αττικής. - Εισηγήθηκε την έκδοση της αρ. 30/002/2575/ απόφασης του Υφ. Οικονομικών «Αναστολή λειτουργίας της Χημικής Υπηρεσίας Αγίου Νικολάου». - Προέβη στη μεταστέγαση δύο Χημικών Υπηρεσιών (Αγίας Παρασκευής και Γ Πειραιά) σε κτήρια ιδιοκτησίας του Δημοσίου. Σελίδα 7 από 127

8 - Έθεσε σε λειτουργία νέο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα. - Ανέπτυξε σύστημα υλοποίησης έργων και έλαβε επιβεβαίωση της Διαχειριστικής του Επάρκειας για την ανάληψη έργων του ΕΣΠΑ. - Τυποποίησε τα πιστοποιητικά για τα προϊόντα που εξάγονται. Πιο αναλυτικά οι δραστηριότητες του ΓΧΚ κατά το έτος 2011 παρουσιάζονται στις ενότητες που ακολουθούν. Σελίδα 8 από 127

9 ΤΟΜΕΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Α. Νομοθετικό έργο Το νομοθετικό έργο της Διεύθυνσης Τροφίμων για το 2011 συνοψίζεται στα κατωτέρω: 1. σε τροποποιήσεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών σε συμμόρφωση προς το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Οι τροποποιήσεις αυτές αφορούν: α. σε εναρμονίσεις οδηγιών σχετικά με τη χρήση νέων προσθέτων και τα κριτήρια καθαρότητας αυτών, με τη χρήση διαλυτών εκχύλισης στην επεξεργασία των τροφίμων, με την απαγόρευση της χρήσης δισφαινόλης στα μπουκάλια βρεφικής διατροφής και με τα κριτήρια καθαρότητας των διαφόρων μορφών της χρωστικής λυκοπένιο. β. σε επικαιροποίηση ορισμών για τα είδη γάλακτος, σε συμφωνία με σχετικό κανονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2. στην έκδοση ερμηνευτικών εγκυκλίων, τόσο σχετικά με τα προαναφερθέντα θέματα, όσο και σχετικά με την εφαρμογή νέων κανονισμών, αποφάσεων κλπ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τα τρόφιμα, όπως φαίνονται στον Πίνακα στην έγκριση εμπλουτισμένου με βιταμίνες προϊόντος στο πλαίσιο του άρθρου 5 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών (πράξη γενικού περιεχομένου) Πίνακας 1. Νομοθετικό έργο της Διεύθυνσης Τροφίμων Τροποποιήσεις του ΚΤΠ Εγκρίσεις Ασφάλεια Τροφίμων - Επίσημος Έλεγχος Χημική Ασφάλεια Επισήμανση - Διατροφή Γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα - Νέα Τρόφιμα Άλλα θέματα Εκδοθείσες 6 1 Αποφάσεις ΑΧΣ Εγκύκλιοι Επίσης στο πλαίσιο ελέγχου της αγοράς συνέταξε εξήντα εφτά (67) εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) για την κανονικότητα και την ασφάλεια των τροφίμων Β. Εργαστηριακό έργο Κατά το 2011 το ΓΧΚ συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο των τροφίμων και των υλικών σε επαφή με τρόφιμα μέσω της εργαστηριακής ανάλυσης δειγμάτων. Το εργαστηριακό έργο του επισήμου ελέγχου ανατέθηκε ανάλογα με την εξεταζόμενη παράμετρο και το είδος του τροφίμου στα εργαστήρια 14 Υπηρεσιών του ΓΧΚ, στο πλαίσιο της ΥΑ /158 «Καθορισμός της καθ ύλην και χωρικής αρμοδιότητας των Χημικών Υπηρεσιών για τους σκοπούς του επισήμου ελέγχου τροφίμων Οργάνωση του εργαστηριακού έργου». Τα εργαστήρια είναι διαπιστευμένα σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 17025:2005 και ανήκουν στις εξής Υπηρεσίες του ΓΧΚ: Διεύθυνση Τροφίμων Διεύθυνση Περιβάλλοντος Σελίδα 9 από 127

10 Β Χημική Υπηρεσία Αθηνών Γ Χημική Υπηρεσία Αθηνών Δ Χημική Υπηρεσία Αθηνών Α Χημική Υπηρεσία Πειραιά Β Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης Χημική Υπηρεσία Βόλου Χημική Υπηρεσία Ηρακλείου Χημική Υπηρεσία Ιωαννίνων Χημική Υπηρεσία Καβάλας Χημική Υπηρεσία Κέρκυρας Χημική Υπηρεσία Ρόδου Χημική Υπηρεσία Σερρών Τα εργαστήρια των Χημικών Υπηρεσιών Γ Αθηνών, Ρόδου και Σερρών συμμετέχουν μόνο ως προς στον έλεγχο των πόσιμων νερών και επομένως δεν συμπεριλαμβάνονται στα στοιχεία που παρουσιάζονται στη συνέχεια και αφορούν δείγματα υλικών σε επαφή με τα τρόφιμα και τροφίμων πλην πόσιμων νερών. Συνολικά το 2011 εξετάστηκαν σε όλα εργαστήρια του ΓΧΚ 7834 δείγματα τροφίμων και 568 δείγματα υλικών σε επαφή με τα τρόφιμα, σύμφωνα με την κατανομή του επόμενου πίνακα. Πίνακας 2. Αριθμός δειγμάτων τροφίμων ανά κατηγορία Κατηγορία δειγμάτων Αριθμός δειγμάτων Τρόφιμα Υλικά σε επαφή με τρόφιμα Ελέγχου εσωτερικής αγοράς Τελωνειακά Εργαστηριακής Υποστήριξης Ιδιωτικές Αναλύσεις Προγράμματος συνεργασίας Ελέγχου συμβάσεων Εφέσεις Μη Κανονικών δειγμάτων 56 4 Καταγγελίες 34 3 Λοιπά δείγματα ΣΥΝΟΛΟ Συνολικά υπερκαλύφθηκε ο στόχος που τέθηκε το 2011 για την εξέταση 3500 δειγμάτων τροφίμων και νερών στα εργαστήρια του ΓΧΚ. Στα 11 διαπιστευμένα εργαστήρια της ΥΑ /158 εξετάστηκε η πλειοψηφία των δειγμάτων αυτών, 6071 δείγματα. Τα υπόλοιπα δείγματα αναλύθηκαν σε άλλα εργαστήρια του ΓΧΚ και αφορούν σε δείγματα τα οποία εξετάστηκαν για σκοπούς εκτός επισήμου ελέγχου τροφίμων. Η κατανομή δειγμάτων στις υπηρεσίες του ΓΧΚ ανάλογα με την κατηγορία της αρμόδιας αρχής που πραγματοποίησε τη δειγματοληψία και απέστειλε τα δείγματα παρουσιάζεται στον επόμενο πίνακα. Σελίδα 10 από 127

11 ΕΦΕΤ Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Υπηρεσίες ΓΧΚ ΥΠΑΤΤ Άλλοι Φορείς Νοσοκομεία Ένοπλες Δυνάμεις Τελωνεία Ιδιώτες & Επιχειρήσεις ΣΥΝΟΛΟ Πίνακας 3. Κατανομή δειγμάτων τροφίμων και υλικών σε επαφή με τρόφιμα ανά αποστέλλουσα αρχή Υπηρεσία ΓΧΚ Διεύθυνση Τροφίμων Διεύθυνση Περιβάλλοντος Β Χημική Υπηρεσία Αθηνών Δ Χημική Υπηρεσία Αθηνών Α Χημική Υπηρεσία Πειραιά Β Χημική Υπηρεσία Θεσ/νίκης Χημική Υπηρεσία Βόλου Χημική Υπηρεσία Ηρακλείου Χημική Υπηρεσία Ιωαννίνων Χημική Υπηρεσία Καβάλας Χημική Υπηρεσία Κέρκυρας ΣΥΝΟΛΟ Το μεγαλύτερο ποσοστό των δειγμάτων που απέστειλαν ο ΕΦΕΤ και οι Υπηρεσίες των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων εντάσσεται στο πλαίσιο του επισήμου ελέγχου των τροφίμων σύμφωνα με το Πολυετές Ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Ελέγχων (ΠΟΕΣΕ) Στο κεντρικό πρωτόκολλο συνεργασίας με τον ΕΦΕΤ για το 2011 είχε προγραμματιστεί η εξέταση 3100 δειγμάτων τροφίμων. Το ποσοστό ολοκλήρωσης του πρωτοκόλλου συνεργασίας εκτιμάται ότι ξεπέρασε το 95%. Τα δείγματα που απεστάλησαν από υπηρεσίες του ΓΧΚ αναφέρονται σε δείγματα εργαστηριακής υποστήριξης. Τα δείγματα που απεστάλησαν από το Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αφορούν κυρίως δείγματα επισήμου ελέγχου τροφίμων κατά την εισαγωγή, τα οποία εξετάστηκαν για την παρουσία ανεπιθύμητων ουσιών (όπως μυκοτοξίνες, βαρέα μέταλλα, πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, ισταμίνη, παράνομες χρωστικές κλπ.) Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά ο αριθμός δειγμάτων που εξετάστηκαν ανά κατηγορία τροφίμου καθώς και ο αριθμός και το ποσοστό Μη Κανονικών δειγμάτων. Σελίδα 11 από 127

12 Πίνακας 4. Εξετασθέντα και Μη Κανονικά (ΜΚ) δείγματα ανά κατηγορία τροφίμου. Κατηγορία Τροφίμου Αριθμός Εξετασθέντ ων δειγμάτων Αριθμός ΜΚ δειγμάτων 2011 Ποσοστό ΜΚ δειγμάτων 2011 Ποσοστό ΜΚ δειγμάτων Αβγά και προϊόντα τους ,0% 0% Άλλα τρόφιμα ,3% 4,2% Αρτύματα, σάλτσες κλπ ,5% 9,5% Γάλα και γαλακτοκομικά ,2% 3,7% προϊόντα Γλυκαντικές ουσίες και μέλι ,8% - (1) Γρανίτες % - (2) Δημητριακά και προϊόντα τους ,1% 4,7% Έτοιμα γεύματα ,4% 4,9% Ιχθυηρά και προϊόντα τους ,8% 3,4% Κρέας και προϊόντα του ,5% 1,8% Λίπη και έλαια ,3% 9,7% Μη αλκοολούχα ποτά ,2% 13,7% Προϊόντα αρτοποιίας ,7% - (3) Προϊόντα ζαχαροπλαστικής ,1% 17,4% Πρόσθετα τροφίμων % 0% Τρόφιμα με ιδιαίτερες % 0% θρεπτικές χρήσεις Φρούτα, λαχανικά, καρποί και ,7% 2,8% σπόροι Υλικά σε επαφή με τρόφιμα ,9% 7,0% Σημειώσεις: (1) το 2010 περιλαμβάνονταν στην κατηγορία Ζαχαρώδη προϊόντα (2) το 2010 περιλαμβάνονταν στην κατηγορία Παγωτά και επιδόρπια (3) το 2010 περιλαμβάνονταν στην κατηγορία Δημητριακά & προϊόντα αρτοποιίας Τα μεγαλύτερα ποσοστά Μη Κανονικών δειγμάτων παρατηρούνται στην κατηγορία των γρανιτών και των προϊόντων ζαχαροπλαστικής, με ποσοστά μη κανονικότητας άνω του 10 %. Έπονται με ποσοστά λίγο κάτω του 10% τα έτοιμα γεύματα, τα αρτύματα- σάλτσες και παρόμοια παρασκευάσματα, τα μη αλκοολούχα ποτά, τα υλικά σε επαφή με τρόφιμα και οι γλυκαντικές ουσίες μέλι. Συγκριτικά με το έτος 2010 τα ποσοστά μη κανονικότητας κυμαίνονται για τις περισσότερες κατηγορίες στα ίδια επίπεδα, με μικρές αυξομειώσεις οι οποίες δεν αξιολογούνται ως σημαντικές. Αξίζει πάντως να σημειωθεί η μείωση των ποσοστών μη κανονικότητας των λιπών και ελαίων από 9,7% το 2010 σε 1,3% το 2011, των μη αλκοολούχων ποτών από 13,7% σε 8,2% και των προϊόντων ζαχαροπλαστικής από 17,4% σε 12,1%. Οι αιτίες μη κανονικότητας των τροφίμων φαίνονται στο Διάγραμμα 1. Κυριότερη αιτία μη κανονικότητας, η οποία παρουσιάζεται στο 42% των Μη Κανονικών δειγμάτων είναι η επισήμανση. Οι παραβάσεις ως προς την επισήμανση είναι δυνατόν να σχετίζονται άμεσα και με παραβάσεις ως προς τη σύνθεση (όπως για παράδειγμα η παρουσία αλλεργιογόνων παραγόντων που δεν επισημαίνονται) ή την Σελίδα 12 από 127

13 παρουσία προσθέτων που δεν αναφέρονται στην επισήμανση όπως προβλέπεται. Άλλες σημαντικές αιτίες μη κανονικότητας είναι η παρουσία ρυπαντών και άλλων μη επιτρεπόμενων συστατικών και ξένων υλών στα τρόφιμα. Διάγραμμα 1. Αιτίες Μη κανονικότητας δειγμάτων τροφίμων Αιτίες Μη Κανονικότητας - Τρόφιμα Επισήμανση 42% Σύνθεση 32% Πρόσθετα 9% Ρυπαντές 8% Άλλα 6% Άλλα συστατικά 2% Ξένες ύλες 1% Μικροβιολ. Μόλυνση 0,3 Οι αιτίες μη κανονικότητας των υλικών που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα φαίνονται στο Διάγραμμα 2. Κυριότερη αιτία μη κανονικότητας, η οποία παρουσιάζεται στο 71% των Μη Κανονικών δειγμάτων, είναι η παρουσία μη επιτρεπόμενων ουσιών (ρυπαντών). Διάγραμμα 2. Αιτίες Μη κανονικότητας δειγμάτων υλικών σε επαφή με τρόφιμα Αιτίες μη κανονικότητας - Υλικά σε επαφή με τρόφιμα Ρυπαντές 71% Άλλα συστατικά 20% Άλλα 2% Επισήμανση 5% Σύνθεση 2% Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται οι κυριότερες αιτίες μη κανονικότητας για τις κατηγορίες τροφίμων που παρουσίασαν υψηλό αριθμό Μη Κανονικών δειγμάτων. Σελίδα 13 από 127

14 Πίνακας 5. Κύριες αιτίες μη κανονικότητας ανά κατηγορία τροφίμου Κατηγορία Τροφίμου Αριθμός Μη Κύριες αιτίες Μη Κανονικότητας Κανονικών Γλυκαντικές ουσίες και μέλι 55 Επισήμανση - Σύνθεση Φρούτα, λαχανικά, καρποί και 43 Επισήμανση - Ρυπαντές σπόροι Προϊόντα ζαχαροπλαστικής 38 Επισήμανση - Σύνθεση Αρτύματα, σάλτσες κλπ. 35 Επισήμανση - Σύνθεση Λίπη και έλαια 29 Σύνθεση - Επισήμανση Μη αλκοολούχα ποτά 22 Σύνθεση - Επισήμανση Στον πίνακα επικρατεί ως κύρια αιτία η επισήμανση των τροφίμων, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως. Στις κατηγορίες γλυκαντικές ουσίες μέλι, προϊόντα ζαχαροπλαστικής και αρτύματα σάλτσες την επισήμανση ακολουθούν οι παραβάσεις που σχετίζονται με τη σύνθεσή τους. Στην κατηγορία φρούτα, λαχανικά, καρποί και σπόροι, εξίσου σημαντική αιτία Μη Κανονικότητας με την επισήμανση είναι η παρουσία ρυπαντών, κυρίως μυκοτοξινών και βαρέων μετάλλων. Ανάλογο συμπέρασμα είχε καταγραφεί και το 2010 για την κατηγορία αυτή. Στις κατηγορίες των λιπών και ελαίων και των μη αλκοολούχων ποτών ως πρώτη αιτία μη κανονικότητας καταγράφεται η σύνθεση και δευτερευόντως η επισήμανση. Γ. Άλλες δραστηριότητες στον τομέα της ασφάλειας και του επισήμου ελέγχου τροφίμων 1. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ/νσης Τροφίμων σε κανονιστικές επιτροπές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μόνιμη Επιτροπή Τροφικής Αλυσίδας και Υγείας των Ζώων, Τμήμα Τοξικολογικής Ασφάλειας και Τμήμα Γενετικά Τροποποιημένων Τροφίμων, Ζωοτροφών και περιβαλλοντικού κινδύνου) 2. Συμμετοχή υπαλλήλων της Διεύθυνσης Τροφίμων και της Δ Χ.Υ. Αθηνών σε ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων, το ελαιόλαδο και τα υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα. 3. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ Χ.Υ. Αθηνών σε ομάδες εμπειρογνωμόνων του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου 4. Συμμετοχή υπαλλήλων της Β Χ. Υ. Αθηνών σε ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων σχετικά με τα μη πλαστικά υλικά και αντικείμενα σε επαφή με τρόφιμα. 5. Συμμετοχή υπαλλήλων της Β και της Δ Χ. Υ. Αθηνών σε ομάδες εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σχετικά με τα υλικά σε επαφή με τρόφιμα 6. Συμμετοχή υπαλλήλων της Διεύθυνσης Τροφίμων και της Δ Χ.Υ. Αθηνών στις συναντήσεις εργασίας των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς για τα θέματα των Γενετικώς Τροποποιημένων Τροφίμων, Πολυκυκλικών Αρωματικών Υδρογονανθράκων, Φυτοφαρμάκων και Υλικών σε Επαφή με Τρόφιμα. 7. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων στη Συντονιστική Επιτροπή και στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εργαστηρίων για τους Γενετικώς Τροποποιημένους Οργανισμούς. Σελίδα 14 από 127

15 8. Συμμετοχή υπαλλήλων της Διεύθυνσης Τροφίμων σε ομάδα εργασίας «για την αναμόρφωση του συστήματος ελέγχου σε εφαρμογή των Κανονισμών της ΕΚ υπ αριθμ.178/2002, 852/2004, 853/2004 και 882/2004» (Υ1δ/Γ.Π./οικ.45608/ Απόφαση του Γεν. Γραμματέα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) 9. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων σε ομάδα εργασίας «για την αναμόρφωση του συστήματος επιβολής μέτρων και κυρώσεων σε εφαρμογή του Κανονισμού 882/2004» (ΔΥ1δ/41247/ Απόφαση του Γεν. Γραμματέα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης) 10. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων στην ομάδας εργασίας του ΟΠΕΓΕΠ για την ανάπτυξη του προτύπου AGRO 7 «Προδιαγραφή για την παραγωγή προϊόντων από ζώα που δεν εκτρέφονται με Γενετικά Τροποποιημένες Ζωοτροφές» 11. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων στη Διυπουργική Επιτροπή «για τη σκόπιμη ελευθέρωση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) στο περιβάλλον, κατά το άρθρο 16 παρ. 2 της ΚΥΑ 38639/2017/ σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2001/18» (ΚΥΑ / ), για την έκδοση υπουργικών αποφάσεων σχετικά με την απαγόρευση καλλιέργειας στην Ελλάδα ποικιλιών του ΓΤ αραβόσιτου ΜΟΝ 810 και της ΓΤ πατάτας Amflora 12. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων στην ομάδα εργασίας για τη διερεύνηση της δημιουργίας εθνικών μέτρων, στο πλαίσιο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) 1924/ Συμμετοχή υπαλλήλων της Διεύθυνσης Τροφίμων και της Α Χημικής Υπηρεσίας Πειραιά στην ομάδα εργασίας του ΕΦΕΤ «για την αναθεώρηση των άρθρων του ΚΤΠ». 14. Συμμετοχή υπαλλήλων του ΓΧΚ στις ομάδες εργασίας του ΕΦΕΤ για την κατάρτιση προγραμμάτων Επισήμου Ελέγχου της Ασφάλειας και της Ποιότητας των τροφίμων έτους 2012 στη βάση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας στους τομείς: Ποιότητα γνησιότητα ελαιολάδου, Ποιότητα γνησιότητα μελιού, Ποιότητα γνησιότητα γαλακτοκομικών προϊόντων, Πρόσθετα, Μυκοτοξίνες, Ακρυλαμίδιο, Νιτρικά, Βαρέα Μέταλλα, Έλεγχος εμφιαλωμένων νερών, Ισταμίνη σε ιχθυηρά και σκευάσματα ιχθυηρών, Υπολείμματα Φυτοπροστατευτικών Ουσιών, Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες. Χλωροπροπανόλες, Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί, Αλλεργιογόνα συστατικά, Έλεγχος υλικών σε επαφή με τρόφιμα, Διερευνητικά προγράμματα Διατροφική Έρευνα Σελίδα 15 από 127

16 ΤΟΜΕΑΣ ΠΕΤΡΟΧΗΜΙΚΩΝ Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Στον τομέα των Πετροχημικών, θεσπίστηκαν, σε εναρμόνιση προς τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι δύο κανονιστικές πράξεις που καταγράφονται στον Πίνακα. Οι πράξεις (Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις) του είδους αυτού, εκδίδονται μετά από απόφαση του Ανωτάτου Χημικού Συμβουλίου (ΑΧΣ), που λαμβάνεται μετά από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Πετροχημικών του ΓΧΚ. Πίνακας 6: Εκδοθείσες κανονιστικές πράξεις σε θέματα Πετροχημικών Κανονιστική Πράξη Τίτλος Αντίστοιχη Οδηγία Απόφαση ΑΧΣ 314/2010 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) Καύσιμα Αυτοκινήτων Αιθανόλη βιολογικής προέλευσης (βιοαιθανόλη) ως συστατικό ανάμειξης σε βενζίνη Απαιτήσεις και Μέθοδοι Δοκιμών 2009/28/ΕΚ ΦΕΚ 69/Β/ Απόφαση ΑΧΣ 316/2010 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) και Προστασίας του Πολίτη ΦΕΚ 501/Β/ Προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας, στον τομέα της ποιότητας καυσίμων βενζίνης και ντίζελ, προς την οδηγία 2009/30/Ε.Κ. του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. 2008/30/ΕΚ Για τις αποφάσεις αυτές σημειώνονται τα εξής: i) Η Απόφαση 314/2010 του ΑΧΣ αφορά στις τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να ικανοποιεί η βιοαιθανόλη ως συστατικό ανάμειξης της βενζίνης προκειμένου το μίγμα να μπορεί να διατεθεί στην αγορά ως βενζίνη. Οι τεχνικές προδιαγραφές είναι σύμφωνες προς τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ Επιπλέον, η Απόφαση 314/2010, καθορίζει το μετουσιωτή που προστίθεται στη βιοαιθανόλη πριν την ανάμιξή της με τη βενζίνη και πάντοτε πριν τη διάθεση του μίγματος στην αγορά, όπως απαιτείται από την παράγραφο δ) του άρθρου 183 του κωδικοποιημένου Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα, για την εύκολη διάκρισή της από την αιθανόλη βιολογικής προέλευσης που προορίζεται για ποτά. ii) Η Απόφαση ΑΧΣ 316/2010, με την οποία μεταφέρεται στο εθνικό δίκαιο η οδηγία 2009/30/ΕΚ, εκτός των άρθρων 7 α έως 7ε της οδηγίας 98/70/ΕΚ όπως Σελίδα 16 από 127

17 τροποποιείται στο άρθρο 1 της δηγίας 2009/30/ΕΚ, αποτελεί μερική ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 2009/30/EΚ. Η απόφαση καθορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές για λόγους υγείας και περιβάλλοντος για τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στα οδικά οχήματα και τα μη οδικά κινητά μηχανήματα, τους γεωργικούς καιδασικούς ελκυστήρες και τα σκάφη αναψυχής όταν δεν βρίσκονται στη θάλασσα, λαμβανομένων υπόψη των τεχνικών απαιτήσεων των κινητήρων αυτών. Λόγω της πολυπλοκότητας των θεμάτων της οδηγίας και των πολλών διαφορετικών Υπηρεσιών και Φορέων που εμπλέκονται στην εφαρμογή της οδηγίας αυτής, αποφασίστηκε, με σύμφωνη γνώμη και του ΥΠΕΚΑ, η τμηματική μεταφορά της στο εθνικό δίκαιο. Τα άρθρα 7α έως 7ε της οδηγίας μεταφέρονται στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 4062/2012 «Αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού - Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ - Προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/28/ΕΚ) - Κριτήρια Αειφορίας Βιοκαυσίμων και Βιορευστών (Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/30/ΕΚ)» Πλέον των αποφάσεων που έλαβαν τη μορφή κοινής υπουργικής απόφασης και εκδόθηκαν, ελήφθησαν από το ΑΧΣ αποφάσεις και εκκρεμεί η υπογραφή των Κοινών Αποφάσεων των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας και Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής για θέματα: i) καθιέρωσης νέων προδιαγραφών προδιαγραφών σε Καύσιμα Αυτοκινήτων Υγραέρια (LPG) Απαιτήσεις και Μέθοδοι Δοκιμών, με σκοπό την υποχρεωτική εφαρμογή του προτύπου ΕΛΟΤ ΕΝ 589, καθώς η υγραεριοκίνηση επεκτείνεται με ραγδαίο ρυθμό εφόσον παρέχει σημαντική οικονομία σε σχέση με βενζίνη και πετρέλαιο και επιπλέον συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των ανθρώπων, λόγω της μειωμένης εκπομπής ρύπων και αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. ii) καθιέρωσης επικαιροποιημένων «Φυσικοχημικών παραμέτρων προδιαγραφών ασφάλτου οδοστρωσίας», σε συμφωνία προς το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ (Ασφαλτικά και συνδετικά ασφαλτικών-προδιαγραφές για ασφάλτους οδοστρωσίας) και την Οδηγία 89/106/ΕΟΚ. Απόφαση ΑΧΣ 126/2011. Η σχετική ΚΥΑ αναμένεται να εκδοθεί από την Συντονιστική Επιτροπή Δομικών Υλικών του Υπ. Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας. Τέλος κατά το 2011, η Διεύθυνση Πετροχημικών ως Αρμόδια Αρχή για την οδηγία 1999/32/ΕΚ σε συνεργασία με τη Δ/νση Ναυτιλιακής Πολιτικής του Υπ.Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, υποστήριξε τις εθνικές θέσεις στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σε ομάδες εργασίας, στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων και στο Συμβούλιο Υπουργών), στο πλαίσιο τροποποίησης της οδηγίας 1999/32/ΕΚ. Στις θέσεις αυτές καταγράφεται η ανάγκη «για την μη περαιτέρω μείωση των ορίων του θείου στα καύσιμα των Επιβατηγών πλοίων, λόγω της εξάρτησης της Ελλάδας από την βιωσιμότητα των ναυτιλιακών εταιρειών αυτών των πλοίων». Σελίδα 17 από 127

18 Συνοπτικά το νομοθετικό και συναφές έργο στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Πετροχημικών παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί: Αποφάσεις ΑΧΣ Υπουργικές Αποφάσεις Πίνακας 7: Νομοθετικό έργο στους τομείς αρμοδιότητας της Διεύθυνσης Πετροχημικών Καύσιμα Υγραέρια ΕΛΕΓΧΟΣ VOC s 2 1 Χημικoί ναυτιλίας 2 ΚΥΑ 1(ΚΥΑ απλούστευσης διαδικασίας ) Εγκύκλιοι Ηλεκτρονικό μητρώο Eκθέσεις προς ΕΕ Προτάσεις Εργων (ΕΣΠΑ) (στερεά βιοκαυσιμα) 1 1 Σελίδα 18 από 127

19 ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ Β. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΕΡΓΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ Ο επίσηµος φυσικοχηµικός έλεγχος της ποιότητας των πετρελαιοειδών προϊόντων πραγµατοποιείται σε διαπιστευµένα εργαστήρια του Γενικού Χηµείου του Κράτους (Νόμος 3335/2005). Η ' Χημική Υπηρεσία Πειραιά και η ' Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης εξετάζουν δείγματα υγρών ενεργειακών προϊόντων (βενζινών, πετρελαίων, μαζούτ, υγρών βιοκαυσίμων), λιπαντικών, υδραυλικών και αντιπηκτικών υγρών και συναφών προϊόντων, υποστηρίζοντας τις λοιπές Χημικές Υπηρεσίες όπως προβλέπεται από τις ισχύουσες αποφάσεις. Τα δείγματα στερεών καυσίμων (λιθανθράκων, οπτανθράκων στερεών βιοκαυσίμων) όλης της χώρας εξετάζονται από τη Χημική Υπηρεσία Χαλκίδας. ( /4287/ απόφαση του Υπουργού Οικονομικών). Τα δείγματα υγραερίων όλης της χώρας εξετάζονται από τη Χημική Υπηρεσία Αλεξανδρούπολης. Η Β Χημική Υπηρεσία Αθηνών παρέχει τεχνική υποστήριξη για δείγματα χρωμάτων, βερνικιών, επιχρισμάτων, μελανιών, κολλών, κηρωδών υλών, πυροσβεστικών υλικών, αποκριάτικων υλικών και λοιπών συναφών προϊόντων. Επίσης παρέχει τεχνική υποστήριξη για τον προσδιορισμό Πτητικών Οργανικών Ενώσεων (ΠΟΕ - VOCs) σε χρώματα, όταν ο προσδιορισμός αυτός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί από τις λοιπές Χημικές Υπηρεσίες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα επιθεωρήσεων προιόντων (VOCs). ΈΛΕΓΧΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Κατά το 2011 εξετάστηκαν συνολικά 2605 δείγματα υγρών καυσίμων, διαφόρων κατηγοριών: πετρέλαιο κίνησης, πετρέλαιο θέρμανσης, βενζίνη κλπ. Από τα δείγματα αυτά, 548 βρέθηκαν Μη Κανονικά (ΜΚ), δηλαδή νοθευμένα, με το μεγαλύτερο ποσοστό νοθείας να αφορά το πετρέλαιο κίνησης. Αναλυτικά τα αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου παρουσιάζονται στον πίνακα και στο διάγραμμα που ακολουθούν. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΒΕΝΖΙΝΗ LRP ΒΕΝΖΙΝΗ 95RON ΒΕΝΖΙΝΗ 100RON ΜΑΖΟΥΤ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Δ ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Δ ΧΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ % NΟΘΕΙΑ 28,9 7,1 4,0 19,8 14,9 3,8 0 21,0 Σελίδα 19 από 127

20 3000 ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ 2011 Δ ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Δ ΧΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΛΟ MH KANONIKA ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΒΕΝΖΙΝΗ LRP ΒΕΝΖΙΝΗ 95RON ΒΕΝΖΙΝΗ 100RON ΜΑΖΟΥΤ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Τα συγκριτικά αποτελέσματα του εργαστηριακού ελέγχου της τελευταίας τριετίας αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί : ΣΥΝΟΛΟ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ % NΟΘΕΙΑ , , ,04 Το 2011 οι δειγματοληψίες ήταν περισσότερο στοχευμένες έναντι των προηγουμένων ετών και τα δείγματα τα οποία προσκομίστηκαν προς ανάλυση στο ΓΧΚ ανήκουν στην κατηγορία των ύποπτων δειγμάτων. Η μη κανονικότητα νοθεία των δειγμάτων καυσίμων οφείλεται κυρίως στις εξής προσμίξεις: πετρέλαιο ναυτιλίας σε πετρέλαιο θέρμανσης ή πετρέλαιο κίνησης πετρέλαιο θέρμανσης σε πετρέλαιο κίνησης πετρέλαιο αγνώστου προελεύσεως ή πετρέλαιο που έχει υποστεί παράνομη επεξεργασία αποχρωματισμού και καταστροφής του ιχνηθέτη, σε πετρέλαιο κίνησης αμόλυβδη βενζίνη σε βενζίνη με υποκατάστατο μολύβδου ή σε αμόλυβδη 100 οκτανίων νερό σε αμόλυβδη βενζίνη χημικές ενώσεις (τολουόλιο, ξυλόλιο κλπ. ) σε υγρά αύσιμα white spirit σε φωτιστικό πετρέλαιο πετρέλαιο σε βενζίνες. Aναλυτικά για το 2011, τα αποτελέσματα των μη κανονικών-νοθευμένων δειγμάτων καυσίμων για τα οποία η μη κανονικότητα επιβεβαιώθηκε από τη διαδικασία της έφεσης απεικονίζονται στο διάγραμμα που ακολουθεί: Σελίδα 20 από 127

21 4% 5% 0% Διάγραμμα 3: Αιτίες μη κανονικότητας δειγμάτων καυσίμων 2% 1% 1% 1% 2% 1% Πετρέλαια κίνησης ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ με πετρέλαια θέρμανσης από 1% έως 100% Πετρέλαια κίνησης που περιέχουν πετρέλαιο θέρμανσης 1% Πετρέλαια κίνησης ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ με πετρέλαια παράνομης διακίνησης Πετρέλαια κίνησης ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ ΜΕ FAME 21% 4% 58% Πετρέλαια κίνησης ΜΕ ΧΑΜΗΛΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΛΕΞΗΣ Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με θείο εως 20ppm χωρίς ιχνηθέτη Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ λόγω νερού και αιωρουμένων σωματιδίων Πετρέλαια κίνησης ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΑ με ελαφρύτερα του πετρελαίου κλάσματα( βενζίνη) Πετρέλαια κίνησης ΝΟΘΕΥΜΕΝΑ με βαρύτερα του πετρελαίου κλάσματα( ορυκτέλαια) Βενζίνη 100RON ΝΟΘΕΥΜΕΝΗ με βενζίνη 95RON BENZINH 95 RON ΝΟΘΕΥΜΕΝΗ ΜΕ ΜΕΘΑΝΟΛΗ Βενζίνη Αμόλυβδη 95 RON με υψηλο θειο Το μεγαλύτερο ποσοστό μη κανονικότητας νοθείας επιβεβαιώνεται στο πετρέλαιο κίνησης (96 % του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων), το οποίο νοθεύεται κυρίως με πετρέλαιο θέρμανσης -(62% του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων)-ή με πετρέλαιο παράνομης διακίνησης (λαθραίο) -(21% του συνόλου των μη κανονικών δειγμάτων)-. Σχετικά με τη νοθεία των καυσίμων, αναφέρεται ότι, λόγω των υψηλών φόρων (ποσοστό πάνω από το 50% της συνολικής αξίας) υπάρχει ισχυρό κίνητρο για νοθεία προϊόντων και επομένως εξαπάτηση του καταναλωτή και, συγχρόνως, μείωση των εσόδων του κράτους. Συμβολή του ΓΧΚ στην Είσπραξη Εσόδων από τον Ε.Φ.Κ στα Καύσιμα Το ΓΧΚ συμβάλλει στην είσπραξη των δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα, πραγματοποιώντας εργαστηριακές αναλύσεις, ογκομετρήσεις δεξαμενών και άλλες εργασίες που απαιτούν τεχνική/επιστημονική γνώση. Στον πίνακα που ακολουθεί, καταγράφονται οι εργασίες αυτές για το έτος Σελίδα 21 από 127

22 Πίνακας 8: Εργασίες του ΓΧΚ σχετικές με την είσπραξη εσόδων από Ε.Φ.Κ. στα καύσιμα. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΠΛΗΡΩΣ ΑΝΑΛΥΘΕΝΤΑ (Προσκομίζονται από το ΣΔΟΕ, τις Δ/νσεις Εμπορίου και άλλες ελεγκτικές Αρχές) ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΣΤΑ ΟΠΟΙΑ ΕΓΙΝΑΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ (Λαμβάνονται στο πλαίσιο των τελωνειακών διαδικασιών) ΛΟΙΠΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ (φορολογικές αποθήκεςδιϋλιστήρια, δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων) 443 ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ 160 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ (προμετρήσεις, επιμετρήσεις) ΕΛΕΓΧΟΙ ΜΕΤΡΗΤΩΝ 689 ΟΓΚΟΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΒΥΤΙΟΦΟΡΩΝ 436 ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΠΙΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ 1847 ΕΛΕΓΧΟΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΣΛΕΠΙΩΝ (μεταφορικών/εφοδιαστικών μέσων) 96 ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑΣ 92 ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΥ, ΙΧΝΗΘΕΤΗΣΗΣ 113 ΕΚΔΟΣΗ ΔΕΛΤΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ (βάσει των εργαστηριακών στοιχείων των διυλιστηρίων) ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΓΧΚ 2 ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΟΥ ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ (ΑΤΟΜΑ) 72 ΑΝΘΡΩΠΟΗΜΕΡΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 4920 Σελίδα 22 από 127

23 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Πλέον των καυσίμων, στον ευρύτερο τομέα των Πετροχημικών προϊόντων εντάσσονται είδη όπως τα χρώματα, τα κεριά κ.ά. Για τα είδη αυτά, η εργαστηριακή εξέταση καταγράφεται στον ακόλουθο πίνακα: ΕΙΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Ελέγχου εσωτερικής αγοράς Ιδιωτικής ανάλυσης Επιχειρησιακό Σύμβασης Τελωνειακό Άλλο Σύνολο - Επιχειρησιακό ΚΗΡΩΔΗΣ ΥΛΗ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΧΡΩΜΑΤΑ- ΒΕΡΝΙΚΙΑ Για τα λοιπά προϊόντα πλην των καυσίμων (λιπαντικά, αντιπηκτικά, υγρά φρένων κλπ), τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων ακολουθούν: ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΛΗΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Δ ΧΥ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΛΗΝ ΚΑΥΣΙΜΩΝ Δ ΧΥ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΙΖΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΣΥΝΟΛΟ ΜΚ ΣΥΝΟΛΟ ΜΚ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚ. (ΣΔΟΕ-ΤΕΛΩΝΕΙΑ-ΧΥ) ΥΠΕΚΑ 2 1 ΥΠ.ΠΡΟ.ΠΟ 98 1 ΑΛΛΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 206 9

24 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ (FQMS- Fuel Quality Monitoring System) Το Σύστημα Παρακολούθησης Ποιότητας Καυσίμων (FQMS- Fuel Quality Monitoring System) θεσπίστηκε με την Οδηγία 98/70/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με την απόφαση ΑΧΣ 316/2010 Προβλέπει τον στατιστικό έλεγχο της ποιότητας των βενζινών και των πετρελαίων που διατίθενται στην Ελληνική αγορά, μέσω της εξέτασης αντιπροσωπευτικών δειγμάτων, με σκοπό τον έλεγχο της τήρησης των προδιαγραφών που διασφαλίζουν τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση για το περιβάλλον. Για την εφαρμογή του FQMS στη χώρα μας αρμόδια αρχή είναι η Διεύθυνση Πετροχημικών του ΓΧΚ σύμφωνα με τις αποφάσεις ΑΧΣ 291/2004 και 316/2010. Το ΓΧΚ, σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής για την περιοχή της Αττικής και τις περιφερειακές Υπηρεσίες του ΣΔΟΕ για την υπόλοιπη Ελλάδα, μεριμνά για τις δειγματοληψίες, και προβαίνει στην εξέταση των δειγμάτων, τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων και την αποστολή της σχετικής έκθεσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο τέλος του Α εξαμήνου κάθε έτους. Για τις ανάγκες της εφαρμογής του FQMS, η χώρα μας έχει διαιρεθεί σε τρεις περιοχές (Βόρεια Ελλάδα, Νότια Ελλάδα και Αττική), σύμφωνα με τον χάρτη που ακολουθεί: Σελίδα 24 από 127

25 Για το 2010 (τα αποτελέσματα του 2011 εκδίδονται στο τέλος του Α εξαμήνου 2012), το σχήμα του ελέγχου διαμορφώθηκε ως εξής: ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΒΕΝΖΙΝΗΣ 2010 ΣΥΝΟΛΟ ΠΩΛΗΣΕΩΝ Diesel 2010 Αμόλυβδη βενζίνη min. RON=95 (<10 ppm S) Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων 92,2 % 120 3,2% 78 Diesel (<10 ppm S) Αρ. Εξετασθέντων δειγμάτων 100.0% 120 Αμόλυβδη βενζίνη RON>=98 (<10 ppm S) Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων Αμόλυβδη βενζίνη 95=<RON<98 (<10 ppm S) Αριθμός Εξετασθέντων δειγμάτων 4.6% - 52 Όλα τα δείγματα βρέθηκαν κανονικά ως προς τις παραμέτρους που ελέγχθηκαν για τους σκοπούς της Οδηγίας 98/70/ΕΚ. Επιθεωρήσεις Το ΓΧΚ καταρτίζει και εκτελεί κάθε έτος πρόγραμμα τακτικών και έκτακτων επιθεωρήσεων που διενεργούνται με σκοπό τον έλεγχο των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων που οφείλονται στη χρήση οργανικών διαλυτών σε χρώματα διακόσμησης και βερνίκια και σε προϊόντα επισκευαστικής βαφής οχημάτων, (εφαρμογή της οδηγίας 42/2004/ΕΚ - αποφ. Α.Χ.Σ. 437/2005). Κατά το 2011 πραγματοποιήθηκαν 44 Επιθεωρήσεις εκ των οποίων 35 σε επιχειρήσεις Παραγωγής των ελεγχόμενων προϊόντων και 10 σε επιχειρήσεις Χρήσης (η μία επιθεώρηση πραγματοποιήθηκε σε επιχείρηση παραγωγής η οποία ταυτόχρονα είναι και εγκατάσταση χρήσης) κατά τις οποίες ελήφθησαν 46 δείγματα προς εξέταση. Από αυτές, στις 7 επιχειρήσεις εντοπίστηκαν μη συμμορφώσεις. Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται αναλυτικά οι επιθεωρήσεις και τα αποτελέσματά τους. Σελίδα 25 από 127

26 Πίνακας 9: Επιθεωρήσεις για τον έλεγχο των εκπομπών πτητικών οργανικών ενώσεων XΗΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Αριθμός Επιθεωρήσεων σε Εγκαταστάσεις Παραγωγής- Διακίνησης Αριθμός Επιθεωρήσεων σε Εγκαταστάσεις Χρήσης- Εφαρμογής Συνολικός Αριθμός Επιθεωρήσεων Α Πειραιά 0 Αριθμός Δειγμάτων Μη συμμορφώσεις κατά την επιθεώρηση Β Θεσ/κης Ελευσίνας Αν. Αττικής 0 Α Αθήνας Πάτρας Ηρακλείου Χανίων 0 Ιωαννίνων Κορίνθου 0 Σερρών Καβάλας Χαλκίδας Λιβαδειάς Μεσολογγίου Αλεξανδρούπολης 0 Ρόδου Λάρισας 0 Βόλου ΣΥΝΟΛΟ Ακολουθεί διαγραμματική απεικόνιση της % συμβολής των ΧΥ στις επιθεωρήσεις και των αποτελεσμάτων τους. Αλεξανδρούπολης 0% Μεσολογγίου 9% Συμβολή ΧΥ στις Επιθεωρήσεις VOC's Ρόδου 5% Λάρισας 0% Βόλου 2% Α Πειραιά 0% Β Θεσ/κης 16% Ελευσίνας 2% Αν. Αττικής 0% Λιβαδειάς 9% Χαλκίδας 9% Α Αθήνας 11% Πάτρας 11% Ηρακλείου 9% Καβάλας 5% Σερρών 5% Κορίνθου 0% Ιωαννίνων 7% Χανίων 0% Σελίδα 26 από 127

27 Διάγραμμα 4: Αποτελεσματα επιθεωρήσεων για ελεγχο VOC S Συνολικός Αριθμός Επιθεωρήσεων Αριθμός Δειγμάτων Μη συμμορφώσεις κατά την επιθεώρηση ΧΗΜΙΚΟΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Το ΓΧΚ συμμετέχει στο σύστημα έλεγχου των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας στις ναυπηγοεπισκευαστικές ζώνες - και ειδικότερα στον έλεγχο της παρουσίας επικινδύνων αερίων στα πλοία και πλωτά ναυπηγήματα συμμετέχοντας με εκπροσώπους του στις δύο μικτές επιτροπές ελέγχου, που λειτουργούν υπό την καθοδήγηση του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, στο Πέραμα και στο Σκαραμαγκά. (αρθρο 28 του νόμου 3850/2010). Κατά το 2011 το ΓΧΚ είχε 70 συμμετοχές στις επιθεωρήσεις που πραγματοποίησαν οι Επιτροπές αυτές. Υποβλήθηκαν ισάριθμα πορίσματα στο Υπ. Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, με 12 βεβαιωμένες αποκλίσεις από τη νομοθεσία. Παράλληλα μέχρι τις 2/7/2011 ανανέωσε 22 άδειες Χημικών Ναυτιλίας, ενώ από τις 3/7/2011 σύμφωνα με το νόμο 3919/2011 «Αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας, κατάργηση αδικαιολόγητων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων» (ΦΕΚ 32/Α /2011), το επάγγελμα του χημικού ναυτιλίας ασκείται ελευθέρως μετά πάροδο τριμήνου από την αναγγελία ενάρξεως ασκήσεώς του προς τη αρμόδια προς τούτο Αρχή δηλ. τη Δ/νση Πετροχημικών, συνοδευόμενη από τα νόμιμα δικαιολογητικά για την πιστοποίηση της συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων. Σελίδα 27 από 127

28 ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Εξέταση 307 φακέλων λιπαντικών και 84 φακέλων βαλβολινών, που καταχωρήθηκαν (απόδοση μοναδικού αριθμού) στο μητρώο ορυκτελαίων και βαλβολινών που τηρείται στη Διεύθυνση Πετροχημικών. Συμμετοχή στην Τεχνική Επιτροπή 66 του ΕΛΟΤ, για τη θέσπιση των αναγκαίων εθνικών προτύπων και την εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή και διεθνή τυποποίηση στον τομέα των πετρελαιοειδών. Συμμετοχή σε ομάδες εργασίας ή Επιτροπές του ΥΠΕΚΑ με αντικείμενο: 1) Ομάδα εργασίας για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις του άρθρου 1 της οδηγίας 2009/30/ΕΚ και αφορούν τη μείωση αερίων του θερμοκηπίου στις χερσαίες μεταφορές. 2) Ομάδα εργασίας για την ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές και την αειφορία των βιοκαυσίμων και βιορευστών. 3) Επιτροπή, για την εναρμόνιση του Εθνικού Δικαίου προς τις οδηγίες 2009/28/ΕΚ και 2009/30/ΕΚ και την έκδοση όλων των σχετικών νομοθετικών πράξεων. Συμμετοχή στην ευρωπαϊκή ομάδα εργασίας σχετικά με βιοσυστατικά σε καύσιμα, που συστάθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συμμετοχή σε εσπερίδα στις με θέμα «Χημεία, η ζωή μας, το μέλλον μας» με παρουσίαση «Αγορά καυσίμων Παρόν Μέλλον»., στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του διεθνούς έτους Χημείας. Σελίδα 28 από 127

29 ΤΟΜΕΑΣ ΑΛΚΟΟΛΗΣ, ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ, ΟΙΝΟΥ ΚΑΙ ΖΥΘΟΥ Α. Νομοθετικό έργο Στον τομέα της Αλκοόλης, των Αλκοολούχων Ποτών, του Οίνου και του Ζύθου η αρμόδια ομώνυμη Διεύθυνση του ΓΧΚ έχει την ευθύνη για την επεργασία και εισήγηση νομοθετικών και διοικητικών ρυθμίσεων σχετικά με: ζητήματα χημικής και χημικοτεχνικής φύσης για την εφαρμογή της νομοθεσίας «περί φορολογίας οινοπνεύματος», όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων (οινοπνευματοποιείων, αποσταγματοποιείων, ποτοποιείων, εμφιαλωτηρίων οίνων, ζυθοποιείων, οξοποιείων κλπ), κατοχή, εναποθήκευση, διακίνηση, διάθεση και χρήση αιθυλικής αλκοόλης (γεωργικής προέλευσης ως και συνθετικής) καθώς και άλλων αλκοολών, μετουσιώσεις αιθυλικής αλκοόλης και λοιπών αλκοολών, διασφάλιση της τήρησης των διατάξεων περί αλκοολούχων ποτών (μεταξύ αυτών και ο καθορισμός όρων και προδιαγραφών καθώς και η αναγνώριση γεωγραφικών ενδείξεων αλκοολούχων ποτών), θέματα εμπορίας οίνου και προστασίας της εγχώριας οινοπαραγωγής, θέματα που αφορούν την παραγωγή και την εμπορία: ζύθου, όξους, οξικού οξέος, αμυλοσιροπίου, χαρουποσιροπίου και προϊόντων από βύνη, εφαρμογή και εκτέλεση διαδικασιών ελέγχου, καθορισμό και αναγνώριση φυρών, λήψη των αναγκαίων μέτρων εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Στο πλαίσιο αυτό, προωθήθηκαν κατά το 2011 δεκαέξι (16) Υπουργικές Αποφάσεις (Υ.Α.). Μεταξύ αυτών ήταν οι Υ.Α. «Παραγωγή και διάθεση αλκοολούχων ποτών», «Επισήμανση μπύρας που διατίθεται στην ελληνική αγορά», «Κατάταξη εργοστασίων στους δικαιούμενους να εισάγουν και να χρησιμοποιούν οξικό οξύ» και «Αναγκαίοι όροι παραγωγής και τηρητέες διαδικασίες ελέγχου και εποπτείας στα ζυθοποιεία στα οποία γίνεται χρήση βύνης κριθής σε συνδυασμό με μέλι». Επίσης, πέντε (5) Υ.Α. αφορούσαν όρους/προδιαγραφές ή/και αναγνώριση γεωγραφικών ενδείξεων αλκοολούχων ποτών και τέσσερις (4) Υ.Α. την διεκπεραίωση μέσω ΕΚΕ των εκδόσεων αδειών λειτουργίας επιχειρήσεων. Για την εφαρμογή των αποφάσεων αυτών, αλλά και για άλλα θέματα, εκδόθηκαν από τη Δ/νση Αλκοόλης, Αλκοολούχων Ποτών, Οίνου, Ζύθου (Α.Α.Π.Ο.Ζ.) δεκατρείς (13) εγκύκλιοι. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται οι εγκύκλιοι που αφορούν τη εφαρμογή των Υ.Α. για την παραγωγή και διάθεση αλκοολούχων ποτών, την επισήμανση μπύρας, Σελίδα 29 από 127

30 τις βεβαιώσεις καταλληλότητας οινοποιείων, τη λειτουργία του καθεστώτος μικρών αποσταγματοποιών και τον έλεγχο του προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών. Επίσης, συμπεριλαμβάνονται εγκύκλιοι που αφορούν: το σχέδιο επισήμου ελέγχου στους τομείς της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ., το σχέδιο ετησίου ελέγχου του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος και τις μηνιαίες δηλώσεις κίνησης ζυθοποιείων (έκδοση τυποποιημένου εντύπου). Κατά το 2011 συνεχίστηκε η επεξεργασία των σχεδίων νόμων που αφορούν: (α) την τροποποίηση των διατάξεων του νόμου 2969/01 (αιθυλική αλκοόλη και αλκοολούχα προϊόντα), σύμφωνα και με τις δοθείσες από την πολιτική ηγεσία οδηγίες (β) την μπύρα και τα προϊόντα μπύρας και (γ) το ξύδι και το οξικό οξύ. Για τα δύο πρώτα, η επεξεργασία από τις υπηρεσίες (ΓΔ ΓΧΚ και ΓΔ Τελωνείων & ΕΦΚ) ολοκληρώθηκε και υπεβλήθησαν αρμοδίως στην πολιτική ηγεσία προκειμένου να προωθηθούν. Το τρίτο, αφού ολοκληρώθηκε η επεξεργασία του και η διαδικασία της διαβούλευσης στην Ανοικτή Διακυβέρνηση, βρίσκεται στο τελικό στάδιο διαβούλευσης σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, εντός του 2011 άρχισε η διαμόρφωση του σχεδίου προεδρικού διατάγματος σχετικά με τη διαδικασία σφράγισης των αποστακτικών μηχανημάτων, τύπο σφραγίδων, είδη μηχανικών μετρητών κ.λ.π. με τη σύνταξη ενός αρχικού κειμένου το οποίο και απεστάλη στη συναρμόδια Δ/νση ΕΦΚ της ΓΔ Τελωνείων & ΕΦΚ. Β. Εργαστηριακό έργο - Εποπτεία Επιθεώρηση Β1. Σχέδιο επισήμου ελέγχου Κατά το 2011 σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ένα πλήρες και ολοκληρωμένο σχέδιο επισήμου ελέγχου στους τομείς αρμοδιότητας της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. Στην υλοποίησή του συμμετείχαν όλες οι Χ.Υ., εκτός των Γ και Ε Αθηνών, Δ Πειραιά και Δ Θεσσαλονίκης οι οποίες δεν επλέκονται στον έλεγχο του τομέα της αλκοόλης. Οι Χ.Υ. ανταποκρίθηκαν θετικά και συμμετείχαν ουσιαστικά τόσο στην υλοποίηση του προγράμματος όσο και στη συγκέντρωση και αποστολή των αποτελεσμάτων. Ακόμα πρέπει να σημειωθεί ότι οι Χ.Υ. που εποπτεύουν μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης και αποσταγμάτων, ανταποκρίθηκαν στις αρμοδιότητές τους διενεργώντας δειγματοληψίες των παραγομένων από αυτές προϊόντων (αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα, προϊόντα προς απόσταξη) στο στάδιο της παραγωγής και λαμβάνοντας δείγματα προς χημική εξέταση σε κάθε παράδοση από τα σφραγισμένα δοχεία συλλογής. Το σχέδιο επισήμου ελέγχου περιλαμβάνει τέσσερις τομείς: (α) αιθυλική αλκοόλη και αποστάγματα: Ελέγχονται, συστηματικά και με σαφώς καθοριζόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία διαδικασίες, επιχειρήσεις που παράγουν κάθε είδους αιθυλική αλκοόλη γεωργικής προέλευσης αποστάγματα και προϊόντα Σελίδα 30 από 127

31 απόσταξης κ.λ.π. ως και φορολογικές αποθήκες εμπορίας που διακινούν χύμα αιθυλική αλκοόλη, αποστάγματα κ.λ.π. με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας, ταυτότητας και ασφάλειας των προϊόντων και γενικότερα της τήρησης της ισχύουσας νομοθεσίας και του φορολογικού αντικειμένου. Το σχέδιο περιλαμβάνει έλεγχο των εγκαταστάσεων και έλεγχο στην παραγωγή/διακίνηση. Ιδιαίτερη κατηγορία επιτηδευματιών αποτελούν οι (διήμεροι) μικροί αποσταγματοποιοί, το προϊόν των οποίων διατίθεται στην κατανάλωση, χωρίς τοπικούς περιορισμούς, χύμα, σε γυάλινα δοχεία χωρίς οποιαδήποτε μορφή τυποποίησης. Πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι του εν λόγω προϊόντος, κατ' ανάγκην δειγματοληπτικοί, λόγω του μεγάλου αριθμού των επιτηδευματιών, της γεωγραφικής τους διασποράς, αλλά και της εν γένει ιδιαιτερότητας του καθεστώτος λειτουργίας. (β) αλκοολούχα ποτά: ο έλεγχος της ποιότητας και της ασφάλειας των αλκοολούχων ποτών είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον φορολογικό και τον εν γένει οικονομικό έλεγχο και απαιτεί αμεσότητα, ταχύτητα και συχνά πανελλαδικό συντονισμό. Περιλαμβάνει: (α) Προληπτικό έλεγχο (β) Έλεγχο στην παραγωγή (γ) Έλεγχο στις φορολογικές αποθήκες εμπορίας (δ) Τελωνειακό έλεγχο και (ε) Έλεγχο στην αγορά. Στον έλεγχο των αλκοολούχων ποτών συμμετέχουν όλες οι Χ.Υ. οι οποίες αποτελούν αγορανομικές Αρχές. Οι Χ.Υ. έχουν την ευθύνη του συντονισμού της δειγματοληψίας των αλκοολούχων ποτών και διενεργούν τις δειγματοληψίες, είτε μόνες τους είτε σε συνεργασία με τις άλλες αρμόδιες αρχές. (γ) οίνοι: Οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στον αμπελοοινικό τομέα περιλαμβάνουν: α) επιθεωρήσεις - ελέγχους σε μονάδες παραγωγής και εμφιάλωσης δειγματοληψία και εργαστηριακή εξέταση δειγμάτων (β) ελέγχους στην αγορά και (γ) τελωνειακούς ελέγχους. Οι εξεταζόμενες παράμετροι στον αμπελοοινικό τομέα και οι μέθοδοι ανάλυσης είναι εκείνες που συνιστώνται από τον Διεθνή Οργανισμό Αμπέλου και Οίνου (O.I.V.) και καλύπτουν τόσο τις παραμέτρους που σχετίζονται με τον ποιοτικό έλεγχο των αμπελοοινικών προϊόντων όσο και τις παραμέτρους που σχετίζονται με την ασφάλεια των προϊόντων. (δ) ζύθος: Ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει: (α) ελέγχους και επιθεωρήσεις στους χώρους παραγωγής και εμφιάλωσης ζύθου, καθώς και την έκδοση βεβαίωσης καταλληλότητας αυτών, τον έλεγχο και τη σφράγιση των μηχανημάτων, τη δειγματοληψία και χημική ανάλυση των πρώτων υλών και των ετοίμων προς διάθεση προϊόντων, ανά παρτίδα, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα διενέργειας ισοζυγίων μάζας μεταξύ των εκάστοτε χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών και των παραγόμενων προϊόντων, ο πλήρης ποιοτικός έλεγχος και η συμβατότητα του προϊόντος προς τις ισχύουσες σχετικές διατάξεις, καθώς και ο προσδιορισμός των βαθμών PLATO, στοιχείο απαραίτητο στις αρμόδιες για τη φορολογία Τελωνειακές Αρχές για την ορθή επιβολή του Ε.Φ.Κ. (β) τελωνειακούς ελέγχους που διενεργούνται στις μονάδες παραγωγής, στις φορολογικές αποθήκες και αποθήκες εμπορίας, κατά την παραλαβή από άλλα κράτη - μέλη και κατά τις εισαγωγές/εξαγωγές από και προς τρίτες χώρες και (γ) ελέγχους που πραγματοποιούνται κατά την κυκλοφορία των προϊόντων στην εσωτερική αγορά. Κατά τη διενέργεια των σχετικών εξετάσεων πραγματοποιείται και ο έλεγχος της επισήμανσης. Οι εξεταζόμενες παράμετροι σε κάθε ένα από τους παραπάνω τομείς φαίνονται στον παρακάτω πίνακα 10. Σελίδα 31 από 127

32 Πίνακας 10. Εξεταζόμενες παράμετροι ανά είδος δειγμάτων Εξεταζόμενες παράμετροι Παράμετροι που σχετίζονται με την ποιότητα/γνησιότητα αιθυλική αλκοόλη και αποστάγ -ματα Προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών Αλκοολούχα ποτά Σάκχαρα Αλκοολικός Τίτλος Ολική οξύτητα Πτητική οξύτητα Στερεό υπόλειμμα ph Προσδιορισμός σακχαρόζης Αρχική πυκνότητα ζυθογλεύκους Βαθμός ζύμωσης Πτητικές ουσίες (Μεθανόλη και ανώτερες αλκοόλες) Προσδιορισμός συνθετικής / γεωργικής αλκοόλης Ανηθόλη Παράμετροι που σχετίζονται με την ασφάλεια Προσδιορισμός χρωστικών Προσδιορισμός φυτικής προέλευσης Φθαλικοί εστέρες Θειώδη Σορβικά Βαρέα Μέταλλα Χαλκός Ωχρατοξίνη Συντηρητικά & λοιπά πρόσθετα Υπολείμματα φυτοπροστατευτικών ενώσεων Οίνοι ζύθος Ο έλεγχος στις μονάδες παραγωγής, καθώς και η τελωνειακή διαδικασία, ως εκ της φύσεώς τους δεν περιελάμβαναν ποσοτικούς στόχους, ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτει η Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ., διενεργήθηκαν κανονικά, χωρίς να παρουσιαστούν ιδιαίτερα προβλήματα. Όπου υπήρξαν ποσοτικοί στόχοι, αυτοί υπερκαλύφθηκαν όπως φαίνεται στον πίνακα 11. Σελίδα 32 από 127

33 Πίνακας 11: Αριθμός εξετασθέντων δειγμάτων - Υλοποίηση ποσοτικών στόχων Προγραμματισμός Υλοποίηση % Ποσοστό Υλοποίησης Δειγματοληψίες & εργαστηριακός έλεγχος προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών % Δειγματοληψίες & εργαστηριακός έλεγχος αγορανομικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών % Εργαστηριακοί έλεγχοι δειγμάτων αλκοολούχων ποτών, πλην των αγορανομικών* Εργαστηριακός έλεγχος αμπελοϊνικών προϊόντων % Εργαστηριακός έλεγχος αμπελοϊνικών προϊόντων (εκτός σχεδιασμού) Εργαστηριακός έλεγχος αγορανομικών δειγμάτων ζύθου % Εργαστηριακοί έλεγχοι δειγμάτων ζύθου, πλην των αγορανομικών** Αλκοόλη και Αποστάγματα*** Όξος*** ΣΥΝΟΛΟ * Δείγματα που ελήφθησαν από μονάδες παραγωγής ή κατά την τελωνειακή διαδικασία. ** Δείγματα που ελήφθησαν από μονάδες παραγωγής. *** Δείγματα που ελήφθησαν από μονάδες παραγωγής ή κατά την τελωνειακή διαδικασία & αγορανομικά. Προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών: Σε σύνολο 180 εξετασθέντων δειγμάτων το 69,4% βρέθηκαν κανονικά, ενώ ως κύρια αιτία μη κανονικότητας ήταν η παρουσία εστέρων του φθαλικού οξέος (17 δείγματα) και η παρουσία χαλκού (17 δείγματα) και αμέσως μετά η εμφιάλωση του προϊόντος κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας (11 δείγματα) (πίν. 12 και σχ.1). Πίνακας 12. Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων προϊόντος απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Αριθμός δειγμάτων % Ποσοστό επί του συνόλου δειγμάτων Σύνολο ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Κανονικά Λογω σύστασης Μη κανονικά Λογω εμφιάλωσης % 69,4% 24,4% 6,1% Ποσοστό χαλκού 37,8% Ποσοστό Μολύβδου 4,4% Μεθανόλη 0,0% Σχήμα 1. Κατανομή μη κανονικών, λόγω σύστασης, δειγμάτων προϊόντος μικρών αποσταγματοποιών Πτητικά συστατικά 2,2% Αλκοολικός τίτλος 17,8% Λοιπά 0,0% Φθαλικοί εστέρες 37,8% Σελίδα 33 από 127

34 Αλκοολούχα ποτά: Εκτός από τα αγορανομικά δείγματα που αναφέρθηκαν στον πίνακα 10, εξετάστηκαν εργαστηριακά και δείγματα που ελήφθησαν από τους χώρους παραγωγής ή κατά την τελωνειακή διαδικασία. Έτσι ο συνολικός αριθμός των εξετασθέντων δειγμάτων ήταν 2298 (πιν. 13). Ο έλεγχος εστιάστηκε σε μεγάλο βαθμό στα εγχωρίως παραγόμενα (57%) και στα ποτά προέλευσης Ε.Ε. (35%). Πίνακας 13. Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων αλκοολούχων ποτών ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Αλκοολούχα ποτά ελληνικής παραγωγής Κανονικά Μη κανονικά Σύνολο Λόγω σύστασης Λόγω επισήμανσ ης Λόγω σύστασης και επισήμανσης ,3% 122 9,7% Λοιπές περιπτώ -σεις* Αλκοολούχα ποτά Ε.Ε ,8% ,2% Αλκοολούχα ποτά τρίτων χωρών Αλκοολούχα ποτά κάτω των 15 % vol 88 88,9% 11 11,1% ,6% 24 26,4% Σ Υ Ν Ο Λ Ο ,2% ,8% * (Οργανοληπτικές αλλοιώσεις, μακροσκοπικές μεταβολές, ξένα σώματα κλπ) Οι σημαντικότεροι λόγοι μη κανονικότητας εντοπίζονται κυρίως: (α) στην πλήρη έλλειψη επισήμανσης στην ελληνική γλώσσα στα χαμηλόβαθμα (αλκοολικός τίτλος <15%Vol) αλκοολούχα ποτά (σε ποσοστό 26,9 % επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας), στα αλκοολούχα ποτά Ε.Ε. (16,3 %) και στα αλκοολούχα ποτά τρίτων χωρών (12,5%). Σε ένα σημαντικό ποσοστό χαμηλόβαθμων αλκοολούχων ποτών (6 %), παρά την ύπαρξη επισήμανσης στην ελληνική, απουσιάζουν ορισμένες υποχρεωτικές ενδείξεις. Σε ότι αφορά τη σύσταση, οι κυριότερες αιτίες μη κανονικότητας Σελίδα 34 από 127

35 είναι η παρουσία εστέρων του φθαλικού οξέος σε αλκοολούχα ποτά ελληνικής παραγωγής (σε ποσοστό 4 % επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας), καθώς και η απόκλιση από τον αλκοολικό τίτλο στα ελληνικά ποτά (2,6%) και στα προερχόμενα από χώρες της Ε.Ε. (2 %). Αμπελοοινικά προϊόντα: Τα δείγματα που εξετάστηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου επισήμου ελέγχου (πιν. 10) μαζί με αυτά που εξετάστηκαν εκτός σχεδίου ήταν συνολικά 2466, αριθμός ιδιαίτερα μεγάλος, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού δειγμάτων εξαγομένων οίνων. Ο αριθμός των μη κανονικών δειγμάτων ανέρχεται σε 135, από τα οποία τα 26 δείγματα ήταν μη κανονικά (μ.κ.) λόγω σύστασης, 105 δείγματα μ.κ. λόγω επισήμανσης και 4 μ.κ. λόγω σύστασης και επισήμανσης. Ως προς τους οίνους ελληνικής παραγωγής, οι σημαντικότεροι λόγοι μη κανονικότητας ήταν η μη αναγραφή ορισμένων υποχρεωτικών ενδείξεων (σε ποσοστό 3 % επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας), η υπέρβαση του ορίου του σορβικού οξέος (0,5%) και η υπέρβαση του ορίου των θειωδών (0,4%). Όσον αφορά τους οίνους ΕΕ, το ποσοστό των μη κανονικών δειγμάτων, βρέθηκε περίπου 3% επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας. Σχετικά με τους οίνους τρίτων χωρών, ο σημαντικότερος λόγος μη κανονικότητας (34 % επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων της συγκεκριμένης κατηγορίας) οφείλεται αποκλειστικά στην επισήμανση. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Οίνοι ελληνικής παραγωγής Πίνακας 14. Καταγραφή κανονικών και μη κανονικών δειγμάτων οίνων ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΞΕΤΑΣΘΕΝΤΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Κανονικά Μη κανονικά Σύνολο * Λόγω σύστα σης ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Λόγω επισήμ ανσης Λόγω σύστα σης και επισήμ ανσης Λοιπές περιπτώσ εις** ,1% 109 4,9% Οίνοι Ε.Ε ,1% 2 2,9% Οίνοι-λικέρ (ελλην. + Ε.Ε.) Αφρώδεις - ημιαφρώδεις οίνοι (ελλην. + Ε.Ε.) 59 98,3% 1 1,7% ,0% 0 0,0% Οίνοι τρίτων χωρών 37 66,1% 19 33,9% Αρωματισμένοι οίνοι και λοιπά προϊόντα του Καν.(ΕΚ) 1601/ ,8% 4 22,2% Σ Υ Ν Ο Λ Ο ,5% 135 5,5% * Τα σύνολα αυτά περιλαμβάνουν και αποτελέσματα μικρού αριθμού δειγμάτων που εξετάστηκαν εκτός σχεδίου επισήμου ελέγχου ** (Οργανοληπτικές αλλοιώσεις, μακροσκοπικές μεταβολές, ξένα σώματα κλπ) Σελίδα 35 από 127

36 Υπέρβαση ορίων θειωδών 29,0% Κατά τον ποιοτικό έλεγχο 29,0% Σχήμα 4. Κατανομή μη κανονικών, λόγω σύστασης, δειγμάτων οίνων Υπέρβαση ορίου σορβικού οξέος 32,3% Υπέρβαση ορίων σε ωχρατοξίνη Α 0,0% Παρουσία μη επιτρεπομέ νων προσθέτων 9,7% Υπέρβαση ορίων σε μόλυβδο 0,0% Ζύθος : Κατά το έτος 2011 εξετάστηκαν 1355 δείγματα ζύθου. Το 1/3 αυτών αφορούσαν δείγματα που ελήφθησαν από την αγορά και περιελάμβαναν ζύθους εγχωρίως παραγόμενους και άλλων χωρών της ΕΕ, καθώς και σημαντικό αριθμό εισαγόμενων από τρίτες χώρες ζύθων που δειγματίστηκαν σε αμιγώς τουριστικές περιοχές της χώρας. Τα υπόλοιπα δείγματα προήλθαν από τις 17 ζυθοποιητικές μονάδες που λειτουργούν στη χώρα και ελέγχονται συστηματικά από τις αρμόδιες Χ.Υ. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία (95%) τα δείγματα βρέθηκαν κανονικά. Β2 Σχέδιο ετησίου ελέγχου του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος Κατά το έτος 2011, καταρτίσθηκε ιδιαίτερο σχέδιο για τον επίσημο έλεγχο του εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος (ν.2969/01 άρθρο 3 παρ 1). Με βάση το εν λόγω σχέδιο προβλέπεται ο, κατά τρόπο συστηματικό, έλεγχος-επιθεώρηση τόσο των επιτηδευματιών που κατά νόμο διενεργούν την εμφιάλωση του καθαρού οινοπνεύματος (ποτοποιοί και φαρμακοποιοί), όσο και της αγοράς. Έτσι κατά το έτος 2011, βάσει του εν λόγω σχεδίου, διενεργήθηκαν έλεγχοι-επιθεωρήσεις σε επιτηδευματίες εκ των προαναφερομένων, καθώς και στην αγορά. Αντί των προγραμματισμένων 85 δειγμάτων εμφιαλωμένου καθαρού οινοπνεύματος, ελήφθησαν και εξετάστηκαν απο τις εντεταλμένες Χημικές Υπηρεσίες 64 (με διαφοροποίηση αναφορικά με την προγραμματισθείσα κατανομή δειγματοληψιών). Τα 34 από αυτά αφορούν δείγματα που ελήφθησαν από τους κατά τα ανωτέρω επιτηδευματίες και βρέθηκαν 3 μη κανονικά (ήτοι ποσοστό 8,8%, όλα λόγω ύπαρξης φθαλικών εστέρων - DEHP). Τα υπόλοιπα 30 ελήφθησαν απο την αγορά και απο αυτά βρέθηκαν 9 μη κανονικά (ήτοι ποσοστό 30%, από τα οποία 4 λόγω ύπαρξης φθαλικών Σελίδα 36 από 127

37 εστέρων (DEHP) και 5 για άλλους λόγους όπως ελλειποβαρή, διαφορετικού του προβλεπομένου αλκοολικού τίτλου και εσφαλμένης επισήμανσης). Γ. Συμβολή του ΓΧΚ στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον Ε.Φ.Κ. στην αλκοόλη Το ΓΧΚ συμβάλλει στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στην αλκοόλη, πραγματοποιώντας πλήθος ελέγχων (ογκομετρήσεις δεξαμενών αιθυλικής αλκοόλης, έλεγχος πρώτων υλών, σφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων κ.ά.) σε ένα μεγάλο εύρος επιχειρήσεων: οινοπνευματοποιεία, ποτοποιεία, ζυθοποιίες κλπ. Στους πίνακες που ακολουθούν, παρατίθενται τα σχετικά στοιχεία που αφορούν το έτος Πίνακας 15. Στοιχεία που αφορούν τις ελεγχόμενες από το ΓΧΚ επιχειρήσεις στον τομέα αλκοόλης, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου Ελεγχόμενοι από Χ. Υ. Αριθμός Δυναμικότητα σε HL Παραγωγικότητα σε HL 1. Μονάδες παραγωγής αιθυλικής αλκοόλης, αποσταγμάτων, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου Οινοπνευματοποιεία Α', Β' κατηγορίας* Αποσταγματοποιεία* Ποτοποιεία* ,89 4. Ζυθοποιεία α. Οινοποιεία β. Εμφιαλωτήρια οίνων Φορολογικές αποθήκες εμπορίας χύμα αιθυλ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ Βιομηχανίες που χρησιμοποιούν μετουσιωμένη αιθ. Αλκοόλη Λοιπές βιομηχανικές μονάδες Οξοποιεία Εργοστάσια παραγωγής συμπυκνωμένου γλεύκους Εργοστάσια παραγωγής σταφιδίνης κλπ Εργαστήρια εμφιάλωσης φωτιστικού οινοπνεύματος *Δυναμικότητα/Παραγωγικότητα εκφρασμένη σε 100λιτρα Λ.Α. ΣΥΝΟΛΟ Σελίδα 37 από 127

38 Πίνακας 16. Διεξαγόμενες εργασίες κατά τον έλεγχο επιχειρήσεων στον τομέα αλκοόλης, αλκοολούχων ποτών, οίνου και ζύθου Διεξαγόμενες Εργασίες Ι. Έλεγχος και εποπτεία μονάδων παραγωγής (Οινοπνευματοποιεία Α' και Β' κατ., Αποσταγματοποιεία) αιθ. αλκοόλης και φορολογικών αποθηκών εμπορίας Έλεγχος χώρων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού κλπ για τη χορήγηση 1 βεβαίωσης καταλληλότητας Έλεγχοι πρώτων υλών (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) κατά 2 την εισαγωγή στο εργοστάσιο Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* , Σφραγίσεις, αποσφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων , Παραδόσεις αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ από τα (σφραγισμένα) δοχεία συλλογής , Εισαγωγές από τρίτες χώρες/παραλαβές από άλλα Κ-Μ χύμα αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ στο εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη, σχετικοί έλεγχοι (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) 6 Ελεγχοι (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) κατά την διακίνηση χύμα αιθ αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ , Μετουσιώσεις αιθ. αλκοόλης i) Πλήρης μετουσιώση ii) Μερική μετουσίωση Διαδικασίες αποταμίευσης αποσταγμάτων προς παλαίωση 25 13, Βιομηχανικά πειράματα για τον καθορισμό αποδόσεων, φυρών κλπ Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών παραγωγής αιθ. Αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ , Χημικές εξετάσεις προϊόντων i) Παραγομένων ,1 23 ii) Εισαγομένων από τρίτες χώρες /παραλαμβανομένων από Κ-Μ στο εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη ,5 12 iii) Διακινουμένων απο το εργοστάσιο/φορολογική αποθήκη Προσδιορισμός και βεβαίωση πραγματοποιουμένων φυρών Μηνιαίες και έκτακτες καταμετρήσεις Έλεγχος υποβαλλόμενων μηνιαίων δηλώσεων , Δίωξη παραβάσεων & διαδικασίες επιβολής κυρώσεων βάσει του ν. 2969/ Λοιπές εργασίες 86 33,5 7 ΙΙ. Μονάδες παραγωγής αλκοολούχων ποτών (ποτοποιεία) 1 Έλεγχος χώρων εγκαταστάσεων, εξοπλισμού κλπ για τη χορήγηση βεβαίωσης καταλληλότητας , Σφραγίσεις, αποσφραγίσεις αποστακτικών μηχανημάτων , Εισαγωγές από τρίτες χώρες/παραλαβές από άλλα Κ-Μ χύμα αιθ. αλκοόλης, αποσταγμάτων κλπ, σχετικοί έλεγχοι ,1 28 (καταμετρήσεις, δειγματοληψίες κλπ) 4 Τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις Σελίδα 38 από 127

39 Διεξαγόμενες Εργασίες Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* 5 Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών, ενδιαμέσων και τελικών προϊόντων , Προσδιορισμός και βεβαίωση πραγματοποιουμένων φυρών , Διώξη παραβάσεων και επιβολή κυρώσεων βάσει του ν. 2969/ Διαδικασίες δέσμευσης και αποδέσμευσης μη ασφαλών προϊόντων ΙΙΙ. Έλεγχοι σε βιομηχανίες που χρησιμοποιούν (μετουσιωμένη) αιθυλική αλκοόλη: 1 Καθορισμός Δυναμικότητας , Εγκρίσεις μετουσίωσης Βιομηχανικά πειράματα Προσδιορισμός φυρών, έλεγχος νόμιμης χρήσης ,5 31 ΙV. Εμφιαλωτήρια φωτιστικού οινοπνεύματος 1 Επιθεώρηση κατά την αδειοδότηση και επανέλεγχοι 8 5,5 11 V. Έλεγχοι ζυθοποιείων 1 Παραλαβή και δειγματοληψία πρώτων υλών , Καταμετρήσεις και δειγματοληψία τελικών προϊόντων Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών και τελικών προϊόντων ,5 12 VI. Έλεγχοι οινοποιείων 1 Επιθεωρήσεις οινοποιείων με σκοπό τη χορήγηση βεβαίωσης καταλληλότητας Έκτακτοι έλεγχοι που απορρέουν από το ν. 396/ Συμμετοχή σε επιτροπές Αμπελοοινικών θεμάτων Έλεγχοι οινοποιείων κατά την ανάμιξη αφορολόγητης αιθυλικής αλκοόλης α. Αναμίξεις/αραιώσεις β. Χημικές εξετάσεις Επιθεωρήσεις οινοποιείων για την παρασκευή αφρωδών οίνων 16 10,5 7 VII. Επιθεωρήσεις εμφιαλωτηρίων οίνων με σκοπό την αδειοδότησή τους ή επανέλεγχοί τους VIII. Επιθεωρήσεις μονάδων παραγωγής συμπυκνωμένου γλεύκους , IX. Επιθεωρήσεις οινολογικών εργαστηρίων X. Έλεγχοι οξοποιείων 1 Παραλαβές/αραιώσεις αιθυλικής αλκοόλης και λοιπές σχετικές εργασίες Παραλαβές ξηράς σταφίδας, μετουσιώσεις ξηροσταφιδίτη και λοιπές σχετικές εργασίες Λοιποί έλεγχοι (τακτικοί & έκτακτοι) ,5 8 4 Χημικές εξετάσεις πρώτων υλών, ενδιάμεσων προϊόντων και τελικών προϊόντων ,5 13 Σελίδα 39 από 127

40 Διεξαγόμενες Εργασίες XI. Επιθεωρήσεις μονάδων παραλαβής και διακίνησης οξικού οξέος XII. Διαδικασίες επιβολής κυρώσεων βάσει ν.396/1976, ν. 4586/1930 και α.ν. 787/1948 XIII. Διαδικασίες δέσμευσης και αποδέσμευσης μη ασφαλών προϊόντων Αριθμός ΜΟ Ανθροπωημερών Απασχολούμενο Προσωπικό* 42 44, , ΣΥΝΟΛΟ ,5 -* * Το απασχολούμενο προσωπικό, δεν είναι αποκλειστικής απασχόλησης για κάθε συγκεκριμένη εργασία. Δ. Άλλες δραστηριότητες 1. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. στο διαδικτυακό σεμινάριο που διοργάνωσε το Υπουργείο Εξωτερικών στις 13/4/2011 σχετικά με την επισήμανση τροφίμων οίνων & αλκοολούχων ποτών με τις εισηγήσεις: «Η σύσταση και η επισήμανση οίνων» και «Επισήμανση αλκοολούχων ποτών». 2. Εισήγηση στην 24 η Συνάντηση των υπαλλήλων του ΓΧΚ που πραγματοποιήθηκε στο Βόλο, στις 13/5/2011, με θέμα «Αιθυλική αλκοόλη αλκοολούχα προϊόντα και ΓΧΚ» 3. Συμμετοχή της Δ.Α.Α.Π.Ο.Ζ. στην εσπερίδα για τους καταναλωτές που διοργάνωσε το ΓΧΚ, στις 8/6/2011 στο πλαίσιο του εορτασμού του Διεθνούς Έτους Χημείας 2011 με την εισήγηση «Οίνοι και αλκοόλες από την πλευρά του ΓΧΚ». 4. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στην επιτροπή Αλκοολούχων Ποτών της Επιτροπής που λειτουργεί στο πλαίσιο εφαρμογής του καν. (ΕΚ) 110/ Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στο Διεθνή Οργανισμό Οίνου και Αμπέλου (O.I.V.), στην επιτροπή Διαχείρισης Οίνων καθώς και στην επιτροπή για τα αρωματισμένα αμπελοοινικά προϊόντα, μέσω της αρμόδιας αρχής επαφής (ΥπΑΑΤ). 6. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στην ομάδα εργασίας Εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής για θέματα προσθέτων σε αμπελοοινικά προϊόντα, ξύδι, ζύθο και προϊόντα βύνης, μέσω της αρμόδιας αρχής επαφής (ΕΦΕΤ). 7. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. στην Κεντρική Επιτροπή Προστασίας Οινοπαραγωγής (Κ.Ε.Π.Ο.). 8. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. στην ομάδα εργασίας του Υπουργείου Οικονομικών με αντικείμενο τη μελέτη των διαδικασιών ογκομέτρησης. 9. Διαμόρφωση και αποστολή θέσεων στη ΓΔ Τελωνείων και ΕΦΚ προκειμένου να αποσταλούν στην Επιτροπή σχετικά με θέματα φορολογίας ορισμένων αλκοολούχων προϊόντων και για θέματα μετουσίωσης (πλήρους και μερικής) αιθυλικής αλκοόλης. Σελίδα 40 από 127

41 Ε. Συμπεράσματα Το νομοθετικό έργο της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ. κινήθηκε πολύ κοντά στον σχετικό προγραμματισμό. Οι καθυστερήσεις που παρατηρήθηκαν αφορούν κυρίως τους υπό επεξεργασία νόμους και δεν οφείλονται, στην υπηρεσία. Από την αξιολόγηση των καταγραφέντων στοιχείων και των αποτελεσμάτων του επισήμου ελέγχου στον τομέα της Αλκοόλης, των Αλκοολούχων Ποτών, του Οίνου και του Ζύθου συνάγεται ότι σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα εκτελέστηκε με βάση το σχεδιασμό. Εκ μέρους της Δ/νσης Α.Α.Π.Ο.Ζ., απαιτούσε συλλογική προσπάθεια για τη σύνταξή του, συντονισμό, ενθάρρυνση και υποστήριξη των Χημικών Υπηρεσιών, συλλογή και επεξεργασία των στοιχείων που απέστειλαν οι Χ.Υ. Εκ μέρους των Χημικών Υπηρεσιών απαιτούσε προγραμματισμό των δειγματοληψιών και των ελέγχων, συνεννοήσεις με τις Χ.Υ. εργαστηριακής υποστήριξης, συλλογή των αποτελεσμάτων και αποστολή τους στην Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. Οι περισσότερες Χ.Υ., παρά τα αντικειμενικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, ανταποκρίθηκαν θετικά. Το σύνολο των εξετασθέντων δειγμάτων κινήθηκε στα ίδια επίπεδα με το Σε ότι αφορά τις προγραμματισμένες δειγματοληψίες, παρά το γεγονός ότι οι ποσοτικοί στόχοι ήταν αυξημένοι κατά 33% σε σχέση με το 2010, υπήρξε υπερκάλυψη των στόχων με ποσοστά υλοποίησης έως και 175% (πίνακας 11). Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι ο αριθμός των μη κανονικών δειγμάτων και των διαπιστωμένων παραβάσεων είναι μικρός, συγκρινόμενος με τον αριθμό των διενεργηθέντων ελέγχων. Ως σύνολο, τα αποτελέσματα των ελέγχων καταγράφουν ορισμένα δεδομένα τα οποία καταδεικνύουν την υφιστάμενη κατάσταση και με βάση τα οποία Δ/νση Α.Α.Π.Ο.Ζ. έχει ήδη καταρτίσει και αποστείλει το σχέδιο επισήμου ελέγχου για το Η συμβολή του ΓΧΚ στην είσπραξη δημοσίων εσόδων από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στην αλκοόλη φαίνεται από το εύρος και το πλήθος των πραγματοποιούμενων ελέγχων και άλλων εργασιών σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο αντικείμενο και οι οποίες απεικονίζονται στους πίνακες 15 και 16. Σελίδα 41 από 127

42 ΤΟΜΕΑΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Στον συγκεκριμένο τομέα, το ΓΧΚ δραστηριοποιείται με δύο, κυρίως, τρόπους: συμμετέχει στη διαμόρφωση του κανονιστικού πλαισίου για την προστασία του περιβάλλοντος, σε συνεργασία με άλλα, κατά περίπτωση, αρμόδια υπουργεία εξετάζει δείγματα υδάτων, τροφίμων, αποβλήτων κ.λ.π. για τον έλεγχο της παρουσίας ρυπαντών. Οι δραστηριότητες αυτές συντονίζονται από το Τμήμα Α της Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΓΧΚ. Α. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Κατά το 2011 απεστάλησαν από το Α Τμήμα της Δ/νσης Περιβάλλοντος προς τις Χημικές Υπηρεσίες συνολικά 20 εγκύκλιοι, που αφορούν κυρίως την εφαρμογή νομοθετικών διατάξεων, διευκρινίσεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας, παροχή οδηγιών και συντονισμό ενεργειών των περιφερειακών Χημικών Υπηρεσιών για τους ελέγχους της ρύπανσης του περιβάλλοντος καθώς και της ρύπανσης τροφίμων και νερών και κοινοποίηση νομοθετικών διατάξεων που εκδόθηκαν από άλλα Υπουργεία ή από την Ε.Ε. Β. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Β.1. Νερά Κατά το 2011, εξετάσθηκαν συνολικά 4058 επιχειρησιακά δείγματα νερών από 31 Εργαστήρια του ΓΧΚ. Η κατανομή αυτών των δειγμάτων ανά κατηγορία νερού παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 5. Όπως προκύπτει από το συγκεκριμένο διάγραμμα, τα περισσότερα από αυτά τα δείγματα ήταν πόσιμα νερά (3197 δείγματα, ποσοστό: 79%). Σελίδα 42 από 127

43 Διάγραμμα 5. Αριθμός επιχειρησιακών δειγμάτων ανά κατηγορία νερού Στο Διάγραμμα 6, όπου παρουσιάζεται η κατανομή των δειγμάτων νερών ανά κατηγορία επιχειρησιακού δείγματος, φαίνεται ότι τα περισσότερα δείγματα αφορούσαν ιδιωτικές αναλύσεις (1163 δείγματα, ποσοστό: 29%) και προγράμματα συνεργασίας ή υποστήριξης (1718 δείγματα, ποσοστό: 42%). Διάγραμμα 6. Αριθμός δειγμάτων νερών ανά κατηγορία επιχειρησιακού δείγματος Σελίδα 43 από 127

44 Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, 31 Εργαστήρια του ΓΧΚ πραγματοποίησαν αναλύσεις νερών και η κατανομή των δειγμάτων ανά Εργαστήριο παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 7. Διάγραμμα 7. Αριθμός δειγμάτων ανά Εργαστήριο ΓΧΚ Από τις αναλύσεις των 4058 δειγμάτων νερών προέκυψαν 569 μη κανονικά δείγματα (ποσοστό: 14%) με κατανομή ανά κατηγορία νερού που παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 8. Όπως προκύπτει από το συγκεκριμένο διάγραμμα, το μεγαλύτερο ποσοστό μη κανονικών δειγμάτων ήταν δείγματα πόσιμων νερών (491 δείγματα, ποσοστό: 86%), γεγονός που είναι λογικό λόγω του μεγάλου αριθμού αναλύσεων (3197 δείγματα) που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα του πόσιμου νερού. Διάγραμμα 8. Αριθμός μη κανονικών δειγμάτων ανά κατηγορία νερού Σελίδα 44 από 127

45 Στο Διάγραμμα 9 παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων όλων των κατηγοριών νερών ανά αιτία μη κανονικότητας. Όπως προκύπτει από αυτό το διάγραμμα, η αιτία μη κανονικότητας για τα περισσότερα μη κανονικά δείγματα νερών ήταν η μικροβιακή μόλυνση (388 δείγματα, ποσοστό: 68%). Διάγραμμα 9. Αριθμός μη κανονικών δειγμάτων νερών ανά αιτία μη κανονικότητας Στον Πίνακα 17 παρουσιάζονται τα ποσοστά μη κανονικών δειγμάτων ανά κατηγορία νερού σε σχέση με τα συνολικά εξετασθέντα δείγματα ανά κατηγορία. Όσον αφορά στα πόσιμα νερά, ποσοστό 15.4% επί των εξετασθέντων δειγμάτων κρίθηκαν μη κανονικά, ενώ μεγάλο ποσοστό μη κανονικότητας (40%) εμφανίζεται στην κατηγορία των νερών αναψυχής-θεραπείας λόγω μικροβιακής μόλυνσης. Πίνακας 17. Ποσοστά μη κανονικών δειγμάτων ανά κατηγορία νερού Είδος Αρ.εξετασθ Αρ. μη Ποσοστό Αιτία μη κανονικότητας. δειγμ. κανονικών δειγμ. (%) Άλλα νερά Ρυπαντές Επιφανειακά Ρυπαντές νερά Νερά αναψυχής Μικροβ. μόλυνση Νερά θαλασσών Ρυπαντές & Μικροβ. μόλυνση Πόσιμα νερά Βλ. Διάγραμμα 10 Υπόγεια νερά Ρυπαντές & Μικροβ. μόλυνση ΣΥΝΟΛΟ Τέλος, στο Διάγραμμα 10 παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων, ειδικά για την κατηγορία των πόσιμων νερών, ανά αιτία μη κανονικότητας. Από τον Πίνακα προκύπτει ότι η μικροβιακή μόλυνση ήταν η αιτία χαρακτηρισμού των περισσότερων μη κανονικών πόσιμων νερών (337 δείγματα, ποσοστό: 69%). Σελίδα 45 από 127

46 Διάγραμμα 10. Αριθμός μη κανονικών δειγμάτων πόσιμων νερών ανά αιτία μη κανονικότητας Β2. Δείγματα ελέγχου περιβάλλοντος Κατά το 2011, εξετάσθηκαν συνολικά 603 επιχειρησιακά δείγματα ελέγχου περιβάλλοντος από 19 Εργαστήρια του ΓΧΚ. Η κατανομή αυτών των δειγμάτων ανά κατηγορία δείγματος παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 11, όπου φαίνεται ότι τα περισσότερα δείγματα ήταν απόβλητα (379 δείγματα, ποσοστό: 63%). Σελίδα 46 από 127

47 Διάγραμμα 11. Αριθμός επιχειρησιακών δειγμάτων ανά κατηγορία δείγματος ελέγχου περιβάλλοντος Άλλα δείγματα περιβάλλοντος Απόβλητα 3 Χώμα Η κατανομή των δειγμάτων ελέγχου περιβάλλοντος μεταξύ των 19 Εργαστηρίων του ΓΧΚ που πραγματοποίησαν τις αναλύσεις παρουσιάζεται στο Διάγραμμα 12. Διάγραμμα 12. Αριθμός δειγμάτων περιβάλλοντος ανά Εργαστήριο ΓΧΚ Από τις αναλύσεις των 603 δειγμάτων ελέγχου περιβάλλοντος προέκυψαν 23 μη κανονικά δείγματα (ποσοστό: 4%), τα οποία ανήκαν στην κατηγορία των αποβλήτων. Στο Διάγραμμα 13 παρουσιάζεται η κατανομή των μη κανονικών δειγμάτων αποβλήτων ανά αιτία μη κανονικότητας. Σελίδα 47 από 127

48 Διάγραμμα 13. Αριθμός μη κανονικών δειγμάτων περιβάλλοντος (αποβλήτων) ανά αιτία μη κανονικότητας Μικροβιολ. Μόλυνση 9 Γ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Κατά το 2011, δύο Υπηρεσίες του ΓΧΚ (Χίου και Φλώρινας) συμμετείχαν σε 16 συνεδριάσεις διυπηρεσιακών επιτροπών προστασίας περιβάλλοντος που συγκροτούνται σε Περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Συμμετοχή της Προϊσταμένης του Α Τμήματος της Δ/νσης Περιβάλλοντος σε 10 συνεδριάσεις διυπηρεσιακών επιτροπών αναγνώρισης φυσικών μεταλλικών νερών. Δ. ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Αποστολή 12 εισηγήσεων από το Α Τμήμα της Δ/νσης Περιβάλλοντος προς το ΑΧΣ, σχετικών με αντικείμενα αρμοδιότητάς της (ρύπανση τροφίμων και νερών). Εισηγήσεις υπαλλήλων του Α Τμήματος της Δ/νσης Περιβάλλοντος σε: α) σεμινάριο της Ε.Ε.Χ. για την «Διαπίστευση των εργαστηρίων σύμφωνα με το πρότυπο ISO/IEC 17025» (Αθήνα, Μαΐου 2011) και β) εσπερίδα ενημέρωσης καταναλωτών στο πλαίσιο της διακήρυξης του 2011 ως Διεθνούς Έτους Χημείας σχετικά με θέματα περιβαλλοντικής μόλυνσης, προστασίας του περιβάλλοντος και τον ρόλο του ΓΧΚ. Συμμετοχή υπαλλήλων του ΓΧΚ σε ομάδες εργασίας του ΕΦΕΤ, σχετικές με την κατάρτιση προγραμμάτων Επισήμου Ελέγχου της Ασφάλειας και της Ποιότητας των Τροφίμων έτους 2011, στα εξής αντικείμενα: α) βαρέα μέταλλα σε τρόφιμα, β) μυκοτοξίνες σε τρόφιμα, γ) έλεγχος εμφιαλωμένων νερών, δ) ακρυλαμίδιο σε τρόφιμα (διερευνητικό πρόγραμμα). Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΓΧΚ σε συσκέψεις με εθνικούς φορείς για την κατάρτιση των προγραμμάτων παρακολούθησης των επιπέδων βαρέων μετάλλων σε αγροτικά προϊόντα (καρότα, πατάτες, κρεμμύδια) Ελληνικής παραγωγής, καθώς και για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Συμμετοχή υπαλλήλου του Α Τμήματος της Δ/νσης Περιβάλλοντος σε συνάντηση εργασίας του δικτύου των εθνικών εργαστηρίων αναφοράς (EU-RL/NRL) για τις μυκοτοξίνες σε τρόφιμα (7 Απριλίου 2011, Βρυξέλλες). 5 Ρυπαντές Άλλα συστατικά Σύνθεση 8 Σελίδα 48 από 127

49 ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ, ΜΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Το ΓΧΚ είναι η αρμόδια Αρχή για τον έλεγχο της ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά στην ταξινόμηση, επισήμανση, συσκευασία καταχώριση, αξιολόγηση, αδειοδότηση και περιορισμούς χημικών προϊόντων (Κανονισμοί CLP: Classification, Labelling, Packaging και REACH: Registration, Evaluation, Authorization of Chemicals) καθώς και στις εξαγωγές και εισαγωγές επικίνδυνων χημικών προϊόντων (Κανονισμός PIC: Prior Informed Consent). Επίσης μετέχει στην Εθνική Αρχή για τα Χημικά Όπλα, στον έλεγχο εφαρμογής της αντίστοιχης διεθνούς Συμβάσεως και αποφαίνεται για την ταξινόμηση επικινδύνων υλών για οδική μεταφορά. Στο πλαίσιο αυτό, και με στόχο την προστασία της υγείας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, το ΓΧΚ: - συμμετέχει στη διαμόρφωση των Κοινοτικών κανόνων - μεριμνά για την ενσωμάτωση του δικαίου της Ε.Ε. στο εθνικό δίκαιο - πιστοποιεί την εφαρμογή της Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής από εργαστήρια του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα - τηρεί το Εθνικό Μητρώο Χημικών Προϊόντων - ενημερώνει τη χημική βιομηχανία και τους επαγγελματίες εν γένει για τις υποχρεώσεις τους, μέσω ημερίδων, πληροφοριακού υλικού κλπ. - παρέχει υποστήριξη για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας, μέσω των ειδικών γραφείων στήριξης REACH και CLP (help-desk REACH και CLP) - διενεργεί επιθεωρήσεις σε μονάδες παραγωγής και διακίνησης χημικών προϊόντων - διενεργεί δειγματοληψίες και εργαστηριακούς ελέγχους, ώστε να διαπιστωθεί η συμμόρφωση των προϊόντων προς τις απαιτήσεις της σχετικής νομοθεσίας - παρακολουθεί τα θέματα που αφορούν χημικά προϊόντα σε επίπεδο ΟΟΣΑ και σε διεθνές επίπεδο Σελίδα 49 από 127

50 Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ-ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Κατά το έτος 2011, η αρμόδια Διεύθυνση της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΓΧΚ (Δ/νση Περιβάλλοντος, Τμήμα Β ), με σκοπό την ενημέρωση των Χημικών Υπηρεσιών σχετικά με τη νομοθεσία, καθώς και την καθοδήγησή τους για την εφαρμογή της, απέστειλε εικοσιτρείς (23) εγκυκλίους. Η πλειοψηφία των εγκυκλίων απεστάλη και στους ενδιαφερόμενους φορείς, συνδέσμους, ενώσεις και επιμελητήρια προς ενημέρωση των μελών τους σχετικά με νομοθετικές διατάξεις που εκδόθηκαν από την Ε.Ε. και διευκρινίσεις για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Επίσης στο πλαίσιο ελέγχου της αγοράς συνέταξε εννέα εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) για μη κανονικά αγορανομικά δείγματα. Β. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Ι. ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΩΝ Στο πλαίσιο της εποπτείας για την ορθή εφαρμογή της νομοθεσίας περί χημικών ουσιών, πραγματοποιήθηκαν 277 επιθεωρήσεις από 22 Χημικές Υπηρεσίες. Από αυτές οι 38 διεξήχθησαν στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος REACH-EN- FORCE 2 Προϊόντα που επιθεωρήθηκαν: 1065 Μη συμμορφώσεις που βρέθηκαν: 57 Οι μη συμμορφώσεις που παρατηρήθηκαν αφορούν: Δελτία Δεδομένων Ασφαλείας μη σύμφωνα με τον Κανονισμό REACH Στοιχεία καταχώρισης-προκαταχώρισης Μη παροχή στοιχείων για την εκτίμηση της καταληκτικής ημερομηνίας καταχώρισης Tαξινόμηση - Επισήμανση - Συσκευασία μη σύμφωνη με CLP ή ΑΧΣ 265/2002 Παράρτημα XVII του κανονισμού REACH Μη καταχώριση στο Εθνικό Μητρώο Χημικών Προϊόντων Μετά από έλεγχο δειγμάτων ως προς την ορθή επισήμανση της τυχόν επικινδυνότητας, εκδόθηκαν από τη Δ/νση Περιβάλλοντος, Τμήμα Β, πενήντα οκτώ (58) αποφάσεις δέσμευσης προϊόντων. (Διαπιστώθηκαν 49 παραβάσεις επισήμανσης.) Από τις αποφάσεις δέσμευσης, ποσοστό 41% (24 δείγματα) αφορούσε αγορανομικά δείγματα και 59% (34 δείγματα) τελωνειακά. Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνεται η νομοθεσία βάσει της οποίας έγιναν οι δεσμεύσεις καθώς και το ποσοστό επί τοις εκατό. Σελίδα 50 από 127

51 Μετά τον επανέλεγχο, έγινε ανάκληση της δέσμευσης σε 7 περιπτώσεις. Πίνακας 18. Ποσοστό δεσμεύσεων ανά κατηγορία νομοθεσίας. Νομοθεσία Αριθμός δεσμεύσεων Ποσοστό (%) του συνόλου δεσμεύσεων ΑΧΣ 265/ % ΑΧΣ 265/02 & ΚΑΝ. 1272/08 2 3% ΚΑΝ. CLP (1272/08) 1 2% ANNEX XVII REACH 21 36% ΚΑΝ. 1907/06 1 2% CLP & REACH 2 3% ΑΧΣ 265/02 & ΚΑΝ. 1907/ % ΑΧΣ 265/02 & ANNEX XVII REACH 3 5% ΑΧΣ 265/02 & REACH & CLP 5 9% ΑΧΣ 640/ % ΣΥΝΟΛΟ % Διεξήχθησαν συνολικά 3 επιθεωρήσεις Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής (Ο.Ε.Π.) εκ των οποίων στη μία αξιολογήθηκε παράλληλα η αρμόδια Αρχή από τον ΟΟΣΑ για συμμόρφωση των αρχών της Ο.Ε.Π. στη χώρα μας. Επεβλήθησαν πρόστιμα συνολικής αξίας (πενήντα τεσσάρων χιλιάδων τριακοσίων ενενήντα τριών) ευρώ από 14 Χ.Υ. Ο αριθμός των πράξεων επιβολής προστίμου ανά Χημική Υπηρεσία φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί Πίνακας 19. Αριθμός των πράξεων επιβολής προστίμου ανά Χημική Υπηρεσία Χ.Υ. που επέβαλε το πρόστιμο Αριθμός πράξεων Ποσοστό πράξεων Α Χ.Υ. Αθηνών 5 12,5% Α Χ.Υ. Πειραιά 11 27,5% Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης 4 10% Χ.Υ. Αν. Αττικής 2 5% Χ.Υ. Καβάλας 3 7,5% Χ.Υ. Καλαμάτας 1 2,5% Χ.Υ. Κορίνθου 3 7,5% Χ.Υ. Λιβαδειάς 1 2,5% Χ.Υ. Μεσολογγίου 1 2,5% Χ.Υ. Ξάνθης 2 5% Χ.Υ. Πατρών 3 7,5% Χ.Υ. Σερρών 2 5% Χ.Υ. Σύρου 1 2,5% Χ.Υ. Χαλκίδος 1 2,5% Εκδόθηκαν από τις Χημικές Υπηρεσίες 19 αποφάσεις απαλλαγής από πρόστιμο Σελίδα 51 από 127

52 Οι νομοθετικές παραβάσεις βάσει των οποίων εκδόθηκαν οι πράξεις επιβολής προστίμου αφορούσαν κυρίως θέματα ταξινόμησης, επισήμανσης παρασκευασμάτων (αποφ. ΑΧΣ 265/02) σε ποσοστό 47% (27 πράξεις), ουσιών (CLP) σε ποσοστό 18% (17 πράξεις) και περιορισμούς στην κυκλοφορία και χρήση (Παράρτημα XVII REACH, ΠΔ 445/1983) σε ποσοστό 30% (17 πράξεις). Στα γραφήματα που ακολουθούν, απεικονίζονται τα στοιχεία της επεξεργασίας των αποτελεσμάτων των επιθεωρήσεων. στατιστικής Ια. ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΕΙΣ Ποσοστό επιθεωρήσεων ανά είδος χημικού προϊόντος Ποτοποιϊα 2% Λιπάσματα 3% Χημικά 4% Βιοντήζελ 2% Λιπαντικά 1% Πλαστικά 1% Άλλα 3% Ασβεστοποιϊα - Οικοδομικά υλικά 29% Απορρυπαντικά 7% Τσιμέντα 10% Χρώματα 38% Σελίδα 52 από 127

53 Ιβ. ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ Αναλογία αγορανομικών-τελωνειακών δειγμάτων Αγορανομικά Τελωνειακά 41% 59% Νομοθετική παράβαση βάσει της οποίας έγινε δέσμευση 265/02 265/02 & CLP CLP ANNEX XVII REACH REACH CLP & REACH 265/02 & REACH 265/02 & ANNEX XVII REACH 265/02 & REACH & CLP 640/2007 5% 9% 2% 28% 10% 3% 2% 2% 3% 36% Σελίδα 53 από 127

54 Ιγ. ΠΡΟΣΤΙΜΑ Ποσοστό πράξεων επιβολής προστίμου ανά Χημική Υπηρεσία Α Χ.Υ. Αθηνών Α Χ.Υ. Πειραιά Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης Χ.Υ. Αν. Αττικής Χ.Υ. Καβάλας Χ.Υ. Καλαμάτας Χ.Υ. Κορίνθου Χ.Υ. Μεσολογγίου Χ.Υ. Λιβαδειάς Χ.Υ. Ξάνθης Χ.Υ. Πατρών Χ.Υ. Σερρών Χ.Υ. Σύρου Χ.Υ. Χαλκίδος 8% 5% 3% 3% 12% 5% 3% 3% 27% 7% 3% 7% 5% 9% Νομοθετική παράβαση βάσει της οποίας εκδόθηκε η πράξη επιβολής Προστίμου REACH CLP EMXΠ 265/02 640/07 378/94 2% 3% 30% 46% 2% 17% Σελίδα 54 από 127

55 ΙΙ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Στον τομέα ελέγχου χημικών ουσιών, μειγμάτων και προϊόντων γίνεται ο έλεγχος εφαρμογής της κοινοτικής νομοθεσίας που προβλέπεται από τους κανονισμούς REACH και CLP καθώς και την οδηγία 99/45 όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό μας δίκαιο με την απόφαση ΑΧΣ 265/2002. Οι κανονισμοί REACH και CLP και η απόφαση ΑΧΣ 265/2002, αποτελούν οριζόντια νομοθεσία η οποία καλύπτει όλες τις χημικές ουσίες, μείγματα, προϊόντα ακόμη και αντικείμενα. Τα προϊόντα (π.χ. αεροζόλ, δομικά υλικά, χρώματα, βερνίκια, κόλλες, διορθωτικά, απορρυπαντικά, είδη οικιακής χρήσεως κ.ά) ελέγχονται εργαστηριακά ως προς την ταξινόμηση, επισήμανση και συσκευασία τους καθώς και την περιεκτικότητά τους σε ουσίες οι οποίες εμπίπτουν στο παράρτημα XVII του REACH το οποίο αφορά περιορισμούς στην κυκλοφορία και χρήση χημικών προϊόντων (π.χ. αμίαντο, φθαλικά σε παιχνίδια και είδη παιδικής φροντίδας, κάδμιο σε παιχνίδια και πλαστικά, νιτρικό αμμώνιο σε λιπάσματα, νικέλιο σε ψευδοκοσμήματα, καρκινογόνες, μεταλλαξιγόνες, τοξικές στην αναπαραγωγή ουσίες σε προϊόντα απευθυνόμενα στους καταναλωτές κ.λ.π.). Επίσης για ουσίες οι οποίες εμπίπτουν σε διαδικασία αδειοδότησης με βάση το REACH. Τα δείγματα προέρχονται από δειγματοληψίες αγορανομικών ελέγχων, τελωνειακών ελέγχων και από επιθεωρήσεις. Το 2011 το ΓΧΚ συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο των χημικών προϊόντων που διατίθενται στην αγορά. Σημειώνεται ότι εισαγωγή θεωρείται διάθεση στην αγορά. Συνολικά το 2011 εξετάστηκαν σε όλα τα εργαστήρια του ΓΧΚ 3450 δείγματα βιομηχανικών προϊόντων στα οποία βρέθηκαν 831 μη κανονικά δείγματα. Τα στατιστικά στοιχεία των εργαστηριακών ελέγχων, αναφέρονται στα κεφάλαια των τομέων Πετροχημικών, Υποστήριξης Τελωνειακών Διαδικασιών και Ελέγχου Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων. Γ. ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Seveso Αξιολογήθηκαν 20 μελέτες SEVESO και διενεργήθηκαν 17 επιθεωρήσεις σε αντίστοιχες εγκαταστάσεις. Πλωτές εξέδρες Εκδόθηκαν 18 πιστοποιητικά για πλωτές εξέδρες και διεξήχθησαν 12 επιθεωρήσεις. Τήρηση/ ενημέρωση του Εθνικού Μητρώου Χημικών Προϊόντων: Καταχωρίσθηκαν 2147 εγγραφές. Ταξινομήσεις ADR, RAPEX, χημικά όπλα, προϊόντα διττής χρήσεως, γενικά θέματα: Συνολικά απεστάλησαν 145 έγγραφα. Ενημέρωση Εκπαίδευση επαγγελματιών και υπαλλήλων Πραγματοποιήθηκαν από τη Δ/νση Περιβάλλοντος, Τμήμα Β : Σελίδα 55 από 127

56 δύο διημερίδες εκπαίδευσης υπαλλλήλων Γ.Χ.Κ. σε θέματα REACH και CLP (10-11/3/2011 εκπαίδευση επιθεωρητών και 14-15/3/2011 εκπαίδευση Χ.Υ. εισαγωγής) μία ανοιχτή ημερίδα για ενημέρωση της βιομηχανίας στις Λειτουργία γραφείου στήριξης REACH: Υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους και απαντήθηκαν γραπτά ή προφορικά από το γραφείο στήριξης 600 ερωτήματα. Λειτουργία γραφείου στήριξης CLP: Υποβλήθηκαν από ενδιαφερόμενους και απαντήθηκαν γραπτά ή προφορικά από το γραφείο στήριξης 304 ερωτήματα. Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται η θεματική κατανομή των ερωτημάτων που δέχθηκαν τα γραφεία στήριξης REACH και CLP. Θεματική κατανομή των ερωτημάτων των γραφείων στήριξης REACH και CLP Ερωτήματα REACH Ερωτήματα CLP 34% 66% Συμμετοχή υπαλλήλων του Γ.Χ.Κ. σε: επιτροπές (CARACAL, επιτροπή REACH κ.ά.) σχετικά με τους κανονισμούς REACH, CLP και PIC επιτροπές (επιτροπή των κρατών μελών, RAC, Forum) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Χημικών προϊόντων (ECHA) επιτροπές εμπειρογνωμόνων επιτροπές Διεθνών Οργανισμών, ΟΟΣΑ-ΟΕΠ, OPCW (οργανισμός για τα χημικά όπλα) συνεδριάσεις του ΑΧΣ συνεδριάσεις του Ανωτάτου Συμβουλίου Απονομής Οικολογικού Σήματος (Α.Σ.Α.Ο.Σ.) Σελίδα 56 από 127

57 ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Α. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Στον τομέα των Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων, κατά το έτος 2011 η αρμόδια Διεύθυνση επεξεργάστηκε κανονιστικές πράξεις που αφορούν σε αντικείμενα όπως: Υφάνσιμες ίνες Συγκολλημένη ξυλεία Απορρυπαντικά και προϊόντα καθαρισμού Ασφάλεια παιχνιδιών ως προς τους χημικούς κινδύνους Χημικές διασκορπιστικές ουσίες πετρελαιοκηλίδων (ΧΔΟ) Ειδικότερα, η Δ/νση Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων εισηγήθηκε στο Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) την έκδοση των αποφάσεων: ΚΥΑ 22/2011 Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ. αριθ. 1233/91 και 172/92 απόφασης του Ανωτάτου Χημικού Συμβουλίου περί συστήματος καταχώρισης απορρυπαντικών και προϊόντων καθαρισμού, η οποία εγκρίθηκε με την ταυτάριθμη κοινή υπουργική απόφαση με ΦΕΚ 277/Β/ , (ΦΕΚ 1497/Β/ ). ΥΑ 89/2011 «Έγκριση χημικής διασκορπιστικής ουσίας πετρελαιοκηλίδων», ( ΦΕΚ 1794/Β/ ). (MARICHEM OIL SPILL DISPERSANT). ΥΑ 101/2011 «Έγκριση χημικής διασκορπιστικής ουσίας πετρελαιοκηλίδων», ( ΦΕΚ 1794/Β/ ). (OILER - 60) ΚΥΑ Ζ Τροποποίηση της υπ. αριθμ. Ζ3-5430/2009 κοινής υπουργικής απόφασης «Ανώτατο όριο φορμαλδεΰδης για τα έπιπλα, διακοσμητικά αντικείμενα και πρώτες ύλες αυτών σύνθετης συγκολλημένης ξυλείας Μετανάστευση ορισμένων στοιχείων από παιδικά έπιπλα Επιτροπή Επίπλου», (ΦΕΚ 2650/Β/ ) ΚΥΑ Αριθ. Οικ. 3669/194/ «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στην οδηγία 2009/48/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με την ασφάλεια των παιχνιδιών» (ΦΕΚ 549/Β/ ). Επιπλέον επεξεργάστηκε και εισηγήθηκε προς το ΑΧΣ τα παρακάτω σχέδια κοινών υπουργικών αποφάσεων: ΚΥΑ 305/2011 Τροποποίηση και συμπλήρωση της απόφασης του Ανωτάτου Χημικού Συμβουλίου αριθ. 22/2011 «Τροποποίηση και συμπλήρωση της υπ. αριθ. 1233/91 και 172/92 απόφασης του Ανωτάτου Χημικού Συμβουλίου περί συστήματος καταχώρισης απορρυπαντικών και προϊόντων καθαρισμού, η οποία εγκρίθηκε με την ταυτάριθμη Σελίδα 57 από 127

58 κοινή υπουργική απόφαση με ΦΕΚ 22/Β/ , (ΦΕΚ 1497/Β / )», (ΦΕΚ 204/Β / ). Τροποποίηση της απόφασης ΑΧΣ 31/98 (ΦΕΚ 583/Β/ ) σε εναρμόνιση προς την οδηγία 2011/74/ΕΕ της Επιτροπής της 29 ης Ιουλίου 2011 για την τροποποίηση με σκοπό την προσαρμογή του στην τεχνική πρόοδο, του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 96/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί ορισμένων μεθόδων ποσοτικής ανάλυσης διμερών μιγμάτων υφανσίμων ινών, (ΕΕ L 198/ ). Τροποποίηση της ΚΥΑ Ζ3-780/ (ΦΕΚ 746/Β/ ) «Απόφαση απαγόρευσης διάθεσης στην αγορά προϊόντων που περιέχουν το βιοκτόνο Διμεθυλοφουμαρικό Εστέρα (φουμαρικό διμεθύλιο) DMF». Συνοπτικά, το νομοθετικό έργο στον τομέα των Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων αποτυπώνεται στον Πίνακα 20. Πίνακας 20: Νομοθετικό έργο Τομέας Υπουργικές Νομοθετικό έργο Αποφάσεις Εγκύκλιοι Αποφάσεις ΑΧΣ Υφάνσιμες Ίνες Συγκολλημένη ξυλεία 1 2 Απορρυπαντικά και προϊόντα καθαρισμού Ασφάλεια παιχνιδιών 1 1 Χημικές Διασκορπιστικές Ουσίες 2 2 DMF 1 Λιπάσματα 1 1 CE 1 Άλλα θέματα 2 ΣΥΝΟΛΟ Επίσης στο πλαίσιο ελέγχου της αγοράς συνέταξε δύο εισηγήσεις προς το Ανώτατο Χημικό Συμβούλιο (ΑΧΣ) για μη κανονικά αγορανομικά δείγματα. Σελίδα 58 από 127

59 Β. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΕΡΓΟ Ι. Εργαστηριακό έργο Στον τομέα των πρώτων υλών και βιομηχανικών προϊόντων εμπίπτει ένα ευρύ φάσμα ποικίλων προϊόντων. Τα είδη αυτά εξετάζονται από όλες, σχεδόν, τις Χημικές Υπηρεσίες του ΓΧΚ. Ορισμένα προϊόντα των οποίων ο εργαστηριακός έλεγχος απαιτεί την ανάλυση μεγάλου αριθμού παραμέτρων, ή την εφαρμογή εξειδικευμένων μεθόδων, εξετάζονται σε συγκεκριμένες Χημικές Υπηρεσίες. Έτσι, πραγματοποιούνται εργαστηριακοί έλεγχοι με εξειδικευμένες μεθόδους, σε δείγματα προϊόντων που προορίζονται είτε για εξαγωγή, είτε για την εσωτερική αγορά, όπως π.χ. από τη Χ.Υ. Βέροιας για φλοκάτες, από τη Β Χ.Υ. Αθηνών για λιπάσματα, καθαριστικά προϊόντα κλπ. Τα δείγματα των απορρυπαντικών και των λιπασμάτων εξετάζονται στις Χ.Υ. Πατρών, Β Θεσσαλονίκης και Β Αθηνών σύμφωνα με τις ΥΑ /5963/0078/ και ΥΑ /1648/0078/ , αντίστοιχα. Κατά το έτος 2011 εξετάσθηκαν ανά την επικράτεια συνολικά 3408 δείγματα, τα οποία κατηγοριοποιούνται στον Πίνακα 21 ανά είδος ελέγχου. Τα δείγματα στην πλειοψηφία τους εξετάσθηκαν από τη Β Χ.Υ. Αθηνών και τη Β Χ.Υ. Θεσσαλονίκης. Πίνακας 21 : Αριθμός δειγμάτων ανά είδος ελέγχου Είδος ελέγχου Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό επί του συνόλου των δειγμάτων Εσωτερικής αγοράς % Ελέγχου περιβάλλοντος 7 Εργαστηριακής υποστήριξης % Έφεσης 71 4 % Ιδιωτικής ανάλυσης % Καταγγελίας 45 3 % Πρόγραμμα συνεργασίας ή % υποστήριξης Σύμβασης % Τελωνειακά % Υποστήριξης ΚΑΠ 29 2% Άλλο % Εφαρμογής νομοθεσίας περί ΕΦΚ % ΣΥΝΟΛΟ % Σελίδα 59 από 127

60 Ο στόχος των ελέγχων, πέραν της διαπίστωσης της συμμόρφωσης προς τις ισχύουσες διατάξεις, είναι ο εντοπισμός των αιτίων και των πηγών των διαπιστούμενων παρεκκλίσεων. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η διαγραμματική απεικόνιση του ποσοστού των δειγμάτων ανά είδος επί του συνόλου των εξετασθέντων δειγμάτων. Υφάνσιμα 16,1% Σχολικά 0,5% Σπρέυ 0,5% Προϊόντα καθαρισμού 6,5% Πλαστικά 10,9% Χαρτιά 6,3% Ζωοτροφές 2,2% Λοιπά βιομηχανικά Νάφθες Μείγματα προϊόντα 0,2% 0,1% 9,3% Aντικείμενα 12,5% Λιπάσματα 11,4% Βιομηχανικά Στερεά 7,5% Δερμάτινα είδη 0,9% Βιομηχανικά υγρά ανόργανα 1,0% Καπνικά 13,9% Κόλλες βιομηχανικές 0,1% Διάγραμμα 14 : Εκατοστιαία αναλογία δειγμάτων ανά είδος επί του συνόλου αυτών Ο αριθμός των μη κανονικών δειγμάτων και οι αιτίες μη κανονικότητας παρατίθενται στον επόμενο Πίνακα: Σελίδα 60 από 127

61 Ζωοτροφές Βιομηχανικά προϊόντα Πίνακας 22: Αριθμός των μη κανονικών δειγμάτων ανά αιτία μη κανονικότητας ΑΙΤΙΕΣ ΜΗ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΟΣ ΕΙΔΟΣ ΥΛΙΚΟΥ Άλλα συστατικά Σύνθεση Επισήμανση Νομοθεσία REACH Άλλα ΣΥΝΟΛΟ Aντικείμενο Βιομηχανικά Στερεά Βιομηχανικά υγρά ανόργανα Δερμάτινα είδη Καπνικά Κόλλα βιομηχανική Λίπασμα Λοιπά βιομηχανικά προϊόντα Μείγματα Νάφθες Πλαστικά Προϊόντα Καθαρισμού Σπρέυ Σχολικά Υφάνσιμα Χαρτιά Σύνολο - Βιομηχανικά προϊόντα Άλλες ζωοτροφές Ζωοτροφές φυτικής προέλευσης Σύνολο - Ζωοτροφές ΣΥΝΟΛΟ Το ποσοστό αιτίων μη κανονικότητος επί του συνόλου των αναλυθέντων δειγμάτων ανέρχεται στο 22,9 %. Το ποσοστό για τα μη κανονικά δείγματα είναι μικρότερο καθώς ένα δείγμα μπορεί να εμφανίζει περισσότερα του ενός αίτια μη κανονικότητος. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 96% των καπνικών προϊόντων είναι μη κανονικά ως προς την επισήμανση. Ιδιαίτερα για τα προϊόντα καπνού το τόσο υψηλό ποσοστό μη κανονικότητας δικαιολογείται, καθώς οι δειγματοληψίες είναι στοχευμένες στα παραποιημένα και λαθραία προϊόντα, τόσο στην εσωτερική αγορά, όσο και στους τελωνειακούς ελέγχους. Στα προϊόντα καθαρισμού εντοπίζεται ποσοστό 15% μη κανονικών δειγμάτων ως προς την επισήμανση και 35% ως προς άλλα αίτια. Σελίδα 61 από 127

62 Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι από τα 75 δείγματα ζωοτροφών που εξετάστηκαν εργαστηριακά, κανένα δεν παρουσίασε αίτιο μη κανονικότητος ως προς τις παραμέτρους που εξετάστηκε. Αν αφαιρέσει κανείς τα καπνικά προϊόντα από το σύνολο των βιομηχανικών δειγμάτων τότε το ποσοστό των αιτίων κανονικότητος στο σύνολο των εξετασθέντων δειγμάτων ανέρχεται σε 8,7%. Αιτίες μη κανονικότητας Εξετάζοντας τη συμβολή της αιτίας της μη κανονικότητας επί του συνόλου των εξετασθέντων μη κανονικών δειγμάτων, ως πρωτεύουσα αιτία μη κανονικότητας εντοπίζεται η επισήμανση των προϊόντων. Ακολουθεί η διαγραμματική απεικόνιση της συμβολής των αιτίων μη κανονικότητας. Άλλα 22% Άλλα συστατικά 1% Σύνθεση 4% Νομοθεσία REACH 4% Επισήμανση 69% Διάγραμμα 15 : Συμβολή των αιτίων μη κανονικότητας επί του συνόλου των εκτρεπόμενων δειγμάτων Τα αποτελέσματα ελέγχου της αγοράς όσον αφορά τους κανονισμούς REACH και CLP γνωστοποιούνται στην Ε.Ε. και συγκεκριμένα στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προίόντων (ECHA). Επίσης για ορισμένα αντικείμενα όπως καθαριστικά προϊόντα, λιπάσματα, υφάνσιμα, DMF σε δερμάτινα είδη, το έργο του ελέγχου της αγοράς, γνωστοποιείται στην Ε.Ε., στο πλαίσιο της εφαρμογής του Καν. 765/2008 σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπ. Ανάπτυξης Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας. Για τα επικίνδυνα προϊόντα των οποίων η κυκλοφορία απαγορεύεται στην αγορά αποστέλλεται άμεσα από το σημείο επαφής του Γ.Χ.Κ. έγκαιρη ειδοποίηση στην Ε.Ε. μέσω του συστήματος RAPEX. Σελίδα 62 από 127

63 ΙΙ. Επιθεωρήσεις α) Πρόγραμμα επιθεωρήσεων για καθαριστικά προϊόντα 2011 Το έτος 2011 καταρτίστηκε πρόγραμμα επιθεωρήσεων για καθαριστικά προϊόντα που προορίζονται για επαγγελματική χρήση, το οποίο υλοποιήθηκε από τις κατά τόπους ΧΥ του ΓΧΚ σε δυο φάσεις. Κατά την πρώτη φάση διεξήχθησαν «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις σε: - επιχειρήσεις παραγωγής /επεξεργασίας /συσκευασίας τροφίμων και - χώρους καθαρισμού οχημάτων. για τον εντοπισμό των προμηθευτών καθαριστικών προϊόντων, μη σύμφωνων με τις ισχύουσες διατάξεις. Κατά τη δεύτερη φάση συντονίστηκε από τη Διεύθυνση Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων η διενέργεια «στοχευμένων» επιθεωρήσεων από τις Χ.Υ., σε εισαγωγικές και παραγωγικές μονάδες καθαριστικών προϊόντων, που διαπιστώθηκαν ως μη συμμορφούμενα προς τη Νομοθεσία κατά τις «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις. 1 η Φάση : «Αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 170 «αναγνωριστικές» επιθεωρήσεις, εκ των οποίων 97 σε επιχειρήσεις Τροφίμων και 73 σε χώρους καθαρισμού οχημάτων σε εφαρμογή του ετησίου προγράμματος. Τα προϊόντα που αξιολογήθηκαν συνολικά ανέρχονται σε 654. Ακολουθεί διαγραμματική απεικόνιση του αριθμού των επιθεωρήσεων ανά XY: Αριθμός επιθεωρήσεων ανά ΧΥ Διάγραμμα 16: Αρ. «Αναγνωριστικών» Επιθεωρήσεων ανά ΧΥ MEΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Β' ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΒΟΛΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΘΗΒΑΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΑΜΙΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΡΟΔΟΥ ΣΕΡΡΩΝ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΧΑΝΙΩΝ Σελίδα 63 από 127

64 Από τις επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι, η πλειονότητα των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση παρουσίασε υψηλό ποσοστό (79,7%) συμμόρφωσης ως προς την ετικέτα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Μικρότερο ποσοστό των δειγμάτων (58,7%) παρουσίασε συμμόρφωση ως προς τον αριθμό καταχώρησης ενώ το 51,5 % των επιθεωρηθέντων προϊόντων διέθεταν ΔΔΑ στα ελληνικά. 2 η Φάση : «Στοχευμένες» επιθεωρήσεις σε προμηθεύτριες εταιρείες Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 21 «στοχευμένες» επιθεωρήσεις και αξιολογήθηκαν 69 προϊόντα συνολικά. Αρ. "στοχευμένων" επιθεωρήσεων ανά ΧΥ A' AΘΗΝΑΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 2 14 ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΜΕΣΟΛΛΟΓΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΠΑΤΡΑΣ ΧΙΟΥ Διάγραμμα 17: Αριθμός «στοχευμένων» επιθεωρήσεων ανά Χ.Υ. Από τις επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι το 44,9% των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση παρουσίασε μη συμμόρφωση ως προς την ετικέτα. Το 59,4% των δειγμάτων παρουσίασε μη συμμόρφωση ως προς τον αριθμό καταχώρησης, ενώ το 55,1 % των επιθεωρηθέντων προϊόντων δεν διέθετε ΔΔΑ στα ελληνικά. β) «Γενικές» Επιθεωρήσεις ή/και επιθεωρήσεις για καθαριστικά προϊόντα με βάση το ετήσιο πρόγραμμα του Στο σημείο αυτό εξετάζονται οι επιθεωρήσεις που προγραμματίστηκαν ή με πρωτοβουλία των ΧΥ σε εταιρείες παραγωγής /εμπορίας απορρυπαντικών χωρικής αρμοδιότητάς τους, ή οι επιθεωρήσεις με βάση το ετήσιο πρόγραμμα του 2010 που όμως πραγματοποιήθηκαν το Συνολικά πραγματοποιήθηκαν 16 «γενικές» επιθεωρήσεις και αξιολογήθηκαν 59 προϊόντα συνολικά. Σελίδα 64 από 127

65 Αρ. "γενικών" επιθεωρήσεων ανά ΧΥ XANIΩΝ Α' ΠΕΙΡΑΙΑ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΑΝ. ΑΤΤΙΚΗΣ Β' ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ Δ' ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Διάγραμμα 18: Αριθμός «γενικών» επιθεωρήσεων ανά ΧΥ. Από τις «γενικές» επιθεωρήσεις που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε ότι, η πλειονότητα (91,5%) των δειγμάτων απορρυπαντικών για επαγγελματική χρήση παρουσίασε συμμόρφωση ως προς την ετικέτα, το 94,9% των δειγμάτων διέθετε αριθμό καταχώρησης ενώ το 57,6 % των επιθεωρηθέντων προϊόντων διέθετε ΔΔΑ στα ελληνικά. Συμπεράσματα Συνολικά το 2011 πραγματοποιήθηκαν 207 επιθεωρήσεις (170 αναγνωριστικές, 21 στοχευμένες και 16 γενικές) κατά τη διάρκεια των οποίων ελέχθηκαν 782 προϊόντα. Διάγραμμα 19: Αριθμός προϊόντων ανά είδος επιθεώρησης Από τα 782 προϊόντα, παρουσίασαν συμμόρφωση: 613 (ποσοστό 78,4%) ως προς την ετικέτα(ε) 468 (ποσοστό 40,2%) ως προς τον Αριθμό καταχώρησης(ακ) και 402 (ποσοστό 51,4%) ως προς τα Δελτία δεδομένων Ασφαλείας (ΔΔΑ) γ) Επιθεωρήσεις για καθαριστικά προϊόντα ελεγχόμενα κατά την τελωνειακή εισαγωγή Στο πλαίσιο του ελέγχου συμμόρφωσης κατόπιν τελωνειακής εισαγωγής διενεργήθηκαν 11 επιθεωρήσεις σε εταιρίες που εισήγαγαν καθαριστικά προϊόντα από τρίτες χώρες. Σελίδα 65 από 127

66 Επιθεωρήσεις ΧΥ για Επικόλληση Ετικετών τελωνειακών δειγμάτων με απ. δέσμευσης ΑΝ.ΑΤΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ 7 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΗΒΑΣ ΣΕΡΡΩΝ Διάγραμμα 20: Αριθμός επιθεωρήσεων ανά ΧΥ για επικόλληση Ετικετών τελωνειακών δειγμάτων μετά από αποφάσεις δέσμευσης. ΙΙΙ. Πρωτόκολλα συνεργασίας Οι περιφερειακές Χ.Υ., υπό την καθοδήγηση της Διεύθυνσης Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Εμπορίου των Περιφερειακών Ενοτήτων, εκτέλεσαν ένα πρωτόκολλο συνεργασίας. Το πρωτόκολλο είχε συναφθεί μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή και του ΓΧΚ και αφορούσε σε σχολικά είδη, κοσμήματα από πολύτιμα μέταλλα, χαρτικά κοινής χρήσης, καθαριστικά προϊόντα χωρίς ενδείξεις στην ελληνική γλώσσα, προϊόντα σύνθετης συγκολλημένης ξυλείας μη επικαλυμμένης, υποδήματα δερμάτινα πλαστικά και υφασμάτινα. IV. Έλεγχοι διαρκούς εφαρμογής Κατά το έτος 2011 διενεργήθηκαν στοχευμένοι έλεγχοι στην αγορά με τη συνεργασία των Διευθύνσεων Εμπορίου των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων για: Προϊόντα για τα οποία εκδόθηκαν αποφάσεις δέσμευσης Προϊόντα εξαιρετικά επικίνδυνα για την υγεία, στο πλαίσιο συντονισμένου ελέγχου όλων των αρμοδίων Αρχών στην Ε.Ε. V. Αξιολόγηση φακέλων βιομηχανικών προϊόντων Κατά το 2011 πραγματοποιήθηκε : Εξέταση και αξιολόγηση ως προς τη συμμόρφωση προς τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας 1192 φακέλων καθαριστικών προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά καταχωρήθηκαν στο Μητρώο απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων. Αξιολόγηση 130 φακέλων λιπασμάτων νέου τύπου, προκειμένου να καταρτιστούν εισηγήσεις προς την ΤΕΓΕΛ (Τεχνική Γνωμοδοτική Επιτροπή Λιπασμάτων που συγκροτείται υπό την αιγίδα του ΥΠΑΑΤ), για να λάβουν έγκριση κυκλοφορίας ως λιπάσματα νέου τύπου. Αξιολόγηση 2 φακέλων χημικών διασκορπιστικών ουσιών πετρελαιοκηλίδων 3 ης γενιάς. Σελίδα 66 από 127

67 VI. Τήρηση Μητρώων Στη Διεύθυνση τηρούνται : Μητρώο απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων Μητρώο χημικών διασκορπιστικών ουσιών πετρελαιοκηλίδων Μητρώο Δεσμεύσεων-Αποσύρσεων τελωνειακών και αγορανομικών δειγμάτων αρμοδιότητας της Δ/νσης ΠΥ & ΒΠ. Μητρώο Προστίμων ΧΥ. Τα στοιχεία των Μητρώων χρησιμοποιούνται για την επαλήθευση των στοιχείων που προκύπτουν κατά τον έλεγχο της αγοράς και για τη συνδρομή άλλων κρατικών Αρχών όποτε απαιτείται. VII. Αποφάσεις δέσμευσης αποδέσμευσης προϊόντων Κατά το 2011 από τη Διεύθυνση εκδόθηκαν 63 αποφάσεις δέσμευσης καθαριστικών προϊόντων που δεν πληρούσαν τις διατάξεις της ισχύουσας Νομοθεσίας για τελωνειακά και αγορανομικά δείγματα (16 για τελωνειακά και 47 για αγορανομικά). Επίσης εκδόθηκαν 11 αποφάσεις άρσης δέσμευσης, καθαριστικών προϊόντων που συμμορφώθηκαν μετά τον τελωνισμό, με τις διατάξεις της ισχύουσας Νομοθεσίας. VIII. Μελέτη της υφιστάμενης νομοθεσίας για τα προϊόντα καπνού Από τη Διεύθυνση Πρώτων Υλών και Βιομηχανικών Προϊόντων, εκπονήθηκε μελέτη σχετικά με την υφιστάμενη νομοθεσία για τα προϊόντα καπνού με στόχο τη διερεύνηση της δυνατότητας βελτίωσης του νομοθετικού πλαισίου εξέτασης δειγμάτων καπνικών από την εσωτερική αγορά. Γ. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΛΛΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Συμμετοχή ή παρακολούθηση των επιτροπών και ομάδων εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα λιπάσματα, τα απορρυπαντικά και τα υφάνσιμα. Συμμετοχή σε εθνικές επιτροπές και συμβούλια όπως: Στο Ανώτατο Συμβούλιο Απονομής Οικολογικού Σήματος (ΑΣΑΟΣ)-που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΚΑ. Αξιολογήθηκαν 11 προϊόντα καθαρισμού που πληρούν τα οικολογικά κριτήρια. Στη Τεχνική Γνωμοδοτική Επιτροπή Λιπασμάτων (ΤΕΓΕΛ) που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ΥΠΑΑΤ. Αξιολογήθηκαν 41 προϊόντα για τη χορήγηση έγκρισης σε λιπάσματα νέου τύπου. Σελίδα 67 από 127

68 ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ Το ΓΧΚ παρέχει τεχνική και επιστημονική υποστήριξη προς τις Τελωνειακές Υπηρεσίες κατά την εισαγωγή, εξαγωγή, και τελειοποίηση των εμπορευμάτων. Η υποστήριξη που παρέχεται από το ΓΧΚ αφορά στην περιγραφή των προϊόντων με σκοπό την ορθή δασμολογική κατάταξή τους από τις Τελωνειακές Αρχές και στην εφαρμογή της νομοθεσίας που απορρέει από την κατάταξη αυτή, όπως εφαρμογή Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, θέματα απαγορεύσεων και περιορισμών, επιβολή φορολογίας και εφαρμογή εμπορικών κοινοτικών μέτρων. Επιπλέον, κατά την τελωνειακή διαδικασία γίνονται έλεγχοι για την ασφάλεια των προϊόντων, την πάταξη της απάτης και την προστασία του περιβάλλοντος. Η υποστήριξη των Τελωνειακών Υπηρεσιών αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους τομείς δράσης του ΓΧΚ, τόσο από πλευράς όγκου εργασίας, όσο και από την άποψη της κρισιμότητας του έργου που επιτελείται. Α. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ Στα πλαίσια των συναλλαγών με τρίτες χώρες, απεστάλησαν κατά το έτος 2011 στις Χημικές Υπηρεσίες από τις Τελωνειακές Αρχές δείγματα, τα οποία κατανέμονται σύμφωνα με τον Πίνακα 23 και απεικονίζονται στο Σχήμα 1. Πίνακας 23: Τελωνειακά δείγματα έτους 2011 Αριθμός Ποσοστό% Δειγμάτων Εισαγωγές ,85 Εξαγωγές ,52 Ενεργητική Τελειοποίηση ,77 Παθητική Τελειοποίηση ,86 ΣΥΝΟΛΟ ΣΧΗΜΑ 1: Τελωνειακά δείγματα 2011 Παθητική Τελειοποίηση: δείγματα-23% Ενεργητική Τελειοποίηση: 3358 δείγματα-5% Εξαγωγές: δείγματα-30% Εισαγωγές: δείγματα-42% Σελίδα 68 από 127

69 Α1. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ Στον Πίνακα 24 καταγράφεται ο αριθμός των δειγμάτων εισαγωγής ανά Κεφάλαιο του Δασμολογίου Σε ποσοστό 93,0% τα δείγματα που εστάλησαν στις Χημικές Υπηρεσίες από τις Τελωνειακές Αρχές κατά την εισαγωγή αφορούσαν αιτήματα για δασμολογικήεμπορευματολογική περιγραφή. Εν τούτοις, ποσοστό 7,0% επί των συνολικών δειγμάτων εισαγωγής δεν αναφέρονταν σε αίτημα δασμολογικής περιγραφής, αλλά στην εξέταση των δειγμάτων στα πλαίσια εφαρμογής άλλων πολιτικών. Δείγματα εστάλησαν από τις τελωνειακές αρχές, προκειμένου να διαπιστωθεί αν επρόκειτο για ναρκωτικές ή ψυχότροπες ουσίες. Δείγματα ξυλείας και επίπλων εστάλησαν από τις τελωνειακές αρχές στα πλαίσια εφαρμογής της υπουργικής απόφασης για την ασφάλεια των προϊόντων αυτών, όσον αφορά την εκλυόμενη φορμαλδεΰδη. Η εισαγωγή των προϊόντων αυτών έγινε κατά κύριο λόγο στη Βόρεια Ελλάδα Επίσης, στα πλαίσια εφαρμογής σχετικής υπουργικής απόφασης, δείγματα αναπτήρων εστάλησαν για εξέταση, προκειμένου να αξιολογηθεί η συμμόρφωσή τους με τα αντίστοιχα πρότυπα ως προς την ασφάλειά τους. Όσον αφορά τα δείγματα που εστάλησαν για δασμολογική περιγραφή, τα προϊόντα των Κεφαλαίων 2-22 (τρόφιμα, ποτά, αλκοόλη) αντιστοιχούν στο 38% των δειγμάτων εισαγωγής, ενώ τα προϊόντα των υπολοίπων Κεφαλαίων (23-95) το 62 %. Μεταξύ των εισαγομένων τροφίμων, αυξημένοι είναι οι αριθμοί των προϊόντων των Κεφαλαίων 20 (Παρασκευάσματα λαχανικών, χυμοί), 17 (Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα), 19 (Παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά), 21 (Διάφορα άλλα παρασκευάσματα διατροφής), 7 και 8 (Λαχανικά, καρποί και φρούτα) και 12 (Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις). Από τα εισαγόμενα τρόφιμα ένα ποσοστό 41% επί των εισαχθέντων δειγμάτων εξετάσθηκε επιπλέον ως προς τη συμμόρφωσή του με τη νομοθεσία. Οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν έλεγχο των συνοδευτικών εγγράφων, της επισήμανσης και κατά περίπτωση εργαστηριακούς ελέγχους για την ασφάλεια του προϊόντος ως προς την αντίστοιχη νομοθεσία (π.χ. πρόσθετα, ρυπαντές, αλλεργιογόναα κλπ). Μεταξύ των προϊόντων των Κεφαλαίων 23-95, αυξημένοι είναι οι αριθμοί των προϊόντων των Κεφαλαίων 38 (Διάφορα προϊόντα των χημικών βιομηχανιών), (Υφαντικές ύλες Ενδύματα), 27 (Καύσιμα), 39 (Πλαστικά), 28 (Ανόργανα Χημικά Προϊόντα) Προϊόντα των Κεφ. 32, 33, 35, 36, 37 και Προϊόντα του Κεφαλαίου 29 (Οργανικά Χημικά Προϊόντα). Σελίδα 69 από 127

70 Σε εισαγόμενα προϊόντα των Κεφαλαίων 23-95, διενεργήθηκαν επίσης έλεγχοι σχετικά με: Τη συμμόρφωση χημικών ουσιών και παρασκευασμάτων ως προς τους Κανονισμούς REACH και CLP Την επισήμανση των απορρυπαντικών και καθαριστικών για να τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία Τους εργαστηριακούς ελέγχους στα πλαίσια της γενικής ασφάλειας προϊόντων Τους ελέγχους ενεργειακών προϊόντων, προκειμένου να κυκλοφορήσουν στην αγορά. Επιπλέον, εκτεταμένοι έλεγχοι έγιναν στα ακόλουθα είδη που υπάγονται στο Παράρτημα XVII του REACH Περιεκτικότητα κοσμημάτων σε νικέλιο Συγκέντρωση εξασθενούς χρωμίου σε τσιμέντα Αζωχρωστκές σε ενδύματα Συγκέντρωση φθαλικών εστέρων σε παιχνίδια και είδη βρεφικής φροντίδας Συγκέντρωση καδμίου σε πλαστικά Τέλος, στα πλαίσια του Καν (ΕΚ) 1005/2009 για τις ενώσεις που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος ελέγχθηκαν 36 δείγματα εισαγομένων ουσιών και παρασκευασμάτων. Σε σχέση με το 2010, παρατηρείται: 1. Μείωση κατά 10% στον αριθμό των δειγμάτων εισαγωγής. Από τα στοιχεία που διαθέτει το ΓΧΚ δεν είναι σαφές αν η μείωση αυτή συνδυάζεται με μειωμένες εισαγωγές συνολικά ή είναι παράλληλα αποτέλεσμα εφαρμογής απλοποιημένων διαδικασιών για τον τελωνισμό των εμπορευμάτων. Σημειώνεται, όμως, ότι παρά τη μείωση που αναφέρθηκε προηγουμένως, οι αριθμοί των δειγμάτων εισαγωγής παρουσιάζονται συγκριτικά με το 2010 αυξημένοι σε ορισμένες Χημικές Υπηρεσίες (Δ Θεσσαλονίκης, Γ Πειραιά, Αλεξανδρούπολης). 2. Βελτίωση της ποιότητας του παρεχόμενου εργαστηριακού έργου με: Αύξηση του αριθμού των δειγμάτων, τα οποία έχουν υποβληθεί σε ενδελεχέστερο εργαστηριακό έλεγχο, από τις ίδιες τις Χημικές Υπηρεσίες στις οποίες απεστάλησαν. Σημαντικότατη αύξηση του αριθμού των δειγμάτων τα οποία έχουν σταλεί στις υπηρεσίες εργαστηριακής υποστήριξης για πρόσθετους εργαστηριακούς ελέγχους. Σε σύγκριση με το 2010 αλλά και προγενέστερα έτη, ιδιαίτερα αυξημένο έργο εμφανίζεται στις Χημικές Υπηρεσίες Β Αθηνών, Δ Αθηνών και Β Θεσσαλονίκης. Ενδεικτικά αναφέρεται η κατά 60% αύξηση του αριθμού των δειγμάτων εισαγωγής, τα οποία εξετάσθηκαν από τη Β Αθηνών. Σελίδα 70 από 127

71 Ανταπόκριση σε επίκαιρα θέματα τελωνειακού ενδιαφέροντος (π.χ. προϊόντα υποκείμενα σε δασμούς antidumping, αναστολές δασμών, πρόσθετοι κωδικοί Taric) με τη εκτέλεση των κατάλληλων εργαστηριακών μεθόδων. Ορισμένες περιπτώσεις επίκαιρων εργαστηριακών θεμάτων που απασχόλησαν ιδιαίτερα το ΓΧΚ το 2011 είναι: Ο προσδιορισμός της περιεκτικότητας του πετρελαίου εσωτερικής καύσης σε συνθετικούς παραφινικούς υδρογονάνθρακες μη ορυκτής προέλευσης με την τεχνική του υγρού σπινθηρισμού για την πλήρη δασμολογική περιγραφή των προϊόντων σε επίπεδο Taric. Η δασμολογική διάκριση προϊόντων μεσαίων λαδιών από πετρέλαιο με προσομοιωμένη απόσταξη. Η δασμολογική διάκριση προϊόντων καπνού με αξιοποίηση τεχνογνωσίας, που αποκτήθηκε σε αντίστοιχο επιστημονικό πρόγραμμα. Όσον αφορά την κατανομή των δειγμάτων εισαγωγής με βάση τις Χημικές Υπηρεσίες προς τις οποίες απεστάλησαν, επισημαίνεται ότι: Το 62% των συνολικών δειγμάτων εστάλησαν στις Χημικές Υπηρεσίες της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. 37% των συνολικών δειγμάτων εστάλησαν στις Χημικές Υπηρεσίες της Αττικής (Β και Γ Πειραιά, Α Αθηνών, Αερολιμένα, Ελευσίνας, Ανατολικής Αττικής) ενώ το 25% των συνολικών δειγμάτων στις Χημικές Υπηρεσίες της Θεσσαλονίκης (Α Θεσσαλονίκης και Δ Θεσσαλονίκης). Ενδεικτικά αναφέρονται κατά σειρά οι Χημικές Υπηρεσίες με το μεγαλύτερο αριθμό δειγμάτων εισαγωγής: Γ Χ.Υ. Πειραιά (15,6%), το στη Χ.Υ. Αερολιμένα (14,8%), Α Θεσσαλονίκης (13,1% ). Ιδιαίτερα αυξημένο αριθμό δειγμάτων εισαγωγής έχει η Χ.Υ. Αλεξανδρούπολης (9,2% επί των συνολικών δειγμάτων εισαγωγής). Στις Χημικές Υπηρεσίες Φλώρινας, Λάρισας, Ιωαννίνων, Βέροιας, Ξάνθης και Βόλου συνολικά απεστάλη το 20% των δειγμάτων εισαγωγής. Σελίδα 71 από 127

72 Είδος δειγμάτων Πίνακας 24: Τελωνειακά δείγματα εισαγωγής έτους 2011 Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό % Κρέατα και παραπροιόντα σφαγίων (Κεφ. 2) 22 0,07 Ιχθυηρά (Κεφ. 3) 24 0,08 Γαλακτοκομικά και μέλια (Κεφ. 4) 15 0,05 Άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης (Κεφ. 5) 44 0,14 Λαχανικά, καρποί και φρούτα (Κεφ. 7, 8) ,41 Καφές, τσάι, μπαχαρικά (Κεφ. 9) 425 1,35 Δημητριακά (Κεφ. 10) 328 1,04 Προϊόντα αλευροποιίας (Κεφ. 11) 94 0,30 Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις (Κεφ. 12) 873 2,78 Γόμες ρητίνες και άλλοι χυμοί και εκχυλίσματα φυτικά (Κεφ. 13) 89 0,28 Λίπη και λάδια (Κεφ. 15) 278 0,89 Παρασκευάσματα κρεάτων (Κεφ. 16) 340 1,08 Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα ( Κεφ. 17) ,67 Κακάο και παρασκευάσματα αυτού (Κεφ. 18) 343 1,09 Παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά (Κεφ. 19) ,02 Παρασκευάσματα λαχανικών, χυμοί (Κεφ. 20) ,95 Διάφορα άλλα παρασκευάσματα διατροφής (Κεφ. 21) ,97 Νερά στα οποία περιλαμβάνονται και τα φυσικά ή τεχνητά 36 0,11 μεταλλικά νερά και τα αεριούχα νερά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ούτε αρωματισμένα (22 01) Νερά, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μεταλλικά και τα 875 2,79 αεριούχα νερά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα, και άλλα μη αλκοολούχα ποτά, με εξαίρεση τους χυμούς φρούτων ή λαχανικών της κλάσης 2009 (22 02) Μπύρα (22 03) 288 0,92 Κρασιά από νωπά σταφύλια, στα οποία περιλαμβάνονται και τα εμπλουτισμένα με αλκοόλη κρασιά. Μούστος σταφυλιών άλλος από εκείνον της κλάσης 2009 (22 04) Βερμούτ και άλλα κρασιά από νωπά σταφύλια, παρασκευασμένα με τη βοήθεια φυτών ή αρωματικών ουσιών (22 05) Άλλα ποτά που προέρχονται από ζύμωση (π.χ. μηλίτης, απίτης, υδρόμελι) μείγματα ποτών που προέρχονται από ζύμωση και μείγματα ποτών που προέρχονται από ζύμωση και μη αλκοολούχων ποτών, μη κατονομαζόμενα ούτε περιλαμβανόμενα αλλού (22 06) Αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη, με κατ όγκο αλκοολικό τίτλο 80 % vol ή περισσότερο. Αιθυλική αλκοόλη και αποστάγματα μετουσιωμένα, οποιουδήποτε τίτλου (22 07) Αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη, με κατ όγκο αλκοολικό τίτλο λιγότερο του 80 % vol. Αποστάγματα, λικέρ και άλλα οινοπνευματώδη ποτά (22 08) 233 0, ,04 8 0, , ,64 Σελίδα 72 από 127

73 Είδος δειγμάτων Ξίδια και υποκατάστατα αυτών βρώσιμα που λαμβάνονται από οξικό οξύ (22 09) Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό % 5 0,02 Ζωοτροφές (Κεφ. 23) 208 0,66 Καπνά (Κεφ. 24) 311 0,99 Ορυκτά προϊόντα (Kεφ 25,26) 288 0,92 Ορυκτά προϊόντα (Kεφ 27) -καύσιμα μόνο ,20 Ανόργανα χημικά προϊόντα (Κεφ. 28) ,89 Οργανικά χημικά προϊοντα (Κεφ. 29) 829 2,64 Φαρμακευτικά προϊόντα (Κεφ. 30) 312 0,99 Λιπάσματα (Κεφ. 31) 173 0,55 Προϊόντα των Κεφ. 32, 33, 35, 36, ,92 Σαπούνια, απορρυπαντικά και λοιπά προϊόντα του Κεφ ,76 Διάφορα προϊόντα των χημικών βιομηχανιών (Κεφ. 38) ,14 Πλαστικά Καουτσούκ (Κεφ 39,40) 16 0,05 Πλαστικά (Κεφ 39)) ,99 Καουτσούκ (Κεφ 40) 279 0,89 Δέρματα (Κεφ. 41,42,43) 104 0,33 Ξυλεία (Κεφ. 44) 38 0,12 Χαρτί Τεχνουργήματα Κεφ. 48, ,93 Υφαντικές ύλες Ενδύματα (Κεφ ) ,35 Υποδήματα (Κεφ. 64) 492 1,57 Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο, τσιμέντο, μαρμαρυγία κλπ 47 0,15 (Κεφ. 68) Προϊόντα κεραμευτικής (Κεφ. 69) 583 1,86 Γυαλί και τεχνουργήματα από γυαλί (Κεφ. 70) 277 0,88 Πολύτιμες και ημιπολύτιμες πέτρες, μαργαριτάρια, πολύτιμα 452 1,44 μέταλλα και μέταλλα επιστρωμένα με πολύτιμα μέταλλα, απομιμήσεις κοσμημάτων (Κεφ. 71) Μέταλλα Τεχνουργήματα (Κεφ ) 657 2,09 Έπιπλα (Κεφ. 94) 307 0,98 Παιχνίδια (Κεφ. 95) 5 0,02 Αναπτήρες και άλλα τεχνουργήματα του Κεφ ,21 Είδη λοιπών Κεφαλαίων 202 0,64 Ναρκωτικά ή ψυχότροπες ουσίες που έχουν αποσταλεί από το Τελωνείο 535 1,70 Σελίδα 73 από 127

74 Α2. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΞΑΓΩΓΗΣ Στον Πίνακα 25 καταγράφεται ο αριθμός των δειγμάτων εξαγωγής ανά Κεφάλαιο του Δασμολογίου. Πίνακας 25. Τελωνειακά δείγματα εξαγωγής έτους 2011 Είδος δειγμάτων Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό % Κρέατα και παραπροιόντα σφαγίων (Κεφ. 2) 0 0,00 Ιχθυηρά (Κεφ. 3) 1 0,00 Γαλακτοκομικά και μέλια (Κεφ. 4) ,43 Άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης (Κεφ. 5) 0 0,00 Λαχανικά, καρποί και φρούτα (Κεφ. 7, 8) 371 1,78 Καφές, τσάι, μπαχαρικά (Κεφ. 9) 9 0,04 Δημητριακά (Κεφ. 10) 45 0,22 Προϊόντα αλευροποιίας (Κεφ. 11) 88 0,42 Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις (Κεφ. 12) 85 0,41 Γόμες ρητίνες και άλλοι χυμοί και εκχυλίσματα φυτικά (Κεφ. 13) 54 0,26 Λίπη και λάδια (Κεφ. 15) ,05 Παρασκευάσματα κρεάτων (Κεφ. 16) 39 0,19 Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα ( Κεφ. 17) 396 1,90 Κακάο και παρασκευάσματα αυτού (Κεφ. 18) 152 0,73 Παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά (Κεφ. 19) 68 0,33 Παρασκευάσματα λαχανικών, χυμοί (Κεφ. 20) ,52 Διάφορα άλλα παρασκευάσματα διατροφής (Κεφ. 21) 556 2,67 Νερά στα οποία περιλαμβάνονται και τα φυσικά ή τεχνητά μεταλλικά 4 0,02 νερά και τα αεριούχα νερά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ούτε αρωματισμένα (22 01) Νερά, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μεταλλικά και τα αεριούχα 50 0,24 νερά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα, και άλλα μη αλκοολούχα ποτά, με εξαίρεση τους χυμούς φρούτων ή λαχανικών της κλάσης 2009 (22 02) Μπύρα (22 03) 853 4,10 Κρασιά από νωπά σταφύλια, στα οποία περιλαμβάνονται και τα εμπλουτισμένα με αλκοόλη κρασιά. Μούστος σταφυλιών άλλος από εκείνον της κλάσης 2009 (22 04) Βερμούτ και άλλα κρασιά από νωπά σταφύλια, παρασκευασμένα με τη βοήθεια φυτών ή αρωματικών ουσιών (22 05) ,74 0 0,00 Άλλα ποτά που προέρχονται από ζύμωση (π.χ. μηλίτης, απίτης, υδρόμελι) μείγματα ποτών που προέρχονται από ζύμωση και μείγματα ποτών που προέρχονται από ζύμωση και μη αλκοολούχων ποτών, μη κατονομαζόμενα ούτε περιλαμβανόμενα αλλού (22 06) 1 0,00 Σελίδα 74 από 127

75 Είδος δειγμάτων Αριθμός δειγμάτων Ποσοστό % Αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη, με κατ' όγκο αλκοολικό τίτλο 2 0,01 80 % vol ή περισσότερο. Αιθυλική αλκοόλη και αποστάγματα μετουσιωμένα, οποιουδήποτε τίτλου (22 07) Αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη, με κατ' όγκο αλκοολικό τίτλο 734 3,53 λιγότερο του 80 % vol. Αποστάγματα, λικέρ και άλλα οινοπνευματώδη ποτά (22 08) Ξίδια και υποκατάστατα αυτών βρώσιμα που λαμβάνονται από οξικό 23 0,11 οξύ (22 09) Ζωοτροφές (Κεφ. 23) 28 0,13 Καπνά (Κεφ. 24) 42 0,20 Ορυκτά προϊόντα (Kεφ 25,26) 157 0,75 Ορυκτά προϊόντα (Kεφ 27) (καύσιμα μόνο) ,31 Ανόργανα χημικά προϊόντα (Κεφ. 28) 76 0,37 Οργανικά χημικά προϊοντα (Κεφ. 29) 59 0,28 Φαρμακευτικά προϊόντα (Κεφ. 30) 0 0,00 Λιπάσματα (Κεφ. 31) 85 0,41 Προϊόντα των Κεφ. 32, 33, 35, 36, ,07 Σαπούνια, απορρυπαντικά και λοιπά προϊόντα του Κεφ ,17 Διάφορα προϊόντα των χημικών βιομηχανιών (Κεφ. 38) 114 0,55 Πλαστικά Καουτσούκ (Κεφ 39,40) 11 0,05 Πλαστικά (Κεφ 39)) 611 2,94 Καουτσούκ (Κεφ 40) 175 0,84 Δέρματα (Κεφ. 41,42,43) 6 0,03 Ξυλεία (Κεφ. 44) 0 0,00 Χαρτί Τεχνουργήματα Κεφ. 48, ,08 Υφαντικές ύλες Ενδύματα (Κεφ ) ,06 Υποδήματα (Κεφ. 64) 1 0,00 Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο, τσιμέντο, μαρμαρυγία κλπ (Κεφ. 68) 0 0,00 Προϊόντα κεραμευτικής (Κεφ. 69) 3 0,01 Γυαλί και τεχνουργήματα από γυαλί (Κεφ. 70) 0 0,00 Πολύτιμες και ημιπολύτιμες πέτρες, μαργαριτάρια, πολύτιμα μέταλλα 0 0,00 και μέταλλα επιστρωμένα με πολύτιμα μέταλλα, απομιμήσεις κοσμημάτων (Κεφ. 71) Μέταλλα Τεχνουργήματα (Κεφ ) 838 4,03 Έπιπλα (Κεφ. 94) 0 0,00 Παιχνίδια (Κεφ. 95) 0 0,00 Αναπτήρες και άλλα τεχνουργήματα του Κεφ ,00 Είδη λοιπών Κεφαλαίων 556 2,67 Σελίδα 75 από 127

76 Αντίθετα με τα δείγματα εισαγωγής, τα οποία παρουσιάζουν αρκετά μεγάλη ποικιλία, όσον αφορά την κατανομή των δειγμάτων στα Κεφάλαια του Δασμολογίου, τα εξαγόμενα προϊόντα περιορίζονται σε πολύ λιγότερα Κεφάλαια. Στον Πίνακα 26 καταγράφονται τα σημαντικότερα από αριθμητική άποψη προϊόντα εξαγωγής και οι Χημικές Υπηρεσίες στις οποίες απεστάλησαν από τις Τελωνειακές Αρχές. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν το 87% των συνολικών δειγμάτων εξαγωγής που εξετάσθηκαν από τις Υπηρεσίες του ΓΧΚ. Είναι κατά κύριο λόγο τρόφιμα (λιπαρές ύλες, παρασκευάσματα φρούτων και λαχανικών, κρασιά) καύσιμα και κατά δεύτερο λόγο γαλακτοκομικά προϊόντα και μέλι, υφαντικές ύλες και ενδύματα, μπύρα, μέταλλα και αλκοολούχα ποτά. Πίνακας 26. Κυριότερα Προϊόντα εξαγωγής 2011 Είδος δειγμάτων εξαγωγής Ποσοστό % επί των δειγμάτων εξαγωγής Χημικές Υπηρεσίες Λίπη και λάδια (Κεφ. 15) 21,05 Β Χ.Υ. Πειραιά, Πάτρα, Καλαμάτα, Ηράκλειο Παρασκευάσματα λαχανικών, χυμοί (Κεφ. 20) 15,52 Έδεσσα, Βέροια, Ορυκτά προϊόντα (καύσιμα) του Kεφ 27 10,31 Α Θεσσαλονίκης, Πάτρα, Λαμία Κρασιά από νωπά σταφύλια, στα οποία περιλαμβάνονται και 9,74 Θεσσαλονίκη, Βέροια τα εμπλουτισμένα με αλκοόλη κρασιά. Μούστος σταφυλιών άλλος από εκείνον της κλάσης 2009 (22 04) Γαλακτοκομικά και μέλια (Κεφ. 4) 6,43 Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Βόλος, Πάτρα, Β Πειραιά Υφαντικές ύλες Ενδύματα (Κεφ ) 6,06 Εξαγωγή από πολλές ΧΥ Μπύρα (22 03) 4,10 Α Θεσσαλονίκης, Πάτρα Μέταλλα Τεχνουργήματα (Κεφ ) 4,03 Θήβα Αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη, με κατ' όγκο αλκοολικό τίτλο λιγότερο του 80 % vol. Αποστάγματα, λικέρ και άλλα οινοπνευματώδη ποτά (22 08) 3,53 Εξαγωγή από πολλές ΧΥ Σε σύγκριση με το 2010, παρατηρείται μείωση κατά 19% στον αριθμό των δειγμάτων εξαγωγής. Το 2011 από το ΓΧΚ σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και ΕΦΚ, έγινε προσπάθεια ώστε να εξορθολογιστεί ο αριθμός των δειγμάτων εξαγωγής, κυρίως στις περιπτώσεις εξαγωγής όμοιων προϊόντων, του ίδιου εξαγωγέα ή του ίδιου παραλήπτη με στόχο να γίνουν οι έλεγχοι ουσιαστικότεροι και να μειωθεί το διοικητικό και διαχειριστικό κόστος. Σελίδα 76 από 127

77 Στα πλαίσια υποστήριξης των εξαγωγέων και του εξαγωγικού εμπορίου, κατά το 2011 εκδόθηκαν από τις Χημικές Υπηρεσίες 273 πιστοποιητικά ελέγχου/ εξαγωγής και 23 βεβαιώσεις συμμόρφωσης. Σημειώνεται αύξηση κατά 30% στον αριθμό των πιστοποιητικών που εκδόθηκαν κατά την εξαγωγή σε σχέση με αυτά που εκδόθηκαν το Επίσης εκδόθηκαν 140 βεβαιώσεις κατά την εξαγωγή χημικών ουσιών και παρασκευασμάτων όσον αφορά την μη υπαγωγή των παραπάνω προϊόντων σε Κανονισμούς σχετικούς με απαγορεύσεις κατά την εξαγωγή (πρόδρομες ουσίες, ουσίες που βλάπτουν τη στιβάδα του όζοντος, ουσίες του Καν (ΕΚ) 689/2008. Από την εξέταση των προϊόντων εξαγωγής προέκυψαν: 54 δείγματα, για τα οποία η δασμολογική περιγραφή στο ΔΧΑ δεν συμφωνούσε με τη δήλωση του ενδιαφερομένου 22 δείγματα τα οποία είτε εκτρέπονταν ως προς τα όρια που περιλαμβάνονται στο Δασμολόγιο και αφορούν θέματα ποιότητας των προϊόντων είτε έφεραν ψευδή ή παραπλανητική επισήμανση. Οι υποθέσεις αυτές παραπέμφθηκαν στα Πειθαρχικά Συμβούλια των αντιστοίχων Επιμελητηρίων Α3. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΑ ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΤΕΛΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Στον Πίνακα 27 καταγράφεται ο αριθμός των δειγμάτων της ενεργητικής και παθητικής τελειοποίησης. Τα δείγματα αυτά συνολικά αποτελούν το 28% των τελωνειακών δειγμάτων που εξετάσθηκαν από το ΓΧΚ το έτος 2011 έναντι 40% που αποτελούσαν το Το 2011, ο αριθμός των δειγμάτων της παθητικής τελειοποίησης είναι 4,5 φορές μεγαλύτερος από αυτόν των δειγμάτων της ενεργητικής. Η παθητική τελειοποίηση εστιάζεται σχεδόν αποκλειστικά σε υφαντικές ύλες και ενδύματα. Ο έλεγχος των δειγμάτων πραγματοποιείται από τις Χημικές Υπηρεσίες Ελευσίνας και Α Θεσσαλονίκης. Η ενεργητική τελειοποίηση εστιάζεται και αυτή σε υφαντικές ύλες και ενδύματα, αλλά επεκτείνεται και σε άλλα προϊόντα, τόσο τροφίμων, όσο και βιομηχανικών προϊόντων. Συγκριτικά με το 2010 ο αριθμός των δειγμάτων της ενεργητικής τελειοποίησης είναι μειωμένος κατά 37%, ενώ αυτός της παθητικής τελειοποίησης κατά 48%. Και στις δύο περιπτώσεις, η μείωση του αριθμού των δειγμάτων είναι κυρίως συνάρτηση της σημαντικής μείωσης του αριθμού των δειγμάτων υφαντικών υλών και ενδυμάτων, οι οποίοι σε σχέση με το 2010 είναι μειωμένοι κατά 65% (ενεργητική τελειοποίηση) και κατά 50% (παθητική τελειοποίηση). Σελίδα 77 από 127

78 Είδος δείγματος Πίνακας 27: Δείγματα ενεργητικής και παθητικής τελειοποίησης 2011 Ενεργητική Τελειοποίηση Παθητική Τελειοποίηση Εισαγωγή Εξαγωγή Εξαγωγή Εισαγωγή Γαλακτοκομικά και μέλια (Κεφ. 4) Λαχανικά, καρποί και φρούτα (Κεφ. 7, 8) Δημητριακά (Κεφ. 10) Σπέρματα και καρποί ελαιώδεις (Κεφ. 12) Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα ( Κεφ. 17) Κακάο και παρασκευάσματα αυτού (Κεφ. 18) Παρασκευάσματα με βάση τα δημητριακά (Κεφ. 19) Παρασκευάσματα λαχανικών, χυμοί (Κεφ. 20) Διάφορα άλλα παρασκευάσματα διατροφής (Κεφ. 21) Ζωοτροφές (Κεφ. 23) Καπνά (Κεφ. 24) Ορυκτά προϊόντα (Kεφ 25,26) Ανόργανα χημικά προϊόντα (Κεφ. 28) Οργανικά χημικά προϊοντα (Κεφ. 29) Λιπάσματα (Κεφ. 31) Προϊόντα των Κεφ. 32, 33, 35, 36, Πλαστικά Καουτσούκ (Κεφ 39,40) Πλαστικά (Κεφ 39)) Χαρτί Τεχνουργήματα Κεφ. 48, Υφαντικές ύλες Ενδύματα (Κεφ ) Υποδήματα (Κεφ. 64) Μέταλλα Τεχνουργήματα (Κεφ ) Έπιπλα (Κεφ. 94) Παιχνίδια (Κεφ. 95) ΣΥΝΟΛΟ Σελίδα 78 από 127

79 Α4. ΠΑΡΑΝΟΜΑ-ΛΑΘΡΑΙΑ ΤΣΙΓΑΡΑ Το θέμα των παραποιημένων προϊόντων και ιδιαίτερα τσιγάρων έχει πανευρωπαϊκό ενδιαφέρον. Την τελευταία δεκαετία, ιδιαίτερα, η διακίνηση παραποιημένων τσιγάρων συνεχώς αυξάνεται. Από την άλλη μεριά, οι αυξήσεις στην τιμή των τσιγάρων εξαιτίας της αύξησης του ΕΦΚ, έχει προκαλέσει σημαντική αύξηση στη λαθραία διακίνηση καπνικών προϊόντων την τελευταία διετία η οποία έχει πάρει πια μεγάλες διαστάσεις. Οι επιπτώσεις της παραποίησης και του λαθρεμπορίου τσιγάρων είναι σημαντικές και διακρίνονται σε: Στέρηση δημοσίων εσόδων δεδομένου ότι η παραποίηση συνεπάγεται λαθραία διακίνηση και παραεμπόριο. Ανάπτυξη και εύκολη οικονομική στήριξη εγκληματικών οργανώσεων. Επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία άγνωστης έκτασης. Κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, αθέμιτος ανταγωνισμός, διαφθορά ή/και πιθανή παραπλάνηση του καταναλωτή. Για όλους τους παραπάνω λόγους, η Υπηρεσία της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης (OLAF) έχει συνάψει συμφωνίες με τις μεγαλύτερες παγκόσμιες καπνοβιομηχανίες. Σύμφωνα με τις συμφωνίες αυτές οι εταιρείες υποχρεούνται να καταβάλλουν όλους τους σχετικούς δασμούς και φόρους για όλα τα γνήσια προϊόντα τους που κατάσχονται ως λαθραία. Έτσι, η διάκριση γνησίων και παραποιημένων τσιγάρων έχει ιδιαίτερη σημασία για τα Δημόσια Έσοδα. Ο έλεγχος των κατασχεμένων τσιγάρων γίνεται στη ΧΥ Σερρών που διαθέτει τον κατάλληλο εξοπλισμό και τεχνογνωσία. Με χρήση ποικίλων εξετάσεων, δίνεται αξιόπιστη εκτίμηση σχετικά με τη γνησιότητα ή μη των κατασχεμένων εξαιτίας λαθραίας διακίνησης καπνικών προϊόντων, ώστε να υλοποιούνται οι συμφωνίες της OLAF όπως περιγράφονται παραπάνω. Η ΧΥ Σερρών παρέχει τις παραπάνω υπηρεσίες στο ΣΔΟΕ, την Αστυνομία, τα Τελωνεία και τις Χημικές Υπηρεσίες όλης της χώρας. Το 2011 εξετάστηκαν 478 δείγματα εκ των οποίων τα 451 ήταν γνήσια, τα 27 παραποιημένα και τα 455 μη σύμφωνα ως προς την επισήμανση. Β. ΛΟΙΠΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Για την υποστήριξη των Τελωνειακών Αρχών, αλλά και των Χημικών Υπηρεσιών, πραγματοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι εξής δράσεις: Εκδόθηκαν ενενήντα πέντε (95) εγκύκλιοι, για την παροχή οδηγιών σε θέματα: Δασμολογικής κατάταξης, συνδυασμένης ονοματολογίας, ΤARIC, ατελειών, αναστολών κλπ Τελωνειακών διαδικασιών. Όπως προαναφέρθηκε, κατά το 2011 ιδιαίτερη προσπάθεια δόθηκε στην απλοποίηση των διαδικασιών που εφαρμόζονται από τις υπηρεσίες του ΓΧΚ, κυρίως κατά την εξαγωγή. Εφαρμογής κοινοτικών εμπορικών μέτρων(δασμοί αντιντάμπινγκ) Σελίδα 79 από 127

80 Επιστροφών κατά την εξαγωγή Εφαρμογής του Καν (ΕΚ) 1005/2009 «για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος», σε συνεργασία με το ΥΠΕΚΑ Εφαρμογής του Καν. (ΕΚ) 842/2006 «για ορισμένα φθοριούχα αέρια του θερμοκηπίου» Εφαρμογής του Καν. (ΕΚ) 1013/2006, για τη δασμολογική περιγραφή και το διασυνοριακό έλεγχο αποβλήτων Εφαρμογής των Καν. (ΕΚ) 669/2009 και 1135/2009 Υποβλήθηκαν σε εργαστηριακή εξέταση Δασμολογικών Πληροφοριών δείγματα για έκδοση Δεσμευτικών Παρασχέθηκε τεχνική συνδρομή στις Ελεγκτικές Υπηρεσίες Τελωνείων (ΕΛΥΤ), με απαντήσεις σε ερωτήματα περί δασμολογικής περιγραφής (32 έγγραφα) Γ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013»: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΧΚ Το πρόγραμμα «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» θεσπίστηκε και λειτουργεί σύμφωνα με την Απόφαση με αριθμ. 624/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Είναι ένα πολυετές σχέδιο δράσης για τα τελωνεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που αποσκοπεί στη στήριξη και συμπλήρωση των δράσεων της Τελωνειακής πολιτικής της Κοινότητας. Ο συντονισμός όσον αφορά τα χημικά εργαστήρια των Κρατών-Μελών που υποστηρίζουν τα Τελωνεία γίνεται από την Ομάδα των Τελωνειακών Εργαστηρίων (Group of European Customs Laboratories coordination group-gcl). Το ΓΧΚ, δια της Διεύθυνσης Χημικοτεχνικής Δασμολογίου, συμμετέχει σε ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων του προγράμματος. Η συμμετοχή του ΓΧΚ στο Πρόγραμμα «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» αφορά τους ακόλουθους τομείς δραστηριοτήτων του Προγράμματος: Ι. Δραστηριότητες της Ομάδας των Τελωνειακών Εργαστηρίων ΙΙ. Ομάδες Έργου ΙΙΙ. Επισκέψεις Εργασίας Σελίδα 80 από 127

81 Ι. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΤΩΝ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ-GROUP OF CUSTOMS LABORATORIES (GCL) Οι δραστηριότητες του GCL κατανέμονται σε έξι δράσεις: Δράση 1: Βάση δεδομένων εργαστηριακών μεθόδων ILIADe Το ΓΧΚ έχει καταχωρήσει στην ILIADe 48 μεθόδους επί συνόλου 587. Είναι αρμόδια για τις μεθόδους των Κεφαλαίων 15 (Λίπη και λάδια ζωικά ή φυτικά. Προϊόντα της διάσπασης αυτών. Λίπη βρώσιμα επεξεργασμένα. Κεριά ζωικής ή φυτικής προέλευσης) και 48 (Χαρτί και χαρτόνια. Τεχνουργήματα από κυτταρίνη, χαρτί ή χαρτόνι), καθώς και για ορισμένες μεθόδους άλλων Κεφαλαίων. Δράση 2: Διεργαστηριακές συγκρίσεις και επικύρωση μεθόδων Οι διεργαστηριακές εξετάσεις της Δράσης 2 διακρίνονται σε: Διεργαστηριακές συγκρίσεις με σκοπό την επιλογή κατάλληλης μεθόδου ή με σκοπό την επικύρωση ήδη χρησιμοποιουμένων μεθόδων. Διεργαστηριακές δοκιμές ικανότητας (proficiency testing,) οι οποίες δεν είναι διαθέσιμες στο εμπόριο. για τα εργαστήρια που υποστηρίζουν τις τελωνειακές αρχές. Κατά το 2011 ολοκληρώθηκαν 5 διεργαστηριακές εξετάσεις (διεργαστηριακή εξέταση ελέγχου ικανότητας για τις αναλύσεις αλκοολούχων ποτών, η 5 η διεργαστηριακή εξέταση ελέγχου ικανότητας για τον πίνακα Meursing, διεργαστηριακή εξέταση για αναλύσεις κεραμικών σχετικών με τη δασμολογική τους κατάταξη, διεργαστηριακή σύγκριση σχετικά με τον προσδιορισμό του ιχνηθέτη Solvent Yellow 124, διεργαστηριακή εξέταση ελέγχου ικανότητας σχετικά με τις αναλύσεις καυσίμων και ορυκτελαίων). Σε όλες τις παραπάνω δραστηριότητες αυτές συμμετείχαν εργαστήρια του ΓΧΚ, είτε στο σχεδιασμό και στην εκτέλεση των εργαστηριακών εξετάσεων, είτε στις συσκέψεις για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων. Για το 2012 έχουν προγραμματιστεί 5 νέες εργαστηριακές δραστηριότητες, οι οποίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Δράση 3: Ποιότητα Η δράση αυτή συντονίζεται από την Ελλάδα (ΓΧΚ). Το 2011, οι δραστηριότητες επικεντρώθηκαν στη συνέχιση του έργου του σχετικού με τη σύνταξη εγχειριδίου δειγματοληψίας κατά την τελωνειακή διαδικασία. Υπήρξε αξιόλογη προώθηση του έργου και πραγματοποιήθηκαν 3 συσκέψεις. Συμμετείχε υπάλληλος της Δ Χ.Υ. Πειραιά. Η μία από τις παραπάνω συσκέψεις έλαβε χώρα στην Αθήνα το Νοέμβριο του Το Σελίδα 81 από 127

82 Δεκέμβριο του 2011 διοργανώθηκε ενημερωτική συνάντηση από το ΓΧΚ για τις Διευθύνσεις της Γενικής Διεύθυνσης Τελωνείων και ΕΦΚ, κατά την οποία η εκπρόσωπος του ΓΧΚ στην παραπάνω ομάδα εργασίας, παρουσίασε τη δομή και τις δυνατότητες του Εγχειριδίου Δειγματοληψίας. Στους υπαλλήλους της Τελωνειακής Υπηρεσίας, διανεμήθηκε CD που περιελάμβανε τη βάση δεδομένων του Εγχειριδίου Δειγματοληψίας, όπως είχε διαμορφωθεί μέχρι εκείνη τη χρονική περίοδο. Δράση 4: Επικοινωνία και στρατηγική Συνέδριο των Τελωνειακών Χημικών της Γερμανίας. Πραγματοποιήθηκε στην Κολωνία της Γερμανίας το Σεπτέμβριο του Συμμετείχε χημικός του ΓΧΚ (Α Θεσσαλονίκης), η οποία παρουσίασε εισήγηση με θέμα τη χρήση της τεχνικής ELISA και την επικύρωση της μεθόδου αυτής για τον προσδιορισμό των συστατικών του γάλακτος για τον Πίνακα Meursing. Δράση 5: Επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη (Scientific expertise) Το 2011 συνεχίστηκε η δραστηριότητα της ομάδας εργασίας των χημικών με θέμα την επιλογή μεθόδων σχετικών με τη δασμολογική κατάταξη προϊόντων καπνού. Συμμετείχε υπάλληλος του ΓΧΚ (Χ.Υ. Σερρών). Δράση 6: ECICS (European Customs Inventory of Chemical Substances) Αντικείμενο της Δράσης 6 είναι τo «νέο» ECICS, μια βάση δεδομένων των χημικών ενώσεων, η οποία θα χρησιμοποιείται στη θέση του ήδη υφισταμένου ECICS. Η βάση αυτή θα είναι διαθέσιμη στο κοινοτικό δίκτυο CCN/CSI, το οποίο στη χώρα μας διαχειρίζεται η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων. ΙΙ. ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΟΥ (PROJECT GROUPS) Οι ομάδες έργου λειτουργούν με βάση το άρθρο 10 της Απόφασης (ΕΚ) 624/2007. Σκοπός των Ομάδων είναι η επεξεργασία και προετοιμασία των θεμάτων πριν την εισαγωγή τους στην Επιτροπή Ονοματολογίας. Το 2011 πραγματοποιήθηκαν 5 συνεδριάσεις ομάδων έργου, στις οποίες συμμετείχαν υπάλληλοι του ΓΧΚ (Διεύθυνση Χημικοτεχνική Δασμολογίου, Α Χ.Υ. Θεσσαλονίκης, Χ.Υ. Αερολιμένα Αθηνών) στα εξής θέματα: 1. Τρόφιμα (Κεφάλαια 1-22) 2. Μη Τρόφιμα (Κεφάλαια 23-99) 3. Φαρμακευτικές ενδιάμεσες ουσίες, Διεθνείς Κοινές Ονομασίες Φαρμακευτικών Ουσιών, Χρωστικές Σελίδα 82 από 127

83 ΙΙΙ. ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σε εφαρμογή του άρθρου 11 της Απόφασης (ΕΚ) 624/2007, το Πρόγραμμα «ΤΕΛΩΝΕΙΑ 2013» παρέχει τη δυνατότητα σύντομων (κατά κανόνα 5 ημερών) εκπαιδευτικών ανταλλαγών στους υπαλλήλους των Κρατών-Μελών. Κατά το 2011, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις 4 υπαλλήλων του ΓΧΚ. Δύο υπάλληλοι (Β Χ.Υ. Πειραιά και Δ Πειραιά) επισκέφθηκαν τα εργαστήρια της Τσεχίας, μία υπάλληλος (Α Χ.Υ. Θεσσαλονίκης) τα εργαστήρια της Ισπανίας και μία υπάλληλος (Χ.Υ Πάτρας) τα εργαστήρια της Ουγγαρίας. Παράλληλα με τις ανωτέρω επισκέψεις υπαλλήλων του ΓΧΚ, το 2011 έλαβε χώρα η επίσκεψη εργασίας δύο υπαλλήλων των Ιταλικών εργαστηρίων στα εργαστήρια της Β Χ.Υ. Αθηνών και της Δ Αθηνών αντίστοιχα. Σελίδα 83 από 127

84 ΤΟΜΕΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΡΟΜΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Τα ναρκωτικά αποτελούν μεγάλο ποσοστό των δειγμάτων του ΓΧΚ και έναν τομέα της δράσης του ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς σχετίζεται άμεσα με την υγεία και τη ζωή, ιδιαίτερα των νέων. Το ΓΧΚ παρέχει τεχνική, επιστημονική και εργαστηριακή υποστήριξη προς όλες τις Αρχές εφαρμογής της νομοθεσίας για τα ναρκωτικά και τις πρόδρομες ουσίες (Διωκτικές, Δικαστικές κλπ). Στα πλαίσια αυτά: - Διενεργεί εργαστηριακές αναλύσεις δειγμάτων ύποπτων για παραβάσεις της νομοθεσίας περί ναρκωτικών. Η γνωμάτευση του ΓΧΚ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της διωκτικής διαδικασίας. Επιπλέον η πανελλαδική δικτύωση του ΓΧΚ διασφαλίζει άμεση ανταπόκριση στα αιτήματα των Διωκτικών/Ανακριτικών Αρχών, καθώς και σφαιρική εικόνα της παράνομης αγοράς σε εθνικό επίπεδο.διενεργούνται επίσης προσδιορισμοί δραστικών συστατικών, προσμίξεων και νοθειών, αξιολόγηση και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων, διατύπωση εκτιμήσεων για τις νέες τάσεις στην παράνομη αγορά και εισήγηση για την εφαρμογή σχετικών μέτρων. Κατά το έτος 2011 εξετάστηκαν από το ΓΧΚ δείγματα ναρκωτικών ουσιών. Στοιχεία για τις αναλύσεις των δειγμάτων ναρκωτικών ουσιών ανά Χημική Υπηρεσία για την ελληνική επικράτεια παρέχονται κατωτέρω. Σελίδα 84 από 127

85 - Παρέχει τεχνική και επιστημονική εμπειρογνωμοσύνη σε θέματα ναρκωτικών και προδρόμων ουσιών, συμμετέχοντας σε ομάδες εργασίας, έρευνας, αξιολόγησης, δειγματοληψίας και καταστροφής, από κοινού με τις Εθνικές Διωκτικές και Ανακριτικές Αρχές. Διατυπώνει και επεξεργάζεται νομοθετικές εισηγήσεις που αφορούν στο αντικείμενο (Κώδικας Ναρκωτικών). Εκπονεί πραγματογνωμοσύνες σχετιζόμενες με υποθέσεις ναρκωτικών. Αποτελεί μέλος του Δικτύου Εγκαιρης Προειδοποίησης του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα ναρκωτικά για την αξιολόγηση νέων ουσιών και τάσεων. Σημαντική είναι η συχνή παρουσία των υπαλλήλων του ΓΧΚ σε δικαστήρια πανελλαδικά, για τη στήριξη της εφαρμογής της νομοθεσίας κατά των ναρκωτικών (πολλαπλές συμμετοχές). Διενεργεί και μεριμνά για την ασφάλεια των Διωκτικών Αρχών, ως η μοναδική Υπηρεσία που διαθέτει εξειδικευμένες γνώσεις σε υποθέσεις διερεύνησης και εξάρθρωσης παράνομων εργαστηρίων παρασκευής συνθετικών ναρκωτικών. Το ΓΧΚ συνεισφέρει στην ετήσια Εκθεση του Συντονιστικού Οργάνου Δίωξης Ναρκωτικών με άρθρα για τις νέες τάσεις. Για το 2011 δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο «Μεθαμφεταμίνη». Τα δείγματα ναρκωτικών προσκομίζονται στο ΓΧΚ από την Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.), τις Λιμενικές Αρχές, τις Τελωνειακές Υπηρεσίες και το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ). Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό δειγμάτων (90%) προσκομίζονται από την ΕΛ.ΑΣ. - Αποτελεί μέλος και το εθνικό σημείο επαφής στην Ομάδα Εργασίας για τα ναρκωτικά (Drug Working Group/DWG) του Ευρωπαϊκού Δικτύου Δικανικών Εργαστηρίων (European Network of Forensic Science Institutes/ENFSI), όπου μάλιστα έχει την Προεδρία της Επιτροπής για την εκπαίδευση και επιμόρφωση. Στα πλαίσια αυτά, έχει εκπονήσει Εγχειρίδιο Πρότυπου Εκπαιδευτικού Προγράμματος για αναλυτές ναρκωτικών ουσιών, το οποίο θα δημοσιευτεί το 2012 στον επίσημο ιστότοπο του Δικτύου ENFSI, για να χρησιμοποιηθεί ως υλικό αναφοράς από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Επίσης οργανώνει Ημερήσια Σεμινάρια (OOS One day-one issue Seminars) σε συνεργασία με εξειδικευμένα εργαστήρια του εξωτερικού (για το 2011 προγραμματίστηκε σεμινάριο για το profiling των ναρκωτικών στο εργαστήριο Ναρκωτικών της Λυών), καθώς και Εργαστήρια σε διεθνείς συναντήσεις (οργανώνει Σελίδα 85 από 127

86 ήδη για το 2012 σεμινάριο στην τριετή συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δικανικών Επιστημών στη Χάγη, με τίτλο «Χημικοί κίνδυνοι κατά την εξάρθρωση των παράνομων εργαστηρίων ναρκωτικών», σε συνεργασία με την Ολλανδική Αστυνομία. Στην ετήσια συνάντηση της Ομάδας Ναρκωτικών του 2011 πραγματοποιήθηκε παρουσίαση με τίτλο «Cocaine smuggled as a polymer composite». - Αποτελεί το εθνικό σημείο επαφής και συμμετέχει με επιτυχία σε διεθνή διεργαστηριακά προγράμματα ικανότητας εργαστηρίων, της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ENFSI) και του Εργαστηριακού και Επιστημονικού Τομέα του Γραφείου για τα Ναρκωτικά και το Εγκλημα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (LSS/UNODC), όπου έχει και τον εθνικό συντονισμό όλων των ελληνικών συμμετεχόντων εργαστηρίων). Για το 2011 πραγματοποιήθηκαν 1 σειρά του προγράμματος της ΕΕ και 2 του ΟΗΕ. - Είναι εθνικός εκπρόσωπος σε θέματα επιστημονικού και εργαστηριακού ελέγχου των ναρκωτικών και προδρόμων, συμμετέχοντας σε ομάδες εμπειρογνωμόνων και εκπαιδευτών σε διεθνές επίπεδο. Αποτελεί μέλος της Ομάδας Επειρογνωμόνων για τις πρόδρομες ουσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης αποτελεί μέλος της Ομάδας Εκπαιδευτών της Europol για τα συνθετικά ναρκωτικά και τα παράνομα εργαστήρια παρασκευής τους. - Διενεργεί επιθεωρήσεις και εκδίδει Αδειες Δυνατότητας σε μονάδες χειρισμού προδρόμων ουσιών. - Συμμετέχει παράλληλα και στην πρόληψη, ενημερώνοντας μαθητές για τις μορφές των ναρκωτικών ουσιών και τους κινδύνους από αυτές. Η συνηθέστερα κατασχόμενη ουσία στην ελληνική παράνομη αγορά είναι η κάνναβη. Ακολουθούν τα ιδιοσκευάσματα (δισκία), η ηρωίνη, η κοκαϊνη, άγνωστα/αρνητικά δείγματα. Σελίδα 86 από 127

87 ΤΟΜΕΑΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Η Ε Χ.Υ. Αθηνών, συνιστώμενη σε δύο τμήματα, έχει αναπτύξει αρμοδιότητες και δραστηριότητες, σύμφωνα με το νόμο ίδρυσής της οι οποίες περιγράφονται στους ακόλουθους τομείς: - Εφαρμογή της εθνικής πολιτικής για τη Χημική Μετρολογία και υποστήριξη της εθνικής εργαστηριακής υποδομής σε θέματα μετρολογίας. - Ανάπτυξη όλων των δραστηριοτήτων και συνεργασιών στα πλαίσια της υλοποίησης της ιχνηλασιμότητας στις χημικές ανάλυσης σε εθνικό επίπεδο (υλοποίηση του Mole, διασυγκριτικές μετρήσεις, υλικά αναφοράς). - Υψηλού επιπέδου και ακρίβειας ενόργανες χημικές αναλύσεις. - Έρευνα και ανάπτυξη μεθόδων στα πεδία δραστηριοποίησης των εργαστηρίων του Γ.Χ.Κ. και σε προβλήματα που παρουσιάζονται σχετικά με προϊόντα και τρόφιμα. - Υποστήριξη άλλων Χημικών Υπηρεσιών, όσον αφορά στην εκτέλεση εξειδικευμένων αναλύσεων και την έρευνα και ανάπτυξη μεθόδων. - Διοργάνωση διεργαστηριακών συγκρίσεων και σχημάτων δοκιμών ικανότητας. - Παραγωγή και διάθεση υλικών αναφορά και δευτερογενών υλικών αναφοράς. - Διακριβώσεις οργάνων χημικών αναλύσεων - Διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων, εκδηλώσεων, συμποσίων κ.λ.π. Κατά το έτος 2011 η Ε Χ.Υ. Αθηνών υλοποίησε τα παρακάτω, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της και των στόχων που έχουν τεθεί. Α. Εργαστηριακό Έργο Α1. Συμμετοχή σε διεργαστηριακές συγκρίσεις ανώτατου μετρολογικού επιπέδου Το Εργαστήριο Χημικής Μετρολογίας (ΕΧΗΜ) έλαβε μέρος σε δύο διεθνείς διεργαστηριακές συγκρίσεις (key comparisons) σε ανώτατο μετρολογικό επίπεδο. Οι συμμετοχές αυτές πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια υποβολής δηλώσεων ικανότητας μέτρησης και διακρίβωσης (CMCs - calibration & measurement capabilities) στη βάση δεδομένων του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών (BIPM), με τις οποίες αναγνωρίζεται η μετρητική ικανότητας της χώρας διεθνώς. Σελίδα 87 από 127

88 1. EURAMET.QM-K12: Προσδιορισμός κρεατινίνης σε ορό αίματος. Στο διάγραμμα παρουσιάζεται ο βαθμός ισοδυναμίας των συμμετεχόντων: 2. AFRIMETS.QM-K27: Προσδιορισμός αιθανόλης σε νερό. Στο ακόλουθο διάγραμμα απεικονίζεται ο βαθμός ισοδυναμίας των συμμετεχόντων: Σελίδα 88 από 127

89 Α2. Διοργάνωση διεργαστηριακών δοκιμών (SCHEMA) Κατά το έτος 2011, το Β Τμήμα της Ε Χ.Υ. Αθηνών διοργάνωσε με επιτυχία εννέα διεργαστηριακές δοκιμές: (1) SCHEMA προσδιορισμός παραμέτρων σε αλκοολούχα ποτά - Αποστολή: Ιανουάριος Συμμετοχή 26 εργαστηρίων (15 Χημικές Υπηρεσίες και 9 ιδιωτικά χημικά εργαστήρια) (2) SCHEMA προσδιορισμός συνήθων παραμέτρων (ανιόντα, κατιόντα, ph, αγωγιμότητα) σε πόσιμα νερά. Αποστολή:Φεβρουάριος 2011 Συμμετοχή 27 εργαστηρίων (12 Χημικές Υπηρεσίες και 15 άλλα δημόσια και ιδιωτικά εργαστήρια) (3) SCHEMA προσδιορισμός βαρέων μετάλλων σε πόσιμα νερά. Αποστολή: Απρίλιος 2011 Συμμετοχή 51 εργαστηρίων (12 Χημικές Υπηρεσίες, 30 άλλα δημόσια και ιδιωτικά εθνικά εργαστήρια και 12 εξωτερικού). (4) SCHEMA προσδιορισμός PAHs σε πόσιμα νερά. Αποστολή: Ιούνιος 2011 Συμμετοχή 15 εργαστηρίων (3 Χημικές Υπηρεσίες, 6 άλλα δημόσια και ιδιωτικά εθνικά εργαστήρια και 6 εξωτερικού). (5) SCHEMA μετανάστευση Pb & Cd από κεραμικά. Αποστολή: Μάιος 2011 Συμμετοχή 36 εργαστηρίων (6 Χημικές Υπηρεσίες, 3 εθνικά εργαστήρια και 27 εξωτερικού). (6) SCHEMA προσδιορισμός αφλατοξινών σε ξηρούς καρπούς. Αποστολή: Νοέμβριος 2011 Συμμετοχή 10 εργαστηρίων (5 Χημικές Υπηρεσίες, 3 άλλα δημόσια και ιδιωτικά εθνικά εργαστήρια και 2 εξωτερικού). (7) SCHEMA προσδιορισμός παραμέτρων σε απόβλητα. Αποστολή: Νοέμβριος 2011 Συμμετοχή 23 εργαστηρίων (8 Χημικές Υπηρεσίες, 10 άλλα δημόσια και ιδιωτικά εθνικά εργαστήρια και 5 εξωτερικού). (8) SCHEMA προσδιορισμός παραμέτρων (πυκνότητα, αλκοολικός τίτλος, πτητική οξύτητα, ολική οξύτητα, ελεύθερο θειώδες, ολικό θειώδες, ph) σε οίνους. Αποστολή: Νοέμβριος 2011 Συμμετοχή 23 εργαστηρίων (12 Χημικές Υπηρεσίες, 11 εθνικά εργαστήρια). (9) SCHEMA προσδιορισμός παραμέτρων σε καύσιμα. Αποστολή: Νοέμβριος 2011 Συμμετοχή 19 εργαστηρίων (2 Χημικές Υπηρεσίες, 12 εθνικά εργαστήρια και 5 εξωτερικού). Α3. Εξέταση δειγμάτων Κατά το 2011 η Ε Χημική Υπηρεσία Αθηνών συμμετείχε ενεργά στον έλεγχο των τροφίμων και αλκοολούχων ποτών μέσω της εργαστηριακής υποστήριξης άλλων Χημικών Υπηρεσιών. Πιο συγκεκριμένα, προέβη σε αναλύσεις για την ταυτοποίηση και τον προσδιορισμό ρυπαντών και προσθέτων σε τρόφιμα, αλκοολούχα ποτά και νερά, καθώς και μετουσιωτικών σε αιθανόλη. Σελίδα 89 από 127

90 Παράλληλα συνεργάστηκε με το ΓΧΚ Κύπρου για παροχή εργαστηριακής υποστήριξης στον προσδιορισμό πρωτοταγών αρωματικών αμινών από μετανάστευση υλικών πολυαμιδίου σ επαφή με τρόφιμα σε 3% οξικό οξύ Β. Διαπίστευση της Ε Χ.Υ. Αθηνών κατά ISO :2010 Το Δεκέμβριο 2011 ολοκληρώθηκε με επιτυχία η αξιολόγηση της Ε Χ.Υ. από το ΕΣΥΔ σύμφωνα με το πρότυπο ISO 17043:2010, για τη διοργάνωση διεργαστηριακών σχημάτων. Γ. Συνεργασίες - Συμμετοχές σε επιτροπές (1) Εκπροσώπηση της Ελλάδας σε Εθνικά, Ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα, σχετικά με τη χημική μετρολογία. Συμμετοχή της προϊσταμένης της Δ/νσης στην ετήσια συνεδρίαση της TC-MC. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη σημασία της ενεργής συμμετοχής του προσωπικού του ΕΧΗΜ στις αντίστοιχες διεθνείς επιτροπές (CIPM, CCQM, TC-MC και τις αντίστοιχες ομάδες εργασίας). (2) Διοργάνωση ημερίδας στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας Μετρολογίας (20 η Μαΐου) η οποία ήταν αφιερωμένη στη Χημική Μετρολογία. Συγκεκριμένα, στο αμφιθέατρο του Γ.Χ.Κ. πραγματοποιήθηκε παρουσίαση των δραστηριοτήτων του ΕΧΗΜ με τίτλο «Χημεία: Η ζωή μας, το μέλλον μας», ενώ πραγματοποιήθηκαν ξεναγήσεις στο Εργαστήριο Χημικής Μετρολογίας που ήταν ανοικτό για το κοινό. (3) Συμμετοχή υπαλλήλων της Ε Χ.Υ. στη διοργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων, εκδηλώσεων, συμποσίων κ.λ.π., όσον αφορά στη χημική μετρολογία. (4) Συνεργασία με μετρολογικά ινστιτούτα του εξωτερικού, ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και λοιπούς ερευνητικούς φορείς (5) Μεταφορά τεχνογνωσίας μέσω της συμμετοχής υπαλλήλων της Ε Χ.Υ. σε επιτροπή του Γ.Χ.Κ. για τη δημιουργία διαδικασιών για την ογκομέτρηση δεξαμενών και βυτίων αποθήκευσης και μεταφοράς καυσίμων και αλκοόλης για φορολογικούς σκοπούς. Δ. Λοιπές εργασίες Διακρίβωση των ζυγών και του ογκομετρικού εξοπλισμού του εργαστηρίου της Ε Χ.Υ. Αθηνών και έκδοση των αντίστοιχων πιστοποιητικών. Σελίδα 90 από 127

91 ΕΘΝΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Έξι από τα εργαστήρια του ΓΧΚ έχουν ορισθεί από τις αρμόδιες αρχές για τον επίσημο ελεγχο των τροφίμων ως Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς, στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΚ) 882/2004. Στις βασικές δραστηριότητές τους συμπεριλαμβάνονται ο συντονισμός των επισήμων εργαστηρίων ελέγχου τροφίμων στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, η συνεργασία με τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η παροχή τεχνικής και επιστημονικής συνδρομής προς τις αρμόδιες αρχές στην κατάρτιση των συντονισμένων σχεδίων επισήμων ελέγχων. Τα εργαστήρια αυτά, συμμετέχουν υποχρεωτικά σε διεργαστηριακές εξετάσεις που διοργανώνουν τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αξιολογούνται ετησίως για την απόδοσή τους και πιστοποιούν τη θέση τους στην αιχμή των επιστημονικών εξελίξεων. Κατά το έτος 2011 τα 6 Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς του ΓΧΚ για τα τρόφιμα έλαβαν μέρος στα διεργαστηριακά προγράμματα που διοργάνωσαν τα αντίστοιχα Εργαστήρια Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης(EURL) με εξαιρετικά αποτελέσματα και έλαβαν μέρος στις ετήσιες συναντήσεις των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς. Λεπτομερώς τα διεργαστηριακά προγράμματα στα οποία συμμετείχε κάθε εργαστήριο είναι: 1. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα: Προσδιορισμός ΓΤ σόγιας Roundup Ready σε αλεύρι σόγιας. Προσδιορισμός ΓΤ αραβοσίτων 3272, Bt11, Bt176, 59122, GA21, MIR604, MON810, MON863, NK603, 1507 σε αλεύρι αραβοσίτου. 2. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τα υλικά που προορίζονται να έλθουν σε επαφή με τρόφιμα: Προσδιορισμός Φορμαλδεϋδης σε 3% οξικό οξύ. Migration Modelling Excercise. 3. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων: 13th European Proficiency Test for Pesticides in Fruits and Vegetables (EUPT-FV- 13) του EURL για τα υπολείμματα σε φρούτα και λαχανικά. 3rd European Proficiency Test for Pesticides in Fruits and Vegetables Screening Methods (EUPT-FV-SM-03) του EURL για τα υπολείμματα σε φρούτα και λαχανικά. 6th European Proficiency Test for Single Residue Methods (EUPT-SRM-06) of του EURL για μονοϋπολειμματικές μεθόδους. 5th European Proficiency Test for Pesticide Residues in Cereals (EUPT-C-05) του EURL για υπολείμματα σε δημητριακά και ζωοτροφές. 6th European Proficiency Test on Pesticide Residues in Food of Animal Origin and Commodities with High Fat Content (EUPT-AO-06) του EURL για υπολείμματα σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και τρόφιμα με υψηλά λιπαρά (ελαιόλαδο). Προσδιορισμός υπολειμμάτων σε ελαιόλαδο (διεργαστηρικό του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου). 4. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τα βαρέα μέταλλα σε τρόφιμα: Σελίδα 91 από 127

92 Προσδιορισμός ολικού και ανόργανου αρσενικού σε σίτο, λαχανικά και άλγη. Προσδιορισμός καδμίου και μολύβδου σε βρεφική τροφή. 5. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τις μυκοτοξίνες: Προσδιορισμός αφλατοξίνης Β1 σε παιδική τροφή, αλεύρι καλαμποκιού, ζωοτροφή και πρότυπο διάλυμα. 6. Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς για τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες: Προσδιορισμός 15+1 EU priority PAHs σε ξηρό υπόλειμμα βαλσαμόχορτου. Προσδιορισμός 15+1 EU priority PAHs σε ελαιόλαδο και πρότυπο διάλυμα. Στα πλαίσια των υποχρεώσεων των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς, το Εργαστήριο Αναφοράς για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων συνδιοργάνωσε με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο την 5η Εκπαιδευτική Συνάντηση Εργαστηρίων Επισήμων Ελέγχων Υπολειμμάτων Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων που πραγματοποιήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2011, στο Μπενάκειο. Το εργαστήριο συμμετείχε με δύο παρουσιάσεις. Εκπρόσωποι των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς του ΓΧΚ παρέστησαν το 2011 στις ετήσιες συναντήσεις των Εργαστηρίων Αναφοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διοργάνωσαν τα αντίστοιχα Κοινοτικά Εργαστήρια Αναφοράς (EURL). Στις συναντήσεις συζητήθηκαν εξειδικευμένα θέματα στο πεδίο δραστηριοτήτων κάθε εργαστηρίου. Σελίδα 92 από 127

93 ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΤΟΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Το 2011 ανακηρύχτηκε ως Διεθνές Έτος Χημείας, αφιερωμένο στα επιτεύγματα και τη συνεισφορά της Χημείας στην ανθρωπότητα. Το ΓΧΚ συμμετείχε ενεργά στον εορτασμό του Έτους Χημείας συνδιοργανώνοντας και συμμετέχοντας σε διάφορες εκδηλώσεις. Στοχεύοντας να αναδείξει το ρόλο της Χημείας στην καλυτέρευση της ποιότητας της ζωής μας, το ΓΧΚ διοργάνωσε εσπερίδα καταναλωτών με τίτλο: Χημεία και Προστασία του Καταναλωτή. Πόσο διασφαλίζεται η ποιότητα των αγαθών που καταναλώνουμε και χρησιμοποιούμε; Η εσπερίδα πραγματοποιήθηκε στο ΓΧΚ στις 8 Ιουνίου 2011 και περιλάμβανε δεκαπεντάλεπτες εισηγήσεις από τους χώρους των τροφίμων και ποτών, καυσίμων και βιομηχανικών προϊόντων (παιχνίδια, απορρυπαντικά, υφάσματα και δέρματα κλπ.) αλλά και θεμάτων σχετικών με το περιβάλλον (χημικά απόβλητα βιομηχανιών, μόλυνση θαλάσσιων υδάτων και νερών ποταμών κλπ.). Σε συνεργασία με την Ένωση Ελλήνων Χημικών, το ΓΧΚ συμμετείχε επίσης στη διοργάνωση δύο συνεδρίων γενικού αλλά και επιστημονικού ενδιαφέροντος: - Το 11 ο Συνέδριο Χημείας Ελλάδας-Κύπρου με τίτλο Η συνεισφορά της Χημείας στον ανθρώπινο πολιτισμό Παρελθόν, παρόν και μέλλον. Λεμεσός, Κύπρος, Οκτωβρίου Το Επιστημονικό Συνέδριο Ημέρες Χημείας Τροφίμων ΓΧΚ, Αθήνα, 4-5 Νοεμβρίου Η δημοσιοποίηση των εκδηλώσεων έγινε μέσω βίντεο και αφισών που αναρτήθηκαν στο Αττικό Μετρό Α.Ε., στο Δήμο Αθηναίων, στο Αθηνόραμα, αλλά και σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες και ιστοσελίδες ενώσεων καταναλωτών. Διαφήμιση της Εσπερίδας Καταναλωτών έγινε και από το ραδιόφωνο του Δήμου Αθηναίων. Με την ευκαιρία αυτών των εκδηλώσεων άρθρα που αφορούν στη Χημεία και στο Γενικό Χημείο του Κράτους δημοσιεύθηκαν από την παιδική εφημερίδα «Ερευνητές» της Καθημερινής (Σάββατο 4 Ιουνίου 2011) αλλά και από την εφημερίδα «Κέρδος» που αναφέρθηκε στην εισήγηση των καυσίμων, μία από τις πιο ενδιαφέρουσες για τους Έλληνες καταναλωτές (Πέμπτη 30 Ιουνίου 2011). Σελίδα 93 από 127

94 ΕΡΕΥΝΑ-ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η προώθηση της έρευνας και της ανάπτυξης αποτελούν βασικό στόχο του Γενικού Χημείου του Κράτους αφού του επιτρέπουν να εκσυγχρονίζει τις υπηρεσίες του και να παραμένει στην αιχμή των επιστημονικών εξελίξεων. Στο πλαίσιο αυτό συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα και αναπτύσσει νέες μεθόδους ανάλυσης με σκοπό την προστασία της υγείας και του περιβάλλοντος από νέους και αναδυόμενους κινδύνους. Α. Ερευνητικά Προγράμματα Α.1. Βαρέα μέταλλα σε αγροτικά προϊόντα Ελληνικής παραγωγής Στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Επισήμου Ελέγχου της Ασφάλειας και Ποιότητας των Τροφίμων και σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ (συντονιστής του προγράμματος), πραγματοποιήθηκε συλλογή ικανοποιητικού αριθμού αξιόπιστων δεδομένων σχετικά με τα επίπεδα βαρέων μετάλλων (κάδμιο, μόλυβδος, νικέλιο και χρώμιο) σε αγροτικά προϊόντα Ελληνικής παραγωγής (καρότα, πατάτες, κρεμμύδια) από τις περιοχές Βοιωτίας και Εύβοιας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και περιοχές των Περιφερειών Κρήτης, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Θεσσαλίας και Ηπείρου. Οι συγκεκριμένες αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν σε 3 διαπιστευμένα για τις εν λόγω μεθόδους Εργαστήρια του ΓΧΚ (Διεύθυνση Περιβάλλοντος, Β Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης και Χημική Υπηρεσία Ιωαννίνων). Συνολικά εξετάσθηκαν 320 δείγματα, με κατανομή ανά Εργαστήριο και ανά είδος προϊόντος η οποία παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα Καρότα Πατάτες Κρεμμύδια 10 0 Δ/νση Περιβάλλοντος Χ.Υ. Ιωαννίνων Β' Χ.Υ. Θεσ/νίκης Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την εν λόγω συλλογή δεδομένων είναι τα εξής: Σελίδα 94 από 127

95 όσον αφορά στο κάδμιο και στον μόλυβδο, όλα τα δείγματα κρίθηκαν «ΣΥΜΦΩΝΑ» με τη νομοθεσία, όσον αφορά στο νικέλιο και στο χρώμιο, για τα οποία δεν έχουν θεσπιστεί σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο μέγιστα επιτρεπτά όρια, παρατηρήθηκαν διακυμάνσεις των επιπέδων τους ανάμεσα στις περιοχές δειγματοληψίας, χωρίς ωστόσο τα επίπεδα αυτά να συνιστούν παράγοντα κινδύνου για τη δημόσια υγεία (Δελτίο Τύπου ΕΦΕΤ, 2 Φεβρουαρίου 2012), σύμφωνα με προκαταρκτικά πειράματα της Δ/νσης Περιβάλλοντος του ΓΧΚ, με τα αποτελέσματα των οποίων βρίσκεται σε συμφωνία και αντίστοιχη μελέτη του Τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, δεν ανιχνεύεται εξασθενές χρώμιο στα εν λόγω αγροτικά προϊόντα, όσον αφορά στο νικέλιο, η κατανομή συγκεντρώσεων παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα, 60,0% 56,6% 50,0% 45,9% 40,0% 36,3% 36,3% 30,0% 20,0% 23,5% 23,8% 26,2% 23,5% 15,6% Καρότα Πατάτες 10,0% 0,0% 7,1% 3,6% 1,6% Κρεμμύδια όσον αφορά στο χρώμιο, η κατανομή συγκεντρώσεων παρουσιάζεται στο ακόλουθο διάγραμμα. Σελίδα 95 από 127

96 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 28,2% 38,9% 41,0% 37,7% 32,7% 27,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 21,2% 18,0% 8,8% 12,9% 19,6% 14,0% Καρότα Πατάτες Κρεμμύδια 0,0% Α.2. Ολικό και ανόργανο αρσενικό σε ρύζι Ελληνικής παραγωγής Κατόπιν ενδιαφέροντος από τις Ευρωπαϊκές Αρχές για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τα επίπεδα ανόργανου αρσενικού σε ρύζι και σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ (διερευνητικό πρόγραμμα), εξετάσθηκαν από τη Δ/νση Περιβάλλοντος του ΓΧΚ 15 δείγματα ρυζιού Ελληνικής παραγωγής, ως προς τις παραμέτρους του ολικού και του ανόργανου αρσενικού. Α.3. Ακρυλαμίδιο σε τρόφιμα Σε συμμόρφωση προς τη Σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 2010/307/ΕΕ, όσον αφορά την παρακολούθηση των επιπέδων ακρυλαμιδίου στα τρόφιμα, και σε συνεργασία με τον ΕΦΕΤ (διερευνητικό πρόγραμμα), συνεχίστηκε η συλλογή δεδομένων με την εξέταση 50 δείγματα τροφίμων (τηγανητές πατάτες, πατατάκια, προτηγανισμένες πατάτες, ψωμί, δημητριακά πρωινού, μπισκότα, καβουρδισμένος καφές, κ.λ.π.) από τη Δ/νση Περιβάλλοντος του ΓΧΚ. Β. Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδων Β1. Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδων προσδιορισμού χρωμίου και νικελίου σε λαχανικά και προσδιορισμού ολικού και ανόργανου αρσενικού σε ρύζι από το Α Τμήμα της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος Β2. Ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδων ανάλυσης με LC-MS/MS (πρωτοταγείς αρωματικές αμίνες), GC-MS n και ICP-MS για την προετοιμασία της Ε ΧΥ Αθηνών για διαπίστευση σύμφωνα με το ISO :2005 σε ευέλικτο πεδίο δοκιμών. Β3. Εκπόνηση μεταπτυχιακής εργασίας στην ανάπτυξη και επικύρωση μεθόδων προσδιορισμού αλογονοοξικών οξέων σε διάφορα υποστρώματα, σε συνεργασία με το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (E.Κ.Π.Α). Τα αλογονοοξικά οξέα είναι περιβαλλοντικοί ρυπαντές και έχουν νομοθετικά όρια στο πόσιμο νερό. Επίσης, παρακολουθείται το επίπεδό τους σε επιφανειακά ύδατα και εδάφη. Σελίδα 96 από 127

97 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ Το προσωπικό του ΓΧΚ, διαθέτοντας πλούσια ερευνητική εμπειρία, συμμετέχει ενεργά σε πολύ μεγάλο αριθμό Συνεδρίων, Συμποσίων και Ημερίδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ενδεικτικά αναφέρονται ορισμένες συμμετοχές υπαλλήλων του ΓΧΚ κατά το 2011: 1. Συμμετοχή υπαλλήλων της Α Χημικής Υπηρεσίας Πειραιά, της Α και της Β Χημικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης και της Χημικής Υπηρεσίας Ιωαννίνων στο IDF International Symposium on Sheep, Goat and other non-cow Milk (Αθήνα, Μάιος 2011) με posters: «Methods for the determination of adulteration in dairy products. Presentation of results from official surveys performed in PDO and traditional products of the Hellenic market» (Α Χημική Υπηρεσία Πειραιά) «Para-κ-casein profiles of Greek caprine cheese, their genetic origin and influence on the detection of adulteration using isoelectric focusing» (Β και Α Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης) «Validation of a commercial ELISA kit as a routine method of Regulation (EC) 273/2008 for the detection and quantification of dairy products adulteration with cow s caseinates» (Β και Α Χημική Υπηρεσία Θεσσαλονίκης, Χημικής Υπηρεσίας Ιωαννίνων 2. Συμμετοχή με δεκαπεντάλεπτες εισηγήσεις οκτώ υπαλλήλων του ΓΧΚ στην εσπερίδα του ΓΧΚ για την ενημέρωση καταναλωτών «Πώς η επιστήμη της Χημείας διασφαλίζει την ποιότητα των αγαθών που καταναλώνουμε και χρησιμοποιούμε» (Αθήνα, Ιούνιος 2011) 3. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ Χημικής Υπηρεσίας στο 4 ο Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο «Σύγχρονες τάσεις στον τομέα των λιπιδίων» του Greek Lipid Forum (Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2011), με εισήγηση: «Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο: νέα όρια στην περιεκτικότητα σε αιθυλεστέρες λιπαρών οξέων (FAEE) και μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων» 4. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ Χημικής Υπηρεσίας Αθηνών, της Α Χημικής Υπηρεσίας Πειραιά, της Γ Χημικής Υπηρεσίας Αθηνών, της Α Χημικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης και της Ε Χημικής Υπηρεσίας Αθηνών στο 11 ο Συνέδριο Χημείας Ελλάδας Κύπρου (Οκτώβριος 2011) με εισηγήσεις και posters: «Μελέτη παρουσίας φθαλικών εστέρων και φωτοεκκινητών σε συσκευασίες τροφίμων και σε ξηρά τρόφιμα» «Πρόσθετα τροφίμων σε προϊόντα ζωικής προελεύσεως. Στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων του Επισήμου Ελέγχου στην Α Χημική Υπηρεσία Πειραιά του Γενικού Χημείου του Κράτους κατά το διάστημα » «Η συνεισφορά της Χημείας στον ανθρώπινο πολιτισμό-παρελθόν, παρόν και μέλλον» Σελίδα 97 από 127

98 «Επικύρωση μεθόδου για τον προσδιορισμό βουτυρικού μεθυλεστέρα σε λιπαρές ύλες και κατ επέκταση υπολογισμός της λιπαρής ύλης που προέρχεται από γάλα» «SCHEMA, σχήματα αξιολόγησης χημικών μετρήσεων» «Ισχύουσα κατάσταση σχετικά με τη μετανάστευση πλαστικοποιητών & χημικών ουσιών από υλικά σε ελαιόλαδα ευρήματα νομοθετική εξέλιξη» 5. Συμμετοχή υπαλλήλου της Διεύθυνσης Τροφίμων στο το 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τροφίμων της Ελληνικής Κτηνιατρικής Εταιρείας «Σύγχρονη Προσέγγιση στην Υγιεινή και Ασφάλεια των Τροφίμων» (Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2011) με εισήγηση: «Η συμβολή των Εθνικών Εργαστηρίων Αναφοράς του Γενικού Χημείου του Κράτους στην ασφάλεια τροφίμων» 6. Συμμετοχή υπαλλήλου της Δ Χημικής Υπηρεσίας Αθηνών στο «7 th MGPR International Symposium Paolo Gabras, Pesticides in Food and the Environment, in Mediterranean Countries» (Θεσσαλονίκη, Νοέμβριος 2011) με εισήγηση: «Flexible Scope of Accreditation in Pesticide Residues Laboratories» 7. Συμμετοχή υπαλλήλου στο Hellenic Mass Spectroscopy Society Workshop (Αθήνα, Νοέμβριος 2011) με εισήγηση: «Combination of NanoESI-QqTOF-MS/MS and LC- ESI-MS/MS for the Analysis of Antibiotics and their Metabolites in Food and Water Matrices» 8. Συμμετοχή υπαλλήλων της Β και Γ Χημικής Υπηρεσίας Θεσσαλονίκης στο 21 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Χημείας (Θεσσαλονίκη, 9-12 Δεκεμβρίου) με posters: «Έλεγχος της αυθεντικότητας, η νέα τάση στον έλεγχο τροφίμων» «Φθαλικός δις-(2-αιθυλοεξυλο) εστέρας σε τσίπουρο» 9. Συμμετοχή υπαλλήλων της Διεύθυνσης Τροφίμων, της Δ Χημικής Υπηρεσίας και της Χημικής Υπηρεσίας Λάρισας στο Επιστημονικό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Χημικών «Ημέρες Χημείας Τροφίμων» (Αθήνα, Νοέμβριος 2011) με εισηγήσεις: «Βελτιστοποίηση της μεθόδου προσδιορισμού υδρογονανθράκων ορυκτελαίου σε φυτικά έλαια μέσω συστήματος αέριας χρωματογραφίας Large Volume On-Column Injection» (Διεύθυνση Τροφίμων) «Ανάπτυξη νέου αναλυτικού εργαλείου για την ανίχνευση Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών Συμμετοχή του ΓΧΚ» (Διεύθυνση Τροφίμων) «Έλεγχος της ποιότητας των χαρακτηριστικών της σύστασης του μελιού στο Γενικό Χημείο του Κράτους» (Δ Χημική Υπηρεσία) «Διασφάλιση της ποιότητας του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου Ο κανονισμός ΕΕ 61/2011» (Δ Χημική Υπηρεσία) «Εφαρμογές της φασματομετρίας μάζας στις αναλύσεις υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών ουσιών, διαφόρων χημικών ομάδων: προστασία της ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων» (Δ Χημική Υπηρεσία) Σελίδα 98 από 127

99 «Αξιολόγηση παραγόντων για αποτελεσματικότερη υιοθέτηση και διάχυση δράσεων σχετικών με τη διαχείριση ποιότητας και ασφάλειας των τροφίμων» (Χημική Υπηρεσία Λάρισας) «Κινητική μελέτη της αλληλεπίδρασης πρότυπων ουσιών-μολυντών σε χάρτινα Υλικά Συσκευασίας Τροφίμων» (Χημική Υπηρεσία Αλεξανδρούπολης) 10. Συμμετοχή υπαλλήλου της Δ Χημικής Υπηρεσίας στο 1 ο Παναρσακειακό Συνέδριο Χημείας (Δεκέμβριος 2011) με εισήγηση: «Πρόσθετα Τροφίμων: Η Χημεία και η ασφάλειά τους» 11. Συμμετοχή υπαλλήλων της Δ Χημικής Υπηρεσίας Αθηνών στην ημερίδα ΦΙΛΑΙΟΣ «Η ποιότητα και η ασφάλεια του ελαιολάδου Βασικοί πυλώνες για την προώθησή του» του Greek Lipid Forum (Φεβρουάριος 2011), με εισηγήσεις: «Νομοθεσία υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών ουσιών στο ελαιόλαδο» «Μέθοδοι ανάλυσης υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών ουσιών σε ελαιόλαδα» «Παρουσία εστέρων 3-MCPD σε τρόφιμα» 12. Συμμετοχή υπαλλήλων του ΓΧΚ στην οργανωτική ή/και επιστημονική επιτροπή των κατωτέρω συνεδρίων: Επιστημονικό Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Χημικών «Ημέρες Χημείας Τροφίμων», 11 ο Συνέδριο Χημείας Ελλάδας Κύπρου, Hellenic Mass Spectroscopy Society Workshop, 1 ο Παναρσακειακό Συνέδριο Χημείας. Σελίδα 99 από 127

100 ΟΡΘΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ Ι. Εξυπηρέτηση του Πολίτη Για τη βελτίωση της ποιότητας ενημέρωσης και εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων, καθώς και για την παροχή της δυνατότητας εφαρμογής ηλεκτρονικών μεθόδων διεκπεραίωσης των υποθέσεών τους, στο πλαίσιο του ν. 3844/2010 (ΦΕΚ 63 Α ), εκδόθηκαν οι Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις 11785/2011, 11787/2011, 11788/2011 και 11789/2011 (ΦΕΚ 1484 Β ), που αφορούν τη διεκπεραίωση μέσω των Ενιαίων Κέντρων Εξυπηρέτησης: της ειδικής άδειας λειτουργίας για την παρασκευή σταφιδίνης της άδειας λειτουργίας εργοστασίου ή οινοποιείου για την παρασκευή συμπυκνωμένου γλεύκους της άδειας λειτουργίας εργαστηρίου εμφιάλωσης οίνων και αρωματισμένων οίνων της ειδικής άδειας λειτουργίας για την παρασκευή φυσικού ή τεχνητού αφρώδους οίνου. Οι διαδικασίες αυτές αναρτήθηκαν στη διαδικτυακή πύλη «ΕΡΜΗΣ», ώστε οι ανωτέρω αδειοδοτήσεις να διεκπεραιώνονται από τα Ενιαία Κέντρα Εξυπηρέτησης Παράλληλα, σε εφαρμογή του ν. 3929/2011 Αρχή της επαγγελματικής ελευθερίας, κατάργηση αδικαιολογήτων περιορισμών στην πρόσβαση και άσκηση επαγγελμάτων, καταργήθηκε η έκδοση άδειας άσκησης επαγγέλματος χημικού ναυτιλίας και το επάγγελμα του χημικού ναυτιλίας ασκείται ελευθέρως μετά πάροδο τριμήνου από την αναγγελία ενάρξεως ασκήσεώς του προς τη αρμόδια προς τούτο Αρχή δηλ. τη Δ/νση Πετροχημικών, συνοδευόμενη από τα νόμιμα δικαιολογητικά για την πιστοποίηση της συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου, εκδόθηκαν 2 εγκύκλιοι οι οποίες παραθέτουν πίνακα με τα νόμιμα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την πιστοποίηση της συνδρομής των νομίμων προϋποθέσεων βρίσκονται αναρτημένες στον ιστότοπο της Δ/νσης Πετροχημικών του ΓΧΚ. Επίσης απεστάλη έκθεση προς τον Νομικό Σύμβουλο του Υπ. Οικονομικών σχετικά με την εφαρμογή του νόμου 3919/2011 «ολοκλήρωση της απελευθέρωσης του επάγγελματος του χημικού ναυτιλίας». Σελίδα 100 από 127

101 ΙΙ. Παροχή ηλεκτρονικής ενημέρωσης ΙΙΙ. Στοχοθεσία Λογοδοσία Το ΓΧΚ παρέχει μέσω της ιστοσελίδας του στο διαδίκτυο ( έγκυρη και σφαιρική ενημέρωση τόσο στους πολίτες όσο και στις Υπηρεσίες που συναλλάσσονται με αυτό. Ειδικότερα, στην ιστοσελίδα υπάρχει αναρτημένη η νομοθεσία που εκδίδεται με μέριμνα του ΓΧΚ, καθώς και τα κάθε είδους έντυπα που διευκολύνουν τη διεκπεραίωση των υποθέσεων. Όπως προαναφέρθηκε, κατά το 2011 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο ΓΧΚ το σύστημα διοίκησης με στόχους, όπως αυτό προβλέπεται στο ν /2004 Οι στόχοι, που τέθηκαν με την αρ. 30/002/769/ 2011 Απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών (ΑΔΑ 4ΑΛΔΗ-ΑΘ), υπηρετούν τέσσερις στρατηγικές επιδιώξεις: Α. αύξηση της αποτελεσματικότητας των Υπηρεσιών, Β. αποτελεσματικότερη συμβολή τους στη διασφάλιση των δημοσίων εσόδων, Γ. βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στους συναλλασσόμενους και Δ. αύξηση της αποδοτικότητας και της παραγωγικότητας. Στο πλαίσιο των στρατηγικών αυτών επιδιώξεων, σχεδιάστηκαν περισσότερες από 100 δράσεις, οι οποίες στη μεγάλη τους πλειονότητα υλοποιήθηκαν με επιτυχία, με τη συμβολή τόσο των κεντρικών όσο και των περιφερειακών Υπηρεσιών. Το σχέδιο δράσεων βοήθησε το ΓΧΚ να διατηρήσει την προσήλωσή του στην επιτέλεση των σκοπών του, παρά τα έκτακτα ζητήματα και τις δυσχέρειες που παρουσιάστηκαν. Επιπλέον, αποτέλεσε ένα χρήσιμο εργαλείο παρακολούθησης του έργου του ΓΧΚ, καθώς και λογοδοσίας. Στο πλαίσιο της λογοδοσίας, εκδόθηκε κατά το 2011 για πρώτη φορά μία ολοκληρωμένη έκθεση πεπραγμένων, η οποία δεν περιορίστηκε στην απλή παράθεση αριθμών εξετασθέντων δειγμάτων αλλά προχώρησε στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του συνόλου του έργου που επιτελέστηκε κατά το Σελίδα 101 από 127

102 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Με στόχο τη διασφάλιση της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων που εκδίδουν τα Εργαστήριά του, το ΓΧΚ τηρεί Σύστημα Διαχείρισης της Ποιότητας (ΣΔΠ), το οποίο καλύπτει τόσο τις εργαστηριακές λειτουργίες όσο και τις εργασίες υποστήριξής τους. Το ΣΔΠ είναι σύμφωνο με το διεθνές πρότυπο ISO/IEC 17025:2005 και η τήρησή του έχει διαπιστευθεί από τον εθνικό φορέα διαπίστευσης (ΕΣΥΔ Α.Ε. για 14 Υπηρεσίες) και από τον αντίστοιχο βρετανικό φορέα (UKAS για 2 Υπηρεσίες). Το πεδίο διαπίστευσης των Υπηρεσιών του ΓΧΚ είναι ιδιαίτερα ευρύ και περιλαμβάνει χημικές αναλύσεις σε τρόφιμα, σε υλικά που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, σε νερά, βιομηχανικά προϊόντα, καύσιμα κ.ά. Aποτελείται από 242 μεθόδους, από τις οποίες οι 240 είναι σταθερού και οι 2 ευέλικτου πεδίου. Οι διαδικασίες που ακολουθούνται στο πλαίσιο της διασφάλισης της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων περιλαμβάνουν, κυρίως: Επικύρωση των μεθόδων εξέτασης που χρησιμοποιούνται συμπεριλαμ-βανομένης και της εκτίμησης της αβεβαιότητας των αποτελεσμάτων Εφαρμογή, για κάθε μέθοδο, σχήματος εσωτερικού ελέγχου ποιότητας Συμμετοχή σε διεργαστηριακές εξετάσεις, ώστε να διαπιστώνεται με αντικειμενικό τρόπο η επίδοση του εργαστηρίου Εφαρμογή προγράμματος βαθμονομήσεων και διακριβώσεων των αναλυτικών συσκευών Εκτέλεση εσωτερικών επιθεωρήσεων από εκπαιδευμένους επιθεωρητές εργαστηρίων. Ως σημαντική συνιστώσα της ποιότητας του εργαστηριακού έργου θεωρείται, πλέον της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων, η ικανοποίηση των συναλλασσομένων Αρχών, φορέων και ιδιωτών. Στο πλαίσιο αυτό, η παροχή των υπηρεσιών γίνεται, κατά κανόνα, βάσει «πρωτοκόλλων συνεργασίας», στα οποία συμφωνούνται οι όροι της παροχής των υπηρεσιών και τα επίπεδα ποιότητας που μπορούν να αναμένονται. Παράλληλα, το ΓΧΚ εφαρμόζει διαδικασία καταγραφής των απόψεων των συναλλασσομένων, ώστε να παρακολουθείται και επιβεβαιώνεται η ικανοποίησή τους από τις υπηρεσίες που τους παρασχέθηκαν. Στη διάθεση των συναλλασσομένων υπάρχει, επίσης, διαδικασία υποβολής παραπόνων στην οποία, αξίζει να σημειωθεί ότι, δεν αναγκάστηκε να καταφύγει κανείς συναλλασσόμενος με το ΓΧΚ Σελίδα 102 από 127

103 Επιπλέον το έτος 2011 υπολογίστηκαν από τις Χ.Υ. για τέταρτη φορά οι τιμές δεικτών απόδοσης του Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας οι οποίοι αποτελούν μέσο αυτοαξιολόγησης των Χ.Υ. με σκοπό τη βελτίωσή τους και τον καθορισμό νέων στόχων. Αποσκοπώντας στη βελτίωση του Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας και των υπηρεσιών που παρέχει το Τμήμα Διασφάλισης Ποιότητας στα διαπιστευμένα εργαστήρια, πραγματοποιήθηκε καταγραφή και επεξεργασία των απόψεων των υπαλλήλων των διαπιστευμένων εργαστηρίων οι οποίες αφορούν την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής του συστήματος ποιότητας, τις δυνατότητες βελτίωσής των διαδικασιών του και την αξιολόγηση του Τμήματος Διασφάλισης Ποιότητας. Από τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν εντός του έτους 2011 στο πλαίσιο της διασφάλισης της ποιότητας αξίζει να αναφερθούν: 6 επεκτάσεις του πεδίου διαπίστευσης με 7 μεθόδους ανάλυσης συνολικά 286 συμμετοχές σε διεργαστηριακές εξετάσεις, με άριστα αποτελέσματα 17 επισκέψεις του φορέων διαπίστευσης ΕΣΥΔ στα 16 διαπιστευμένα εργαστήρια 82 εσωτερικές επιθεωρήσεις από επιθεωρητές υπαλλήλους του ΓΧΚ Η τεχνική υποστήριξη καθώς και η διοργάνωση και υλοποίηση εσωτερικών επιθεωρήσεων στη ΧΥ Μυτιλήνης προκειμένου να προετοιμαστεί για τη διαπίστευση από το ΕΣΥΔ Ως σημαντικότερες, ωστόσο, εργασίες θεωρούνται: Η ανάρτηση του εγχειριδίου διασφάλισης ποιότητας του ΓΧΚ στο υποσύστημα Ποιότητας του νέου Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος του ΓΧΚ. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της λειτουργικότητας του συστήματος ποιότητας καθώς επέτρεψε την άμεση πρόσβαση στην τρέχουσα έκδοση του εγχειριδίου σε όλο το προσωπικό του ΓΧΚ. η έναρξη διαδικασίας σταδιακής ενσωμάτωσης όλων των πιστοποιητικών διαπίστευσης του ΓΧΚ κατά σε ένα (διαπίστευση εργαστηρίων πολλαπλών τοποθεσιών) με στόχο την εξοικονόμηση ανθρώπινων και υλικών πόρων η επιτυχής μετάβαση της διαπίστευσης της Δ ΧΥ Αθηνών (η οποία διαθέτει και ευέλικτο πεδίο αναλύσεων) από το βρετανικό φορέα διαπίστευσης UKAS στον ελληνικό φορέα ΕΣΥΔ Α.Ε. μετά από αξιολόγησή της από το ΕΣΥΔ. η επιτυχής αξιολόγησή της Ε ΧΥ Αθηνών από το ΕΣΥΔ για διαπίστευση διοργάνωσης διεργαστηριακών σχημάτων κατά ISO 17043:2010. Σελίδα 103 από 127

104 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Από το πλήθος των εργασιών που πραγματοποιήθηκαν κατά το 2011 στον τομέα της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού αξίζει να αναφερθεί η δημιουργία ολοκληρωμένου ηλεκτρονικού αρχείου προσωπικού με τα πλήρη στοιχεία των υπαλλήλων, βάσει του οποίου εκδόθηκε επετηρίδα και δυναμολόγιο του προσωπικού καθώς και για πρώτη φορά αρχείο προϊσταμένων οργανικών μονάδων του Γ.Χ.Κ. Επίσης δημιουργήθηκε ηλεκτρονικό αρχείο με τα βιογραφικά όλων των υπαλλήλων, τα οποία ενημερώνονται από τους ίδιους σε ετήσια βάση. Παράλληλα ολοκληρώθηκε η υπαγωγή όλων των υπαλλήλων του Γ.Χ.Κ. στο Μητρώο Μισθοδοτούμενων του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και η επιβεβαίωση των στοιχείων που είχαν δηλώσει. Η ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων και ο απαιτούμενος εκπαιδευτικός σχεδιασμός αποτελούν ένα σημαντικό άξονα δράσης του ΓΧΚ, με στόχο την προώθηση της αποτελεσματικότητας και της ποιότητας στις Υπηρεσίες του. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε χρόνο πραγματοποιείται πλήθος εκπαιδεύσεων, τόσο εσωτερικών (ενδο-υπηρεσιακών), όσο και εξωτερικών (σε φορείς επιμόρφωσης). Κατά το 2011 πραγματοποιήθηκαν συνολικά 362 εκπαιδεύσεις, το μεγαλύτερο ποσοστό (48%) των οποίων ήταν σεμινάρια από εξωτερικούς φορείς. Στο επόμενο διάγραμμα παρουσιάζεται η κατανομή των εκπαιδεύσεων ανά είδος εκπαίδευσης. Είδος εκπαίδευσης ΕΞ1-Σεμινάρια από εξωτερικούς φορείς ΕΞ2-Λοιπές εκπαιδευτικές δραστηριότητες εκτός ΓΧΚ (Συνέδρια, εκπαιδευτικές επισκέψεις) ΕΣ1- Εσωτερικές εκπαιδεύσεις από εκπαιδευτή υπάλληλο της Υπηρεσίας ΕΞ2 67 ΕΠ 12 ΕΣ1 73 ΕΣ2 37 ΕΣ2-Εσωτερικές εκπαιδεύσεις από εκπαιδευτή υπάλληλο άλλης Υπηρεσίας ΕΠ - Εκπαίδευση από προμηθευτές Σύνολο 362 ΕΞ1 173 Σελίδα 104 από 127

105 Από το σύνολο των εκπαιδεύσεων σε εξωτερικούς φορείς, οι 77 πραγματοποιήθηκαν στο Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (ΙΝ.ΕΠ.), οι 77 στη Σχολή Επιμόρφωσης Υπαλλήλων Υπουργείου Οικονομικών (ΣΕΥΥΟ) και οι 19 σε άλλους φορείς. Ένα από τα προγράμματα το οποίο αξίζει να αναφερθεί, με τίτλο Υγιεινή και Ασφάλεια στους χώρους εργασίας, υλοποιήθηκε από το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ), με στόχο οι εκπαιδευόμενοι να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να αναλάβουν μετά την εκπαίδευσή τους καθήκοντα τεχνικού ασφαλείας στο Σύστημα Υγιεινής και Ασφάλειας που θα αναπτύξει το ΓΧΚ. Η θεματολογία των εκπαιδεύσεων από εξωτερικούς φορείς, που σε μεγάλο ποσοστό σχετίζεται με εξειδικευμένα θέματα του ΓΧΚ ( 46%) απεικονίζεται στο παρακάτω διάγραμμα: Σελίδα 105 από 127