Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download ""

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η Χωρική ιάσταση της Κατανεµηµένης Παραγωγής µε Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας σε ένα Αυτόνοµο Ενεργειακό Σύστηµα (Spatial Modeling of Distributed Generation with Renewable Energy Sources in an Autonomous Electricity Grid) Ι Α Κ Τ Ο Ρ Ι Κ Η Ι Α Τ Ρ Ι Β Η Ι ω ά ν ν α Λ ή δ α Τ έ γ ο υ Π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ο λ ό γ ο ς, M S c Εϖιβλέϖων: Καθ. ίας Α. Χαραλαµϖόϖουλος Μυτιλήνη, Φεβρουάριος 2011

2 Η Χωρική ιάσταση της Κατανεµηµένης Παραγωγής µε Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας σε ένα Αυτόνοµο Ενεργειακό Σύστηµα (Spatial Modeling of Distributed Generation with Renewable Energy Sources in an Autonomous Electricity Grid) Ι Α Κ Τ Ο Ρ Ι Κ Η Ι Α Τ Ρ Ι Β Η Πανεϖιστήµιο Αιγαίου Τµήµα Περιβάλλοντος Ι ω ά ν ν α Λ ή δ α Τ έ γ ο υ Π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ο λ ό γ ο ς, M S c Εϖιβλέϖων: Καθ. ίας Α. Χαραλαµϖόϖουλος 2

3 Πρόλογος Η ϖαρούσα διατριβή αϖοτελεί το δεύτερο άξονα του ερευνητικού ϖρογράµµατος «ΥΝΑΜΙΚΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΜΙΚΤΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕ ΚΑΤΑΝΕΜΗΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ, ΧΩΡΙΚΗ, ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ». Το ϖαραϖάνω ερευνητικό ϖρόγραµµα εκϖονήθηκε στο ϖλαίσιο του ερευνητικού Προγράµµατος Ενίσχυσης Ερευνητικού υναµικού, ΠΕΝΕ 2003, και συγχρηµατοδοτήθηκε κατά 80% αϖό την Ευρωϖαϊκή Ένωση Ευρωϖαϊκό Κοινοτικό Ταµείο και κατά 20% αϖό την Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) Υϖουργείο Ανάϖτυξης. 3

4 Περίληψη Στην ϖαρούσα διατριβή αναϖτύσσεται ένα ολοκληρωµένο Μεθοδολογικό Πλαίσιο Σχεδιασµού για την ανάδειξη του βέλτιστου συστήµατος ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα αϖοµονωµένο ηλεκτρικό σύστηµα, ϖροωθώντας τη διείσδυση των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ϖλαίσιο της Κατανεµηµένης Παραγωγής ενέργειας. Προς τον σκοϖό αυτόν, αξιολογούνται 8 εναλλακτικά σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας για το µη-διασυνδεδεµένο νησί της Λέσβου, βάσει οικονοµικών, ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών και κοινωνικών κριτηρίων. Τα σενάρια αφορούν στην τεχνολογία, στο µέγεθος και στη θέση εγκατάστασης των σταθµών ϖαραγωγής ηλεκτρισµού. Για το λόγο αυτό, αναϖτύσσεται ϖαράλληλα κι ένα Μεθοδολογικό Πλαίσιο χωροθέτησης αιολικών ϖάρκων σε ένα ενεργειακά αυτόνοµο ελληνικό νησί, µε τη χρήση των Συστηµάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών. Τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών θέσεων εγκατάστασης είναι οικονοµικά, ϖεριβαλλοντικά, τεχνικά και κοινωνικά, ενώ λαµβάνονται υϖόψη και οι νοµοθετικοί ϖεριορισµοί, σύµφωνα µε την ϖροσφάτως ψηφισθείσα εθνική νοµοθεσία. Η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί ϖραγµατοϖοιείται µε την εφαρµογή της ϖολυκριτηριακής µεθόδου του Σταθµισµένου Μέσου. Οι συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης εκτιµώνται µέσω της µεθόδου των συγκρίσεων ανά ζεύγη στο ϖλαίσιο της ιαδικασίας Αναλυτικής Ιεράρχησης (Analytical Hierarchy Process AHP). Τα αϖοτελέσµατα έδειξαν ότι ϖλεονεκτεί το σενάριο µε το µεγαλύτερο ϖοσοστό συµµετοχής των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ενέργειας και τη µεγαλύτερη διασϖορά των µονάδων ϖαραγωγής. Εϖίσης, ϖαρατηρήθηκε ότι ϖαρόλο το υψηλό αιολικό δυναµικού της Λέσβου, ϖερισσότερη αϖό τη µισή εϖιφάνειά της κρίνεται αϖαγορευτική για χωροθέτηση ανεµογεννητριών, ενώ µόλις ένα µικρό ϖοσοστό κατέχει το βέλτιστο δείκτη καταλληλότητας εγκατάστασης αυτών. 4

5 Ευχαριστίες Ευχαριστώ τον Καθηγητή του Τµήµατος Περιβάλλοντος και εϖιβλέϖοντα της διδακτορικής µου διατριβής κ. ία Χαραλαµϖόϖουλο για τη συνεργασία µας και για την ευκαιρία, ϖου µου έδωσε. Έµαθα ϖολλά Ευχαριστώ τον Καθηγητή κ. Θεµιστοκλή Λέκκα, τον Καθηγητή κ. Χριστόδουλο Πηλίνη, τον Καθηγητή κ. Ιωάννη Χατζόϖουλο, τον Αναϖλ. Καθηγητή κ. Νικόλαο Σουλακέλλη, τον Εϖίκουρο Καθηγητή κ. Αθανάσιο Στασινάκη και τον Εϖίκουρο Καθηγητή κ. Γεώργιο Μϖίσκο για την τιµή, ϖου µου έκαναν, να είναι µέλη της εϖταµελούς εξεταστικής µου εϖιτροϖής Ευχαριστώ το ρ. Ηρακλή Πολατίδη για τη βοήθεια, ϖου µου ϖροσέφερε, κατά τη διάρκεια της εκϖόνησης της ϖαρούσας διατριβής Ευχαριστώ τη ρ. (!!) Μυρσίνη Σάλτα για τη βοήθεια και την υϖοστήριξή της Ευχαριστώ το Στρατή Γιαννούλη για τη συνεργασία µας Ευχαριστώ όλους τους φίλους, ϖου ϖίστεψαν σε µένα και µε στήριξαν, ο καθένας µε τον τρόϖο του το µεγαλύτερο «Ευχαριστώ» το οφείλω στο Χρήστο, γιατί µε ϖίστεψε, µε στήριξε και µε άντεξε Στην ηρωίδα µου τη µαµά Λέττα 5

6 Π Ι Ν ΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ 11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Κατανεµηµένη Παραγωγή Ενέργειας Εισαγωγή Ορισµός Τεχνολογίες Κατανεµηµένης Παραγωγής Ενέργειας Πλεονεκτήµατα ΚΠ Μειονεκτήµατα ΚΠ Πολυκριτηριακή Ανάλυση και Ενεργειακός Σχεδιασµός Γενικά Η µέθοδος Analytical Hierarchy Process (ΑΗΡ) Εφαρµογές της AHP στον Ενεργειακό Σχεδιασµό Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών Γενικά Ορισµός Χρήσεις των ΣΓΠ Εφαρµογές των ΣΓΠ στον Ενεργειακό Σχεδιασµό Χωροθέτηση µονάδων ΚΠ Γενικά Εργαλεία χωροθέτησης µονάδων ΚΠ Χρήση ΣΓΠ για τη χωροθέτηση µονάδων ΚΠ Συνδυασµός ΣΓΠ και ΑΗΡ για χωροθέτηση µονάδων 54 6

7 2.5. Συµϖεράσµατα 55 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Εισαγωγή Αϖοτύϖωση Υφιστάµενης Κατάστασης (ΣΤΑ ΙΟ Ι) Προσδιορισµός Μεγέθους Ενεργειακού Συστήµατος (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙ) Σύνθεση Εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙ) Εισαγωγή Εϖιλογή Τεχνολογιών ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙα) Εϖιλογή µεγέθους των σταθµών ϖαραγωγής ενέργειας για κάθε Σενάριο (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙβ) Χωροθέτηση Μονάδων ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙγ) Εισαγωγή Προσδιορισµός των Κριτηρίων Περιορισµού Προσδιορισµός των Κριτηρίων Αξιολόγησης Οϖτική όχληση (ΚρΑ 1) Αξία γης (ΚρΑ 2) Κλίση εδάφους (ΚρΑ 3) Χρήσεις γης (ΚρΑ 4) Αιολικό δυναµικό (ΚρΑ 5) Αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης (ΚρΑ 6) Αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο (ΚρΑ 7) Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας (ΚρΑ 8) Κανονικοϖοίηση των Κριτηρίων Αξιολόγησης Η µέθοδος ΑΗΡ Υϖολογισµός του Χάρτης Καταλληλότητας Εϖιλογή τοϖοθεσίας για την εγκατάσταση κάθε µονάδας ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙδ) 80 7

8 3.5. Εϖιλογή και µοντελοϖοίηση των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ ΙV) Εισαγωγή Οικονοµικά Κριτήρια Τεχνικά Κριτήρια Περιβαλλοντικά Κριτήρια Κοινωνικά Κριτήρια Πολυκριτηριακή Ανάλυση Εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ V) Συµϖεράσµατα 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ Περιοχή µελέτης Υφιστάµενη κατάσταση Προσδιορισµός µεγέθους του ενεργειακού συστήµατος Κάλυψη µελλοντικής ενεργειακής ζήτησης: ϖροσδιορισµός εναλλακτικών Σεναρίων Εϖιλογή τεχνολογιών ΚΠ Εϖιλογή µεγέθους σταθµών ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε Σενάριο Χωροθέτηση ανεµογεννητριών Εισαγωγή ηµιουργία του Χάρτη Περιορισµού Προσδιορισµός και βαθµολόγηση κριτηρίων αξιολόγησης (ΚρΑ) Οϖτική όχληση (ΚρΑ 1) Αξία γης (ΚρΑ 2) Κλίση εδάφους (ΚρΑ 3) Χρήσεις γης (ΚρΑ 4) 114 8

9 Αιολικό δυναµικό (ΚρΑ 5) Αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης (ΚρΑ 6) Αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο (ΚρΑ 7) Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας (ΚρΑ 8) Χάρτης αξιολόγησης Εκτίµηση συντελεστών βαρύτητας Παραγωγή του τελικού Χάρτη Καταλληλότητας Εϖιλογή θέσεων εγκατάστασης των αιολικών ϖάρκων για κάθε Σενάριο Κριτήρια Αξιολόγησης Εισαγωγή Οικονοµικά Κριτήρια Τεχνικά Κριτήρια Περιβαλλοντικά Κριτήρια Κοινωνικά Κριτήρια Αϖόδοση των κριτηρίων αξιολόγησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Εκτίµηση συντελεστών βαρύτητας 146 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Παρουσίαση και ανάλυση αϖοτελεσµάτων Αϖοτελέσµατα ανάδειξης βέλτιστου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο - Ανάλυση Αϖοτελέσµατα χωροθέτησης Α/Γ στη Λέσβο - Ανάλυση Ανάλυση ευαισθησίας 156 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 159 9

10 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 164 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α 188 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β 192 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ 202 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

11 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήµα 1: Σχηµατικό διάγραµµα του ϖαραδοσιακού ενεργειακού συστήµατος (κεντρικός σταθµός ϖαραγωγής) και του συστήµατος κατανεµηµένης ϖαραγωγής...24 Σχήµα 2: Σύνθεση 6 θεµατικών εϖιϖέδων (layers) του ΣΓΠ (Tegou et al., 2007)...41 Σχήµα 3: Προτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο για χωροθέτηση µονάδων ΚΠ (Tegou et al., 2010)...65 Σχήµα 4: Μοντελοϖοίηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Λέσβου (Tegou et al., 2010)...70 Σχήµα 5: Ιεραρχική δοµή της µεθόδου ΑΗΡ...76 Σχήµα 6: ιαδικασία υϖολογισµού του Χάρτη Καταλληλότητας...79 Σχήµα 7: ιαδικασία δηµιουργίας του Χάρτη Σύνθεσης, ϖου αϖοτυϖώνει το βαθµό καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ στην ϖεριοχή µελέτης, σε συνδυασµό µε το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών Α/Γ, βάσει του 1ου κριτηρίου ΠΟΠ...81 Σχήµα 8: Σχηµατικό διάγραµµα του µεθοδολογικού ϖλαισίου...89 Σχήµα 9: Το νησί της Λέσβου...92 Σχήµα 10: Χάρτης αιολικού δυναµικού (µέση ετήσια τιµή) της Λέσβου (Εργαστήριο Φυσικών Καταστροφών, Τµήµα Γεωγραφίας, Πανεϖιστήµιο Αιγαίου)...93 Σχήµα 11: Χάρτης χρήσεων γης της Λέσβου...95 Σχήµα 12: Χάρτης δικτύου µέσης τάσης της Λέσβου...95 Σχήµα 13: Χάρτης αϖοτύϖωσης αρχαιολογικών χώρων στο νησί της Λέσβου96 11

12 Σχήµα 14: Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και µελλοντική ϖρόβλεψη για το νησί της Λέσβου Σχήµα 15: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 6β Σχήµα 16: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 7β Σχήµα 17: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τις Μονές για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 8β Σχήµα 18: Χάρτης Περιορισµού χωροθέτησης Α/Γ στο νησί της Λέσβου Σχήµα 19: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς για το κριτήριο αξιολόγησης ΚρΑ 1α Σχήµα 20: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους για το κριτήριο αξιολόγησης ΚρΑ 1β Σχήµα 21: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 1 (Οϖτική όχληση) Σχήµα 22: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 2 (Αξίας γης) Σχήµα 23: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 3 (Κλίση εδάφους) Σχήµα 24: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 4 (Χρήσεις γης) Σχήµα 25: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 5 (αιολικό δυναµικό) Σχήµα 26: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 6 (Αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης) Σχήµα 27: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 7 (Αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο) Σχήµα 28: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 8 (Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας)

13 Σχήµα 29: Οι κανονικοϖοιηµένες εϖιφάνειες αξιολόγησης: (α) οϖτική όχληση, (β) αξία γης, (γ) κλίση εδάφους, (δ) χρήσεις γης, (ε) αιολικό δυναµικό, (στ) αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης, (ζ) αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο, (η) ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας Σχήµα 30: Ιεραρχική δοµή του ϖροβλήµατος της χωροθέτησης Α/Γ Σχήµα 31: Χάρτης Αξιολόγησης ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ στο νησί της Λέσβου Σχήµα 32: Παραγωγή του Χάρτη Καταλληλότητας ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ στο νησί της Λέσβου Σχήµα 33: Εϖαναταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας Σχήµα 34: Χάρτης µεγίστου αριθµού ανεµογεννητριών Σχήµα 35: είκτης καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ σε συνδυασµό µε το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών Α/Γ βάσει του 1ου κριτηρίου ΠΟΠ (Χάρτης Σύνθεσης) Σχήµα 36: Μοντελοϖοίηση της γωνίας οϖτικής κάλυψης (ΓΟΚ) Σχήµα 37: Η ιεραρχική δοµή για την εϖιλογή βέλτιστου σύστηµατος ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο Σχήµα 38: Χάρτης Καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ στο νησί της Λέσβου Σχήµα 39: Ποσοστό κατανοµής του (α) είκτη καταλληλότητας και (β) Αιολικού δυναµικού στο νησί της Λέσβου Σχήµα 40: Ποσοστό της αϖαγορευµένης εϖιφάνειας ϖρος τη συνολική εϖιφάνεια της υϖό µελέτη ϖεριοχής για κάθε ϖεριορισµό Σχήµα 41: Χάρτες του δείκτη καταλληλότητας εγκατάστασης Α/Γ στη Λέσβο για τις τέσσερις Υϖοθέσεις της ανάλυσης ευαισθησίας. (α) Υϖόθεση 1, (β) 13

14 Υϖόθεση 2, (γ) Υϖόθεση 3, (δ) Υϖόθεση Σχήµα 42: Αριθµός κελιών του χάρτη καταλληλότητας για κάθε εϖίϖεδο του δείκτη καταλληλότητας για τις τέσσερις Υϖοθέσεις ανάλυσης ευαισθησίας και για την αρχική υϖόθεση

15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1: Τεχνολογίες Κατανεµηµένης Παραγωγής (Ackermann et al., 2001)...27 Πίνακας 2: Πηγές δεδοµένων για τον υϖολογισµό του χάρτη ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας...70 Πίνακας 3: Θεµελιώδης κλίµακα µέτρησης εννέα σηµείων για τις ανά ζεύγη συγκρίσεις της µεθόδου ΑΗΡ (Saaty, 1980)...77 Πίνακας 4: Τιµές του RI για συγκεκριµένο µέγεθος ϖίνακα...79 Πίνακας 5: Συντελεστής αϖόστασης για τον υϖολογισµό του υϖο-κριτηρίου «ορατότητα αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου»...83 Πίνακας 6: Εγκατεστηµένη ισχύς των µονάδων ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο, το έτος Πίνακας 7: Εναλλακτικά Σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο το έτος Πίνακας 8: Εναλλακτικά Σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο: αναλυτική ϖεριγραφή Πίνακας 9: Κριτήρια ϖεριορισµού χωροθέτησης Α/Γ για το νησί της Λέσβου Πίνακας 10: Κριτήρια αξιολόγησης για την ϖερίϖτωση της Λέσβου Πίνακας 11: Αριθµός εϖιτρεϖόµενων ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ σε κάθε ζώνη εϖιρροής της Λέσβου Πίνακας 12: Τιµές των υϖο-κριτηρίων, ϖου αφορούν στην αξία γης Πίνακας 13: Πίνακας των συγκρίσεων ανά ζεύγη και αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητας των υϖο-κριτηρίων, ϖου αφορούν στην αξία της γης

16 Πίνακας 14: Τιµές του κριτηρίου «κλίση εδάφους» Πίνακας 15: Τιµές του κριτηρίου «χρήσεις γης» Πίνακας 16: Τιµές του κριτηρίου «αιολικό δυναµικό» Πίνακας 17: Τιµές κριτηρίου «αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης» Πίνακας 18: Τιµές κριτηρίου «αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο» Πίνακας 19: Εκτίµηση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας ανά τοµέα στο νησί της Λέσβου για το έτος 2025 (ϖρωτογενή δεδοµένα αϖό.ε.η.; ΕΣΥΕ) Πίνακας 20: Πίνακας των συγκρίσεων ανά ζεύγη των κριτηρίων αξιολόγησης και οι αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητάς τους Πίνακας 21: Κατηγορίες δείκτη καταλληλότητας για χωροθέτηση Α/Γ στο νησί της Λέσβου µετά την εϖαναταξινόµηση (Εϖαναταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας) Πίνακας 22: Μέγιστος αριθµός εϖιτρεϖόµενων ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ (Χάρτης µεγίστου αριθµού Α/Γ) Πίνακας 23: Εϖεξήγηση τιµών του Χάρτη Σύνθεσης Πίνακας 24: Εϖιλεγµένα αιολικά ϖάρκα στη Λέσβο και το µέγιστο δυνατό µέγεθός τους Πίνακας 25: Μοντελοϖοίηση του υϖο-κριτηρίου «αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ».136 Πίνακας 26: είκτης καταλληλότητας των ϖιθανών Α/Π βάσει των τριών υϖο-κριτηρίων οϖτικής ϖαρεµβολής Πίνακας 27: Τελική µορφή των εναλλακτικών σεναρίων για ϖαροχή ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο Πίνακας 28: Τιµές των οικονοµικών και κοινωνικών κριτηρίων

17 Πίνακας 29: Ποσοστό αϖωλειών δικτύου µέσης τάσης της Λέσβου, ϖου αντιστοιχεί σε κάθε Α/Π ( ΕΗ) Πίνακας 30: Τιµές των 3 υϖο-κριτηρίων οϖτικής όχλησης για κάθε Σενάριο143 Πίνακας 31: Αϖόδοση των κριτηρίων αξιολόγησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Πίνακας 32: ΠΣΖ και τοϖικοί συντελεστές βαρύτητας των οικονοµικών υϖοκριτηρίων αξιολόγησης Πίνακας 33: Τοϖικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης Πίνακας 34: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης Πίνακας 35: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης Πίνακας 36: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης Πίνακας 37: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης Πίνακας 38: Γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης για τις 6 εναλλακτικές Περιϖτώσεις Πίνακας 39: Τελική κατάταξη των εναλλακτικών Σεναρίων για τις έξι διαφορετικές Περιϖτώσεις Πίνακας 40: Κατάταξη εναλλακτικών Σεναρίων Α) χωρίς εϖιδότηση και Β) µε εϖιδότηση 40% του κόστους κεφαλαίου

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 18

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ H αϖοκέντρωση της ηλεκτροϖαραγωγής και η αειφόρος ανάϖτυξη των αϖοµονωµένων ϖεριφερειών, µε την εισαγωγή Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), αϖοτελεί έναν αϖό τους βασικούς στόχους της ενεργειακής ϖολιτικής της Ελλάδας. Το υψηλό δυναµικό των ΑΠΕ στην Ελλάδα και η σηµαντική ϖρόοδος σε θέµατα τεχνολογίας και µείωσης του κόστους αξιοϖοίησής τους δηµιουργούν ένα ευνοϊκό καθεστώς για την ϖροώθηση των ΑΠΕ, ειδικά σε ϖεριοχές, ϖου δεν εντάσσονται στο διασυνδεδεµένο δίκτυο της.ε.η., όϖως ϖολλά αϖό τα ελληνικά νησιά. Ο ενεργειακός σχεδιασµός διαφοροϖοιείται όταν ϖεριλαµβάνει τη συµµετοχή των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ενέργειας και αϖαιτείται ένα µοντέλο, το οϖοίο να συνεκτιµά όλα τα ιδιαίτερα γνωρίσµατα τους, τις τεχνολογίες αξιοϖοίησής τους, αλλά και τις ιδιαιτερότητες των αϖοµονωµένων νησιών. Παραδοσιακά, τα συστήµατα µεταφοράς ενέργειας έχουν σχεδιαστεί για να διευκολύνουν µια ακτινωτή ροή ηλεκτρικής ενέργειας αϖό συγκεκριµένα σηµεία της ηλεκτροϖαραγωγής ϖρος ένα ϖλήθος σηµείων κατανάλωσης. Η ανάϖτυξη ϖρος ένα γεωγραφικά κατανεµηµένο µελλοντικό σύστηµα ηλεκτροϖαραγωγής έχει δηµιουργήσει την ανάγκη για λεϖτοµερή διερεύνηση της γεωγραφικής κατανοµής της ενεργειακής ϖαραγωγής και κατανάλωσης και των εϖιϖτώσεων στη διάταξη του συστήµατος µεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας (Ostergaard, 2005). Στο ϖαρελθόν, διάφοροι ερευνητές έχουν µελετήσει το ρόλο της Κατανεµηµένης Παραγωγής (ΚΠ) ενέργειας σε ένα αϖοµονωµένο σύστηµα (Azbe and Mihalic, 2006; Clark and Isherwood, 2004; Kaldellis, 2004b; Papadopoulos and Karagiannidis, 2008; Poullikkas, 2007). Στόχος της ϖαρούσας διατριβής είναι η ανάϖτυξη ενός ολοκληρωµένου Μεθοδολογικού Πλαισίου Σχεδιασµού (ΜΠΣ) για την ανάδειξη του βέλτιστου συστήµατος ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα αϖοµονωµένο ηλεκτρικό σύστηµα, όϖως είναι ένα µη-διασυνδεδεµένο ελληνικό νησί, ϖροωθώντας τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ϖλαίσιο της ΚΠ ενέργειας. Προς τον σκοϖό αυτόν, 19

20 αξιολογούνται 8 διαφορετικά σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας για το νησί της Λέσβου, βάσει οικονοµικών, ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών και κοινωνικών κριτηρίων. Τα εναλλακτικά σενάρια δεν αφορούν µόνο στις τεχνολογίες και στο µέγεθος των µονάδων ϖαραγωγής ηλεκτρισµού, αλλά και στις θέσεις εγκατάστασης αυτών. Για το λόγο αυτό, αναϖτύσσεται ϖαράλληλα, µε τη χρήση των Συστηµάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών, κι ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο ανάδειξης των βέλτιστων θέσεων εγκατάστασης αιολικών ϖάρκων στο αϖοµονωµένο δίκτυο της Λέσβου, βάσει οικονοµικών, ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών και κοινωνικών κριτηρίων, λαµβάνοντας υϖόψη και τους ϖεριορισµούς, ϖου τίθενται αϖό την ϖροσφάτως ψηφισθείσα εθνική νοµοθεσία. Η αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων ϖραγµατοϖοιείται µε την εφαρµογή της ϖολυκριτηριακής µεθόδου του σταθµισµένου µέσου. Οι συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης εκτιµώνται µέσω της µεθόδου των συγκρίσεων ανά ζεύγη στο ϖλαίσιο της ιαδικασίας Αναλυτικής Ιεράρχησης (Analytical Hierarchy Process AHP). ευτερεύοντες στόχοι της ϖαρούσας διατριβής είναι η αναζήτηση αϖαντήσεων σχετικά µε τα ϖαρακάτω: ιερεύνηση της δυνατότητας αξιοϖοίησης των τεχνολογιών ΚΠ σε ένα µη διασυνδεδεµένο ελληνικό νησί. Η χρήση ϖολλών µικρών, ή λίγων µεγάλων, µονάδων ΚΠ συµβάλλει στην βέλτιστη αϖόδοση του ενεργειακού συστήµατος; Κατά τη διαδικασία ϖροσδιορισµού του βέλτιστου ενεργειακού συστήµατος µιας ϖεριοχής ϖοιες ϖαράµετροι ϖρέϖει να λαµβάνονται υϖόψη, ϖοιοι ϖαράγοντες ασκούν τη µεγαλύτερη εϖιρροή, ϖοιοι συµµετέχουν στη διαδικασία λήψης αϖόφασης για την εϖιλογή ενός τέτοιου συστήµατος και κατά ϖόσο εϖηρεάζουν το τελικό αϖοτέλεσµα; Βάσει ϖοιων κριτηρίων ϖρέϖει να αξιολογείται η καταλληλότητα µιας ϖεριοχής για τη χωροθέτηση αιολικών ϖάρκων σε ένα µη διασυνδεδεµένο ελληνικό νησί, κατά ϖόσο αυτά εϖηρεάζουν το τελικό αϖοτέλεσµα και ϖόσο ευαίσθητο είναι ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο χωροθέτησης στην αλλαγή των συντελεστών βαρύτητας 20

21 των κριτηρίων αξιολόγησης; Πόσο εύκολα εφαρµόσιµη είναι η ϖροσφάτως ψηφισθείσα ελληνική νοµοθεσία, ϖου αφορά στη χωροθέτηση µονάδων ΑΠΕ στα αϖοµονωµένα δίκτυα, και ϖόσο ϖεριοριστική θα µϖορούσε να γίνει για τη διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστηµα ϖαραγωγής ενέργειας; Ποια εργαλεία χρησιµοϖοιούνται για τη διεξαγωγή όλων των ανωτέρω; Στο 2 ο Κεφάλαιο της ϖαρούσας διατριβής ϖραγµατοϖοιείται αναλυτική βιβλιογραφική ανασκόϖηση, ϖου αφορά αρχικά στην ΚΠ ενέργειας, τις τεχνολογίες αυτής, τα ϖλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα αϖό την εφαρµογή της. Στη συνέχεια ϖεριγράφεται ο ρόλος της Πολυκριτηριακής Ανάλυσης στον ενεργειακό σχεδιασµό, δίνοντας ιδιαίτερη έµφαση στη Μέθοδο Αναλυτικής Ιεράρχησης. Εϖιϖλέον, µελετώνται τα Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ), οι χρήσεις τους και οι εφαρµογές τους στον ενεργειακό σχεδιασµό. Τέλος, διερευνώνται τα εργαλεία χωροθέτησης των µονάδων ΚΠ και ιδιαίτερα η χρήση των ΣΓΠ και ο συνδυασµός τους µε την ΑΗΡ. Στο 3 ο Κεφάλαιο αναϖτύσσεται το ϖροτεινόµενο Μεθοδολογικό Πλαίσιο, το οϖοίο αϖοτελείται αϖό ϖέντε (5) Στάδια. Το 1 ο Στάδιο αϖοτελεί το στάδιο συλλογής των δεδοµένων, ϖου αϖοτυϖώνουν την υφιστάµενη κατάσταση της υϖό µελέτη ϖεριοχής. Στο 2 ο Στάδιο ϖραγµατοϖοιείται ο ϖροσδιορισµός του µεγέθους του ενεργειακού συστήµατος, µέσω της εκτιµούµενης ϖρόβλεψης της µελλοντικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Στο Στάδιο 3 ϖραγµατοϖοιείται η σύνθεση των εναλλακτικών σεναρίων. Εϖιλέγονται οι τεχνολογίες, ϖου θα χρησιµοϖοιηθούν, ϖροσδιορίζονται οι βέλτιστες θέσεις εγκατάστασής τους, µέσω διαδικασίας χωροθέτησης, το µέγιστο δυνατό µέγεθος της κάθε µονάδας και στη συνέχεια εϖιλέγονται οι καταλληλότερες µονάδες (θέση και µέγεθος) για κάθε σενάριο. Στο 4 ο Στάδιο εϖιλέγονται και µοντελοϖοιούνται τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων και στο Στάδιο 5 εφαρµόζεται η Πολυκριτηριακή Ανάλυση για την ανάδειξη του βέλτιστου ενεργειακού συστήµατος. Για την 21

22 εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης χρησιµοϖοιείται η µέθοδος των συγκρίσεων ανά ζεύγη στη ϖλαίσιο της ΑΗΡ, ενώ η τελική κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων ϖροκύϖτει µε την εφαρµογή της µεθόδου του Σταθµισµένου Μέσου. Στο Κεφάλαιο 4 εφαρµόζεται το ϖροτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο στο νησί της Λέσβου. Η εϖιλογή των κριτηρίων ϖεριορισµού και αξιολόγησης ϖραγµατοϖοιείται βάσει της νοµοθεσίας, της διεθνούς βιβλιογραφίας, αλλά και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της ϖεριοχής µελέτης. Στο Κεφάλαιο 5 ϖαρουσιάζονται και αναλύονται τα αϖοτελέσµατα της εφαρµογής, ενώ το τελευταίο Κεφάλαιο (6 ο ) αφορά στην εξαγωγή συµϖερασµάτων αϖό την έρευνα, ϖου αναϖτύχθηκε στην ϖαρούσα διατριβή. Σε αυτό το σηµείο γίνεται αναφορά στη συµβολή της διατριβής στη εϖιστηµονική έρευνα (καινοτόµα στοιχεία) και κλείνει µε ϖροτάσεις για µελλοντική εξέλιξή της. Στο τέλος της εργασίας ϖαρατίθενται 4 Παραρτήµατα. Το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α αϖοτελείται αϖό ϖίνακες δεδοµένων, το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β αϖό ϖίνακες υϖολογισµών, το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ αϖό ϖίνακες αϖοτελεσµάτων, ενώ στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ϖαρατίθενται οι δηµοσιεύσεις, ϖου έχουν ϖραγµατοϖοιηθεί στο ϖλαίσιο της ϖαρούσας διδακτορικής διατριβής. 22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ 2.1. Κατανεµηµένη Παραγωγή Ενέργειας Εισαγωγή Παραδοσιακά, η ηλεκτρική ενέργεια ϖαράγεται κυρίως σε µεγάλους σταθµούς ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ϖου βρίσκονται κοντά στους ενεργειακούς ϖόρους ή σε βέλτιστη αϖόσταση αϖό αυτούς. Μεταφέρεται, δε, µέσω δικτύου υψηλής τάσης, και διανέµεται τοϖικά µέσω δικτύου µέσης και χαµηλής τάσης. Η ΚΠ έχει ως στόχο να ϖροσθέσει ευελιξία στη χρήση ενεργειακών ϖόρων, να ενισχύσει την αξιοϖιστία του δικτύου µεταφοράςδιανοµής, µε ϖαράλληλη µείωση των εκϖοµϖών των αερίων του θερµοκηϖίου και της εξάρτησης αϖό τα ορυκτά καύσιµα (Σχήµα 1). Εϖιϖλέον, οι στόχοι της ΚΠ ϖεριλαµβάνουν την ελαχιστοϖοίηση των ϖεριβαλλοντικών εϖιϖτώσεων της ϖαραγωγής ενέργειας και την εισαγωγή των ΑΠΕ στο δίκτυο διανοµής. Παράλληλα, η ΚΠ µϖορεί να συµβάλλει στη µείωση των αϖωλειών µεταφοράς και στην ϖροώθηση νέων εξελιγµένων τεχνολογιών, όϖως οι κυψέλες καυσίµου (Hartikainen et al., 2007). ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΚΠ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΣΗΘ ΚΥΨΕΛΕΣ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΒΑΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ίκτυο Μεταφοράς ΒΑΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ίκτυο Μεταφοράς Φ/Β ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΛΑΦΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ίκτυο ιανοµής ΕΛΑΦΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ίκτυο ιανοµής ΑΙΟΛΙΚΑ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΗΜΟΣΙΑ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΗΜΟΣΙΑ ΚΤΙΡΙΑ ΠΑΡΚΑ ΚΤΙΡΙΑ Σχήµα 1: Σχηµατικό διάγραµµα του ϖαραδοσιακού ενεργειακού συστήµατος (κεντρικός σταθµός ϖαραγωγής) και του συστήµατος κατανεµηµένης ϖαραγωγής 24

25 Ορισµός Η ΚΠ αϖοτελεί µια νέα ϖροσέγγιση στο ϖεδίο της ηλεκτρικής βιοµηχανίας. Στη διεθνή βιβλιογραφία αϖαντώνται σχεδόν ταυτόσηµοι οι όροι dispersed generation (CIRED, 1999), distributed generation (Ackerman et al., 2001), decentralized generation (Joerss et al., 2002) και embedded generation (IEE, 1998). Προς το ϖαρόν, για την ΚΠ δεν έχει δοθεί κάϖοιος γενικά αϖοδεκτός ορισµός. Αϖό τους ορισµούς, ϖου έχουν δοθεί, άλλοι εϖικεντρώνονται στο εϖίϖεδο της τάσης διασύνδεσης και άλλοι στο µέγεθος των µονάδων, ϖου συνδέονται. Έτσι, το International Council on Large Electricity Systems (CIGRE, 2003) ορίζει ως ΚΠ όλες τις µονάδες ϖαραγωγής µε µέγιστη ισχύ 50 έως 100 MW, ενώ το Institute of Electrical and Electronics (IEE, 1998) θεωρεί ότι µονάδες ϖαραγωγής, ϖου είναι µικρότερες αϖό τις κεντρικές και µϖορούν να συνδεθούν στο δίκτυο σε οϖοιαδήϖοτε θέση, θα χαρακτηρίζονται ως κατανεµηµένες. Οι Chambers (2001), Donti et al. (2002) και Ma (2002) ορίζουν την ΚΠ ως µικρή ϖηγή ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή αϖοθήκευσης (όϖου τυϖικά εκτείνεται αϖό µερικά kw έως δεκάδες MW), η οϖοία δεν είναι µέρος µεγάλης κεντρικής ϖηγής ενέργειας και εγκαθίσταται κοντά στο φορτίο. Εϖιϖλέον, στον ορισµό αυτό συµϖεριλαµβάνονται και εγκαταστάσεις αϖοθήκευσης ενέργειας, στοιχείο, ϖου δεν είναι ιδιαίτερα τυϖικό στη βιβλιογραφία. Αξίζει, εϖίσης, να σηµειωθεί ότι η ϖηγή ενέργειας, ϖου καθορίζουν, είναι σχετικά ϖολύ µικρής κλίµακας συγκρινόµενη µε τους ορισµούς των International Research Center on the Environment and Development (CIRED, 1999) και International Council on Large Electric Systems (CIGRE, 2003). Οι Pepermans et al. (2005) ορίζουν ως ΚΠ την ϖηγή ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ϖου είναι αϖευθείας συνδεδεµένη στο δίκτυο διανοµής ή στην ϖλευρά σύνδεσης των καταναλωτών. Τέλος, σύµφωνα µε τους Ackerman et al. (2001) η ΚΠ καθορίζεται µε βάση τη φύση της σύνδεσής της στο δίκτυο και όχι µε την δυναµικότητα ϖαραγωγής. Ορίζεται ϖηγή ΚΠ η ϖηγή ϖαραγωγής ηλεκτρικής ισχύος, ϖου συνδέεται αϖ ευθείας στο δίκτυο διανοµής ή στην ϖλευρά του µετρητή του ϖελάτη. 25

26 Για έναν ενιαίο ορισµό υϖάρχουν διάφορα αντικείµενα συζήτησης, ϖου ϖρέϖει ϖεραιτέρω να αναλυθούν. Αυτά µϖορεί να είναι ο σκοϖός για τον οϖοίο γίνεται η ϖαραγωγή, η τοϖοθεσία, το φορτίο λειτουργίας, η ϖεριοχή διανοµής, η χρησιµοϖοιούµενη τεχνολογία, οι εϖιϖτώσεις στο ϖεριβάλλον, ο τρόϖος λειτουργίας, το ιδιοκτησιακό καθεστώς και το ϖοσοστό διείσδυσης της ΚΠ (Ackerman et al., 2001) Τεχνολογίες Κατανεµηµένης Παραγωγής Ενέργειας Συχνά ο όρος ΚΠ χρησιµοϖοιείται για να ϖεριγράψει ϖαραγωγή µε συγκεκριµένη τεχνολογία, όϖως µε ΑΠΕ. Ωστόσο, η ΚΠ δε θα ϖρέϖει να συνδέεται αϖοκλειστικά µε ϖαραγωγή αϖό ΑΠΕ, αφού και τεχνολογίες συµβατικών ϖηγών ενέργειας µϖορούν, εϖίσης, να συµϖεριληφθούν στα συστήµατα ΚΠ (Puttgen et al., 2003). Οι κυριότερες τεχνολογίες των µονάδων ΚΠ ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 1. 26

27 Πίνακας 1: Τεχνολογίες Κατανεµηµένης Παραγωγής (Ackermann et al., 2001) Πηγή ενέργειας Συµβατική Ανανεώσιµη Τεχνολογία αεριοστρόβιλος συνδυασµένου κύκλου µηχανή εσωτερικής καύσης γεννήτρια καύσης µικρο-στρόβιλος ϖολύ µικρό υδροηλεκτρικό µικρό υδροηλεκτρικό ανεµογεννήτρια φωτοβολταϊκή συστοιχία ηλιακό θερµικό, κεντρικός δέκτης ηλιακό θερµικό, σύστηµα Luz βιοµάζα κυψέλη καυσίµου γεωθερµική ωκεάνεια ενέργεια µηχανή Stirling συσσωρευτές Τυϖικό µέγεθος ανά µονάδα MW 5kW-10 MW MW 35kW-1 MW 25kW-1 MW MW 200W-3 MW 20W-100 kw 1-10 MW MW 100kW-20 MW 1kW-5 MW MW 100kW-1 MW 2-10 kw 500kW-5 MW Κατά µια ϖιο γενική ϖροσέγγιση, οι τεχνολογίες ΚΠ µϖορούν, εϖίσης, να κατηγοριοϖοιηθούν σε µονάδες ΑΠΕ και σε µονάδες Συµϖαραγωγής Ηλεκτρισµού και Θερµότητας - ΣΗΘ (αεριοστρόβιλοι και µηχανές εσωτερικής καύσης) (Ackerman, 2001). Οι µονάδες ΣΗΘ είναι µηχανές ισχύος, ϖου ϖαράγουν ταυτόχρονα ηλεκτρική (ή/και µηχανική) και θερµική ενέργεια, όϖου η θερµότητα είναι το αρχικό ϖροϊόν και ο ηλεκτρισµός ϖαράγεται ως υϖοϖροϊόν ή αντίστροφα, ο ηλεκτρισµός είναι το βασικό ϖροϊόν και η θερµότητα εϖαναχρησιµοϖοιείται ως ϖαραϖροϊόν για θέρµανση ϖ.χ. µιας ϖεριοχής (Koeppel, 2003). Αυτό έρχεται σε αντίθεση µε την κοινή ϖρακτική, όϖου η ηλεκτρική ενέργεια ϖαράγεται σε έναν αϖοµεµακρυσµένο κεντρικό σταθµό, ενώ για την κάλυψη 27

28 των αναγκών σε θερµότητα χρησιµοϖοιείται τοϖικό σύστηµα θέρµανσης. Εϖειδή η ΣΗΘ εκµεταλλεύεται τη θερµότητα, ϖου σε άλλη ϖερίϖτωση θα χανόταν κατά τη συµβατική, διακριτή ϖαραγωγή ηλεκτρικής ή µηχανικής ενέργειας, η συνολική αϖόδοση αυτών των ολοκληρωµένων συστηµάτων είναι ϖολύ µεγαλύτερη αϖό αυτή των µεµονωµένων συστηµάτων (Havelsky, 1999). Συνεϖώς, στην ϖερίϖτωση της ΣΗΘ η συνολική κατανάλωση καυσίµων µειώνεται σηµαντικά σε σχέση µε τις συµβατικές µονάδες ϖαραγωγής ηλεκτρικής και θερµικής ενέργειας. Ένα εϖιϖλέον ϖλεονέκτηµα, ϖου ϖροσφέρουν οι τεχνολογίες ΣΗΘ, είναι ότι οι µονάδες µϖορούν να εγκατασταθούν στο σηµείο, ϖου είναι αναγκαία η εϖί τόϖου ϖαροχή ενέργειας. Με τον τρόϖο αυτό αϖοφεύγονται οι αϖώλειες µεταφοράς και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας αϖό τους κεντρικούς σταθµούς. Εϖίσης, η ΣΗΘ είναι ευέλικτη όσον αφορά στο µέγεθος και στο καύσιµο και µϖορεί να συνδυαστεί µε υϖάρχουσες ή καινούργιες τεχνολογίες στον βιοµηχανικό, εµϖορικό, και οικιακό τοµέα (EPA, 2005). Για τις µονάδες ΚΠ µε συµβατικά καύσιµα, το καύσιµο, ϖου συνήθως χρησιµοϖοιείται, είναι το φυσικό αέριο ή το ϖετρέλαιο. Για διαφορετικό καύσιµο, όϖως ο άνθρακας, ο λιγνίτης ή η ϖυρηνική ενέργεια, τα µεγέθη εγκατάστασης είναι ϖολύ µεγαλύτερα, εϖοµένως τέτοιου είδους µονάδες δεν κατατάσσονται στην ΚΠ. Στις µονάδες νέων τεχνολογιών της τελευταίας δεκαετίας, το σύνηθες καύσιµο στις ϖερισσότερες ϖεριϖτώσεις είναι το φυσικό αέριο. Στην ϖερίϖτωση των κυψελών καυσίµου, ϖου χρησιµοϖοιούν υδρογόνο, το υδρογόνο αυτό ϖροέρχεται αϖό κατάλληλη εϖεξεργασία του φυσικού αερίου (reforming) ή αϖό ηλεκτρόλυση του νερού. Εφόσον το υδρογόνο ϖαράγεται αϖό διαδικασίες ϖαραγωγής µε τη βοήθεια ΑΠΕ, οι ϖηγές αυτές µϖορούν να καταταχθούν ακόµη και στις ΑΠΕ. Εϖιϖλέον, εάν στους µικρο-στροβίλους (micro-turbines) χρησιµοϖοιείται ως καύσιµο το βιοαέριο, τότε εϖίσης µϖορούν να θεωρηθούν µονάδες ΑΠΕ (Τσικαλάκης, 2008). 28

29 Πλεονεκτήµατα ΚΠ Η εφαρµογή της ΚΠ έχει ϖολλά οφέλη: Η ΚΠ είναι κατάλληλη στο να ϖαράγει ηλεκτρισµό στο σηµείο ακριβώς όϖου υϖάρχει ανάγκη, µε την εγκατάσταση µονάδων σε συγκεκριµένες ϖεριοχές και άµεση συνέϖεια τη µείωση ή αϖοφυγή κατασκευής νέων γραµµών µεταφοράς και διανοµής και την αναβάθµιση του υφιστάµενου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό το γεγονός µϖορεί να άρει ϖεριορισµούς στην ϖαραγωγή, µεταφορά και διανοµή και να αϖοφευχθεί η ανάγκη για τη δηµιουργία νέων κεντρικών σταθµών ϖαραγωγής (El- Khattam and Salama, 2004). Οι µονάδες ΚΠ µϖορούν να τοϖοθετηθούν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα σε οϖοιαδήϖοτε τοϖοθεσία (υϖό ϖροϋϖοθέσεις). Κάθε µονάδα µϖορεί να λειτουργήσει αµέσως µετά την εγκατάσταση της, ανεξάρτητα αϖό την εγκατάσταση ή το λειτουργικό ϖρόβληµα άλλων µονάδων. Η συνολική δυναµικότητα του δικτύου µϖορεί να αυξηθεί ή να µειωθεί ϖροσθέτοντας ή αφαιρώντας ϖερισσότερες µονάδες, αντίστοιχα (Ackermann et al., 2001). H ευελιξία στη χωροθέτηση των µονάδων ΚΠ έχει άµεση εϖίδραση στην τιµή της ενέργειας. Ωστόσο, για ορισµένες τεχνολογίες ΑΠΕ (ϖ.χ. αιολική, υδροηλεκτρική, ηλιακή), τα κριτήρια χωροθέτησης είναι αυστηρά και οι ϖροϋϖοθέσεις για ορθή λειτουργία ϖολύ συγκεκριµένες (Alvarado, 2001). Εξοικονόµηση ενέργειας µε µονάδες ΣΗΘ, χρησιµοϖοιώντας την αϖοβάλλουσα θερµότητα για θέρµανση, ψύξη ή βελτίωση της αϖόδοσής τους (Alvarado, 2001). Η ϖαραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος στον τόϖο κατανάλωσης µϖορεί να εϖιφέρει µειώσεις κόστους στη µεταφορά και τη διανοµή έως και 30% του κόστους του ρεύµατος (IEA, 2002). Εκτιµάται ότι οι εϖενδύσεις σε ΚΠ αναµένεται να δηµιουργήσουν ϖενταϖλάσιες θέσεις εργασίας αναλογικά µε τους συµβατικούς κεντρικούς σταθµούς ηλεκτροϖαραγωγής (Lovins and Lotspeich, 1999). 29

30 Η ϖοικιλία στη χρήση τεχνολογιών ΚΠ συνεϖάγεται και ευελιξία στη χρήση ενεργειακών ϖόρων και καυσίµων, µειώνοντας έτσι την εξάρτηση αϖό συγκεκριµένα ορυκτά καύσιµα (El-Khattam and Salama, 2004). Η ΚΠ συµβάλλει στην ϖροώθηση νέων τεχνολογιών, όϖως οι κυψέλες καυσίµου (Hartikainen et al., 2007). Οι µικρότερες µονάδες ΚΠ µϖορούν, εϖίσης, να βοηθήσουν στη διαχείριση της ζήτησης αιχµής και να βελτιώσουν την ϖοιότητα του ϖαρεχόµενου ηλεκτρισµού σε αϖοµακρυσµένες ϖεριοχές (Laurie, 2001). Η χρήση ϖολλών κατανεµηµένων µονάδων ϖαραγωγής και όχι µίας κεντρικής συµβάλλει στην σταθερότητα και αξιοϖιστία του δικτύου (Ma, 2002). Μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίµων µε συνεϖαγόµενη µείωση των εκϖοµϖών των αερίων του θερµοκηϖίου (Brent and Sweet, 2007; Nigim et al., 2004). Εξάλλου, η χρήση των ΑΠΕ και της ΣΗΘ για τον ϖεριορισµό των εκϖοµϖών των θερµοκηϖιακών αερίων αϖοτελεί και έναν αϖό τους βασικούς στόχους της ΚΠ (Pecas Lopes et al., 2007; Tagaris et al., 2004) Μειονεκτήµατα ΚΠ Στη συνέχεια συνοψίζονται τα µειονεκτήµατα της ΚΠ: Οι τεχνολογίες ΚΠ ϖαρουσιάζουν ένα µεικτό ϖεριβαλλοντικό ϖροφίλ. Έτσι, ενώ οι τεχνολογίες, ϖου χρησιµοϖοιούν ΑΠΕ για την ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θεωρούνται καθαρές, αυτές, ϖου χρησιµοϖοιούν ορυκτά καύσιµα, εϖιβαρύνουν άµεσα το τοϖικό ϖεριβάλλον (Clark and Bradshaw, 2004). Αυτό συµβαίνει διότι η ρυϖογόνα ϖηγή µεταφέρεται µέσα στις ϖόλεις, µε αϖοτέλεσµα την ϖεραιτέρω εϖιβάρυνση του αστικού χώρου (Greene and Hammerschlag, 2000). Έτσι, η εγγύτητα στο φορτίο, ένα αϖό τα µεγαλύτερα ϖλεονεκτήµατα της ΚΠ, µϖορεί να είναι και µειονέκτηµα υϖό ϖροϋϖοθέσεις. Η εφαρµογή της ΚΠ στις αστικές ϖεριοχές µϖορεί να εϖιφέρει, εϖίσης, οϖτική και ηχητική όχληση στην ϖεριοχή (CPUC, 1999). 30

31 Τα αιολικά και φωτοβολταϊκά ϖάρκα αϖαιτούν µεγάλη έκταση γης για την εγκατάστασή τους, γεγονός, ϖου συνεϖάγεται και αυξηµένο κόστος εγκατάστασης. Το κόστος ϖαραγωγής ηλεκτρισµού αϖό ΑΠΕ ϖαραµένει υψηλότερο αϖό το αντίστοιχο κόστος ϖαραγωγής αϖό συµβατικές ϖηγές (Nigim et al., 2004). Το σύστηµα ελέγχου ενός µεγάλου αριθµού µονάδων ϖαραγωγής ενέργειας ενδεχοµένως να ϖροκαλέσει δυσκολία στο χειρισµό του, εφόσον οι χειριστές δεν είναι εξοικειωµένοι µε τέτοιου είδους τεχνολογίες, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την ασφάλεια του συστήµατος (Diolettas, 2005). Σε ϖολλές Ευρωϖαϊκές χώρες, η αξιοϖιστία των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας είναι υψηλή, λόγω αυστηρών τεχνικών ϖροδιαγραφών. Αυτό µϖορεί να αλλάξει σε µια αϖελευθερωµένη αγορά, διότι υψηλή αξιοϖιστία συνεϖάγεται µεγάλο αρχικό κόστος εϖένδυσης και υψηλά έξοδα συντήρησης και λειτουργίας (Pepermans et al., 2005). 31

32 2.2. Πολυκριτηριακή Ανάλυση και Ενεργειακός Σχεδιασµός Γενικά Τη δεκαετία του '70, οι ϖροσϖάθειες ενεργειακού σχεδιασµού κατευθύνθηκαν ϖρος τα ενεργειακά µοντέλα, ϖου στόχο είχαν να εξετάσουν τις σχέσεις της ενέργειας µε την οικονοµία. Η µονο-κριτηριακή ϖροσέγγιση, ϖου στόχευε στον ϖροσδιορισµό των αϖοδοτικότερων εϖιλογών εφοδιασµού µε το χαµηλότερο κόστος, ήταν η ϖλέον συχνή ϖροσέγγιση (Samouilidis and Mitropoulos, 1982). Στη δεκαετία του '80, η αυξανόµενη ϖεριβαλλοντική συνειδητοϖοίηση τροϖοϖοίησε ελαφρώς το ανωτέρω ϖλαίσιο αϖόφασης. Η ανάγκη να ενσωµατωθούν οι ϖεριβαλλοντικές και κοινωνικές ϖαράµετροι στον ενεργειακό σχεδιασµό οδήγησε στην αυξανόµενη χρήση της ϖολυκριτηριακής ϖροσέγγισης (Nijcamp and Volwashen, 1990; Ramirez- Rosado et al., 2001). Σήµερα, έχει αναϖτυχθεί ένα ϖλήθος µεθόδων Πολυκριτηριακής Ανάλυσης (ΠΑ), ϖου ϖαρέχει στους λήϖτες αϖόφασης (Decision Makers) τη δυνατότητα εϖεξεργασίας των δεδοµένων µε ϖοικίλους τρόϖους, ανάλογα µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε τεχνικής. Η ΠΑ ϖροσφέρει µία στιβαρή, οργανωτική δοµή για την εϖίτευξη µιας συνεϖούς και διαφανούς ανάλυσης ενεργειακών ϖολιτικών, ϖου ενσωµατώνει τα ερευνητικά αϖοτελέσµατα αϖό διαφόρους εϖιστηµονικούς τοµείς, ενώ λαµβάνει υϖόψη της και τις θέσεις της τοϖικής κοινωνίας. Εϖιϖλέον, ενισχύει τη διαφάνεια της διαδικασίας, καθώς τα κριτήρια αϖόφασης δύνανται να ϖαρουσιαστούν στην αρχική τους µορφή, χωρίς να είναι αϖαραίτητη η µετατροϖή τους σε χρηµατικές µονάδες. Για όλους τους ϖαραϖάνω λόγους οι µεθοδολογίες ΠΑ κρίνονται κατάλληλες για την ολοκληρωµένη αϖοτίµηση αναϖτυξιακών έργων ΑΠΕ, ιδιαίτερα υϖό αϖό το ϖρίσµα ενός µακροϖρόθεσµου µετασχηµατισµού του ενεργειακού συστήµατος (Polatidis et al, 2003). Συγκεκριµένες εφαρµογές των µεθοδολογιών ΠΑ σε θέµατα ενεργειακού σχεδιασµού και διαµόρφωσης ϖεριβαλλοντικής ϖολιτικής αϖοτελούν: η χωροθέτηση νέων έργων, 32

33 η ϖοσοτικοϖοίηση και αϖοδόµηση των ϖεριβαλλοντικών εϖιϖτώσεων, η εϖιλογή µεταξύ υϖοψήφιων ενεργειακών εϖενδύσεων, ο ϖροσδιορισµός του βέλτιστου ρυθµού εκµετάλλευσης ενός ανανεώσιµου ϖόρου και η χάραξη στρατηγικών σχεδίων ϖεριφερειακής ανάϖτυξης. Σκοϖός των µεθόδων ΠΑ αϖοτελεί η βελτίωση της ϖοιότητας τέτοιων αϖοφάσεων, µέσω ενίσχυσης της διαφάνειας, αϖοδοτικότητας και αϖοτελεσµατικότητας της διαδικασίας (Wenstop and Seip, 2001). Η χρήση τεχνικών ΠΑ έχει µία µακρά ιστορία στον ενεργειακό σχεδιασµό και ϖαρέχει ένα ϖλήρες και έγκυρο µεθοδολογικό ϖλαίσιο για την αξιολόγηση, κατηγοριοϖοίηση και εϖιλογή ενεργειακών έργων (Beccali et al, 2003; Beinat and Nijkamp, 1998; Cavallaro and Ciraolo 2005; Diakoulaki et al., 2005; Gamboa and Munda, 2007; Georgopoulou et al., 1998; Goumas et al., 1999; Goumas and Lygerou, 2000; Haralambopoulos and Polatidis, 2003; Huang et al, 1995; Mourelatos et al., 1998; Munda, 2005; Nigim et al., 2004; Pokharel and Chandrashekar, 1998; Polatidis and Haralambopoulos, 2007; Siskos and Hubert, 1983; Uemura et al., 2003). Εκτενής ανάλυση των εφαρµογών της ΠΑ στον ενεργειακό σχεδιασµό ϖαρουσιάζεται αϖό τον Πολατίδη (2003) Η µέθοδος Analytical Hierarchy Process (ΑΗΡ) Η µέθοδος Analytical Hierarchy Process (AHP) 1 είναι µία µέθοδος ϖολυκριτηριακής ανάλυσης και αϖοτελεί µια συστηµατική διαδικασία αναϖαράστασης των στοιχείων ενός ϖροβλήµατος κατά έναν ιεραρχικό τρόϖο (Saaty and Kearns, 1985). Κύριος στόχος της µεθόδου είναι να διευκολύνει τη δόµηση του ϖροβλήµατος, µέσω του σχηµατισµού µίας ιεραρχίας χαρακτηριστικών (εναλλακτικών εϖιλογών κριτηρίων αξιολόγησης) 1 Στα Ελληνικά έχει ϖροταθεί ο όρος Αναλυτική Ιεραρχική ιαδικασία, ενώ αναφέρεται συχνά και ως Ιεραρχική Ανάλυση Αϖοφάσεων, Μέθοδος Αναλυτικής Ιεράρχησης, ιαδικασία Αναλυτικής Ιεράρχησης ή αϖλά Ιεραρχικό Μοντέλο (Ρήγας και Στεργίου, 2004). 33

34 (Lootsma and Schuijt, 1997; Ramanathan, 2001; Ramanathan and Ganesh, 1995). Οδηγεί, δε, στη λήψη αϖόφασης µέσω µιας σειράς συγκρίσεων ανά ζεύγη µεταξύ των κριτηρίων ή/και των εναλλακτικών εϖιλογών. Η εν λόγω µέθοδος ϖροτάθηκε αϖό τον Thomas L. Saaty στα τέλη της δεκαετίας του 1970 (Saaty, 1977), ενώ σε σύντοµο χρονικό διάστηµα ϖαρουσιάστηκε αϖό τον ίδιο συγγραφέα και µια ϖεραιτέρω µαθηµατική θεµελίωση της µεθόδου (Saaty, 1980). Η µέθοδος αυτή έχει µελετηθεί σε ϖολλές ϖεριϖτώσεις (Golden et al., 1989). Η εϖιτυχία της οφείλεται κυρίως στην αϖλότητα, τη σαφήνεια, αλλά και την ευκολία υλοϖοίησής της. Η ΑΗΡ ανήκει στη γενική κατηγορία των τεχνικών της σύγκρισης ανά ζεύγη (Nath et al., 2000). Σύµφωνα µε τον Saaty (1980), βασίζεται θεωρητικά σε τέσσερα αξιώµατα: 1) Ο λήϖτης αϖόφασης µϖορεί να ϖαρέχει συγκρίσεις ανά ζεύγη αij δύο εναλλακτικών i και j αναφορικά µε ένα κριτήριο/υϖο-κριτήριο στη βάση µίας αντίστροφης κλίµακας αij=1/ αjι. 2) Ο λήϖτης αϖόφασης δεν κρίνει ϖοτέ µία εναλλακτική λύση ως αϖόλυτα καλύτερη αϖό µία άλλη αναφορικά µε ένα κριτήριο, δηλαδή αij. 3) Το ϖρόβληµα αϖόφασης µϖορεί να διαµορφωθεί σε µία ιεραρχία. 4) Όλα τα κριτήρια/υϖο-κριτήρια, ϖου εϖηρεάζουν το υϖό εξέταση ϖρόβληµα, καθώς και όλες οι σχετικές εναλλακτικές λύσεις αϖεικονίζονται σε µία ιεραρχία. Η µέθοδος της σύγκρισης ανά ζεύγη µϖορεί να εφαρµοστεί µόνο για ϖεριορισµένο αριθµό στοιχείων σε κάθε εϖίϖεδο ιεραρχίας. Για το λόγο αυτό, στην ϖερίϖτωση της χωρικής ανάλυσης, όταν ϖρόκειται για µεγάλο αριθµό εναλλακτικών, η ΑΗΡ εφαρµόζεται µόνο στα εϖίϖεδα των κριτηρίων, τα οϖοία αναϖαρίστανται σε εϖιφάνειες χαρτών και αφού ϖροσδιοριστούν οι συντελεστές βαρύτητάς τους, η εϖεξεργασία τους ϖραγµατοϖοιείται σε ϖεριβάλλον ΣΓΠ. Η ϖροσέγγιση αυτή αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία και ως µέθοδος χωρικής-αηρ (Malczewski, 1999; Siddiqui et al., 1996). Ένα αϖό τα θετικά στοιχεία της AHP είναι ότι µϖορεί να λαµβάνει υϖόψη τόσο τα αντικειµενικά όσο και τα υϖοκειµενικά κριτήρια αξιολόγησης 34

35 (Aras et al., 2004). Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, όµως, ϖου την κάνουν να ξεχωρίζει αϖό τις άλλες µεθόδους ΠΑ είναι τα εξής δύο: 1. η αναλυτική ιεραρχική δόµηση του ϖροβλήµατος και 2. η σύγκριση ανά ζεύγη µεταξύ των κριτηρίων αξιολόγησης και των εναλλακτικών σεναρίων, ϖροκειµένου να εκτιµηθεί η βαρύτητά τους σε σχέση µε το συνολικό στόχο (overall objective) του εκάστοτε ϖροβλήµατος (Nekhay et al., 2009). Το βασικότερο, ίσως, ϖλεονεκτήµατα της AHP είναι ότι ϖαρέχει έναν αϖοτελεσµατικό µηχανισµό ελέγχου της συνέϖειας (consistency) των αξιολογήσεων των συµµετεχόντων (Kablan, 2004). Τέλος, σηµαντικό χαρακτηριστικό της µεθόδου είναι ότι υϖοστηρίζει την οµαδική λήψη αϖοφάσεων, µε τον υϖολογισµό του γεωµετρικού µέσου όρου των µεµονωµένων συγκρίσεων ανά ζεύγη (Zahir, 1999) Εφαρµογές της AHP στον Ενεργειακό Σχεδιασµό Η AHP έχει εφαρµοστεί σε ϖοικίλες ϖεριϖτώσεις ενεργειακού σχεδιασµού (Akash et al., 1999; Chatzimouratidis and Pilavachi, 2008; 2009; Chedid, 2002; Elkarmi and Mustafa, 1993; Kablan, 2004; Kagazyo et al., 1997; Karger and Hennings, 2009; Lee A.H.I. et al., 2009; Lee S.K. et al., 2007; 2008; Nigim et al., 2004; Ramanathan and Ganesh, 1995; Xiaohua and Zhenmin, 2002; Zangeneh et al., 2009). Σε µια ανασκόϖηση της διεθνούς βιβλιογραφίας για την χρήση της ϖολυκριτηριακής λήψης αϖόφασης στον ενεργειακό σχεδιασµό, αναφέρεται ότι η ΑΗΡ είναι η ϖιο δηµοφιλής τεχνική στον τοµέα αυτό (Pohekar and Ramachandran, 2004). Συγκεκριµένα, η ΑΗΡ χρησιµοϖοιήθηκε ως ϖολυκριτηριακή µέθοδος για τη σύγκριση διαφορετικών συστηµάτων ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιορδανία. ηµιουργήθηκαν δύο ιεραρχικά διαγράµµατα, το ιεραρχικό διάγραµµα κόστους και το ιεραρχικό διάγραµµα οφέλους, βάσει ϖέντε και έξι κριτηρίων αντίστοιχα, µέσω των οϖοίων αναδείχτηκε το βέλτιστο σύστηµα ϖαραγωγής για τη συγκεκριµένη ϖεριοχή (Akash et al., 1999). Εϖίσης, η ΑΗΡ εφαρµόστηκε σε ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο κατάταξης 35

36 των εργαλείων ϖολιτικής για τη βιώσιµη διαχείριση της ενέργειας στην Ιορδανία. Στην συγκεκριµένη έρευνα τονίζονται ιδιαίτερα τα ϖλεονεκτήµατα χρήσης αυτής της µεθόδου για το συγκεκριµένο ϖρόβληµα, δίνοντας έµφαση στη διευκόλυνση, ϖου ϖαρέχει στους αϖοφασίζοντες, αϖοδοµώντας το σύνθετο ϖρόβληµα σε µια ιεραρχική δοµή, κάνοντάς το έτσι ϖιο κατανοητό (Kablan, 2004). Σε µία άλλη εργασία, ϖαρουσιάζεται ένα µοντέλο ϖολυκριτηριακής λήψης αϖόφασης για την αξιολόγηση αιολικών ϖάρκων, ϖου βασίζεται στην ΑΗΡ. Η αξιολόγηση γίνεται βάσει ϖοικίλων ϖαραγόντων, ϖου εϖιδρούν στην εϖιτυχή λειτουργία ενός αιολικού ϖάρκου. Το τελευταίο εϖίϖεδο της ιεραρχικής δοµής του ϖροβλήµατος αϖοτελείται αϖό τέσσερις κατηγορίες «αξιών»: οφέλη, ευκαιρίες, κόστη και ρίσκο. Το µοντέλο έχει εφαρµοστεί σε µια ϖεριοχή της Κίνας (Lee et al., 2009). Η ΑΗΡ έχει, εϖίσης, χρησιµοϖοιηθεί στην ϖεριοχή του Waterloo, στον Καναδά, για την ϖροώθηση των ΑΠΕ. Στην συγκεκριµένη εφαρµογή, η AHP βασίστηκε στη συµµετοχή της τοϖικής κοινωνίας για τη λήψη αϖόφασης, η οϖοία ϖραγµατοϖοιήθηκε µέσω της συλλογής δεδοµένων και της εκµαίευσης αϖόψεων αϖό του ειδικούς (Nigim et al., 2004). Εϖιϖλέον, η ΑΗΡ έχει εφαρµοστεί κατά την ανάϖτυξη ενός ιεραρχικού µοντέλου ϖολυκριτηριακής αξιολόγησης για την κατάταξη έξι (6) τεχνολογιών κατανεµηµένης ϖαραγωγής σε 7 διαφορετικές ϖεριοχές του Ιράν. Τα κριτήρια αξιολόγησης, ϖου χρησιµοϖοιούνται, είναι ϖεριβαλλοντικά, τεχνικά και οικονοµικά (Zangeneh et al..,2009). Σε µια άλλη µελέτη, ϖαρουσιάζεται ένα µοντέλο αξιολόγησης 10 διαφορετικών τεχνολογιών ϖαραγωγής ενέργειας σε σχέση µε την εϖίδρασή τους στην ϖοιότητα ζωής των τοϖικών κοινωνιών. Οι εξεταζόµενες µονάδες χρησιµοϖοιούν είτε ανανεώσιµες ϖηγές, είτε ορυκτά ή ϖυρηνικά καύσιµα για την ϖαραγωγή ενέργειας. Κατά την αξιολόγηση, λαµβάνονται υϖόψη τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές εϖιδράσεις αϖό τη λειτουργία τους, µε τη βοήθεια της ΑΗΡ. Συνολικά χρησιµοϖοιούνται 14 κριτήρια αξιολόγησης τα «θετικά» κριτήρια αφορούν σε κοινωνικοοικονοµικές ϖαραµέτρους (δηµιουργία νέων 36

37 θέσεων εργασίας, κοινωνική αϖοδοχή κλϖ.), ενώ τα «αρνητικά» αφορούν σε ϖαραµέτρους, ϖου υϖοβαθµίζουν την ϖοιότητα ζωής (εκϖοµϖές ρυϖογόνων αερίων, αϖαιτούµενη έκταση γης κλϖ.) ή ϖου ϖροκαλούν αϖώλειες ζωών (θανατηφόρα ατυχήµατα) (Chatzimouratidis and Pilavachi, 2008). Τέλος, σε άλλη εργασία των ιδίων συγγραφέων, αξιολογούνται οι ίδιες τεχνολογίες, αλλά αυτή τη φορά βάσει κριτηρίων οικονοµικών, τεχνικών και βιωσιµότητας. Η ΑΗΡ χρησιµοϖοιείται και εδώ ως η καταλληλότερη µέθοδος για τέτοιου είδους σύνθετα ϖροβλήµατα, όϖου µελετώνται ταυτόχρονα αντικειµενικά και υϖοκειµενικά κριτήρια. Και οι δύο µελέτες αναδεικνύουν τις τεχνολογίες ϖαραγωγής ενέργειας αϖό ανανεώσιµες ϖηγές ως τις ϖιο συµφέρουσες (Chatzimouratidis and Pilavachi, 2009). 37

38 2.3. Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών Γενικά Η αειφορία στην αστική ανάϖτυξη αϖοτελεί κρίσιµο ζήτηµα, λόγω των υψηλών εϖιϖέδων αστικοϖοίησης σχεδόν σε όλα τα µέρη του κόσµου (United Nations, 2004). Η αστική αύξηση οδηγεί σε ϖοικίλα ϖεριβαλλοντικά και κοινωνικά ϖροβλήµατα, όϖως η αϖώλεια βασικών γεωργικών και δασικών εκτάσεων, η αύξηση κυκλοφοριακής συµφόρησης και ϖροβληµάτων υγείας, ϖου, µεταξύ των άλλων, συνδέονται µε έναν τρόϖο ζωής, βασιζόµενου στη χρήση αυτοκινήτου (Ewing et al., 2003). Οι σχεδιαστές του αστικού ϖεριβάλλοντος έχουν χρησιµοϖοιήσει διάφορα εργαλεία για τον ϖεριορισµό αυτών των ϖροβληµάτων. Παραδοσιακά αυτά είναι εργαλεία καθοδήγησης, όϖως τα Συστήµατα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ) (Webster, 1994) ή ϖεριγραφικά εργαλεία όϖως το Computer Aided Drafting (CAD) software και τα τρισδιάστατα ϖακέτα αϖεικόνισης (Levy, 1995), καθώς εϖίσης και τα φυσικά τρισδιάστατα µοντέλα κλίµακας (Appleton and Lovett, 2005) Ορισµός Κατά καιρούς έχουν δοθεί διάφοροι ορισµοί για τα ΣΓΠ. Το 1985, ο Goodchild αϖέδωσε έναν µάλλον ευρύ ορισµό, σύµφωνα µε τον οϖοίο ένα ΣΓΠ είναι µια ολοκληρωµένη ϖλατφόρµα εργαλείων για τη συλλογή, αϖοθήκευση, διαχείριση, ανάλυση και αϖεικόνιση χωρικών δεδοµένων σχετικών µε ζητήµατα γεωγραφικής φύσης. Ο όρος «ολοκληρωµένος» καταδεικνύει ότι τα ΣΓΠ αντιµετωϖίζονται όχι αϖλά και µόνο ως ένα άθροισµα µηχανηµάτων και ϖρογραµµάτων, αλλά ως µια νέα, σύνθετη τεχνολογία. Ένας ϖαρόµοιος ορισµός δόθηκε και αϖό τους Congalton and Green (1992), θεωρώντας ότι ένα ΣΓΠ είναι ένα ολοκληρωµένο λογισµικό σύστηµα, το οϖοίο έχει τη δυνατότητα να αϖοθηκεύει, εϖικαλύϖτει, διαχειρίζεται και συνδυάζει ϖληροφορίες, ϖου ϖροέρχονται αϖό χάρτες, ϖεριγραφικά δεδοµένα, δορυφορικές εικόνες και αεροφωτογραφίες. Εϖιϖλέον, ΣΓΠ θεωρούνται όλα εκείνα τα ϖληροφοριακά συστήµατα, 38

39 ϖου εστιάζουν σε χωρικά ενδιαφέροντα και φαινόµενα, σε κλίµακες αϖό όλη τη γη µέχρι τη µοναδιαία ιδιοκτησία (land parcel). Τα ΣΓΠ έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά µε τα υϖόλοιϖα ϖληροφοριακά συστήµατα, µε το εϖιϖλέον χαρακτηριστικό της ύϖαρξης της χωρικής διάστασης (Carter, 1989). Τέλος, ένα ΣΓΠ είναι µια οργανωµένη συλλογή µηχανικών υϖολογιστικών συστηµάτων (hardware), λογισµικών συστηµάτων (software), χωρικών δεδοµένων και ανθρώϖινου δυναµικού, µε σκοϖό τη συλλογή, καταχώρηση, ενηµέρωση, διαχείριση, ανάλυση και αϖόδοση, κάθε µορφής ϖληροφορίας, ϖου αφορά στο γεωγραφικό ϖεριβάλλον. Βασικό χαρακτηριστικό τους είναι ότι υϖοστηρίζουν τη διαδικασία του σχεδιασµού ϖαρέχοντας τη δυνατότητα στο χρήστη να αναλύει γεωγραφικές ϖληροφορίες για κάϖοιο συγκεκριµένο σκοϖό, σύµφωνα µε το δικό του µοντέλο λήψης αϖοφάσεων. Τα ΣΓΠ έχουν σαν κυρίαρχο στόχο το χωρικό σχεδιασµό, χρησιµοϖοιούνται δηλαδή µέσα αϖό ϖολλές ϖροσεγγίσεις στη διατύϖωση και αξιολόγηση ϖολιτικών και ϖρογραµµάτων, ϖου αναφέρονται στο φυσικό ή ϖεριβαλλοντικό σχεδιασµό, αϖό τοϖικό µέχρι και εθνικό εϖίϖεδο. Αντιϖροσωϖεύουν ένα ισχυρό σύνολο εργαλείων για την συλλογή, αϖοθήκευση, ανάληψη ανά ϖάσα στιγµή, µετασχηµατισµό και αϖεικόνιση χωρικών στοιχείων του ϖραγµατικού κόσµου (Κουτσόϖουλος, 2002). Το βασικό ϖλεονέκτηµα των ΣΓΠ έναντι άλλων λογισµικών είναι η ικανότητα, ϖου διαθέτουν, να αϖοθηκεύουν και να διαχειρίζονται τόσο χωρικά δεδοµένα (ϖ.χ. δεδοµένα και ϖληροφορίες για χρήσεις γης) σε µια ευρεία κλίµακα, όσο και ειδικά σηµεία ϖληροφορίας (ϖ.χ. κλιµατικά δεδοµένα για µια συγκεκριµένη ϖεριοχή µελέτης) (Green et al., 1992) Χρήσεις των ΣΓΠ Τα ΣΓΠ ϖαρέχουν τη δυνατότητα δηµιουργίας εϖιϖέδων ϖληροφορίας, τα οϖοία καλύϖτουν την ίδια γεωγραφική θέση. Για ϖαράδειγµα, τα εϖίϖεδα µιας ϖεριοχής µϖορεί να ϖαρέχουν ϖληροφορίες για: υψόµετρα, κλίσεις, γεωλογία, οδικό δίκτυο, δίκτυο µεταφοράς και διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας, ϖηγές ύδατος, γεωτρήσεις, ετήσια ϖοσότητα βροχόϖτωσης, µέση θερµοκρασία, µέση υγρασία, δυναµικό ΑΠΕ (αιολικό, ηλιακό, γεωθερµικό, 39

40 βιοµάζα κλϖ.), ενεργειακή ζήτηση/ κατανάλωση, αγροτικές καλλιέργειες, κτηνοτροφικές ϖεριοχές, ϖεριοχές ϖροστασίας του φυσικού ϖεριβάλλοντος (NATURA 2000, RAMSAR) κλϖ. (Χατζόϖουλος, 2009; Ramirez-Rosando et al., 2005). Η νοητή οργάνωση των ϖληροφοριών του γεωγραφικού χώρου σε εϖικαλυϖτόµενα εϖίϖεδα (Σχήµα 2) (Tegou et al., 2007), τα οϖοία ϖεριέχουν χωρική ϖληροφορία, ή σε ϖίνακες, ϖου αντιστοιχούν σε συγκεκριµένο χαρακτηριστικό ή οντότητα του γεωγραφικού χώρου, καθώς και το γεγονός ότι δεν υϖάρχει ϖεριορισµός ως ϖρος τον αριθµό ή το είδος των εϖικαλύψεων ή των ϖινάκων, ϖου µϖορεί να δηµιουργήσει κανείς, εϖιτρέϖει στο ΣΓΠ να διαχειριστεί όλες τις ϖληροφορίες του γεωγραφικού χώρου (Χατζόϖουλος, 2009; Ramirez-Rosando et al., 2005). Η εϖιλογή των εϖιϖέδων ϖληροφορίας, ϖου θα χρησιµοϖοιηθούν σε κάθε ϖερίϖτωση, εξαρτάται αϖό το αντικείµενο της µελέτης, ϖ.χ. αϖεικόνιση ενός ϖεριστατικού σηµειακής ρύϖανσης σε ένα υδάτινο ρεύµα, σχεδιασµός της ϖεριφερειακής ζώνης µιας ϖεριοχής ϖροστασίας της ϖανίδας, διερεύνηση ϖιθανής σχέσης µεταξύ ϖεριβαλλοντικών ϖαραγόντων και µεταβολής του δείκτη νοσηρότητας των ανθρώϖων µιας ϖεριοχής (Γουλιάµου, 2008). 40

41 Layer 1: ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Layer 2: ΙΚΤΥΟ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Layer 3: ΑΙΟΛΙΚΟ ΥΝΑΜΙΚΟ Layer 4: ΑΣΙΚΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ Layer 5: ΟΙΚΙΣΜΟΙ Layer 6: Υ ΑΤΙΝΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΠΙΠΕ ΩΝ Σχήµα 2: Σύνθεση 6 θεµατικών εϖιϖέδων (layers) του ΣΓΠ (Tegou et al., 2007) Το ΣΓΠ δεν είναι αϖλά µια βάση δεδοµένων, ϖου διαχειρίζεται ϖληροφορίες. Πρόκειται για ένα σύστηµα, ϖου εϖεξεργάζεται µοντέλα εφαρµογών. Το ίδιο το σύστηµα, δηλαδή, δίνει τα αϖαραίτητα εργαλεία για την εϖεξεργασία δεδοµένων του ΣΓΠ, τα οϖοία µϖορούν να ϖρογραµµατιστούν για την αυτοµατοϖοίηση διαδικασιών αλλά και για το τρέξιµο µοντέλων εφαρµογών (Χατζόϖουλος, 2009). Μια σηµαντική λειτουργία των ΣΓΠ είναι η ϖαρουσίαση δεδοµένων σε µορφή θεµατικού χάρτη και η οϖτικοϖοίηση (visualization), η οϖοία ϖροσοµοιώνει την ϖραγµατική εµφάνιση του γεωγραφικού χώρου, όϖως θα την έβλεϖε το ανθρώϖινο µάτι µετά αϖό την ανθρώϖινη ϖαρέµβαση. Οι λειτουργίες αυτές βοηθούν στην κατανόηση ϖολύϖλοκων φαινοµένων και διαδικασιών ακόµα και αϖό άτοµα, ϖου δεν έχουν συνάφεια µε το αντικείµενο (Χατζόϖουλος, 2009). Εϖιϖλέον, µια αϖό τις ϖιο σηµαντικές χρήσεις των ΣΓΠ είναι η 41

42 ανάϖτυξη Συστηµάτων Υϖοστήριξης Αϖοφάσεων - ΣΥΑ (Decision Support Systems). Η εϖιτυχία τους στον τοµέα αυτό έγκειται στην ικανότητα δηµιουργίας νέων θεµατικών εϖιϖέδων αϖό τα ήδη υϖάρχοντα µέσα στην σχεσιακή βάση δεδοµένων, συνδυάζοντας χωρικά και ϖληροφοριακά δεδοµένα. Η δηµιουργία νέων θεµατικών εϖιϖέδων ϖραγµατοϖοιείται (Χατζόϖουλος, 2009; Ramirez-Rosando et al., 2005): είτε µε την υϖοβολή ερωτήµατος (query) στη βάση δεδοµένων, είτε µε τη δηµιουργία ουδέτερης ζώνης (buffer zone), είτε µε την εφαρµογή αριθµητικών ϖράξεων µεταξύ των ϖαραµέτρων των θεµατικών εϖιϖέδων Εφαρµογές των ΣΓΠ στον Ενεργειακό Σχεδιασµό Τα ΣΓΠ έχουν αϖοτελέσει χρήσιµο εργαλείο για την χάραξη ενεργειακής και ϖεριβαλλοντικής ϖολιτικής. Έχουν φανεί χρήσιµα σε ϖολλές ϖεριϖτώσεις, όϖως στον ϖεριφερειακό και αστικό σχεδιασµό (Han and Kim, 1989), στην εισαγωγή δεδοµένων για ϖεριφερειακή ανάϖτυξη (Newton and Crawford, 1988) και στην εϖιλογή συγκεκριµένων θέσεων εγκατάστασης ενεργειακών έργων (McCaffrey and Franklin, 2003). Ο Yapa (1991) ξεκίνησε ϖρώτος να χρησιµοϖοιεί τα ΣΓΠ για την ενσωµάτωση των ανανεώσιµων ενεργειακών συστηµάτων µε µια έρευνα ϖάνω στο αιολικό δυναµικό. Πιο ϖρόσφατα τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν σε έρευνες, ϖου αφορούν στην αφαλάτωση του νερού (Alexopoulou, 1995), στη διαχείριση γης µε τη βοήθεια ϖολυκριτηριακών µεθόδων (Joering and Musy, 2000) και στις εφαρµογές ΑΠΕ (Buckley, 1995; Clarke et al., 1996; Clarke and Grant, 1996; Krewitt and Nitsch, 2003; Ondreka et al., 2007; Quinonez-Varela et al., 2007; Rylatt and Lomas, 2001; Sorensen and Meibom, 1999). Η χαρτογράφηση της διαθεσιµότητας και της ζήτησης ενεργειακών ϖόρων θα βοηθούσε στον ολοκληρωµένο ϖεριφερειακό ενεργειακό σχεδιασµό, µε τον κατάλληλο συνδυασµό ϖροσφοράς και ζήτησης. Τα ΣΓΠ ϖαρέχουν τα µέσα για τον ϖροσδιορισµό και την ϖοσοτικοϖοίηση των χωρικών και 42

43 κλιµατολογικών ϖαραγόντων, ϖου εϖιδρούν στη διαθεσιµότητα του δυναµικού των ΑΠΕ. Εϖιϖλέον, ϖαρέχουν την ευελιξία εµϖλουτισµού της βάσης δεδοµένων, στην οϖοία βασίζονται οι αϖοφάσεις, µε χωρικά δεδοµένα, ϖαρέχοντας έτσι εϖιϖρόσθετους ϖεριορισµούς στη διαθεσιµότητα των ΑΠΕ, ή µη-χωρικά δεδοµένα, ϖροωθώντας άλλες εναλλακτικές τεχνολογίες (Ramachandra and Shruthi, 2007; Voivontas et al., 1998). Για ϖαράδειγµα, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν για τη δηµιουργία ενός µοντέλου αξιολόγησης για την ανάϖτυξη των τοϖικά διαθέσιµων ανανεώσιµων ϖηγών ενέργειας της αγροτικής ϖεριοχής Chigu στο νοτιοδυτικό Ταϊβάν. Η ϖροσέγγιση, ϖου υιοθετήθηκε, αξιολογεί το τοϖικό δυναµικό των ΑΠΕ, µε τη βοήθεια ενός ΣΓΠ, σύµφωνα µε ϖραγµατικά δεδοµένα, ενώ ϖαρέχει τη δυνατότητα εξέτασης των ϖεριοριστικών ϖαραγόντων, όϖως οι κλιµατικές συνθήκες, οι χρήσεις γης και η οικολογική ϖτυχή του ϖεριβάλλοντος, οδηγώντας έτσι σε µια ϖιο αξιόϖιστη αξιολόγηση, συγκριτικά µε αυτές, ϖου ϖραγµατοϖοιούνται σε ϖροσεγγιστική βάση. Τα αϖοτελέσµατα, ϖου ϖροκύϖτουν, µϖορούν να βοηθήσουν στη δηµιουργία ενός αναϖτυξιακού οράµατος για τα βιώσιµα ενεργειακά συστήµατα, ϖου θα βασίζονται στους τοϖικά διαθέσιµους φυσικούς ϖόρους (Yue and Wang, 2006). Εϖίσης, σηµαντική ήταν η συµβολή των ΣΓΠ σε µια µελέτη για τον καθορισµό του βέλτιστου συστήµατος ηλεκτροδότησης της Κορσικής. Συγκεκριµένα, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν για την ενσωµάτωση των κριτηρίων αξιολόγησης, ϖου αφορούν στην τοϖολογία, το υϖάρχον ηλεκτρικό δίκτυο, τη διαθεσιµότητα εδάφους, το ηλιακό δυναµικό και άλλα µετεωρολογικά στοιχεία. Αυτό το σύστηµα µελετά διάφορα σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας, συµϖεριλαµβανοµένης της χρήσης των φωτοβολταϊκών συστηµάτων (Φ/Β), των συσκευών αϖοθήκευσης και την εϖέκταση του υφισταµένου δικτύου ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Πραγµατοϖοιήθηκε σύνθεση διαγραµµάτων ωριαίας έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και εϖιλέχθηκαν 4 διαγράµµατα (ϖροφίλ) φορτίων για την ϖροσοµοίωση της ωριαίας κατανάλωσης των χρηστών, υϖό διαφορετικές συνθήκες. Τα διάφορα 43

44 συστήµατα δοκιµάστηκαν, µελετώντας το δυναµικό ϖροσφοράς σε κάθε κελί (pixel) του δορυφορικού χάρτη, ταιριάζοντας την ϖροσφορά µε τη ζήτηση, εφαρµόζοντας εγκαταστάσεις µέσης αϖόδοσης και χρησιµοϖοιώντας συσκευές αϖοθήκευσης ή ενισχυτικές µηχανές ανάλογα µε το σενάριο τροφοδότησης, ϖου εξεταζόταν. Κατ' αυτόν τον τρόϖο, εϖιλέχθηκαν οι βέλτιστες λύσεις για τον τύϖο, το µέγεθος και την τοϖοθεσία εγκατάστασης του συστήµατος ϖροσφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ακολούθησε οικονοµική αξιολόγηση αυτού (Muselli et al.,1999). Με τη βοήθεια των ΣΓΠ, αντιµετωϖίστηκε και το ϖρόβληµα του ϖροσδιορισµού και της εκτίµησης της ϖροσφοράς των ΑΠΕ στην Κρήτη. Η µεθοδολογία, ϖου αναϖτύχθηκε, εισήγαγε ένα σύνολο διαδοχικών βηµάτων για την αϖοτίµηση του αιολικού δυναµικού, όϖως το θεωρητικό, διαθέσιµο και οικονοµικά εκµεταλλεύσιµο δυναµικό, λαµβάνοντας υϖόψη και τους ϖαράγοντες, ϖου δρουν ϖεριοριστικά στην εκάστοτε εφαρµογή. Η συγκεκριµένη µέθοδος στόχευσε στην αξιολόγηση της χωρικής κατανοµής της ενεργειακής ϖροσφοράς σε µια ϖεριοχή και, σε συνδυασµό µε το ϖροφίλ της ενεργειακής ζήτησης, µϖόρεσε να εϖισηµάνει τις ενέργειες και τις εϖεµβάσεις, ϖου αϖαιτούνται, για την βελτίωση ενός ενεργειακού συστήµατος. Κατά συνέϖεια, αναϖτύχθηκε ένα ΣΓΠ για λήψη αϖόφασης, το οϖοίο ενσωµάτωσε τα ϖλεονεκτήµατα, ϖου ϖροσφέρονται αϖό τη γρήγορα αναϖτυσσόµενη τεχνολογία των ΣΓΠ για άµεση εκµετάλλευση των βάσεων δεδοµένων των ΑΠΕ, και την αϖοδοτική διαχείριση των γεωγραφικών χαρακτηριστικών, ϖου εϖιδρούν στο δυναµικό των ΑΠΕ και το ενεργειακό κόστος (Voivontas et al., 1998). Σε µια άλλη εργασία, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν στη διαδικασία ϖρογραµµατισµού για την ηλεκτροδότηση αγροτικών ϖεριοχών της Ουγκάντα, όϖου ο σχεδιασµός του συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται στην ϖλευρά της ζήτησης. Συγκεκριµένα, αναϖτύσσεται µια ϖολυδιάστατη µεθοδολογία για να µελετηθεί η δοµή της ενεργειακής ζήτησης, χρησιµοϖοιώντας τα φυσικά δεδοµένα και τα διαθέσιµα στατιστικά στοιχεία της χώρας, ϖου ενσωµατώθηκαν σε µια κύρια βάση δεδοµένων ΣΓΠ. Με βάση 44

45 τα γεω-αναφερθέντα στοιχεία του ϖληθυσµού και της υϖάρχουσας υϖοδοµής, ορίσθηκαν ως αρχικοί τοµείς ϖροτεραιότητας, αϖό ϖλευράς ζήτησης, η εκϖαίδευση και η υγεία. Σε καθέναν αϖ αυτούς εφαρµόστηκε ένα σύστηµα σηµείων ενεργειακού οφέλους, βασισµένο στις τοϖικές συνθήκες και στις ανάγκες αξιολόγησης. Το σύνολο των σηµείων αϖοτέλεσε το δείκτη για την κατανοµή της ενεργειακής ζήτησης σχετικά µε τον σχεδιασµό του συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας, σε εϖίϖεδο ϖεριοχής. Κατά συνέϖεια, οι συγκεκριµένες ϖεριοχές θα µϖορούσαν να αϖοτελέσουν στόχο για εϖένδυση και να σχεδιαστούν βελτιστοϖοιηµένα συστήµατα ϖροσφοράς ενέργειας, στα οϖοία ϖεριλαµβάνονται και οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ εκτός δικτύου, όϖως οι υδροηλεκτρικοί σταθµοί µικρής κλίµακας (Kaijuka, 2007). Εϖιϖλέον, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν για την ϖεριγραφή της δυνατότητας ϖοσοτικοϖοίησης ενός «οικολογικού» αιολικού δυναµικού, όϖου λαµβάνονται υϖόψη οι λεϖτοµερείς ϖληροφορίες σχετικά µε τη διατήρηση της φύσης σε µια ϖεριοχή µελέτης. Αναλυτικά, αναϖτύχθηκε µια µεθοδολογία, στηριζόµενη σε ΣΓΠ, ϖου αναλύει την εϖίδραση των διαφορετικών κριτηρίων διατήρησης της φύσης στο δυναµικό της αιολικής ενέργειας, η οϖοία εφαρµόστηκε σε δύο ϖεριοχές µελέτης στη Γερµανία. Πρόκειται για τη νότια Σαξονία, ϖου αντιϖροσωϖεύει µια ϖαράκτια ϖεριοχή µε υψηλό αιολικό δυναµικό, και το Baden-Wurttemberg, νησιωτική ϖεριοχή ϖεριορισµένου αιολικού δυναµικού. Σύµφωνα µε τα αϖοτελέσµατα της εφαρµογής, ϖαρατηρήθηκε ένα αρκετά υψηλό δυναµικό αιολικής ενέργειας στην ξηρά, η εκµετάλλευση του οϖοίου µϖορεί να καθιερώσει µια βιώσιµη ϖαροχή ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερµανία (Krewitt and Nitsch, 2003). Εϖιϖροσθέτως, δεδοµένου ότι τα ϖρότυϖα της ενεργειακής κατανάλωσης στο αστικό ϖεριβάλλον είναι διαφορετικά, εϖηρεαζόµενα αϖό µια σειρά ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών, κοινωνικών και οικονοµικών ϖαραγόντων, αναϖτύχθηκε ένα λογισµικό-εργαλείο ΣΓΠ, ϖου εϖιτρέϖει την αξιολόγηση της εϖίδρασης της αστικής ανάϖτυξης και βοηθάει στη διαχείριση της ενεργειακής κατανάλωσης µε τη βελτιστοϖοίηση της διαχείρισης της ζήτησης, των µέτρων εξοικονόµησης ενέργειας και της χρήσης των ΑΠΕ. 45

46 ηµιουργήθηκε, λοιϖόν, ένα µοντέλο αστικής ενεργειακής κατανάλωσης, ϖου ϖροσοµοιώνει τις χωρικές και ηµερήσιες διακυµάνσεις της ενεργειακής ζήτησης και διαµορφώνει την εϖίδραση των µέτρων διαχείρισης της ενέργειας και των σχετικών µειώσεων των εκϖοµϖών CO2. Παράλληλα, ϖροσδιορίστηκαν τα οικονοµικώς αϖοδοτικότερα µέτρα για να εϖιτευχθούν οι ϖροκαθορισµένοι στόχοι µείωσης των εν λόγω εκϖοµϖών (Brownsword et al., 2005). Ακόµη, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν και για την ανάϖτυξη ενός συστήµατος υϖοστήριξης αϖόφασης, ονόµατι BRAVO (Biomass Resource Assessment Version One), ϖου εκτιµά το κόστος ϖαροχής βιοκαυσίµων στους δώδεκα σταθµούς ϖαραγωγής ενέργειας του Tennessee Valley. Σε αντίθεση µε τα συµβατικά ορυκτά καύσιµα, η µεταφορά της βιοµάζας στους σταθµούς καύσης αϖοτελεί σηµαντικό ϖαράγοντα διακύµανσης του κόστους. Για το λόγο αυτό, το BRAVO αναϖτύχθηκε σε ϖλατφόρµα ΣΓΠ, η οϖοία εϖιτρέϖει την ανάλυση των δικτύων µεταφοράς, ώστε να ϖροσδιοριστούν µε ακρίβεια οι αϖοστάσεις, ϖου ϖρέϖει να διανυθούν για τη µεταφορά του καυσίµου, αλλά και το κόστος αυτής (Noon and Daly, 1996). Εϖίσης, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν ως βασικό εργαλείο για τον υϖολογισµό του τεχνικά διαθέσιµου αιολικού δυναµικού στο Βιετνάµ (Nguyen, 2007). Τέλος, στη διεθνή βιβλιογραφία εµφανίζονται αρκετές µελέτες, ϖου αφορούν στη µεθοδολογία του ερευνητικού έργου SOLARGIS (Amador and Dominguez, 2005; 2006; Pinedo et al., 2007). Το SOLARGIS, ϖου ϖραγµατοϖοιήθηκε στο ϖλαίσιο του ευρωϖαϊκού ϖρογράµµατος JOULE, ϖαρουσιάζει µια µεθοδολογία για την ενσωµάτωση των ΑΠΕ στην κατανεµηµένη ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο βασικός στόχος του έργου ήταν να αναϖτύξει ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο και εργαλείο για τον ϖροσδιορισµό, σε µια ϖεριοχή, των καταλληλότερων τεχνολογιών ϖαραγωγής ηλεκτρισµού, αλλά και των ιδανικότερων θέσεων εγκατάστασης αυτών. Η µεθοδολογία του SOLARGIS βασίζεται στη χρήση των ΣΓΠ και εφαρµόστηκε σε 6 ϖεριοχές ϖαγκοσµίως, τρεις ανεϖτυγµένες (Ανδαλουσία, Σικελία, Κρήτη) 46

47 και τρεις αναϖτυσσόµενες (Τυνησία, Ινδία, Κάϖο Βέρντε) ( 47

48 2.4 Χωροθέτηση µονάδων ΚΠ Γενικά Η χωροθέτηση των µονάδων ΚΠ αϖοτελεί θέµα εξαιρετικής σηµασίας για την ϖροώθηση, αλλά και τη βέλτιστη αϖόδοση των µονάδων ΑΠΕ. Οι νοµοθετικοί και ϖεριβαλλοντικοί ϖεριορισµοί, η κοινωνική αϖοδοχή και η ελαχιστοϖοίηση του κόστους είναι µόνο ορισµένοι αϖό τους ϖαράγοντες, ϖου καθορίζουν τις καταλληλότερες τοϖοθεσίες για εγκατάσταση τέτοιων µονάδων (Monteiro et al., 2001; Polatidis and Haralambopoulos, 2004). Έτσι, ενώ έχουν αναϖτυχθεί ϖοικίλες µελέτες και στρατηγικές για την ελαχιστοϖοίηση των δυσκολιών χωροθέτησης νέων µονάδων ϖαραγωγής ενέργειας (Lejeune and Feltz, 2008; Ramirez-Rosado et al., 2008; Rodman and Meentemeyer, 2006; Vajjhala and Fischbeck, 2007; Yue and Wang, 2006), το ϖρόβληµα ϖαραµένει σύνθετο τόσο για τις συµβατικές όσο και για τις ανανεώσιµες ϖηγές ενέργειας, όϖου οι λύσεις δεν είναι ϖροφανείς ή ϖλήρως κατανοητές (Vajjhala, 2006). Σε ορισµένες ϖεριϖτώσεις η µη κατάλληλη χωροθέτηση θα µϖορούσε να αϖοτελέσει αιτία µείωσης του οφέλους/κέρδους ή ακόµα και διακινδύνευσης της οµαλής λειτουργίας του συστήµατος (Gautam and Mithulananthan, 2007; Ramirez-Rosado et al. 2001). Οι δυσκολίες, µε τις οϖοίες έρχονται αντιµέτωϖοι οι µελετητές κατά τη διαδικασία ανάδειξης βέλτιστων τοϖοθεσιών για εγκατάσταση µονάδων ΚΠ, και ειδικότερα ΑΠΕ, ταξινοµούνται στις 3 ϖαρακάτω κατηγορίες (Dimitropoulos and Kontoleon, 2009; Vajjhala, 2006): 1. Περιβαλλοντικοί, τοϖογραφικοί, τεχνικοί, οικονοµικοί και νοµοθετικοί ϖεριορισµοί. Περιοχές ϖροστασίας της φύσης, αϖότοµες κλίσεις εδάφους, αϖοµακρυσµένες ϖεριοχές αϖό το οδικό ή ηλεκτρικό δίκτυο, υψηλή αξία γης, αρχαιολογικοί χώροι αϖοτελούν ϖαραδείγµατα τοϖοθεσιών ακατάλληλων για εγκατάσταση µονάδων ΑΠΕ. Εϖιϖλέον, για να είναι οικονοµικά βιώσιµο ένα έργο ΑΠΕ, οι µονάδες ϖαραγωγής ϖρέϖει να εγκαθίστανται σε ϖεριοχές µε υψηλό δυναµικό της αντίστοιχης ϖηγής ενέργειας (αιολικό, ηλιακό κλϖ). Έτσι, ενώ καύσιµα όϖως το ϖετρέλαιο µϖορούν να µεταφερθούν σε µεγάλες 48

49 αϖοστάσεις αϖό την ϖηγή εξόρυξής τους, δεν ισχύει το ίδιο µε τον άνεµο. Ο Kahn (2000) αϖοτυϖώνει εύστοχα αυτή την κατάσταση στη φράση του: «κατά την ανάϖτυξη ενός έργου ΑΠΕ, η τοϖοθεσία εϖιλέγει το έργο και όχι το αντίθετο». 2. Ρυθµιστικά εµϖόδια. Οι σύνθετες γραφειοκρατικές διαδικασίες µε τις οϖοίες έρχονται αντιµέτωϖοι οι εϖενδυτές για την έκδοση των αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας (Tsoutsos et al., 2007) αϖοτελούν τροχοϖέδη στην άµεση εγκατάσταση των µονάδων ϖαραγωγής ενέργειας. Εϖιϖλέον, η έλλειψη εξοικείωσης των αρµοδίων υϖαλλήλων µε αδειοδοτήσεις έργων ΑΠΕ δυσκολεύει ακόµα ϖερισσότερο την κατάσταση. Όϖως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Kahn (2000), «οι εϖενδυτές των συµβατικών σταθµών ϖαραγωγής αϖολαµβάνουν ένα συγκριτικό ϖλεονέκτηµα έναντι των ΑΠΕ. Έχουν τη δυνατότητα, κάτω αϖό συγκεκριµένες συνθήκες, να εϖιλέξουν την κρατική υϖηρεσία, ϖου θα εγκρίνει ή θα αϖορρίψει τα έργα τους. Για τις ΑΠΕ αυτό δεν ισχύει». Αυτό σηµαίνει ότι µε στρατηγική εϖιλογή µεγέθους και τοϖοθεσίας εγκατάστασης των συµβατικών σταθµών ϖαραγωγής, οι εϖενδυτές µϖορούν να αϖοφύγουν ορισµένες υϖηρεσίες ή εϖανεξετάσεις των φακέλων τους. Αντίθετα, για τις ΑΠΕ οι εϖιλογές είναι ϖολύ λιγότερες. 3. Κοινωνική αντίδραση. Ένα αϖό τα κύρια ϖροβλήµατα ανάϖτυξης των ΑΠΕ και κατά συνέϖεια της κατανεµηµένης ϖαραγωγής ενέργειας αφορά στη δηµόσια αϖοδοχή. Τα ϖροβλήµατα, ϖου ϖρέϖει να εξεταστούν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών λήψης αϖόφασης για την χωροθέτηση σταθµών ΑΠΕ, αναφέρονται συνήθως ως «ϖροβλήµατα εϖικοινωνίας». Σε ορισµένες ϖεριϖτώσεις, οι µελετητές θεωρούν ϖως η υϖοστήριξη των ΑΠΕ µϖορεί εύκολα να ϖαραχθεί µέσω εκστρατειών ϖληροφόρησης, ϖου τονίζουν τα ϖεριβαλλοντικά οφέλη, ενώ η αντίθεση στα σχέδια εφαρµογής των ΑΠΕ µϖορεί να εξηγηθεί αϖό µια εγωιστική τοϖοθέτηση, τα γνωστά σύνδροµα Όχι-Στην-Αυλή- Μου (NIMBY: Not In My BackYard), BANANA (Build Absolutely Nothing Anywhere Near Anything) και CAVE (Citizens Against 49

50 Virtually Everything) (Couclelis and Monmonnier, 1995; Vajjhala, 2006; Wolsink, 2007). Συγκεκριµένα, ο Moller (2006) εϖισηµαίνει ότι η κύρια δύναµη ϖίσω αϖό την κοινωνική αντίδραση στις ϖροτάσεις εγκατάστασης των οχλουσών δραστηριοτήτων ϖροέρχεται αϖό τις αντιλήψεις τους για την αδικία. Μια αίσθηση αδικίας, ϖου ϖαρουσιάζεται όταν ένα τµήµα της κοινωνίας αναγκάζεται να υϖοστεί ένα δυσανάλογο µερίδιο εϖιβάρυνσης, ενώ όλοι οι ϖολίτες µοιράζονται εξίσου τα οφέλη. Καθώς οι εϖιστήµονες κατανοούν καλύτερα τη δύναµη των σχέσεων µεταξύ των οϖτικών χαρακτηριστικών των εγκαταστάσεων ϖαραγωγής ενέργειας και της οϖτικής όχλησής τους, µϖορούν να αρχίσουν να αναϖτύσσουν ϖιο χρήσιµα µοντέλα, ϖου να ϖροβλέϖουν τη χωρική κατανοµή της οϖτικής όχλησης των ϖροτεινόµενων εγκαταστάσεων και των εϖιϖτώσεών τους στο τοϖίο (Bishop and Miller, 2007). Χαρακτηριστικό ϖαράδειγµα αϖοτελούν τα αιολικά ϖάρκα (Hurtado et al., 2004; Kaldellis and Kavadias, 2004; Krewitt and Nitsch, 2003; Papadopoulos et al., 2008; Tsoutsos et al., 2009), τα οϖοία, σύµφωνα µε τον Krause (2001), µϖορούν µόλις και µετά βίας να ταιριάξουν σε µια υϖάρχουσα εικόνα του τοϖίου, λόγω του τεχνικού-βιοµηχανικού χαρακτήρα τους και της εµφάνισής τους, ϖλην των ϖεριϖτώσεων, όϖου στις θέσεις εγκατάστασής τους θα αϖουσιάζουν ή θα είναι υϖοβαθµισµένα τα στοιχεία της φυσικής εµφάνισης του τοϖίου τους ή θα αϖοτελούν τεχνικά αναδιαµορφωµένες θέσεις, χωρίς οϖοιεσδήϖοτε χωρικές και οϖτικές συνδέσεις µε τον εξωτερικό χώρο. Η αφετηρία για µια λύση ϖαρέχεται αϖό τη χρήση της χωρικής αϖόστασης αϖό τις ευαίσθητες µονάδες των τοϖίων. Πρέϖει, δηλαδή, να γίνει αναζήτηση των εναλλακτικών θέσεων, χρησιµοϖοιώντας τη χωρική αϖόσταση, κρύβοντας τα αιολικά ϖάρκα ή ελαχιστοϖοιώντας την εϖίδρασή τους µε την αϖόσταση. 50

51 Εργαλεία χωροθέτησης µονάδων ΚΠ Χρήση ΣΓΠ για τη χωροθέτηση µονάδων ΚΠ Μια αϖό τις βασικές εφαρµογές των ΣΓΠ στον ενεργειακό σχεδιασµό είναι και η χρήση τους για τον καθορισµό της καταλληλότητας µιας ϖεριοχής για την εγκατάσταση µονάδων ϖαραγωγής ενέργειας αϖό ΑΠΕ (Carrion et al., 2008; Krewitt and Nitsch, 2003; Rodman and Meentemeyer, 2006). Συγκεκριµένα, τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν για την καταγραφή των καταλληλότερων ϖεριοχών εγκατάστασης φωτοβολταϊκών ϖάρκων, βάσει ϖεριβαλλοντικών, λειτουργικών και νοµικών κριτηρίων. Λήφθηκαν υϖόψη οι κλιµατολογικές συνθήκες της ϖεριοχής µελέτης, όϖου στη συγκεκριµένη ϖερίϖτωση είναι η Ανδαλουσία και εκτιµήθηκε η ϖοσότητα της ηλεκτρικής ενέργειας, ϖου δύναται να ϖαραχθεί αϖό τη µέγιστη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών ϖάρκων, η οϖοία, σύµφωνα µε τους συγγραφείς, εϖαρκεί για την κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρισµού της ϖεριοχής (Carrion et al., 2008). Εϖιϖλέον, στη διεθνή βιβλιογραφία αναϖτύχθηκε ένα σύστηµα λήψης αϖόφασης σε ϖεριβάλλον ΣΓΠ για τη χωροθέτηση µονάδων ϖαραγωγής ενέργειας αϖό βιοµάζα. Το µοντέλο εστιάζει µεταξύ άλλων και στο κόστος µεταφοράς της βιοµάζας (Panichelli and Gnansounou, 2008). Ωστόσο, οι ϖερισσότερες εφαρµογές των ΣΓΠ για χωροθέτηση µονάδων ΚΠ αναφέρονται στα αιολικά ϖάρκα (Dominguez and Amador, 2007). Μία αϖό τις ϖρωτοϖοριακές µελέτες στον τοµέα αυτό θεωρείται αυτή του Petit (1995). Ο σκοϖός του άρθρου ήταν η εκτίµηση των καταλληλότερων τοϖοθεσιών για χωροθέτηση αιολικών ϖάρκων στη Γαλλική ϖεριοχή του Nord-Pas-de-Calais. Εϖίσης, αναϖτύχθηκε ένα αναλυτικό µεθοδολογικό ϖλαίσιο, ϖου χρησιµοϖοιεί ΣΓΠ, ϖροκειµένου να αξιολογήσει την καταλληλότητα ϖεριοχών εγκατάστασης ανεµογεννητριών (Α/Γ) και να ϖροβλέψει τις θέσεις για ενδεχόµενη αύξηση της εκµετάλλευσης του αιολικού δυναµικού. Το µεθοδολογικό ϖλαίσιο χρησιµοϖοιεί τη - βασισµένη σε κανόνες (rule-based) - χωρική ανάλυση για να αξιολογήσει τα διαφορετικά σενάρια. Τα κριτήρια καταλληλότητας ϖεριλαµβάνουν τις φυσικές αϖαιτήσεις καθώς εϖίσης και 51

52 τους ϖεριβαλλοντικούς και ανθρώϖινους ϖαράγοντες εϖίδρασης. Συµϖεριλαµβανοµένων και των κοινωνικοϖολιτικών ανησυχιών, αυτή η τεχνική µϖορεί να βοηθήσει στην ϖρόβλεψη του εϖιϖέδου αϖοδοχής αιολικών ϖάρκων αϖό το κοινό. Γενικά, οι φυσικοί δείκτες ϖαρέχουν ένα µέτρο της µέγιστης διαθεσιµότητας εδάφους, ϖου µϖορεί να εξεταστεί για τη χωροθέτηση µιας Α/Γ. Οι ϖεριβαλλοντικοί και ανθρώϖινοι ϖαράγοντες εϖίδρασης µειώνουν αυτήν τη διαθεσιµότητα. ιαχωρίζοντας τους ϖαράγοντες και εξετάζοντάς τους τόσο χωριστά όσο και σε συνδυασµό µεταξύ τους, είναι δυνατό να ϖροσδιοριστεί η εϖίδραση του καθενός, ο οϖοίος είτε υϖοστηρίζει είτε αντιτίθεται στην εγκατάσταση αιολικού ϖάρκου σε µια συγκεκριµένη θέση (Rodman and Meentemeyer, 2006). Η ϖαραϖάνω ανάλυση χρησιµοϖοιήθηκε για να αξιολογήσει την ευρύτερη ϖεριοχή του Κόλϖου του San Francisco, ως ϖρος τη δυνατότητα εγκατάστασης αιολικών ϖάρκων για την αύξηση της εκµετάλλευσης του αιολικού δυναµικού της. Το µοντέλο αϖεικονίζει ακριβώς τις ϖεριοχές, όϖου τα µεγάλης κλίµακας αιολικά ϖάρκα έχουν αναϖτυχθεί ή έχουν ϖροταθεί. Εϖίσης, δείχνει ότι υϖάρχουν ϖολλές θέσεις διαθέσιµες στην ϖεριοχή του Κόλϖου για την εγκατάσταση ανεµογεννητριών µικρότερης κλίµακας. Το µεθοδολογικό αυτό ϖλαίσιο µϖορεί να εφαρµοστεί και σε άλλες ϖεριοχές, όϖου ϖροτείνεται µελλοντική ανάϖτυξη αιολικών ϖάρκων. Σε µια άλλη εργασία, αναϖτύχθηκε ένα χωρικό σύστηµα λήψης αϖόφασης για την αξιολόγηση των ϖεριοριστικών ϖαραγόντων στην εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων στο Βέλγιο. Συγκεκριµένα, το σύστηµα αϖοτελείται αϖό µία γεω-βάση δεδοµένων, η οϖοία χρησιµοϖοιεί 40 κριτήρια, ϖου αφορούν στην υϖοβάθµιση του ϖεριβάλλοντος και του τοϖίου κατά την εγκατάσταση ϖάρκων αιολικής ενέργειας. Κάθε ένα αϖό αυτά αντιστοιχεί σε ένα αϖό τα τρία εϖιλεγµένα εϖίϖεδα ϖεριορισµού (αϖοκλεισµού, υψηλής ευαισθησίας και ευαισθησίας). Εϖιϖλέον, η γεω-βάση δεδοµένων ϖαρέχει τη δυνατότητα, µέσω λειτουργιών σε ϖεριβάλλον ΣΓΠ, εϖικαιροϖοίησης των χρησιµοϖοιούµενων χαρτών, ανάλυσης ευαισθησίας αλλά και ϖραγµατοϖοίησης ολοκληρωµένων µελετών σε έργα αιολικής ενέργειας 52

53 (Lejeune and Feltz, 2008). Εϖίσης, κατά τη διαδικασία ϖροσδιορισµού κατάλληλων θέσεων για την εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων στην Μ. Βρετανία, καθορίστηκαν όλοι οι αϖαραίτητοι ϖαράγοντες εϖιρροής και αναϖτύχθηκαν ϖοικίλα κριτήρια χωροθέτησης ενός αιολικού ϖάρκου, µε τη χρήση ενός ερωτηµατολογίου, αϖευθυνόµενου στο δηµόσιο και ιδιωτικό τοµέα. Αξιοϖοιώντας τις ϖληροφορίες αϖό τα ερωτηµατολόγια αλλά και τη διαθέσιµη δηµοσιευµένη βιβλιογραφία, αναϖτύχθηκαν ϖοικίλα κριτήρια για την εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων, τα οϖοία εφαρµόστηκαν σε ένα ΣΓΠ, χρησιµοϖοιώντας δύο διαφορετικές µεθοδολογίες για το συνδυασµό 14 διαφορετικών θεµατικών εϖιϖέδων (layers) για µια ϖεριοχή στο Lancashire. Στην ϖρώτη, όλα τα ϖεριοριστικά εϖιθέµατα θεωρούνται ίσης σηµαντικότητας και, κατά συνέϖεια, δίνεται σ αυτά ο ίδιος συντελεστής βαρύτητας. Στη δεύτερη, δηµιουργείται ένας χάρτης καταλληλότητας, οµαδοϖοιώντας τα ϖεριοριστικά εϖιθέµατα, βαθµολογώντας κάθε οµάδα σύµφωνα µε την φαινοµενική σηµασία της και ϖροσδιορίζοντας τους συντελεστές βαρύτητας µε µια ανάζεύγη σύγκριση της σϖουδαιότητας των εϖιθεµάτων. Η εφαρµογή της δεύτερης µεθόδου έχει οδηγήσει σε µια µικρή αύξηση της γεωγραφικής έκτασης για τις καταλληλότερες ϖεριοχές. Στην ϖραγµατικότητα, η συγκεκριµένη µέθοδος εϖιτρέϖει στο χρήστη να ενσωµατώσει τους ϖοικίλους βαθµούς σηµαντικότητας σε κάθε χάρτη. Αυτή η ευέλικτη ϖροσέγγιση την καθιστά χρήσιµο σχεδιαστικό εργαλείο, δεδοµένου ότι ϖαρέχει σε κάθε χρήστη την ελευθερία να χρησιµοϖοιήσει την εµϖειρία του στη διαδικασία λήψης αϖόφασης (Baban and Parry, 2001). Τέλος, αναϖτύχθηκε ένα ακόµη ϖολυκριτηριακό µοντέλο - βασιζόµενο σε ΣΓΠ - για τον ϖροσδιορισµό των βέλτιστων θέσεων εγκατάστασης αιολικών ϖάρκων, το οϖοίο χρησιµοϖοιεί δύο τύϖους κριτηρίων, αϖοκλεισµού και αξιολόγησης, ενώ η µέθοδος, ϖου εφαρµόζεται, είναι η ϖολυκριτηριακή ανάλυση ασαφούς λογικής. Αυτό το σύστηµα είναι σε θέση να χειριστεί την ϖολυϖλοκότητα, την αβεβαιότητα και τους ϖολλαϖλούς και ενίοτε αντικρουόµενους στόχους του ϖροβλήµατος, χαρακτηριστικά στοιχεία 53

54 του ϖεριβαλλοντικού σχεδιασµού γενικότερα. Εϖιϖλέον, το σύστηµα, ϖου αναϖτύχθηκε, δύναται να υϖοστηρίξει την ένταξη ϖολλών και διαφορετικών τύϖων δεδοµένων (Hansen, 2005). Συµϖερασµατικά, τα ΣΓΠ είναι κατάλληλα εργαλεία για τον ϖροσδιορισµό ϖεριοχών εγκατάστασης αιολικών ϖάρκων, για τους ακόλουθους λόγους (Baban and Parry, 2001): 1. Έχουν την ικανότητα να διαχειρίζονται και να αναλύουν τα διαφορετικά ϖολυδιάστατα στοιχεία, ϖου αϖαιτούνται. 2. Έχουν την ικανότητα ανάϖτυξης «τι-θα-συµβεί-εάν» σεναρίων («what if scenaria»), ϖου µϖορούν να χρησιµοϖοιηθούν είτε για να αξιολογήσουν τις εϖιδράσεις των διαφορετικών σχεδιαστικών ϖολιτικών, ώστε να εϖιλέξουν τις ϖιο κατάλληλες, είτε για να βρουν τη βέλτιστη ϖεριοχή εγκατάστασης αιολικών ϖάρκων µεταξύ εναλλακτικών ϖιθανών ϖεριοχών. 3. ύνανται να χρησιµοϖοιηθούν ως µοντέλα αϖοτίµησης των εϖιϖτώσεων στις ϖροτεινόµενες ϖεριοχές και να ϖροτείνουν τροϖοϖοιήσεις για την ελαχιστοϖοίησή τους Συνδυασµός ΣΓΠ και ΑΗΡ για χωροθέτηση µονάδων Μια στρατηγική, ϖου χρησιµοϖοιείται συχνά για την εϖιλογή κατάλληλης τοϖοθεσίας για εγκατάσταση µονάδων, είναι ο συνδυασµός της ϖολυκριτηριακής ανάλυσης µε τα ΣΓΠ (Malczewski, 1999). Η ΑΗΡ σε συνδυασµό µε τα ΣΓΠ συναντάται σε αρκετές µελέτες χωροθέτησης µονάδων στη διεθνή βιβλιογραφία. Για ϖαράδειγµα οι Dey and Ramcharan (2008) συνδυάζουν την ΑΗΡ µε τα ΣΓΠ τη για την ανάδειξη βέλτιστων θέσεων για ασβεστολιθικά λατοµεία, οι Ma et al. (2005) για τη χωροθέτηση αναερόβιων χωνευτών, οι Kontos et al. (2005), Şener, B. et al. (2006) Şener, Ş. et al. (2010), Sumathi et al. (2008) και Wang et al. (2009) για χωροθέτηση ΧΥΤΑ και οι Bennui et al. (2007) και Yuanchang et al. (2009) για χωροθέτηση αιολικών ϖάρκων. 54

55 2.5. Συµϖεράσµατα Στο ϖαρόν Κεφάλαιο ϖραγµατοϖοιήθηκε αναλυτική βιβλιογραφική ανασκόϖηση σχετικά µε την ΚΠ ενέργειας, τις τεχνολογίες, τα ϖλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα αϖό την εφαρµογή της. Στη συνέχεια αναλύθηκε ο ρόλος της Πολυκριτηριακής Ανάλυσης στον ενεργειακό σχεδιασµό. Η εφαρµογή της µεθόδου Αναλυτικής Ιεράρχησης σε ϖεριϖτώσεις ενεργειακού σχεδιασµού αϖαντάται συχνά στη διεθνή βιβλιογραφία. Εϖιϖλέον, έγινε ϖεριγραφή των ΣΓΠ, των χρήσεών τους και των εφαρµογών τους στον ενεργειακό σχεδιασµό. Τέλος, διερευνήθηκαν τα εργαλεία χωροθέτησης των µονάδων κατανεµηµένης ϖαραγωγής, όϖου ο συνδυασµός των ΣΓΠ µε τη µέθοδο ΑΗΡ εφαρµόζεται αρκετά συχνά. Στο εϖόµενο Κεφάλαιο αναϖτύσσεται το ϖροτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο για την εϖιλογή βέλτιστου συστήµατος ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα αϖοµονωµένο σύστηµα, µε τη χρήση των ΣΓΠ και την εφαρµογή ΑΗΡ. 55

56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 56

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 3.1. Εισαγωγή Στο Κεφάλαιο αυτό εϖιχειρείται η ανάϖτυξη ενός µεθοδολογικού ϖλαισίου χωρικής, ενεργειακής µοντελοϖοίησης και σχεδιασµού, το οϖοίο θα ϖροβλέϖει τη µεταβολή της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε µια ϖεριοχή και θα ϖροτείνει το βέλτιστο τρόϖο ϖαραγωγής και ϖαροχής αυτής, στο ϖλαίσιο µιας αϖελευθερωµένης αγοράς ηλεκτρισµού, µε διείσδυση των ΑΠΕ στο ϖλαίσιο της ΚΠ. Το συγκεκριµένο ϖλαίσιο, αϖοτελείται αϖό ϖέντε (5) βασικά στάδια, τα οϖοία ϖεριγράφονται στη συνέχεια. ΣΤΑ ΙΟ Ι: Αϖοτύϖωση υφιστάµενης κατάστασης ΣΤΑ ΙΟ ΙΙ: Προσδιορισµός µεγέθους ενεργειακού συστήµατος ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙ: Σύνθεση εναλλακτικών σεναρίων - ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙα: Εϖιλογή τεχνολογιών ΚΠ - ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙβ: Εϖιλογή µεγέθους των σταθµών ϖαραγωγής ενέργειας για κάθε σενάριο - ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙγ: Χωροθέτηση µονάδων ΚΠ - ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙδ: Εϖιλογή τοϖοθεσίας για εγκατάσταση κάθε µονάδας ΚΠ ΣΤΑ ΙΟ ΙV: Εϖιλογή και µοντελοϖοίηση των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων ΣΤΑ ΙΟ V: Πολυκριτηριακή ανάλυση εναλλακτικών σεναρίων 57

58 3.2. Αϖοτύϖωση Υφιστάµενης Κατάστασης (ΣΤΑ ΙΟ Ι) Προκειµένου να διερευνηθεί ο βέλτιστος τρόϖος ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στην υϖό µελέτη ϖεριοχή, αρχικά εϖιβάλλεται η αϖοτύϖωση της υφιστάµενης κατάστασης. Αυτή ϖραγµατοϖοιείται σε ϖεριβάλλον ΣΓΠ και ϖεριλαµβάνει τους κάτωθι τοµείς, οι οϖοίοι αναϖαρίστανται σε διαφορετικά θεµατικά εϖίϖεδα (layers): Χρήσεις γης ανάλογα µε τους τοµείς δραστηριότητας: - Οικισµοί, χαρακτηρισµένοι οικισµοί (ϖαραδοσιακοί, αξιόλογοι), ϖληθυσµός - Βιοµηχανικές ϖεριοχές, βιοτεχνίες - Τουριστικές ϖεριοχές, ϖαροχή υϖηρεσιών κλϖ - Αγροτικές ϖεριοχές υψηλής ϖαραγωγικότητας Ενεργειακές Υϖοδοµές: - ίκτυα µεταφοράς/διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας - Συµβατικοί σταθµοί ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και υϖοσταθµοί - Πάρκα ΑΠΕ (αιολικά, φωτοβολταϊκά, γεωθερµικά κλϖ.) Υϖοδοµές Μεταφορών - Οδικό δίκτυο - Αεροδρόµιο - Λιµάνια Φυσικό Περιβάλλον - Προστατευόµενες ϖεριοχές (NATURA 2000) - ασικές εκτάσεις - Κλίσεις εδάφους - Περιοχές αρχαιολογικού/ ιστορικού ενδιαφέροντος υναµικό ΑΠΕ - Αιολικό - Ηλιακό - Γεωθερµικό - Βιοµάζα Το στάδιο αυτό αϖοτελεί ουσιαστικά τη διαδικασία συλλογής των 58

59 δεδοµένων, ϖου θα χρειαστούν στα εϖόµενα στάδια. 59

60 3.3. Προσδιορισµός Μεγέθους Ενεργειακού Συστήµατος (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙ) Ένα αϖό τα αρχικά στάδια του ενεργειακού σχεδιασµού αϖοτελεί ο ϖροσδιορισµός του µεγέθους, ϖου θα ϖρέϖει να έχει το ενεργειακό σύστηµα, ϖροκειµένου να εϖαρκεί για τις µελλοντικές ανάγκες του ϖληθυσµού, ϖου εξυϖηρετεί. Για το λόγο αυτό γίνεται εκτίµηση της µελλοντικής ενεργειακής ζήτησης της ϖεριοχής µελέτης, µέσω γραµµικής ϖροβολής των χρονοσειρών των τελευταίων 25 ετών. Τα δεδοµένα, ϖου χρησιµοϖοιούνται, αφορούν στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην ϖεριοχή µελέτης τη χρονική ϖερίοδο ( ΕΗ). 60

61 3.4. Σύνθεση Εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙ) Εισαγωγή Στο στάδιο αυτό ϖραγµατοϖοιείται η σύνθεση των εναλλακτικών Σεναρίων ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας για την ϖεριοχή µελέτης. Σε κάθε Σενάριο αϖοτυϖώνονται: οι τεχνολογίες ϖαραγωγής ηλεκτρισµού το µέγεθος (ισχύς σε MW) κάθε µονάδας ϖαραγωγής ηλεκτρισµού η θέση εγκατάστασης κάθε µονάδας ϖαραγωγής ηλεκτρισµού Τα Σενάρια διαµορφώνονται µε τέτοιο τρόϖο ώστε η αξιολόγησή τους (βάσει οικονοµικών, ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών και κοινωνικών κριτηρίων) να µϖορεί να δώσει αϖαντήσεις στα εξής ερωτήµατα: i. Είναι συµφέρουσα αϖό οικονοµικής, τεχνικής, ϖεριβαλλοντικής και κοινωνικής αϖόψεως η διείσδυση της ΚΠ σε ένα αϖοµονωµένο σύστηµα και, αν ναι, ϖοιο είναι το βέλτιστο ϖοσοστό συµµετοχής των ΑΠΕ; ii. Ένα αϖοµονωµένο σύστηµα ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι ϖροτιµότερο να αϖοτελείται αϖό ϖολλές και µικρές µονάδες ϖαραγωγής ή λίγες και µεγάλες (ϖ.χ. µεγάλα αιολικά ϖάρκα); Συγκεκριµένα, διαµορφώνονται 8 εναλλακτικά σενάρια, ϖου ϖεριλαµβάνουν αϖό µηδενική έως 30% συµµετοχή των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ηλεκτρισµού, αλλά και ϖεριϖτώσεις όϖου συγκεκριµένη ϖοσότητα ηλεκτρικής ενέργειας ϖαράγεται είτε αϖό λίγες µονάδες ΑΠΕ ή αϖό ϖερισσότερες µονάδες ΑΠΕ µικρότερου µεγέθους. Στη συνέχεια ϖαρουσιάζεται αναλυτικά η διαδικασία εϖιλογής τεχνολογιών, µεγέθους και θέσης εγκατάστασης αυτών για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Εϖιλογή Τεχνολογιών ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙα) Όσον αφορά στην τεχνολογία των σταθµών, ϖου θα συµµετέχουν στην ϖαραγωγή ηλεκτρισµού, η εϖιλογή τους εξαρτάται αϖό το διαθέσιµο δυναµικό των ΑΠΕ στην ϖεριοχή µελέτης, όϖως αυτό έχει αϖοτυϖωθεί στο ϖροηγούµενο στάδιο (ΣΤΑ ΙΟ Ι). Εδώ εϖιλέγεται η γεωθερµική και η αιολική 61

62 ενέργεια. Εϖιϖλέον, το µέγεθος της εκάστοτε µονάδας ϖαραγωγής, όϖως και η βέλτιστη χωροθέτησή της αϖοτελούν κρίσιµα σηµεία του ενεργειακού σχεδιασµού, καθώς η εϖιλογή ακατάλληλου µεγέθους ή τοϖοθεσίας εγκατάστασης ενός σταθµού µϖορεί να ϖροκαλέσει, µεταξύ άλλων, και αύξηση των αϖωλειών του δικτύου (Griffin et al., 2000; Mithoulananthan et al., 2004) Εϖιλογή µεγέθους των σταθµών ϖαραγωγής ενέργειας για κάθε Σενάριο (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙβ) Η εϖιλογή του µεγέθους των σταθµών ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε κάθε σενάριο ϖραγµατοϖοιείται βάσει: του διαθέσιµου δυναµικού (αφορά κυρίως στη γεωθερµία) των τεχνικών και νοµοθετικών ϖεριορισµών, οι οϖοίοι εµϖοδίζουν την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση µονάδων ΑΠΕ σε ένα αϖοµονωµένο σύστηµα (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008). Για τον υϖολογισµό της ονοµαστικής ισχύος κάθε µονάδος ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χρησιµοϖοιείται ο συντελεστής δυναµικότητας (capacity factor CF), ο οϖοίος εκφράζει την ϖραγµατική ϖοσότητα της ϖαραχθείσας ηλεκτρικής ενέργειας, ϖρος την ενέργεια, ϖου θα ϖαραγόταν εάν η µονάδα λειτουργούσε κάθε ώρα του έτους σε ϖλήρη ονοµαστική ισχύ (1) (Kaldellis, 2008; Kaldellis and Zafirakis, 2007; Sinden, 2007): CF P E 8760N P = (1) P όϖου CFP: ο συντελεστής δυναµικότητας (Σ ) ενός σταθµού ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΣΠ), EP: η ετήσια ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αϖό τον ΣΠ και NP: η ονοµαστική ισχύς του ΣΠ. Εϖιϖλέον, ϖροκειµένου να διερευνηθεί η ϖερίϖτωση όϖου η ίδια ϖοσότητα ενέργειας ϖαράγεται είτε αϖό ένα ΣΠ είτε αϖό ϖερισσότερους µικρότερου µεγέθους, σε δύο ϖεριϖτώσεις των εναλλακτικών Σεναρίων εξετάζεται το ίδιο ϖοσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ. Εϖοµένως, εξετάζονται 8 62

63 εναλλακτικά Σενάρια µε 6 διαφορετικά ϖοσοστά συµµετοχής των µονάδων ΑΠΕ Χωροθέτηση Μονάδων ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙγ) Εισαγωγή Στην ϖαρούσα διατριβή, η µεθοδολογία χωροθέτησης αϖοτελεί ένα συνδυασµό ϖολυκριτηριακής ανάλυσης µε ΣΓΠ και αφορά στη χωροθέτηση ανεµογεννητριών (Α/Γ). Για το σκοϖό αυτό, ο χάρτης της ϖεριοχής µελέτης µετατρέϖεται σε ψηφιδωτή µορφή (raster) µε διάσταση κελιού ίση µε την ελάχιστη εϖιτρεϖόµενη (βάσει της εθνικής νοµοθεσίας) αϖόσταση µεταξύ των Α/Γ. Εναλλακτικές θέσεις εγκατάστασης Α/Γ αϖοτελούν όλα τα κελιά του χάρτη της ϖεριοχής µελέτης. Τα κριτήρια, βάσει των οϖοίων αξιολογούνται οι εναλλακτικές θέσεις εγκατάστασης, κατηγοριοϖοιούνται σε: Κριτήρια Περιορισµού - ΚρΠ: ϖεριορίζουν την εγκατάσταση Α/Γ σε συγκεκριµένες ϖεριοχές. Κριτήρια Αξιολόγησης - ΚρΑ: αξιολογούν την καταλληλότητα των εναλλακτικών ϖεριοχών για εγκατάσταση Α/Γ. Συγκεκριµένα, η εγκατάστασή Α/Γ σε µια ϖεριοχή ϖροϋϖοθέτει υψηλό αιολικό δυναµικό, εγγύτητα στο δίκτυο ηλεκτροδότησης και συµβατότητα µε τις ϖεριβαλλοντικές και ρυθµιστικές ανάγκες. Τα Κριτήρια Περιορισµού, ϖου λαµβάνονται υϖόψη, ϖεριλαµβάνουν τους φυσικούς, τεχνικούς, οικονοµικούς, ϖεριβαλλοντικούς, κοινωνικούς και νοµοθετικούς ϖεριορισµούς, ϖου καθιστούν µια ϖεριοχή ακατάλληλη για εγκατάσταση Α/Γ, βάσει της εθνικής νοµοθεσίας και της διεθνούς βιβλιογραφίας. Τα ΚρΠ βασίζονται σε λογικά κριτήρια Boolean (σωστό/λάθος), ϖεριορίζοντας την εϖιµέρους ανάλυση σε συγκεκριµένες ϖεριοχές. Τα Κριτήρια Αξιολόγησης αξιολογούν την καταλληλότητα όλων των εν δυνάµει εναλλακτικών θέσεων σε µία συγκεκριµένη κλίµακα βαθµολογίας (0-1). Πρόκειται για οικονοµικά, ϖεριβαλλοντικά, τεχνικά και οικονοµικά κριτήρια, ϖου εϖιλέχθηκαν βάσει 63

64 της διεθνούς βιβλιογραφίας. Για τον ϖροσδιορισµό των συντελεστών βαρύτητας του κάθε ΚρΑ εφαρµόζεται η µέθοδος ΑΗΡ, ενώ ο βαθµός καταλληλότητας κάθε ϖεριοχής υϖολογίζεται µέσω της µεθόδου του Σταθµισµένου Μέσου (Nath et al., 2000). Συγκεκριµένα, η ϖαρούσα µεθοδολογία χωροθέτησης αϖοτελείται αϖό τα ϖαρακάτω βήµατα (Σχήµα 3) (Tegou et al., 2010): Βήµα 1: Καθορισµός των ΚρΠ και δηµιουργία των αντίστοιχων Εϖιϖέδων Περιορισµού ΕΠ (Constraint Layers CLs). Πολλαϖλασιασµός όλων των ΕΠ για τη δηµιουργία του Χάρτη Περιορισµού ΧΠ (Constraint Map CM). Βήµα 2: Προσδιορισµός του συνόλου των ΚρΑ και των εναλλακτικών θέσεων εγκατάστασης, δηµιουργία των αντίστοιχων Εϖιϖέδων Αξιολόγησης ΕΑ (Evaluation Layers - ELs) και κανονικοϖοίηση αυτών. Στην ϖερίϖτωσή µας όλα τα κελιά του χάρτη της ϖεριοχής µελέτης αϖοτελούν εν δυνάµει εναλλακτικές θέσεις εγκατάστασης (εφεξής εναλλακτικές). Βήµα 3: Εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητας (w) των κριτηρίων µέσω της σύγκρισης ανά ζεύγη, στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ, και έλεγχος της συνέϖειας της διαδικασίας. Βήµα 4: Πολλαϖλασιασµός των κανονικοϖοιηµένων ΕΑ µε τους αντίστοιχους συντελεστές βαρύτητας για τη ϖαραγωγή των σταθµισµένων, κανονικοϖοιηµένων ΕΑ και άθροιση των τελευταίων για τη δηµιουργία του Χάρτη Αξιολόγησης ΧΑ (βαθµός καταλληλότητας κάθε κελιού). Βήµα 5: Παραγωγή του τελικού Χάρτη Καταλληλότητας ΧΚ ϖολλαϖλασιάζοντας το ΧΑ µε το ΧΠ. 64

65 Βήµα 1 Βήµα 2 Βήµα 3 Βήµα 4 Βήµα 5 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ( υαδικοί Χάρτες) ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Κανονικοποιηµένοι Χάρτες) AHP (Συντελεστές Βαρύτητας) ΜΕΘΟ ΟΣ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΥ ΜΕΣΟΥ (Χάρτης Αξιολόγησης = w 1 * EΑ 1 + +w n *EΑ n) ) ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ (ΧΠ * ΧΑ) ΚρΠ1 x ΚρΠ2 x.. x ΚρΠm ΚΑ1 ΚΑ2.... ΚΑn x x.... x w1 w2.... wn WEΑ1 + WEΑ WEΑn ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ (ΧΠ) x ΧΑΡΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (ΧΑ) ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ- ΤΗΤΑΣ Σχήµα 3: Προτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο για χωροθέτηση µονάδων ΚΠ (Tegou et al., 2010) Το µεθοδολογικό ϖλαίσιο, ϖου ϖεριγράφεται ϖαραϖάνω, µϖορεί να εφαρµοστεί µε τη χρήση οϖοιουδήϖοτε συστήµατος ΣΓΠ, ϖου ϖαρέχει τη δυνατότητα της εϖικάλυψης των εϖιφανειών. Οι τεχνικές εϖικάλυψης (Nath et al., 2000) εϖιτρέϖουν τη σύνθεση των ΕΑ για τη δηµιουργία των τελικών χαρτών. Η µέθοδος εφαρµόζεται µε δεδοµένα σε ψηφιδωτή (raster) µορφή, λόγω των σηµαντικών µαθηµατικών δυνατοτήτων των αρχείων τέτοιου τύϖου (Malczewski, 1999; Pereira and Duckstein, 1993) Προσδιορισµός των Κριτηρίων Περιορισµού Αρχικά ϖροσδιορίζονται τα ΚρΠ, βάσει της ισχύουσας εθνικής 65

66 νοµοθεσίας, αλλά και της διεθνούς βιβλιογραφίας, τα οϖοία καθορίζουν τις ϖεριοχές, όϖου αϖαγορεύεται η εγκατάσταση Α/Γ, και είναι τα έξης: ϖεριβαλλοντικά (ϖεριοχές NATURA 2000, ϖροστατευόµενες ϖεριοχές, υγρότοϖοι, γη υψηλής ϖαραγωγικότητας) τεχνικά (αιολικό δυναµικό, κλίση εδάφους, αεροδρόµιο), κοινωνικά (αϖόσταση αϖό οικισµούς, αϖόσταση αϖό Μονές), οικονοµικά (αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο), ϖολιτισµικά (αϖόσταση αϖό σηµεία αρχαιολογικού/ιστορικού ενδιαφέροντος) Για κάθε ΚρΠ δηµιουργείται ένας χάρτης µε τιµές 0 και 1 (binary map), όϖου τα κελιά εντός αϖαγορευµένων ϖεριοχών ϖαίρνουν την τιµή 0 και τα υϖόλοιϖα την τιµή 1. Το γινόµενο όλων των ΕΠ αϖοτελεί και τον τελικό Χάρτη Περιορισµού. Μόνο τα κελιά µε τιµή 1 σε κάθε ΕΠ δε θα έχουν µηδενική τιµή στον τελικό ΧΠ, συνεϖώς αυτά τα κελιά θα είναι διαθέσιµα και για ϖεραιτέρω αξιολόγηση. Σε κάθε ϖερίϖτωση, θα ϖρέϖει το εϖίϖεδο θορύβου στα όρια των γειτονικών οικισµών είναι κάτω αϖό τα 45 db, το οϖοίο εξασφαλίζεται µε εϖιτόϖιο έλεγχο. Θεωρητικά, λόγω του ότι οι Α/Γ εγκαθίστανται σε µια ικανοϖοιητική αϖόσταση αϖό τα όρια των οικισµών, δε θα έϖρεϖε να υϖάρχει ανησυχία για ηχορύϖανση. Γενικά, η κατάλληλη χωροθέτηση είναι σηµαντική για την ελαχιστοϖοίηση των εϖιϖτώσεων του θορύβου, αλλά, όϖως εϖισηµαίνουν οι Manwell et al. (2002), λόγω τη µεγάλης διακύµανσης της ανοχής των ϖολιτών στο θόρυβο, δεν υϖάρχει κανένας αϖολύτως ικανοϖοιητικός τρόϖος να ϖροβλεφθούν οι δυσµενείς εϖιδράσεις. Το εϖίϖεδο του θορύβου µϖορεί να µετρηθεί, η ευαισθησία του ϖληθυσµού, όµως, είναι υϖοκειµενική και αϖρόβλεϖτη Προσδιορισµός των Κριτηρίων Αξιολόγησης Στην εϖόµενη φάση ϖροσδιορίζονται τα Κριτήρια Αξιολόγησης (ΚρΑ), ϖου βαθµολογούν την καταλληλότητα των εναλλακτικών ϖεριοχών για εγκατάσταση Α/Γ και αναϖαρίστανται σε εϖιφάνειες χαρτών (Εϖίϖεδα 66

67 Αξιολόγησης - ΕΑ) σε µία βάση δεδοµένων των ΣΓΠ. Η εϖιλογή τους γίνεται βάσει βιβλιογραφικής ανασκόϖησης και ϖροσωϖικής εµϖειρίας. Συγκεκριµένα, εϖιλέγονται τα εξής 8 κριτήρια: ΚρΑ 1: οϖτική όχληση ΚρΑ 2: αξία γης ΚρΑ 3: κλίση εδάφους ΚρΑ 4: χρήσεις γης ΚρΑ 5: αιολικό δυναµικό ΚρΑ 6: αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης ΚρΑ 7: αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο ΚρΑ 8: ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας Η βαθµολόγηση των ΚρΑ ϖραγµατοϖοιείται µε Υϖοκειµενική Αξιολόγηση. Ο συγκεκριµένος τρόϖος βαθµολόγησης, είναι µια αϖό τις συνηθέστερες τεχνικές εϖίλυσης των ϖολυκριτηριακών ϖροβληµάτων. Σύµφωνα µε την Υϖοκειµενική Αξιολόγηση, γίνεται κατηγοριοϖοίηση των κριτηρίων σε έναν αριθµό τάξεων καταλληλότητας (performance classes), η οϖοία κλιµακώνεται αϖό την χείριστη ϖερίϖτωση έως τη βέλτιστη και χρησιµοϖοιεί τις ενδιάµεσες καταστάσεις, ϖου αξιολογούνται αναλόγως. Η ϖιο συνήθης ϖρακτική, είναι η βαθµολόγηση των κατηγοριών στην κλίµακα 0 (χείριστη ϖερίϖτωση) έως 1 (βέλτιστη ϖερίϖτωση) ή 0 έως10, µε τις τιµές ϖου ϖαρεµβάλλονται να αντιστοιχούν στις ενδιάµεσες καταστάσεις. (Κοντός, 2007) Οϖτική όχληση (ΚρΑ 1) Προκειµένου να ϖεριοριστεί η οϖτική όχληση αϖό τα αιολικά ϖάρκα, η ελληνική νοµοθεσία καθορίζει το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ σε µια ϖεριοχή κοντά σε ένα σηµείο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (ΣΙΕ) (οικισµός, αρχαιολογικός χώρος), ο οϖοίος εξαρτάται αϖό την αϖόσταση αϖό το εκάστοτε ΣΙΕ. Για τον υϖολογισµό του κριτηρίου της οϖτικής όχλησης, δηµιουργούνται δύο χάρτες ορατότητας: (α) ο χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς 67

68 (β) ο χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους Ο τελικός χάρτης οϖτικής όχλησης ϖροκύϖτει αϖό την εξίσωση (2): Οϖτική όχληση (ΚρΑ 1) = (0.5*χάρτης ορατότητας οικισµών) + + (0.5*χάρτης ορατότητας αρχαιολογικών χώρων) (2) Αξία γης (ΚρΑ 2) Γενικά, όσο χαµηλότερη είναι η αξία της γης (αγοραστική αξία), τόσο µεγαλύτερος είναι ο βαθµός καταλληλότητας της για εγκατάσταση Α/Γ. Τα υϖο-κριτήρια, βάσει των οϖοίων εκτιµάται η οικονοµική αξία της γης, είναι τα εξής τέσσερα (Tegou et al., 2010): i. συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος, όϖως αυτός ορίζεται στην εθνική νοµοθεσία (ΥΠΟΟ, 2008) ii. ϖρόσοψη στο οδικό δίκτυο iii. αϖόσταση αϖό ακτογραµµή iv. χρήση γης Οι συντελεστές βαρύτητας (w) των τεσσάρων υϖο-κριτηρίων υϖολογίζονται µε τη µέθοδο ΑΗΡ και ο τελικός χάρτης του κριτηρίου «αξία γης» υϖολογίζεται αϖό την εξίσωση 3: Χάρτης αξίας γης (ΚρΑ 2) = (wi* συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος ) + (wii*ϖρόσοψη στο οδικό δίκτυο) + + (wiii*αϖόσταση αϖό ακτογραµµή) + + (wiv* χρήση γης) (3) Κλίση εδάφους (ΚρΑ 3) Όσον αφορά στην κλίση του εδάφους, αυτή αϖοτελεί τεχνικό κριτήριο, εφόσον τα εδάφη µε ϖολύ µεγάλες κλίσεις χαρακτηρίζονται ακατάλληλα για εγκατάσταση Α/Γ. Βάσει του Ψηφιακού Μοντέλου Εδάφους (Digital Elevation Map DEM) της ϖεριοχής µελέτης, υϖολογίζεται η κλίση του εδάφους για κάθε κελί. Όσο µεγαλύτερη είναι, τόσο µικρότερος είναι ο βαθµός καταλληλότητας του αντίστοιχου κελιού. 68

69 Χρήσεις γης (ΚρΑ 4) Οι χρήσεις γης εϖηρεάζουν την καταλληλότητα των υϖό εξέταση ϖεριοχών για εγκατάσταση Α/Γ. Για ϖαράδειγµα, ένα γυµνό έδαφος ή µε φρυγανική βλάστηση είναι καταλληλότερο αϖό µία δασική έκταση Αιολικό δυναµικό (ΚρΑ 5) Το αιολικό δυναµικό είναι ένας αϖό τους σηµαντικότερος ϖαράγοντες αξιολόγησης της καταλληλότητας µιας ϖεριοχής για χωροθέτηση Α/Γ, µιας και αϖό αυτό εξαρτάται άµεσα η αϖόδοσή τους. Γενικά, όσο υψηλότερο είναι το δυναµικό, τόσο µεγαλύτερος και ο βαθµός καταλληλότητας της ϖεριοχής Αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης (ΚρΑ 6) Η αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης εϖηρεάζει το κόστος εγκατάστασης µιας Α/Γ, λόγω της αναγκαίας εϖέκτασης του δικτύου. Εϖοµένως, όσο αυξάνεται η αϖόσταση µιας ϖεριοχής αϖό το δίκτυο µέσης τάσης, τόσο µειώνεται ο βαθµός καταλληλότητάς της Αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο (ΚρΑ 7) Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο. Η ϖρόσβαση στην ϖεριοχή εγκατάστασης Α/Γ µέσω οδικού δικτύου είναι αϖαραίτητη για τη µεταφορά του εξοϖλισµού. Η κατασκευή νέου δρόµου αυξάνει το κόστος εγκατάστασης, οϖότε, όσο ϖερισσότερο αϖέχει µια ϖεριοχή αϖό το οδικό δίκτυο, τόσο µειώνεται ο βαθµός καταλληλότητάς της Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας (ΚρΑ 8) Όσον αφορά στη ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας και τον τρόϖο εϖιρροής της στην καταλληλότητα µιας ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ ισχύει το εξής: όσο ϖιο κοντά είναι εγκατεστηµένη η µονάδα ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο φορτίο, τόσο λιγότερες είναι η αϖώλειες του δικτύου. Εϖοµένως, οι ϖεριοχές µε µεγάλο φορτίο έχουν υψηλότερο βαθµό καταλληλότητας. Προκειµένου η ζήτηση ηλεκτρισµού να κατανεµηθεί χωρικά, γίνεται 69

70 διαχωρισµός αυτής σε εϖιµέρους τοµείς, ανάλογα µε τη χρήση (οικιακό, εµϖορικό, βιοµηχανικό, αγροτικό, δηµοσίων υϖηρεσιών και φωτισµού οδικού δικτύου), βάσει των σχετικών ϖινάκων δεδοµένων της Εθνικής Στατιστικής Υϖηρεσίας Ελλάδος (ΕΣΥΕ) 2. Ο τύϖος δεδοµένων, ϖου χρησιµοϖοιούνται για κάθε τοµέα φαίνονται στο Σχήµα 4 και οι ϖηγές αυτών στον Πίνακα 2. ΖΗΤΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Τοµέας Υπό-τοµέας εδοµένα ΟΙΚΙΑΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ 50% 50% ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Πληθυσµός Καταλύµατα ιανυκτερεύσεις Εµπορικά καταστήµατα Βιοµηχανίες, Βιοτεχνίες Καλλιέργειες ΗΜΟΣΙΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Πληθυσµός ΦΩΤΙΣΜΟΣ Ο ΙΚΟΥ ΙΚΤΥΟΥ Εµβαδό οικισµού Σχήµα 4: Μοντελοϖοίηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Λέσβου (Tegou et al., 2010) Πίνακας 2: Πηγές δεδοµένων για τον υϖολογισµό του χάρτη ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας εδοµένα Πληθυσµός Εµϖορικές εϖιχειρήσεις Τουριστικά καταλύµατα/διανυκτερεύσεις Βιοµηχανίες/βιοτεχνίες Καλλιέργειες Εµβαδό οικισµού Πηγή ΕΣΥΕ Εµϖορικό εϖιµελητήριο ΕΣΥΕ /νση ανάϖτυξης του Νοµού Χάρτης χρήσεων γης Χάρτης ορίων οικισµών 2 Τα δεδοµένα της ΕΣΥΕ αφορούν στη χρονική περίοδο

71 71 Ο υϖολογισµός της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας ανά τοµέα για κάθε κελί του χάρτη της υϖό εξέταση ϖεριοχής ϖραγµατοϖοιείται σύµφωνα µε τις εξισώσεις (4) έως (10). ) ) /( ( ) / ( ) / ( i n i i n i i i i i n i i n i i i i ΟΙΚ = ΟΙΚ Κ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΟΙΚ ΟΙΚ Κ = ΟΙΚ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΟΙΚ Ε Π Ε ΖΗΕ Π = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Π Π = ΖΗΕ (4) ) ) /(2 ( ) / (.5 ) / ( i n i i n i i i i i n i i n i i i i ΟΙΚ = ΟΙΚ Κ = ΕΜΠ ΟΙΚ ΤΟΥΡ ΟΙΚ Κ = ΕΜΠ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΤΟΥΡ Ε Ε ΖΗΕ = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Ο = ΖΗΕ (5) ) ) /(2 ( ) / (.5 ) / ( i n i i n i i i i i n i i n i i i i ΟΙΚ = ΟΙΚ Κ = ΕΜΠ ΟΙΚ ΓΕΜΠ ΟΙΚ Κ = ΕΜΠ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΓΕΜΠ Ε ΕΚ Ε ΖΗΕ ΕΚ = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Ο ΕΚ ΕΚ = ΖΗΕ (6) ) ) /( ( ) / ( ) / ( i n i i n i i i i i n i i n i i i i ΟΙΚ = ΟΙΚ Κ = ΒΙΟ ΟΙΚ ΒΙΟ ΟΙΚ Κ = ΒΙΟ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΒΙΟ Ε Β Ε ΖΗΕ Β = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Β Β = ΖΗΕ (7) = ΚΑΛ Κ = ΑΓΡ ΑΓΡ ΚΑΛ Κ = ΑΓΡ = ΚΑΛ ΚΑΛ ΑΓΡ Ε Ε ΖΗΕ = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Ε Ε = ΖΗΕ m i i m i i i i m i i m i i i i ) / ( ) / ( ) / ( (8) ) ) /( ( ) / ( ) / ( i n i i n i i i i i n i i n i i i i ΟΙΚ = ΟΙΚ Κ = Υ ΟΙΚ Υ ΟΙΚ Κ = Υ = ΟΙΚ ΟΙΚ Υ Ε Π Ε ΖΗΕ Π = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Π Π = ΖΗΕ (9) = ΟΙΚ Κ = ΦΟ ΦΟ ΟΙΚ Κ = ΦΟ = ΟΙΚ ΟΙΚ ΦΟ Ε Ε ΖΗΕ = ΖΗΕ Ε Ε ΖΗΕ Ε Ε = ΖΗΕ n i i n i i i i n i i n i i i i ) / ( ) / ( ) / ( (10)

72 Όϖου: ΖΗΕ ΟΙΚi : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για τον οικιακό τοµέα Π ΟΙΚi : πληθυσµός του οικισµού i n : αριθµός των οικισµών της περιοχής µελέτης n Π ΟΙΚ i i= 1 n ΖΗΕ ΟΙΚ i i= 1 : συνολικός πληθυσµός των οικισµών της περιοχής µελέτης : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του οικιακού τοµέα (kwh) Ε Κ : Εµβαδό κελιού (m 2 ) Ε ΟΙΚi : Εµβαδό οικισµού i (m 2 ) ΖΗΕ ΤΟΥΡi : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για τον υπο-τοµέα τουρισµού του εµπορικού τοµέα. ΟΙΚi : αριθµός διανυκτερεύσεων στον οικισµό i n Π ΟΙΚ i i= 1 περιοχής µελέτης n ΖΗΕ ΕΜΠ i i= 1 ΖΗΕ ΓΕΜΠi : συνολικός αριθµός διανυκτερεύσεων σε όλους τους οικισµούς της : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του εµπορικού τοµέα (kwh) : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για τον υπο-τοµέα γενικού εµπορίου του εµπορικού τοµέα. ΕΚ ΟΙΚi : αριθµός εµπορικών καταστηµάτων του οικισµού i n ΕΚ ΟΙΚ i i= 1 : συνολικός αριθµός εµπορικών καταστηµάτων της περιοχής µελέτης ΖΗΕ ΒΙΟi : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για το βιοµηχανικό τοµέα Β ΟΙΚi : αριθµός βιοµηχανιών/βιοτεχνιών του οικισµού i n Β ΟΙΚ i i= 1 : συνολικός αριθµός βιοµηχανιών/βιοτεχνιών της περιοχής µελέτης n ΖΗΕ ΒΙΟ i i= 1 : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του βιοµηχανικού τοµέα (kwh) 72

73 ΖΗΕ ΑΓΡi : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί της καλλιέργειας i, για τον αγροτικό τοµέα Ε ΚΑΛi : εµβαδό καλλιέργειας i (m 2 ) m : αριθµός καλλιεργειών m Ε ΚΑΛ i i= 1 m ΖΗΕ ΑΓΡ i i= 1 : συνολικό εµβαδό καλλιεργειών (m 2 ) : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του αγροτικού τοµέα (kwh) ΖΗΕ Υi : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για τον τοµέα των δηµοσίων υπηρεσιών n i= 1 ΖΗΕ Υ i : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του τοµέα δηµοσίων υπηρεσιών (kwh) n Ε ΟΙΚ i i= 1 : συνολικό εµβαδό οικισµών (m 2 ) ΖΗΕ ΦΟ i : ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά κελί του οικισµού i, για τον τοµέα φωτισµού οδικού δικτύου n ΖΗΕ ΦΟ i i= 1 δικτύου (kwh) : συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του τοµέα φωτισµού οδικού Η ϖαραϖάνω διαδικασία υϖολογισµού βασίζεται σε τρεις ϖαραδοχές: i. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του εµϖορικού τοµέα διαιρείται εξίσου σε δύο υϖο-τοµείς, του τουρισµού και του γενικού εµϖορίου. ii. Όσον αφορά στον αγροτικό τοµέα, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αφορά αϖοκλειστικά στα κελιά, ϖου ανήκουν σε καλλιεργήσιµη ϖεριοχή. iii. Φωτισµός οδικού δικτύου υϖάρχει µόνο εντός των ορίων των οικισµών. Έτσι, µόνο τα κελιά, ϖου αντιστοιχούν σε οικισµό ή καλλιέργεια, έχουν µη-µηδενική τιµή για τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Ωστόσο, αυτές οι ϖεριοχές θεωρούνται ακατάλληλες (αϖαγορευµένες) για εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων. Προκειµένου, λοιϖόν, να δηµιουργηθεί ένας χρήσιµος 73

74 χάρτης για την εκτίµηση της καταλληλότητας της ϖεριοχής µελέτης για εγκατάσταση Α/Γ, δηµιουργούνται ουδέτερες ζώνες ϖεριφερειακά των οικισµών και των καλλιεργήσιµων ϖεριοχών, ϖου αϖοτελούν τις ζώνες εϖιρροής της ενεργειακής ζήτησης και οι τιµές των κελιών τους εξαρτώνται αϖό την τιµή των κελιών του οικισµού ή της καλλιέργειας, στον/ην οϖοίο/α αντιστοιχούν. Συγκεκριµένα, για κάθε οικισµό δηµιουργείται µια ϖολλαϖλή ουδέτερη ζώνη ϖλάτους 3000 m και 6000 m, µε τιµές x και x/2 αντίστοιχα, όϖου: x =ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του οικισµού σε kwh/κελί για κάθε τοµέα. Εϖίσης, για κάθε καλλιέργεια δηµιουργείται µια ουδέτερη ζώνη 2000 m, ϖου ϖαίρνει την τιµή της ετήσιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της αντίστοιχης καλλιέργειας. Εν συνεχεία, υϖολογίζεται η ένωση (union) όλων των ϖαραγόµενων χαρτών µε την ακτογραµµή και µετατρέϖονται σε ψηφιδωτή µορφή. Με τη χρήση του raster calculator, οι εϖιµέρους χάρτες αθροίζονται και ϖροκύϖτει ο τελικός χάρτης χωρικής κατανοµής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της ϖεριοχής µελέτης Κανονικοϖοίηση των Κριτηρίων Αξιολόγησης Προκειµένου να είναι δυνατή η σύγκριση µεταξύ των ΚρΑ, ϖρέϖει να κανονικοϖοιηθούν ώστε να είναι βαθµολογηµένα στην ίδια κλίµακα. Η µέθοδος κανονικοϖοίησης, ϖου χρησιµοϖοιείται είναι η διαδικασία µέγιστης τιµής (maximum score procedure), µια µέθοδος γραµµικού µετασχηµατισµού κλίµακας, ϖου µετατρέϖει τα δεδοµένα σε κανονικοϖοιηµένες τιµές κριτηρίων (Malczewski, 1999). Χρησιµοϖοιεί µια αϖλή εξίσωση (11), διαιρώντας την τιµή του κάθε κελιού του χάρτη µε τη µέγιστη τιµή ενός δεδοµένου κριτηρίου: x x ' ij=, (11) x ij max j όϖου x'ij είναι η κανονικοϖοιηµένη τιµή του κελιού i για το j criterion, 74

75 xij είναι η τιµή του κελιού i για το κριτήριο j και xj είναι η µέγιστη τιµή του κριτηρίου j. Εναλλακτικά, όταν ϖρόκειται για κριτήριο κόστους, όϖου δηλ. η καλύτερη τιµή του είναι η ελάχιστη, χρησιµοϖοιείται η εξίσωση (12): min x j x' ij =, (12) x ij όϖου xj min είναι η ελάχιστη τιµή του κριτηρίου j. Οι κανονικοϖοιηµένες τιµές κυµαίνονται σε κλίµακα Η µέθοδος ΑΗΡ Όσον αφορά στα ΚρΑ, δεν έχουν όλα την ίδια βαρύτητα στην αξιολόγηση της καταλληλότητας µιας ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ. Έτσι, χρησιµοϖοιείται η µέθοδος ΑΗΡ για την εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων. Η µέθοδος αυτή αϖοτελείται αϖό τέσσερα κύρια στάδια (Naumann, 1998): Στάδιο 1ο: Αϖοσύνθεση του ϖροβλήµατος και ιεράρχηση των στόχων, των κριτηρίων και υϖο-κριτηρίων και των εναλλακτικών Στάδιο 2ο: Σύγκριση των κριτηρίων ανά ζεύγη Στάδιο 3ο: Έλεγχος συνέϖειας των συγκρίσεων και Στάδιο 4ο: Συγκέντρωση των συγκρίσεων Αναλυτικά, το αρχικό στάδιο της µεθόδου αϖοτελείται αϖό τη δόµηση του ϖροβλήµατος λήψης αϖόφασης σε ιεραρχική δοµή. Στο ϖρώτο εϖίϖεδο της ιεραρχίας συναντάται ο συνολικός στόχος του ϖροβλήµατος (ϖροσδιορισµός βέλτιστων ϖεριοχών για χωροθέτηση Α/Γ), ενώ το τελευταίο διαµορφώνεται αϖό τις ϖρος αξιολόγηση εναλλακτικές εϖιλογές (εναλλακτικές θέσεις εγκατάστασης Α/Γ). Τα ενδιάµεσα εϖίϖεδα διαµορφώνονται αϖό τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών (ΚρΑ) (Σχήµα 5). 75

76 Χωροθέτηση Α/Γ ΚρΑ 1 ΚρΑ 2 ΚρΑ 3 ΚρΑ 8 Εναλλακτική 1 Εναλλακτική 2 Εναλλακτική j Σχήµα 5: Ιεραρχική δοµή της µεθόδου ΑΗΡ Τη διαδικασία ιεραρχικής δόµησης του ϖροβλήµατος ακολουθεί ο ϖροσδιορισµός των συντελεστών βαρύτητας των ΚρΑ. Τα ΚρΑ συγκρίνονται ανά ζεύγη ως ϖρος τη σηµαντικότητά τους σε σχέση µε το συνολικό στόχο του ϖροβλήµατος. Οι συγκρίσεις γίνονται µε φραστικό τρόϖο, χρησιµοϖοιώντας φράσεις όϖως «το κριτήριο Α είναι ϖολύ ϖιο σηµαντικό αϖό το κριτήριο Β». Η ϖοσοτικοϖοίηση των συγκρίσεων γίνεται µε τη βοήθεια της κλίµακας, ϖου έχει εισάγει ο Saaty, και ϖαρουσιάζεται στον Πίνακα 3. Βάσει της συγκεκριµένης κλίµακας, κάθε ακέραιη τιµή αντιστοιχεί σε µια φραστική σύγκριση των κριτηρίων. 76

77 Πίνακας 3: Θεµελιώδης κλίµακα µέτρησης εννέα σηµείων για τις ανά ζεύγη συγκρίσεις της µεθόδου ΑΗΡ (Saaty, 1980) Βαθµός σηµαντικότητας Ορισµός 1 Ίδιας σηµαντικότητας Εϖεξήγηση (το κριτήριο A σε σύγκριση µε το κριτήριο B) Το Α είναι το ίδιο σηµαντικό µε το Β 2 Αδύναµη ή ϖολύ µικρή 3 Μέτρια σηµαντικότητα Το Α είναι λίγο ϖιο σηµαντικό αϖό το Β 4 Μέτρια συν 5 Ισχυρή σηµαντικότητα Το Α είναι αρκετά ϖιο σηµαντικό αϖό το Β 6 Ισχυρή συν 7 Πολύ ισχυρή σηµαντικότητα Το Α είναι ϖολύ ϖιο σηµαντικό αϖό το Β 8 Πολύ ισχυρή ϖρος εξαιρετική 9 Εξαιρετική σηµαντικότητα Το Α είναι εξαιρετικά ϖιο σηµαντικό αϖό το Β Ο ϖίνακας, ϖου ϖροκύϖτει αϖό τις συγκρίσεις ανά ζεύγη όλων των δυνατών συνδυασµών των ΚρΑ, ονοµάζεται Πίνακας Συγκρίσεων ανά Ζεύγη (ΠΣΖ). Ο ΠΣΖ είναι ένας ϖίνακας n n (όϖου n είναι το ϖλήθος των ΚρΑ), έχει ως ιδιότητες, αii = 1 και αji = 1/αij και έχει την ϖαρακάτω µορφή (Zangeneh et al., 2009): 1 1/ a A = M 1/ a 12 1n a 12 1 M 1/ a 2n L L O L a1 n a 2n M 1 όϖου αij: η σηµαντικότητα του κριτηρίου i σε σχέση µε το κριτήριο j Αϖό τον ΠΣΖ, υϖολογίζονται οι συντελεστές βαρύτητας των ΚρΑ µε τη µέθοδο του ιδιοδιανύσµατος (eigenvector) (Hwang and Yoon, 1981). διαδικασία, ϖου ακολουθείται είναι η εξής (Carrion et al., 2008; Malczewski, 1999): Η 77

78 i. Αθροίζονται τα στοιχεία κάθε στήλης του ΠΣΖ, S j = aij ii. ιαιρείται κάθε στοιχείο του ΠΣΖ µε το άθροισµα των στοιχείων της στήλης, στην οϖοία ανήκει (κανονικοϖοιηµένος ϖίνακας σύγκρισης), D = a / S. j ij j iii. Υϖολογίζεται ο µέσος όρος των στοιχείων κάθε σειράς του n i= 1 κανονικοϖοιηµένου ϖίνακα σύγκρισης, n w i = D ij j= 1. Το wi αϖοτελεί το συντελεστή βαρύτητας του ΚρΑ της σειράς i. iv. Ο ΠΣΖ υψώνεται στο τετράγωνο και η διαδικασία εϖαναλαµβάνεται αϖό το βήµα 1. Η εκτέλεση της διαδικασίας ολοκληρώνεται όταν δύο διαδοχικές ϖροσεγγίσεις του wi δε διαφέρουν σηµαντικά. Εϖιϖλέον, η ΑΗΡ ϖαρέχει µαθηµατικές εξισώσεις για την εκτίµηση της συνέϖειας των κρίσεων των ληϖτών αϖόφασης. Ο δείκτης συνέϖειας (Consistency Index CI), ο οϖοίος αντικατοϖτρίζει τις ασυνέϖειες των ανά ζεύγη συγκρίσεων, υϖολογίζεται µε την εξίσωση (13) (Saaty, 1980): όϖου λmax : η µέγιστη ιδιοτιµή του ΠΣΖ λmax n CI =, (13) n 1 και n : η διάσταση του ΠΣΖ (αριθµός στηλών και γραµµών) Η συνέϖεια των συγκρίσεων υϖολογίζεται µε τη µορφή του λόγου συνέϖειας (Consistency Ratio - CR): CI CR= (14) RI όϖου RI (Random Index) είναι ο µέσος όρος του CI όϖως αυτός ϖροκύϖτει αϖό µια σειρά τυχαίων συγκρίσεων (Πίνακας 4) (Saaty, 1980). Αϖοδεκτή τιµή του CR είναι αυτή, ϖου είναι µικρότερη ή ίση του 0.1. Σε αντίθετη ϖερίϖτωση οι συγκρίσεις ανά ζεύγη ϖρέϖει να εϖαναληφθούν (Kablan, 2004; Ma et al., 2005). 78

79 Πίνακας 4: Τιµές του RI για συγκεκριµένο µέγεθος ϖίνακα µέγεθος ϖίνακα (n) random index (RI) Υϖολογισµός του Χάρτης Καταλληλότητας Μετά τον υϖολογισµό των συντελεστών βαρύτητας των ΚρΑ, υϖολογίζεται, µε τη µέθοδο του Σταθµισµένου Μέσου, ο δείκτης καταλληλότητας του κάθε κελιού του χάρτη για εγκατάσταση σταθµών ΚΠ. Συγκεκριµένα, κάθε ΕΑ ϖολλαϖλασιάζεται µε τον αντίστοιχο συντελεστή βαρύτητας. Τα σταθµισµένα ΕΑ αθροίζονται για να ϖροκύψει ο δείκτης καταλληλότητας του κάθε κελιού, ο όϖοιος κυµαίνεται σε κλίµακα 0-1. Η µαθηµατική εξίσωση, ϖου χρησιµοϖοιείται, είναι η εξής (Yoon and Hwang, 1995): OSI i = n j= 1 w v j ij (15) όϖου OSIi: ο δείκτης καταλληλότητας του κελιού i, wj: ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου j, vij: η τιµή του κελιού i για το κριτήριο j και n: ο συνολικός αριθµός των κριτηρίων. Με την ϖαραϖάνω διαδικασία ϖροκύϖτει ο Χάρτης Αξιολόγησης της ϖεριοχής µελέτης, ο οϖοίος στη συνέχεια ϖολλαϖλασιάζεται µε τον Χάρτη Περιορισµού για την ϖαραγωγή του τελικού Χάρτη Καταλληλότητας (Σχήµα 6). ΧΑΡΤΗΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ x ΧΑΡΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΧΑΡΤΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ Σχήµα 6: ιαδικασία υϖολογισµού του Χάρτη Καταλληλότητας Στο Χάρτη Καταλληλότητας αϖοτυϖώνεται η καταλληλότητα κάθε 79

80 κελιού του χάρτη της ϖεριοχής µελέτης για εγκατάσταση Α/Γ. Το θεωρητικό µέγιστο δυνατό µέγεθος κάθε αιολικού ϖάρκου σε µια ευρύτερη ϖεριοχή υϖολογίζεται βάσει του ϖλήθους των γειτονικών κελιών µε υψηλό δείκτη καταλληλότητας Εϖιλογή τοϖοθεσίας για την εγκατάσταση κάθε µονάδας ΚΠ (ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙδ) Στο ϖροηγούµενο στάδιο υϖολογίστηκε η καταλληλότητα κάθε κελιού του Χάρτη της ϖεριοχής µελέτης για εγκατάσταση Α/Γ. Στο ϖαρόν στάδιο ϖροσδιορίζονται οι βέλτιστες ϖεριοχές για εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων (Α/Π). Πρόκειται για σύνολα γειτονικών κελιών του Χάρτη Καταλληλότητας µε τη µέγιστη τιµή (1), όϖου ο αριθµός των κελιών ισούται µε το µέγιστο αριθµό των Α/Γ, ϖου µϖορεί να φιλοξενήσει η εκάστοτε ϖεριοχή. Ωστόσο, η ελληνική νοµοθεσία θέτει δύο κριτήρια ϖεριορισµού της οϖτικής ϖαρεµβολής (ΠΟΠ) αϖό τα Α/Π (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008): 1 ο κριτήριο ΠΟΠ ή κριτήριο ϖυκνότητας. Αφορά στη συνολική ϖυκνότητα των ορατών Α/Γ, ϖου χωροθετούνται εντός κύκλου µε κέντρο το εκάστοτε σηµείο ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος (ϖ.χ. έναν οικισµό) και ακτίνα όϖως αυτή ϖροσδιορίζεται στη συγκεκριµένη νοµοθεσία. 2 ο κριτήριο ΠΟΠ ή κριτήριο κάλυψης οϖτικού ορίζοντα. Εφαρµόζεται µόνο στην ϖερίϖτωση, ϖου υφίσταται υϖέρβαση του 1 ου κριτηρίου και αφορά στο ϖοσοστό κάλυψης, αϖό τις Α/Γ, του οϖτικού ορίζοντα ενός ϖαρατηρητή, ϖου βρίσκεται στο ΣΙΕ και ϖεριστρέφεται 360 ϖερί τον εαυτό του, το οϖοίο δεν µϖορεί να υϖερβαίνει το 15%. Αναλυτικά, αϖό τους Χάρτες ορατότητας Α/Γ αϖό του οικισµούς και τους αρχαιολογικούς χώρους, ϖου υϖολογίστηκαν στο στάδιο ΙΙΙγ, δηµιουργείται ένας νέος χάρτης (µέσω του cell statistics), ϖου αϖοτελείται αϖό τις ελάχιστες τιµές των δύο αρχικών χαρτών. Ο χάρτης αυτός, µετά αϖό εϖαναταξινόµηση, αϖοτυϖώνει το µέγιστο αριθµό εϖιτρεϖόµενων 80

81 εγκατεστηµένων Α/Γ ανά km 2 ή ανά κελί, σύµφωνα µε το 1 ο κριτήριο ΠΟΠ και ονοµάζεται Χάρτης Μεγίστου Αριθµού Α/Γ. Πολλαϖλασιάζοντας τον Εϖαναταξινοµηµένο Χάρτη Καταλληλότητας µε το Χάρτη Μεγίστου Αριθµού Α/Γ ϖροκύϖτει ο Χάρτης Σύνθεσης, στον οϖοίο αϖοτυϖώνεται ο βαθµός καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ σε συνδυασµό µε το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών Α/Γ, βάσει του 1ου κριτηρίου ΠΟΠ (Σχήµα 7) (Tegou et al., 2011). Χάρτης Ορατότητας Α/Γ αϖό οικισµούς Χάρτης Ορατότητας Α/Γ αϖό αρχαιολογικούς χώρους cell statistics (min) reclassification Χάρτης µεγίστου αριθµού Α/Γ Ανακαταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας (x) Χάρτης Σύνθεσης Σχήµα 7: ιαδικασία δηµιουργίας του Χάρτη Σύνθεσης, ϖου αϖοτυϖώνει το βαθµό καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ στην ϖεριοχή µελέτης, σε συνδυασµό µε το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών Α/Γ, βάσει του 1ου κριτηρίου ΠΟΠ Με τον τρόϖο αυτό καθορίζονται οι βέλτιστες θέσεις για εγκατάσταση Α/Π, ενώ το µέγεθός τους µϖορεί να εκτιµηθεί µέσω του 1 ου κριτηρίου ΠΟΠ. Εϖιϖλέον, το 2 ο κριτήριο ΠΟΠ, ϖου αναφέρεται στη γωνία οϖτικής κάλυψης (ΓΟΚ), εφαρµόζεται για τον ϖροσδιορισµό του µέγιστου δυνατού µεγέθους (σε 81

82 kw) κάθε Α/Π. Για την τελική εϖιλογή συγκεκριµένων Α/Π (θέση) για κάθε εναλλακτικό Σενάριο, τα ϖιθανά Α/Π αξιολογούνται βάσει της οϖτικής τους ϖαρεµβολής. Η λειτουργικότητα αυτού κριτηρίου, στο ϖαρόν µεθοδολογικό ϖλαίσιο, ϖραγµατοϖοιείται µέσω των τριών κάτωθι υϖο-κριτηρίων: Υϖο-κριτήριο 1: Αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ. Όσο µεγαλύτερη είναι η αϖόσταση τόσο µεγαλύτερη και η τιµή του υϖο-κριτηρίου. Υϖο-κριτήριο 2: Ορατότητα αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου. Μέσω του εργαλείου viewshed του ArcMap, εκτιµάται το αν είναι ορατή µία εγκατεστηµένη Α/Γ αϖό το βασικό άξονα του οδικού δίκτυο. Εϖειδή η οϖτική όχληση µειώνεται βαθµιαία µε την αύξηση της αϖόστασης µεταξύ Α/Π και δρόµου, χρησιµοϖοιείται µία εξίσωση, ϖου εκφράζει τη µείωση αυτή. Έτσι, για κάθε Α/Π δηµιουργείται µια ϖολλαϖλή ουδέτερη ζώνη ανά 1000m και για κάθε µία αϖό αυτές υϖολογίζεται το µήκος του τµήµατος του δρόµου, αϖό το οϖοίο είναι ορατό το Α/Π. Η οϖτική ϖαρεµβολή υϖολογίζεται µε την εξίσωση (16) (Tegou et al., 2011). VI i = n j= 1 L ij * Dc (16) ij όϖου VIi: η οϖτική ϖαρεµβολή του αιολικού ϖάρκου i αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου, Lij: το µήκος του τµήµατος j του οδικού δικτύου, αϖό το οϖοίο είναι ορατό το αιολικό ϖάρκο i, Dcij: ο συντελεστής αϖόστασης του αιολικού ϖάρκου i για το τµήµα του οδικού δικτύου j, 0 Dcij 1 (Πίνακας 5) και n: ο αριθµός των τµηµάτων του οδικού δικτύου, αϖό τα οϖοία είναι ορατό το αιολικό ϖάρκο i. 82

83 Πίνακας 5: Συντελεστής αϖόστασης για τον υϖολογισµό του υϖο-κριτηρίου «ορατότητα αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου» Αϖόσταση αϖό Α/Π Συντελεστής αϖόστασης > Για τα τµήµατα του οδικού δικτύου, ϖου βρίσκονται σε αϖόσταση µεγαλύτερη των 6000 m αϖό ένα ορατό Α/Π, η τιµή της οϖτικής ϖαρεµβολής θεωρείται µηδενική. Τέλος, εκτιµάται η VIi ανά MW, καθώς το µέγεθος των Α/Π ϖοικίλει. Υϖο-κριτήριο 3: Γωνία οϖτικής κάλυψης (ΓΟΚ). Υϖολογίζεται για κάθε Α/Π αϖό κάθε οικισµό σε ακτίνα 6 km. Οι τιµές της ΓΟΚ για κάθε Α/Π αθροίζονται και στη συνέχει υϖολογίζεται η ΓΟΚ ανά MW. Στη συνέχεια, οι τιµές των τριών υϖο-κριτηρίων κανονικοϖοιούνται και η εξίσωση του Σταθµισµένου Μέσου (17) χρησιµοϖοιείται για την αξιολόγηση των υϖό εξέταση Α/Π: S i = n j= 1 w v j ij (17) όϖου Si: η συνολική βαθµολογία του σεναρίου i, wj: ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου j, vij: η κανονικοϖοιηµένη τιµή του κριτηρίου j για το σενάριο i και n: είναι ο συνολικός αριθµός των κριτηρίων Θεωρείται ότι όλα τα υϖο-κριτήρια έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (w = 1/3 = 0.333). Η τελική εϖιλογή των καταλληλότερων Α/Π για κάθε σενάριο 83

84 ϖραγµατοϖοιείται σύµφωνα µε το µέγεθός τους και τον δείκτη καταλληλότητάς τους, όϖως αυτός ϖροκύϖτει αϖό την ϖαραϖάνω αξιολόγηση. 84

85 3.5. Εϖιλογή και µοντελοϖοίηση των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ ΙV) Εισαγωγή Τα εναλλακτικά Σενάρια αξιολογούνται βάσει οικονοµικών, τεχνικών, ϖεριβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων, τα οϖοία αναλύονται στη συνέχεια. Για τον υϖολογισµό τους, εκτός αϖό το ArcGIS 9.2, χρησιµοϖοιείται και ένα εϖιϖλέον λογισµικό ϖακέτο, το GEMIS 4.5 (Global Emission Model for Integrated Systems) του Öko-Institute. Πρόκειται για ένα ϖρόγραµµα ανάλυσης κύκλου ζωής, ϖου αϖοτελείται αϖό µία βάση δεδοµένων σχετική µε τα συστήµατα ενέργειας, ϖαραγωγής υλικών και µεταφορών. Η βασική έκδοση 1.0 του ϖρογράµµατος δηµιουργήθηκε την ϖερίοδο αϖό το Οeko-Institut και το Gesamthochschule Kassel (GhK), ως εργαλείο σχετικής αϖοτίµησης των ϖεριβαλλοντικών εϖιϖτώσεων της κατανάλωσης ενέργειας (Öko-Institut, 2009). Η βάση δεδοµένων του GEMIS ϖεριέχει ϖληροφορίες σχετικά µε: τα ορυκτά καύσιµα (άνθρακας, λιγνίτης, φυσικό αέριο και ϖετρέλαιο), τις ΑΠΕ, την ϖυρηνική ενέργεια και τη βιοµάζα, τις διαδικασίες ηλεκτρισµού και θέρµανσης, τα υλικά: ϖρώτες ύλες (κατασκευαστικές και βοηθητικές) και τις µεταφορές: αεροϖλάνα, λεωφορεία, αυτοκίνητα, ϖλοία και φορτηγά, ενώ, για κάθε διαδικασία, µϖορεί να υϖολογίσει: την αϖοδοτικότητα, το συντελεστή χρησιµοϖοίησης και τη διάρκεια ζωής, τις εκϖοµϖές ρυϖογόνων αερίων (SO2, NOx, CO κλϖ.) και αερίων του Φαινοµένου του Θερµοκηϖίου (CO2, CH4, N2O κλϖ.), τα στερεά και υγρά αϖόβλητα και τη χρήση γης (εµβαδό). Τέλος, ϖαρέχει τη δυνατότητα ανάλυσης του κόστους της κάθε διαδικασίας, διαθέτοντας στη βάση δεδοµένων του ορισµένα βασικά οικονοµικά στοιχεία για τα καύσιµα και τα ενεργειακά συστήµατα. 85

86 Οικονοµικά Κριτήρια Τα οικονοµικά κριτήρια, ϖου χρησιµοϖοιούνται στην ϖαρούσα διατριβή, είναι τα εξής: Κόστος κεφαλαίου Ο1: ϖεριλαµβάνει το κόστος αϖόκτησης της γης, το κόστος εγκατάστασης και το κόστος του εξοϖλισµού. Κόστος Λειτουργίας και Συντήρησης (Λ&Σ) Ο2: ϖεριλαµβάνει κυρίως τη µισθοδοσία των εργαζοµένων και το κόστος συντήρησης του εξοϖλισµού. ιαιρείται σε δύο κατηγορίες, το σταθερό (Ο2σ) και το κυµαινόµενο (Ο2κ) κόστος Λ&Σ. Τα σταθερά κόστη Λ&Σ εξαρτώνται αϖό την εγκατεστηµένη ισχύ του σταθµού ϖαραγωγής και µετρώνται σε /kw ανά έτος, ενώ τα κυµαινόµενα κόστη Λ&Σ συνδέονται άµεσα µε το ϖοσό της ϖαραγόµενης ενέργειας και µετρώνται σε /kwh. Κόστος καυσίµου Ο3: αναφέρεται στη δαϖάνη για την ϖροµήθεια καυσίµων, αϖαραίτητων για τη λειτουργία του σταθµού. Σε αυτήν την ϖερίϖτωση δε συµϖεριλαµβάνεται στο κόστος λειτουργίας. Εξωτερικό κόστος Ο4: εµϖεριέχει όλες τις εξωτερικότητες (externalities), ϖου σχετίζονται µε την ϖαραγωγή ενέργειας. Υϖολογίζονται µε το λογισµικό GEMIS Τεχνικά Κριτήρια Το τεχνικό κριτήριο, βάσει του οϖοίου αξιολογούνται τα εναλλακτικά Σενάρια, είναι: Μείωση των αϖωλειών του δικτύου - Τ1: οι αϖώλειες του δικτύου µεταφοράς/διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας αϖοτελούν µείζον θέµα γα ένα ενεργειακό σύστηµα, καθώς εϖιφέρουν αύξηση στο κόστος ϖαραγωγής και στην ϖλειοψηφία των ϖεριϖτώσεων αύξηση στις εκϖοµϖές των ρυϖογόνων αερίων. 86

87 Περιβαλλοντικά Κριτήρια Όσον αφορά στα ϖεριβαλλοντικά κριτήρια αξιολόγησης, αυτά είναι τα εξής: Εκϖοµϖές αερίων του Φαινοµένου του Θερµοκηϖίου GHGs Π1: Υϖολογίζονται υϖό τη µορφή των ισοδυνάµων CO2 (CO2 equivalents), µέσω της βάσης δεδοµένων του GEMIS 4.5. Οϖτική όχληση Π2: η οϖτική όχληση είναι ένα κρίσιµο ζήτηµα για κάθε είδους ΣΠ. Ιδιαίτερα τα Α/Π έχουν αϖοτελέσει αντικείµενο σκληρής κριτικής, εϖειδή σε ορισµένες ϖεριϖτώσεις εγκαθίστανται σε ιδιαίτερα εµφανή σηµεία, ώστε να αξιοϖοιούν κατά το µέγιστο δυνατό τις συνθήκες ανέµου. Στην αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων η οϖτική όχληση εκτιµάται µέσω των τριών υϖο-κριτηρίων οϖτικής ϖαρεµβολής (i. ορατότητα Α/Π αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου, ii. αϖόσταση αϖό οικισµούς, iii. γωνία οϖτικής κάλυψης), ϖου χρησιµοϖοιήθηκαν στο στάδιο ΙΙΙδ Κοινωνικά Κριτήρια Τέλος, χρησιµοϖοιείται το εξής κοινωνικό κριτήριο: ηµιουργία νέων θέσεων εργασίας Κ1: ουσιαστικά ϖρόκειται για τον αριθµό των νέων θέσεων εργασίας ϖου δηµιουργούνται για τη λειτουργία και τη συντήρηση του κάθε ΣΠ. 87

88 3.6. Πολυκριτηριακή Ανάλυση Εναλλακτικών Σεναρίων (ΣΤΑ ΙΟ V) Η σύγκριση των εναλλακτικών σεναρίων ϖραγµατοϖοιείται µε την εφαρµογή της µεθόδου ΑΗΡ σε συνδυασµό µε την µέθοδο του Σταθµισµένου Μέσου. Όϖως και στο ΣΤΑ ΙΟ ΙΙΙγ ( ), αρχικά ϖραγµατοϖοιούνται οι ανά ζεύγη συγκρίσεις των κριτηρίων αξιολόγησης, συνθέτονται οι αντίστοιχοι ϖίνακες (ΠΣΖ), εκτιµώνται οι συντελεστές βαρύτητας και στη συνέχεια υϖολογίζεται ο λόγος ασυνέϖειας (CR). Τέλος εφαρµόζεται η εξίσωση του σταθµισµένου µέσου (17) για την κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων. Στο Σχήµα 8 ϖαρουσιάζεται σε ένα διάγραµµα το συνολικό µεθοδολογικό ϖλαίσιο. 88

89 ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Συλλογή δεδοµένων: - χρήσεις γης - ενεργειακές υϖοδοµές - υϖοδοµές µεταφορών - φυσικό ϖεριβάλλον - δυναµικό ΑΠΕ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Εκτίµηση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας: - χρονοσειρές ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ Εϖιλογή τεχνολογιών ΚΠ, ϖου θα χρησιµοϖοιηθούν στα εναλλακτικά σενάρια Εϖιλογή µεγέθους σταθµών ΚΠ για κάθε σενάριο: - νοµοθετικοί & τεχνικοί ϖεριορισµοί Προσδιορισµός δυνατοτήτων: (α) δηµιουργία Χάρτη Καταλληλότητας (ΧΚ) χωροθέτησης µονάδων ΚΠ (αιολικά ϖάρκα) (β) υϖολογισµός µεγίστου µεγέθους κάθε σταθµού ΚΠ, ϖου ϖροκύϖτει αϖό τον ΧΚ. Εϖιλογή θέσεων εγκατάστασης κάθε σταθµού ΚΠ: - µέγεθος - οϖτική όχληση -Κριτήρια Περιορισµού (νοµοθεσία, τεχνικοί ϖεριορισµοί) -Κριτήρια Αξιολόγησης (χαρακτηριστικά ϖεριοχής, νοµοθεσία) ΑΗΡ Χάρτης Περιορισµού (τιµές 0,1) (*) Χάρτης Αξιολόγησης (τιµές 0-1) Χάρτης Καταλληλότητας (τιµές 0-1) ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ - χαρακτηριστικά ϖεριοχής µελέτης - νοµοθεσία - ϖροηγούµενες µελέτες - εµϖειρία Χρήση των ΣΓΠ και του GEMIS ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΣΕΝΑΡΙΩΝ Εκτίµηση συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης: Μέθοδος των συγκρίσεων ανά ζεύγη στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ Έλεγχος διαφορετικών ϖεριϖτώσεων (ανάλυση ευαισθησίας) Σύγκριση των εναλλακτικών Σεναρίων: Μέθοδος του Σταθµισµένου Μέσου Σχήµα 8: Σχηµατικό διάγραµµα του µεθοδολογικού ϖλαισίου 89

90 3.7. Συµϖεράσµατα Στο ϖαρόν Κεφάλαιο αναϖτύχθηκε το ϖροτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο, το οϖοίο αϖοτελείται αϖό ϖέντε Στάδια. Στο 1 ο Στάδιο ϖραγµατοϖοιείται η αϖοτύϖωση της υφιστάµενης κατάστασης της ϖεριοχής µελέτης. Στο 2 ο Στάδιο ϖροσδιορίζεται το µέγεθος του ενεργειακού συστήµατος, µέσω της εκτιµούµενης ϖρόβλεψης της µελλοντικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Στο 3 ο Στάδιο ϖραγµατοϖοιείται η σύνθεση των εναλλακτικών Σεναρίων. Αυτή ϖεριλαµβάνει: α) την εϖιλογή των τεχνολογιών ΚΠ, ϖου θα χρησιµοϖοιηθούν, β) τον ϖροσδιορισµό των βέλτιστων θέσεων εγκατάστασής τους, µέσω διαδικασίας χωροθέτησης, γ) τον ϖροσδιορισµό του µεγίστου δυνατού µεγέθους της κάθε µονάδας και τέλος δ) την εϖιλογή των καταλληλότερων µονάδων ΚΠ (θέση και µέγεθος) για κάθε εναλλακτικό Σενάριο. Στο 4 ο Στάδιο εϖιλέγονται και µοντελοϖοιούνται τα κριτήρια αξιολόγησης των εναλλακτικών Σεναρίων. Στο 5 ο Στάδιο εφαρµόζεται η Πολυκριτηριακή Ανάλυση των Σεναρίων για την ανάδειξη του βέλτιστου ενεργειακού συστήµατος. Οι συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης εκτιµώνται µε την εφαρµογή της µεθόδου των συγκρίσεων ανά ζεύγη στη ϖλαίσιο της ΑΗΡ. Η τελική κατάταξη των εναλλακτικών Σεναρίων ϖροκύϖτει µε την εφαρµογή της µεθόδου του Σταθµισµένου Μέσου. Στο εϖόµενο Κεφάλαιο το ϖροτεινόµενο µεθοδολογικό ϖλαίσιο εφαρµόζεται στο µη διασυνδεδεµένο νησί της Λέσβου. 90

91 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 91

92 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ 4.1. Περιοχή µελέτης Υφιστάµενη κατάσταση Το νησί της Λέσβου, µε ϖρωτεύουσα τη Μυτιλήνη, βρίσκεται στο βορειοανατολικό Αιγαίο (Σχήµα 9), καταλαµβάνει έκταση 1636 km 2 και έχει ϖληθυσµό 90,436 κατοίκους (αϖογραφή 2001). Οι βασικές οικονοµικές δραστηριότητες του νησιού είναι η γεωργία και ο τουρισµός. Κατά ϖροσέγγιση, η εϖιφάνεια του νησιού καλύϖτεται κατά 41.3% αϖό ελαιώνες, 34% αϖό µακκία και φρύγανα, 17% αϖό δασική έκταση, 4.3% αϖό άλλες καλλιέργειες, ενώ το ϖοσοστό ϖου αϖοµένει καλύϖτεται αϖό υγροτόϖους, οικισµούς κ.α. Σχήµα 9: Το νησί της Λέσβου Η ϖαραγωγή ηλεκτρισµού βασίζεται σε ένα αυτόνοµο ενεργειακό σύστηµα, το οϖοίο αϖοτελείται αϖό ένα συµβατικό αυτόνοµο σταθµό 92

93 ϖαραγωγής (ΑΣΠ) ηλεκτρισµού, ιδιοκτησίας.ε.η, και δύο αιολικά ϖάρκα. Ο ΑΣΠ λειτουργεί µε την καύση αργού ϖετρελαίου και diesel και είναι εγκατεστηµένος στα όρια του οικισµού της Μυτιλήνης. Το αιολικό δυναµικό στο νησί είναι υψηλό (Σχήµα 10), αλλά ϖρος το ϖαρόν µόνο ένα µικρό ϖοσοστό ηλεκτρικής ενέργειας (ϖερίϖου 9%) (ϖρωτογενή δεδοµένα της.ε.η.) ϖαράγεται αϖό τη εκµετάλλευσή του (Koroneos et al., 2004; Ntziachristos et al., 2005). Στον Πίνακα 6 αϖοτυϖώνεται η εγκατεστηµένη ισχύς των σταθµών ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο το έτος Εϖισηµαίνεται ότι έχει εγκριθεί η άδεια εγκατάστασης γεωθερµικού σταθµού ϖαραγωγής ενέργειας ισχύος 8 MW στην ϖεριοχή της Στύψης. Σχήµα 10: Χάρτης αιολικού δυναµικού (µέση ετήσια τιµή) της Λέσβου (Εργαστήριο Φυσικών Καταστροφών, Τµήµα Γεωγραφίας, Πανεϖιστήµιο Αιγαίου) 93

94 Πίνακας 6: Εγκατεστηµένη ισχύς των µονάδων ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο, το έτος Τεχνολογία Εγκατεστηµένη ισχύς (kw) ΑΣΠ 102,178 Αιολικό ϖάρκο A 10,800 Αιολικό ϖάρκο B 2,025 Το νησί της Λέσβου εϖιλέχθηκε ως ϖεριοχή µελέτης για ϖοικίλους λόγους. Πρώτον, εκτός του ότι όϖως τα ϖερισσότερα νησιά του Αιγαίου Πελάγους ϖαρουσιάζει υψηλό αιολικό και ηλιακό δυναµικό (Haralambopoulos, 1995; Hatziargyriou et al., 2006; Kaldellis, 2004a, 2005; Koroneos et al., 2004; Ntziachristos et al., 2005), διαθέτει και αξιοσηµείωτο γεωθερµικό δυναµικό. εύτερον, σύµφωνα µε τα ϖρωτογενή δεδοµένη του ΑΣΠ Μυτιλήνης, η Λέσβος εµφανίζει µια ετήσια αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της τάξεως του 6% (Πίνακας Α1, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α), σχεδόν 50% µεγαλύτερη αϖό αυτή της ηϖειρωτικής Ελλάδας (4.2%) (Hatziargyriou et al., 2006). Εϖιϖλέον, λόγω γεωγραφικών, τεχνικών, οικονοµικών και κοινωνικών αιτιών, η σύνδεση του νησιού µε το ηϖειρωτικό δίκτυο ϖαραµένει υϖό συζήτηση (Kaldellis and Zafirakis, 2007), µε αϖοτέλεσµα η ηλεκτροδότηση του νησιού να βασίζεται σε έναν αυτόνοµο σταθµό, ϖου συχνά αδυνατεί να καλύψει εϖαρκώς τη ζήτηση αιχµής. Στη συνέχεια ϖαρουσιάζονται οι χάρτες χρήσεων γης (Σχήµα 11), δικτύου µέσης τάσης (Σχήµα 12) και αρχαιολογικών χώρων (Σχήµα 13) της Λέσβου. 94

95 Σχήµα 11: Χάρτης χρήσεων γης της Λέσβου Σχήµα 12: Χάρτης δικτύου µέσης τάσης της Λέσβου 95

96 Σχήµα 13: Χάρτης αϖοτύϖωσης αρχαιολογικών χώρων στο νησί της Λέσβου 96

97 4.2. Προσδιορισµός µεγέθους του ενεργειακού συστήµατος Ως χρονικός ορίζοντας του ενεργειακού σχεδιασµού ορίζεται το έτος 2025, ενώ η βάση δεδοµένων, ϖου χρησιµοϖοιείται, ϖεριλαµβάνει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας της χρονικής ϖεριόδου (Πίνακας Α1). Ο ρυθµός µεταβολής της ενεργειακής ζήτησης του νησιού ισούται µε το µέσο όρο της ετήσιας µεταβολής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία 20 χρόνια, δηλαδή µε 6%. Θεωρώντας ότι ο ρυθµός αυτός θα ϖαραµείνει σταθερός, το σύστηµα ϖαραγωγής ηλεκτρισµού της Λέσβου θα ϖρέϖει να έχει τη δυνατότητα να καλύψει τη ζήτηση των 871,429 MWh το έτος 2025 (Σχήµα 14) MWh Year Σχήµα 14: Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας και µελλοντική ϖρόβλεψη για το νησί της Λέσβου. 97

98 4.3. Κάλυψη µελλοντικής ενεργειακής ζήτησης: ϖροσδιορισµός εναλλακτικών Σεναρίων Εϖιλογή τεχνολογιών ΚΠ Το νησί της Λέσβου ϖαρουσιάζει υψηλό δυναµικό ΑΠΕ (αιολικό, ηλιακό, γεωθερµικό, βιοµάζα). Στην ϖαρούσα εφαρµογή ερευνάται η διείσδυση της αιολικής και γεωθερµικής ενέργειας. Παρόµοια θα µϖορούσαν να ερευνηθούν και οι ϖεριϖτώσεις της ηλιακής ενέργειας ή/και της βιοµάζας Εϖιλογή µεγέθους σταθµών ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε Σενάριο Λόγω της µεταβλητής φύσης των ΑΠΕ, η Υϖουργική Αϖόφαση 8395/95 (ΦΕΚ Β 385, ) αϖαγόρευε, µέχρι ϖροσφάτως, τη χορήγηση αδειών για σταθµούς ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αϖό ΑΠΕ σε ένα αυτόνοµο σύστηµα, όταν η συνολική εγκατεστηµένη ισχύς αϖό ΑΠΕ υϖερέβαινε το 30% της µέγιστης ζήτησης του ϖροηγούµενου έτους, ϖροκειµένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα του δικτύου. Αν και αυτός ο ϖεριορισµός έχει καταργηθεί ϖλέον, ακόµα αντιϖροσωϖεύει ένα θεωρητικό όριο για τη µέγιστη διείσδυση των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ηλεκτρισµού σε ένα αυτόνοµο σύστηµα. Για το νησί της Λέσβου το όριο αυτό ισούται µε MW για το έτος Αϖό την άλλη ϖλευρά, το νέο ειδικό χωροταξικό ϖλαίσιο για τη χωροθέτηση των ΑΠΕ στην Ελλάδα (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008) ορίζει ϖως «η συνολική ισχύς των αιολικών σταθµών ανά νησί (µη διασυνδεδεµένο) δεν ϖρέϖει να ξεϖερνά το διϖλάσιο του εϖιϖέδου αιχµής της ζήτησης, ϖου αυτό εµφανίζει σε µεσο- µακροϖρόθεσµο ορίζοντα (δεκαετία)». Για το νησί της Λέσβου το όριο αυτό ισούται µε MW. Λαµβάνοντας υϖόψη τους ανωτέρω ϖεριορισµούς, τα 80 MW θεωρούνται µια λογική τιµή για τη µέγιστη εγκατεστηµένη ισχύ, για το έτος 2025, για την ϖεριοχή µελέτης. Εν συνεχεία, τα εναλλακτικά Σενάρια διαµορφώνονται όϖως φαίνονται στον Πίνακα 7. Η ονοµαστική ισχύς κάθε σταθµού ϖαραγωγής ενέργειας υϖολογίζεται µε τη χρήση του συντελεστή 98

99 χρησιµοϖοίησης (εξ. 1). Πίνακας 7: Εναλλακτικά Σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο το έτος 2025 ΣΕΝ 1 Χαρακτηριστικά ϖετρέλαιο γεωθερµία αιολικά ΣΥΝΟΛΟ συντελεστής δυναµικότητας (%) 40.0 εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 871, ,429 ΣΕΝ 2 συντελεστής δυναµικότητας (%) εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 617,389 57, , ,429 ΣΕΝ 3 συντελεστής δυναµικότητας (%) εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 666,445 57, , ,429 ΣΕΝ 4 συντελεστής δυναµικότητας (%) εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 715,501 57,816 98, ,429 ΣΕΝ 5 συντελεστής δυναµικότητας (%) εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 752,293 57,816 61, ,429 ΣΕΝ 6 συντελεστής δυναµικότητας (%) εγκατεστηµένη ισχύς (MW) ϖαραγωγή ενέργειας (MWh) 776,821 57,816 36, ,429 Για το συµβατικό σταθµό ϖαραγωγής (ΣΣΠ) (καύσιµο ϖετρέλαιο) ο CF εκτιµάται αϖό τα ϖρωτογενή δεδοµένα του ΑΣΠ της Λέσβου. Εϖιϖροσθέτως, ένα αιολικό ϖάρκο σε ένα αϖοµονωµένο δίκτυο θεωρείται οικονοµικά βιώσιµο εφόσον έχει CF µεγαλύτερο αϖό 27.5% (ΚΑΠΕ, 2001), ο οϖοίος κατά ϖροσέγγιση αντιστοιχεί σε µέση ετήσια ταχύτητα ανέµου 8.5 m/sec (ΡΑΕ, 2003). Όλα τα αιολικά ϖάρκα, ϖου εξετάζονται στην ϖαρούσα µελέτη, θα 99

100 βρίσκονται σε ϖεριοχές µε µέση ταχύτητα ανέµου τουλάχιστον 8.5 m/sec. Προκειµένου να δοθεί αϖάντηση στην ερώτηση «ϖολλά και µικρά αιολικά ϖάρκα ή λίγα και µεγάλα» η τελική διαµόρφωση των εναλλακτικών σεναρίων ϖαρουσιάζεται στον Πίνακα 8. Το µεγαλύτερο αιολικά ϖάρκο δε θα ϖρέϖει να ξεϖερνά τα 25 MW εγκατεστηµένης ισχύος (ή τις 30 Α/Γ των 850 kw η κάθε µία). Πίνακας 8: Εναλλακτικά Σενάρια ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο: αναλυτική ϖεριγραφή MW Σεν 1 Σεν 2α Σεν 2β Σεν 3 Σεν 4 Σεν 5α Σεν 5β Σεν 6 ΣΣΠ Γεωθερµία Α/Π Σύνολο Α/Π Χωροθέτηση ανεµογεννητριών Εισαγωγή Για τη διεκϖεραίωση της διατριβής εϖιλέγονται οι ανεµογεννήτριες (Α/Γ) τύϖου Vestas V kw, ύψους (Η) = 44m και διαµέτρου ρότορα (D) = 52m. Θα µϖορούσαν να χρησιµοϖοιηθούν και Α/Γ µεγαλύτερης ισχύος, αλλά οι ϖεριορισµοί χωροθέτησης και η δυσκολία στη µεταφορά, λόγω στενού οδικού δικτύου του νησιού, θέτουν ένα ανώτατο όριο στην ισχύ και το ύψος των Α/Γ, ϖου θα χρησιµοϖοιηθούν. Σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008), η ελάχιστη εϖιτρεϖόµενη αϖόσταση µεταξύ δύο Α/Γ ισούται µε το τριϖλάσιο της διαµέτρου του ρότορά τους. Εϖοµένως, το µέγεθος κελιού των ψηφιακών χαρτών θα είναι 3*D = 156m, το οϖοίο συνεϖάγεται ότι κάθε κελί του χάρτη 100

101 αϖοτελεί µία δυνατή θέση εγκατάστασης µιας Α/Γ. Το λογισµικό ΣΓΠ, ϖου χρησιµοϖοιείται, είναι το ArcGIS ηµιουργία του Χάρτη Περιορισµού Τα κριτήρια ϖεριορισµού (ΚρΠ) της ϖαρούσας διατριβής εϖιλέχθηκαν βάσει της ισχύουσας νοµοθεσίας για τη χωροθέτηση των ΑΠΕ στα αυτόνοµα ελληνικά νησιά (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008). Συγκεκριµένα, έντεκα (11) εϖίϖεδα ϖεριορισµού (ΕΠ) δηµιουργήθηκαν σύµφωνα µε τα ΚρΠ, ϖου ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 9. Πίνακας 9: Κριτήρια ϖεριορισµού χωροθέτησης Α/Γ για το νησί της Λέσβου Περιορισµοί ΚρΠ 1 Αϖολιθωµένο δάσος ΚρΠ 2 Υγρότοϖοι ΚρΠ 3 NATURA 2000 ΚρΠ 4 Γη υψηλής ϖαραγωγικότητας ΚρΠ 5 Κλίση εδάφους < 30% ΚρΠ 6α Οικισµοί ΚρΠ 6β Αϖόσταση αϖό οικισµούς Παραδοσιακοί <1500m Αξιόλογοι <1000m Λοιϖοί <500m ΚρΠ 7α Αρχαιολογικοί χώροι ΚρΠ 7β Αϖόσταση αϖό αρχαιολογικούς χώρους <500m ΚρΠ 8 Αϖόσταση αϖό Μονές <500m ΚρΠ 9 Αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο >10000m ΚρΠ 10 Αεροδρόµιο ΚρΠ 11 Αιολικό δυναµικό <4m/s Για τα ΚρΠ 1, ΚρΠ 2, ΚρΠ 3, ΚρΠ 4, ΚρΠ 5, ΚρΠ 6α, ΚρΠ 7α, ΚρΠ 10 και ΚρΠ 11, τα αντίστοιχα ΕΠ δηµιουργούνται µε εϖαναταξινόµηση (reclassification), µια λειτουργία του ArcMap. Έτσι, όταν σε ένα κελί αϖαγορεύεται η χωροθέτηση Α/Γ, αυτό ϖαίρνει την τιµή µηδέν (0), ενώ σε αντίθετη ϖερίϖτωση ϖαίρνει την τιµή ένα (1). 101

102 Σύµφωνα µε την ισχύουσα νοµοθεσία, τα κριτήρια ΚρΠ 6β, ΚρΠ 7β και ΚρΠ 8 εφαρµόζονται µόνο στις ϖεριϖτώσεις ϖου οι Α/Γ είναι ορατές αϖό το αντίστοιχο σηµείο ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος (οικισµός, αρχαιολογικός χώρος, Μονή). Για το λόγο αυτό, ϖρέϖει κατ αρχήν να ϖαραχθούν οι χάρτες ορατότητας (visibility maps) για κάθε ΣΙΕ µέσω της ακόλουθης διαδικασίας: αρχικά, για κάθε ΣΙΕ δηµιουργείται µια ουδέτερη ζώνη (buffer zone) µε ϖλάτος, ϖου αντιστοιχεί στα δεδοµένα ϖου ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 9. Στη συνέχεια, εφαρµόζεται η λειτουργία viewshed του ArcMap (OFFSETA=1.5, OFFSETB=44, RADIUS2=ακτίνα της ουδέτερης ζώνης) για κάθε σύνολο οµοίων ΣΙΕ. Η ϖαραγωγή των χαρτών ορατότητας ϖροκύϖτει µε βάση το Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους της Λέσβου. Οι ϖαραγόµενοι χάρτες (Χάρτες Ορατότητας Α/Γ) (Σχήµατα 15, 16, 17) αϖοτυϖώνουν σε ϖοια κελιά µια εγκατεστηµένη (εντός ουδέτερης ζώνης) Α/Γ, ύψους 44m, είναι ορατή ή όχι αϖό τα συγκεκριµένα ΣΙΕ, όταν το ύψος του ϖαρατηρητή είναι 1.5m. Τα «ορατά» κελιά βαθµολογούνται µε 0 και τα υϖόλοιϖα µε 1. Σχήµα 15: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 6β 102

103 Σχήµα 16: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 7β Σχήµα 17: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τις Μονές για το κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 8β 103

104 Όσον αφορά στο κριτήριο ϖεριορισµού ΚρΠ 9, δηµιουργείται µια ουδέτερη ζώνη 10,000m και τα κελιά, ϖου βρίσκονται εκτός ζώνης, ϖαίρνουν την τιµή 0. Βέβαια, στη συγκεκριµένη ϖεριοχή µελέτης αυτό το κριτήριο δεν εϖηρεάζει το τελικό αϖοτέλεσµα, εφόσον η ουδέτερη ζώνη των 10,000m είναι αρκετά µεγάλη ώστε να καλύψει όλη την εϖιφάνεια του νησιού. Εϖοµένως, δεν υϖάρχουν κελιά µε την τιµή 0. Το γινόµενο όλων των ΕΠ συνθέτει το συνολικό Χάρτη Περιορισµού (Σχήµα 18). Σχήµα 18: Χάρτης Περιορισµού χωροθέτησης Α/Γ στο νησί της Λέσβου Προσδιορισµός και βαθµολόγηση κριτηρίων αξιολόγησης (ΚρΑ) Στην εϖόµενη φάση, οκτώ (8) κριτήρια αξιολόγησης εϖιλέχθηκαν για την αξιολόγηση της καταλληλότητας της εϖιφάνειας της Λέσβου για εγκατάσταση Α/Γ (Πίνακας 10). Η εϖιλογή τους έγινε βάσει βιβλιογραφικής ανασκόϖησης και ϖροσωϖικής εµϖειρίας. Η διαδικασία, ϖου ακολουθείται για τον καθορισµό των τιµών των ΚρΑ, βασίζεται και σε άλλες έρευνες (ϖ.χ. 104

105 Baban and Parry, 2001; Bennui et al., 2007; Rodman and Meentemeyer, 2006). Ακολουθεί η ϖεριγραφή τους. Πίνακας 10: Κριτήρια αξιολόγησης για την ϖερίϖτωση της Λέσβου Κριτήρια αξιολόγησης Τύϖος κριτηρίου ΚρΑ 1 Οϖτική όχληση ΟΟ Περιβαλλοντικό/κοινωνικό ΚρΑ 1α Ορατότητα αϖό οικισµούς ΟΑΟ Περιβαλλοντικό/κοινωνικό ΚρΑ 1β Ορατότητα αϖό αρχαιολογικούς χώρους Περιβαλλοντικό/κοινωνικό ΟΑΑΧ ΚρΑ 2 Αξία γης ΑΓ Οικονοµικό ΚρΑ 3 Κλίση εδάφους ΚΕ Τεχνικό ΚρΑ 4 Χρήσεις γης ΧΓ Περιβαλλοντικό ΚρΑ 5 Αιολικό δυναµικό Α Τεχνικό ΚρΑ 6 Αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης Οικονοµικό ΑΑ ΜΤ ΚρΑ 7 Αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο ΑΑΟ Οικονοµικό ΚρΑ 8 Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ΖΗΕ Περιβαλλοντικό Οϖτική όχληση (ΚρΑ 1) Σύµφωνα µε την εθνική νοµοθεσία (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008), ο µέγιστος εϖιτρεϖόµενος αριθµός ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ σε µια ϖεριοχή κοντά σε ένα ΣΙΕ εξαρτάται αϖό την αϖόσταση αϖό το εκάστοτε ΣΙΕ. Πιο αναλυτικά, η ϖεριοχή γύρω αϖό ένα ΣΙΕ διαιρείται σε τρεις (3) ζώνες, Α, Β, Γ, µε ακτίνα, ϖου εξαρτάται αϖό τον τύϖο του ΣΙΕ. Στον Πίνακα 11 φαίνεται ο αριθµός των εϖιτρεϖόµενων εγκατεστηµένων Α/Γ σε κάθε ζώνη, για το νησί της Λέσβου και για το συγκεκριµένο τύϖο Α/Γ. Ο ϖεριορισµός αυτός ισχύει µόνο για τις Α/Γ, των οϖοίων η άτρακτος είναι ορατή αϖό το εκάστοτε ΣΙΕ. 105

106 Πίνακας 11: Αριθµός εϖιτρεϖόµενων ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ σε κάθε ζώνη εϖιρροής της Λέσβου. ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ A B Γ Σηµείο ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος Ακτίνα ζώνης (m) Παραδοσιακοί οικισµοί Αξιόλογοι οικισµοί Λοιϖοί οικισµοί Αρχαιολογικοί χώροι Αριθµός ανεµογεννητριών/km Γ B A Για τον υϖολογισµό του ΚρΑ 1, δηµιουργούνται δύο χάρτες ορατότητας: (α) ο χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς (ΚρΑ 1α) (Σχήµα 19) (β) ο χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους (ΚρΑ 1β) (Σχήµα 20) Όσον αφορά στον υϖολογισµό του ΚρΑ 1α ακολουθείται η εξής διαδικασία: i. υϖολογισµός της ορατότητας των Α/Γ αϖό κάθε οικισµό για µία ζώνη ακτίνας 10,000m µέσω της λειτουργίας viewshed 3 εϖαναταξινόµηση δίνοντας αντίστοιχα σε κάθε κελί τις τιµές: 0: ορατή Α/Γ 1: µη ορατή Α/Γ ii. δηµιουργία µιας ουδέτερης ζώνης για κάθε τύϖο οικισµού µε ακτίνα ίση µε της Ζώνης Α του Πίνακα 11 (αϖαγορευµένη ζώνη) ένωση όλων αυτών ένωση µε την ακτογραµµή µετατροϖή σε ψηφιδωτή µορφή (µέγεθος κελιού=156m) εϖαναταξινόµηση δίνοντας τις ϖαρακάτω τιµές: 0: κελί µέσα σε αϖαγορευµένη ζώνη 1: κελί εκτός αϖαγορευµένης ζώνης 3 Τα κελιά του χάρτη µετατρέπονται σε σηµεία και υπολογίζεται η ορατότητα από όλα τα σηµεία. 106

107 iii. άθροιση όλων των αναταξινοµηµένων χαρτών µε το χάρτη ορατότητας Α/Γ, ϖου υϖολογίστηκε στο βήµα (i) iv. δηµιουργία ϖολλαϖλής ουδέτερης ζώνης για κάθε τύϖο οικισµού, σύµφωνα µε τον Πίνακα 11 ένωση όλων ένωση µε την ακτογραµµή µετατροϖή σε ψηφιδωτή µορφή (µέγεθος κελιού=156m) εϖαναταξινόµηση δίνοντας τις ϖαρακάτω τιµές στα κελιά: 0: εντός οικισµού 2: εντός Ζώνης Α 4: εντός Ζώνης Β 8: εντός Ζώνης Γ v. άθροιση όλων των αναταξινοµηµένων χαρτών µε το χάρτη ορατότητας Α/Γ, ϖου υϖολογίστηκε στο βήµα (i) εϖαναταξινόµηση δίνοντας τις ϖαρακάτω τιµές στα κελιά: 0: αϖαγορευµένη ϖεριοχή 5: εντός ουδέτερης ζώνης 3000m και ορατή Α/Γ 7: εντός ουδέτερης ζώνης 6000m και ορατή Α/Γ 9: εκτός ουδέτερης ζώνης 6000m και ορατή Α/Γ 10: µη ορατή Α/Γ 107

108 Σχήµα 19: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους οικισµούς για το κριτήριο αξιολόγησης ΚρΑ 1α Ο χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους υϖολογίζεται µε τον ίδιο τρόϖο. 108

109 Σχήµα 20: Χάρτης ορατότητας Α/Γ αϖό τους αρχαιολογικούς χώρους για το κριτήριο αξιολόγησης ΚρΑ 1β Οι δύο χάρτες ορατότητας έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (0.5). Εϖοµένως, ο Χάρτης οϖτικής όχλησης (ΚρΑ 1) (Σχήµα 21) υϖολογίζεται αϖό την εξ. (2). 109

110 Σχήµα 21: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 1 (Οϖτική όχληση) Αξία γης (ΚρΑ 2) Τα κριτήρια, βάσει των οϖοίων εκτιµάται η οικονοµική αξία της γης, είναι τα εξής τέσσερα: v. συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος, όϖως αυτός ορίζεται στην εθνική νοµοθεσία (ΥΠΟΟ, 2008) (Πίνακας Α2, Παράρτηµα Α) vi. ϖρόσοψη στο οδικό δίκτυο vii. αϖόσταση αϖό ακτογραµµή viii. χρήση γης Για τα υϖο-κριτήρια (ii), (iii) και (iv) ϖραγµατοϖοιείται υϖοκειµενική αξιολόγηση και οι τιµές τους ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα

111 Πίνακας 12: Τιµές των υϖο-κριτηρίων, ϖου αφορούν στην αξία γης Τύϖος / Αϖόσταση Τιµή Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο (1-3) Εθνική οδός 3 Secondary road 2 Εϖαρχιακός δρόµος 1 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή (m) (1-5) Χρήση γης (0-10) Αλυκές 0 Έλη 0 Γυµνό έδαφος 5 Οικισµός 10 Φρύγανα 6 Μακκία 6 Ελαιώνας 8 Άλλες καλλιέργειες 7 άσος καστανιάς 3 Πευκοδάσος 3 Άλλο 3 Στη συνέχεια εκτιµώνται οι συντελεστές βαρύτητας των τεσσάρων κριτηρίων µε την εφαρµογή της µεθόδου των συγκρίσεων ανά ζεύγη στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ. Ο Πίνακας 13 αϖοτελεί τον ϖίνακα των συγκρίσεων ανά ζεύγη. Η διαδικασία υϖολογισµού των συντελεστών βαρύτητας ϖεριγράφεται στην Β.2 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Β. 111

112 Πίνακας 13: Πίνακας των συγκρίσεων ανά ζεύγη και αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητας των υϖο-κριτηρίων, ϖου αφορούν στην αξία της γης Κριτήρια Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Συντελεστές βαρύτητας Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής CR = < 0.1 Εφόσον, οι τιµές των ϖαραϖάνω κριτηρίων κανονικοϖοιηθούν, ο χάρτης, ϖου αφορά στο ΚρΑ 2 (Σχήµα 22), ϖαράγεται µε την εφαρµογή της εξίσωσης (3): Χάρτης αξίας γης (ΚρΑ 2) = (0.051*χρήση γης) + (0.127*ϖρόσοψη στο οδικό δίκτυο) + (0.232*αϖόσταση αϖό ακτογραµµή) + (0.590* συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος) 112

113 Σχήµα 22: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 2 (Αξίας γης) Κλίση εδάφους (ΚρΑ 3) Η κλίση του εδάφους αϖοτελεί τεχνικό κριτήριο, εφόσον τα εδάφη µε ϖολύ µεγάλες κλίσεις χαρακτηρίζονται ακατάλληλα για εγκατάσταση Α/Γ. Σε ϖολλές µελέτες, οι ϖεριοχές µε κλίση µεγαλύτερη του 10-20% κρίνονται αϖαγορευµένες (Baban and Parry, 2001; Hatziargyriou et al., 2007). Ωστόσο, στο νησί της Κρήτης έχει εγκατασταθεί αιολικό ϖάρκο σε έδαφος µε κλίση 30% (.Ε.Η.). Για τους ϖαραϖάνω λόγους, εϖιλέχθηκε ως ανώτατο όριο εϖιτρεϖόµενης κλίσης εδάφους για εγκατάσταση Α/Γ το 30%. Η βαθµολόγηση του κριτηρίου γίνεται µε υϖοκειµενική αξιολόγηση. Αναλυτικά, οι τιµές (0-1) για το ΚρΑ 3 εµφανίζονται στον Πίνακα 14, ενώ ο αντίστοιχος χάρτης ϖαρουσιάζεται στο Σχήµα

114 Πίνακας 14: Τιµές του κριτηρίου «κλίση εδάφους» Κλίση (%) Τιµή Σχήµα 23: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 3 (Κλίση εδάφους) Χρήσεις γης (ΚρΑ 4) Ο τύϖος της χρήσης γης εϖηρεάζει την αξιολόγηση των υϖό εξέταση ϖεριοχών. Για ϖαράδειγµα, µια ϖεριοχή µε φρύγανα ή µακκία είναι ϖροτιµότερη αϖό µία δασική ϖεριοχή. Στον Πίνακα 15 φαίνονται οι τιµές του ΚρΑ 4, οι οϖοίες ϖροκύϖτουν µε υϖοκειµενική αξιολόγηση και µέσω εµϖειρίας. Ο αντίστοιχος χάρτης φαίνεται στο Σχήµα

115 Πίνακας 15: Τιµές του κριτηρίου «χρήσεις γης» Χρήση γης Τιµή Γυµνό έδαφος 1.0 Φρύγανα 1.0 Μακκία 0.9 Ελαιώνας 0.5 άσος καστανιάς 0.1 Πευκοδάσος 0.1 Άλλες καλλιέργειες 0.0 Έλη 0.0 Αλυκές 0.0 Οικισµός 0.0 Άλλο 0.0 Σχήµα 24: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 4 (Χρήσεις γης) 115

116 Αιολικό δυναµικό (ΚρΑ 5) Οι τιµές του αρχικού χάρτη αιολικού δυναµικού (Σχήµα 10) αναταξινοµούνται σύµφωνα µε την καµϖύλη ισχύος της συγκεκριµένης Α/Γ ( και ϖροκύϖτουν οι τιµές του Πίνακα 16. Οι τιµές αυτές κυµαίνονται µεταξύ 0 και 1, όϖου το 0 αντιστοιχεί σε µηδενική ϖαραγωγή ενέργειας αϖό την Α/Γ και το 1 στη µέγιστη ϖαραγωγή (Σχήµα 25). Πίνακας 16: Τιµές του κριτηρίου «αιολικό δυναµικό» Αιολικό δυναµικό (m/s) Τιµή

117 Σχήµα 25: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 5 (αιολικό δυναµικό) Αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης (ΚρΑ 6) Για το υϖολογισµό του ΚρΑ 6, δηµιουργούνται ϖολλαϖλές ουδέτερες ζώνες των 100m, ϖροκειµένου να αξιολογηθεί ολόκληρη η ϖεριοχή µελέτης. Οι τιµές, ϖου ϖαίρνουν τα κελιά κάθε ζώνης, βασίζονται στη λογική «όσο ϖιο κοντά στο δίκτυο, τόσο µεγαλύτερη η τιµή» (Πίνακας 17). Οι ϖεριοχές, ϖου βρίσκονται σε αϖόσταση µεγαλύτερη των 2000 m θεωρούνται ότι δεν είναι οικονοµικά συµφέρουσες, λόγω του υψηλού κόστους διασύνδεσής τους µε το δίκτυο µέσης τάσης, οϖότε ϖαίρνουν την τιµή 0 (Σχήµα 26). 117

118 Πίνακας 17: Τιµές κριτηρίου «αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης» Αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης (m) Τιµή >

119 Σχήµα 26: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 6 (Αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης) Αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο (ΚρΑ 7) Οµοίως, υϖολογίζεται και το ΚρΑ 7. ηµιουργούνται ϖολλαϖλές ουδέτερες ζώνες των 100m και όσο ϖιο κοντά βρίσκεται η ζώνη στο οδικό δίκτυο, τόσο µεγαλύτερη τιµή ϖαίρνουν τα αντίστοιχα κελιά (Πίνακας 18). Η µέγιστη αϖόσταση, ϖου θεωρείται κατάλληλη µια ϖεριοχή, είναι το 2500m (Σχήµα 27). 119

120 Πίνακας 18: Τιµές κριτηρίου «αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο» Αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο (m) Τιµή >

121 Σχήµα 27: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 7 (Αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο) Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας (ΚρΑ 8) Η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας της Λέσβου, ανά τοµέα κατανάλωσης, υϖολογίζεται βάσει του ϖοσοστού συµµετοχής του κάθε τοµέα στη συνολική ζήτηση (Πίνακας 19), όϖως αυτό ϖροκύϖτει αϖό τον ϖίνακα δεδοµένων της ΕΣΥΕ, για τη χρονική ϖερίοδο (Πίνακας Α3, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α). Ο υϖολογισµός της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας ανά τοµέα για κάθε κελί του χάρτη της υϖό εξέταση ϖεριοχής ϖραγµατοϖοιείται σύµφωνα µε τις εξισώσεις Πίνακας 19: Εκτίµηση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας ανά τοµέα στο νησί της Λέσβου για το έτος 2025 (ϖρωτογενή δεδοµένα αϖό.ε.η.; ΕΣΥΕ) Τοµέας Οικιακός Εµϖορικός Βιοµηχανικός Αγροτικός ηµοσίων υϖηρεσιών Φωτισµού οδικού δικτύου Σύνολο % KWh 281,579, ,139,655 33,142,141 25,909,383 53,865,190 16,471, ,107,

122 Στο χάρτη, ϖου ϖροκύϖτει αϖό την εφαρµογή των ϖαραϖάνω εξισώσεων, τα κελιά µε µη-µηδενική τιµή στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αντιστοιχούν είτε σε οικισµούς είτε σε καλλιεργήσιµες εκτάσεις, δηλαδή σε ϖεριοχές όϖου η εγκατάσταση Α/Γ αϖαγορεύεται (σύµφωνα µε τα ΚρΠ 4 και ΚρΠ 6α). Για το λόγο αυτό, για κάθε οικισµό δηµιουργείται µια ϖολλαϖλή ουδέτερη ζώνη (ζώνη εϖιρροής) ϖλάτους 3000m και 6000m, µε τιµές x και x/2 αντίστοιχα, όϖου x=ετήσια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας του οικισµού σε kwh/κελί για κάθε τοµέα. Εϖίσης, για κάθε καλλιέργεια δηµιουργείται µια ουδέτερη ζώνη 2000m, ϖου ϖαίρνει την τιµή της ετήσιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της αντίστοιχης καλλιέργειας. Στη συνέχεια, ϖραγµατοϖοιείται η ένωση των ϖαραγόµενων χαρτών (ένας για κάθε οικισµό και κάθε καλλιέργεια) µε την ακτογραµµή και ακολουθεί η µετατροϖή τους σε ψηφιδωτή µορφή. Τέλος, αϖό το άθροισµά τους ϖροκύϖτει ο τελικός χάρτης χωρικής κατανοµής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας της Λέσβου για το έτος 2025 (Σχήµα 28). Σχήµα 28: Χάρτης κριτηρίου αξιολόγησης ΚρΑ 8 (Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας) 122

123 Χάρτης αξιολόγησης Μετά τον ορισµό των ΚρΑ και τη δηµιουργία των αντίστοιχων ΕΑ, τα ΕΑ κανονικοϖοιούνται (εφόσον χρειάζεται) και όλα τα κελιά τους έχουν τιµές µεταξύ 0-1 (Σχήµα 29). Κατόϖιν, εφαρµόζεται η µέθοδος των συγκρίσεων ανά ζεύγη στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ, ϖροκειµένου να εκτιµηθούν οι συντελεστές βαρύτητας των ΚρΑ. 123

124 (α) (β) (γ) (δ) (ε) (στ) (ζ) (η) Σχήµα 29: Οι κανονικοϖοιηµένες εϖιφάνειες αξιολόγησης: (α) οϖτική όχληση, (β) αξία γης, (γ) κλίση εδάφους, (δ) χρήσεις γης, (ε) αιολικό δυναµικό, (στ) αϖόσταση αϖό δίκτυο µέσης τάσης, (ζ) αϖόσταση αϖό οδικό δίκτυο, (η) ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. 124

125 Εκτίµηση συντελεστών βαρύτητας (Σχήµα 30). Αρχικά σχεδιάζεται η ιεραρχική δοµή του υϖό εξέταση ϖροβλήµατος χωροθέτηση ανεµογεννητριών ΟΟ ΑΑ ΚΕ ΧΓ Α ΑΑΟ ΑΑ ΜΤ ΖΗΕ θέση 1 θέση 2 θέση 3 θέση 4 θέση 5.. θέση n ΟΟ: οπτική όχληση ΑΓ: αξία γης ΚΕ: κλίση εδάφους ΧΓ: χρήσεις γης Α : αιολικό δυναµικό ΑΑΟ : απόσταση από οδικό δίκτυο ΑΑ ΜΤ: απόσταση από δίκτυο µέσης τάσης ΖΗΕ: ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας θέση 1,2,3,,n: κελιά χάρτη Σχήµα 30: Ιεραρχική δοµή του ϖροβλήµατος της χωροθέτησης Α/Γ. Στη συγκεκριµένη εφαρµογή οι εναλλακτικές εϖιλογές, δηλ. οι ϖιθανές τοϖοθεσίες εγκατάστασης Α/Γ, είναι όλα τα κελιά του χάρτη της Λέσβου. Για το λόγο αυτό, όϖως αναφέρεται και στην 2.2.2, η διαδικασία της ΑΗΡ θα τερµατιστεί στο εϖίϖεδο των κριτηρίων. Ο Πίνακας 20 αϖοτελεί τον ΠΣΖ των ΚρΑ για την εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητάς τους. Αναλυτικά ο υϖολογισµός του ϖεριγράφεται στην Β.3 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Β. 125

126 Πίνακας 20: Πίνακας των συγκρίσεων ανά ζεύγη των κριτηρίων αξιολόγησης και οι αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητάς τους κριτήρια ΑΓ ΚΕ ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α συντ. βαρύτητας ΑΓ ΚΕ ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α CR = < 0.1 Η αιτιολόγηση για τις συγκρίσεις ανά ζεύγη του Πίνακα 20 ϖεριγράφεται στα ϖαρακάτω : Το αιολικό δυναµικό θεωρείται το σηµαντικότερο κριτήριο, καθώς καθορίζει την ϖοσότητα της ϖαραγόµενης ενέργειας αϖό την Α/Γ. Ακολουθεί το κριτήριο των χρήσεων γης, αφού µϖορεί να εϖηρεάσει (εµϖοδίσει/καθυστερήσει) τη διαδικασία εγκατάστασης των Α/Γ. Η αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης θεωρείται λιγότερο σηµαντικό αϖό τα ϖροηγούµενα κριτήρια, αλλά αρκετά σηµαντικό στη διαδικασία αξιολόγησης µιας και εϖιδρά άµεσα στο κόστος εγκατάστασης των Α/Γ, αλλά και στις αϖώλειες του δικτύου. Τέταρτο σε σειρά έρχεται το κριτήριο της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, το οϖοίο συνδέεται άµεσα µε τις αϖώλειες του δικτύου µέσης τάσης. 126

127 Η οϖτική όχληση σχετίζεται µε την δηµόσια αϖοδοχή, αλλά και το συνολικό αριθµό των εϖιτρεϖόµενων εγκατεστηµένων Α/Γ σε µία ϖεριοχή. Παρόλο ϖου η δηµόσια αϖοδοχή αϖοτελεί µείζον θέµα κατά τη διαδικασία χωροθέτησης αιολικών ϖάρκων, στις ϖεριϖτώσεις των ήδη εγκατεστηµένων αιολικών ϖάρκων στη Λέσβο δεν ϖαρουσιάστηκε έντονη αντίδραση αϖό τους ϖολίτες. Εϖιϖλέον, σύµφωνα µε έρευνα του Eurobarometer, το ελληνικό κοινό τάσσεται υϖέρ της αιολικής ενέργειας (EC, 2006). Έτσι, το συγκεκριµένο κριτήριο θεωρείται λιγότερο σηµαντικό αϖό τα ϖροηγούµενα. Η κλίση του εδάφους είναι κυρίως τεχνικό κριτήριο. Οι τεχνικές δυσκολίες συνήθως µϖορούν να αντιµετωϖιστούν, ωστόσο, εϖιφέρουν αύξηση του κόστους του έργου, και συγκεκριµένα, αϖότοµες κλίσεις εδάφους συνεϖάγονται αύξηση του κόστους εγκατάστασης των Α/Γ. Το κριτήριο της αξίας της γης έρχεται τελευταίο σε βαρύτητα, αφού εϖηρεάζει µόνο το κόστος της γης, ϖου θα φιλοξενήσει την Α/Γ ή το αιολικό ϖάρκο Παραγωγή του τελικού Χάρτη Καταλληλότητας Εφόσον οι συντελεστές βαρύτητας έχουν εκτιµηθεί, τα κανονικοϖοιηµένα ΕΑ συνθέτονται µε τη χρήση της εξ. (15), για την ϖαραγωγή του συνολικού Χάρτη Αξιολόγησης (Σχήµα 31): Χάρτης Αξιολόγησης = (0.064*ΚρΑ 1) + (0.025* ΚρΑ 2) + (0.038* ΚρΑ 3) + (0.213* ΚρΑ 4) + (0.277* ΚρΑ 5) + (0.145*ΚρΑ 6) + (0.145*ΚρΑ 7) + (0.094*ΚρΑ 8) 127

128 Σχήµα 31: Χάρτης Αξιολόγησης ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ στο νησί της Λέσβου Ο Χάρτης Καταλληλότητας ϖροκύϖτει αϖό τον ϖολλαϖλασιασµό του Χάρτη Περιορισµού µε τον Χάρτη Αξιολόγησης (Σχήµα 32). Η διαδικασία αυτή ισοδυναµεί µε την αϖοκοϖή των αϖαγορευµένων ϖεριοχών αϖό τον Χάρτη Αξιολόγησης. 128

129 Χάρτης Περιορισµού Χάρτης αξιολόγησης Χάρτης Καταλληλότητας Σχήµα 32: Παραγωγή του Χάρτη Καταλληλότητας ϖεριοχής για εγκατάσταση Α/Γ στο νησί της Λέσβου 129

130 Εϖιλογή θέσεων εγκατάστασης των αιολικών ϖάρκων για κάθε Σενάριο Στο στάδιο αυτό ϖροσδιορίζεται η θέση εγκατάστασης κάθε σταθµού ϖαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για κάθε Σενάριο. Συγκεκριµένα, η συµµετοχή της γεωθερµίας αφορά στο γεωθερµικό σταθµό ϖαραγωγής ενέργειας ισχύος 8 MW, ϖου ϖρόκειται να εγκατασταθεί στην ϖεριοχή της Στύψης. Όσον αφορά στα αιολικά ϖάρκα, η θέση τους καθορίζεται αϖό το Χάρτη Καταλληλότητας (Σχήµα 32) και αϖό τα δύο κριτήρια ϖεριορισµού της οϖτικής ϖαρεµβολής τους (ΥΠΕΧΩ Ε, 2008), όϖως αυτά ϖεριγράφονται στην και στο Σχήµα 7. Πιο αναλυτικά, µε εϖαναταξινόµηση του Χάρτη Καταλληλότητας ϖροκύϖτει ένας νέος χάρτης, ο Εϖαναταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας (Σχήµα 33), ϖου αϖοτυϖώνει 6 κατηγορίες του δείκτη καταλληλότητας της ϖεριοχής για χωροθέτηση Α/Γ (Πίνακας 21). Σχήµα 33: Εϖαναταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας 130

131 Πίνακας 21: Κατηγορίες δείκτη καταλληλότητας για χωροθέτηση Α/Γ στο νησί της Λέσβου µετά την εϖαναταξινόµηση (Εϖαναταξινοµηµένος Χάρτης Καταλληλότητας) Τιµή Καταλληλότητα 0 Ακατάλληλο 6 Κατάλληλο µε δείκτη καταλληλότητας 0<x 6 7 Κατάλληλο µε δείκτη καταλληλότητας 6<x 7 8 Κατάλληλο µε δείκτη καταλληλότητας 7<x 8 9 Κατάλληλο µε δείκτη καταλληλότητας 8<x 9 10 Κατάλληλο µε δείκτη καταλληλότητας 9<x 10 Η βέλτιστη ϖεριοχή για εγκατάσταση αιολικού ϖάρκου (Α/Π) είναι ουσιαστικά ένα σύνολο γειτονικών κελιών µε τιµή 10, όϖου ο αριθµός των κελιών ισούται µε τον µέγιστο αριθµό των Α/Γ, ϖου µϖορεί να φιλοξενήσει η συγκεκριµένη ϖεριοχή. Για την εφαρµογή των κριτηρίων ΠΟΠ, δηµιουργείται ένα χάρτης, ϖου αϖοτυϖώνει τις ελάχιστες τιµές των Χαρτών ορατότητας Α/Γ αϖό του οικισµούς και τους αρχαιολογικούς χώρους (Σχήµατα 15 και 16 αντίστοιχα). Ο χάρτης αυτός, µετά αϖό εϖαναταξινόµηση, αϖοτυϖώνει το µέγιστο αριθµό εϖιτρεϖόµενων εγκατεστηµένων Α/Γ ανά km 2 ή ανά κελί, σύµφωνα µε το 1 ο κριτήριο ΠΟΠ (Πίνακας 22) και ονοµάζεται Χάρτης Μεγίστου Αριθµού Α/Γ (Σχήµα 34). Οι τιµές 41 και 400 δεν αντιστοιχούν στην ϖραγµατική ϖοσότητα των εϖιτρεϖόµενων Α/Γ (όϖως φαίνεται και αϖό τον Πίνακα 22), αλλά εϖιλέχθηκαν συγκεκριµένα για να εξυϖηρετήσουν στην ϖαραγωγή του εϖόµενου χάρτη, ϖου είναι και ο ζητούµενος. Έτσι, ϖολλαϖλασιάζοντας το Εϖαναταξινοµηµένο Χάρτη Καταλληλότητας µε το Χάρτη Μεγίστου Αριθµού Α/Γ ϖροκύϖτει ο Χάρτης Σύνθεσης (Σχήµα 35), οι τιµές του οϖοίου ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα

132 Πίνακας 22: Μέγιστος αριθµός εϖιτρεϖόµενων ορατών εγκατεστηµένων Α/Γ (Χάρτης µεγίστου αριθµού Α/Γ) Τιµή αριθµός εϖιτρεϖόµενων Α/Γ Α/Γ ανά km Α/Γ ανά km Α/Γ ανά κελί. Οι Α/Γ είναι ορατές αϖό τουλάχιστον ένα ΣΙΕ, αλλά βρίσκονται εκτός των ζωνών εϖιρροής Α/Γ ανά κελί. Οι Α/Γ δεν είναι ορατές αϖό κανένα ΣΙΕ. Σχήµα 34: Χάρτης µεγίστου αριθµού ανεµογεννητριών 132

133 Σχήµα 35: είκτης καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ σε συνδυασµό µε το µέγιστο εϖιτρεϖόµενο αριθµό ορατών Α/Γ βάσει του 1ου κριτηρίου ΠΟΠ (Χάρτης Σύνθεσης). Πίνακας 23: Εϖεξήγηση τιµών του Χάρτη Σύνθεσης Τιµή Εϖεξήγηση 0 εν εϖιτρέϖεται η εγκατάσταση Α/Γ 1-39 είκτης καταλληλότητας 9, Α/Γ εντός Ζώνης B 40 είκτης καταλληλότητας > 9, Α/Γ εντός Ζώνης B είκτης καταλληλότητας 9 Α/Γ εντός Ζώνης Γ 70 είκτης καταλληλότητας > 9, Α/Γ εντός Ζώνης Γ είκτης καταλληλότητας 9, Α/Γ εκτός ϖεριοχής ϖεριορισµού, ορατή είκτης καταλληλότητας > 9, Α/Γ εκτός ϖεριοχής ϖεριορισµού, ορατή είκτης καταλληλότητας 9, Α/Γ µη ορατή 4000 είκτης καταλληλότητας > 9, Α/Γ µη ορατή Με τον τρόϖο αυτό καθορίζονται οι βέλτιστες τοϖοθεσίες για 133

134 εγκατάσταση Α/Π, ενώ το µέγεθός τους µϖορεί να εκτιµηθεί µέσω του 1 ου κριτηρίου ΠΟΠ. Εϖιϖλέον, το 2 ο κριτήριο ΠΟΠ εφαρµόζεται για τον ϖροσδιορισµό του µέγιστου δυνατού µεγέθους (σε kw) κάθε Α/Π. Για την εκτίµηση του κριτηρίου αυτού, οι Α/Γ, µεταξύ των οϖοίων η ϖραγµατική αϖόσταση δεν υϖερβαίνει τα 500m, ενώνονται µε νοητά ευθύγραµµα τµήµατα και υϖολογίζονται οι γωνίες (σε µοίρες), ϖου δηµιουργούνται µε κέντρο το ΣΙΕ και µε ϖλευρές, ϖου διέρχονται αϖό τα άκρα των ϖροαναφερθέντων νοητών τµηµάτων, σε µία ζώνη 6km ϖεριµετρικά εκάστοτε ΣΙΕ. Για τα ΣΙΕ µε γωνία οϖτικής κάλυψης µεγαλύτερη του 15%, εκτιµάται ϖοιο είναι το βέλτιστο τµήµα της γωνίας, στο οϖοίο µϖορούν να εγκατασταθούν οι ϖερισσότερες Α/Γ (Σχήµα 36). Σχήµα 36: Μοντελοϖοίηση της γωνίας οϖτικής κάλυψης (ΓΟΚ) Στον Πίνακα 24 ϖαρουσιάζονται τα εϖιλεγµένα αιολικά ϖάρκα (µε δείκτη καταλληλότητας > 9) και το µέγιστο δυνατό µέγεθός τους. Το όνοµά του σχετίζεται µε τη ϖεριοχή εγκατάστασής τους. 134

135 Πίνακας 24: Εϖιλεγµένα αιολικά ϖάρκα στη Λέσβο και το µέγιστο δυνατό µέγεθός τους Αιολικό ϖάρκο Όνοµα Αριθµός Α/Γ MW ΑΠ1 Άντισσα-Ερεσσός ΑΠ2 Εφταλού-Σκάλα Σκαµνιάς ΑΠ3 Εφταλού-Σκάλα Σκαµνιάς ΑΠ4 Εφταλού-Σκάλα Σκαµνιάς ΑΠ5 Άργενος ΑΠ6 Άργενος ΑΠ7 Άργενος ΑΠ8 Μανταµάδος ΑΠ9 Μανταµάδος ΑΠ10 Μανταµάδος ΑΠ11 Μανταµάδος ΑΠ12 Μανταµάδος-Κάϖη ΑΠ13 Μανταµάδος-Πεδή ΑΠ14 Ξαµϖέλια-Πεδή ΑΠ15 Νέες Κυδωνίες-Ξαµϖέλια ΑΠ16 Νέες Κυδωνίες-Ξαµϖέλια ΑΠ17 Βατερά Για την τελική εϖιλογή συγκεκριµένων Α/Π (τοϖοθεσία) για κάθε εναλλακτικό Σενάριο, τα Α/Π του Πίνακα 24 αξιολογούνται βάσει τριών (3) υϖο-κριτηριών της οϖτικής τους ϖαρεµβολής: Υϖο-κριτήριο 1: Αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ. Η τιµή του εξαρτάται αϖό τη Ζώνη στην οϖοία είναι εγκατεστηµένο το Α/Π (Πίνακας 25). Υϖο-κριτήριο 2: Ορατότητα αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου. Για κάθε Α/Π δηµιουργείται µια ϖολλαϖλή ουδέτερη ζώνη ανά 1000m και για κάθε µία αϖό αυτές υϖολογίζεται το µήκος του τµήµατος του δρόµου, αϖό το οϖοίο είναι ορατό το Α/Π. Η οϖτική ϖαρεµβολή (VIi) υϖολογίζεται µε την εξίσωση 16, ενώ οι τιµές του συντελεστή αϖόστασης δίνονται στον Πίνακα 5. Για τα τµήµατα του οδικού δικτύου, ϖου βρίσκονται σε αϖόσταση µεγαλύτερη των 6000 m αϖό ένα ορατό Α/Π, η τιµή της οϖτικής ϖαρεµβολής θεωρείται 135

136 µηδενική. Τέλος, εκτιµάται η VIi ανά MW, καθώς το µέγεθος των Α/Π ϖοικίλει. Υϖο-κριτήριο 3: Γωνία οϖτικής κάλυψης (ΓΟΚ). Υϖολογίζεται για κάθε Α/Π αϖό κάθε οικισµό σε ακτίνα 6 km. Οι τιµές της ΓΟΚ για κάθε Α/Π αθροίζονται και στη συνέχεια υϖολογίζεται η ΓΟΚ ανά MW. Πίνακας 25: Μοντελοϖοίηση του υϖο-κριτηρίου «αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ» Τιµή Ερµηνεία 1 Α/Π εντός Ζώνης Β 2 Α/Π εντός Ζώνης Γ 3 Α/Π εντός Ζώνης 10 Α/Π µη ορατό αϖό το ΣΙΕ Στη συνέχεια, οι τιµές των τριών υϖο-κριτηρίων κανονικοϖοιούνται και η εξίσωση του σταθµισµένου µέσου (εξ. 17) χρησιµοϖοιείται για την αξιολόγηση των υϖό εξέταση Α/Π. Θεωρείται ότι όλα τα υϖο-κριτήρια έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (w = 1/3 = 0.333). Στο Πίνακα 26 εµφανίζονται τα αϖοτελέσµατα της διαδικασίας αξιολόγησης των Α/Π. 136

137 Πίνακας 26: είκτης καταλληλότητας των ϖιθανών Α/Π βάσει των τριών υϖο-κριτηρίων οϖτικής ϖαρεµβολής Α/Π Αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ Γωνία θέασης (ανά MW) Οϖτική όχληση αϖό το οδικό δίκτυο (ανά MW) Αϖόσταση αϖό ένα ΣΙΕ Γωνία θέασης (ανά MW) Οϖτική όχληση αϖό το οδικό δίκτυο (ανά MW) είκτης καταλληλότητας (min:0, max:1) αρχικές τιµές κανονικοϖοιηµένες τιµές (min:0, max:1) ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % ΑΠ % Η τελική εϖιλογή των καταλληλότερων Α/Π για κάθε σενάριο ϖραγµατοϖοιείται σύµφωνα µε το µέγεθός τους και τον δείκτη καταλληλότητάς τους, όϖως αυτός ϖροκύϖτει αϖό την ϖαραϖάνω αξιολόγηση. Η τελική µορφή των σεναρίων ϖαρουσιάζεται στον Πίνακα

138 Πίνακας 27: Τελική µορφή των εναλλακτικών σεναρίων για ϖαροχή ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο. MW Σενάριο 1 Σενάριο 2α Σενάριο 2β Σενάριο 3 Σενάριο 4 Σενάριο 5α Σενάριο 5β Σενάριο 6 ΣΣΠ ΓΕΩ Α/Π 0 25 Α/Π14 20 Α/Π14 25 Α/Π14 15 Α/Π14 15 Α/Π14 10 Α/Π2 11 Α/Π2 Α/Π 25 Α/Π7 20 Α/Π7 15 Α/Π7 10 Α/Π2 10 Α/Π2 6 Α/Π10 4 Α/Π1 Α/Π 15 Α/Π11 15 Α/Π11 10 Α/Π2 6 Α/Π10 5 Α/Π17 Α/Π 15 Α/Π15 11 Α/Π15 10 Α/Π11 5 Α/Π17 4 Α/Π1 Α/Π 10 Α/Π2 4 Α/Π1 Α/Π 4 Α/Π1 138

139 Κριτήρια Αξιολόγησης Εισαγωγή Τα εναλλακτικά Σενάρια αξιολογούνται βάσει οικονοµικών, τεχνικών, ϖεριβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων, η ιεραρχική δοµή των οϖοίων ϖαρουσιάζεται στο Σχήµα 37. Βέλτιστο σύστηµα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας οικονοµικά τεχνικά περιβαλλοντικά κοινωνικά Κόστος κεφαλαίου Κόστος Λ&Σ Κόστος καυσίµου Εξωτ/κό κόστος Απώλειες δικτύου Εκποµπές GHGs Οπτική όχληση Θέσεις εργασίας Σταθερό Λ&Σ Κυµ/νο Λ&Σ Σενάριο 1 Σενάριο 2α Σενάριο 2β Σενάριο 3 Σενάριο 4 Σενάριο 5α Σενάριο 5β Σενάριο 6 Σχήµα 37: Η ιεραρχική δοµή για την εϖιλογή βέλτιστου σύστηµατος ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο Οικονοµικά Κριτήρια Για τα οικονοµικά κριτήρια «κόστος κεφαλαίου», «κόστος Λ&Σ» και «κόστος καυσίµου» (Ο1, Ο2 και Ο3 αντίστοιχα), χρησιµοϖοιήθηκαν οι τιµές, ϖου αναφέρονται στην εργασία των Chatzimouratidis and Pilavachi (2009) και Wang et al. (2009) (Πίνακας 28). Εϖιϖλέον, για τα σενάρια 2β και 5β το κόστος κεφαλαίου θεωρείται κατά 15% µεγαλύτερο αϖό τα αντίστοιχα σενάρια 2α και 5α. 139

140 Πίνακας 28: Τιµές των οικονοµικών και κοινωνικών κριτηρίων Καύσιµο Σταθµού Παραγωγής Κόστος κεφαλαίου ( /kw) Σταθερό κόστος Λ&Σ ( /kw/yr) Κυµαινόµενο κόστος Λ&Σ ( /kwh) Κόστος καυσίµου ( /kwh) Νέες θέσεις εργασίας (O&M jobs /MW) Πετρέλαιο Άνεµος 1, Γεωθερµία 2, Οι τιµές του κριτηρίου «εξωτερικό κόστος» (Ο4) υϖολογίζονται µε το λογισµικό GEMIS 4.5. Αϖό την βάση δεδοµένων του λογισµικού, για τον ΑΣΠ εϖιλέχθηκε το καύσιµο «oil-leavy-gr» και η διαδικασία «dieselmotor-biggeneric-scr-1» (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ). Τα δεδοµένα, ϖου εισάγονται είναι: η εγκατεστηµένη ισχύς ο συντελεστής δυναµικότητας και η ϖαραγωγή ενέργειας κάθε σταθµού ϖαραγωγής για κάθε Σενάριο, σύµφωνα µε τον Πίνακα 7. Οι τελικές τιµές των κριτηρίων Ο1, Ο2 και Ο3, όϖως και τα αϖοτελέσµατα του GEMIS για το Ο4 ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα Τεχνικά Κριτήρια Το τεχνικό κριτήριο, ϖου λαµβάνεται υϖόψη κατά την αξιολόγηση των εναλλακτικών Σεναρίων, είναι οι αϖώλειες του δικτύου µέσης τάσης και συγκεκριµένα η µείωση του ϖοσοστού των αϖωλειών (Τ1). Για τον υϖολογισµό του κριτηρίου, χρησιµοϖοιούνται οι εκτιµώµενες τιµές αϖωλειών κάθε γραµµής µεταφοράς του υφισταµένου δικτύου της Λέσβου (ϖρωτογενή δεδοµένα ΕΗ), στην οϖοία θα εγκατασταθεί ο εκάστοτε σταθµός ϖαραγωγής (Πίνακας 29). Το άθροισµα των αϖωλειών, ϖου αντιστοιχεί σε κάθε σταθµό ϖαραγωγής, αϖοτελεί την τιµή του κριτηρίου για κάθε εναλλακτικό Σενάριο (Πίνακας 31). Όσο µεγαλύτερη η τιµή, τόσο µεγαλύτερη και η αϖόδοση του κριτηρίου. 140

141 Πίνακας 29: Ποσοστό αϖωλειών δικτύου µέσης τάσης της Λέσβου, ϖου αντιστοιχεί σε κάθε Α/Π ( ΕΗ) Α/Π αϖώλειες (%) ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ Περιβαλλοντικά Κριτήρια Στη συνέχεια αναφέρονται τα ϖεριβαλλοντικά κριτήρια, βάσει των οϖοίων αξιολογούνται τα εναλλακτικά Σενάρια, και ϖεριγράφεται η διαδικασία υϖολογισµού της τιµής τους. Εκϖοµϖές αερίων του Φαινοµένου του Θερµοκηϖίου GHGs (Π1): υϖολογίζονται υϖό τη µορφή των ισοδυνάµων CO2 (CO2 equivalents), µέσω της βάσης δεδοµένων του GEMIS 4.5. Τα δεδοµένα εισαγωγής είναι τα ίδια, ϖου χρησιµοϖοιήθηκαν και για τον υϖολογισµό του εξωτερικού κόστους. Τα αϖοτελέσµατα ϖαρουσιάζονται αναλυτικά στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ, ενώ συνοϖτικά η τιµή του Π1 για κάθε Σενάριο αϖοτυϖώνεται στον Πίνακα

142 Οϖτική όχληση (Π2): εκτιµάται µέσω των τριών υϖο-κριτηρίων οϖτικής ϖαρεµβολής (αϖόσταση αϖό οικισµούς - Π2i, γωνία οϖτικής κάλυψης - Π2ii, ορατότητα Α/Π αϖό το βασικό άξονα του οδικού δικτύου - Π2iii), ϖου χρησιµοϖοιήθηκαν σε ϖροηγούµενη ενότητα ( 4.3.4) και οι τιµές τους ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 30. Η διαδικασία υϖολογισµού της τιµής του Π2 για κάθε Σενάριο ϖαρατίθεται στον Πίνακα Β1 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Β. 142

143 Πίνακας 30: Τιµές των 3 υϖο-κριτηρίων οϖτικής όχλησης για κάθε Σενάριο Αιολικό Πάρκο µέγεθος (MW) αϖόσταση αϖό οικισµούς ( ) οϖτική όχληση αϖό το οδικό δίκτυο ( ) γωνία οϖτικής κάλυψης ( ) Σενάριο 2α ΑΠ ,529 ΑΠ ,582 ΑΠ ,311 ΑΠ ,861 Σενάριο 2β ΑΠ ,423 ΑΠ ,065 ΑΠ ,311 ΑΠ ,098 ΑΠ ΑΠ Σενάριο 3 ΑΠ ,529 ΑΠ ,549 ΑΠ ΑΠ ,541 Σενάριο 4 ΑΠ ,317 ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ Σενάριο 5α ΑΠ ,317 ΑΠ Σενάριο 5β ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ Σενάριο 6 ΑΠ ΑΠ

144 Κοινωνικά Κριτήρια Τέλος, ως κοινωνικό κριτήριο λαµβάνεται υϖόψη η δηµιουργία νέων θέσεων εργασίας (Κ1). Πρόκειται για τον αριθµό των νέων θέσεων εργασίας, ϖου δηµιουργούνται για τη λειτουργία και τη συντήρηση του κάθε σταθµού ϖαραγωγής. Οι τιµές του κριτηρίου ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 28 (EPRI, 2001; ϖρωτογενή δεδοµένα ΕΗ) Αϖόδοση των κριτηρίων αξιολόγησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Στον Πίνακα 31 εµφανίζεται η αϖόδοση των ανωτέρω κριτηρίων αξιολόγησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο. Είναι ϖροφανές ότι κανένα σενάριο δεν υϖερέχει σηµαντικά έναντι των υϖολοίϖων, ενισχύοντας την ανάγκη για εφαρµογή της ϖολυκριτηριακής ανάλυσης. 144

145 Πίνακας 31: Αϖόδοση των κριτηρίων αξιολόγησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Κοινωνικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Οικονοµικά Τύϖος ΣΠ ΣΕΝ 1 ΣΕΝ 2α ΣΕΝ 2β ΣΕΝ 3 ΣΕΝ 4 ΣΕΝ 5α ΣΕΝ 5β ΣΕΝ 6 Κατ/νση Κόστη κεφαλαίου (million ) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Σταθερά κόστη Λ&Σ (million /yr) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Κυµαινόµενα κόστη Λ&Σ (million /yr) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Κόστη καυσίµου (million /yr) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Εξωτερικά κόστη (million /yr) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Εκϖοµϖές GHG's CO 2 equivalent (ktonnes/yr) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Οϖτική όχληση ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο Μείωση αϖωλειών δικτύου (%) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο ηµιουργία νέων θέσεων εργασίας (αριθµός θέσεων για Λ&Σ) ΣΣΠ ΓΕΩΘ Α/Π Σύνολο

146 Εκτίµηση συντελεστών βαρύτητας Οι συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης είναι υϖοκειµενικοί και στην ϖαρούσα εφαρµογή εκτιµώνται µέσω της µεθόδου των ανά ζεύγη συγκρίσεων στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ. Θεωρώντας ότι υϖάρχουν τέσσερις οµάδες ληϖτών αϖόφασης (εϖενδυτές, ϖεριβαλλοντολόγοι, τοϖικές αρχές, κυβέρνηση) µε διαφορετικές ή/και αντικρουόµενες ϖροτιµήσεις (Monteiro et al., 2002), εξετάζονται έξι διαφορετικές Περιϖτώσεις: Περίϖτωση 1: εκτίµηση ϖροτιµήσεων εϖενδυτών Περίϖτωση 2: εκτίµηση ϖροτιµήσεων ϖεριβαλλοντολόγων Περίϖτωση 3: εκτίµηση ϖροτιµήσεων τοϖικών αρχών Περίϖτωση 4: εκτίµηση ϖροτιµήσεων κυβέρνησης Περίϖτωση 5: συνολική εκτίµηση των ϖροτιµήσεων των οµάδων ληϖτών αϖόφασης, µε τη χρήση του γεωµετρικού µέσου (Saaty, 1999) Περίϖτωση 6: όλα τα κριτήρια έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας (0.25) Η εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητας των οικονοµικών και ϖεριβαλλοντικών υϖο-κριτηρίων, οι οϖοίοι ονοµάζονται και «τοϖικοί» (local) συντελεστές βαρύτητας, ϖραγµατοϖοιείται µία φορά µε σύγκριση ανά ζεύγη (Πίνακας 32) και οι ίδιοι συντελεστές χρησιµοϖοιούνται και στις έξι Περιϖτώσεις (Πίνακας 33). Η διαδικασία ϖαρουσιάζεται αναλυτικά στην Β.4 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Β. Πίνακας 32: ΠΣΖ και τοϖικοί συντελεστές βαρύτητας των οικονοµικών υϖοκριτηρίων αξιολόγησης Κριτήρια Εξωτερικό κόστος Κόστος Λ&Σ Κόστος καυσίµου Κόστος κεφαλαίου Εξωτερικό κόστος Κόστος Λ&Σ Κόστος καυσίµου Κόστος κεφαλαίου Συντελεστές βαρύτητας CR = <

147 Πίνακας 33: Τοϖικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης Οικονοµικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Ο1 38.5% Ο2σ 50% Ο2 8.7% Ο2κ 50% Ο3 38.5% Ο4 14.3% Τ1 100% Π1 80% Π2 20% Κ1 100% Οι Πίνακες αϖοτελούν τους ϖίνακες των συγκρίσεων ανά ζεύγη για κάθε οµάδα ληϖτών αϖόφασης, δηλαδή για κάθε µία αϖό τις 4 ϖρώτες Περιϖτώσεις, αντίστοιχα (αναλυτικά στην Β.4 του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ Β). Οι γενικοί (global) συντελεστές βαρύτητας κάθε Περίϖτωσης, όϖως αυτοί υϖολογίζονται αϖό τις συγκρίσεις ανά ζεύγη, ϖαρουσιάζονται στον Πίνακα 38. Πίνακας 34: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης 1. Κριτήρια Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Τεχνικά Οικονοµικά Σ.Β. Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Τεχνικά Οικονοµικά CR = < 0.1 Πίνακας 35: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης 2. Κριτήρια Οικονοµικά Τεχνικά Κοινωνικά Περιβαλλοντικά Σ.Β. Οικονοµικά Τεχνικά Κοινωνικά Περιβαλλοντικά CR = <

148 Πίνακας 36: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης 3. Κριτήρια Τεχνικά Οικονοµικά Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Σ.Β. Τεχνικά Οικονοµικά Περιβαλλοντικά Κοινωνικά CR = < 0.1 Πίνακας 37: ΠΣΖ και γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της Περίϖτωσης 4. Κριτήρια Κοινωνικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Οικονοµικά Σ.Β. Κοινωνικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Οικονοµικά CR = < 0.1 Πίνακας 38: Γενικοί συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης για τις 6 εναλλακτικές Περιϖτώσεις Εναλλακτικές Περιϖτώσεις Κριτήρια Οικονοµικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Περίϖτωση % 18.9% 5.5% 9.5% Περίϖτωση 2 4.7% 10.5% 59.1% 25.7% Περίϖτωση 3 7.4% 4.6% 35.0% 53.1% Περίϖτωση % 9.5% 31.2% 6.1% Περίϖτωση % 13.9% 35.2% 24.1% Περίϖτωση % 25.0% 25.0% 25.0% Στη συνέχεια ϖαρουσιάζονται και αναλύονται τα αϖοτελέσµατα της ϖαρούσας εφαρµογής. 148

149 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ 149

150 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ 5.1. Παρουσίαση και ανάλυση αϖοτελεσµάτων Η ϖαρουσίαση και ανάλυση των αϖοτελεσµάτων διαιρείται σε δύο ενότητες: Α. αϖοτελέσµατα ανάδειξης βέλτιστου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο Β. αϖοτελέσµατα χωροθέτησης Α/Γ στη Λέσβο Αϖοτελέσµατα ανάδειξης βέλτιστου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο - Ανάλυση Εφόσον οι συντελεστές βαρύτητας έχουν εκτιµηθεί, εφαρµόζεται η µέθοδος του σταθµισµένου µέσου (εξ. 17) για τη βαθµολόγηση και, κατά συνέϖεια, κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων (Πίνακας 39). Πίνακας 39: Τελική κατάταξη των εναλλακτικών Σεναρίων για τις έξι διαφορετικές Περιϖτώσεις Σενάρια Περίϖτωση 1 Περίϖτωση 2 Περίϖτωση 3 Περίϖτωση 4 Περίϖτωση 5 Περίϖτωση 6 Β Κ Β Κ Β Κ Β Κ Β Κ Β Κ ΣΕΝ ΣΕΝ2α ΣΕΝ2β ΣΕΝ ΣΕΝ ΣΕΝ5α ΣΕΝ5β ΣΕΝ Β: Βαθµολογία Κ: Κατάταξη 150

151 Εκτός αϖό τις ϖαραϖάνω Περιϖτώσεις, εξετάζεται ακόµη µία σχετικά µε το κόστος κεφαλαίου. Συγκεκριµένα, το βασικό κίνητρο, ϖου ϖαρέχεται για την αύξηση της συµµετοχής των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η εϖιδότηση εγκαταστάσεων τέτοιου είδους σταθµών ϖαραγωγής. Για τα αυτόνοµα νησιά το ϖοσοστό εϖιδότησης ανέρχεται στο 40% του κόστους κεφαλαίου (Νόµος 3299/2004; Νόµος 3522/2006). Εϖοµένως, εξετάζεται εϖιϖλέον το ενδεχόµενο εϖιδότησης του 40% του κόστους κεφαλαίου για κάθε σταθµό ϖαραγωγής ενέργειας αϖό ΑΠΕ για κάθε µία αϖό τις ϖαραϖάνω 6 Περιϖτώσεις (Πίνακας 40). Πίνακας 40: Κατάταξη εναλλακτικών Σεναρίων Α) χωρίς εϖιδότηση και Β) µε εϖιδότηση 40% του κόστους κεφαλαίου Περιϖτώσεις Περ 1 Περ 2 Περ 3 Περ 4 Περ 5 Περ 6 Σενάρια A B A B A B A B A B A B ΣΕΝ ΣΕΝ2α ΣΕΝ2β ΣΕΝ ΣΕΝ ΣΕΝ5α ΣΕΝ5β ΣΕΝ A: χωρίς εϖιδότηση, B: εϖιδότηση 40% του κόστους κεφαλαίου κάθε σταθµού ΑΠΕ Σύµφωνα µε τα αϖοτελέσµατα, το Σενάριο 2β είναι το εϖικρατέστερο στις ϖερισσότερες Περιϖτώσεις, ενώ ακολουθεί το Σενάριο 4. Τελευταίο σε βαθµολογία εµφανίζεται το 1 ο σενάριο, ενισχύοντας την άϖοψη ότι η διείσδυση των ΑΠΕ σε ένα ενεργειακά αυτόνοµο σύστηµα είναι συνολικά εϖωφελής. Παράλληλα, σε όλες τις Περιϖτώσεις ϖαρατηρείται ότι τα σενάρια 2β και 5β κατέχουν υψηλότερη θέση στην κατάταξη συγκριτικά µε τα 2α και 5α αντίστοιχα. Προκύϖτει, λοιϖόν, ότι το ενεργειακό σύστηµα, ϖου αϖοτελείται 151

152 αϖό ϖολλούς και µικρούς σταθµούς ϖαραγωγής, ϖλεονεκτεί έναντι του συστήµατος µε λιγότερους και µεγαλύτερους σταθµούς. Εϖιϖλέον, ϖαρατηρείται ότι η σειρά κατάταξης των σεναρίων 3 και 5 δεν είναι η βέλτιστη δυνατή. Αυτό ενδεχοµένως να οφείλεται στην χαµηλή τιµή του τεχνολογικού κριτηρίου, υϖόθεση, ϖου ενισχύεται αϖό το γεγονός ότι στις ϖεριϖτώσεις όϖου ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου «αϖώλειες δικτύου» είναι µικρός, τα σενάρια 3 και 5 καταλαµβάνουν καλύτερη θέση στην τελική κατάταξη. Τέλος, η τελική κατάταξη των σεναρίων δεν εϖηρεάζεται καθόλου αϖό την εϖιδότηση του 40% του κόστους κεφαλαίου σε κάθε ΣΠ αϖό ΑΠΕ Αϖοτελέσµατα χωροθέτησης Α/Γ στη Λέσβο - Ανάλυση Στο Χάρτη Καταλληλότητας ϖεριοχής για χωροθέτηση Α/Γ στη Λέσβο (Σχήµα 38) εµφανίζεται η καταλληλότητα της κάθε ϖεριοχής (156*156 m 2 ) για εγκατάσταση Α/Γ. Οι καταλληλότερες ϖεριοχές είναι αυτές, ϖου εµφανίζονται µε σκούρο µϖλε, έχοντας δείκτη καταλληλότητας Εϖίσης, κατάλληλες θεωρούνται και οι ϖεριοχές µε δείκτη καταλληλότητας , ϖαρουσιάζοντας, όµως, ϖερισσότερα µειονεκτήµατα, ϖ.χ. υψηλότερα κόστη ή τεχνικές δυσκολίες ή έντονη (αλλά εντός ορίου) οϖτική όχληση κλϖ. 152

153 Σχήµα 38: Χάρτης Καταλληλότητας χωροθέτησης Α/Γ στο νησί της Λέσβου Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι ϖερισσότερη αϖό τη µισή εϖιφάνεια της ϖεριοχής µελέτης (56.8%) κρίνεται αϖαγορευτική για εγκατάσταση Α/Γ, ενώ µόλις ένα µικρό ϖοσοστό (1.4%) της εϖιφάνειας του νησιού κατέχει το βέλτιστο δείκτη καταλληλότητας (Σχήµα 39α), ϖαρόλο ϖου το αιολικό δυναµικό είναι ευνοϊκό σε ϖερισσότερες ϖεριοχές (Σχήµα 39β). Ωστόσο, οι ϖεριοχές µε την υψηλότερη βαθµολογία συµϖίϖτουν µε αυτές, ϖου έχουν το υψηλότερο αιολικό δυναµικό (Σχήµατα 10 και 38). Αυτό θα µϖορούσε να οφείλεται στον υψηλό συντελεστή βαρύτητας του κριτηρίου «αιολικό δυναµικό». 153

154 11.0% 1.4% 16.8% 56.8% 10.0% 4.0% (α) 41% 25% 19% 1% 4% 10% 0-4 m/s 4-6 m/s 6-8m/s 8-10 m/s m/s m/s (β) Σχήµα 39: Ποσοστό κατανοµής του (α) είκτη καταλληλότητας και (β) Αιολικού δυναµικού στο νησί της Λέσβου Στο Σχήµα 40 φαίνεται το ϖοσοστό της εϖιφάνειας του νησιού, ϖου κρίνεται αϖαγορευµένο για χωροθέτηση Α/Γ, λόγω του εκάστοτε ϖεριορισµού. Αϖό αυτή την οϖτική γωνία, ο σηµαντικότερος ϖεριορισµός είναι η ϖαρουσία αρχαιολογικών χώρων, αϖοκλείοντας το 20% της συνολικής εϖιφάνειας µελέτης. Ακολουθεί το ϖεριορισµένο αιολικό δυναµικό (αϖοκλείει το 19%), οι οικισµοί (16%) και το Αϖολιθωµένο άσος (12%). 154

155 25% 20% % 15% 10% περιοχή π εριορισµού/ συνολική π εριοχή 5% 0% Απ ΧΓ N ΚΕ Ο ΑΧ M ΑΕ Α Κριτήρια Περιορισµού Αϖ : Αϖολιθωµένο άσος, ΧΓ: Χρήσεις Γης, N: Natura 2000, ΚΕ: Κλίση Εδάφους, Ο: Οικισµοί, ΑΧ: Αρχαιολογικοί Χώροι, Μ: Μονές, ΑΕ: Αεροδρόµιο, Α : Αιολικό υναµικό Σχήµα 40: Ποσοστό της αϖαγορευµένης εϖιφάνειας ϖρος τη συνολική εϖιφάνεια της υϖό µελέτη ϖεριοχής για κάθε ϖεριορισµό 155

156 5.2. Ανάλυση ευαισθησίας Στην ϖλειοψηφία των µελετών ϖολυκριτηριακής ανάλυσης ϖραγµατοϖοιείται ανάλυση ευαισθησίας, ϖροκειµένου να ελεγχθεί η σταθερότητα των αϖοτελεσµάτων σε σχέση µε την υϖοκειµενικότητα των κρίσεων των ληϖτών αϖόφασης (Meszaros and Rapcsak, 1996). Η ϖιο κοινή µέθοδος είναι η µεταβολή των συντελεστών βαρύτητας, ϖου αϖοκοµίζονται αϖό τους συµµετέχοντες. Χρησιµοϖοιείται εϖίσης, συχνά η υϖόθεση των ισοδύναµων συντελεστών βαρύτητας, (Nekhay et al., 2009). Στην ϖαρούσα διατριβή, ϖραγµατοϖοιείται ανάλυση ευαισθησίας για τη σταθερότητα των αϖοτελεσµάτων της χωροθέτησης Α/Γ και συγκεκριµένα για την εϖίδραση των αλλαγών των συντελεστών βαρύτητας στο δείκτη καταλληλότητας κάθε ϖεριοχής. Για το σκοϖό αυτό εξετάζονται τέσσερις (4) διαφορετικές Υϖοθέσεις: Υϖόθεση 1: Όλα τα κριτήρια έχουν τον ίδιο συντελεστή βαρύτητας. Υϖόθεση 2: Ο συντελεστής βαρύτητας του κριτηρίου «οϖτική όχληση» είναι µηδέν (0). ιερευνάται η καταλληλότητα για εκµετάλλευση του αιολικού δυναµικού, χωρίς να λαµβάνεται υϖόψη η κοινωνική διάσταση της αιολικής ενέργειας. Υϖόθεση 3: Όλα τα ϖεριβαλλοντικά κριτήρια έχουν συντελεστή βαρύτητας µηδέν (0). Υϖόθεση 4: Όλα τα οικονοµικά κριτήρια έχουν συντελεστή βαρύτητας µηδέν (0). Στις Υϖοθέσεις (2), (3) και (4) οι αντίστοιχες ανά ζεύγη συγκρίσεις των µη-µηδενικών κριτηρίων ϖαραµένουν ως έχουν. Τα αϖοτελέσµατα των τεσσάρων Υϖοθέσεων ϖαρουσιάζονται στο Σχήµα 41. Παρατηρείται ϖως το ϖαρόν µεθοδολογικό ϖλαίσιο είναι ευαίσθητο στην αλλαγή των συντελεστών βαρύτητας. Αυτό θα µϖορούσε να θεωρηθεί αναµενόµενο αϖοτέλεσµα, εφόσον, όϖως ϖροαναφέρθηκε, τα κριτήρια αξιολόγησης εϖιλέγονται ανάλογα µε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ϖεριοχής µελέτης. Η αλλαγή του τελικού Χάρτη Καταλληλότητας, ϖου 156

157 ϖροκύϖτει αϖό την τροϖοϖοίηση των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης, φανερώνει ϖως κάθε εϖιλεγµένο κριτήριο εϖηρεάζει την αξιολόγηση της ϖεριοχής µελέτης, άρα και το τελικό αϖοτέλεσµα. (α) Υπόθεση 1 (β) Υπόθεση 2 (γ) Υπόθεση 3 (δ) Υπόθεση 4 Σχήµα 41: Χάρτες του δείκτη καταλληλότητας εγκατάστασης Α/Γ στη Λέσβο για τις τέσσερις Υϖοθέσεις της ανάλυσης ευαισθησίας. (α) Υϖόθεση 1, (β) Υϖόθεση 2, (γ) Υϖόθεση 3, (δ) Υϖόθεση 4 Σηµειώνεται ότι, ϖαρόλο ϖου οι χάρτες καταλληλότητας των τεσσάρων Υϖοθέσεων (Σχήµα 41) ϖαρουσιάζονται εµφανώς τροϖοϖοιηµένοι σε σχέση µε τον αρχικό Χάρτη Καταλληλότητας (Σχήµα 38), ο αριθµός των καταλληλότερων θέσεων για εγκατάσταση Α/Γ (δείκτης καταλληλότητας = 0.9 1) ϖαραµένει µικρός σε όλες τις Υϖοθέσεις (Σχήµα 42). Μια αξιοσηµείωτη µεταβολή ϖαρατηρείται στην Υϖόθεση 4, όϖου δε λαµβάνονται υϖόψη τα 157

158 οικονοµικά κριτήρια. Συγκεκριµένα, η ϖλειοψηφία των κελιών, όϖου είναι δυνατή η εγκατάσταση Α/Γ, έχει δείκτη καταλληλότητας έως 0.6. Αυτό ενδεχοµένως να οφείλεται στον αϖοκλεισµό των κριτηρίων «αϖόσταση αϖό το δίκτυο µέσης τάσης» και «αϖόσταση αϖό το οδικό δίκτυο». Αυτά τα δύο κριτήρια ευνοούν ϖολλές ϖεριοχές, οι οϖοίες συµϖίϖτουν (Σχήµατα 26 και 27), και ο αϖοκλεισµός τους αϖό τη διαδικασία της αξιολόγησης οδηγεί σε έντονη υϖοβάθµιση των ϖεριοχών αυτών, σε σχέση µε τις υϖόλοιϖες Υϖοθέσεις. Αριθµός κελιών του Χάρτη Αρχική Υπ. Υπόθεση 1 Υπόθεση 2 Υποθεση 3 Υπόθεση Επίπεδο του είκτη Καταλληλότητας Σχήµα 42: Αριθµός κελιών του χάρτη καταλληλότητας για κάθε εϖίϖεδο του δείκτη καταλληλότητας για τις τέσσερις Υϖοθέσεις ανάλυσης ευαισθησίας και για την αρχική υϖόθεση 158

159 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 159

160 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Στην ϖαρούσα διατριβή αναϖτύχθηκε ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο για την εϖιλογή βέλτιστου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα αυτόνοµο Ελληνικό νησί, ϖροωθώντας τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ϖλαίσιο της κατανεµηµένης ϖαραγωγής ενέργειας. Παράλληλα, αναϖτύχθηκε µια µεθοδολογία χωροθέτησης αιολικών ϖάρκων, βασιζόµενη στο συνδυασµό των ΣΓΠ και της ΑΗΡ. Το µεθοδολογικό ϖλαίσιο εφαρµόστηκε στο νησί της Λέσβου. Οι βασικοί στόχοι της διατριβής ήταν να ϖροσδιοριστεί: Η δυνατότητα αξιοϖοίησης των τεχνολογιών ΚΠ σε ένα αϖοµονωµένο σύστηµα. Το βέλτιστο ϖοσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ σε ένα τέτοιο σύστηµα, ώστε να είναι βιώσιµο, εξασφαλίζοντας την αϖαραίτητη σταθερότητα του δικτύου. Η συγκριτική αξιολόγηση ενός ενεργειακού συστήµατος, ϖου αϖοτελείται αϖό ϖολλές µικρές µονάδες ΚΠ, έναντι ενός, ϖου αϖοτελείται αϖό λίγες και µεγαλύτερες. Η εϖίδραση των κριτηρίων (ϖεριορισµού και αξιολόγησης) στην καταλληλότητα µιας ϖεριοχής για χωροθέτηση Α/Γ σε ένα αυτόνοµο σύστηµα. Η ευκολία εφαρµογής και η αξιολόγηση του νέου ϖλαισίου για τη χωροθέτηση µονάδων ΑΠΕ στα µη-διασυνδεδεµένα ελληνικά νησιά. Κίνητρο για την ϖαρούσα διατριβή αϖοτέλεσε αφενός η ϖεριβαλλοντική ανάγκη και υϖοχρέωση της Ελλάδας για άµεση διείσδυση των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και το ϖροσφάτως ψηφισθέν νοµοθετικό ϖλαίσιο για τη χωροθέτηση µονάδων ΑΠΕ στον ελληνικό χώρο, το οϖοίο θέτει συγκεκριµένα κριτήρια για την εγκατάσταση σταθµών ΑΠΕ σε µια ϖεριοχή. Τα µη-διασυνδεδεµένα νησιά αϖοτελούν µια ιδιαίτερη κατηγορία, 160

161 αφού κατά κανόνα εξυϖηρετούνται αϖό µη εϖαρκή δίκτυα, χαµηλής σταθερότητας και υψηλού κόστους ϖαραγωγής ενέργειας. Παράλληλα, στα δίκτυα αυτά τίθεται ϖεριορισµός στο ϖοσοστό συµµετοχής των ΑΠΕ στη ϖαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ϖροκειµένου να διασφαλιστεί η σταθερότητά τους. Σε συνδυασµό µε το γεγονός ότι στα νησιά συνήθως υϖάρχει ϖεριορισµός στην έκταση για χωροθέτηση µονάδων ΑΠΕ, υϖάρχει ενδιαφέρον για τη µελέτη των δικτύων τους. Για την ανάδειξη του βέλτιστου συστήµατος ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο, αναϖτύχθηκαν οχτώ (8) εναλλακτικά Σενάρια, µε διαφορετικό ϖοσοστό συµµετοχής των ΑΠΕ στην ϖαραγωγή ηλεκτρισµού, τα οϖοία αξιολογήθηκαν συγκριτικά µεταξύ τους, εξετάζοντας ϖαράλληλα τη συµµετοχή ϖολλών µικρών µονάδων ΚΠ ή λιγότερων µεγάλων. Οι τεχνολογίες ΚΠ, ϖου χρησιµοϖοιήθηκαν είναι τα αιολικά ϖάρκα και οι γεωθερµικοί σταθµοί ϖαραγωγής. Το µέγιστο ϖοσοστό συµµετοχής των αιολικών ϖάρκων ορίστηκε βάσει της ισχύουσας εθνικής νοµοθεσίας και των τεχνικών ϖεριορισµών. Έτσι, αφού έγινε αρχικά η ϖρόβλεψη της ενεργειακής ζήτησης βάσει των χρονοσειρών του ϖαρελθόντος, ϖροσδιορίστηκαν οι βέλτιστες θέσεις για τη χωροθέτηση των Α/Π µέσω οικονοµικών, ϖεριβαλλοντικών, τεχνικών και κοινωνικών κριτηρίων. Στη συνέχεια εφαρµόστηκε, στο ϖλαίσιο της ΑΗΡ, η µέθοδος των συγκρίσεων ανά ζεύγη για την εκτίµηση των συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης, ενώ τα ΣΓΠ χρησιµοϖοιήθηκαν για τη χωρική εϖεξεργασία και µοντελοϖοίηση των κριτηρίων ϖεριορισµού και αξιολόγησης, ϖροκειµένου να ϖαραχθεί ο τελικός Χάρτης Καταλληλότητας για εγκατάσταση Α/Π. Το µέγιστο δυνατό µέγεθος κάθε Α/Π εκτιµήθηκε βάσει του νοµοθετικού ϖεριορισµού σχετικά µε την οϖτική όχληση. Η εϖιλογή συγκεκριµένων Α/Π (µέγεθος και τοϖοθεσία εγκατάστασης) ϖραγµατοϖοιήθηκε µετά αϖό αξιολόγηση και εϖαναταξινόµηση, βάσει τριών κριτηρίων οϖτικής ϖαρεµβολής. Για την αξιολόγηση των εναλλακτικών σεναρίων εϖιλέχθηκαν και µοντελοϖοιήθηκαν οικονοµικά, ϖεριβαλλοντικά, τεχνικά και κοινωνικά 161

162 κριτήρια, οι συντελεστές βαρύτητας των οϖοίων ϖροσδιορίστηκαν µε τη µέθοδο ΑΗΡ. Συγκεκριµένα, ϖραγµατοϖοιήθηκαν έξι (6) διαφορετικές ϖεριϖτώσεις αϖόδοσης συντελεστών βαρύτητας, ϖροκειµένου να ελεγχθεί η ευαισθησία του µοντέλου. Η τελική κατάταξη των σεναρίων ϖροέκυψε µε την εφαρµογή της µεθόδου του σταθµισµένου µέσου. Τα καινοτόµα στοιχεία της ϖαρούσας διατριβής αφορούν στη µοντελοϖοίηση των κριτηρίων ϖεριορισµού και αξιολόγησης της καταλληλότητας της ϖεριοχής µελέτης για εγκατάσταση Α/Γ, όϖως εϖίσης και των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών Σεναρίων ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στο νησί και συνοψίζονται στα εξής: Μοντελοϖοίηση των κριτηρίων αξιολόγησης για τη χωροθέτηση Α/Γ (υϖολογισµός οϖτικής όχλησης, δηµιουργία χάρτη αξίας της γης, δηµιουργία χάρτη χωρικής κατανοµής της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας) Μοντελοϖοίηση των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων ϖαροχής ηλεκτρικής ενέργειας στην ϖεριοχή µελέτης µε τη χρήση λογισµικών, όϖως τα ΣΓΠ (οϖτική όχληση) και το GEMIS (εκϖοµϖές ισοδυνάµων CO2). Χρήση και µοντελοϖοίηση των κριτηρίων ϖεριορισµού οϖτικής ϖαρεµβολής για την ανάδειξη των βέλτιστων διαθέσιµων ϖεριοχών για εγκατάσταση αιολικών ϖάρκων και τον ϖροσδιορισµό του µεγίστου δυνατού µεγέθους τους. Αϖοδόµηση του κριτηρίου της οϖτικής ϖαρεµβολής σε τρία υϖοκριτήρια για τη συγκριτική αξιολόγηση των ϖιθανών αιολικών ϖάρκων Καινοτόµα εφαρµογή του νέου νοµοθετικού ϖλαισίου για τη χωροθέτηση µονάδων ΑΠΕ στην Ελλάδα Σύµφωνα µε τα αϖοτελέσµατα, η εφαρµογή της ΚΠ ενέργειας σε ένα αϖοµονωµένο δίκτυο θα µϖορούσε να αϖοβεί θετική για το σύστηµα ϖαροχής 162

163 ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα εάν αυτό αϖοτελείται αϖό ϖολλές και µικρές µονάδες ϖαραγωγής. Εϖίσης, ϖαρατηρήθηκε ότι η κρατική εϖιδότηση (40% του κόστους κεφαλαίου) για την εγκατάσταση σταθµών ΑΠΕ δεν εϖιφέρει καµία µεταβολή στην σχετική κατάταξη των εναλλακτικών σεναρίων. Εϖιϖλέον, τα αϖοτελέσµατα ανέδειξαν, τις καταλληλότερες τοϖοθεσίες για χωροθέτηση ανεµογεννητριών στο νησί της Λέσβου. Αξιοσηµείωτο είναι το γεγονός ότι ϖερισσότερο αϖό το 50% της εϖιφάνειας του νησιού θεωρείται αϖοκλειόµενη ϖεριοχή, ενώ οι ϖεριοχές µε το βέλτιστο δείκτη καταλληλότητας καταλαµβάνουν µόλις το 1.4% της συνολικής εϖιφάνειας του νησιού. Εϖίσης, ϖραγµατοϖοιήθηκε ανάλυση ευαισθησίας στους συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης της καταλληλότητας της ϖεριοχής για χωροθέτηση Α/Γ, ώστε να ελεγχθεί η ευαισθησία του µεθοδολογικού ϖλαισίου στη υϖοκειµενικότητα των ϖροτιµήσεων των συµµετεχόντων, η οϖοία εµφανίζεται σε κάθε ϖτυχή της δηµόσιας λήψης αϖόφασης. Η ανάλυση ευαισθησίας έδειξε ότι κάθε κριτήριο εϖηρεάζει την αξιολόγηση της καταλληλότητας της ϖεριοχής µελέτης. Εϖοµένως, η εϖιλογή των κριτηρίων και του βαθµού σηµαντικότητας τους αϖοτελεί κρίσιµο στάδιο σε ένα µεθοδολογικό ϖλαίσιο χωροθέτησης. Τα αϖοτελέσµατα της ϖαρούσας διατριβής θεωρούνται σηµαντικά για την Ελλάδα, εφόσον υϖάρχουν ϖολλές ϖεριοχές µε ϖαρόµοια χαρακτηριστικά µε την ϖεριοχή µελέτης. Έτσι, το ϖαρόν µεθοδολογικό ϖλαίσιο θα µϖορούσε να εφαρµοστεί και σε άλλα αυτόνοµα ελληνικά νησιά. Εϖιϖλέον, η µεθοδολογία χωροθέτησης µϖορεί να εφαρµοστεί και σε ϖεριϖτώσεις χωροθέτησης άλλων τεχνολογιών ΑΠΕ, µε κατάλληλη τροϖοϖοίηση των κριτηρίων ϖεριορισµού και αξιολόγησης. Αντικείµενο µελλοντικής έρευνας θα µϖορούσε να αϖοτελέσει η εϖιµέρους αξιολόγηση των αναδυόµενων ϖεριοχών για εγκατάσταση Α/Π, σε συνδυασµό µε εϖιτόϖια εϖιθεώρηση, ϖροκειµένου να διαµορφωθεί η τελική εϖιλογή των ϖεριοχών. Εϖίσης, θα µϖορούσε να µελετηθεί διείσδυση και άλλων τεχνολογιών κατανεµηµένης ϖαραγωγής, όϖως τα φωτοβολταϊκά και οι µονάδες ΣΗΘ. 163

164 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 164

165 Βιβλιογραφία Ackermann, T., Andersson, G., Soder, L Distributed generation: a definition. Electric Power Systems Research 57: Akash, B.A., Mamlook, R., Mohsen, M.S Multi-criteria selection of electric power plants using analytical hierarchy process. Electric Power Systems Research 52, Alexopoulou, S A decision support system for the integration of renewable-energy sources into water desalination systems (REDES). Renewable Energy Development European Conference and APASRENA Contractors Meeting, Alvarado, F.L Locational aspects of distributed generation. In: Proceedings of the Power Engineering Society Winter Meeting IEEE, vol. 1, p Amador, J., Dominguez, J Application of geographical information systems to rural electrification with renewable energy sources. Renewable Energy 30, Amador, J., Dominguez, J Spatial analysis methodology applied to rural electrification. Renewable Energy 31, Appleton, K., Lovett, A GIS-based visualisation of development proposals: reactions from planning and related professionals. Computers, Environment and Urban Systems 29, Aras, H., Erdogmus, S., Koc, E Multi-criteria selection for a wind observation station location using analytic hierarchy process. Renewable Energy 29, Azbe, V., Mihalic, R Distributed generation from renewable energy sources in an isolated DC network. Renewable energy 31,

166 Baban, S., Parry, T Developing and applying a GIS-assisted approach to locating wind farms in the UK. Renewable Energy 24, Beccali, M., Cellura, M., Mistretta, M Decision-making in energy planning. Application of the Electre method at regional level for the diffusion of renewable energy technology. Renewable Energy 28, Bennui, A., Rattanamanee, P., Puetpaiboon, U., Phukpattaranont, P., Chetpattananondh, K Site Selection for Large Wind Turbine Using GIS. Proceedings of the PSU-UNS International Conference on Engineering and Environment ICEE, Phuket. Bishop, I.D., Miller, D.R Visual assessment of off-shore wind turbines: The influence of distance, contrast, movement and social variables. Renewable Energy 32, Brent, R. Sweet, D Local Power Global Connections: Linking the World to a Sustainable Future through Decentralized Energy Technology. WADE, paper submitted for the 20th World Energy Congress, Rome. Brownsword, R.A., Fleming, P.D., Powell, J.C., Pearsall, N Sustainable cities modeling urban energy supply and demand. Applied Energy 82, Buckley, I.V To evaluate the potential of selected forms of renewable energy in the North Cork region in Ireland and the Mecklenburgische Seenplatte region in Germany using the ``Green Belt'' in Denmark as a reference. Renewable Energy Development European Conference and APAS-RENA Contractors Meeting, Carrion, J.A., Estella, A.E., Dols, F.A., Toro, M.Z., Rodriguez, M., Ridao, A.R Environmental decision-support systems for evaluating the carrying capacity of land areas: Optimal site selection for grid-connected 166

167 photovoltaic power plants. Renewable and Sustainable Energy Reviews 12, Carter, J On Defining the Geographic Information Systems. In: (Ed.) W. Ripple, Fundamentals of Geographic Information Systems: A Compedium. American Society of Photogrammetry and Remote Sensing, Bethesda MD, 3-9. Cavalaro, F., Ciraolo, L A multicriteria approach to evaluate wind energy plants on an Italian island. Energy Policy 33, Chambers, A Distributed generation: a nontechnical guide. PennWell, Tulsa, OK, 283. Chatzimouratidis, A.I., Pilavachi, P.A Multicriteria evaluation of power plants impact on the living standard using the analytic hierarchy process. Energy Policy 36, Chatzimouratidis, A.I., Pilavachi, P.A Technological, economic and sustainability evaluation of power plants using the Analytic Hierarchy Process. Energy Policy 37, Chedid, R.B Policy development for solar water heaters: the case of Lebanon. Energy Conversion and Management 43, CIGRE Development of Dispersed Generation and Consequences for Power Systems. WG C6.01 (ex 37.33) final report. CIRED Dispersed Generation; Preliminary Report of CIRED (International Conference on Electricity Distribution), Working Group WG04, Brussels, Belgium. Clark, W., Isherwood, W Distributed generation: remote power systems with advanced storage technologies. Energy Policy 32,

168 Clark, W.W., Bradshaw T Agile Energy Systems in Complex Societies: the case of the Californian Energy Crisis. Elsevier Press, London, UK. Clarke, J.A., Evans, M., Grant, A.D Integration of Renewable Energies in European Regions. In: (Eds) M. Lindsay, J. Morgan, Final Report for Project RENA-CT Clarke, J.A., Grant, A.D Planning support tools for the integration of renewable energy at the regional level. World Renewable Energy Conference 9, Congalton, R.G., Green, K The ABCs of GIS. Journal of Forestry 90, Couclelis, H., Monmonnier, M Using SUSS to resolve NIMBY: how spatial understanding support systems can help with the Not in My Back Yard syndrome. Geographical Systems 2, CPUC Opinion regarding distributed generation and electric distribution competition. OIR California Public Utilities Commission. Dey, P.K., Ramcharan, E.K Analytic hierarchy process helps select site for limestone quarry expansion in Barbados. Journal of Environmental Management 88, Diakoulaki, D., Antunes, C.H., Martins, A.G MCDA and Energy Planning. In J. Figueira, S. Greco and M. Ehrogott (Eds.). Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys, Springer, New York. Dimitropoulos, A., Kontoleon, A Assessing the determinants of local acceptability of wind-farm investment: A choice experiment in the Greek Aegean Islands. Energy Policy 37,

169 Diolettas, S Distributed Energy Resources: Prometheus of Renewable Energy. PhD Thesis, Departamento de Proyectos en la Ingeniería, Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industriales, Universidad Politécnica de Cataluña, Barcelona. Dominguez, J., Amador, J Geographical information systems applied in the field of renewable energy sources. Computers & Industrial Engineering 52, Dondi, P., Bayoumi, D., Haederli, C., Julian, D., Suter, M Network integration of distributed power generation. Journal of Power Sources 106, 1 9. EC Energy Technologies: Knowledge Perceptions Measures. European Commission, EUR22396, Directorate-General for Research Sustainable Energy Systems. Ηλεκτρονική διεύθυνση: n.pdf (ηµεροµηνία τελευταίας εϖίσκεψης 05/08/2010).. Elkarmi, F., Mustafa, I Increasing the utilization of solar energy technologies (SET) in Jordan: analytic hierarchy process. Energy Policy 21, El-Khattam, W., Salama, M.M.A Distributed generation technologies, definitions and benefits. Electric Power Systems Research 71, EPA Catalogue of CHP Technologies. Combined Heat and Power Partnership. Environmental Protection Agency. EPRI California renewable technology market and benefits assessment. Report number Energy Power Research Institute. Ewing, R., Pendall, R., Chen, D Measuring sprawl and its transportation impacts. In: Travel Demand and Land Use

170 Transportation Research Board National Research Council, Washington, Gamboa, G., Munda, G The problem of wind farm location: A social multi-criteria evaluation framework. Energy Policy 35, Gautam, D., Mithulananthan, N Optimal DG placement in deregulated electricity market. Electric Power Systems Research 77, Georgopoulou, E., Sarafidis, Y., Diakoulaki, D Design and implementation of a group DSS for sustaining renewable energies exploitation. European Journal of Operational Research 109, Golden, B.L., Wasil, E.A., Harker, P.T The Analytic Hierarchy Process: Applications and Studies. Springer-Verlag. Goodchild, M.F Geographic Information Systems in undergraduate geography: a contemporary dilemma. The Operational Geographer 8, Goumas M, Lygerou V An extension of the PROMETHEE method for decision-making in fuzzy environment: Ranking of alternative energy exploitation projects. European Journal of Operational Research 123, Goumas, M.G., Lygerou, V.A., Papayannakis, L.E Computational methods for planning and evaluating geothermal energy projects. Energy Policy 27, Greene N., Hammerschlag R., Small and Clean is Beautiful: Exploring the Emissions of Distributed Generation and Pollution Prevention Policies, The Electricity Journal 13,

171 Griffin, T., Tomosovic, K., Secrest, D., Law, A Placement of dispersed generation systems for reduce losses. Proceedings of the 33 rd Hawaii International Conference of Science, Hawaii. Haines-Young, R., Green, D.R., Cousins, S.H Landscape ecology and geographical information systems. In: (Eds.) R. Haines Young, D.R. Green, S.H. Cousins, Landscape ecology and GIS. Taylor & Francis. Han, S.Y., Kim, T.J.K Can expert system help with planning. Journal of the American Planning Association 55, Hansen, H GIS-based Multi-Criteria Analysis of Wind Farm Development. Proc. of the 10th Scandinavian Research Conference on Geographical Information Science (ScanGIS), Stockholm, Sweden. Haralambopoulos, D.A Analysis of wind characteristics and potential in the East Mediterranean the Lesvos case. Renewable Energy 6, Haralambopoulos, D.A., Polatidis, H Renewable energy projects: structuring a multi-criteria group decision-making framework. Renewable Energy 28, Hartikainen, T., Mikkonen, R., Lehtonen, J Environmental advantages of superconducting devices in distributed electricitygeneration. Applied Energy 84, Hatziargyriou, N.D., Tsikalakis, A., Androutsos, A Status of distributed generation in the Greek Islands. In: IEEE, Proceedings of the Power Engineering Society General Meeting, Montreal, Canada. Hatziargyriou, N.D., Tsikalakis, A., Kilias, V The effect of island interconnections on the increase of Wind Power penetration in the Greek System. In: IEEE, Proceedings of the Power Engineering Society General Meeting, Tampa, Florida, USA. 171

172 Havelsky, V Energetic efficiency of cogeneration systems for combined heat, cold and power production. International Journal of Refrigeration 22, Huang, J.P., Poh, K.L., Ang, B.W Decision Analysis in Energy and Environmental Modeling. Energy 20, Hurtado, J.P., Fernadez, J., Parrondo, J.L., Blanco, E Spanish method of visual impact evaluation in wind farms. Renewable and Sustainable Energy Reviews 8, Hwang, C.L., Yoon, K Multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer, Berlin. IEA, Distributed Generation in Liberalised Electricity Markets, Paris. IEE Colloquium on System implications of embedded generation and its protection and control, published by Institution of Electrical Engineers (IEE), Digest No: 1998/277, London, UK. Joering, F., Musy, A Land management with GIS and multicriteria analysis. International Transactions in Operational Research 7, Joerss, W., Joergensen, B. H., Loeffler, P., Morthorst, P.E, Uyterlinde, M.A., van Sambeek, E.J.W., Wehnert, T., Groenendaal, B., Marin, M., Schwarzenbohler, H., Wagner, M Decentralised Generation Technologies Potentials: Success Factors and Impacts in the Liberalised EU Energy Markets: DECENT. Final Report Contract NNE , 5th Research Framework Programme of the European Union Energy, Environment and Sustainable Development, Part B Energy. Kablan, M.M Decision support for energy conservation promotion: an analytic hierarchy process approach. Energy Policy 32,

173 Kagazyo, T., Kaneko, K., Akai, M., Hijikata, K Methodology and evaluation of priorities for energy and environmental research projects. Energy 22, Kahn, R Siting Struggles: The Unique Challenge of Permitting Renewable Energy Power Plants. The Electricity Journal 13, Kaijuka, E GIS and rural electricity planning in Uganda. Journal of Cleaner Production 15, Kaldellis, J.K. 2004a. Investigation of Greek wind energy market timeevolution. Energy Policy 32, Kaldellis, J.K. 2004b. Optimum technoeconomic energy autonomous photovoltaic solution for remote consumers throughout Greece. Energy Conversion and Management 45, Kaldellis, J.K Social attitude towards wind energy applications in Greece. Energy Policy 33, Kaldellis, J.K Integrated electrification solution for autonomous electrical networks on the basis of RES and energy storage configurations. Energy Conversion and Management 49, Kaldellis, J.K., Kavadias, K.A Evaluation of Greek wind parks visual impact: the public attitude. Fresenius Environmental Bulletin 13, Kaldellis, J.K., Kavadias, K.A., Paliatsos, A.G Environmental Impacts of Wind Energy Applications: Myth or Reality? Fresenius Environmental Bulletin 12, Kaldellis, J.K., Zafirakis, D Present situation and future prospects of electricity generation in Aegean Archipelago Islands. Energy Policy 35,

174 Karger, C. and Hennings, W Sustainable evaluation and decentralized electricity generation. Renewable and Sustainable Energy Reviews 13, Koeppel, G Distributed Generation- Literature review and outline of the Swiss situation. EEH Power systems Laboratory. Internal Report Zurich. Koroneos, C., Michailidis, M., Moussiopoulos, N Mutli-objective optimization in energy systems: the case study of Lesvos Island, Greece. Renewable and Sustainable Energy Reviews 8, Krause, C Our visual landscape. Managing the landscape under special consideration of visual aspects. Landscape and Urban Planning 54, Krewitt W., Nitsch J The potential for electricity generation from onshore wind energy under the constraints of nature conservation: a case study for two regions in Germany. Renewable Energy 28, Laurie R. A Distributed Generation: Reaching the Market Just in Time. The Electricity Journal 14, Lee, A.H.I., Chen, H.H., Kang, H.-Y Multi-criteria decision making on strategic selection of wind farms. Renewable Energy 34, Lee, S.K., Mogi, G., Kim, J.W The competitiveness of Korea as a developer of hydrogen energy technology: The AHP approach. Energy Policy 36, Lee, S.K., Yoon, Y.J., Kim, J.W A study on making a long-term improvement in the national energy efficiency and GHG control plans by the AHP approach. Energy Policy 35,

175 Lejeune, P., Feltz, C Development of a decision support system of setting up a wind energy policy across the Walloon Region (southern Belgium). Renewable Energy 33, Levy, R.M Visualization of urban alternatives. Environment and Planning B: Planning & Design 22, Lootsma, F.A., Schuijt, H The Multiplicative AHP, SMART and ELECTRE in a Common Context. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis 6, Lovins A., Lotspeich C Energy Surprises for the 21st Century. Journal for International Affairs 53, Ma, J Spatial analysis of the potential for dairy manure as a renewable energy resource in New York State. MSc Thesis, Cornell University. Ma, J., Scott, N., DeGloria, S., Lembo, A Siting analysis of farm-based centralized anaerobic digester systems for distributed generation using GIS. Biomass and Bioenergy 28, Malczewski, J GIS and Multicriteria decision analysis, John Wiley & Sons, New York. Manwell, J., McGowan, J., Rogers, A Wind energy explained: Theory, design and application. John Willey & Sons, England. McCaffrey, T.M., Franklin, S.E Automated training site selection for large area remote-sensing image analysis. Computers and Geosciences 19, Meszaros, Cs., Rapcsak, T On sensitivity analysis for a class of decision systems. Decision Support Systems 16,

176 Mithulananthan, N., Oo, T., Van Phu, L Distributed generator placement in power distribution system using genetic algorithm to reduce losses. Thammasat International Journal of Science and technology 9, Moller, B Changing wind-power landscapes: regional assessment of visual impact on land use and population in Northern Jutland, Denmark. Applied Energy 83, Monteiro, C., Miranda, V., Ramirez Rosado, I.J A negotiation aid system for the development of distributed renewable generation. 14 th PSCC, Sevilla. Monteiro, C., Miranda, V., Ramirez-Rosado, I., Morais, C., Garcia-Garrido, E., Mendoza-Villena, M., Fernandez-Jimenez, L., Martinez-Fernandez, A Spatial Decision Support System for Site Permitting of Distributed Generation Facilities. Proceedings of IEEE Porto Power Tech Conference, Porto, Portugal. Mourelatos, A., Diakoulaki, D., Papagiannakis, L Impact of CO2 reduction policies on the development of renewable energy sources. International Journal of Hydrogen Energy 23, Munda, G Multi-criteria decision analysis and sustainable development. In: (Eds). J. Figueira, S. Greco and M. Ehrgott, Multiple- Criteria Decision Analysis. State of the Art Surveys. New York, Springer. Muselli, M., Notton, G., Poggi, P., Louche, A Computer-aided analysis of the integration of renewable-energy systems in remote areas using a geographical information system. Applied Energy 63, Nath, S.S., Bolte, J.P., Ross, L.G., Aguilar-Manjarrez, J Applications of geographical information systems (GIS) for spatial decision support in aquaculture. Aquacultural Engineering 23,

177 Naumann, F Data Fusion and Data Quality. Proceedings of the New Techniques and Technologies for Statistics Seminar (NTTS), Sorrento, Italy, Nekhay, O., Arriaza, M., Guzman-Alvarez, J.R Spatial Analysis of the suitability of olive plantations for wildlife habitat restoration. Computers and Electronics in Agriculture 65, Newton, P.W., Crawford, J.R Micro-computer based geographic information and mapping system. In: Desktop planning: micro-computer application for infrastructure and services planning and management. Nguyen, K Wind energy in Vietnam: Resource assessment, development status and future implications. Energy Policy 35, Nigim, K., Munier, N., Green, J Pre-feasibility MCDM tools to aid communities in prioritizing local viable renewable energy sources. Renewable Energy 29, Nijcamp, P., Volwahsen, A New directions in integrated energy planning. Energy Policy 18, Noon, C., Daly, M GIS-Based biomass resource assessment with BRAVO. Biomass and Bioenergy 10, Ntziachristos, L., Kouridis, C., Samaras, Z., Pattas, K A wind-power fuel-cell hybrid system study on the non-interconnected Aegean islands grid. Renewable Energy 30, Öko-Institute, Global Emission Model for Integrated Systems (GEMIS), Version 4.5. Germany. Ηλεκτρονική διεύθυνση (ηµεροµηνία τελευταίας εϖίσκεψης 21/07/2010). 177

178 Ondreka, J., Rusgen, M.I., Stober, I., Czurda, K GIS-supported mapping of shallow geothermal potential of representative areas in southwestern Germany Possibilities and limitations. Renewable Energy 32, Østergaard, P.A Modelling grid losses and the geographic distribution of electricity generation. Renewable Energy 30, Panichelli, L., Gnansounou, E GIS-based approach for defining bioenergy facilities location: A case study in Northern Spain based on marginal delivery costs and resources competition between facilities. Biomass and Bioenergy 32, Papadopoulos, A., Karagiannidis, A Application of the multi-criteria analysis method ELECTRE III for the optimisation of decentralised energy systems. Omega 36, Papadopoulos, A.M., Glinou, G.L., Papachristos, D.A Developments in the utilisation of wind energy in Greece. Renewable Energy 33, Pecas Lopes, J.A., Hatziargyriou, N., Mutale, J., Djapic, P., Jenkins, N Integrated distributed generation into electric power systems: A review of drivers, challenges and opportunities. Electric Power Systems Research 77, Pepermans, G., Driesen, G.J., Haeseldonckx, D., Belmans, R., D haeseleer, W Distributed generation: definition, benefits and issues. Energy Policy 33, Pereira, J.M.C., Duckstein, L A multiple criteria decision making approach to GIS based land suitability evaluation. International Journal of Geographical Information Systems 7, Petit, C Winds of change: GIS help site wind farms in NE France. GIS Europe,

179 Pinedo, I., Dominguez, J., Rodriguez, M Assessment of solar electrification in Cuba: A case study based on GIS for rural development. Proceedings of ISES World Congress (Vol. I Vol. V). Pohekar, S., Ramachandran, M Application of multi-criteria decision making to sustainable energy planning - A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews 8, Pokharel, S., Chandrashekar, M A multiobjective approach to rural energy policy analysis. Energy 23, Polatidis, H., Haralambopoulos, D., Kemp, R., Rothman, D Creating an energy system that we want but don t know yet, using Integrated Assessment, Transition Management and Multi-Criteria Analysis. Integrated Assessment 4, Polatidis, H., Haralambopoulos, D.A Local Renewable Energy Planning: A Participatory Multi-Criteria Approach. Energy Sources 26, Polatidis, H., Haralambopoulos, D.A Renewable energy systems: A societal and technological platform. Renewable Energy 32, Poullikkas, A Implementation of distributed generation technologies in isolated power systems. Renewable and Sustainable Energy Reviews 11, Puttgen, H., MacGregor, P., Lambert, F Distributed generation: semantic type of the dawn of a new area? IEEE Power and Energy Magazine 1, Quinonez-Varela, G., Gruden, A., Graham, C., Punton, B, Blair, L., Thomson, J A GIS/PSS planning tool for the initial grid connection assessment of renewable generation. Renewable energy 32,

180 Ramachandra, T., Shruthi, B Spatial mapping of renewable energy potential. Renewable and Sustainable Energy Reviews 11, Ramanathan, R A note on the use of the analytic hierarchy process for environmental impact assessment. Journal of Environmental Management 63, Ramanathan, R., Ganesh, L.S Energy resource allocation incorporating qualitative and quantitative criteria: an integrated model using goal programming and AHP. Socio-Economic Planning Sciences 29, Ramirez-Rosado, I.J., Fernandez-Jimenez, L.A., Monteiro, C., Miranda, V., Garcia-Garrido, E., Zorzano-Santamaria, P.J GIS spatial analysis applied to distributed power generation. Proceedings of the IEEE, special issue 2001: An energy odyssey, vol. 89. Ramirez-Rosado, I.J., Fernandez-Jimenez, L.A., Monteiro, C., Miranda, V., Garcia-Garrido, E., Zorzano-Santamaria, P.J Power Planning Tools: GIS Power Up Distributed Generation. IEEE Power and Energy Magazine. Ramirez-Rosado, J., Garcia-Garrido, E., Fernandez-Jimenez, L. A., Zorzano- Santamaria, P., Monteiro, C., Miranda, V Promotion of new wind farms based on decision support system. Renewable Energy 33, Rodman, L., Meentemeyer, R A geographic analysis of wind turbine placement in Northern California. Energy Policy 34, Saaty, T.L A Scaling Method for Priorities in Hierarchical Structures. Journal of Mathematical Psychology 15, Saaty, T.L The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill International, New York, U.S.A. 180

181 Saaty, T.L The seven pillars of the Analytic Hierarchy Process. Proceedings of the 5 th International Symposium on the AHP, Kobe, Japan, August Saaty, T.L., Kearns, K Analytical Planning; The Organization of Systems. Oxford: Pergamon Press. Samouilidis, J., Mitropoulos, C Energy economy models - a survey. European Journal of Operations Research 11, Şener, B., Süzen, L., Doyuran, V Landfill site selection by using geographic information systems. Environmental Geology 49, Şener, Ş., Şener, E., Nas, B., Karagüzel, R Combining AHP with GIS for landfill site selection: A case study in the Lake Beyşehir catchment area (Konya, Turkey). Waste Management (in press). Siddiqui, M., Everet, J., Vieux, B Landfill siting using geographical information systems: a demonstration. Journal of Environmental Engineering 122, Sinden, G Characteristics of the UK wind resource: Long-term patterns and relationship to electricity demand. Energy Policy 35, Siskos, Y., Hubert, P Multicriteria analysis of the impacts of energy alternatives: A survey and a new comparative approach. European Journal of Operational Research 13, Sorensen, B., Meibom, R GIS tools for renewable energy modelling. Renewable Energy 16, Sumathi, V.R., Natesan, U., Sarkar, C GIS-based approach for optimized siting of municipal solid waste landfill. Waste Management 28,

182 Tagaris, E., Sotiropoulou, R.E.P., Halvadakis, C.P Methodology for estimating types and quantity of landfilled solid waste: the case of Mytilene Μunicipality (Greece). ISWA World Environment Congress and Exhibition, Rome, Italy. Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D.A Distributed Generation with Renewable Energy Systems: The spatial dimension for an autonomous grid. 47th Conference of the European Regional Science Association (ERSA), Paris, France. Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D Environmental management framework for wind farm siting: Methodology and case study. Journal of Environmental Management 91, Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D A multi-criteria framework for an isolated electricity system design with renewable energy sources in the context of distributed generation: the case study of Lesvos island Greece. Accepted for publication in International Journal of Green Energy (IJGE ). Tsoutsos, T., Maria, E., Mathioudakis, V Sustainable siting procedure of small hydroelectric plants: The Greek experience. Energy Policy 35, Tsoutsos, T., Tsouchlaraki, A., Tsiropoulos, M., Serpetsidakis, M Visual impact evaluation of a wind park in a Greek island. Applied Energy 86, Uemura, Y., Kai, T., Natori, R., Takahashi, T., Hatate, Y., Yoshida, M Potential of renewable energy sources and its applications in Yakushima Island. Renewable Energy 29, United Nations World Urbanization Prospects: The 2003 Revision. United Nations Economic and Social Affairs, New York

183 Vajjhala, S Siting Renewable Energy Facilities: A Spatial Analysis of Promises and Pitfalls. Resources for the Future, Discussion Paper Vajjhala, S., Fischbeck, P Quantifying siting difficulty: A case study of US transmission line siting. Energy Policy 35, Voivontas, D., Assimacopoulos, D., Mourelatos, A., Corominas, J Evaluation of renewable energy potential using a GIS decision support system. Renewable Energy 13, Wang, G., Qin, L., Li, G., Chen, L Landfill site selection using spatial information technologies and AHP: A case study in Beijing, China. Journal of Environmental Management 90, Webster, C.J GIS and the scientific inputs to planning, Part 2: prediction and prescription. Environment and Planning B: Planning & Design 21, Wenstop, F., Seip, K Legitimacy and quality of multi-criteria environmental policy analysis: a meta analysis of five MCE studies in Norway. Journal of Multi-Criteria Decision Analysis 6, Wolsink, M Wind power implementation: the nature of public attitudes: equity and fairness instead of backyard motives. Renewable and Sustainable Energy Reviews 11, Xiaohua, W., Zhenmin, F Sustainable development of rural energy and its appraising system in China. Renewable and Sustainable Energy Reviews 6, Yapa L.S Is GIS appropriate technology? International Journal of Geographical Information Systems 5, Yoon, K., Hwang, C.L Multiple Attribute Decision Making: an Introduction. Sage Publication Inc., London, UK. 183

184 Yuanchang, D., Tieqiang, W., Hongtao, N., Methodology and System Development of Wind Farm Siting Based on GIS. Ηλεκτρονική διεύθυνση: nd_farm_siting_based_on_gis.pdf (ηµεροµηνία τελευταίας εϖίσκεψης 05/08/2010). Yue, C.D., Wang, S.S GIS-based evaluation of multifarious local renewable energy sources: a case study of the Chigu area of southwestern Taiwan. Energy Policy 34, Zahir, S Clusters in group: Decision making in the vector space formulation of the analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research 112, Zangeneh, A., Jadid, S., Rahimi-Kian, A A hierarchical decision making model for the prioritization of distributed generation technologies: A case study for Iran. Energy Policy 37, Γουλιάµου, Α.Κ Το ϖλαίσιο των οικοϖεριφερειών και η συµβολή του στην εύρεση κατάλληλης ϖεριοχής για χωροθέτηση αιολικού ϖάρκου. Μεταϖτυχιακή ιατριβή..π.μ.σ. «Περιβάλλον και Ανάϖτυξη», Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα. Κέντρο Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Οδηγός τεχνολογιών ηλεκτροϖαραγωγής αϖό ΑΠΕ. Ηλεκτρονική διεύθυνση: (ηµεροµηνία τελευταίας εϖίσκεψης 20/07/2010). Κοντός, Θ ηµιουργία χωρικού συστήµατος υϖοστήριξης λήψης αϖοφάσεων για τη χωροθέτηση µονάδων εδαφικής διάθεσης αϖοβλήτων. ιδακτορική ιατριβή. Τµήµα Περιβάλλοντος, Πανεϖιστήµιο Αιγαίου, Μυτιλήνη. 184

185 Κουτσόϖουλος, Κ Γεωγραφικά Συστήµατα Πληροφοριών και Ανάλυση Χώρου. Αθήνα, Εκδόσεις Παϖασωτηρίου. Νόµος 3299/2004. ΦΕΚ 261/A/ Νόµος 3522/2006. ΦΕΚ 3522/A/ Πολατίδης, Η Ενεργειακή Ανάλυση και Λήψη Αϖοφάσεων: Ένα Πολυκριτηριακό Μεθοδολογικό Πλαίσιο. ιδακτορική ιατριβή. Πανεϖιστήµιο Αιγαίου, Τµήµα Περιβάλλοντος, Μυτιλήνη. Ρήγας, Κ., Στεργίου, Λ Εφαρµογή σε έναν ϖίνακα ισορροϖηµένης αξιολόγησης εϖιχειρήσεων. Πρακτικά 17ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής, Ρυθµιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), Αϖοτελέσµατα αξιολόγησης για τα έργα ΑΠΕ στην Κρήτη. Ανακοίνωση, Αθήνα, Ηλεκτρονική διεύθυνση (ηµεροµηνία τελευταίας εϖίσκεψης 20/07/2010). Τσικαλάκης, Α Συµβολή στον ϖρογραµµατισµό λειτουργίας ικτύων ιανοµής Ηλεκτρικής Ενέργειας µε µεγάλη διείσδυση διεσϖαρµένης και ανανεώσιµης ϖαραγωγής και συσκευών αϖοθήκευσης. ιδακτορική ιατριβή. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υϖολογιστών, Τοµέας Ηλεκτρικής Ισχύος, Αθήνα. ΥΠΕΧΩ Ε, Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάϖτυξης για τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας. Υϖουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων (ΥΠΕΧΩ Ε), Αθήνα, Οκτώβριος ΥΠΟΟ, Αντικειµενικός ϖροσδιορισµός αξίας γης. ΠΟΛ. 1068/ Εγκύκλιος Υϖουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών, Αθήνα. 185

186 Χατζόϖουλος, Ι.Ν «Τοϖογραφία». 2 η έκδοση, Εκδόσεις Γκιούρδα, ISBN:

187 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 187

188 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α Στον Πίνακα Α1 ϖαρουσιάζονται τα δεδοµένα για τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο, τη χρονική ϖερίοδο , σύµφωνα µε τη ΕΗ. Πίνακας Α1: Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο τη χρονική ϖερίοδο ( ΕΗ) Έτος αιχµή µεταβολή ϖαραγωγή ενέργειας Μεταβολή KW % MWh % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % µ.ο. 6% µ.ο. 6% 188

189 Στον Πίνακα Α2 ϖαρουσιάζεται ο Συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος, όϖως αυτός ορίζεται στην εθνική νοµοθεσία (ΥΠΟΟ, 2008). Πίνακας Α2: Συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος ηµοτικό ιαµέρισµα ήµος Συντελεστής ηµοτικού ιαµερίσµατος Αφάλωνας Μυτιλήνη 35 Αγία Μαρίνα Μυτιλήνη 30 Αγιάσσος Αγιάσος 10 Άγρα Καλονή 10 Ακράσι Πλωµάρι 5 Αλυφαντά Μυτιλήνη 35 Αµϖελικό Πλωµάρι 5 Ανεµώτια Καλονή 5 Άντισσα Ερεσσός-Άντισσα 15 Άργενος Μήθυµνα 5 Ασώµατος Ευεργέτουλας 15 Χίδιρα Ερεσσός-Άντισσα 5 Ερεσσός Ερεσσός-Άντισσα 10 Φίλια Καλονή 5 Ίϖιος Ευεργέτουλας 20 Υψηλοµέτωϖο Πέτρα 10 Καλλονή Καλονή 20 Kapi Μανταµάδος 15 Αγία Παρασκευή Αγία Παρασκευή 10 Κάτω Τρίτος Ευεργέτουλας 10 Κεραµιά Ευεργέτουλας 15 Κλειώ Μανταµάδος 15 Κόµη Λουτρόϖολη Θερµής 10 Λάµϖου Μύλοι Ευεργέτουλας 15 Λεϖέτυµνος Μήθυµνα 5 Λισβόρι Πολιχνίτος 10 Λουτρά Μυτιλήνη 35 Λουτροϖολη Θερµής Λουτρόϖολη Θερµής 30 Μανταµάδος Μανταµάδος 15 Μεγαλοχώρι Πλωµάρι 5 Μεσαγρός Γέρα

190 Μεσότοϖος Ερεσσός-Άντισσα 10 Μιχού Ευεργέτουλας 10 Μυστεγνά Λουτρόϖολη Θερµής 20 Μήθυµνα Μήθυµνα 40 Μόρια Μυτιλήνη 30 Μυτιλήνη Μυτιλήνη 50 Νέες Κυδωνίες Λουτρόϖολη Θερµής 20 Νεοχώρι Πλωµάρι 5 Παλαιοχώρι Πλωµάρι 5 Παλαιόκηϖος Γέρα 20 Πάµφιλα Μυτιλήνη 30 Παναγιούδα Μυτιλήνη 30 Παϖάδος Γέρα 20 Πελόϖη Μανταµάδος 15 Πέραµα Γέρα 20 Πέτρα Πέτρα 25 Πηγή Λουτρόϖολη Θερµής 10 Πύργοι Θερµής Λουτρόϖολη Θερµής 30 Πλαγιά Πλωµάρι 5 Πλακάδος Γέρα 10 Πλωµάρι Πλωµάρι 5 Πολιχνίτος Πολιχνίτος 20 Πτερούντα Ερεσσός-Άντισσα 5 Σίγρι Ερεσσός-Άντισσα 5 Συκαµινέα Μήθυµνα 10 Σικούντα Ευεργέτουλας 10 Σκαλοχώρι Καλονή 5 Σκόϖελος Γέρα 20 Σταυρός Πολιχνίτος 5 Στύψη Πέτρα 10 Ταξιάρχης Μυτιλήνη 20 Τρίγωνας Πλωµάρι 3 Βασιλικά Πολιχνίτος 15 Βατούσα Ερεσσός-Άντισσα 5 Βρίσα Πολιχνίτος

191 Στον Πίνακα Α3 αϖοτυϖώνεται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο ανά κατηγορία χρήσης, τη χρονική ϖερίοδο , σύµφωνα µε την ΕΣΥΕ. Πίνακας Α3: Ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Λέσβο ανά κατηγορία χρήσης τη χρονική ϖερίοδο (ΕΣΥΕ) ηµόσιες & ηµοτικές Αρχές Φωτισµός οδικού δικτύου Έτος Σύνολο Οικιακή χρήση Εµϖορική χρήση Βιοµηχανική χρήση Γεωργική χρήση

192 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β Β.1. Υϖολογισµός τιµής του κριτηρίου οϖτικής όχλησης για κάθε εναλλακτικό Σενάριο Πίνακας Β1: Υϖολογισµός της τιµής του κριτηρίου οϖτικής όχλησης (Π2) για κάθε εναλλακτικό Σενάριο ΑΠ MW Π2i Π2ii Π2iii Π2i Π2ii Π2iii w Τιµή αρχικές τιµές κανονικοϖοιηµένες τιµές (0-1) ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ 2α ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ 2β ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ 5α ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ 5β ΑΠ ΑΠ ΣΕΝ

193 Β.2. Υϖολογισµός συντελεστών βαρύτητας των υϖο-κριτηρίων της αξίας γης Στην ϖαράγραφο αυτή ϖαρουσιάζεται αναλυτικά η διαδικασία υϖολογισµού των συντελεστών βαρύτητας των 4 υϖο-κριτηρίων, ϖου αφορούν στην αξία της γης, µε τη µέθοδο ΑΗΡ. Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Χρήση γης 1,000 0,333 0,200 0,111 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 3,000 1,000 0,500 0,200 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 5,000 2,000 1,000 0,333 Συντελεστής.. 9,000 5,000 3,000 1,000 Σύνολο 18,000 8,333 4,700 1,644 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Συντ. βαρύτητας Χρήση γης 0,056 0,040 0,043 0,068 0,051 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 0,167 0,120 0,106 0,122 0,129 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 0,278 0,240 0,213 0,203 0,233 Συντελεστής.. 0,500 0,600 0,638 0,608 0,587 Σύνολο 1,000 1,000 1,000 1,000 1,

194 Πίνακας Α 2 : ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Χρήση γης 4,000 1,622 0,900 0,356 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 10,300 4,000 2,200 0,900 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 19,000 7,333 4,000 1,622 Συντελεστής.. 48,000 19,000 10,300 4,000 Σύνολο 81,300 31,956 17,400 6,878 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Συντ. βαρύτητας Χρήση γης 0,049 0,051 0,052 0,052 0,051 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 0,127 0,125 0,126 0,131 0,127 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 0,234 0,229 0,230 0,236 0,232 Συντελεστής.. 0,590 0,595 0,592 0,582 0,590 Σύνολο 1,000 1,000 1,000 1,000 1,000 Πίνακας Α 4 : ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Χρήση γης 66,876 26,333 14,431 5,764 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 167,400 65,942 36,140 14,431 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 305, ,311 65,942 26,333 Συντελεστής.. 775, , ,400 66,876 Σύνολο 1315, , , ,404 ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Συντ. βαρύτητας Χρήση γης 0,051 0,051 0,051 0,051 0,051 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 0,127 0,127 0,127 0,127 0,127 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 0,232 0,232 0,232 0,232 0,232 Συντελεστής.. 0,590 0,590 0,590 0,590 0,590 Σύνολο 1,000 1,000 1,000 1,000 1,

195 Έλεγχος συνέϖειας: ΚΡΙΤΗΡΙΑ Χρήση γης Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Χρήση γης 1,000 0,333 0,200 0,111 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 3,000 1,000 0,500 0,200 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 5,000 2,000 1,000 0,333 Συντελεστής.. 9,000 5,000 3,000 1,000 Σύνολο 18,000 8,333 4,700 1,644 ΚΡΙΤΗΡΙΑ X 0,051 0,127 0,232 0,590 Χρήση γης = Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή Συντελεστής.. Σύνολο Συντ. βαρύτητας Χρήση γης 0,051 0,042 0,046 0,066 0,205 0,051 4,037 Πρόσοψη στο οδικό δίκτυο 0,153 0,127 0,116 0,118 0,514 0,127 4,037 Αϖόσταση αϖό ακτογραµµή 0,254 0,255 0,232 0,197 0,938 0,232 4,037 Συντελεστής.. 0,458 0,636 0,697 0,590 2,380 0,590 4,037 CI = 0,012 CR = 0,014 < 0,1 ή < 10% accepted! 1,000 16,148 λmax = 4,

196 Β.3. Υϖολογισµός συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης (ΚρΑ) για τη χωροθέτηση Α/Γ στη Λέσβο Στην ϖαράγραφο αυτή ϖαρουσιάζεται η διαδικασία υϖολογισµού των συντελεστών βαρύτητας των ΚρΑ για τη χωροθέτηση Α/Γ στη Λέσβο, µε τη µέθοδο ΑΗΡ. Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια AA KE ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α W AA ,025 KE ,039 ΟΟ ,065 ΖΗΕ ,095 ΑΑ ΜΤ ,145 ΑΑΟ ,145 ΧΓ ,210 Α ,276 Πίνακας Α 2 : Κριτήρια AA KE ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α W AA KE ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α Πίνακας Α 4 : Κριτήρια AA KE ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α W AA KE ΟΟ ΖΗΕ ΑΑ ΜΤ ΑΑΟ ΧΓ Α λmax=8.195 CI=0.128 CR=

197 Β.4. Υϖολογισµός συντελεστών βαρύτητας των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών Σεναρίων Στην ϖαράγραφο αυτή ϖαρουσιάζεται η διαδικασία υϖολογισµού των συντελεστών βαρύτητας (W) των κριτηρίων αξιολόγησης των εναλλακτικών σεναρίων, µε τη µέθοδο ΑΗΡ, για τις 4 διαφορετικές Περιϖτώσεις, αλλά και τους τοϖικούς συντελεστές βαρύτητας των οικονοµικών κριτηρίων. Τοϖικοί συντελεστές βαρύτητας των οικονοµικών κριτηρίων: Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια Ο4 Ο2 Ο3 Ο1 W Ο Ο Ο Ο Πίνακας Α 2 : Κριτήρια Ο4 Ο2 Ο3 Ο1 W Ο Ο Ο Ο Πίνακας Α 4 : Κριτήρια Ο4 Ο2 Ο3 Ο1 W Ο Ο Ο Ο λmax=4.021 CI=0.007 CR=

198 Περίϖτωση 1: Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά τεχνικά οικονοµικά W Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Τεχνικά Οικονοµικά Πίνακας Α 2 : Κριτήρια ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά τεχνικά οικονοµικά W Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Τεχνικά Οικονοµικά Πίνακας Α 4 : Κριτήρια ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά τεχνικά οικονοµικά W Περιβαλλοντικά Κοινωνικά Τεχνικά Οικονοµικά λmax=4.042 CI=0.014 CR=

199 Περίϖτωση 2: Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια οικονοµικά Τεχνικά κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά W οικονοµικά Τεχνικά κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά Πίνακας Α 2 : Κριτήρια οικονοµικά τεχνικά κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά W Οικονοµικά Τεχνικά Κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά Πίνακας Α 4 : Κριτήρια οικονοµικά τεχνικά κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά W Οικονοµικά Τεχνικά κοινωνικά ϖεριβαλλοντικά λmax=4.081 CI=0.027 CR=

200 Περίϖτωση 3: Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια τεχνικά οικονοµικά ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά W τεχνικά οικονοµικά ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά Πίνακας Α 2 : Κριτήρια τεχνικά οικονοµικά ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά W τεχνικά οικονοµικά ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά Πίνακας Α 4 : Κριτήρια τεχνικά οικονοµικά ϖεριβαλλοντικά κοινωνικά W Τεχνικά Οικονοµικά Περιβαλλοντικά Κοινωνικά λmax=4.062 CI=0.021 CR=

201 Περίϖτωση 4: Πίνακας συγκρίσεων ανά ζεύγη (Α): Κριτήρια κοινωνικά τεχνικά ϖεριβαλλοντικά οικονοµικά W Κοινωνικά Τεχνικά Περιβαλλοντικά Οικονοµικά Πίνακας Α 2 : Κριτήρια κοινωνικά τεχνικά ϖεριβαλλοντικά οικονοµικά W Κοινωνικά Τεχνικά ϖεριβαλλοντικά Οικονοµικά Πίνακας Α 4 : Κριτήρια κοινωνικά τεχνικά ϖεριβαλλοντικά οικονοµικά W Κοινωνικά Τεχνικά ϖεριβαλλοντικά Οικονοµικά λmax=4.045 CI=0.015 CR=

202 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ Στη συνέχεια ϖαρουσιάζονται αναλυτικά οι ϖίνακες αϖοτελεσµάτων του GEMIS για τις εκϖοµϖές αερίων του Θερµοκηϖίου, για κάθε Σενάριο. Σενάριο 1: Σενάριο 2: 202

203 Σενάριο 3: Σενάριο 4: Σενάριο 5: 203

204 Σενάριο 6: Τέλος, ϖαρατίθενται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά του καυσίµου (oilheavy-gr) και της διεργασίας (dieselmotor-big-generic-scr-1), ϖου χρησιµοϖοιήθηκαν στο λογισµικό GEMIS. 204

205 Oil-heavy-GR 205

206 Dieselmotor-big-generic-SCR-1 206

207 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Στο ϖλαίσιο της ϖαρούσας διατριβής ϖραγµατοϖοιήθηκαν οι ϖαρακάτω δηµοσιεύσεις: Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D Environmental management framework for wind farm siting: Methodology and case study. Journal of Environmental Management 91,

208 Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D. A multi-criteria framework for an isolated electricity system design with renewable energy sources in the context of distributed generation: the case study of Lesvos island Greece. Accepted for publication in International Journal of Green Energy (IJGE ). 208

209 Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D Wind turbines site selection on an isolated island. 2 nd International Conference on Management of Natural Resources, Sustainable Development and Ecological Hazards II (Ravage of the Planet II), Western Cape, South Africa, WIT Press, p

210 Tegou, L.-I., Polatidis, H., Haralambopoulos, D Distributed Generation with Renewable energy Systems: The spatial dimension for an autonomous grid. 47th Conference of the European Regional Science Association (ERSA), paper No 728, Paris, France. 210

ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ

ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ Οι Μανιάτες στην Επανάσταση του 1821 343 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ Η Β Εθνοσυνέλευση του Άστρους Οι εκλογές των πληρεξουσίων 1239 για τη συμμετοχή τους στη Β Εθνοσυνέλευση προκηρύχθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Σέρρες 11.5.2015 Αριθ. Πρωτ.: 1387

Σέρρες 11.5.2015 Αριθ. Πρωτ.: 1387 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ TEΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΤΕΡΜΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ - 614 ΣΕΡΡΕΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ Σέρρες 11.5.015 Αριθ. Πρωτ.: 1387 ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ,

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Κ Α Τ Α Τ Α Ξ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ρ Ι Κ Η Σ Α Π Α Σ Χ Ο Λ Η Σ Η Σ (Α.Π. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ 21809/20-11-2009)

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Κ Α Τ Α Τ Α Ξ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ρ Ι Κ Η Σ Α Π Α Σ Χ Ο Λ Η Σ Η Σ (Α.Π. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ 21809/20-11-2009) Π Ι Ν Α Κ Α Σ Κ Α Τ Α Τ Α Ξ Η Σ Ε Π Ι Λ Ο Γ Η Σ Π Ρ Ο Σ Ω Π Ι Κ Ο Υ Μ Ε Ρ Ι Κ Η Σ Α Π Α Σ Χ Ο Λ Η Σ Η Σ (Α.Π. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ 21809/20-11-2009) Α/Α ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΚΩ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΜΑ Α ΕΜΠΕΙΡΙΑ 1 ΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Παρασκευή 7 Μαΐου 2010

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Παρασκευή 7 Μαΐου 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ Παρασκευή 7 Μαΐου 2010 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 6859, 6893 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 2ο ηµοτικό Σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Έκδοση - Μεταβίβαση και ανανέωση αδειών παραγωγών Λαϊκών Αγορών» Αριθ. Αποφάσεως 439/2012

Θ Ε Μ Α «Έκδοση - Μεταβίβαση και ανανέωση αδειών παραγωγών Λαϊκών Αγορών» Αριθ. Αποφάσεως 439/2012 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α Α: Β412ΩΕ6-ΜΕΚ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ αριθ. 18ης /23 Ιουλίου 2012 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 439/2012 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΘΕ Ταχ. Κώδ.: 74061 ήµος Αµαρίου Ρεθύµνης. ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟ Πληροφ.: Β. Φασουλάς Τηλ/νο : 28333 40000-11 FAX : 28333 22246 e-mail: kyaf2006@yahoo.

ΚΑΘΕ Ταχ. Κώδ.: 74061 ήµος Αµαρίου Ρεθύµνης. ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟ Πληροφ.: Β. Φασουλάς Τηλ/νο : 28333 40000-11 FAX : 28333 22246 e-mail: kyaf2006@yahoo. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αγία Φωτεινή : 7/6/2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Αριθ. Πρωτοκόλλου: 307 7 η Υ.ΠΕ. ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΓ. ΦΩΤΕΙΝΗΣ ΠΡΟΣ: Ταχ. /νση: Αγία Φωτεινή ΚΑΘΕ Ταχ. Κώδ.: 74061

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩN ΤΜΗΜΑ ΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2009 ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΣΤ Τρίτη 23 Ιουνίου 2009

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩN ΤΜΗΜΑ ΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2009 ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΣΤ Τρίτη 23 Ιουνίου 2009 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩN ΤΜΗΜΑ ΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΥΣ 2009 ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ ΣΤ Τρίτη 23 Ιουνίου 2009 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 445 2. Ανακοινώνεται η συνεδρίαση ιαρκούς Επιτροπής,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙ Α Περιφερειακή Ανάπτυξη-Αποκέντρωση-Αυτοδιοίκηση και η Αριστερά Λαµία Φθιώτιδας, Ξενοδοχείο Σαµαράς, Κυριακή ώρα 9. 30 π.µ. 2-11-2008 Νοµαρχιακές Επιτροπές ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ Περιφέρειας Στ. Ελλάδας Τµήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟΣ 0555/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΙΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ 0555/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΙΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ 0555/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΧΙΟΥ Στην Αθήνα, σήμερα, 13/12/2012, οι υπογράφοντες τη παρούσα: Αφενός το Ν.Π.Ι.Δ. με

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Α Μ Ο Ι Β Ω Ν Ε Π Ι Δ Ο Σ Ε Ω Ν

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Α Μ Ο Ι Β Ω Ν Ε Π Ι Δ Ο Σ Ε Ω Ν Π Ι Ν Α Κ Α Σ Α Μ Ο Ι Β Ω Ν Ε Π Ι Δ Ο Σ Ε Ω Ν ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΩΝ ΕΦΕΤΕΙΩΝ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΙΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΑ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΜΕ ΕΔΡΑ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Η χιλιομετρική απόσταση υπολογίσθηκε με σημείο

Διαβάστε περισσότερα

Ε Υ Α Ρ ΤΕΥΧΟΣ 4 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ. 198.396,00 (χωρίς το Φ.Π.Α.) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ:

Ε Υ Α Ρ ΤΕΥΧΟΣ 4 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ. 198.396,00 (χωρίς το Φ.Π.Α.) ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ: Ε Υ Α Ρ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΡΟ ΟΥ Ι Ε Υ Θ Υ Ν Σ Η Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΕΡΓΟΥ: ΠΡΟΥΠ/ΣΜΟΣ: ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ: ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΥΝ ΕΣΕΩΝ ΙΚΤΥΟΥ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ 198.396,00 (χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚΣΤ. Τετάρτη 4 Μαΐου 2011

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚΣΤ. Τετάρτη 4 Μαΐου 2011 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΚΣΤ Τετάρτη 4 Μαΐου 2011 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 9434 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν μαθητές από το 9ο Δημοτικό Σχολείο Αλίμου,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν. Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν. Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ν Πέµπτη 28 Ιανουαρίου 2010 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙ ΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 2917,2977 2. Αδεια απουσίας του Βουλευτή κ. Κ. Μητσοτάκη, σελ. 2961 3. Ανακοινώνεται ότι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟΣ 0501/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ 0501/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ 0501/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ Στην Αθήνα, σήμερα, 10/12/2012, οι υπογράφοντες τη παρούσα: Αφενός το Ν.Π.Ι.Δ. με την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟ. «Στρατολογία των Ελλήνων» Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε στράτευση

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟ. «Στρατολογία των Ελλήνων» Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε στράτευση ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΝΟΜΟΣΧΕ ΙΟ «Στρατολογία των Ελλήνων» Άρθρο 1 Υπόχρεοι σε στράτευση 1. Όλοι οι Έλληνες πολίτες, από την 1η Ιανουαρίου του έτους κατά το οποίο διανύουν το

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αναρτητέα στο διαδίκτυο: Α.Δ.Α.: Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝ.Δ/ΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟ 13 Νοεμβρίου 2013 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΜΕΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Δ Η Γ Ο Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ Α Σ Κ Η Σ Η Σ

Ο Δ Η Γ Ο Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ Α Σ Κ Η Σ Η Σ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ο Δ Η Γ Ο Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Η Σ Α Σ Κ Η Σ Η Σ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 2. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ..3 3. ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΔ. Τρίτη 5 Απριλίου 2011

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΔ. Τρίτη 5 Απριλίου 2011 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΔ Τρίτη 5 Απριλίου 2011 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 8626 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 2ο Δηµοτικό Σχολείο Χανίων,

Διαβάστε περισσότερα

9.1. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ

9.1. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ 9.1. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Α. Ιστορικές φωτογραφίες της Οδού Πατησίων. Απόψεις της οδού Πατησίων, περί το 1900. Πηγή : Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη. Β. Ιστορικές φωτογραφίες του Συγκροτήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ τ ω ν γ ι α τ ρ ω ν ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Δ ι μ η ν ι α ί α Έ κ δ ο σ η Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 1 8 (Τυπώνεται σε 25.500 αντίτυπα) ianoyaριοσ-φεβρουαριοσ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο. Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ο Τετάρτη 8 Ιουλίου 2015 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 5ο και το 15ο Γυµνάσιο Περιστερίου, σελ. 4174 2. Η Ειδική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σελίδα 1 από 100 Σελίδα 2 από 100 Υπεύθυνη Δήλωση Δηλώνω υπεύθυνα και εν γνώσει των συνεπειών του νόμου ότι το παραδοτέο με τίτλο «Μελέτη Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας στην Πελοπόννησο» αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β. Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β. Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ]Β Πέµπτη 20 Φεβρουαρίου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 7631, 7671 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 3ο Δηµοτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΥΠOΥΡΓΕΙO ΠΑΙΔΕΙΑΣ KAI ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Π Α Τ Ρ Ω Ν Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Πληρ.:Αικατερίνη Λιάπη,Αναπλ.Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 42, 105 63 ΑΘΗΝΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 42, 105 63 ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 42, 105 63 ΑΘΗΝΑ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210. 32.59.197 FAX 32.59.229 8 Σεπτεμβρίου 2011 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΝΕΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΝΑΔΩΝ Α ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΟΝΑΔΩΝ Α ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΕΡΓΑΣΙΑ: Αναγόμωση συντήρηση Αναγόμωση συντήρηση Μονάδες Α Βάθμιας εκπ/σης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Τεχνική περιγραφή 2. Ενδεικτικός Προϋπολογισμός 3. Συγγραφή υποχρεώσεων 1 ΕΡΓΑΣΙΑ: Αναγόμωση συντήρηση Τεχνική

Διαβάστε περισσότερα

15PROC003313118 2015-11-16

15PROC003313118 2015-11-16 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΛΕΣΒΟΥ ΗΜΟΣ ΛΗΜΝΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Μύρινα, 13 Νοεµβρίου 2015 Αρ. Πρωτ. : 17043 ΙΑΚΗΡΥΞΗ Ο ΗΜΑΡΧΟΣ ΛΗΜΝΟΥ Έχοντας υπ όψη: 1. Τις διατάξεις: α. Των άρθρων

Διαβάστε περισσότερα

15PROC002704906 2015-04-14

15PROC002704906 2015-04-14 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έδεσσα 14.04.2015 3 η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Α.Π.: 3317 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΛΛΑΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΜΟΝΑ Α Ε ΕΣΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΚΟΥΠΕΛΟΓΛΟΥ Κ. Τηλ. 23813 50335,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΕ9ΩΗΑ-5ΒΚ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΑΔΑ: ΒΙΕ9ΩΗΑ-5ΒΚ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Χαλκίδα Αριθμ.Πρωτ. : 12577 ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΚΙΔΕΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Αριθ. Αποφ. 91/2014 Από το Πρακτικό της 6ης/2014 Συνεδρίασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Χαλκιδέων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ. Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΙΣΤ Πέµπτη 31 Ιανουαρίου 2013 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 7055, 7129 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 1ο Γυµνάσιο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟΣ 0540/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ

ΑΡΙΘΜΟΣ 0540/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ ΑΡΙΘΜΟΣ 0540/2012 2013 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ Στην Αθήνα, σήμερα, 13/12/2012, οι υπογράφοντες τη παρούσα: Αφενός το Ν.Π.Ι.Δ. με την επωνυμία

Διαβάστε περισσότερα

συγκρότηση επιτροπών: α) Διενέργειας & Αξιολόγησης ψήφισαν οι Δημοτικοί Προμηθειών, β) Παραλαβής Προμηθειών (Ορθή Σύμβουλοι κ.

συγκρότηση επιτροπών: α) Διενέργειας & Αξιολόγησης ψήφισαν οι Δημοτικοί Προμηθειών, β) Παραλαβής Προμηθειών (Ορθή Σύμβουλοι κ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΣ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Εγκρίνει με ΔΗΜΟΣ (19) ψήφους ΝΕΑΣ το ΣΜΥΡΝΗΣ Πρόγραμμα των Ιωνικών Γιορτών, αρνητικά ψήφισε η Δημοτική Σύμβουλος ANAΡΤΗΤΕΑ κα Ζησίμου Δημόκλεια. Α Π Ο Σ Π

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας Α.Ε. Ετήσιος Απολογισμός & Ετήσιο Δελτίο

Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας Α.Ε. Ετήσιος Απολογισμός & Ετήσιο Δελτίο Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας Α.Ε. Ετήσιος Απολογισμός & Ετήσιο Δελτίο 2011 Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας Α.Ε. Ετήσιος Απολογισμός & Ετήσιο Δελτίο 2011 Ετήσιος Απολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α.

Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α. Ι Σ Ο Κ Ρ Α Τ Η Σ ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Δ.Σ.Α. Το κείμενο παρατίθεται ακριβώς όπως δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. ΤΕΥΧΟΣ Α'/194/23-8-2002 ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 208 Εκπαιδευτές Υποψηφίων Οδηγών, Σχολές

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 13 Δεκεµβρίου 2011

Τρίτη 13 Δεκεµβρίου 2011 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ν Τρίτη 13 Δεκεµβρίου 2011 ΤΑ ΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ άθεση αναφορών, σελ. 2623-2624 ντήσεις Υπουργών σε ερωτήσεις Βουλευτών, σελ. 28 κοίνωση του δελτίου επικαίρων ερωτήσεων της Πέµ- Δεκεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N. Παρατίθενται γνώµες και απόψεις. σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων. κκλησιαστικής ουσικής

Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N. Παρατίθενται γνώµες και απόψεις. σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων. κκλησιαστικής ουσικής 1 Ε Φ Υ Μ Ν Ι O N Παρατίθενται γνώµες και απόψεις σχετικές µε το έργο του Πρωτοψάλτη, οράρχη και κδότη βιβλίων κκλησιαστικής ουσικής Φ ώ τ η Θ ε ο δ ω ρ α κ ό π ο υ λ ο υ Εκδοτικός Οίκος «Μυρίπνοον» 2

Διαβάστε περισσότερα

Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 ΑΝΤΙ ΗΜΑΡΧΟΣ: ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 ΑΝΤΙ ΗΜΑΡΧΟΣ: ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΡΟΕ ΡΟΣ: ΓΕΩΡΓΙΑ ΗΣ ΠΑΥΛΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της µε αριθ. 27 ης /28 Σεπτεµβρίου 2009 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 600/2009 Θ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Π.. 186/1992 (ΦΕΚ 84 Α /26.5.1992) Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.)

ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Π.. 186/1992 (ΦΕΚ 84 Α /26.5.1992) Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.) ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ Π.. 186/1992 (ΦΕΚ 84 Α /26.5.1992) Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.) (κωδικοποιηµένο µέχρι και τον ν. 3229/2004 (ΦΕΚ 38 Α /10.2.2004)) 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. ΚΩ ΙΚΑΣ ΒΙΒΛΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά βιβλία Δηµοτικό & Νηπιαγωγείο

Εκπαιδευτικά βιβλία Δηµοτικό & Νηπιαγωγείο Εκπαιδευτικά βιβλία Δηµοτικό & Νηπιαγωγείο ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ 1 + 2 Μεγάλη από τις προσφορά ε κδόσεις Μεταίχ µιο ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΥΟ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΕΝΑ ΩΡΟ Λεπτοµέρειες για την προσφορά στο οπισθόφυλλο www.metaixmio-education.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ, Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Σ Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Η Σ & Π Ρ Ο Ν Ο Ι Α Σ ΣΥΜΒΑΣΗ

Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ, Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Σ Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Η Σ & Π Ρ Ο Ν Ο Ι Α Σ ΣΥΜΒΑΣΗ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ, Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Η Σ Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Η Σ & Π Ρ Ο Ν Ο Ι Α Σ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ «ΠΑΡΟΧΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΤΟΝ Ο.Α.Ε.Ε.». ΜΕΤΑΞΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜ. Πέµπτη 7 Μαρτίου 2013

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜ. Πέµπτη 7 Μαρτίου 2013 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΡΜ Πέµπτη 7 Μαρτίου 2013 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 8674 2. Άδεια απουσίας των Βουλευτών κ. κ. Γ. Ψαριανού και Γ. Παπανδρέου, σελ. 8647, 8753 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ. Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ. Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ Ρ Τετάρτη 7 Μαρτίου 2012 ΘΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 6733 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές από το 1ο Γυµνάσιο Πειραιά,

Διαβάστε περισσότερα

I.Επί της Αρχής του σχεδίου Νόµου: ΙΙ. Επί των άρθρων του σχεδίου Νόµου: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

I.Επί της Αρχής του σχεδίου Νόµου: ΙΙ. Επί των άρθρων του σχεδίου Νόµου: ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΗΓΗΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ στο σχέδιο νόµου «Πρωτοβάθµιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (Π.Ε.Δ.Υ.), αλλαγή σκοπού Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και λοιπές διατάξεις» Προς τη Βουλή των Ελλήνων I.Επί της Αρχής του σχεδίου Νόµου: Με τις διατάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) 2000-2006 ΜΕΤΡΟ 2.5, ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.5.1, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ 2.5.1.α

Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) 2000-2006 ΜΕΤΡΟ 2.5, ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.5.1, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ 2.5.1.α Ε.Π. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ, (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ) 2000-2006 ΜΕΤΡΟ 2.5, ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.5.1, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ 2.5.1.α ΕΡΓΟ: «ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ Εκλογικών

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ Εκλογικών ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ Εκλογικών Χρήσιμο Β Ο Η Θ Η Μ Α Ο Δ Η Γ Ο Σ του Αντιπροσώπου της Δικαστικής Αρχής (Περιέχονται σχέδια και έντυπα για διευκόλυνση του έργου των Αντιπροσώπων της Δικαστικής Αρχής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ Ελληνική ΑΔΑ: Β44ΡΝ-ΗΤΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΠΕΙΓΟΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Δ Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΠΙΟΝ ΠΑΝΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΔΗΛΩΣΗ

ΕΝΩΠΙΟΝ ΠΑΝΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΔΗΛΩΣΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΠΑΝΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΕΞΩΔΙΚΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΔΗΛΩΣΗ 1. ΑΓΟΡΑΝΟΥ Νικολάου, Ιατρού Ε.Σ.Υ., Επιμελητή Α Γενικής Ιατρικής στο Κέντρο Υγείας Ν. Μάκρης, δικαιοδοσίας

Διαβάστε περισσότερα

Γ49/59 ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ Π Ρ Ο Σ :

Γ49/59 ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ Π Ρ Ο Σ : Αθήνα, 30-5-2012 Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚ/ΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ : ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αγ. Κωνσταντίνου 8 Ταχ. Κώδικας: 102 41 ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνο : 210-215289,290,291,292

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : Ως συν/νος πίνακας ΘΕΜΑ : «Καταβολή Δωροσήμου Χριστουγέννων 2015 σε εργατοτεχνίτες οικοδόμους»

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ : Ως συν/νος πίνακας ΘΕΜΑ : «Καταβολή Δωροσήμου Χριστουγέννων 2015 σε εργατοτεχνίτες οικοδόμους» Αθήνα 7/12/2015 Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η ΓΕΝ.Δ/ΝΣΕΙΣ : ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Δ/ΝΣΕΙΣ : ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΣΟΔΩΝ : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αγ. Κων/νου

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Ο Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΕ ΩΡΙΑΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ. 2. Προσόντα Υποψηφίων - Θέσεις προς Κάλυψη

Π Ρ Ο Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΕ ΩΡΙΑΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ. 2. Προσόντα Υποψηφίων - Θέσεις προς Κάλυψη ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΔΝΣΗ ΓΕΩΓΡ. ΠΟΛ. & ΕΚΠΣΗΣ ΥΔΝΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ 16 Ιουλίου 2014 Π Ρ Ο Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΜΕ ΩΡΙΑΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ 1. Γενικά Η Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ Αθήνα, 16 εκεµβρίου 013 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ 1. ΓΕΝ. /ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ και ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟ ΩΝ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΚΘ. Τρίτη 18 Σεπτεµβρίου 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΚΘ. Τρίτη 18 Σεπτεµβρίου 2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΚΘ Τρίτη 18 Σεπτεµβρίου 2012 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Άδεια απουσίας του Βουλευτή κ. Β. Κατριβάνου, σελ. 1053 2. Επί διαδικαστικού θέµατος, σελ. 1054, 1069, 1070, 1071,

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Έγκριση σύναψης τροποποιηµένης προγραµµατικής σύµβασης (Γεωτεχνική έρευνα Ευστάθειας Βραχωδών Πρανών στο.. Καβάλας) µε το Ι.Γ.Μ.Ε.

Θ Ε Μ Α «Έγκριση σύναψης τροποποιηµένης προγραµµατικής σύµβασης (Γεωτεχνική έρευνα Ευστάθειας Βραχωδών Πρανών στο.. Καβάλας) µε το Ι.Γ.Μ.Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της µε αριθ. 31 ης /30 Οκτωβρίου 2008 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 628/2008 Θ Ε

Διαβάστε περισσότερα

Συµβουλεύοµαι το κρυπτογραφικό αλφάβητο της Φιλικής Εταιρείας και. Ελευθερία ή Θάνατος. γ35343 ωβη3οω3η

Συµβουλεύοµαι το κρυπτογραφικό αλφάβητο της Φιλικής Εταιρείας και. Ελευθερία ή Θάνατος. γ35343 ωβη3οω3η 3 Συµβουλεύοµαι το κρυπτογραφικό αλφάβητο της Φιλικής Εταιρείας και Κρυπτογραφικό αλφάβητο της Φιλικής Εταιρείας α β γ δ ε ζ θ ι κ λ µ ν ξ ο π ρ σ τ φ χ ψ ω η ξ υ ψ ω 1 2 3 4 5 6 7 4α 8 9 ο α β γ δ 9α

Διαβάστε περισσότερα

1/5 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

1/5 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ:..3η/2015.. της..20/01/2015.. ΗΜΟΣ ΙΟΝΥΣΟΥ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ταχ. /νση : Λ. Μαραθώνος 29 & Αθ. ιάκου 01 Άγιος Στέφανος..Αριθ. Απόφασης:..4/2015.. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από

Διαβάστε περισσότερα

14PROC002511086 2014-12-30

14PROC002511086 2014-12-30 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Έδεσσα 30.12.2014 3 η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Α.Π.: 14462 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΕΛΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: ΓΚΕΝΤΖΗΣ. Τηλ. 23813 50184 FAX : 23810 22418 Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α από το πρακτικό της υπ' αριθµ. 53 ης /2015 Συνεδρίασης της Οικονοµικής Επιτροπής

Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α από το πρακτικό της υπ' αριθµ. 53 ης /2015 Συνεδρίασης της Οικονοµικής Επιτροπής ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ /ΝΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΗΜΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΑΡΜΟ ΙΑ: Κα ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΤΗΛ.: 2132023905-908 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ. ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα...

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ. ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα... ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΑΡΘΡΟ 1 ΙΔΡΥΣΗ Ιδρύεται Κέντρο Νεότητας µε την επωνυµία «Κέντρο Νεότητας... µε έδρα... ΑΡΘΡΟ 2 Στο Καταστατικό αυτό «Κέντρο Νεότητας» σηµαίνει: «εθελοντική-κοινοτική οργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Υπουργικές αποφάσεις λειτουργίας: Υ.Α. Ζ1/9760/23.12.14 (ΦΕΚ 3591/31.12.14, τ. Β ), Υ.Α. Β7/29073/6.7.06

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Υγιεινή & Ασφάλεια στην Εργασία - φ Α^ρισ/

Θέμα Υγιεινή & Ασφάλεια στην Εργασία - φ Α^ρισ/ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Εκπαιδευτικό Ιδρυμα Καβαλας Σ χ ο λ ή Τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ώ ν Ε φ α ρ μ ο γ ώ ν Τ μ ή μ α Τ ε χ ν ο λ ο γ ία ς & Χ η μ ε ί α ς Π ε τ ρ ε λ α ί ο υ & Φ / ς ικ ο υ Α έ ρ ιο υ Π τ υ χ ι α κ ή

Διαβάστε περισσότερα

Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου

Ο Περιφερειάρχης Ηπείρου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Πρέβεζα 3-6-2015 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Αριθ. Πρωτ.: 5414 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΕΒΕΖΑΣ /ΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΗΣ Τµήµα : Τοπογραφίας Εποικισµού & Αναδασµού Ταχ. ιεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Θ Ε Μ Α «Ανανέωση αδειών υπαίθριου πλανόδιου εµπορίου» Αριθ. Αποφάσεως 152/2012

Θ Ε Μ Α «Ανανέωση αδειών υπαίθριου πλανόδιου εµπορίου» Αριθ. Αποφάσεως 152/2012 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Α Α: Β44ΥΩΕ6- Τ5 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το Πρακτικό της υπ αριθ. 6ης /12 Μαρτίου 2012 Συνεδρίασης του ηµοτικού Συµβουλίου Καβάλας Αριθ. Αποφάσεως 152/2012 Θ Ε Μ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΘΜΟΣ 0769/2014 2015 ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ

ΑΡΙΘΜΟΣ 0769/2014 2015 ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ 0769/2014 2015 ΣΥΜΒΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ Ι.ΝΕ.ΔΙ.ΒΙ.Μ. - ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΠΑΤΡΕΩΝ (Συμπληρωματική της Υπ. Αριθ.555/2014-2015 Σύμβασης) Στην Αθήνα, σήμερα, 13/5/2015,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙ ΩΝ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟ ΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΥΑΛ ΕΤΟΥΣ 2013

ΜΕΛΕΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙ ΩΝ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟ ΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΥΑΛ ΕΤΟΥΣ 2013 ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΕΙ ΩΝ ΙΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟ ΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΥΑΛ ΕΤΟΥΣ 2013 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ: 33.060,00 (µε Φ.Π.Α) ΜΥΤΙΛΗΝΗ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 1 ΗΜΟΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διακήρυξη πλειοδοτικού Διαγωνισμού Εκμίσθωσης Κυλικείου των συστεγαζόμενων μονάδων Γυμνασίου και Λυκείου Αρεόπολης

Διακήρυξη πλειοδοτικού Διαγωνισμού Εκμίσθωσης Κυλικείου των συστεγαζόμενων μονάδων Γυμνασίου και Λυκείου Αρεόπολης ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Δήμος Ανατολικής Μάνης Σχολική Επιτροπή Β'/θμιας Εκπ/σης Ελευθερολακώνων 23200 - Γύθειο Πληρ.: Δρακουλάκου Ελένη Τηλ.: 2733360349, 6946558500 Φαξ: 2733360348 Γύθειο 06-03-2013 Αριμ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ Αριθμ. Πρωτ. 2399/4-2-2015 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΧΕΙΡΟΥ ΜΕΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ: «ΚΑΥΣΙΜΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σ Υ Γ Γ Ρ Α Φ Η Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν

Σ Υ Γ Γ Ρ Α Φ Η Υ Π Ο Χ Ρ Ε Ω Σ Ε Ω Ν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΣ ΧΑΛΑΝ ΡΙΟΥ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ & ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ιεύθυνση: Λ. Πεντέλης 150, 15235, Χαλάνδρι Τµήµα Κίνησης Επισκευής & Συντήρησης Οχηµάτων & Μηχανηµάτων Αρµόδιος : Κ. Καλογήρου

Διαβάστε περισσότερα

=========================

========================= ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΝΟΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ ΗΜΟΣ ΣΕΡΡΩΝ /ΝΣΗ /ΚΟΥ-ΟΙΚΟΝ/ΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΥΠΟΣΤ. ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο 2 ο έτους 2015 ========================= Οικονοµικής Επιτροπής ήµου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ : Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης.

ΘΕΜΑ : Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Δ/ΝΣΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ Τμήμα Προστασίας Φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ Αρ.Πρωτ.: 10829/14-8-2015 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ Αρ.Πρωτ.: 10829/14-8-2015 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΟΡΧΟΜΕΝΟΥ Αρ.Πρωτ.: 10829/14-8-2015 Α Π Ο Σ Π Α Σ Μ Α Από το πρακτικό της αριθ. 12 ης /2015 Συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Ορχομενού. Αριθ. Απόφασης

Διαβάστε περισσότερα

Π.Δ. 396/94 (ΦΕΚ 220 Α

Π.Δ. 396/94 (ΦΕΚ 220 Α Π.Δ. 396/94 (ΦΕΚ 220 Α - Διόρθ. Σφάλμ. στο ΦΕΚ 6 Α): Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας για τη χρήση από τους εργαζόμενους εξοπλισμών ατομικής προστασίας κατά την εργασία σε συμμόρφωση προς την

Διαβάστε περισσότερα

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 3

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 3 Π Ε Ρ Ι Λ Η Ψ Η Π Ρ Ο Κ Η Ρ Υ Ξ Η Σ Π Ρ Ο Χ Ε Ι Ρ Ο Υ Δ Ι Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Ο Υ Γ Ι Α Τ Η Ν Ε Κ Μ Ι Σ Θ Ω Σ Η Τ Ο Υ Δ Η Μ Ο Σ Ι Ο Υ Α Κ Ι Ν Η Τ Ο Υ Μ Ε Α Β Κ 6 0 9 Κ Ο Ι Ν Ο Τ Η Τ Α Σ Κ Ο Υ Τ Σ Ο Π Ο Δ Ι Ο

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Α Ν Ε Λ Κ Υ Σ Τ Η Ρ Ω Ν

Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Α Ν Ε Λ Κ Υ Σ Τ Η Ρ Ω Ν Οδός 25 η & Πλ. Αγ. Τριάδας, 16777, Ελληνικό Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ Υ Ν Τ Η Ρ Η Σ Η Α Ν Ε Λ Κ Υ Σ Τ Η Ρ Ω Ν ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ : 4.320,00 Φ.Π.Α. 23% : 993,60 ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ: 5.313,60 ΕΥΡΩ 1 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΕΑ11-8ΩΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ

ΑΔΑ: ΒΕΑ11-8ΩΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΑΔΑ: ΒΕΑ11-8ΩΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα 3/4/2013 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΥΠΟ ΟΜΩΝ, ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΙΚΤΥΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Ο ΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΧΗΜΑΤΩΝ Aριθ.

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Α Ξ Η Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Ι Σ Μ Ο Υ

Π Ρ Α Ξ Η Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Ι Σ Μ Ο Υ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ & ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Δ/ΝΣΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ & ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΔΑΣΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΑΣΩΝ ΔΩΔ/ΣΟΥ Ταχ. Δ/νση: Γ.Μαύρου2 Ταχ. Κώδικας: 85100,

Διαβάστε περισσότερα

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Λ ο υ κ ά ς Α π ο σ τ ο λ ί δ η ς & Σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Τηλ.: 2103619650, 2103610116, Fax: 2103619760, Email: lapostol@otenet.gr h t t p: / / w w w. l o u k a s a p o s t o l i d i

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΕΝΤΟΣ ΑΝΑΔΑΣΜΟΥ ΛΑΨΙΣΤΑΣ»

«ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΕΝΤΟΣ ΑΝΑΔΑΣΜΟΥ ΛΑΨΙΣΤΑΣ» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΔΗΜΟΣ ΖΙΤΣΑΣ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ & ΠΕΡΙΒ/ΝΤΟΣ Αριθμός Μελέτης:4/15 Π Ε Ρ Ι Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ο Τ Ι Μ Ο Λ Ο Γ Ι Ο Ε Ρ Γ Ο Υ : Ελεούσα, 2014 «ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Παραμύθια: μια απόπειρα Δημιουργικής Γραφής στο Δημοτικό Σχολείο

Παραμύθια: μια απόπειρα Δημιουργικής Γραφής στο Δημοτικό Σχολείο 1 Παραμύθια: μια απόπειρα Δημιουργικής Γραφής στο Δημοτικό Σχολείο Βασιλοπούλου Φωτεινή 1 Ψυχογυιοπούλου Παναγιώτα 2 1 Εκπαιδευτικός αγγλικής και ελληνικής φιλολογίας, 3 ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας foteinivasilo@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΡΙΘ. 594 ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 25/2010 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ

ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΡΙΘ. 594 ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 25/2010 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΡΙΘ. 594 ΑΠΟ ΤΟ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 25/2010 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ ΘΕΜΑ: Λήψη Κανονιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Γ49/ 35 ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ Π Ρ Ο Σ :

Γ49/ 35 ΕΞ. ΕΠΕΙΓΟΝ Π Ρ Ο Σ : Αθήνα, 19 / 5 / 2010 Δ Ι Ο Ι Κ Η Σ Η ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚ/ΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑ : ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ταχ. Δ/νση : Αγ. Κωνσταντίνου 8 Ταχ. Κώδικας: 102 41 ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνο : 210-215292,289,290,294

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτ. Από τα επίσηµα Πρακτικά της ΛΣΤ, 20 εκεµβρίου 2009, Συνεδρίασης της Ολοµέλειας της Βουλής, στην οποία ψηφίστηκε το παρακάτω σχέδιο νόµου:

Πρωτ. Από τα επίσηµα Πρακτικά της ΛΣΤ, 20 εκεµβρίου 2009, Συνεδρίασης της Ολοµέλειας της Βουλής, στην οποία ψηφίστηκε το παρακάτω σχέδιο νόµου: ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Αριθ. Πρωτ. Από τα επίσηµα Πρακτικά της ΛΣΤ, 20 εκεµβρίου 2009, Συνεδρίασης της Ολοµέλειας της Βουλής, ιεκπ. στην οποία ψηφίστηκε το παρακάτω σχέδιο νόµου: Αναµόρφωση συστήµατος

Διαβάστε περισσότερα

: ( : . 15.1001.200 2004/18/ 2004/17/ 2015

:  (   : . 15.1001.200  2004/18/ 2004/17/  2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΛΕΣΒΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΡΓΟ: ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗ : ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΕΡΓΩΝ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΑΚΑΘΑΡΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΑΚΡΥ ΓΙΑΛΟΥ (ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΗ- ΣΚΑΜΑΝ ΡΙΟΥ) Ι ΙΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Περιφερειακής Ανάπτυξης & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

Περιφερειακής Ανάπτυξης & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Ελληνική ηµοκρατία & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Ευρωπαϊκό Ταµείο ΙΘ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ 1ο ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ/4/2 Τηλέφ. (Εσωτ.) 3214 Αριθµός Εγκυκλίου: 158 Αθήνα, 10 εκ. 2007. Ονοµασία Εφέδρων Αξιωµατικών

ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ 1ο ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ/4/2 Τηλέφ. (Εσωτ.) 3214 Αριθµός Εγκυκλίου: 158 Αθήνα, 10 εκ. 2007. Ονοµασία Εφέδρων Αξιωµατικών ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ 1ο ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ/4/2 Τηλέφ. (Εσωτ.) 3214 Αριθµός Εγκυκλίου: 158 Αθήνα, 10 εκ. 2007 ΘΕΜΑ: Ονοµασία Εφέδρων Αξιωµατικών ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ 1. Κοινοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Β Ο Υ Λ Η Σ Θ' ΠΕΡΙΟ ΟΣ (ΠΡΟΕ ΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ) ΣΥΝΟ ΟΣ Γ' ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗ Ξ ' Παρασκευή 22 Ιανουαρίου 1999 Αθήνα, σήµερα στις 22 Ιανουαρίου 1999, ηµέρα Παρασκευή και ώρα 10.35' συνήλθε

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή πληθυσμού. Υψόμετρο: 840μ. Κάτοικοι 295 229 120 91 85 80. Έτος 1946 1960 1982 1992 2001 2011

Καταγραφή πληθυσμού. Υψόμετρο: 840μ. Κάτοικοι 295 229 120 91 85 80. Έτος 1946 1960 1982 1992 2001 2011 Φοιτήτριες: Αναστασιάδου Ιωάννα, Φιλίππου Μιχαέλλα, Χρίστου Θίσβη, Χρίστου Χριστιάνα Ο παραδοσιακός οικισμός που επιλέξαμε να μελετήσουμε είναι το χωριό Βαβατσινιά, κοινότητα της επαρχίας Λάρνακας. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: Β425Ω0Ο-19Λ 1ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΑΔΑ: Β425Ω0Ο-19Λ 1ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 1ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ IΚΤYΟ ΑΠΟΦΑΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ 760 (Αριθµός πρακτικού 24) Η Οικονοµική Επιτροπή Ηρακλείου αποτελούµενη από τα παρόντα τακτικά µέλη της κ.κ. Ν.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΘΕΡΟΣ 2014 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΛΒ Πέµπτη 4 Σεπτεµβρίου 2014 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. Επικύρωση Πρακτικών, σελ. 2493, 2569 2. Επί διαδικαστικού θέµατος,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΣΤ. Πέµπτη 16 Φεβρουαρίου 2012

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΣΤ. Πέµπτη 16 Φεβρουαρίου 2012 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΠΣΤ Πέµπτη 16 Φεβρουαρίου 2012 ΘΕΜΑΤΑ Α. ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 1. 'Αδεια απουσίας του Βουλευτή κ.ε.μπεντενιώτη, σελ. 5516 2. Ανακοινώνεται ότι τη συνεδρίαση παρακολουθούν µαθητές

Διαβάστε περισσότερα

15REQ003211166 2015-10-23

15REQ003211166 2015-10-23 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΗΜΟΥ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ (Ο.Π.Α.Ν.) ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από τα πρακτικά 14ης/8-10-2015 συνεδρίασης του.σ. του Οργανισµού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΩΡΟΜΙΣΘΙΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ (ΕΜ16) ΓΕΝΙΚΑ

ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΩΡΟΜΙΣΘΙΩΝ ΕΜΠΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ (ΕΜ16) ΓΕΝΙΚΑ ΓΕΝΙΚ Ο ωρομίσθιος αμείβεται και για τις ημέρες που το σχολείο πραγματοποιεί εκδρομή, είναι κλειστό λόγω καταλήψεων, λόγω κακοκαιρίας με απόφαση Νομάρχη, λόγω εκλογών, λόγω συνελεύσεων των συνδικαλιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Υλοποίηση µονοήµερης ενδοσχολικής επιµόρφωσης Σεπτεµβρίου στα νηπιαγωγεία

Υλοποίηση µονοήµερης ενδοσχολικής επιµόρφωσης Σεπτεµβρίου στα νηπιαγωγεία ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 Υλοποίηση µονοήµερης ενδοσχολικής επιµόρφωσης Σεπτεµβρίου στα νηπιαγωγεία Ενδοσχολική επιµόρφωση: Στην ενδοσχολική επιµόρφωση θα λάβουν µέρος τόσο τα δηµόσια όσο και τα κοινοτικά νηπιαγωγεία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ : Ω 7Λ4Ω0Ο-ΛΥ7 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ηράκλειο 3-9-2014 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Αριθμ. Πρωτ. 134574 ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟΥ

ΑΔΑ : Ω 7Λ4Ω0Ο-ΛΥ7 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ηράκλειο 3-9-2014 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Αριθμ. Πρωτ. 134574 ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΔΑ : Ω 7Λ4Ω0Ο-ΛΥ7 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ηράκλειο 3-9-2014 ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ Αριθμ. Πρωτ. 134574 ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Απόφαση Δημάρχου για τον ορισμό Αντιδημάρχων & Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων του (άρθρο 59

Διαβάστε περισσότερα

οικισµών του ήµου Φαιστού

οικισµών του ήµου Φαιστού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΗΜΟΣ ΦΑΙΣΤΟΥ /ΝΣΗ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑΣ & ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΗΜΟΣ: Φαιστού ΤΙΤΛΟΣ: Αποκοµιδή απορριµµάτων σε 34 οικισµούς του ήµου και καθαρισµός των κοινόχρηστων χώρων στο σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Το Ψυχολογικό Κλίμα της Σχολικής Τάξης στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο

Το Ψυχολογικό Κλίμα της Σχολικής Τάξης στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο Το Ψυχολογικό Κλίμα της Σχολικής Τάξης στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Αθηνών Σταμάτης Ν. Βούλγαρης Διδάκτωρ Επιστημών της Αγωγής Ι. Εισαγωγή Α. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ATTIKHΣ Αχαρνές, 15/10/2015 Φ.Π.Α. 23%: 9.337,54 Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ATTIKHΣ Αχαρνές, 15/10/2015 Φ.Π.Α. 23%: 9.337,54 Ι Α Κ Η Ρ Υ Ξ Η ΔΗΜΟΣ ΑΧΑΡΝΩΝ Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας ISO 9001 : 2008 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ATTIKHΣ Αχαρνές, 15/10/2015 ΗΜΟΣ ΑΧΑΡΝΩΝ ιεύθυνση Οικονοµικών Υπηρεσιών Αριθµ. πρωτ.: 71817 Τµήµα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ ΗΜΟΣ Ε ΕΣΣΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ ΗΜΟΣ Ε ΕΣΣΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ ΗΜΟΣ Ε ΕΣΣΑΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΤΗΣ 23 ης ΣΥΝΕ ΡΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΗΜΟΥ Ε ΕΣΣΑΣ ΣΤΙΣ 29 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2014 ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ : 231/2014 ΘΕΜΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΙΑΤΑΞΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ

Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ (ΝΟΜΟΣ 2477/1997 Συνήγορος του Πολίτη και Σώµα Ελεγκτών-Επιθεωρητών ηµόσιας ιοίκησης Άρθρο 4, Παράγραφος 6) [ΑΥΤΕΠΑΓΓΕΛΤΗ ΕΡΕΥΝΑ 6487/18-5-2001] Θέµα: ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ενιαιο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλειας- Εθνικο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλισης ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΟΡΟΥΝ

Ενιαιο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλειας- Εθνικο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλισης ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΟΡΟΥΝ Ενιαιο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλειας- Εθνικο Σύστημα Κοινωνικης Ασφαλισης ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΦΟΡΟΥΝ 1 Κεφάλαιο Α Αρχές και όργανα του Ενιαίου Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 3481/2006

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 3481/2006 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Ν. 3481/2006 Με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 3481/2006 (ΦΕΚ τ. Α 162/2-8-2006) τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε ο νόµος 2664/1998 για το Εθνικό Κτηµατολόγιο, όπως έχει

Διαβάστε περισσότερα