CARL LOEWE,

Transcript

1 CARL, Συνθέτης αφηγηματικής μπαλάντας και τραγουδιών (lied) Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ) Η πξαγκαηηθή ζπκβνιή ηνπ Carl Loewe, ζηελ ηζηνξία ηνπ ηξαγνπδηνύ αξρίδεη ηώξα πηα λα αλαζεσξείηαη ζε όιν θαη αληηθεηκεληθόηεξε βάζε. O Loewe, εξγάζηεθε πάλσ ζε δηάθνξα είδε κνπζηθώλ ζπλζέζεσλ, γξάθνληαο πνιπάξηζκα νξαηόξηα, όπεξεο, ζπκθσλίεο θαη ζνλάηεο, αιιά νη κεγαιύηεξεο δεκηνπξγίεο ηνπ βξίζθνληαη ζην πεδίν ηνπ ηξαγνπδηνύ. Γεκηνύξγεζε ηε κνπζηθή θόξκα ελόο λένπ είδνπο ινγίνπ ηξαγνπδηνύ: ηε δξακαηηθή ή αθεγεκαηηθή κπαιάληα. Όρη κόλν ν κεγάινο αξηζκόο ζπλζέζεσλ απηνύ ηνπ είδνπο πιένλ ησλ 150- αιιά θαη ε πνηόηεηά ηνπο επίζεο, ηνλ αλέδεημαλ ζηνλ πην ζεκαληηθό εθθξαζηή απηνύ ηνπ λένπ, δσληαλά αθεγεκαηηθνύ είδνπο ζνιηζηηθνύ ινγίνπ ηξαγνπδηνύ. Ο Loewe, έγηλε ε θεληξηθή θηγνύξα απηνύ ηνπ πεδίνπ, ην κνληέιν όισλ ησλ επνκέλσλ πξνζπαζεηώλ ζ απηή ηε κνπζηθή κνξθή ζύλζεζεο, ηεο αθεγεκαηηθήο κπαιάληαο. Πξηλ μεθηλήζεη ην εγρείξεκά ηνπ σο ζπλζέηεο κπαιάληαο ην 1818 κηα ηπρεξή πξώηε πξνζπάζεηα, όπσο απνδείρζεθε- ν Loewe είρε ιάβεη ηδηαίηεξα εθηελείο κνπζηθέο ζπνπδέο. Ο παηέξαο ηνπ ήηαλ δάζθαινο θαη ρνξάξρεο ζε εθθιεζία ηνπ Lobejiin, κία κηθξή πόιε αλάκεζα ζην Köthen θαη ζην Halle. Γελλεκέλνο ζηηο 30 Ννεκβξίνπ ηνπ 1796 ζην Lobejiin, ν Carl είρε ηελ επθαηξία από πνιύ κηθξή ειηθία, λα ηξαγνπδά ζηε ρνξσδία ηνπ παηέξα ηνπ θαη λα κειεηά ηα έξγα κεγάισλ ζπλζεηώλ ζην ζπίηη ηνπ κε ηνπο γνλείο ηνπ. Όηαλ έγηλε 11 εηώλ πήγε ζην ζρνιείν ηνπ Köthen, όπνπ, εθηόο από ηηο - 1 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)

2 γεληθήο παηδείαο- ζπνπδέο ηνπ, έιαβε θαη εηδηθά καζήκαηα θσλεηηθήο. Τν πην ζεκαληηθό όκσο βήκα γηα ην ζπνπδαζηηθό ηνπ βίν, έγηλε ην 1810, όηαλ άθεζε ην Λνπζεξηαλό ζρνιείν ζην Köthen, γηα λα ζπνπδάζεη ζην ίδξπκα Franke, ζην Halle (Franke Foundation). Δθεί καζήηεπζε δίπια ζηνλ Daniel Gottlob Türk, Γηεπζπληή Μνπζηθήο ζηελ Πνιηηεία θαη ην Παλεπηζηήκην ηνπ Halle, ν νπνίνο, εθηόο ηνπ όηη ήηαλ πνιπκαζήο κε εθηελή γλώζε ηνπ κνπζηθνύ αληηθεηκέλνπ, δηέζεηε θαη κηα ιεπηή θαιιηηερληθή επαηζζεζία. Ο Turk παξείρε ζην καζεηή ηνπ ελδειερείο ζπνπδέο ζηε ζεσξία αιιά θαη ηελ πξαθηηθή ηεο κνπζηθήο κέζα από όιεο ηηο κνπζηθέο θόξκεο. Όκσο, νη κνπζηθέο ζπνπδέο ηνπ Löewe δηεθόπεζαλ εμαίθλεο κε ην ζάλαην ηνπ Daniel Gottlob Türk ην Παξόιν πνπ ζπλέρηδε λα θεξδίδεη ηα πξνο ην δελ παξαδίδνληαο καζήκαηα πηάλνπ, επηθεληξώζεθε πεξηζζόηεξν ζηελ πξνεηνηκαζία ηνπ γηα ηεο ζρνιή ηεο ζενινγίαο. Ο Loewe, έλαο επαίζζεηνο λένο, κε βαζεηά αγάπε πξνο ηα θπζηθά θαηλόκελα, θαηάθεξε, γηα ιίγν, λα θαηαπηέζεη ηα δεκηνπξγηθά ηνπ ηαιέληα, σζόηνπ λα ηα αθήζεη ηειηθά λα μερπζνύλ από κέζα ηνπ ζαλ ρείκαξξνο από κνπζηθέο ηδέεο ν νπνίνο, έθηνηε, δε ζα ζηακαηνύζε λα ξέεη. Αλάκεζα ζηηο πξώηεο από ηηο αθεγεκαηηθέο ηνπ κπαιάληεο, πνπ ηηο ζπλέζεζε ην 1818, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δεύηεξνπ έηνπο ζην παλεπηζηήκην, είλαη ν «Edward» (Op. 1- No 1), κεινπνίεζε κηαο ζθσηηθήο κπαιάληαο, κεηαθξαζκέλε ζηα γεξκαληθά από ηνλ J. G. Herder. Από εθεί θαη ζην εμήο ν Loewe ζα αλαδεηά ηελ έκπλεπζή ηνπ ζε απηό ην ινγνηερληθό είδνο. Λακβάλνληαο ππόςε όηη ην δηάζηεκα κεηαμύ ηεο ζύλζεζεο ησλ πξώησλ δξακαηηθώλ έξγσλ ηνπ (κπαιάληεο) θαη ησλ ηειεπηαίσλ θαιύπηεη ρξνληθά κηζόλ αηώλα, ππάξρεη κάιινλ ειάρηζηε αλάπηπμε ζην ζηπι. Με ηελ κπαιάληα «Edward», ν Loewe θαζηέξσζε κηα ζπγθεθξηκέλε θόξκα κπαιάληαο ε νπνία ζα παξέκελε ζηαζεξή θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο δεκηνπξγηθήο ηνπ πνξείαο. Η αδηάζπαζηε ελόηεηα ηνπ ιόγνπ θαη ηεο κνπζηθήο ε νπνία δηαθξίλεη απηήλ ηελ πξώηκε ζύλζεζε, παξέκεηλε ν ζηόρνο ηνπ ζε όιεο ηηο επόκελεο πξνζπάζεηέο ηνπ. Ο «Edward» απνδείρζεθε έλα ζπνπδαίν κνληέιν. Τν 1820 δηνξίζηεθε σο ρνξάξρεο ζε εθθιεζία θαη δάζθαινο γπκλαζίνπ ζην Stettin, ηελ πξσηεύνπζα ηεο Πνκεξαλίαο (Pomerania), όπνπ 2 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)

3 έγηλε θαη Γηεπζπληήο Μνπζηθήο ην Τν ραξαθηεξηζηηθό ηνπίν θαη θιίκα απηήο ηεο βνξεηναλαηνιηθήο παξαιηαθήο πεξηνρήο ηεο Γεξκαλίαο, όπνπ έγηλε θαη ν λένο ηόπνο κόληκεο δηακνλήο ηνπ, θαίλεηαη λα έρνπλ επεξεάζεη βαζεηά ηε δηάζεζε ηνπ ζπλζέηε ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν, θαζνξίδνληαο ηελ επηινγή ησλ θεηκέλσλ ηνπ. Οη κπαιάληεο πνπ γξάθηεθαλ ζην Stettin, εηδηθά ζηελ αξρή ηεο δηακνλήο ηνπ εθεί, ζηεξίδνληαη ζ έλα ππόβαζξν λνξβεγηθώλ κύζσλ θαη ζξύισλ, ζην «ζεηξεληθό» θάιεζκα ηεο ζάιαζζαο πξνο θάζε ηνικεξό Οδπζζέα, πνπ πξόζπκα πνξεύεηαη ζε πξννξηζκνύο άγλσζηνπο κε πεξηπέηεηεο γεκάηεο θηλδύλνπο, θαη ζηηο ζρεδόλ αδηαπέξαζηεο θζηλνπσξηλέο νκίριεο πνπ εγείξνπλ ηε θαληαζία. Η κπαιάληα «Herr Oluf», Op. 2- No 2, είλαη έλα δπλακηθό παξάδεηγκα ησλ πξώηκσλ κεινπνηήζεσλ από λνξβεγηθέο κπαιάληεο: ν απίζηεπηα δειεαζηηθόο ρνξόο ησλ μσηηθώλ, ηα νπνία πξνζπαζνύλ λα παξαζύξνπλ ηνλ αθιόλεην γακπξό ζηνλ δηθό ηνπο θόζκν ησλ πλεπκάησλ, έξρεηαη ζε πιήξε αληίζεζε κε ηελ πνξεία ζαλάηνπ θαη ην δξακαηηθό ηέινο ηνπ Oluf. Καζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο δεκηνπξγηθήο ηνπ πνξείαο, ν Loewe έςαρλε ζπλερώο γηα έκπλεπζε από ηα ηξαγνύδηα θαη ηηο κπαιάληεο ηνπ Γθαίηε, εηδηθόηεξα θαηά ηε δηάξθεηα κηαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηόδνπ, αλάκεζα ζην 1830 θαη 1840, πνπ ην έθαλε κε ηόζν ηδηαίηεξν δήιν κεινπνηώληαο όρη ιηγόηεξεο από δέθα ηέζζεξεηο κπαιάληεο ηνπ. Τν 1832, γηα παξάδεηγκα, ην έηνο ζαλάηνπ ηνπ Γθαίηε, κεινπνίεζε ηηο ηξεηο κπαιάληεο πνπ απνηεινύλ ην Op. 20, θάζε κία από ηηο νπνίεο είλαη θαη έλα αξηζηνύξγεκα! Σην «Hochzeitslied» (Op. 20- No 1), κία δσληαλή εηθόλα ηνπ θόζκνπ ησλ λάλσλ απνθαιύπηεηαη ζηαδηαθά, ελώ ζην «Zauberlehring» (Op. 20- No 2) βιέπνπκε ηηο αιιόθνηεο δξαζηεξηόηεηεο ησλ καγεκέλσλ ζθνππόμπισλ θαη αθνύκε ηνλ ήρν ηνπ αησλίσο αλαβιύδνληνο ύδαηνο. Σην «Die Wandelnde Glocke» (Op. 20- No 3), ζηε κνξθή ελόο απινύ παηδηθνύ ηξαγνπδηνύ, δηαθξίλνπκε ζην θόλην, θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο ζύλζεζεο, ην πξνεηδνπνηεηηθό ρηύπεκα κηαο θακπάλαο, πνπ εθπιεξώλεη κε θνβεξό ηξόπν ην έξγν ηνπ, ζαλ έλα είδνο «κπακπνύια»! Σ απηήλ ηελ πεξίνδν ν Loewe ρξεζηκνπνηεί γηα πξώηε θνξά πεγέο από ρξηζηηαληθνύο κύζνπο, γηα παξάδεηγκα, ηζηνξίεο αγίσλ θαη ρξηζηηαληθώλ 3 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)

4 ζαπκάησλ. Δδώ, επίζεο, ζ απηέο ηηο «ζξεζθεπηηθέο» κπαιάληεο, ε παηδηθή απιόηεηα θαη ε αλαδσνγνλεηηθή αζσόηεηα ηνπ ζπλζέηε, έξρνληαη ζην πξνζθήλην. Μέρξη θαη ην ηέινο ηεο δσήο ηνπ ν Carl Loewe, δηαηήξεζε ηελ ηθαλόηεηα, πνπ ζπλήζσο ράλεηαη κεηά ηελ παηδηθή ειηθία, λα ληώζεη ηελ άκεζε επαθή κε ηα θπζηθά αληηθείκελα θαη ηελ επαηζζεζία πξνο ηνλ θόζκν ησλ παξακπζηώλ θαη ησλ κύζσλ. Τν έηνο 1834, ν Löewe ζπλέζεζε δώδεθα κπαιάληεο βαζηζκέλεο ζε ρξηζηηαληθνύο κύζνπο, θαη ζηα επόκελα πέληε ρξόληα αθόκε νθηώ. Η πην έμνρε από ην ζπγθεθξηκέλν ζύλνιν έξγσλ είλαη αλακθηζβήηεηα ε Op. 38 «Gregor auf dem Stein», κηα κεινπνίεζε ζηίρσλ ηνπ Fr. Kugler. Απνηεινύκελε από πέληε κέξε, ε κπαιάληα αθεγείηαη κία ρξηζηηαληθή εξκελεία ηνπ κύζνπ ηνπ Οηδίπνδα. Ακέζσο κεηά ηελ αλάιεςε ηεο ζέζεώο ηνπ ζην Stettin, ν Loewe άξρηδε λα «θηίδεη» ηε θήκε ηνπ σο ζπλζέηεο θαη εξκελεπηήο ησλ έξγσλ ηνπ. Έγηλε ζπρλόο επηζθέπηεο ησλ πην επηθαλώλ νηθνγελεηώλ ηνπ Stettin, θαη κε απηόλ ηνλ ηξόπν ηξάβεμε ηελ πξνζνρή ελόο, ν νπνίνο ζα γηλόηαλ έλαο από ηνπο πην επηθαλείο νηθείνπο ηνπ, ηνπ κειινληηθνύ βαζηιέα Friedrich Wilhelm ηνπ IV. Οη κπαιάληεο ηνπ Loewe είραλ κεγάιε απήρεζε ζηα βαζηιηθά αλάθηνξα, ώζηε δελ ήηαλ ιίγεο νη θνξέο εθείλεο πνπ ν ίδηνο ν Γνπηιηέικνο, θαινύζε πξνζσπηθά ηνλ ζπλζέηε ζηελ «απιή» ηνπ ζην Potsdam. Ταπηόρξνλα, ν Loewe αλέιαβε πνιπάξηζκεο θαη εθηελείο κνπζηθέο πεξηνδείεο, κε ηηο νπνίεο επηζθέθηεθε όιεο ηηο κεγάιεο πόιεηο θαη ηα πνιηηηζηηθά θέληξα ηεο Γεξκαλίαο. Δπί ηε επθαηξία απηώλ ησλ ζπλαπιηώλ, παξνπζίαδε ηνλ εαπηό ηνπ ζην θνηλό σο ζπλζέηε θαη ηξαγνπδηζηή ησλ δηθώλ ηνπ έξγσλ ηα θνλζέξηα ηνπ είραλ πάληα ηεξάζηηα επηηπρία. Ιδηαίηεξε κλεία ρξεηάδεηαη ίζσο λα γίλεη ζηελ επίζθεςή ηνπ ζηε Βηέλλε. Δθεί, ηα «Prinz Eugen, der elde Ritter» (Op. 92) θαη ηδηαίηεξα ην «Erlkönig» (από ηα πξώηκα έξγα ηνπ ζε πνίεζε Γθαίηε, Op. 1- No 3), έγηλαλ επξέσο γλσζηά. Η αληίζηνηρε ζύλζεζε «Erlkönig» ηνπ Fr. Schubert, ήηαλ, θπζηθά, ηδηαίηεξα δεκνθηιήο ζηελ απηνθξαηνξηθή πξσηεύνπζα, θαη ην γεγνλόο όηη ην ζπγθεθξηκέλν έξγν ηνπ Löewe θαηάθεξε λα «ζηαζεί» κπξνζηά ζε ηέηνηνλ αληαγσληζκό, θαη ζε έλα θνηλό εκθαλώο πξνθαηεηιεκκέλν, είλαη από κόλν ηνπ απόδεημε ηεο ζπνπδαηόηεηνο ηνπ ζπλζεηηθνύ ηνπ έξγνπ. Τν ελζνπζηώδεο 4 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)

5 θνηλό ηεο Βηέλλεο ηνλ αλαθήξπμε απζόξκεηα σο «ν βόξεην- Γεξκαλόο Schubert», κία ηξαλή απόδεημε ηεο εθηίκεζεο πνπ έηξεθαλ γηα απηόλ νη ζύγρξνλνί ηνπ. Αξγόηεξα, ν Loewe ηαμίδεςε θαη ζην εμσηεξηθό. Τν 1847 πέξαζε ζηελ Αγγιία. Δθεί, ηξαγνύδεζε ηηο κπαιάληεο ηνπ θαη ηα lied ηνπ ζηελ βαζηιηθή νηθνγέλεηα, θαη ήηαλ ηόζε ε επηηπρία, πνπ πξνζεθιήζε λα ηξαγνπδήζεη ζην Windsor, όπνπ νη ζπλζέζεηο ηνπ αιιά θαη ε θνηλσληθή ηνπ ζπκπεξηθνξά, θέξδηζαλ εμ νινθιήξνπ ην αξηζηνθξαηηθό ηνπ θνηλό. Μία κεγαιύηεξε πεξηνδεία ηνλ «πήγε» ζηελ Γαιιία θαη ην 1851 πξνζεθιήζε λα παξνπζηαζηεί ζηελ Ννξβεγία. Δκπλεπζκέλνο από ηελ εληππσζηαθή νκνξθηά ηνπ λνξβεγηθνύ ηνπίνπ, ν Loewe, έγξαςε ηελ κπαιάληα «Odins Meeresritt», Op Η κνπζηθή αληαλαθιά ζαπκάζηα ην λνξβεγηθό ηδίσκα θαη ηνλ θόζκν ησλ λνξβεγηθώλ κύζσλ, δεκηνπξγώληαο εληππσζηαθέο εηθόλεο κε ήρνπο νη νπνίνη θσηίδνπλ θαη δσληαλεύνπλ ην θείκελν. Γύν από ηηο θαιύηεξεο κπαιάληεο ηνπ, ήηαλ ηα έξγα ησλ ηειεπηαίσλ ρξόλσλ, ην «Der Nock», Op No. 2, ζε θείκελν ηνπ A. Kopisch θαη ην «Tom der Reimer», Op. 135, κεινπνίεζε κηαο κπαιάληαο ηνπ Theodor Fontane. Σην «Der Nock»- ην θείκελν είλαη νπζηαζηηθά κεηάθξαζε κηαο δαλέδηθήο κπαιάληαο ζηα γεξκαληθά- ν Loewe απειεπζεξώλεη έλα ρείκαξξν κεισδίαο πνπ ζε παξαζέξλεη από ηελ αξρή σο ην ηέινο ζαλ έλα ηεξάζηην θύκα, έλαο πινύηνο κεισδίαο πνπ δελ βξίζθεηαη ζηηο άιιεο κπαιάληεο ηνπ. Αληίζεηα ην «Tom der Reimer» ραξαθηεξίδεηαη από γξαθηθή απιόηεηα θαη ράξε. Ωζηόζν, ην δηαθξηηηθό ηνπ γλώξηζκα, ην νπνίν θαη ην δηαθνξνπνηεί από ηελ πιεηνςεθία ησλ έξγσλ ηνπ Loewe, είλαη ε ιεπηνκέξεηα ησλ κνηίβσλ ζηελ κεισδία. Παξόιν πνπ ν Loewe ζ απηέο ηηο δύν κπαιάληεο ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθέο ηερληθέο, θαηαθέξλεη λα αλαπαξάγεη ηελ θαηάιιειε αηκόζθαηξα θαη λα παξνπζηάζεη απνηειεζκαηηθά ηηο δηαθνξεηηθέο πινθέο ησλ έξγσλ απηώλ. Τν Φεβξνπάξην ηνπ 1864, ν Löewe αξξώζηεζε ζνβαξά. Γελ επαλήιζε πιήξσο από ηελ αζζέλεηά ηνπ θαη ην 1865 πήγε ζην Kiel γηα λα αλαξξώζεη. Δθεί ην θιίκα ηνλ βνήζεζε λα αλαθηήζεη ηηο δπλάκεηο ηνπ. Σηηο αξρέο ηνπ 1866, νη αξρέο ηνπ Stettin ηνπ δήηεζαλ λα παξαηηεζεί ησλ αμησκάησλ ηνπ. 5 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)

6 Έρνληαο πεξάζεη ζαξάληα πέληε ρξόληα ζ απηή ηελ αλαηνιηθή βαιηηθή πξσηεύνπζα, κεηαθόκηζε ζην Kiel. Δθεί, ηνπ απελεκήζε ην έκβιεκα ηνπ Γεξκαληθνύ Αεηνύ από ηνλ απηνθξάηνξα Wilhelm I, σο κία επίζεκε αλαγλώξηζε ηεο αμίαο ηνπ. Πέζαλε ζηηο 20 Απξηιίνπ ηνπ Μέρξη ηώξα αζρνιεζήθακε ζρεδόλ απνθιεηζηηθά κε ηηο ζπλζέζεηο κπαιάληαο ηνπ Loewe. Υπάξρνπλ δύν βαζηθνί ιόγνη γηα απηό. Πξώηνλ, ε πιεηνλόηεηα ησλ ιπξηθώλ ηξαγνπδηώλ (lied) ηνπ Löewe, δελ πιεξνύλ ηα πςειά θξηηήξηα ηα νπνία είρε ζέζεη ζηηο αθεγεκαηηθέο ηνπ ζπλζέζεηο. Γεύηεξνλ, ιίγα από ηα ηξαγνύδηα ηνπ κπνξνύζαλ λα αληέμνπλ ηελ ζύγθξηζε κε ηα έξγα ησλ κεγάισλ ζπλζεηώλ lied ηεο επνρήο ηνπ. Τν ηδηαίηεξν ηαιέλην ηνπ Carl Loewe εζηηάδεηαη ζηελ ηθαλόηεηά ηνπ λα αλαδεηθλύεη ηνλ μερσξηζηό «ραξαθηήξα» θάζε κπαιάληαο ζε ζπλδπαζκό κε ην λα δηακνξθώλεη ην ζηπι ηνπ αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θάζε πνηήκαηνο. Οη κπαιάληεο ηνπ θαλεξώλνπλ έλα ζπλζέηε κε ηζρπξό ζπλαίζζεκα, κία βαζεηά επαηζζεζία, κία δσεξή θαληαζία- πνπ ηνπ επηηξέπεη λα νξακαηίδεηαη ηνλ ππεξθπζηθό θόζκν ησλ πλεπκάησλ, ησλ λεξατδώλ θαη ησλ θαιηθαληδάξσλθαη κία παηδηθή αθέιεηα. Ο Loewe δελ ήηαλ κόλν ν εκπλεπζηήο ηεο γεξκαληθήο κπαιάληαο ηνπ 19 νπ αηώλνο, αιιά θαη απηόο πνπ ηελ ηειεηνπνίεζε. Η ηέρλε ηνπ Loewe έθηαζε ζην απνθνξύθσκα. Η ηζρπξή αίζζεζε έιμεο πξνο ηνλ θόζκν ησλ κύζσλ θαη ησλ παξακπζηώλ, ηνπ έδσζε ηε δπλαηόηεηα λα παξάγεη ελδηαθέξνληα έξγα, ηα νπνία κπνξνύλ λα παξαζύξνπλ ζε άιινπο θόζκνπο αθόκε θαη έλαλ ζύγρξνλν αθξναηή. Σε θόζκνπο πνπ κπνξνύλ λα θνβίζνπλ θαη λα ηξνκάμνπλ, λα ηέξςνπλ αιιά θαη λα αγαιιηάζνπλ! 6 Maria Schipper (Μετάφραση: ΑΘΗΝΑ ΜΑΓΕΙΡΙΑ)