Πρόλογος. Το σύνθημα μας είναι «ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΤΕΝΙΣ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ» Σπύρος Ζαννιάς Πρόεδρος Ε.Φ.Ο.Α.

Transcript

1 1

2 Πρόλογος Η Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης, στην προσπάθεια της να προσελκύσει καινούργια πρόσωπα στο άθλημα μας, πραγματοποίησε έρευνα για να δημιουργήσει προϋποθέσεις συμμετοχής ολόκληρου του κοινωνικού μας ιστού και κυρίως της οικογένειας στο χώρο μας. Με την έρευνα αυτή δεδομένη προχώρησε στην έκδοση συγκροτημένου εντύπου αλλά και συνακόλουθων εργαλείων (μπάλες, ρακέτες κ.λ.π.) έτσι ώστε να απλοποιήσει την διδασκαλία του αθλήματος και να αυξήσει την ήδη πολύ μεγάλη συμμετοχή. Με το πρόγραμμα που υλοποιείται είναι εφικτό να παίξουν και να ψυχαγωγηθούν, άμεσα, όλα τα μέλη της οικογένειας και οι φίλοι. Ταυτόχρονα η αγορά του τένις αυξάνεται και δημιουργεί περαιτέρω ανάπτυξη του αθλήματος. Η Ε.Φ.Ο.Α. στηρίζοντας την πρωτοβουλία της ITF «PLAY AND STAY» αποστέλλει σε όλα τα Σωματεία-μέλη της μετάφραση του εγχειριδίου και ταυτόχρονα διοργανώνει δύο ειδικές ημερίδες, για την ενημέρωση και προώθηση του προγράμματος σε όλη την Επικράτεια. Το σύνθημα μας είναι «ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΟ ΤΕΝΙΣ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ» Σπύρος Ζαννιάς Πρόεδρος Ε.Φ.Ο.Α. Η Ε.Φ.Ο.Α. ευχαριστεί τον Λέκτορα Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Νίκο Γρίβα για την ευγενική του προσφορά στην μετάφραση και έκδοση του βιβλίου 2

3 Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση Οι αλλαγές που σημειώνονται παγκοσμίως επιβάλλουν την προσαρμογή του τρόπου διδασκαλίας στα σύγχρονα δεδομένα και την υιοθέτηση πετυχημένων πρακτικών προηγμένων τενιστικά χωρών. Η μετάφραση του βιβλίου της ITF Παίξε Τένις, παράλληλα με την παρουσίαση του προγράμματος Play+Stay (Serve-Rally-Score), αποτελούν σημαντικό βοήθημα στα χέρια του Έλληνα προπονητή για την αύξηση των γνώσεων του και τη βελτίωση του τρόπου διδασκαλίας του τένις, ειδικά σε μικρά παιδιά αλλά και καινούργιους ενήλικες. Η προσέλκυση καινούργιων παικτών στο τένις και η παραμονή τους στα γήπεδα αποτελεί πρωταρχικό σκοπό για όλη την τενιστική οικογένεια. Είναι σημαντικό από το πρώτο μάθημα ο προπονητής να χρησιμοποιεί κατάλληλες δραστηριότητες και ασκήσεις που είναι παράλληλα κινητικές και ψυχαγωγικές και εξασφαλίζουν ότι οι παίκτες μυούνται στο τι περιλαμβάνει το τένις: σερβίς ανταλλαγή πόντος. Η χρησιμοποίηση της παιγνιδο-κεντρικής (play-oriented) ως μεθόδου εισαγωγής θεωρείται αποτελεσματικότερη της τεχνικο-κεντρικής (technique-oriented). Ο προσεκτικός αναγνώστης θα διαπιστώσει ότι πολλά από όσα αναφέρονται στο βιβλίο ισχύουν και για την προπόνηση σε μεγαλύτερες ηλικίες και αγωνιστικά επίπεδα. Μολονότι έγιναν κάποιες προσαρμογές του κειμένου στην ελληνική, στόχος της μετάφρασης ήταν να διατηρηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το ύφος και η γλώσσα του κειμένου στην αγγλική γλώσσα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Δημήτρη Κόντο για την πολύτιμη βοήθεια του στο σχεδιασμό και το γενικότερο στήσιμο του βιβλίου. Νίκος Γρίβας Λέκτορας ΤΕΦΑΑ Πανεπιστημίου Αθηνών 3

4 Εισαγωγή Στην σύγχρονη προπονητική ένας από τους βασικούς ρόλους του προπονητή είναι να οργανώσει τους παίκτες να παίξουν τένις. Στην περίπτωση των καινούργιων παικτών (starter players) που τώρα ξεκινούν αυτό σημαίνει να τους βάλει να σερβίρουν, να ανταλλάξουν μπάλες και να σκοράρουν κερδίσουν πόντο από το πρώτο μάθημα. Η ικανότητα των προπονητών να διδάξουν την τεχνική δεν είναι τόσο σημαντική σε καινούργιους παίκτες, όσο η ικανότητα τους να επικοινωνήσουν, να ψυχαγωγήσουν και να οργανώσουν το μάθημα. Είναι πολύ σημαντικό ο προπονητής να χρησιμοποιεί τις κατάλληλες μπάλες, ρακέτες και διαστάσεις γηπέδου για να οργανώσει δραστηριότητες και ασκήσεις που εξασφαλίζουν ότι οι παίκτες σερβίρουν, ανταλλάσσουν, σκοράρουν και διασκεδάζουν. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό σημαίνει ότι οι προπονητές θα διδάξουν το τένις σε παιδιά και ενήλικες, χρησιμοποιώντας μια από τις αργότερες κόκκινες πορτοκαλί και πράσινες μπάλες σε περιορισμένο γήπεδο και με μικρότερες ρακέτες για μικρά παιδιά. Το πρώτο μάθημα πρέπει να είναι ταυτόχρονα ενεργητικό και ψυχαγωγικό για τους παίκτες. Η ITF (International Tennis Federation - Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης) προτείνει ότι μολονότι η διδασκαλία της τεχνικής παραμένει σημαντική, οι προπονητές πρέπει πρώτα να επικεντρώνονται στο να μάθουν τους παίκτες να παίζουν το παιγνίδι και να δίνουν τις απαραίτητες και σχετικές τεχνικές και τακτικές οδηγίες για να τους βοηθήσουν να εξασκήσουν το παιγνίδι ακόμη καλύτερα. Το εγχειρίδιο αυτό έχει σχεδιαστεί από την Επιτροπή Ανάπτυξης της ITF για προπονητές και δασκάλους οι οποίοι εισάγουν ενήλικες και παιδιά στο τένις. Παρέχει πρακτική προπονητική πληροφόρηση για το πώς μπορούν αποτελεσματικά να δουλέψουν με γκρουπ καινούργιων παικτών. Κύριος σκοπός της ITF και του προγράμματος της «Marketing of the Game» είναι να αυξήσει την συμμετοχή στο τένις, ελπίζει δε ότι αυτή η πληροφόρηση θα βοηθήσει τους προπονητές παγκοσμίως να αυξήσουν την συμμετοχή στο τένις στις χώρες τους. Το εγχειρίδιο έχει γραφτεί για αυτούς οι οποίοι δουλεύουν ή πρόκειται να δουλέψουν με γκρουπ καινούργιων παικτών. Τέτοιοι παίκτες μπορούν να είναι γκρουπ Μίνι Τένις, εφήβων ή ενηλίκων. Το σεμινάριο και το εγχειρίδιο είναι κατάλληλα για: Προπονητές οι οποίοι αναζητούν περισσότερες ιδέες για το πώς να οργανώσουν και να διδάξουν καινούργιους παίκτες χρησιμοποιώντας την παιγνιδο-κεντρική μέθοδο (game-based approach) Δασκάλους, βοηθούς και εθελοντές οι οποίοι έχουν λίγη ή καθόλου εμπειρία ως προπονητές, αλλά θέλουν να γνωρίζουν πώς να διδάσκουν το τένις σε καινούργιους παίκτες με τέτοιο ενθαρρυντικό τρόπο, ώστε αυτοί να μπορούν να μάθουν πώς να σερβίρουν, ανταλλάσσουν και σκοράρουν. Το εγχειρίδιο έχει σχεδιαστεί να υποστηρίξει την ύλη του σεμιναρίου Παίξε Τένις και παρέχει πληροφόρηση σχετικά με: Οργάνωση γκρουπ Πώς να οργανώσεις δημιουργικές και παρακινητικές παιγνιδο-κεντρικές ασκήσεις, οι οποίες βοηθούν τους καινούργιους και τους παίκτες αναψυχής να βελτιώσουν τις ικανότητες τους ενώ εξασκούν το παιγνίδι. Ικανότητες Επικοινωνίας. Προσαρμογή ασκήσεων/καθηκόντων ώστε να εξασφαλιστεί η επιτυχία του μαθήματος/προπόνησης Οργάνωση και διαχείριση διαφορετικών σχημάτων και ειδών αγώνων για καινούργιους παίκτες, συμπεριλαμβανομένου και το πώς να χρησιμοποιήσουν το International Tennis Number (ΙΤΝ) της ITF και την αντίστοιχη αξιολόγηση στο γήπεδο ώστε να κατατάξουν τους παίκτες, ως ένα μέσο ενθάρρυνσης αυτών, να παίζουν και να αγωνίζονται περισσότερο συχνά σε κατάλληλο επίπεδο. Το σεμινάριο Παίξε Τένις έχει σχεδιαστεί ως σεμινάριο το οποίο οι Εθνικές Ομοσπονδίες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να δώσουν ιδέες του πως μπορεί να εφαρμοστεί η παιγνιδο-κεντρική μέθοδος σε καινούργιους παίκτες. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους: Ως ένα εισαγωγικό σεμινάριο για όσους επιθυμούν να παρακολουθήσουν Σχολή Προπονητών επιπέδου ITF Ι Ως ένα σύντομο σεμινάριο για δασκάλους, βοηθούς και εθελοντές που επιθυμούν να αποκτήσουν ιδέες για το πώς να διδάξουν το τένις σε καινούργιους παίκτες. Ως ένα σύντομο σεμινάριο για προπονητές που επιθυμούν να αποκτήσουν ιδέες για το πώς να χρησιμοποιούν την παιγνιδο-κεντρική μέθοδο στην οργάνωση παρακινητικών μαθημάτων για καινούργιους παίκτες. Ελπίζουμε ότι αυτό το σεμινάριο και το συνοδευτικό εγχειρίδιο θα βοηθήσουν τα μέλη κράτη της ITF, να εκπαιδεύσουν περισσότερους προπονητές και να τους παρέχουν τις απαραίτητες ικανότητες για αποτελεσματική εισαγωγή και παραμονή περισσότερων παικτών στο υπέροχο παιγνίδι που λέγεται τένις. Σέρβιρε, αντάλλαξε και σκόραρε. και διασκέδασε αυτό το Παίξε Τένις εγχειρίδιο. 4

5 5

6 Περιεχόμενα Κεφάλαιο 1 Οι ικανότητες του προπονητή Εισαγωγή - Ο ρόλος του προπονητή - Μάθηση και προπόνηση - Αρχές μάθησης Απαραίτητες προπονητικές ικανότητες - Επικοινωνία - Λεκτική επικοινωνία - Μη-λεκτική επικοινωνία - Διάφορα στυλ επικοινωνίας - Εναλλαγή στυλ επικοινωνίας για διαφορετικούς παίκτες - Αποτελεσματικές ερωτήσεις - Οργάνωση γκρουπ παικτών - Τροφοδοσία σε γκρουπ καινούργιων παικτών - Οργάνωση γκρουπ με μονό αριθμό παικτών Κεφάλαιο 2 Δημιουργία θετικού περιβάλλοντος μάθησης Παιγνιδο-κεντρική προπόνηση - Δημιουργία περιβάλλοντος κινήτρων - Κλειδιά για επιτυχία με καινούργιους παίκτες - Ιδανική πρόκληση - Προσαρμογή εξοπλισμού και μαθήματος στον παίκτη - Οι βασικές αγωνιστικές καταστάσεις - Βασικές αρχές τακτικής για καινούργιους παίκτες - Διαφοροποίηση Κεφάλαιο 3 Βασική τακτική και τεχνική Η παιγνιδο-κεντρική μέθοδος Βασική τακτική για να βοηθήσει την πρόοδο των παικτών Βασική τεχνική για να βοηθήσει την πρόοδο των παικτών - Σερβίς - Επιστροφή - Φόρχαντ κτυπήματα εδάφους - Μπάκχαντ κτυπήματα εδάφους - Βολέ - Δεξιότητες αντίληψης Κεφάλαιο 4 Συναγωνιστικές και ανταγωνιστικές δραστηριότητες Συναγωνιστικά και αγωνιστικά παιγνίδια και ασκήσεις Σχήματα αγώνων The International Tennis Number (ΙΤΝ) Κεφάλαιο Φύλλο ελέγχου επικοινωνίας 5.2 Παραδειγματικό πλάνο μαθήματος Ασκήσεις για τις τρεις αγωνιστικές καταστάσεις Ιδιαιτερότητες μπάλας και γηπέδου 5.5 Σχήματα αγώνων για καινούργιους παίκτες Αναφορές 6

7 Κεφάλαιο 1 Οι ικανότητες του προπονητή Σε αυτό το μέρος θα μάθουμε σχετικά με: Γιατί οι άνθρωποι παίζουν τένις Το ρόλο του προπονητή Ικανότητες λεκτικής και μη λεκτικής επικοινωνίας Εναλλαγή στυλ επικοινωνίας για διαφορετικούς παίκτες Διάφορα στυλ επικοινωνίας Αποτελεσματικές ερωτήσεις Οργάνωση γκρουπ παικτών και ιδέες για εναλλαγή διαφόρων μεγεθών γκρουπ Τροφοδοσία σε γκρουπ καινούργιων παικτών Γιατί οι άνθρωποι παίζουν τένις ; (FFT, 2004) 1.1 Εισαγωγή Το τένις είναι ένα από τα δημοφιλέστερα αθλήματα παγκοσμίως. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι άνθρωποι διασκεδάζουν με το τένις: Αγωνιστικός πολλοί παίκτες διασκεδάζουν με το τένις ως αγωνιστική δραστηριότητα, όπου μπορούν να συμμετέχουν σε πρωταθλήματα και να παίζουν αγώνες. Όσο γρηγορότερα αυτοί μπορούν να σερβίρουν, ανταλλάσσουν και σκοράρουν τόσο νωρίτερα είναι έτοιμοι να αγωνιστούν. Κοινωνικός πολλοί παίκτες βλέπουν το τένις ως ένα θαυμάσιο μέσο να συναντήσουν άλλους ανθρώπους σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Υγείας και φυσικής κατάστασης η ανάγκη για άσκηση γίνεται ιδιαίτερα σημαντική παγκοσμίως και πολλοί άνθρωποι βλέπουν το τένις ως ένα θαυμάσιο δρόμο να παραμείνουν ενεργοί και υγιείς. Μόλις οι παίκτες μπορούν να σερβίρουν και να ανταλλάσσουν, το τένις προσφέρει μια άριστη επιβάρυνση για όλες τις ηλικίες. Βελτίωση παιγνιδιού πολλοί παίκτες θέλουν να βελτιώσουν το παιγνίδι τους και παρακολουθούν προπονητικά μαθήματα που τους βοηθούν να παίζουν περισσότερο αποτελεσματικά. Το τένις είναι υπέροχο για όλες τις ηλικίες οι άνθρωποι βλέπουν το τένις ως ένα άθλημα που μπορούν να εξασκούν ανεξαρτήτως της ηλικίας τους. Το τένις συνεχίζει να αναπτύσσεται. Ωστόσο σε μερικές από τις μεγάλες χώρες σε αριθμό συμμετοχής στο τένις, ο αριθμός των ατόμων που παίζουν τένις μειώνεται. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για αυτό: το τένις ανταγωνίζεται με πολλές άλλες νέες και παλαιές δραστηριότητες, πολλές από τις οποίες είναι εύκολες στο να τις ασκήσεις επιτυχημένα πολλοί άνθρωποι βρίσκουν το τένις ως ένα δύσκολο για εκμάθηση παιγνίδι, συχνά γιατί οι χρησιμοποιούμενες μπάλες το κάνουν πολύ γρήγορο για τις βασικές ικανότητες των καινούργιων παικτών. Παίκτες που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο συχνά βρίσκουν δύσκολο το να κοντρολάρουν την μπάλα, συνεπώς λείπει η σταθερότητα για να αναπτύξουν την ικανότητα ανταλλαγής. μερικοί προπονητές χρησιμοποιούν μια πολύ τεχνική μέθοδο για να διδάξουν το τένις. Αυτό κάνει το παιγνίδι λιγότερο ενδιαφέρον για μάθηση, ενώ συχνά οι παίκτες περιμένουν αντί να παίζουν. Τις περισσότερες φορές οι καινούργιοι παίκτες θέλουν να μάθουν να παίζουν σε κατάλληλο για αυτούς επίπεδο, αντί να προσπαθούν να μάθουν τεχνικές που ίσως δεν θα εξασκήσουν ποτέ. συνεχώς αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων έχει πολυάσχολη ζωή, όπου ο απαιτούμενος χρόνος για εξάσκηση του τένις συμπιέζεται εξαιτίας του εντατικού τρόπου ζωής. Χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να τροποποιηθεί ο τρόπος οργάνωσης και διάδοσης του τένις με σκοπό να ταιριάζει στο πολυάσχολο τρόπο ζωής. άνθρωποι που επιθυμούν να αναπτύξουν την φυσική τους κατάσταση (fitnees) και να διάγουν υγιές τρόπο ζωής συχνά έλκονται από άλλες δραστηριότητες και αθλήματα. Είναι επομένως ξεκάθαρο ότι όλοι οι παίκτες έχουν τις δικές τους ανάγκες και λόγους που επιλέγουν να παίξουν τένις. Ωστόσο είναι σημαντικό όλοι οι προπονητές να είναι ενήμεροι αυτών των αναγκών. Η ITF αναγνωρίζει ότι πολλά πρέπει να γίνουν από τους προπονητές για να είναι το τένις ελκυστικό και προσβάσιμο για όλους τους δυνητικούς παίκτες, καθώς και ότι το τένις πρέπει να προσαρμοστεί για να ταιριάζει στον πελάτη στην αγορά, ταυτόχρονα τόσο στο πως διδάσκεται όσο και στο πως οι καινούργιοι παίκτες παραμένουν στο άθλημα. 7

8 1.2. Ο ρόλος του προπονητή Στην σύγχρονη προπονητική η δουλειά του προπονητή είναι να μάθει τους παίκτες να παίξουν τένις (σερβίς, ανταλλαγή, πόντος) όσο το δυνατόν ενωρίτερα. Μόλις αρχίζουν να παίζουν, πρέπει να δίνονται σε αυτούς σχετικές τεχνικές και τακτικές οδηγίες, ώστε να τους βοηθήσουν να παίξουν το άθλημα καλύτερα. Ο προπονητής παίζει ένα ρόλο κλειδί διασφαλίζοντας ότι όλοι οι παίκτες συνεχίζουν να διασκεδάζουν παίζοντας τένις και προσπαθώντας να παροτρύνει περισσότερους παίκτες να επιλέξουν το τένις ως άθλημα. Ο προπονητής είναι συχνά υπεύθυνος για να σχεδιάσει και να υλοποιήσει προγράμματα για τους παίκτες. Ο προπονητής εκτελεί ένα αριθμό διαφορετικών ρόλων, όπως: προπόνηση παικτών σχεδιασμός, διαφήμιση και διάδοση μαθημάτων, προγραμμάτων και εκδηλώσεων οργάνωση πρωταθλημάτων φροντίδα πελάτη - σύνδεση με τους παίκτες ή με τα μέλη του κλαμπ προϋπολογισμός διαχείριση οικονομικών στο κλαμπ Ωστόσο ο ρόλος της προπόνησης παικτών αποτελεί την πρωταρχική υπευθυνότητα του προπονητή, και για αυτό απαιτείται ένα πλατύ εύρος ικανοτήτων. Οι επιτυχημένοι προπονητές οι οποίοι κρατούν τους παίκτες στο άθλημα και μπορούν να παροτρύνουν νέους παίκτες να έρθουν στο τένις είναι: εμψυχωτές και ψυχαγωγοί, οι οποίοι δημιουργούν την αίσθηση της χαράς και της διασκέδασης σε κάθε μάθημα τένις. καλοί επικοινωνιολόγοι, οι οποίοι μπορούν να εξηγήσουν τα καθήκοντα και να επιδείξουν τις ειδικές πλευρές του αθλήματος με απλό, ανάλογο, σχετικό και ενδιαφέρων τρόπο στους παίκτες. οργανωτές, οι οποίοι μπορούν να σχεδιάσουν δραστηριότητες και πρακτικές, που εξασφαλίζουν ότι ο κάθε παίκτης εξασκείται, καθώς και ότι αυτοί καταλαβαίνουν τι κάνουν και πως το κάνουν. Αυτό σημαίνει διδασκαλία σε γκρουπ, όπου η ικανότητα να εναλλάσσεις παίκτες αποτελεσματικά και να δίνεις σε αυτούς διαφορετικά καθήκοντα και προκλήσεις (συχνά δια μέσου της χρήσης αργότερων μπαλών και μικρότερων γηπέδων) αποτελεί δεξιότητα κλειδί δάσκαλοι, οι οποίοι καταλαβαίνουν πως οι άνθρωποι μαθαίνουν, πώς να δημιουργούν ένα θετικό περιβάλλον μάθησης διαμέσου διαφόρων μεθόδων και πώς να εξασφαλίσουν ότι ο καθένας διαπνέεται από ένα αίσθημα επιτυχίας παίζοντας τένις. παρακινητικοί/ ενθαρρυντικοί, οι u959 οποίοι μπορούν να παροτρύνουν και να ενθαρρύνουν τους παίκτες να συνεχίσουν να διασκεδάζουν παίζοντας και μαθαίνοντας Αυτές οι δεξιότητες χρησιμοποιούμενες αποτελεσματικά, θα εξασφαλίσουν ότι το τένις διδάσκεται περισσότερο αποτελεσματικά και ότι οι καινούργιοι παίκτες παίζουν τένις.σερβίροντας, ανταλλάσσοντας και σκοράροντας από το πρώτο μάθημα Μάθηση και προπόνηση Μάθηση είναι η διαδικασία αλλαγής της συμπεριφοράς ή αύξησης της γνώσης. Με ποιο στενή έννοια είναι η απομνημόνευση της πληροφόρησης (Rogers, 2000). Σε ένα τενιστικό περιβάλλον, αυτό σημαίνει την απομνημόνευση πληροφόρησης (π.χ. τους κανονισμούς παιγνιδιού) και το σημαντικότερο την απομνημόνευση ενεργειών (π.χ. την τεχνική της από κάτω προς τα πάνω αιώρησης). Οι προπονητές πρέπει να καταλαβαίνουν: πως οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να επικοινωνούν και να δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν ευκολότερα πώς να εναλλάσσουν την επικοινωνία ώστε να ταιριάζει σε διαφορετικούς παίκτες και τους διάφορους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι μαθαίνουν 1.4. Αρχές Μάθησης (Elderton, 2001) ι) Υπάρχουν τρεις Αρχές μάθησης (Learning laws ) που κάθε προπονητής πρέπει να ξέρει: οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους. Κάθε άτομο μαθαίνει με ένα μοναδικό τρόπο. Κάθε ένας προσλαμβάνει, κατατάσσει και θυμάται την πληροφόρηση διαφορετικά. 8

9 οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικές ταχύτητες. Κάθε άτομο επεξεργάζεται την πληροφόρηση με διαφορετική ταχύτητα. Μερικοί αφομοιώνουν τις νέες πληροφορίες γρήγορα. Άλλοι καταλαβαίνουν σωστά από την αρχή αλλά παίρνει χρόνο για να συγχρονίσουν τις κινήσεις. Καταλαβαίνοντας ότι όλοι μαθαίνουν μέσω τριών διαφορετικών σταδίων θα σε βοηθήσει να επιταχύνεις τη μάθηση δια μέσω της αποτελεσματικής χρησιμοποίησης των ικανότητες των μαθητών στον αγώνα. οι μαθητές χρειάζονται ένα λόγο για να μάθουν. Το κάθε άτομο έχει τους δικούς του λόγους συμμετοχής στο τένις. Μερικές φορές, όπως στην περίπτωση με τα μαθήματα εφήβων, ένα παιδί ίσως να μην θέλει να είναι εκεί. Ανεξαρτήτως ηλικίας, ένας προπονητής δεν πρέπει να περιμένει δέσμευση από την αρχή. Πρώτον, πρέπει να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον ώστε να ενθαρρύνει τον μαθητή να συμμετέχει. Ακολούθως, ο προπονητής προσθέτει συναισθηματικούς και διανοητικούς λόγους για να δημιουργήσει κίνητρο. Σε κάποιο σημείο το κίνητρο πρέπει να αλλάξει από εξωτερικό (προπονητής, γονείς κλπ) σε εσωτερικό (ο παίκτης θέλει να συμμετέχει από μόνος του). Η δέσμευση είναι το τελικό στάδιο και μπορεί να έρθει μόνο από τον συμμετέχοντα. ii) Εφαρμογή των αρχών μάθησης στην προπόνηση καινούργιων παικτών. Αρχές μάθησης Εφαρμογές για τον προπονητή Πρακτικές εφαρμογές για γκρουπ καινούργιωνπαικτών 1. οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικούς τρόπους 2. οι μαθητές μαθαίνουν με διαφορετικές ταχύτητες 3. οι μαθητές χρειάζονται ένα λόγο για να μάθουν 1. επικοινώνησε οπτικά με διάφορους τρόπους 2. επικοινώνησε λεκτικά με διάφορους τρόπους 1. αναγνώρισε πότε οι παίκτες προοδεύουν ή δυσκολεύονται - κατάλληλη πρόκληση 2. ο προπονητής πρέπει να ξέρει πώς να διαφοροποιήσει τα καθήκοντα 1. ενθάρρυνε τους παίκτες 2. παρακίνησε τους παίκτες 3. οι παίκτες ίσως αρχίσουν να δείχνουν μεγαλύτερη δέσμευση 1. χρησιμοποίησε πολλές επιδείξεις 2. χρησιμοποίησε διάφορα στυλ προπόνησης 3. δώσε καθαρές οδηγίες, χρησιμοποίησε διαφοροποιήσεις στο τόνο, ένταση και έμφαση 4. άσε τους ανθρώπους να μάθουν ασκούμενοι. Σκοπός είναι η μεγιστοποίηση του καθαρού χρόνου, και η μείωση του χρόνου που ξοδεύεται σε ομιλίες, επεξηγήσεις και επιδείξεις 1. μάθε πώς να παρακινείς τους παίκτες χρησιμοποίησε γρηγορότερες μπάλες, μεγαλύτερα γήπεδα ή τροποποίησε τους κανονισμούς για να το πετύχεις 2. διαφοροποίησε δραστηριότητες (διαφορετικές μπάλες, διαστάσεις γηπέδων ή κανονισμούς) έτσι ώστε κάθε παίκτης να παίζει σε επίπεδο κατάλληλο των ικανοτήτων του 1. μάθε πώς να βοηθήσεις τους παίκτες να σημειώνουν επιτυχίες για να τους βοηθήσεις χρησιμοποίησε αργότερες μπάλες, μικρότερα γήπεδα ή τροποποιημένους κανονισμούς 2. δίδαξε τακτικές βοήθησε τους παίκτες να μάθουν πώς να παίζουν το παιγνίδι 3. δίδαξε τους παίκτες πώς να σερβίρουν, ανταλλάσσουν και σκοράρουν, εάν είναι δυνατό από το πρώτο μάθημα 4. δίδαξε κατάλληλες απλές τεχνικές για να βοηθήσεις τους παίκτες να παίζουν το παιγνίδι καλύτερα Σχήμα 1 Οι αρχές μάθησης και οι καινούργιοι παίκτες Απαραίτητες προπονητικές δεξιότητες 1.5. Επικοινωνία Έχει ήδη υπογραμμισθεί ότι οι προπονητές πρέπει να είναι καλοί στην επικοινωνία, θέτοντας και εξηγώντας καθήκοντα και επιδεικνύοντας ειδικές πλευρές του αθλήματος με απλό, σχετικό και ενδιαφέρων τρόπο στους παίκτες. Η καλή επικοινωνία απαιτεί κατανόηση των αρχών μάθησης όπως αυτές παρουσιάσθηκαν στο προηγούμενο μέρος. Είναι επίσης σημαντικό για τους προπονητές να αναγνωρίσουν ότι η αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ προπονητή και παίκτη σχετίζεται με 3 συνδεδεμένα μεταξύ τους ζητήματα: τι, γιατί και πως τι κάνει ο παίκτης, γιατί το κάνει και πώς το κάνει (Young, 2006). 9

10 Οι άνθρωποι μαθαίνουν μέσω της όρασης (οπτικά), της ακοής (ακουστικά) και της αίσθησης/ πράξης (κιναισθητικά). Ωστόσο, κάθε άτομο μαθαίνει χρησιμοποιώντας διαφορετικά ποσοστά από αυτούς τους τρόπους. Όταν οι προπονητές δίνουν οδηγίες, η αποτελεσματική προπόνηση περιέχει: πολλές επιδείξεις, ολικές ή μερικές ενέργειες, καθήκοντα ή ασκήσεις μερική επεξήγηση, χρησιμοποιώντας απλό και ξεκάθαρο λεξιλόγιο πολλές ευκαιρίες για εξάσκηση ικανοτήτων Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη είναι διαφορετική και ο βαθμός σύνδεσης κάθε ατόμου με οπτικά, ακουστικά και κινητικά ερεθίσματα ποικίλει. Αυτό σημαίνει ότι ενώ ένα άτομο μαθαίνει καλύτερα ακούγοντας τι πρέπει να κάνει, ένα άλλο ίσως χρειάζεται να δει πρώτα τι πρέπει να κάνει. Ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι όλοι οι παίκτες χρειάζονται να εξασκηθούν για να γίνουν καλύτεροι αντί απλώς να βλέπουν ή να ακούν. Οι δεξιότητες επικοινωνίας είναι μια βασική ικανότητα για όλους τους προπονητές. Η ικανότητα να διδάξεις, οργανώσεις, διασκεδάσεις και παρακινήσεις εξαρτάται άμεσα από την ικανότητα του προπονητή να επικοινωνεί. Η επικοινωνία είναι: λεκτική, όπου η πληροφόρηση και η ανατροφοδότηση δίνονται δια του λόγου, όπου οι παίκτες μαθαίνουν ακούγοντας ή απαντώντας σε ερωτήσεις μη λεκτική, όπου η πληροφόρηση και η ανατροφοδότηση δίνονται δια μέσω επιδείξεων, γλώσσας σώματος, σημάτων και χειρονομιών Σχήμα 2 Πως οι άνθρωποι μαθαίνουν (ITF, 1998) Είναι σημαντικό για τους προπονητές να ξέρουν πώς να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά, έτσι ώστε τα καθήκοντα να είναι ξεκάθαρα και κατανοητά. Αυτό επιτυγχάνεται ως εξής: βρίσκοντας μια θέση όπου ο καθένας μπορεί να δει και να ακούσει, χωρίς να υπάρχουν εμπόδια μεταξύ ομιλητή και κοινού, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να ακούν και να βλέπουν περιμένοντας μέχρι το κοινό να συγκεντρωθεί και να είναι έτοιμο να ακούσει ή να δει. κρατώντας την εξήγηση ή την επίδειξη σύντομη, έτσι ώστε κάθε ένας να μπορεί να συγκεντρώνεται κάνοντας ερωτήσεις ελέγχοντας τον βαθμό κατανόησης Για μεγαλύτερο έλεγχο του βαθμού κατανόησης συχνά προτείνεται να ζητηθεί από έναν μαθητή να επιδείξει το καθήκον ή την οδηγία 1.6. Λεκτική επικοινωνία Ένα μεγάλο μέρος της λεκτικής επικοινωνίας που λαμβάνουμε κάθε μέρα ξεχνιέται. Είναι σημαντικό οι προπονητές να εξασφαλίσουν ότι η πληροφόρησης που δίνεται στους παίκτες είναι όχι μόνο απλή, αλλά ταυτόχρονα υψηλής ποιότητας και επομένως εύκολο να απομνημονευθεί. Οι παίκτες είναι πιο εύκολο να αφομοιώσουν την πληροφόρηση εάν ο προπονητής ακούγεται ενδιαφέρων και ελκυστικός. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί ως εξής: βεβαιώσου ότι κάθε ένας προσέχει και είναι έτοιμος να αποδεχθεί την πληροφόρηση ενάλλασσε ένταση και τόνο φωνής, ώστε να δώσεις έμφαση σε λέξεις κλειδιά ή φράσεις μίλα αργά και καθαρά, αφήνοντας περιστασιακές παύσεις χρησιμοποίησε λέξεις τις οποίες οι παίκτες καταλαβαίνουν. Αυτό σημαίνει απλή γλώσσα εάν μιλάς σε νέα παιδιά και αποφυγή αργκό ή τεχνικών όρων που οι άνθρωποι ίσως δεν καταλαβαίνουν. κάνοντας ερωτήσεις που κάνουν το κοινό να σκέφτεται σχετικά με την πληροφόρηση που έχει μόλις δοθεί.. 10

11 1.7. Μη λεκτική πληροφόρηση επιδείξεις και γλώσσα σώματος Οι άνθρωποι γενικά θυμούνται περισσότερο αυτά που βλέπουν. Οι επιδείξεις καθηκόντων και οι οδηγίες είναι ζωτικές για καινούργιους παίκτες, οι οποίοι μπορούν έτσι να δουν και να μιμηθούν τον προπονητή. Η μη λεκτική επικοινωνία επομένως είναι μια σημαντική ικανότητα για τους προπονητές. Η οπτική επικοινωνία περιέχει: επιδείξεις, που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να δείχνουν στους μαθητές πώς να εκτελέσουν μια συγκεκριμένη δεξιότητα, πχ. ένα φόρχαντ κτύπημα εδάφους, ή πώς να εκτελέσουν μια συγκεκριμένη άσκηση ή πρακτική γλώσσα του σώματος, η οποία δίνει μια ένδειξη του πως αισθανόμαστε. Η θετική γλώσσα σώματος είναι ένας σημαντικός τρόπος κινητοποίησης του παίκτη και δημιουργίας χαράς στις προπονήσεις. Παραδείγματα καλής γλώσσας σώματος περιέχουν: χαμόγελο και διασκέδαση για προπόνηση και για τένις σήματα με το χέρι ή χειρονομίες που δείχνουν πως ένας παίκτης έχει πετύχει τον σκοπό του χαλαρή αλλά άγρυπνη στάση, που δείχνει ενεργητική, ενδιαφέρουσα και διασκεδαστική 1.8 Διαφορετικά στυλ επικοινωνίας (ITF, 2005α) Οι προπονητές επικοινωνούν με δύο βασικούς τρόπους: άμεσο (συχνά γνωστό ως αυταρχικό «command») στυλ, όπου ο προπονητής παίρνει τις αποφάσεις και δίνει όλες τις οδηγίες. Αν και αυτός ο τρόπος είναι συχνά καλός για μικρά παιδιά, αφήνει λίγες δυνατότητες στους παίκτες για ανεξάρτητη σκέψη ανακαλυπτικό (γνωστό και ως συνεργατικό «cooperative») στυλ, όπου προπονητής και παίκτης δουλεύουν μαζί ώστε να βοηθήσουν την εκμάθηση του παίκτη Δεν υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος επικοινωνίας. Ωστόσο για να είναι πιο αποτελεσματικοί οι προπονητές πρέπει να επικοινωνούν με διάφορους τρόπους, αλλάζοντας συχνά από άμεσο σε ανακαλυπτικό στυλ και το αντίθετο. Άμεσο στυλ ο προπονητής δίνει οδηγίες και οι παίκτες ακούν τον προπονητή ο προπονητής λέει στους παίκτες πως θα επιτευχθεί ο σκοπός υπάρχει επίδειξη ικανοτήτων ή δραστηριοτήτων οι ικανότητες εξασκούνται πρώτα σε άσκηση και μετά πιθανά σε αγώνα ο προπονητής δίνει ανατροφοδότηση στους παίκτες κατά την διάρκεια και μετά την άσκηση Πλεονεκτήματα: καθαρό και γρήγορο για οργάνωση δραστηριοτήτων ή ασκήσεων, για ενασχόληση με μεγάλα γκρουπ ή για υπογράμμιση ζητημάτων ασφάλειας απλό για χρησιμοποίηση με παίκτες που δεν έχουν εμπειρία επίλυσης προβλημάτων Μειονεκτήματα: δεν ενθαρρύνει τους παίκτες να σκέφτονται ή να αντιδρούν είναι δυσκολότερο για τον προπονητή να ξέρει τι γνωρίζει ο παίκτης Ανακαλυπτικό στυλ ο προπονητής δίνει στους παίκτες ένα τακτικό πρόβλημα για επίλυση ο προπονητής και οι παίκτες συζητούν πως θα επιτευχθεί ο σκοπός δεν υπάρχει επίδειξη ικανοτήτων, αλλά ίσως ο προπονητής επιδεικνύει το καθήκον οι ικανότητες μαθαίνονται σε συνθήκες αγώνα ο προπονητής κάνει ερωτήσεις για να βοηθήσει τους παίκτες να επιλύσουν τα προβλήματα Πλεονεκτήματα: ενθαρρύνει τους παίκτες να επιλύουν προβλήματα μέσα στον u945 αγώνα βοηθά τους παίκτες να πάρουν απλές τακτικές αποφάσεις καλό για μακροπρόθεσμη περίοδο μάθησης Μειονεκτήματα: κάνει τους παίκτες να νοιώθουν άβολα εάν δεν συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων ή δεν απαντούν σε ερωτήσεις απαιτεί περισσότερο χρόνο για να βρεθεί η λύση Σχήμα 3 Άμεσο και ανακαλυπτικό στυλ (ITF 2005α) Θυμήσου ότι οι καλοί προπονητές συνδυάζουν διαφορετικά λεκτικά στυλ επικοινωνίας με επεξηγήσεις ώστε οι παίκτες να μπορούν να δουν τι να κάνουν Στο κεφάλαιο 5.1 παρατίθεται ένα φύλλο ελέγχου που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση λεκτικών και μη λεκτικών ικανοτήτων επικοινωνίας 11

12 1.9. Εναλλαγή στυλ επικοινωνίας για διαφορετικούς τύπους παικτών Οι προπονητές πρέπει να είναι ικανοί να εναλλάσσουν τις μεθόδους επικοινωνίας τους ανάλογα με τη γνώση, τον βαθμό κατανόησης και την ωριμότητα των παικτών. Με άλλα λόγια, οι προπονητές πρέπει να μπορούν να εναλλάσσουν την επικοινωνία τους στα παρακάτω παραδείγματα: Γκρουπ Στυλ Ζητήματα Σε μεγάλο βαθμό άμεσο μερικώς ανακαλυπτικό Μεγάλο γκρουπ από μικρά παιδιά (Μίνι Τένις) Μικρό γκρουπ καινούργιων τζούνιορ Γκρουπ καινούργιων ενηλίκων Συνδυασμός άμεσου και ανακαλυπτικού Συνδυασμός άμεσου και ανακαλυπτικού Αποτελεσματικές ερωτήσεις περιορισμένη κατανόηση μεγάλο γκρουπ λίγος χρόνος για συζήτηση ίσως χρειάζεται το άμεσο στυλ για διατήρηση ηγεσίας μερικώς απλή χρησιμοποίηση ανακαλυπτικού εκμάθηση του παιγνιδιού περιορισμένη κατανόηση μικρό γκρουπ περισσότερο χρόνος για συζήτηση ίσως χρειάζεται το άμεσο στυλ για αντιστάθμιση της έλλειψης εμπειρίας μερικώς απλή χρησιμοποίηση ανακαλυπτικού για επίλυση προβλημάτων εκμάθηση του παιγνιδιού περιορισμένη κατανόηση η συζήτηση είναι απαραίτητη για φροντίδα πελατών ίσως χρειάζεται το άμεσο στυλ για αντιστάθμιση της έλλειψης εμπειρίας οι ενήλικες ίσως περιμένουν περισσότερο άμεσο στυλ μερικώς απλή χρησιμοποίηση ανακαλυπτικού για επίλυση προβλημάτων εκμάθηση του παιγνιδιού Η ικανότητα να θέτεις ερωτήσεις είναι πολύ σημαντική για τους προπονητές όταν χρησιμοποιούν το ανακαλυπτικό στυλ. Υπάρχουν δύο είδη ερωτήσεων : Κλειστές ερωτήσεις, αποζητώντας ένα ναι η ένα όχι -π.χ. «ήταν το σέρβις μέσα;» Ανοικτές ερωτήσεις, οι οποίες απαιτούν σκέψη και/ η περιγραφή-π.χ.«που προσγειώθηκε το σερβίς;» Οι ανοικτές ερωτήσεις είναι σημαντικές επειδή προάγουν την διαδικασία ανταπόκρισης στην πληροφόρηση και σκέψης πριν την απάντηση. Οι ανοικτές ερωτήσεις είναι επίσης χρήσιμες για να ελέγξεις τον βαθμό κατανόησης. Οι αποτελεσματικές ερωτήσεις βοηθούν να κτιστεί η ανεξαρτησία και η αυτό- εμπιστοσύνη του μαθητή Οι ανοικτές ερωτήσεις δεν επιτρέπουν απλές απαντήσεις τύπου ναι η όχι, οι οποίες συχνά δεν απαιτούν πολλή σκέψη ή αντίδραση. Οι ανοικτές ερωτήσεις αρχίζουν με: Γιατί; - γιατί έχασες το κτύπημα; Πως; - πως μπορείς να βελτιώσεις την σταθερότητασου; Πότε; - πότε μπορείς να κάνεις ένα κτύπημα λομπ; Τι / ποιες; - ποιες είναι οι επιλογές όταν ο αντίπαλος σου προωθείται στο δίχτυ; Οι κλειστές ερωτήσεις συνήθως αρχίζουν με: Είναι; - είναι η μπάλα στο σερβίς έγκυρη; Υπάρχει; - υπάρχει στιγμή που μπορείς να προωθηθείς στο δίχτυ; Σχήμα 4 - Εναλλαγή διαφορετικών στυλ επικοινωνίας ( ITF 2005α) 12

13 1.11. Οργάνωση γκρουπ παικτών Οι καλοί προπονητές πρέπει να είναι καλοί οργανωτές. Αυτό σημαίνει ότι είναι ικανοί να δουλεύουν αποτελεσματικά με γκρουπ ανθρώπων, έτσι ώστε ο καθένας να είναι δραστήριος, να καταλαβαίνουν τι αυτοί κάνουν και πως να το κάνουν, καθώς και να οργανώσουν μεγάλα γκρουπ παικτών γρήγορα και αποτελεσματικά. Οι προπονητές πρέπει να είναι ικανοί να οργανώνουν σε διάφορες καταστάσεις όπως: οργάνωση δραστηριοτήτων γκρουπ, όπως προθέρμανση ή ασκήσεις σε μεγάλα γκρουπ χωρισμός μεγάλων γκρουπ σε μικρότερα γκρουπ, έτσι ώστε οι παίκτες να μπορούν να δουλέψουν περισσότερο αποτελεσματικά στο γήπεδο εναλλαγή παικτών, έτσι ώστε ο καθένας να εκτελεί ένα διαφορετικό ρόλο. Παραδείγματα πως μπορούν να γίνονται αλλαγές σε ένα γκρουπ 6 παικτών παρουσιάζονται στο σχήμα 5 οργάνωση ενός γκρουπ παικτών σε τουρνουά, όπου οι παίκτες αλλάζουν ρόλους διαδοχικά παίζοντας και διαιτητεύοντας αγώνες Σχήμα 5 - Μέθοδοι εναλλαγής σε γκρουπ 6 παικτών χρησιμοποιώντας τα μισά γήπεδα. Τα γήπεδα μπορούν να είναι κανονικά, μικρότερα (18Χ9m, 11Χ6m) ή απλώς χρησιμοποιώντας τα γήπεδα σέρβις. Ανάλογα με τις ικανότητες των παικτών μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερες μπάλες 13

14 1.12. Η εναλλαγή παικτών μέσα στο γκρουπ Οι εναλλαγές μπορούν να οργανωθούν με διάφορους τρόπους : Χρονικά π.χ. οι παίκτες παίζουν και αλλάζουν θέση κάθε ένα λεπτό, όταν ο προπονητής δίνει το σύνθημα. Εκπλήρωση καθήκοντος - οι παίκτες αλλάζουν όταν πετυχαίνουν το στόχο που έχει ορίσει ο προπονητής, π.χ. ο στόχος μπορεί να είναι ο σερβίρων και ο συμπαίκτης του να εκτελέσουν 3 ράλι όπου οι παίκτες, σερβίρουν και παίζουν το ράλι. Όταν ο σερβίρων έχει σερβίρει 3 φορές, οι παίκτες αλλάζουν ρόλους. Νικητές και ηττημένοι - για παράδειγμα, όταν κατά τη διάρκεια των ανταλλαγών: - οι παίκτες κερδίσουν τον πόντο - οι παίκτες χάσουν τον πόντο - ο παίκτης κερδίσει συνολικά δύο πόντους Οι προπονητές πρέπει να είναι ικανοί να οργανώνουν τους παίκτες γρήγορα, έτσι ώστε όλοι να είναι συνεχή δράση και πρόκληση. Η οργάνωση μπορεί να βελτιωθεί ως εξής: να είναι ικανοί να οργανώνουν και να αναδιοργανώνουν γρήγορα, έτσι ώστε να διατηρούνται τα επίπεδα της δραστηριότητας εκ των προτέρων προγραμματισμός. Αυτό σημαίνει : - έχοντας ένα απλό πλάνο μαθήματος το οποίο δείχνει όλες τις ασκήσεις και τις εναλλαγές οι οποίες θα γίνουν στο μάθημα. Ένα παράδειγμα τέτοιου μαθήματος δίνεται στο Κεφάλαιο απλώς αφιερώνοντας χρόνο να σκεφτούν πριν δώσουν οδηγίες έχοντας ικανοποιητικές ικανότητες επικοινωνίας, γεγονός που κάνει ακόμα ευκολότερη την επεξήγηση και την επίδειξη του πως οργανώνεται η άσκηση. Αυτό μπορεί να γίνει ως εξής: - οργανώνοντας το γκρουπ να πετύχει το σκοπό, ο οποίος ιδανικά περιέχει εξάσκηση του αθλήματος και μετά - προσωπική ομιλία με τους παίκτες και προσαρμογή των ασκήσεων σύμφωνα με τις ατομικές ανάγκες και ικανότητες των παικτών είναι ικανός να αναγνωρίσει εάν η άσκηση δεν αποδίδει και είναι σε θέση να την αναδιοργανώσει γρήγορα. Π.χ. 2 παίκτες που δυσκολεύονται να αρχίσουν ή/ και να διατηρήσουν ένα ράλι, μπορούν γρήγορα να μεταφερθούν σε μικρότερο γήπεδο ή να τους δοθεί πιο αργή/ μαλακή μπάλα από τον προπονητή για να τους βοηθήσει να εκτελέσουν το καθήκον πιο αποτελεσματικά Τροφοδοσία σε γκρουπ με καινούργιους παίκτες Ιδανικά οι προπονητές πρέπει να χρησιμοποιούν τις σωστές μπάλες, μικρότερα γήπεδα και ρακέτες οι οποίες θα επιτρέψουν στους καινούργιους παίκτες να παίζουν ο ένας με τον άλλον. Ωστόσο σε ειδικές περιπτώσεις όταν ο παίκτης δεν μπορεί να κάνει ανταλλαγή, πρέπει να χρησιμοποιηθεί η παρακάτω διαδικασία για τροφοδοσία: τροφοδοσία με το χέρι - μια απλή τροφοδοσία από τον προπονητή (drop ή πέταγμα) ο οποίος στέκεται κοντά, μπροστά και ελαφρώς πλάγια από τον παίκτη. Αυτή είναι χρήσιμη για εντελώς αρχάριους ή όταν δουλεύεις για ιδανικό σημείο επαφής μια - μια μπάλα από το καλάθι - ο προπονητής εισάγει την μπάλα με ρακέτα αλλά δεν την επιστρέφει. Μπορεί να γίνει από την απέναντι γραμμή σερβίς ή από τη βασική γραμμή ράλι με τροφοδοσία - ο προπονητής κτυπά την μπάλα και παίζει ένα ράλι με τον παίκτη. Αυτό μπορεί να γίνει από την απέναντι βασική γραμμή ή από τη γραμμή σερβίς. Όταν η τροφοδοσία γίνεται από τη γραμμή σερβίς είναι πιθανό ο προπονητής να κάνει βολέ. Αυτή η μορφή τροφοδοσίας κάνει την άσκηση πιο προκλητική για τον παίκτη γιατί του δίνει λιγότερο χρόνο προετοιμασίας τροφοδότηση ζωντανών (live) μπαλών - ο προπονητής τροφοδοτεί την μπάλα με την οποία οι παίκτες παίζουν ράλι και έτσι εξασφαλίζει μικρότερη διακοπή στο παιχνίδι. Οι οργανωτικές ικανότητες είναι πολύ σημαντικές για αποτελεσματική τροφοδοσία Οι παίκτες πρέπει να εναλλάσσονται συχνά έτσι ώστε κάθε παίκτης να έχει την ευκαιρία να παίξει με τον προπονητή, καθώς και με διαφορετικούς συμπαίκτες/ αντιπάλους Οι παίκτες πρέπει να ξέρουν που να στέκονται όταν περιμένουν ώστε να αποφεύγονται ατυχήματα Η τροφοδοσία είναι μια σημαντική ικανότητα για την τελειοποίηση του προπονητή. Όταν ο προπονητής δουλεύει με καινούργιους παίκτες πρέπει να έχει υπόψη του ταπαρακάτω: τροφοδότησε την μπάλα φιλικά έτσι ώστε ο παίκτης να έχει χρόνο να αντιληφθεί την μπάλα 14

15 τροφοδότησε την μπάλα χρησιμοποιώντας ανάλογη πτήση έτσι ώστε ο παίκτης να έχει την ευκαιρία να κτυπήσει την μπάλα σε ένα άνετο ύψος περιόρισε την περιστροφή στο ελάχιστο. Οι καινούργιοι παίκτες βρίσκουν δύσκολο να προσαρμοστούν στην αναπήδηση και στην τροχιά της μπάλας με περιστροφή δώσε χρόνο ανάμεσα σε κάθε τροφοδοσία, έτσι ώστε ο παίκτης να έχει χρόνο να επαναφερθεί και να προετοιμαστεί για το επόμενο κτύπημα. Η καλή τροφοδοσία επιτρέπει στον προπονητή να δημιουργήσει αγωνιστική κατάσταση. Π.χ. εάν οι παίκτες μαθαίνουν να κάνουν ράλι από τη βασική γραμμή, η τροφοδοσία πρέπει να γίνεται από τη βασική γραμμή. Ωστόσο μερικές φορές ο προπονητής ίσως θέλει να σταθεί κοντύτερα στον παίκτη (στη γραμμή σερβίς) για να βλέπει καλύτερα και να μιλά ευκολότερα στον παίκτη. 15

16 Σχήμα 6 - Παράδειγμα τροφοδοσίας με ζωντανή μπάλα με 6 παίκτες Οργάνωση γκρουπ με μονό αριθμό παικτών Περιστασιακά υπάρχει μονός αριθμός παικτών στο γκρουπ. Αυτό δημιουργεί δυσκολίες τις οποίες οι προπονητές πρέπει να είναι ικανοί να ξεπεράσουν. Είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι ο καθένας πρέπει να είναι δραστήριος με συγκεκριμένο καθήκον κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Σε περίπτωση μονού αριθμού η αλλαγή παικτών γίνεται με διαφορετικούς τρόπους. Έχοντας ένα γκρουπ 5 ή 7 παικτών σε ένα γήπεδο, η οργάνωση των παικτών γίνεται με τους τρόπους που περιγράφονται στα σχήματα 6 και 7. Πληροφόρηση για το πως μπορούν να οργανωθεί ένα γκρουπ με μικτές ικανότητες δίνεται στο Κεφάλαιο 2. Σχήμα 7 Μέθοδοι αλλαγής σε γκρουπ 5 παικτών χρησιμοποιώντας τα μισά γήπεδα. Τα γήπεδα μπορούν να είναι κανονικά, μικρότερα (18Χ9m, 11Χ6m) ή απλώς χρησιμοποιώντας τα γήπεδα σέρβις. Ανάλογα με τις ικανότητες των παικτών μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερες μπάλες 16

17 Σχήμα 8 Μέθοδοι αλλαγής σε γκρουπ 7 παικτών χρησιμοποιώντας τα μισά γήπεδα. Τα γήπεδα μπορούν να είναι κανονικά, μικρότερα (18Χ9m, 11Χ6m) ή απλώς χρησιμοποιώντας τα γήπεδα σέρβις. Ανάλογα με τις ικανότητες των παικτών μπορούν να χρησιμοποιηθούν αργότερες μπάλες. Σημείωση: στο Κεφάλαιο 5.4. υπάρχουν ιδέες πως να σχεδιάζεις μικρότερα γήπεδα Θυμήσου ότι οι καλές διαπροσωπικές σχέσεις, η επικοινωνία, η οργάνωση και ο ενθουσιασμός είναι σημαντικοί παράγοντες για καινούργιους παίκτες που δεν πρέπει να υποτιμηθούν. Θυμήσου επίσης ότι οι παίκτες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να σερβίρουν ανταλλάσσουν και σκοράρουν από το πρώτο τους μάθημα. Στο Κεφάλαιο 2 υπάρχουν ιδέες για το πως μπορούν να υλοποιηθούν αυτά. 17

18 Κεφάλαιο 2 - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΘΕΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Σε αυτό το κεφάλαιο θα μάθουμε για: Παιγνιδο-κεντρική προπόνηση Δημιουργία περιβάλλοντος κινήτρων Ιδανική πρόκληση Προσαρμογή του μαθήματος στον παίκτη Τένις 10 βημάτων Οι βασικές αγωνιστικές καταστάσεις Βασικές τακτικές Διαφοροποίηση Παιγνιδο-κεντρική προπόνηση Στην μοντέρνα προπονητική ένα σημαντικό έργο του προπονητή είναι να βάλει τους παίκτες να παίξουν τένις ( σερβίς, ανταλλαγή και πόντος ) όσο το δυνατόν ενωρίτερα. Μόλις αυτοί αρχίζουν να παίζουν πρέπει να δίνονται αντίστοιχες τεχνικές και οδηγίες τακτικής, ώστε να βοηθήσουν τους παίκτες να παίζουν το παιχνίδι καλύτερα. Είναι μερικές φορές εύκολο να ξεχάσεις ότι για πολλούς ανθρώπους το τένις είναι ένα παιχνίδι το οποίο τους αρέσει να παίζουν και να ανταγωνίζονται με φίλους στο κλαμπ. Για τους περισσότερους μαθητές είναι πιο σημαντικό το να εξασκούν το παιχνίδι από το να μαθαίνουν το εύρος της τεχνικής, το οποίο βρίσκουν δύσκολο να μάθουν και να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά. Οι προπονητές μπορούν ωστόσο να εξασφαλίσουν ότι οι τακτικές και οι τεχνικές μαθαίνονται ενώ ο παίκτης κτυπά πολλές μπάλες και παίζει το παιχνίδι. Οι προπονητές υιοθετώντας την παιχνιδο - κεντρική μέθοδο μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις διαφορετικές αγωνιστικές καταστάσεις και τις βασικές τακτικές του απλού παιχνιδιού για να βοηθήσουν τους παίκτες να μάθουν να παίζουν το παιχνίδι καλύτερα, ενώ μαθαίνουν τις βασικές τεχνικές και τακτικές οι οποίες είναι ανάλογες του επιπέδου τους. Οι διαφορετικές αγωνιστικές καταστάσεις επεξηγούνται αργότερα σε αυτό το μέρος Δημιουργία περιβάλλοντος κινήτρων Στο Κεφάλαιο 1 δόθηκε έμφαση στο ότι ο ρόλος κλειδί του προπονητή είναι να ενθαρρύνει και να παροτρύνει τους παίκτες να παίξουν το παιχνίδι. Προπονήσεις οι οποίες περιέχουν χαρά, συνεχή δραστηριότητα, ποικιλία ασκήσεων και αίσθηση βελτίωσης και επιτυχίας ελκύουν τους παίκτες. Η απουσία αυτών των παραγόντων από τα μαθήματα είναι οι λόγοι κλειδιά για τους οποίους οι παίκτες συχνά δεν συνεχίζουν να παίζουν τένις. Είναι επομένως καθοριστικό οι προπονητές να καταλάβουν ότι οι παίκτες έχουν διαφορετικές ικανότητες και ανάγκες. Αυτές οι διαφοροποιήσεις προκαλούνται λόγω: κινητικής εμπειρίας ηλικίας κινητικών ικανότητων όπως συγχρονισμός, κινητικότητα, επιδεξιότητα και δύναμη Ως επακόλουθο οι καινούργιοι παίκτες ίσως βρίσκουν το τένις ένα δύσκολο παιχνίδι να παίξουν, λόγω της ταχύτητας της μπάλας. Για τα παιδιά ίσως δημιουργούνται πρόσθετες δυσκολίες εξαιτίας της αναντιστοιχίας του μεγέθους τους σε σχέση με το μέγεθος του γηπέδου που πρέπει να καλύψουν, το ύψος της αναπήδησης της μπάλας και την περιορισμένη ανάπτυξη της δύναμης τους ώστε να είναι ικανοί να ελέγχουν τη ρακέτα Κλειδιά για επιτυχία με καινούργιους παίκτες Οι καινούργιοι παίκτες συχνά βρίσκουν το παιχνίδι σε όλο το γήπεδο με κανονική μπάλα πολύ δύσκολο, εξαιτίας του μεγέθους του γηπέδου, της ταχύτητας της μπάλας, του ύψους της αναπήδησης και της έλλειψης κατάλληλης τεχνικής για να ελέγχουν την μπάλα. Εξαιτίας αυτών των παραγόντων, οι προπονητές πρέπει να προσπαθούν να αλλάξουν το περιβάλλον παιχνιδιού για τους καινούργιους παίκτες με σκοπό να τους βοηθήσουν να παίξουν (σερβίς, ανταλλαγή και πόντος) όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αυτός ο στόχος αναγνωρίζεται ως ένας θεμελιώδης στόχος της παιχνιδο-κεντρικής μεθόδου (ITF, 2005α). Σημαντικοί παράγοντες που βοηθούν στην απλοποίηση του παιχνιδιού είναι: 18

19 ο τύπος της χρησιμοποιούμενης μπάλας το μέγεθος του γηπέδου η μέθοδος διδασκαλίας που χρησιμοποιείται οι κανόνες οι οποίοι πρέπει να τροποποιηθούν ώστε να δίνουν την καλύτερη δυνατή πρόκληση η επιλογή συναγωνιστικού ή ανταγωνιστικού στοιχείου κατά την εξάσκηση Εάν οι καινούργιοι παίκτες δεν μπορούν να σερβίρουν, ανταλλάξουν και σκοράρουν, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια πιο μαλακή μπάλα. Αυτό επιτρέπει στους παίκτες να έχουν περισσότερο χρόνο για να αντιληφθούν την μπάλα, και κάνει την τεχνική ευκολότερη επειδή η αναπήδηση είναι χαμηλότερη. Η ITF εισάγει μια διαβάθμιση 3 επιπέδων, η οποία χρησιμοποιεί διαφορετικά μεγέθη γηπέδων και αργότερες μπάλες. i) Η μπάλα και το μέγεθος του γηπέδου Το περιβάλλον παιχνιδιού μπορεί εύκολα να τροποποιηθεί αλλάζοντας το μέγεθος του γηπέδου. Μικρότερο μέγεθος γηπέδου σημαίνει ότι οι παίκτες δεν χρειάζονται τόσο πολύ δύναμη για να κτυπήσουν τη μπάλα, και μπορούν επομένως να παίξουν ράλι με περισσότερο κοντρόλ. Στενότερο γήπεδο σημαίνει ότι η απόσταση που πρέπει να καλυφθεί μειώνεται, το οποίο επιτρέπει στον παίκτη να φτάσει περισσότερες μπάλες και να έχει καλύτερη ισορροπία όταν εκτελεί το κτύπημα. Σχήμα 9: Διαφορετικές μπάλες και μεγέθη γηπέδων Η ITF αναγνωρίζει ότι σε μερικά μέρη του κόσμου δεν είναι πάντα εφικτή η ανεύρεση όλων των διαφορετικών μπαλών, οι οποίες επιτρέπουν στους καινούργιους παίκτες να προοδεύσουν από τη μια μπάλα στην άλλη. Ωστόσο είναι σημαντικό οι προπονητές των καινούργιων παικτών να χρησιμοποιούν τουλάχιστον ένα τύπο αργότερης μπάλας, ως ένα μέσο εισαγωγής αυτών στο παιχνίδι. Εφόσον οι παίκτες μπορούν με σταθερότητα να σερβίρουν, ανταλλάσσουν και σκοράρουν χρησιμοποιώντας αυτή την αργότερη μπάλα στο μικρότερο γήπεδο, μπορούν να μετακινούνται προς το μεγαλύτερο γήπεδο και πιθανά προς μια κανονική μπάλα. ii) Η μέθοδος διδασκαλίας η οποία χρησιμοποιείται «όταν ο τύπος της μπάλας αλλάξει, το ύψος του δίχτυ και το μέγεθος του γηπέδου πρέπει επίσης να τροποποιηθούν, διαφορετικά ο παίκτης δεν θα είναι ικανός να περάσει την μπάλα πάνω από το δίχτυ ή να φτάσει το τέλος του γηπέδου» (Mitchell and Stanbridge, 2000) Είναι πολύ σημαντικό οι καινούργιοι παίκτες να διδάσκονται πως να παίξουν ένα απλό παιχνίδι από την αρχή. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρησιμοποίηση της παιχνιδο-κεντρικής μεθόδου. Το σεμινάριο Παίξε Τένις επιδεικνύει πως οι παίκτες μπορούν να διδαχθούν να σερβίρουν, να ανταλλάσσουν και να σκοράρουν από το πρώτο κιόλας μάθημα. Στο διάστημα αυτό οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται από τους παίκτες είναι λιγότερο σημαντικές από τους σκοπούς τακτικής. 19

20 2.3. Ιδανική πρόκληση Οι προπονητές γενικά ανακαλύπτουν ότι οι παίκτες χάνουν το ενδιαφέρον τους εάν ο στόχος ή το παιχνίδι είναι είτε πολύ απλό είτε πολύ δύσκολο. Εάν ο στόχος είναι πολύ εύκολος, οι παίκτες βαριούνται, εάν είναι πολύ δύσκολος οι παίκτες γίνονται ανήσυχοι. Ένας από τους λόγους που πολλοί καινούργιοι παίκτες δεν πείθονται να παίξουν περισσότερο τένις είναι γιατί αντιλαμβάνονται το τένις ως ένα δύσκολο παιχνίδι για άσκηση. Ο σκοπός του προπονητή είναι να βρει το επίπεδο της ιδανικής πρόκλησης, το οποίο εξασφαλίζει ότι ο στόχος δεν είναι ούτε εύκολος ούτε υπερβολικά δύσκολος για τον παίκτη. Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί ότι η επιτυχία του να παίζει κάποιος το παιχνίδι είναι αποτέλεσμα μεγαλύτερης αυτοπεποίθησης. Αυτό ενθαρρύνει τους καινούργιους παίκτες και κάνει ευκολότερο να κανονίσουν να παίξουν και με άλλους παίκτες εκτός προπονητικών μαθημάτων, το οποίο με τη σειρά του θα επιταχύνει τη μάθηση τους. Ο προπονητής θα αναγνωρίσει πότε οι παίκτες έχουν φθάσει στο επίπεδο της ιδανικής πρόκλησης εξαιτίας του ότι: είναι ικανοί να διατηρήσουν την σταθερότητα των κτυπημάτων πολύ εύκολα δεν χρειάζεται να μετακινούνται πάρα πολύ είναι ικανοί να κερδίσουν πολλούς πόντους ενάντια στον αντίπαλο Οι προπονητές πρέπει να χρησιμοποιούν τις παρακάτω μεθόδους προσαρμογής ή αλλαγής των ασκήσεων και αλλαγής του επιπέδου της ιδανικής πρόκλησης: αύξηση ή μείωση του μεγέθους γηπέδου αλλαγή σε μια γρηγορότερη ή αργότερη μπάλα αλλαγή των κανονισμών της άσκησης ώστε να επιτρέπουν περισσότερη ή λιγότερη μετακίνηση αλλαγή του σκορ ώστε να κάνει την άσκηση περισσότερο προκλητική τροφοδοσία με σκοπό την παρακίνηση ή με αργότερη μπάλα σχηματισμό ζευγαριών με καλύτερο ή πιο αδύνατο παίκτη πραγματοποίηση της άσκησης με συναγωνιστικό αντί αγωνιστικό τρόπο 2.4. Προσαρμογή εξοπλισμού και μαθήματος στον παίκτη Είναι σημαντικό οι προπονητές να μπορούν να προσαρμόσουν τον εξοπλισμό ώστε να ταιριάζει στις ικανότητες και τις ανάγκες των παικτών. Αυτό σημαίνει την αλλαγή: της μπάλας, ώστε να γίνει το παιχνίδι αργότερο και να ελαττωθεί το ύψος της αναπήδησης του γηπέδου (μήκος και/ ή πλάτος), ελαττώνοντας την περιοχή που πρέπει να καλυφθεί και επιτρέποντας στους παίκτες να διατηρήσουν τον έλεγχο χωρίς να αναγκάζονται να κτυπούν τη μπάλα πολύ δυνατά των κανονισμών, με σκοπό να απλοποιηθεί το παιχνίδι ή η άσκηση 20