Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download ""

Transcript

1 ΕIΣAΓΩΓH Η έννοια της ορθογραφίας Η ορθή γραφή των λέξεων µιας γλώσσας, η ορθογραφία, είναι ο καθιερωµένος συµβατικός σε κάθε γλώσσα τρόπος γραφής κάθε λέξης σύµφωνα µε ορισµένες αρχές: την ετυµολογική-ιστορική προέλευση κάθε λέξης και τη γραµµατικοσυντακτική της λειτουργία. Η πρώτη αφορά στη ρίζα µιας λέξης και στα στοιχεία που την περιβάλλουν αποτελώντας το θέµα µιας λέξης, η δεύτερη αφορά σε στοιχεία που δηλώνουν λειτουργίες γραµµατικές (ενικός-πληθυντικός, αρσενικό-θηλυκό-ουδέτερο, ενεργητική-µεσοπαθητική φωνή, ενεστώτας-αόριστος κ.ο.κ.) ή συντακτικές (υποκείµενο-αντικείµενο, α πρόσωπο-β πρόσωπο-γ πρόσωπο, προσδιορίζον-προσδιοριζόµενο κ.λπ.) αποτελώντας συνήθως τα ληκτικά στοιχεία µιας λέξης (κατάληξη, παραγωγικό επίθηµα κ.ά.). Παραδείγµατα: α) ρίζα: οικ-, θέµα: κατοικ-, οικολογ-, συνοικ-, γραµµατικοσυντακτικά στοιχεία/«κατάληξη»: (κάτοικ)-ος, (κατοικ)-ώ, (κατοικ)-ία, (οικολόγ)-ος, (οικολογ)-ία, (οικολογ)-ικός, (συνοικ)-ία, (συνοικ)-ισµός, β) ρίζα: λειπ- / λοιπ- / λιπ- (µεταπτωτικές βαθµίδες της ρίζας), θέµα: εγκαταλειπ-, υπολοιπ-, ελλιπ-, λιποθυµ-, γραµµατικοσυντακτικά στοιχεία / «καταλήξεις»: (εγκαταλείπ)-ω, (εγκατάλειπ)-ση (εγκατάλειψη), (υπόλοιπ)-ο, (ελλιπ)-ής, (λιποθυµ)-ώ. Ας σηµειωθεί ότι στο ξεκίνηµά τους οι λέξεις µιας γλώσσας δηλώνονται σε όλα τα συστατικά τους (ρίζα θέµα καταλήξεις) µε συµβατικό τρόπο. Το -οι- στη ρίζα οικ- (οικ-ία, οίκ-ος) ή το -ι- στην κατάληξη -ία (φιλ-ία, οµιλ-ία) θα µπορούσε να έχει δηλωθεί διαφορετικά. Ωστόσο, από τη στιγµή που καθιερώνεται συµβατικά ως δηλωτική της ρίζας ή του θέµατος ή της κατάληξης, µια συγκεκριµένη γραφή συνδέεται µε τη φυσιογνωµία της λέξης, αποτελεί διαφοροποιητικό και αναγνωριστικό της σηµασίας στοιχείο, που δεν µπορεί να αλλάξει αυθαίρετα (για απλοποίηση, ευκολία κ.λπ.), εκτός αν προκύψουν αλλαγές από νεότερες ετυµολογικές έρευνες. Συνιστά στοιχείο της ιστορικής προέλευσης και φυσιογνωµίας µιας λέξης µε λειτουργικό ρόλο: τη δήλωση µιας ορισµένης βασικής («ετυµολογικής» ή «αρχικής») σηµασίας. Έτσι λ.χ. η γραφή οικ- συνδέεται στην Ελληνική µε τη βασική σηµασία της «κατοικίας» και µε ό,τι έχει σχέση µ αυτήν: οικ-ογένεια, οικ-ονοµία, συν-οικ-ία, έν-οικ-ος, µέτ-οικ-ος, οικ-οτροφείο, οικ-ολογία κ.τ.ό. Ενώ µια άλλη γραπτή δήλωση, µια άλλη ορθογραφία, µε -ει- λ.χ. ή µε -ι-, θα οδηγούσε σε άλλη λεξική οικογένεια, σε άλλο λεξικό πεδίο οµορρίζων, σε άλλη ρίζα και σε άλλη σηµασία. Έτσι, η ρίζα εικ- παραπέµπει στα εικ-όνα, εικ-άζω, απεικ-ονίζω, εικ-ασία κ.λπ., η ρίζα ικ- παραπέµπει στα ικ-ανός, ικ-έτης, άφ-ικ-ση (άφιξη) κ.ο.κ. Με άλλα λόγια, έχουν και οι λέξεις µιας γλώσσας την ιστορία τους, που συνδέεται τόσο µε τη γραφή τους (τη συµβατική ορθογραφία τους) όσο και µε τη σηµασία τους, που έχει δηλωθεί από µια συγκεκριµένη γραφή. Και το κυριότερο, συνδέεται, κατά κανόνα, µε µια ολόκληρη οµάδα λέξεων, συχνά πολύ µεγάλη σε αριθµό, τα καλούµενα οµόρριζα. Αυτή η ιστορική-ετυµολογική-σηµασιολογική, συµβατικά καθιερωµένη γραφή κάθε λέξης θεωρείται η ορθή γραφή της σε συγκεκριµένη γλώσσα, η ορθογραφία µιας λέξης, που δεν επιτρέπεται να παραβιασθεί από τα άτοµα µιας γλωσσικής κοινότητας. Η αν-ορθογραφία, δηλαδή η παραβίαση του καθιερωµένου τρόπου γραφής µιας λέξης σε συγκεκριµένη γλώσσα, εκθέτει τον γράφοντα γλωσσικά και, κατ επέκταση, µορφωτικά, δηλαδή κοινωνικά, προκαλώντας δυσάρεστες εις βάρος του εντυπώσεις. Το να γράψεις σε ένα έγγραφο ή σε µια επιστολή ή σε µια αίτηση το κατοικία ως «κατεικία» (!) ή «κατικία» (!) ή «κατικοία» (!) ή όπως αλλιώς, γεννά πρόβληµα στον γράφοντα, γιατί προσκρούει στο ορθογραφικό αίσθηµα που έχει διαµορφωθεί σε µια γλωσσική κοινότητα για την αποδεκτή και θεωρούµενη ορθή γραφή των λέξεων, που αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της γραπτής γλωσσικής επικοινωνίας σε κάθε γλώσσα. Ιστορική-ετυµολογική ορθογραφία Απ όσα είπαµε είναι φανερό ότι, όταν ο αγγλόφωνος γράφει knight /n it/ «ιππότης» ή enough /in f/ «αρκετά» ή όταν γράφει ο γαλλόφωνος est /e/ «είναι» ή bureau /bür½/ «γραφείο» ή όταν γράφει ο γερµανόφωνος schwierig /sÿvίrix/ «δύσκολος» ή Deutsch /d½itsÿ/ «Γερµανός», ακολουθεί έναν συµβατικό στη γλώσσα του, ιστορικά καθιερωµένο τύπο γραφής της λέξης, µια γραφή που θεωρείται

2 ορθή, και που πηγάζει από την προέλευση (ετυµολογία) της λέξης, από την ιστορική της καταγωγή, η οποία προσδιορίζει και τη λεγόµενη ιστορική ορθογραφία ή ετυµολογική ορθογραφία κάθε λέξης. Σε γλώσσες µε µακρά ιστορική διαδροµή, είναι προφανές και επόµενο η ιστορική ορθογραφία να διαφέρει από την προφορά µιας λέξης, να διαφέρει από τη σηµερινή φωνολογική ή φωνητική υπόσταση µιας λέξης. Να διαφέρει δηλαδή η ιστορική-ετυµολογική γραφή της από τη φωνολογική γραφή της ή από την, ακόµη πιο πιστή, σηµερινή προφορά και γραφή της λέξης, τη φωνητική γραφή της. Έτσι λ.χ. γράφουµε στα Ελληνικά κατοικία (ετυµολογική-ιστορική ορθογραφία), ενώ θεωρητικά! θα µπορούσαµε να γράφουµε κατικία (φωνολογική ορθογραφία), αποδίδοντας την προφορά της λέξης, ή να γράφουµε κατικÿία (φωνητική ορθογραφία), αποδίδοντας ακόµη πιο πιστά την προφορά της λέξης (π.χ. την ουρανική / µαλακή προφορά του κ προ του ι µε ένα κÿ αντί του απλού κ). Τα προβλήµατα που θα προέκυπταν από µια τέτοια ορθογράφηση των λέξεων είναι εµφανή: α) θα καταλυόταν η ιστορική φυσιογνωµία και ταυτότητα κάθε λέξης, β) θα σκοτιζόταν η ετυµολογική-σηµασιολογική συνάφεια των λέξεων, δηλαδή τα «πεδία» των οµορρίζων που αποτελούν συγχρόνως σηµασιολογικές συστάδες, «ετυµολογικές οικογένειες». Στην πρώτη περίπτωση, θα χανόταν για τη γραπτή απεικόνιση της γλώσσας και τη γραπτή γλωσσική επικοινωνία εν γένει η ιστορική προέλευση και «εθνικότητα» κάθε λέξης. Ο ελληνικός δήµος (έτσι γραµµένος µε - η-) είναι που έδωσε τη δηµοκρατία, που πέρασε µε τη σειρά της ως έννοια και ως λέξη σε άλλους λαούς και άλλες γλώσσες ως démocratie, democracy κ.τ.ό. Γράφοντας φωνητικά και απλοποιηµένα δίµος (µε -ι-) και διµοκρατία, θα αλλοιωνόταν το ετυµολογικό ίνδαλµα και µαζί η ιστορική προέλευση της λέξης, ενώ συγχρόνως θα προέκυπτε σύγχυση και αποµάκρυνση από το ελληνικής προελεύσεως democracy. Θα συνέβαινε µάλιστα το εξής τραγελαφικό: η ξένη γλώσσα να δηλώνει την ορθή (µε e/é = η) εικόνα της λέξης, η δε Eλληνική να τη στρεβλώνει (µε ι αντί η)! Συγχρόνως, θα στρέβλωνε και θα διασπούσε ολόκληρο το ετυµολογικό πεδίο που συνδέεται µε την αρχαία λέξη δήµος: τα δηµότης, δηµοτικός, δηµόσιος, δηµοσιογράφος, δηµογραφικός, αλλά και Ακάδηµος-Ακαδηµία, πάνδηµος, απόδηµος και επιδηµία και ενδηµία και ηµοσθένης κ.ά. Εποµένως, κάθε ριζική απλοποίηση εν ονόµατι µιας φωνητικής ορθογραφίας, στην οποία όλα τα /i/ (ι, η, υ, ει, οι, υι) θα γράφονταν ως ι και όλα τα /e/ (ε, αι) ως ε και τα /ο/ (ο, ω) ως ο κ.λπ., θα αποτελούσε άστοχη αλλοίωση της ιστορικής προέλευσης και της ετυµολογικής-σηµασιολογικής συνάφειας των λέξεων, µια πραγµατική ανατροπή αυτού που αιώνες πολιτισµού και ιστορικής εξέλιξης κληροδότησαν στη γλώσσα µέσω της γραφής και της ορθογραφικής απεικόνισης των λέξεων. Θα επρόκειτο στην πράξη για µια αλόγιστη καταστροφή της οικολογίας της γλώσσας, δηλαδή της ορθογραφικής πολυµορφίας και ποικιλίας των φυσικών γλωσσών, που αντικατοπτρίζει την ποικιλία της σκέψης και της θέασης του κόσµου από κάθε λαό, εν προκειµένω από τους Έλληνες. Αλλά µια τέτοια υπεραπλουστευτική «λαίλαπα» δεν θα ήταν παρά το αποτέλεσµα µιας απλοϊκής στάσης απέναντι στο «πνευµατικό θαύµα» που συνιστά κάθε ανθρώπινη γλώσσα και κάθε γραπτή παράστασή της. Στην οξύτητα και στις ακρότητες που επικράτησαν στη διαµάχη του γλωσσικού ζητήµατος, και µάλιστα στην πρώιµη φάση (στις αρχές του 19ου αιώνα), άξιοι λόγιοι και πατριώτες, κυρίως ο Αθανάσιος Ψαλίδας και ο Ιωάννης Βηλαράς, υποστηρίζοντας µαζί µε αρκετούς άλλους την ανάγκη χρήσεως της απλούστερης «κοινής» γλώσσας (της δηµοτικής), ταύτισαν τη δηµοτική µε µια δικής τους εµπνεύσεως φωνητική ορθογραφία (αναλύεται στη Ροµεηκη γλοσα του Βηλαρά που δηµοσιεύτηκε το 1814). Για τον Ψαλίδα η ιστορική ορθογραφία είναι «στραβογραφηα» (sic), κατηγορεί όσους «ξανατηπονουν τους παληους Εληνες σηνγραφιαδες» (εννοεί κυρίως τον Κοραή) και αναφέρει για το κίνητρό τους ότι «η αληθηνη ετηα ηνε να γηοµησουν τη σακουλα τους η κε να δηξουν οτη στην ξενητηα οπου επηγαν κατη εµαθαν». Ο Βηλαράς µάλιστα φθάνει να υποστηρίζει, για την εποχή του, ότι η γλώσσα (οµιλία αλλά και γραφή) γίνεται «µε τη γραµατικη στο νου, οχη στο χερη» και ότι αφού γραφτούν πολλά βιβλία θα «ηµπορεσουµε να τα σηναξουµε για να σχηµατησοµε τους ανανκεους κανονες». Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για µια πρόχειρη, εµπειρική και ανιστορική προσέγγιση, που συγχέει τη γλώσσα (φωνητική προφορά και γραµµατικοσυντακτική δοµή) µε την ορθογραφία της, και εξαρτά τη δηµοτική από µια φτιαχτή φωνητική ορθογραφία!

3 Ας σηµειωθεί επ ευκαιρία ότι παρόµοιας τάξεως είναι και η από καιρού εις καιρόν «ανακαλυπτόµενη» και προτεινόµενη από µερικούς (συνήθως ανυποψίαστους για την ουσία και τη σηµασία τέτοιων θεµάτων) χρήση του λατινικού αλφαβήτου! Μολονότι το λατινικό αλφάβητο δεν είναι παρά το δυτικό ελληνικό αλφάβητο, το αλφάβητο της Χαλκίδας, µε µικρές παραλλαγές σε ορισµένα γράµµατα, άρα δεν είναι για µας ζήτηµα εθνικής ευαισθησίας η µη χρησιµοποίησή του, ωστόσο το αλφάβητο στο οποίο γράφεται η ελληνική γλώσσα από την πρώτη αλφαβητική ελληνική επιγραφή, την επιγραφή του ιπύλου (8ου αι. π.χ.), µέχρι σήµερα και το οποίο έχει άρρηκτα συνδεθεί µε τον ελληνικό πολιτισµό, τα ελληνικά κείµενα και την ελληνική γλώσσα δεν µπορεί να αλλάξει µε το αβαρές αιτιολογικό της ευκολίας! Ούτε οι Κινέζοι, ούτε οι Ιάπωνες, ούτε οι Ινδοί, ούτε οι Άραβες, ούτε οι Εβραίοι, ούτε οι Γεωργιανοί, ούτε τόσοι άλλοι λαοί άλλαξαν ποτέ τη (συχνά πολύ δύσκολη) γραφή τους για λόγους ευκολίας ή άλλων σκοπιµοτήτων. Ορθογραφικές ρυθµίσεις και ορθογραφικές αλλαγές Επιτρέπονται ρυθµιστικές επεµβάσεις στο ορθογραφικό σύστηµα που έχει καθιερωθεί σε µια γλώσσα; Επιτρέπονται ορθογραφικές απλουστεύσεις, ώστε να καταστεί η ορθογραφία µιας γλώσσας ευκολότερη; Μέχρι ποιου σηµείου; Με ποιους όρους; Ποιοι νοµιµοποιούνται να προτείνουν ή να επιβάλουν τέτοιες απλουστεύσεις; Είναι αρµοδιότητα µιας σχολικής γραµµατικής; Και άπαξ και καθιερωθεί η ορθογραφία µιας λέξης είτε από µια εκπαιδευτική αρχή (επίσηµη σχολική γραµµατική λ.χ.) είτε από τη συνήθη χρήση της είτε από επιστηµονικές απόψεις περί της ετυµολογίας µιας λέξης που ίσχυσαν κάποτε, επιτρέπεται να αλλάξει η ορθογραφία µιας λέξης ή µιας οµάδας ή οικογένειας λέξεων (οµορρίζων); εν υπάρχει αµφιβολία ότι η ορθογραφία των λέξεων µιας γλώσσας, όπως άλλωστε και η ίδια η γλώσσα (ως σύστηµα γλωσσικών σηµείων), είναι προϊόν συµβάσεως. Είναι συµβατική. Άρα, όπως και η γλώσσα υπόκειται σε µεταβολές, έτσι µπορούν να γίνουν µεταβολές και στην ορθογραφία. Ενώ όµως οι µεταβολές στη γλώσσα γίνονται ασυνείδητα από τους οµιλητές µιας γλώσσας και περνάει πολύς χρόνος µέχρι να καθιερωθούν, δηλαδή να γίνουν αποδεκτές από όλα τα µέλη µιας γλωσσικής κοινότητας, προκειµένου για τις µεταβολές στην ορθογραφία, αυτές αποφασίζονται από επιστηµονικά όργανα και εκπαιδευτικές αρχές και γίνονται «έξωθεν», στο πλαίσιο αυτού που ονοµάζεται «γλωσσικός σχεδιασµός». Έτσι, προκειµένου για την ορθογραφία των λέξεων της Ελληνικής, άλλοτε η Ακαδηµία Αθηνών, άλλοτε (όταν συντάχθηκε η σχολική γραµµατική της δηµοτικής) επιστήµονες γλωσσολόγοι και φιλόλογοι ανέλαβαν να ρυθµίσουν ζητήµατα ορθογραφίας που είτε εµφάνιζαν µείζονες δυσκολίες είτε αποτελούσαν αντικείµενο διαφωνίας των επιστηµόνων (ως προς την ετυµολογική προέλευσή τους, άρα και ως προς την ορθογραφία τους) είτε η συνήθεια στη χρήση τους είχε καθιερώσει διαφορετική γραφή από την ετυµολογικά ορθή είτε γράφονταν µε περισσότερους τρόπους κ.λπ. Στις περιπτώσεις αυτές, χάριν της οµοιοµορφίας στη γραφή των λέξεων, που είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση, τη διοίκηση, στον Tύπο, στην επιστήµη, σε όλες εν γένει τις µορφές της επίσηµης γραπτής επικοινωνίας, επιχειρήθηκαν ρυθµίσεις που διατηρούσαν µεν την αρχή της ετυµολογικής-ιστορικής ορθογραφίας αλλά κινούνταν προς την κατεύθυνση της απλογράφησης για λόγους ευκολίας, µε τελικό στόχο πάντοτε την οµοιόµορφη ορθογράφηση των λέξεων. Έτσι καθιερώθηκαν οι γνωστοί απλουστευτικοί κανόνες, ότι λ.χ. όλα τα παραθετικά επιθέτων και επιρρηµάτων γράφονται πάντοτε µε -ο- (ευκολότερος, ευκολότατος) και όχι µε -ω- (ευκολώτερος, ευκολώτατος), που ήταν ο κανόνας ορθογραφίας των λέξεων της αρχαίας, εφόσον της καταλήξεως - ότερος / -ότατος προηγείτο βραχύ φωνήεν (όπως στην περίπτωση του επιθέτου εύκολος). Ή γράφτηκαν µε ένα -ρ- τα νεότερα σύνθετα λέξεων που άρχιζαν από ρ-: ρούχο ασπρόρουχα (όχι ασπρόρρουχα), ενώ ρέπω ισόρροπος, αντίρροπος, ετοιµόρροπος. Ιδίως απλογραφήθηκαν ξένης προελεύσεως λέξεις (δάνεια) ή παραγωγικές καταλήξεις της Ελληνικής: καβγάς (αντί του παλαιότερου καυγάς), αφού η λέξη προέρχεται από το τουρκικό kavga που δεν δικαιολογεί γραφή µε δίφθογγο -αυ-. Eπίσης γράφτηκαν τα -πουλο /

4 -πουλα (βοσκόπουλο / βοσκοπούλα) µε ένα -λ-, µολονότι προέρχονται από το λατινικό pullus («νεοσσός»). Οι απλουστευτικές ρυθµίσεις έγιναν κυρίως µε δάνεια της Ελληνικής από ξένες γλώσσες και, δευτερευόντως, σε ελληνικές λέξεις που επέστρεψαν στην Ελληνική αφού πρώτα υπήρξαν δάνεια της Ελληνικής σε άλλες γλώσσες. Πρόκειται για τις λέξεις που χαρακτηρίζονται ως αντιδάνεια. Επίσης απλουστεύθηκαν λέξεις της Ελληνικής που λόγω διαφόρων φωνητικών µεταβολών δεν είναι εύκολη η ταύτισή τους µε τις αρχικές λέξεις απ όπου ξεκίνησαν. Aπλογραφήθηκαν ακόµη οι µεταγενέστερες λέξεις ξένης προέλευσης. Παραδείγµατα: Απλογραφήθηκε µε -ε- η λέξη τρένο, η οποία παλιότερα γράφτηκε ως τραίνο προερχόµενη από το γαλλικό train. Απλογραφήθηκε η λέξη καρό µε ένα -ρ- και -ο-, η οποία παλιότερα γράφτηκε ως καρρώ, αποδίδοντας πιστά το γαλλικό carreau απ όπου προέρχεται. Οµοίως απλογραφήθηκε η λέξη τζίρος µε -ι-, η οποία αποτελεί αντιδάνειο της Ελληνικής, αναγόµενη στο γύρος µέσω του ιταλικού giro (από λατινικό gyrus). Απλογραφήθηκαν επίσης λέξεις όπως κουκί µε ένα -κ- (έναντι του παλαιότερου κουκκί, αφού προέρχεται από το κοκκ-ίον, υποκοριστικό του κόκκος), αγόρι µε -ο- (ενώ προέρχεται από το άγουρος < ôωρος, που υπαγορεύει την ορθογράφησή του ως αγώρι), τσιπούρα µε ένα -π- (µολονότι προέρχεται από το ππουρος) κ.λπ. Tέλος, απλογραφήθηκαν λέξεις όπως παγόνι (αντί παγώνι), µάπα (αντί µάππα), πάτρονας (αντί πάτρωνας) κ.ά. λόγω της ξενικής τους (λατινικής) προελεύσεως. Το σκεπτικό για την απλουστευµένη ορθογράφηση των ξένων λέξεων είναι εµφανές και πειστικό: δεν είναι σωστό ο Έλληνας οµιλητής να απαιτείται να γνωρίζει την ξένη λέξη (train, carreau) για να γράψει σωστά τη δάνεια λέξη στα Ελληνικά! Το πρόβληµα πρόβληµα συνέπειας και συνέχειας είναι µε τις δύο άλλες κατηγορίες λέξεων. Το ελληνικό γύρος που έδωσε το τζίρος (µέσω της Ιταλικής) θα γραφεί απλοποιηµένα µε τρόπο που αλλοιώνει το ετυµολογικό ίνδαλµα της ελληνικής λέξης από την οποία προέρχεται; Η συνέπεια προς το ισχύον σύστηµα ιστορικής-ετυµολογικής ορθογραφίας θα παραβιασθεί εδώ για λόγους ευκολίας; Και θα γράψουµε -απλογραφηµένα στα Ελληνικά µοτοσικλέτα µε -ι-, όταν οι ξένοι διατηρούν το -υ- της Ελληνικής, γράφοντας τη λέξη µε το «ελληνικό y» (ygrec), δηλ. motocyclette; Πώς θα δικαιολογήσουµε επίσης επιστηµονικά την απλογράφηση καθαρώς ελληνικών λέξεων, µε το σκεπτικό ότι στο πέρασµα του χρόνου τόσων αιώνων έχουν υποστεί φωνητικές µεταβολές, που είναι το πιο φυσικό και σύνηθες γνώρισµα κάθε γλώσσας; Είναι τόσο δύσκολο στο τεράστιο πλήθος των ελληνικών λέξεων που µαθαίνουµε την ορθογραφία τους να θυµόµαστε και ότι η λέξη αγώρι, που προέρχεται από το άγουρος / άωρος, γράφεται µε -ω-; Εδώ είναι ο κατάλληλος χώρος να θέσουµε ένα µείζον θέµα της ορθογραφίας της ελληνικής γλώσσας, που απασχολεί όχι µόνο τη λεξικογραφία αλλά και την εκπαίδευση και την επιστήµη και κάθε προσεκτικό και ευαίσθητο χρήστη της Ελληνικής. Τι πρέπει να γίνει: α) µε την ορθογραφία ελληνικών λέξεων που, στο πέρασµα του χρόνου, έχουν υποστεί µικρότερες ή µεγαλύτερες µεταβολές, β) µε τα αντιδάνεια (λέξεις ελληνικές ή ελληνογενείς που «περιπλανήθηκαν» σε ξένες γλώσσες για να επιστρέψουν µετά στη γλώσσα προέλευσής τους οι Γερµανοί τις αποκαλούν χαρακτηριστικά «Rückwanderer»), γ) µε λέξεις των οποίων η εξέλιξη της επιστήµης της ιστορικής γλωσσολογίας, και ειδικότερα της ετυµολογίας, έχει αναθεωρήσει και διορθώσει παλαιότερη εσφαλµένη ετυµολόγησή τους, αποκαθιστώντας την ορθή ετυµολογία τους, που προσδιορίζει στην Ελληνική και την ορθή γραφή τους, αφού το ορθογραφικό σύστηµα της Ελληνικής είναι, όπως εξηγήσαµε, ιστορικό-ετυµολογικό. Η τακτική που έχουµε ακολουθήσει και στα τρία Λεξικά µας είναι να δίδεται στον αναγνώστη / χρήστη έγκυρη πληροφορία για την ορθή γραφή κάθε λέξης της Ελληνικής, αυτήν που χαρακτηρίζεται από επιστηµονική συνέπεια και από την ιστορική συνέχεια της Ελληνικής. Και στις τρεις περιπτώσεις (α. λέξεις ελληνικές φωνητικά και µορφολογικά αλλαγµένες, β. αντιδάνεια, γ. επανετυµολογηµένες επιστηµονικά λέξεις) δίνουµε στα Λεξικά µας µε διαφορετικό τρόπο την πληροφορία που χρειάζεται ο αναγνώστης για την ορθή γραφή της λέξης. Στο Μεγάλο Λεξικό (Γ. Μπαµπινιώτη: Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας), οι λέξεις ληµµατογραφούνται, καταχωρίζονται δηλαδή στο Λεξικό, µε την ιστορική-ετυµολογική γραφή τους. ίδονται κτήριο (µε -η-), φτειάχνω (µε -ει-), λειώνω (µε -ει-), ρεβίθι

5 (µε -ι-), σβήνω (µε -η-) κ.ο.κ. Στην ετυµολογία της λέξης ή σε σχόλιο δίδεται η εξήγηση γιατί πρέπει να γράφεται η λέξη έτσι όπως τη δίνουµε, σύµφωνα µε την ορθή ετυµολογία της. Επίσης υπάρχει εκτενής πίνακας στο λήµµα ορθογραφία που περιλαµβάνει όλες τις λέξεις (δεν υπερβαίνουν τις 350) που έχουν ειδικό ορθογραφικό ενδιαφέρον: η ετυµολογική-επιστηµονική ορθογραφία τους διαφέρει από τη σχολική-ρυθµιστική ορθογραφία ή από την παλαιότερη ή συνήθη ορθογραφία τους. Τέλος, στα λήµµατα µε την επιστηµονικά ορθή ορθογραφία κτήριο, φτειάχνω, λειώνω, ρεβίθι, σβήνω δίδεται η σχολική ορθογραφία (κτίριο, φτιάχνω, λιώνω) ή αναγράφεται και η παλαιότερη (σβύνω, λυώνω) ή η συνήθης ορθογραφία (ρεβύθι) για την πλήρη ενηµέρωση του αναγνώστη. Οι λέξεις µε τη σχολική, παλαιότερη ή συνήθη ορθογραφία υπάρχουν και ως λήµµατα στο Λεξικό µε παραποµπή στην ορθή γραφή τους (κτίριο ί κτήριο, φτιάχνω ί φτειάχνω, σβύνω ί σβήνω κ.τ.ό.), για να µπορεί να τις βρει εύκολα ο απληροφόρητος αναγνώστης. Στο Λεξικό Μπαµπινιώτη για το Σχολείο και το Γραφείο οι λέξεις ληµµατογραφούνται, όπως είναι αναµενόµενο, κατά κύριο λόγο µε τη σχολική ορθογραφία τους, για να τις βρίσκει ο µαθητής ή ο χρήστης που θέλει να χρησιµοποιήσει την «ισχύουσα» συµβατική ορθογραφία. Όµως, σε κάθε αµφιλεγόµενο ορθογραφικά λήµµα δίδεται η πληροφορία για την επιστηµονική-ετυµολογική ορθογραφία της λέξης, ώστε να τη γνωρίζει ο χρήστης και να τη χρησιµοποιήσει αν θέλει. Έτσι λ.χ. θα βρει το ρήµα λιώνω ληµµατογραφηµένο ως λιώνω µε -ι- κατά τη σχολική γραµµατική, αλλά αµέσως κάτω από το λήµµα θα βρει το σχόλιο «Προσοχή! Προέρχεται από το αρχ. λει (-όω) «λειαίνω», το οποίο ανάγεται στο επίθετο λεöος. Συνεπώς, ορθότερη είναι η γραφή λειώνω (µε -ει-)». Οµοίως θα βρει τη λέξη φτιάχνω ληµµατογραφηµένη µε -ι- κατά τη σχολική ορθογραφία, αλλά αµέσως µετά θα διαβάσει το σχόλιο: «Προσοχή! Πρόκειται για το µεσαιωνικό ρήµα φτειάνω / φθειάνω, το οποίο προέρχεται από τον τύπο εéθειάζω «ισιώνω, διορθώνω», παράγωγο του αρχ. ευθύς. Από την ετυµολογία προκύπτει ότι ορθότερη είναι η γραφή φτειάνω (µε -ει-, όχι -ι-)». Ας σηµειωθεί ότι για τη λέξη λειώνω το Λεξικό του καθηγητή Κριαρά (της Σύγχρονης ηµοτικής) υιοθετεί οµοίως τη γραφή µε -ει-, δίνοντας συγχρόνως την πληροφορία ότι προέρχεται από το ρήµα λει, ενώ για την ίδια λέξη το Λεξικό του Ιδρύµατος Τριανταφυλλίδη υιοθετεί τη γραφή µε -ι- (όπως και η σχολική γραµµατική Τριανταφυλλίδη), εξηγώντας ότι η ορθογραφία της λέξης µε -ι- είναι προϊόν «ορθογραφικής απλοποίησης». Στο ρήµα φτειάχνω (και τα παράγωγά του) και τα δύο αναφερθέντα λεξικά υιοθετούν την απλοποιηµένη ορθογραφία µε -ι-, αναφέροντας όµως ότι η λέξη προήλθε από το αρχ. ευθειάζω. Επίσης, ας σηµειωθεί ότι η τάση απλούστευσης της ορθογραφίας των λέξεων, που καθιέρωσε η σχολική γραµµατική Τριανταφυλλίδη, έχει ως αποτέλεσµα να συµπεριλαµβάνονται σε αυτήν και να απλοποιούνται επιπλέον λέξεις, οι οποίες δεν αναφέρονται ρητά στη γραµµατική αυτή αλλά απηχούν, τρόπον τινά, το πνεύµα που διέπει τις ρυθµίσεις αυτής της γραµµατικής προς την κατεύθυνση της απλούστευσης. Στο Μικρό Λεξικό Μπαµπινιώτη, τέλος, έχει ακολουθηθεί επίσης η σχολική ορθογραφία των ληµµάτων για τους ίδιους λόγους που ισχύουν στο «Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο». Στο Λεξικό αυτό, επειδή λόγω του περιορισµένου χώρου δεν περιλαµβάνονται σχόλια, η επιστηµονικήετυµολογική ορθογραφία δίδεται σε ειδικό πίνακα υπό τον τίτλο «Πίνακας λέξεων µε προβλήµατα ορθογραφίας». Σ αυτόν η ετυµολογική-ιστορική ορθογραφία των λέξεων δίδεται κοντά α) στη σχολική ορθογραφία, β) στην επικρατούσα ορθογραφία και γ) σε άλλες ορθογραφήσεις (παλαιότερες, εσφαλµένες, συνηθισµένες, συχνές). Έτσι ο αναγνώστης πληροφορείται µε εγκυρότητα τα της ορθογραφίας και βοηθείται να κάνει συνειδητά τις δικές του επιλογές. Bεβαίως, µια οριστική καθολική αντιµετώπιση του ζητήµατος της ορθογραφίας των λέξεων της Eλληνικής θα ήταν αρµοδιότητα ενός έγκυρου πνευµατικού επιστηµονικού σώµατος, όπως της Aκαδηµίας Aθηνών, ή µιας επιστηµονικής επιτροπής ειδικών γλωσσολόγων. H προσπάθεια που γίνεται στα δικά µας Λεξικά, ιδιαίτερα στο παρόν Eιδικό Oρθογραφικό Λεξικό, είναι να ευαισθητοποιηθεί και να προβληµατιστεί ο χρήστης του γραπτού µας λόγου ως προς την ορθογραφία ενός περιορισµένου σχετικά αριθµού λέξεων που εµφανίζουν ιδιοµορφία και δυσκολία στη γραφή τους.

6 Στο παρόν Ειδικό Ορθογραφικό Λεξικό, για να διευκολυνθούν οι µαθητές και οι χρήστες που επιθυµούν να στοιχίσουν στη σχολική ορθογραφία, οι λέξεις ληµµατογραφούνται µε τον τύπο της σχολικής ορθογραφίας. Ωστόσο, όπως εφαρµόσαµε και στα δύο άλλα λεξικά µας (στο Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο και στο Mικρό Λεξικό), σε κάθε λέξη που έχει οποιοδήποτε ορθογραφικό ενδιαφέρον υπάρχει σχολιασµός της ορθογραφίας της, µε τον οποίο πληροφορείται ο αναγνώστης πώς πρέπει να γράφεται η λέξη επιστηµονικά-ετυµολογικά και πώς γράφεται στη σχολική γραµµατική ή κατά το «πνεύµα» της σχολικής γραµµατικής ή, άλλοτε, πώς γράφεται συνήθως, εφόσον φυσικά η σχολική ή η συνήθης ορθογραφία διαφέρει της επιστηµονικής-ετυµολογικής. Ας σηµειωθεί ότι η επιστηµονική-ετυµολογική ορθογραφία που προτείνεται είναι, κατά κανόνα, προϊόν της έρευνας έγκριτων γλωσσολόγων-ετυµολόγων, την οποία υιοθετούµε αξιολογώντας την πρότασή τους. Η θέση που παίρνουµε ως προς την «ορθή» γραφή των λέξεων της Ελληνικής σε ένα ειδικό ορθογραφικό λεξικό, όπως το παρόν, πηγάζει από την πεποίθησή µας ότι κάθε ελληνική λέξη που χρησιµοποιήθηκε στη µακρά ιστορική πορεία της γλώσσας µας πρέπει να εµφανίζεται µε την ορθογραφική µορφή µε την οποία ξεκίνησε και ότι πρέπει να περιορίζονται στο ελάχιστο οι δικές µας παρεµβάσεις για λόγους απλούστευσης της ορθογραφίας. Κάθε σύστηµα ιστορικής-ετυµολογικής ορθογραφίας είναι από τη φύση του δύσκολο, αφού η φωνητική δοµή της λέξης (η προφορά της) έχει µε τον καιρό αλλάξει και δεν ανταποκρίνεται σήµερα στην αρχική µορφή της λέξης. Το ίδιο συµβαίνει συχνά και µε τη γραµµατική της δοµή. Αυτή η κατάσταση είναι εγγενής σε κάθε σύστηµα ιστορικής ορθογραφίας. Εποµένως, απλουστευτικές ρυθµίσεις που θα χρειαστεί ενδεχοµένως να γίνουν πρέπει να είναι ελάχιστες, µε σαφή κριτήρια που δεν θα παραβιάζουν χωρίς αποχρώντα λόγο την αρχή της ιστορικής-ετυµολογικής ορθογραφίας. Μπορεί λ.χ. κανείς να υιοθετήσει µια απλούστερη γραφή το κάνουµε στα Λεξικά µας εφόσον δεν θίγεται βέβαια η ετυµολογική προέλευση µιας λέξης ή εφόσον υπάρχει διττή µορφή (π.χ. φάκελλος και φάκελος) από την οποία µπορεί κανείς αζηµίως να υιοθετήσει την απλούστερη. Εδώ θα πρέπει επίσης να διασαφήσουµε ότι το ορθογραφικό σύστηµα µιας γλώσσας δεν µπορεί να είναι αµετάβλητο, «κοκαλωµένο» όσον αφορά στην ετυµολογική ορθογραφία των λέξεων. Όπως η ίδια η γλώσσα έχει µια δυναµική εξέλιξη ως κώδικας επικοινωνίας, έτσι και η ορθογραφία των λέξεων µπορεί ενίοτε να χρειαστεί να αλλάξει, όταν λ.χ. µια ετυµολογική γραφή αποδειχθεί εσφαλµένη. Ένα σφάλµα δεν µπορεί να διαιωνίζεται εις βάρος της αληθινής (έτυµον, άλλωστε, σηµαίνει «αληθινή σηµασία», εξ ου ετυµολογικός) εικόνας και ιστορίας µιας λέξης, δηλαδή εις βάρος µιας ζωντανής γλωσσικής οντότητας! Κι αυτό για να µη θιγεί η «συνήθεια» στη γραφή µιας λέξης και για να αποφευχθεί το «ξεβόλεµα» κάποιων (δασκάλων, διορθωτών, συγγραφέων κ.ά.) που «ενοχλούνται» από την αποκατάσταση της ορθής γραφής, από µια απλή σχετικά αλλαγή, πρακτικής υφής, όταν τα πάντα στην ίδια την ουσία της γλώσσας αλλάζουν (σηµασία, προφορά, κλίση, σύνταξη κ.λπ.). Η συνέπεια στο σύστηµα ιστορικής-ετυµολογικής ορθογραφίας, που έχει επιλεγεί ως παράσταση της γραπτής µορφής της γλώσσας µας, επιβάλλει µερικές αλλαγές, που αποτελούν «κατακτήσεις» της γλώσσας µας και όχι «οχλήσεις»! Το να αποκαθιστάς την ορθή γραφή στη λέξη κτήριο, γράφοντάς την µε -η- αντί µε -ι-, είναι συγχρόνως αποκατάσταση της αλήθειας (του «ετύµου») σε αυτή την «τραυµατισµένη» λέξη, που θεωρήθηκε κάποτε ότι προήλθε από το ρήµα κτίζω, για να αποδειχθεί αργότερα από την έρευνα ότι είναι το ευκτήριον (οίκηµα) (ευκτήριον > /fkt rio/, µε σίγηση του προτονικού ε-, και εν συνεχεία κτήριο, µε σίγηση του f, γιατί δεν µπορεί να αρχίζει ελληνική λέξη από /fkt/, όµοια δηλαδή όπως το ελληνικό κυριακόν (δώµα) έδωσε το αγγλικό church και το γερµανικό Kirche πβ. Random House-Webster s: «church < Middle English chir(i)che < Old English < cir(i)ce < Greek kyχri(a)k½n (dôma) the Lord s (house)»]). Κι αυτό, αφού κάποτε έγινε αντιληπτό το λάθος ότι το ρήµα κτίζω δεν µπορούσε να δώσει τύπο *κτί-ριο, διότι κατάληξη -ριο δεν υπάρχει! Σχόλια Ορθογραφικού Λεξικού Έχοντας εισαγάγει την έννοια και την πρακτική των γλωσσικών Σχολίων στην ελληνική λεξικογραφία, πρώτα στο («Μεγάλο», σελίδων) Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (1998 A έκδ., 2002 B έκδ., 2006 Γ ανατύπωση της B έκδ.) και, εν συνεχεία, στο («µεσαίο», σελίδων) Λεξικό για το

7 Σχολείο και το Γραφείο (2004 A έκδ., 2004 A ανατύπωση, 2008 B εκδ.), εφαρµόσαµε την ίδια µέθοδο και στο παρόν Ειδικό Ορθογραφικό Λεξικό. Περίπου σχόλια συντάχθηκαν για αντίστοιχα λήµµατα του παρόντος Λεξικού. ουλεύοντας χρόνια µε την επιστηµονική ανάλυση της γλώσσας και την επιστηµονική λεξικογραφία, κρίναµε σκόπιµο να δώσουµε στον Έλληνα αναγνώστη του Λεξικού, ιδίως σε αυτόν που έχει ιδιαίτερη ευαισθησία για την ορθή γραφή της γλώσσας µας, ένα Ορθογραφικό Λεξικό που να εξηγεί και να διδάσκει. Να µην είναι δηλαδή απλή παράθεση λέξεων, όπως συνήθως συµβαίνει. Για τον απαιτητικό αναγνώστη, που θέλει να γνωρίζει όχι µόνο πώς γράφεται αυτή ή εκείνη η ελληνική λέξη αλλά και γιατί γράφεται έτσι, δώσαµε µε τη µορφή σχολίων τις απαραίτητες πληροφορίες που φωτίζουν την ορθογραφία των «δύσκολων» ορθογραφικά λέξεων της Ελληνικής. Εφόσον το ελληνικό σύστηµα ορθογραφίας είναι το ιστορικό-ετυµολογικό, είναι επόµενο ο µεγαλύτερος αριθµός των σχολίων να αναφέρεται στην ετυµολογική προέλευση της λέξης που εξηγεί συγχρόνως και την ορθογραφία της. Έτσι λ.χ. σχολιάζοντας το λήµµα νωτιαίος και επισηµαίνοντας ότι «α συνθετικό είναι η λέξη νώτα (τα), γι αυτό γράφεται µε -ω-. Η λέξη δεν σχετίζεται µε το νότιος», είναι φανερό ότι απαντούµε σε µια εύλογη απορία του αναγνώστη για τη συγκεκριµένη λέξη και τον βοηθούµε να θυµάται γιατί το νωτιαίος γράφεται µε -ω-. Η ταυτόχρονη παραποµπή του αναγνώστη στα επίθετα σε -αίος στο ένθετο Oρθογραφικό Παράρτηµα, στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής, εν προκειµένω στην παράγραφο 12.Β, θα απαντήσει σε άλλη πιθανή όσο και εύλογη απορία του, γιατί γράφεται µε -αι- και πώς γράφονται (η υποκατηγορία των επιθέτων σε - αιος) τα επίθετα σε -ιαίος (γράφονται µε -ι-). Ένα άλλο σχόλιο, στη λέξη αηδόνι, θα τον βοηθήσει να µάθει και να θυµάται γιατί η λέξη αυτή γράφεται µε -η- και όχι µε -ι- (αϊδόνι): «Η λέξη προέρχεται από το αρχ. ουσιαστικό àηδών ( ) µε υποκορισµό. Συνεπώς η γραφή αϊδόνι δεν είναι σωστή». Μια παραποµπή στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής (η παραποµπή ό 157 -όνι) θα τον πληροφορήσει πώς γράφονται στην Ελληνική οι λέξεις σε -όνι. Γνωρίζοντας ο αναγνώστης πώς γράφεται η λέξη πορεία (µε -ει-), θα διερωτηθεί και θα σταθεί να σκεφθεί πώς γράφεται η λέξη αεροπορία ή πρωτοπορία, όταν θέλει να γράψει τη λέξη ή όταν τη δει γραµµένη µε -ι-. Το σχόλιο στο λήµµα αεροπορία θα του λύσει την απορία και θα τον βοηθήσει να θυµάται πώς γράφονται αυτές οι λέξεις: «Το αεροπορία δεν είναι απλό σύνθετο της λέξης πορεία (ώστε να γράφεται µε -ει-), αλλά παράγωγο του αεροπόρος: αεροπόρος αεροπορ-ία. Το ίδιο ισχύει και µε όλα τα συναφή παρασύνθετα σε -πορία, που παράγονται από σύνθετα σε -πόρος: πρωτοπόρος πρωτοπορία, πεζοπόρος πεζοπορία, οδοιπόρος οδοιπορία κ.λπ., αλλά και άπορος απορία, εύπορος ευπορία κ.ο.κ.». Η ευαισθητοποίηση και η πληροφόρηση του αναγνώστη θα συµπληρωθεί µε την παραποµπή του στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής (παραποµπές ό 30α -εία και ό 86 ία). Είναι βέβαιο ότι ο γράφων την Ελληνική, αν ανήκει ιδίως σε παλαιότερη γενιά, θα αναρωτηθεί αν η ξενικής προελεύσεως λέξη πορτρέτο γράφεται έτσι, µε -ε-, ή µε -αι- (πορτραίτο). Το σχόλιο στη λέξη θα του εξηγήσει τι ισχύει: «Υπό την επίδραση της γαλλικής της γραφής (portrait), η λέξη γράφτηκε παλαιότερα µε -αι-: πορτραίτο. Ως ξένη λέξη της Ελληνικής, όµως, απλογραφείται: πορτρέτο». Ήδη στο λήµµα πορτρέτο θα πάρει την πληροφορία «[συνηθ. ορθογρ. πορτραίτο]» και θα παραπεµφθεί στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής για να βρει περισσότερες πληροφορίες (παραποµπή ό 57 -έτο). εν χρειάζεται να αναφέρουµε εδώ πόσος µόχθος και χρόνος απαιτήθηκαν για τη σύνταξη αυτών των σχολίων... Ωστόσο, χωρίς τις πληροφορίες που παρέχονται σε αυτά τα σχόλια, ο γράφων την Ελληνική δεν θα µπορέσει να είναι βέβαιος για την ορθή γραφή των δύσκολων λέξεων της Ελληνικής, αφού δεν είναι πάντοτε και για όλους εύκολο να θυµούνται πώς γράφεται αυτή ή εκείνη η λέξη. Το «γιατί» ενδυναµώνει τη µνήµη και συστηµατοποιεί την εµπειρική οπτική ή κιναισθητική γνώση που µπορεί να έχει ο γράφων.

8 Αξίζει ίσως να σηµειωθεί εδώ ότι η γνώση του κοινού χρήστη του γραπτού λόγου της Ελληνικής για το πώς γράφεται µια λέξη πολύ λίγο προέρχεται από τη σχολική ή εξωσχολική ενασχόλησή του µε τους κανόνες ορθογραφίας της Ελληνικής. Συνήθως έχει και πάντοτε λειτουργεί συγχρόνως και µια εντυπωµένη εικόνα που υπάρχει στο µυαλό του για το πώς γράφεται µια λέξη ή µια «κινητική» γνώση, αίσθηση περισσότερο, για τις κινήσεις γραφής της λέξης µε το χέρι. Στην πρώτη περίπτωση αυτό που λειτουργεί είναι το «οπτικό ίνδαλµα», η εικόνα που έχει αποτυπώσει ο καθένας στη γλωσσική µνήµη του για την ορθογραφία της λέξης. Στη δεύτερη περίπτωση λειτουργεί η «κιναισθητική» µνήµη που έχει για τη λέξη («να γράψω τη λέξη, για να σου πω πώς είναι η ορθογραφία της», ακούµε συχνά). Όµως, και οι δύο αυτές πηγές γνώσεως της ορθογραφίας µιας λέξης δεν αρκούν, όσο κι αν βοηθούν. Χρειάζεται η πρόσθετη καθοριστική πληροφόρηση για την ετυµολογική προέλευση της λέξης, αφού πρόκειται για ετυµολογική-ιστορική ορθογραφία. Φυσικά, µιλούµε για «ετυµολογικές νύξεις» και απλές «συνειρµικές συνδέσεις» και όχι για γνώση των µηχανισµών ετυµολογίας, που δεν είναι έργο του µη ειδικού. Πίνακας Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής Είπαµε ήδη ότι η δήλωση της σηµασίας µιας λέξης ηχητικά µε φθόγγους (το λεγόµενο «σηµαίνον») είναι προϊόν συµβάσεως στη γλώσσα. εν έχει αιτιώδη χαρακτήρα. Το ίδιο και η ορθογραφία µιας λέξης, που δηλώνει στον γραπτό λόγο τη φθογγική της σύσταση. Κι αυτή είναι συµβατική µέσω του συστήµατος γραφής που χρησιµοποιείται σε κάθε γλώσσα. Ωστόσο, από τη στιγµή που καθιερώνονται σε µια γλώσσα συµβατικά η φθογγική δήλωση (η προφορά) και η γραπτή απεικόνισή της (η ορθογραφία), το συµβατικό σύστηµα ορθογραφίας υπάγεται σε δεσµεύσεις. Υπείκει σε κανόνες. Οι κανόνες αυτοί είναι ορθογραφικοί και ρυθµίζουν τόσο τη γραπτή παράσταση της ρίζας και του θέµατος µιας λέξης (λ.χ. της ρίζας οικ- στο κατοικία και του θέµατος συνοικ- στο συνοικία) όσο και της κατάληξης ή του τέρµατος µιας λέξης (λ.χ. της κατάληξης -ία στο κατοικία και στο συνοικία, της κατάληξης -ώ στο κατοικώ ή της κατάληξης -ισµός στο συνοικισµός κ.ο.κ.). Ιδίως το γραµµατικοσυντακτικό σύστηµα µιας γλώσσας, που δηλώνουν, στην πραγµατικότητα, οι καταλήξεις («κλιτικές καταλήξεις» ή «κλιτικά µορφήµατα»), καθώς και οι σηµασιολογικές πληροφορίες των παραπάνω λέξεων, που δηλώνουν πάλι ορισµένες καταλήξεις («παραγωγικές καταλήξεις» ή «τέρµατα» ή «παραγωγικά µορφήµατα»), υπάγονται κατ εξοχήν σε κανόνες. Tο πώς θα γράψω ένα ρήµα (χτενίζω χτενίζοµαι) ή ένα επίθετο (ειδικός ειδική ειδικό) ή ένα ουσιαστικό (γραφείο), υπάγεται σε κανόνες: -ω / -οµαι για το συγκεκριµένο ρήµα, -ος, -η, -ο για το συγκεκριµένο επίθετο, -ο για το συγκεκριµένο ουσιαστικό. Είναι οι κανόνες των κλιτικών καταλήξεων που είναι σηµαντικοί. Ότι, επίσης, το -ίζω στο χτενίζω θα γραφεί έτσι, µε -ι-, ή το -είο στο γραφείο θα γραφεί µε -ει- κι αυτό ρυθµίζεται από τους κανόνες των παραγωγικών καταλήξεων. Κι επειδή όλο το λεξιλόγιο µιας κλιτής και έντονα παραγωγικής γλώσσας όπως η Ελληνική στηρίζεται στο τµήµα της λέξης µετά τη ρίζα και το θέµα, στο ληκτικό τµήµα της λέξης, δηλαδή στις κλιτικές (-ω / -οµαι, -ος, -η, -ο, -ο) και παραγωγικές (-ισµός, -άκι, -ωπός) καταλήξεις και τα τέρµατα (-ροια, -λογία κ.τ.ό.), το σύστηµα των ορθογραφικών κανόνων είναι καθοριστικό για την ορθογραφία της Ελληνικής. Γι αυτό, για πρώτη φορά, συγκεντρώσαµε, οργανώσαµε και αποτυπώσαµε το ορθογραφικό σύστηµα της ληκτικής δοµής των περισσότερων λέξεων της Ελληνικής. Αυτό περιέχεται στο ένθετο Oρθογραφικό Παράρτηµα µε τις έγχρωµες σελίδες. Για να γίνει δε αυτό το σύστηµα λειτουργικό, παραπέµπουµε σε αυτό κάθε λέξη (λήµµα) του Λεξικού που έχει ορθογραφικό ενδιαφέρον ως προς το ληκτικό του τµήµα. Π.χ. γοητεύω ό 60 -εύω (δες την παράγραφο υπ αριθµ. 60 των ρηµάτων σε - εύω), γοητεία ό 30.Α -εία (δες την παράγραφο 30.Α των ουσιαστικών σε -εία), γόητας ό 77 -ητας, γόησσα ό 130 -ισσα, 179 -σσ-, γόητρο ό 82 -τρο, γοητευτικός ό 107.Αγ -ικός, 59 -ευ-, ευ-. Όπως γίνεται αντιληπτό, ο αναγνώστης του Λεξικού που θέλει να µάθει για την ορθή γραφή µιας συγκεκριµένης λέξης και όλων των άλλων που γράφονται το ίδιο ή που διαφέρουν (οι λεγόµενες «εξαιρέσεις») βρίσκει εύκολα στην αριθµηµένη παράγραφο την πληροφορία που χρειάζεται. Έτσι το

9 Λεξικό, πέρα της απλής πληροφόρησης, λειτουργεί και διδακτικά για τον φιλοµαθή αναγνώστη, τον καθηγητή, τον δάσκαλο, τους γονείς που καλούνται να µιλήσουν για την ορθογραφία µιας λέξης και κάθε ενδιαφερόµενο. Αν σκεφτεί κανείς ότι οι δεκάδες χιλιάδες κλιτών λέξεων που περιέχονται στο Λεξικό υπάγονται και ρυθµίζονται στην πλειονότητά τους από τις 217 παραγράφους παρατηρήσεις που έχουν βγει από την ανάλυση, τότε συνειδητοποιεί ότι η κατάκτηση της ορθής γραφής των λέξεων είναι εφικτή µε κατάλληλα βοηθήµατα και κατάλληλη µέθοδο. Οξύ και ασύγκριτα πιο δύσκολο είναι το πρόβληµα της κατάκτησης της ορθής γραφής του κορµού της λέξης (ρίζας θέµατος: π.χ. οικ-, συνοικ-), για τον οποίο δεν υπάρχει προβλεψιµότητα µέσω κανόνων πλην των οµορρίζων. Εδώ µόνο η συχνή επαφή αναγνωστική (οπτική) και γραφική (κιναισθητική) µε κείµενα και η άσκηση (ιδίως στο σχολείο) της ικανότητας αναγωγής στα οµόρριζα («οικογένειες λέξεων») εξασφαλίζουν την εξοικείωση µε την ορθογραφία του κορµού της λέξης. Εκεί που υπάρχει µεγάλος βαθµός προβλεψιµότητας είναι στο µετά τον κορµό τµήµα, στο ληκτικό τµήµα της λέξης (παραγωγική και κλιτική κατάληξη και τέρµα: -είο, -ρροια, -ώδης). Στο παρόν Λεξικό το µεν τµήµα του κορµού των λέξεων το καλύπτουµε µε τις εκατοντάδες των σχολίων για την ετυµολογική-ιστορική προέλευση των δύσκολων στην ορθογραφία τους λέξεων, το δε τµήµα της ληκτικής δοµής των λέξεων το αντιµετωπίζουµε τόσο στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής, στις παραποµπές σε αυτούς από τα λήµµατα του Λεξικού όσο και στο σώµα του Λεξικού µε ειδικά σχόλια (π.χ. -ποιία, -ληψία, -ωδία, -σηµία, -ώνυµος και πλήθος άλλα). Tέλος, στον Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής έχουν συµπεριληφθεί για την οικονοµία της ύλης και οι περιπτώσεις των διπλών συµφώνων στο θέµα των λέξεων (-κκ-, - λλ-, -ρρ-, -ππ-, -σσ-). Συλλαβισµός Τονικό σύστηµα Πηγή ορθογραφικών δυσκολιών για τον γράφοντα είναι και το πώς χωρίζονται οι λέξεις στη Νέα Ελληνική κατά συλλαβές. Πού και πώς «κόβεται» η λέξη, όταν χρειάζεται να αλλάξεις στο κείµενό σου γραµµή. Ηλεκτρονικά το πρόβληµα αντιµετωπίζεται µε προγράµµατα συλλαβισµού που ρυθµίζουν αυτοµάτως τον χωρισµό της λέξης. Η χειρόγραφη γραφή (στο σχολείο, σε επιστολές, σε ποικίλα κείµενα) και η γενικότερη γνώση του θέµατος είναι που απαιτούν να γνωρίζει κανείς τους κανόνες συλλαβισµού. Στο παρόν Ειδικό Ορθογραφικό Λεξικό δώσαµε τον σωστό συλλαβισµό σε κάθε λέξη-λήµµα του Λεξικού. εν είναι καθόλου αυτονόητο πια πώς θα συλλαβίσει κανείς λέξεις όπως καβγάς, ένταση, εκτόνωση, εχθρικός, αγκαλιάζω, όγκος κ.τ.ό. Ο συλλαβισµός που ισχύει για τέτοιες λέξεις σύµφωνα µε τους κανόνες της Γραµµατικής, οι οποίοι στηρίζονται πια στη φωνητική δοµή των λέξεων και όχι στην παραγωγή και τη σύνθεση, είναι να χωρίσουµε: κα-βγάς, έ-ντα-ση (όχι έν-τα-ση), ε-κτό-νω-ση (όχι εκ-τό-νω-ση), ε-χθρι-κός, α-γκα-λιά-ζω, ό-γκος. Τον ένθετο Πίνακα Oρθογραφίας των ληκτικών στοιχείων της Eλληνικής ακολουθούν και άλλες ορθογραφικές πληροφορίες υπό µορφή πινάκων, στους οποίους περιλαµβάνεται και Πίνακας µε τους Κανόνες του Συλλαβισµού. Και σε αυτό το Λεξικό, όπως και στα άλλα Λεξικά µας, ακολουθήσαµε το µονοτονικό σύστηµα που έχει καθιερωθεί επισήµως. εν είναι εδώ ο χώρος για να διατυπώσουµε τις απόψεις µας επί του θέµατος. Ο γράφων έχει επανειληµµένως µιλήσει και γράψει για το θέµα των τόνων από επιστηµονικής, ιστορικής και πρακτικής πλευράς. Μολονότι το σύστηµα αυτό χρήζει διορθώσεων (για να ξεπερασθούν στην ανάγνωση-κατανόηση οι δυσκολίες που γεννούν λ.χ. τα άτονα άρθρα κ.ά.), ένα Λεξικό υποχρεούται να το εφαρµόσει, αν αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον µέσο χρήστη. Στο Λεξικό µας Για το Σχολείο και το Γραφείο δίπλα στο µονοτονικά γραµµένο λήµµα δώσαµε και την πληροφορία πώς τονίζεται πολυτονικά η λέξη, όπου διέφερε ο τονισµός. Εδώ, για λόγους περιορισµού της έκτασης του Λεξικού, ώστε να είναι πιο εύχρηστο, δεν µπορέσαµε να εφαρµόσουµε το ίδιο. Ίσως αυτές οι πληροφορίες δοθούν σε επόµενη έκδοση. Οπωσδήποτε, πάλι για να αντιµετωπισθούν δυσκολίες στην ορθογραφία που προκύπτουν από ελλιπή γνώση του µονοτονικού συστήµατος, στους ένθετους Πίνακες Oρθογραφίας των ληκτικών

10 στοιχείων της Eλληνικής δίδεται και Πίνακας των Κανόνων του Μονοτονικού, µε παραδείγµατα χρήσεως, και µάλιστα συνδυαστικά µε τους κανόνες του πολυτονικού, για να βοηθηθεί ο µαθητής και γενικότερα ο αναγνώστης που χρησιµοποιεί πολυτονικό σύστηµα. Γίνεται επίσης λόγος για προτεινόµενες βελτιώσεις του µονοτονικού συστήµατος. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι η χρήση του µονοτονικού συστήµατος στη σύγχρονη Ελληνική δεν συνδέεται µε τα όποια προβλήµατα της ορθογραφίας των λέξεων της Ελληνικής, που, όπως φάνηκε ήδη, συνίστανται κυρίως στις δυσκολίες ορθής γραφής του κορµού και της ληκτικής δοµής των λέξεων, τα οποία έχουν ετυµολογική-ιστορική συνάρτηση. Η ίδια αιτίαση προσάπτεται στη χρήση του µονοτονικού ως προς το ευρύτερο πρόβληµα της ποιοτικής χρήσης της γλώσσας µας, µε το οποίο όµως δεν έχει καµία σχέση η εφαρµογή του µονοτονικού συστήµατος. Το πρόβληµα της ορθογραφίας των ξένων λέξεων Μιλώντας για ξένες λέξεις, αναφερόµαστε σε δύο κατηγορίες δανείων λέξεων: σε προσηγορικά (κοινά) ονόµατα και σε κύρια ονόµατα (ανθρωπωνύµια, τοπωνύµια κ.ά.). Η αντιµετώπιση της ορθογραφίας αυτών των λέξεων στο Λεξικό και στην ευρύτερη χρήση, ιδίως παλαιότερα, υπαγόρευσε διαφορετική προσέγγιση. Συγκεκριµένα, ακολουθείται η απλογράφηση των ξενικής προελεύσεως κοινών ονοµάτων, όπως έχει επικρατήσει, σύµφωνα µε τις επιταγές της σχολικής γραµµατικής, µε το σκεπτικό όπως το είπαµε ήδη ότι ο Έλληνας δεν είναι υποχρεωµένος, για να γράψει σωστά µια δάνεια λέξη που έχει περάσει στη γλώσσα του, να ξέρει Αγγλικά, Γαλλικά ή όποια άλλη ξένη γλώσσα! εν υποχρεούται δηλαδή να γράψει παννώ, επειδή η συγκεκριµένη λέξη προέρχεται από το γαλλικό panneau. Γράφοντας πανό, απλοποιηµένα, δεν παραβιάζει την ιστορία ή την ετυµολογία της λέξης, αφού γι αυτήν δεν µπορεί να έχει καµία γνώση µέσα από τη µητρική του γλώσσα. Η θέση αυτή επικράτησε από τότε κυρίως που επισηµοποιήθηκε η Nεοελληνική (δηµοτική) γλώσσα και διδάχθηκε στο σχολείο µε βάση τη σχολική γραµµατική Τριανταφυλλίδη που προβλέπει αυτή την απλοποίηση. Παλαιότερα, η τάση ήταν µε τη Γαλλική ιδίως να επικρατεί ως δεύτερη γλώσσα των µορφωµένων και αργότερα µε την Αγγλική να µεταγραµµατίζονται οι ξένες λέξεις, ήτοι να αποδίδονται όσο γίνεται πιστότερα προς την προφορά και την ορθογραφία του πρωτοτύπου. Έτσι προέκυψε η ορθογραφία λέξεων όπως τραίνο, πορτραίτο, σπήκερ, σήριαλ, πυτζάµα, καρρώ, καρµπυρατέρ, γκυ, εκλαίρ κ.τ.ό. Τις λέξεις αυτές συνήθισαν έτσι γραµµένες οι οµιλητές της ελληνικής γλώσσας, γι αυτό και, όταν άρχισαν να απλογραφούνται ως τρένο (µε -ε-), πορτρέτο (µε -ε-), σπίκερ (µε -ι-), σίριαλ (µε -ι-), πιτζάµα (µε -ι-), καρό (µε -ο- και ένα - ρ-), καρµπιρατέρ (µε -ι-), γκι (µε -ι-), εκλέρ (µε -ε-), οι γράφοντες που τις είχαν µάθει αλλιώς ξενίστηκαν. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια τείνει να γενικευθεί αυτή η απλογράφηση και όλο και περισσότερο εξοικειώνονται µε αυτήν και όσοι έγραφαν διαφορετικά τις λέξεις παλαιότερα. ιαφορετικό είναι το θέµα των δάνειων λέξεων, όταν πρόκειται για κύρια ονόµατα (τοπωνύµια και ανθρωπωνύµια). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αρχή της αντιστρεψιµότητας, δηλαδή η ορθογράφηση του ονόµατος µε τρόπο που η ελληνική γραφή να παραπέµπει, όσο αυτό είναι δυνατόν, στην ξενόγλωσση γραφή του, είναι επιθυµητή, π.χ. Hollywood > Xόλλυγουντ, Düsseldorf > Nτύσσελντορφ, Voltaire > Bολταίρος, Chomsky > Tσόµσκυ κ.ά. Kι αυτό, γιατί το όνοµα είναι ταυτότητα και η ταυτότητα δεν πρέπει να αλλοιώνεται, αλλά να προσεγγίζεται, κατά το δυνατόν, και στην απόδοσή της στην ξένη γλώσσα. Tο ίδιο ισχύει και για την περίπτωση των εξελληνισµένων ξένων κυρίων ονοµάτων, τα οποία λόγω της ιστορικής τους χρήσης καθιερώθηκαν µε την παλαιότερη εξελληνισµένη µορφή τους και δεν θα ήταν σωστό να απλογραφηθούν, π.χ. η Nέα Yόρκη να γραφεί ως Nέα Iόρκη, η Aγγλία ως Aγκλία, ο Σωσσύρ ως Σοσίρ, ο Σαίξπηρ ως Σέξπιρ κ.λπ. Άρα, προκειµένου για την απόδοση των κύριων ονοµάτων, είναι προτιµότερο βάσει ενός τέτοιου σκεπτικού να επιδιώκεται η κατά προσέγγιση πιστή απόδοση της αρχικής ορθογραφίας του ονόµατος. (Bλ. και την ενότητα I. Oρθογραφία ξένων τοπωνυµίων και ανθρωπωνυµίων στο Oρθογραφικό Παράρτηµα). Τέλος, διαφορετική είναι, η περίπτωση των ελληνογενών ξένων λέξεων, δηλ. λέξεων που πλάστηκαν αρχικά σε ξένη γλώσσα µε βάση ελληνικές (αρχαιοελληνικές) λέξεις. Πρόκειται για λέξεις όπως

11 δυναµό, χλωροφύλλη, χρωµοσώµατα κ.τ.ό. Οι λέξεις αυτές δεν είναι σωστό να απλογραφηθούν (διναµό, χλοροφίλη, χροµοσόµατα!) και να γίνουν «αγνώριστες» στα Ελληνικά και αναγνωρίσιµες από τον Έλληνα στην ξένη γλώσσα! Γ. Mπ.

ΕIΣAΓΩΓH. Η έννοια της ορθογραφίας

ΕIΣAΓΩΓH. Η έννοια της ορθογραφίας ΕIΣAΓΩΓH Η έννοια της ορθογραφίας Η ορθή γραφή των λέξεων µιας γλώσσας, η ορθογραφία, είναι ο κα θιερωµένος συµβατικός σε κάθε γλώσσα τρόπος γραφής κάθε λέξης σύµφωνα µε ορισµένες αρχές: την ετυµολογική

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές τον μαγικό κόσμο της γραμματικής, ώστε να οδηγηθούν στη σωστή χρήση του γραπτού λόγου. Μια σειρά από ασκήσεις με γραμματικά

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Β τάξη. Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος

Β τάξη. Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος Β τάξη Στο δρόµο για το σχολείο Ενότητα Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος Προφορικός λόγος: Απαντητική ετοιµότητα Αναδιήγηση Συζήτηση Διατύπωση γνώµης Κατάτµηση

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας

Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Θέµατα Μορφολογίας της Νέας Ελληνικής Ι Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Η παρουσίαση επιλεγµένα θέµατα µορφολογίας της νέας ελληνικής µορφολογικά χαρακτηριστικά της ΝΕ, η λέξη στη νέα

Διαβάστε περισσότερα

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 19 Νοεμβρίου 2012 Επιμέρους τομείς στο γλωσσικό μάθημα 1. Προφορικός Λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα: 5 Ο στάδιο: γράφω και διαβάζω τρισύλλαβες λέξεις 6 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που αρχίζουν µε φωνήεν 7 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που έχουν τελικό σίγµα (-ς) 8 ο στάδιο: γράφω

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή 1ης σελίδας ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ-ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

Αρχή 1ης σελίδας ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ-ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Αρχή 1ης σελίδας ΑΓ.ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 11 -- ΠΕΙΡΑΙΑΣ -- 18532 -- ΤΗΛ. 210-4224752, 4223687 Ονοματ/μο: Ημερομηνία: ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ-ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Κείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου

Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου Γλωσσική επιμέλεια: επιλογή ή αναγκαιότητα; Άννα Ιορδανίδου Γλωσσική επιμέλεια // Διαμόρφωση και οργάνωση κειμένου Η γλωσσική επιμέλεια αφορά τη γλωσσική μορφή και το περιεχόμενο, ενώ η διαμόρφωση και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Συμπλήρωση πρωτοκόλλων ανάλυσης λαθών ορθογραφίας και αξιολόγησης του επιπέδου παραγωγής γραπτού λόγου ΣΥΓΓΡΑΦΗ: Κίτσου Γεωργία Εκπαιδευτικός ΠΕΟ3 ΑΘΗΝΑ 2015 1 Πρωτόκολλο

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

29. Βοηθητικό ρόλο στους μαθητές με δυσγραφία κατέχει η χρήση: Α) ηλεκτρονικών υπολογιστών Β) αριθμομηχανών Γ) λογογράφων Δ) κανένα από τα παραπάνω

29. Βοηθητικό ρόλο στους μαθητές με δυσγραφία κατέχει η χρήση: Α) ηλεκτρονικών υπολογιστών Β) αριθμομηχανών Γ) λογογράφων Δ) κανένα από τα παραπάνω ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ Ερωτήσεις 1. Η δυσγραφία μπορεί να χωριστεί στις δύο ακόλουθες κατηγορίες: Α) γενική και μερική Β) γενική και ειδική Γ) αναπτυξιακή και επίκτητη Δ) αναπτυξιακή και μαθησιακή 2. Η αναπτυξιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 1 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Κείμενο Η γλώσσα ως αξία Μιλώντας για τη γλώσσα ως αξία-πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ!

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ! Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ! Με μεγάλη μας έκπληξη διαπιστώσαμε πως πρόσφατα (Νοέμβριος 2011) διανεμήθηκε προς διδασκαλία, στα δημοτικά σχολεία της χώρας μας ένα καινούργιο βιβλίο γραμματικής,

Διαβάστε περισσότερα

Συµφωνία Επιχορήγησης No: 2008 4466 / 001 001 Έργο No. 143512-BG-2008-KA2-KA2MP

Συµφωνία Επιχορήγησης No: 2008 4466 / 001 001 Έργο No. 143512-BG-2008-KA2-KA2MP Συµφωνία Επιχορήγησης No: 2008 4466 / 001 001 Έργο No. 143512-BG-2008-KA2-KA2MP Αυτό το έργο έχει χρηµατοδοτηθεί µε την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ευρωπαϊκό Χαρτοφυλάκιο Γλωσσών για Κωφούς και

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά στοιχεία 1.1 Η τρέχουσα αντιμετώπιση του γλωσσικού δανεισμού 1.2 Η προσέγγιση του θέματος μέσα από το σχολείο 1.3 Σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Α ΛΥΚΕΙΟΥ 20\ 11\2016 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας; Δεν υπάρχει στη γλώσσα «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφική Αξιολόγηση

Περιγραφική Αξιολόγηση Περιγραφική Αξιολόγηση Κυρατσώ Τσιόπα Σχ. σύµβουλος ΕΑΕ Λάρισα, 25 Νοεµβρίου 2016 Π.Δ 8/1995 Αξιολόγηση Μαθητών Περιγραφική αξιολόγηση Μέθοδος που δεν χρησιµοποιεί βαθµολογικούς ή εγγράµµατους χαρακτηρισµούς,

Διαβάστε περισσότερα

GREEKLISH ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΗ ΚΩΝ/ΝΑ ΦΑΣΛΙΑ ΡΕΝΤΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

GREEKLISH ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΗ ΚΩΝ/ΝΑ ΦΑΣΛΙΑ ΡΕΝΤΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ GREEKLISH ΧΑΛΙΜΟΥΡΔΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΡΗ ΚΩΝ/ΝΑ ΦΑΣΛΙΑ ΡΕΝΤΙΝΑ ΖΑΧΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ GREEKLISH Τα Greeklish, από τις λέξεις greek (ελληνικά) και english (αγγλικά), γνωστά και ως Grenglish ή λατινοελληνικά

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Ι (ΚΑ) Έρευνα Δράσης Βελτίωση Ορθογραφίας Μαθητών

Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Ι (ΚΑ) Έρευνα Δράσης Βελτίωση Ορθογραφίας Μαθητών Δημοτικό Σχολείο Λεμεσού Ι (ΚΑ) 2015-2016 Έρευνα Δράσης Βελτίωση Ορθογραφίας Μαθητών Προφίλ σχολείου λειτούργησε το 1967-68, και μετακόμισε σε καινούριο κτήριο το 2014-2015 (ΚΑ) 129 μαθητές 10 εκπαιδευτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Γραμματική εντάσσεται στα ευρύτερα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος. Δε διδάσκεται χωριστά, αλλά με βάση την ενιαία προσέγγιση της γλώσσας, όπου έμφαση δίνεται στη λειτουργική χρήση της. Διδάσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες:

Πρόταση Διδασκαλίας. Ενότητα: Γ Γυμνασίου. Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος. Α: Στόχοι. Οι μαθητές/ τριες: Πρόταση Διδασκαλίας Ενότητα: Τάξη: 7 η - Τέχνη: Μια γλώσσα για όλους, σε όλες τις εποχές Γ Γυμνασίου Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Μία διδακτική περίοδος Α: Στόχοι Οι μαθητές/ τριες: Να

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 26-2-2015 (2 Ο ΜΑΘΗΜΑ)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 26-2-2015 (2 Ο ΜΑΘΗΜΑ) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 26-2-2015 (2 Ο ΜΑΘΗΜΑ) Σωτηρία Τζιβινίκου Λέκτορας ΠΤΕΑ Γραφικός χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) :

Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) : Α. ΓΕΝΙΚΑ Δεκτές είναι μόνο οι λέξεις της νέας Eλληνικής γλώσσας που υπάρχουν στα ισχύοντα βοηθήματα-λεξικά τα οποία είναι τα εξής (1) : 1. «Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής» Ίδρυμα Μ. Τριανταφυλλίδη, 1998

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική πρόταση 4: Συνοπτικό πλαίσιο πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης. Ερώτημα-κλειδί Πώς οργανωνόμαστε από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι σήμερα;

Διδακτική πρόταση 4: Συνοπτικό πλαίσιο πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης. Ερώτημα-κλειδί Πώς οργανωνόμαστε από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι σήμερα; Πώς οργανωνόμαστε; Διδακτική πρόταση 4: Συνοπτικό πλαίσιο πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης Ερώτημα-κλειδί Πώς οργανωνόμαστε από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι σήμερα; Σύνδεση με το προηγούμενο μάθημα Στα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Περίληψη ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου σε 100-120 λέξεις χωρίς δικά σας σχόλια. Το κείµενο αναφέρεται στις επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540)

Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Κείμενο 1 Οι γλώσσες αλλάζουν (5540) Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη σκέψη, για να διαπιστώσει κανείς ότι οι φυσικές γλώσσες αλλάζουν με το πέρασμα του χρόνου, όπως όλες οι πτυχές του φυσικού κόσμου και της ζωής

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 014-015 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 014-15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού του Εκπαιδευτικού

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος 5 ος ιαβάζει και γράφει λέξεις που περιέχουν δίψηφα φωνήεντα και συνδυασµούς ει, ευ, ου, ια, αυ) π.χ. ευτυχία, ουρανός, αυτός κλπ.

Στόχος 5 ος ιαβάζει και γράφει λέξεις που περιέχουν δίψηφα φωνήεντα και συνδυασµούς ει, ευ, ου, ια, αυ) π.χ. ευτυχία, ουρανός, αυτός κλπ. ΕΝΟΤΗΤΑ 8 η Ι ΑΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ Κατά την Φλωράτου (2002) για τη διδαχή της πρώτης ανάγνωσης βάζουµε τους εξής στόχους : Στόχος 1 ος Αναγνωρίζει και γράφει κάθε γράµµα της αλφαβήτας χωρίς δισταγµούς.

Διαβάστε περισσότερα

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού 5 ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΘΕΡΙΝΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού Κείμενο A. Με τον όρο ευρύτερο κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον εννοούμε μια σειρά αρχών και δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2)

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2) Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2) Αντίληψη της ομιλίας Απεικόνιση της πρότασης «θα σας διηγηθώ την ιστορία των δύο νέων» κυματομορφή Φασματόγραμμα Συνάρθρωση Οι φθόγγοι αλληλεπικαλύπτονται μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (ΕΚΦΡΑΣΗ - ΕΚΘΕΣΗ) ΑΘΗΝΑ 1999 ΜΕΡΟΣ Α Οµάδα Σύνταξης Άννα ηµητροκάλη,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι το ηλεκτρικό ρεύµα διανυσµατικό µέγεθος;

Είναι το ηλεκτρικό ρεύµα διανυσµατικό µέγεθος; Είναι το ηλεκτρικό ρεύµα διανυσµατικό µέγεθος; Για να εξετάσουµε το κύκλωµα LC µε διδακτική συνέπεια νοµίζω ότι θα πρέπει να τηρήσουµε τους ορισµούς που δώσαµε στα παιδιά στη Β Λυκείου. Ας ξεκινήσουµε

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί και το βιβλίο Ανάγνωση

Το παιδί και το βιβλίο Ανάγνωση Το παιδί και το βιβλίο Ανάγνωση του Τάσου Ανθουλιά (https://www.helidoni.info/) Το σημερινό παιδί μεγαλώνει μέσα σε ένα κόσμο που αντιστρατεύεται την ισόρροπη ανάπτυξή του. Όλες του οι αισθήσεις βομβαρδίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο

Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Ενότητα 1 : Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο 1 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διαφάνειες Οι Έλληνες και η ελληνική γλώσσα 3-4 Η καταγωγή του ελληνικού αλφαβήτου 5-7 Οι διάλεκτοι της Αρχαίας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ )

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ ) ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ Γενικών προδιαγραφών και κριτηρίων αξιολόγησης εκπαιδευτικού υλικού (Παράρτηµα Τόµος Γ τεύχος γ ) 14. Κριτήρια αξιολόγησης του βιβλίου αναφοράς Βασικό Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Ρέα Παπαγεωργίου Σύμβουλος Ελληνικών Σχολική Χρονιά:

Ρέα Παπαγεωργίου Σύμβουλος Ελληνικών Σχολική Χρονιά: Ρέα Παπαγεωργίου Σύμβουλος Ελληνικών Σχολική Χρονιά: 2017-18 Τι θα δούμε και τι θα ακούσουμε 1. Εισαγωγή 2. Η ορθογραφία στην ΤΑΞΗ, σήμερα 3. Η ορθογραφία στο ΣΠΙΤΙ 4. Η αξία της Ορθογραφίας 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Α. Αξιολόγηση σχολικού εγχειριδίου

Α. Αξιολόγηση σχολικού εγχειριδίου V. ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ - ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Α. Αξιολόγηση σχολικού εγχειριδίου Ένας από τους σηµαντικότερους φορείς αξιολόγησης των σχολικών εγχειριδίων είναι οι µαθητές που τα χρησιµοποιούν, αρκεί η αξιολόγησή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το δοκίµιο περιλαµβάνει την εισαγωγή, την πειθώ, τη γλώσσα και την οργάνωση του δοκιµίου. Εισαγωγή στο δοκίµιο Δοκίµιο ονοµάζεται το είδος του πεζού λόγου που έχει µέση έκταση, ποικιλία θεµάτων (κοινωνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού»

Θέµατα: «Βιβλία Γλώσσας Α, Β, Γ ηµοτικού», «Μαθηµατικά Α, Β ηµοτικού» 1 ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ Για την ενηµέρωση των υποψηφίων συγγραφέων εγχειριδίων Γλώσσας και Μαθηµατικών, κοινοποιούµε απάντηση σε σχετικό ερωτηµατολόγιο που µας είχαν υποβάλει

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007

1 / 13 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 5 ης ηµοτικού. Μάρτιος 2007 1 / 13 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Έρευνα υποστηριζόµενη από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράµµατος Σωκράτης «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα Θέματα Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου

Προτεινόμενα Θέματα Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου Μάθε, παιδί μου, ελληνικά Προτεινόμενα Θέματα Νεοελληνική Γλώσσα Γ Λυκείου 7-3-2017 Τώρα το καλοκαίρι που πολλοί γονείς βρίσκονται περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους, που θέλουν να τα απασχολήσουν με

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ. Ον\μο 9 Α Λυκείου 23\11\2014 Κείμενο: Η γλώσσα μας σήμερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ. Ον\μο 9 Α Λυκείου 23\11\2014 Κείμενο: Η γλώσσα μας σήμερα ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Ον\μο 9 Α Λυκείου 23\11\2014 Κείμενο: Η γλώσσα μας σήμερα Η ελληνική γλώσσα με τον λεξιλογικό πλούτο και με την εκφραστική δύναμή της δημιούργησε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΟΥΣ 2008 ( ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ 3Π /2008) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κλάδοι: ΠΕ 05 ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 06 ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΠΕ 07 ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασίου Χριστόφορος Βόλη Βαρβάρα Γιαννίρη Ζωή Ζέρβας Χρήστος

Αναστασίου Χριστόφορος Βόλη Βαρβάρα Γιαννίρη Ζωή Ζέρβας Χρήστος Επιμελητές: Αλεξοπούλου Ειρήνη Αναστασίου Χριστόφορος Βόλη Βαρβάρα Γιαννίρη Ζωή Ζέρβας Χρήστος Τμήμα:Α1, Α2 Έτος:2011-2012 Είναι πλέον γνωστό ότι τα Greeklish, αποτελούν την υβριδική γλώσσα του Διαδικτύου,

Διαβάστε περισσότερα

Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία

Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Λίγα λόγια για την εργασία Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, σήμερα, αποτελούν μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση στο σχολείο. Ωστόσο πολλά

Διαβάστε περισσότερα

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στη Δ τάξη

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στη Δ τάξη ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στη Δ τάξη Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 21 Νοεμβρίου 2012 Επιμέρους τομείς στο γλωσσικό μάθημα 1. Προφορικός Λόγος 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ. το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ. @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ! Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ το ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΑΣΕΙΣ, ΠΡΟΤΙΜΗΣΕΙΣ, ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ @ Επιστήμες της αγωγής Διευθυντής Μιχάλης Κασσωτάκης ί>ηγο^η 26 Επιστήμες της Αγωγής 26 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΑΞΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 20..-20.. Α/Α (Ονοματεπώνυμο,) τάξη μαθητή / μαθήτριας Αρχική

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ»

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ» ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ» ΑΘΗΝΑ 1999 Οµάδα σύνταξης Συντονιστής: Γεώργιος Κιούσης,

Διαβάστε περισσότερα

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι πρακτικές αναφέρονται σε θέματα κριτηρίων επιλογής κειμένων με βάση το επίπεδο ελληνομάθειας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (ΒΟΛΟΣ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (ΒΟΛΟΣ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ (ΒΟΛΟΣ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γλωσσικό Λάθος Ορισμός και προβλήματα Ως γλωσσικό λάθος θα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ 2015 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΥΕ258 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΠΑΤΣΑΤΖΑΚΗ ΕΛΕΝΗ, ΑΕΜ:3196 ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΓΡΙΒΑ ΕΛΕΝΗ 5/2/2015 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αυτό το portfolio φτιάχτηκε

Διαβάστε περισσότερα

1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος. Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία

1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος. Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία 1. Τίτλος: Οι κρυµµένοι τριγωνοµετρικοί αριθµοί Συγγραφέας Βλάστος Αιµίλιος Γνωστική περιοχή των µαθηµατικών: Τριγωνοµετρία Θέµα- Σκεπτικό της δραστηριότητας. Η ιδέα πάνω στην οποία έχει στηριχτεί ο σχεδιασµός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Πώς περνάμε τη μέρα μας;

Πώς περνάμε τη μέρα μας; Πώς περνάμε τη μέρα μας; Διδακτική πρόταση 2: Συνοπτικό πλαίσιο καθημερινής ζωής Ερώτημα-κλειδί Πώς περνούμε τη μέρα μας από τα πολύ παλιά χρόνια μέχρι σήμερα; Σύνδεση με το προηγούμενο μάθημα Στο προηγούμενο

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017 Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 11/10/2017 Τι Είναι μια Παρουσίαση Επικοινωνία σε προφορικό λόγο Η Σημασία του Προφορικού Λόγου (1) Έχει μεγαλύτερη δύναμη από

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Ε. 70) Νομαρχίας Πειραιά Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον (στοιχεία θεωρίας)

Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον (στοιχεία θεωρίας) Ανάπτυξη εφαρµογών σε προγραµµατιστικό περιβάλλον (στοιχεία θεωρίας) Εισαγωγή 1. Τι είναι αυτό που κρατάς στα χέρια σου. Αυτό το κείµενο είναι µια προσπάθεια να αποτυπωθεί όλη η θεωρία του σχολικού µε

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 14 (XIV): Γλωσσική-Λεξιλογική προσέγγιση, επεξεργασία και γραμματικής ανακεφαλαίωση.

Ενότητα 14 (XIV): Γλωσσική-Λεξιλογική προσέγγιση, επεξεργασία και γραμματικής ανακεφαλαίωση. Ενότητα 14 (XIV): Γλωσσική-Λεξιλογική προσέγγιση, επεξεργασία και γραμματικής ανακεφαλαίωση. Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Λατινικά Δημιουργός: ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΤΥΜΠΑΝΙΔΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015

Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015 Παρουσιάσεις με Αντίκτυπο (High Impact Presentations) Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 19/10/2015 Τι Είναι μια Παρουσίαση Επικοινωνία σε προφορικό λόγο Η Σημασία του Προφορικού Λόγου (1) Έχει μεγαλύτερη δύναμη από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Εισαγωγή Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφεται το σύστηµα των Γενικών Εξετάσεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθµια εκπαίδευση το οποίο ίσχυσε την περίοδο 1983-1999 και

Διαβάστε περισσότερα

Pos matome Griko: Το εκπαιδευτικό υλικό. Β Επίπεδο για ενηλίκους. Μαριάννα Κατσογιάννου, Γλωσσολόγος, Καθηγήτρια, Παν/μιο Κύπρου

Pos matome Griko: Το εκπαιδευτικό υλικό. Β Επίπεδο για ενηλίκους. Μαριάννα Κατσογιάννου, Γλωσσολόγος, Καθηγήτρια, Παν/μιο Κύπρου Pos matome Griko: Το εκπαιδευτικό υλικό. Β Επίπεδο για ενηλίκους Μαριάννα Κατσογιάννου, Γλωσσολόγος, Καθηγήτρια, Παν/μιο Κύπρου Χαιρετίζοντας την σημερινή εκδήλωση εκ μέρους του Πανεπιστημίου Κύπρου, θα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14. Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14. Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2013/14 Μιχαηλίδου Αγγελική Λάλας Γεώργιος Περιγραφή Πλαισίου Σχολείο: 2 ο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών Τμήμα: Β 3 Υπεύθυνος καθηγητής: Δημήτριος Διαμαντίδης Συνοδός: Δημήτριος Πρωτοπαπάς

Διαβάστε περισσότερα

Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν

Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν 41 Διαγώνισµα 91 Ισότητα των Φύλων Κείµενο Οι γυναίκες διδάσκουν και οι άνδρες διοικούν Το επάγγελµα της εκπαιδευτικού στην Ελλάδα αποτέλεσε το πρώτο µη χειρωνακτικό επάγγελµα που άνοιξε και θεωρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

EKΔOΣEIΣ ΠATAKH NEEΣ KYKΛOΦOPIEΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

EKΔOΣEIΣ ΠATAKH NEEΣ KYKΛOΦOPIEΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ 1-ENHMEROTIKO-2-2017.qxp_enimerotiko_1_2016 24/2/17 16:50 Page 47 14. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 14.1. ΔΗΜΟΤΙΚΟ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Τετράδιο πρώτης γραφής Α Δημοτικού (για όλο τον χρόνο) Συγγραφέας: Σοφία Αδάμου Τετράδιο πρώτης

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2 Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Α. Παράμετροι που επηρεάζουν την εκμάθηση μιας Γ2 Πολλές παράμετροι επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή. Σύμφωνα με τον

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους

Αιτιολογική έκθεση. µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει στον εκδοτικό χώρο και στους Αιτιολογική έκθεση Η Επιτροπή Κρατικών Bραβείων Λογοτεχνικής Μετάφρασης εργάστηκε για τα βραβεία του 2013, όπως και την προηγούµενη χρονιά, έχοντας επίγνωση α. των µεγάλων δυσκολιών που η κρίση έχει δηµιουργήσει

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ 2009-10 Τι είναι γλώσσα; Γλώσσα είναι το σύστημα ήχων ( φθόγγων ) και εννοιών που χρησιμοποιούν οι ανθρώπινες κοινότητες για

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνικές Προδιαγραφές εκπόνησης Πτυχιακών Εργασιών

Τεχνικές Προδιαγραφές εκπόνησης Πτυχιακών Εργασιών Τεχνικές Προδιαγραφές εκπόνησης Πτυχιακών Εργασιών Για µια πτυχιακή εργασία, πρέπει να σημειωθεί, ότι δεν υπάρχει καθορισμένο μέγεθος. Γενικά αναµένεται να είναι μεταξύ των 15.000 και 25.000 λέξεων στο

Διαβάστε περισσότερα

Sthn parousiash me thema ta

Sthn parousiash me thema ta Sthn parousiash me thema ta GREEKLISH ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ GREEKLISH? Ο όρος greekish έχει δημιουργηθεί για να δηλώσει τη γραπτή απόδοση των ελληνικών με λατινικό αλφάβητο. Είναι συνδυασμός των λέξεων Greek και

Διαβάστε περισσότερα

Οι πικρές αλήθειες της γλώσσας μου

Οι πικρές αλήθειες της γλώσσας μου Γ. Μπαμπινιώτης Οι πικρές αλήθειες της γλώσσας μου Ο Γιάννης Ν. Μπασκόζος συνομιλεί με τον καθηγητή για τις λέξεις, την παιδεία, τον πολιτισμό Περιεχόμενα Αντί Προλόγου 9 ΓΛΩΣΣΑ 11 ΣΧΟΛΕΙΟ 57 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΜΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. Χατζησαββίδης Σωφρόνης, καθηγητής Γλωσσολογίας στο Α.Π.Θ.

Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΜΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ. Χατζησαββίδης Σωφρόνης, καθηγητής Γλωσσολογίας στο Α.Π.Θ. Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΕ ΜΗ ΕΛΛΗΝΟΦΩΝΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Χατζησαββίδης Σωφρόνης, καθηγητής Γλωσσολογίας στο Α.Π.Θ. Η συνεχώς αυξανόµενη τα τελευταία χρόνια ζήτηση της διδασκαλίας της

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 10 ο Υποπρογράµµατα

Κεφάλαιο 10 ο Υποπρογράµµατα Κεφάλαιο 10 ο Υποπρογράµµατα Ανάπτυξη Εφαρµογών σε Προγραµµατιστικό Περιβάλλον Η αντιµετώπιση των σύνθετων προβληµάτων και η ανάπτυξη των αντίστοιχων προγραµµάτων µπορεί να γίνει µε την ιεραρχική σχεδίαση,

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Βιβέτα Λυμπεράκη Ξένια Κωνσταντινοπούλου Καθηγήτριες αγγλικών ειδικής αγωγής Ποιοί μαθητές αναμένεται να αντιμετωπίσουν δυσκολία στις ξένες γλώσσες Μαθητές που: παρουσιάζουν δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ ( ) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος. ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΟ Γ1 ΤΟΥ 10 ΟΥ Δ.Σ. ΤΣΕΣΜΕ (10.11.2010) ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: Μελέτη Περιβάλλοντος ( Ενότητα 3: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς Κεφάλαιο 3: Κυκλοφορούμε με ασφάλεια) ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Τα βιβλία της σειράς «ΕΤΣΙ ΓΡΑΦΩ ΚΑΙ ΙΑΒΑΖΩ µε µικρά βήµατα µέσα από συγκεκριµένους στόχους» πρώτο, δεύτερο και τρίτο µέρος, αποτελούν πολύ καλό βοήθηµα για την πρώτη ανάγνωση και γραφή. Οι µαθητές της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 4: Χαρακτηριστικά της Ομιλίας Φωνητική και Φωνολογία (2ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΥΛΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΘΗΝΑ 2000 Συγγραφική οµάδα

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης. Άννα Κουκά

Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης. Άννα Κουκά Σύγχρονες απόψεις για τη μάθηση και θέματα αξιολόγησης Άννα Κουκά 1. Εισαγωγή Εξελίξεις στις προσεγγίσεις για τη μάθηση Τα πορίσματα της εκπαιδευτικής έρευνας δημιουργούν αλλαγές στο σημερινό σχολείο Η

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( )

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ ( ) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Μάιος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Γ (2013-2014) Κεντρική Επιμόρφωση για Διευθυντές/ντριες & Εκπαιδευτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Βιβλιογραφία και βιβλιογραφικές αναφορές

Βιβλιογραφία και βιβλιογραφικές αναφορές ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Τ.Ε.Α.Π.Η Μάθηµα: Εισαγωγή στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης ιδάσκουσα: Νέλλη Ασκούνη Ακαδ. έτος 2011-12 Βιβλιογραφία και βιβλιογραφικές αναφορές 1. Η ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Στο τέλος κάθε εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ. Γιώργος Μπαμπινιώτης Η Ελληνική Γλώσσα, Παρελθόν-Παρόν-Μέλλον

ΚΕΙΜΕΝΟ. Γιώργος Μπαμπινιώτης Η Ελληνική Γλώσσα, Παρελθόν-Παρόν-Μέλλον ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ Β ΚΥΚΛΟΥ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ TΕΧΝΙΚΩΝ EΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ EΚΠΑΙ ΕΥΤΗΡΙΩΝ ΠΕΜΠΤΗ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΚΕΙΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

1976/77 και µια σειρά από νόµους που ψηφίστηκαν, κατά κύριο λόγο την τριετία Αν κάποιος προσπαθούσε να σκιαγραφήσει σε αδρές γραµµές την

1976/77 και µια σειρά από νόµους που ψηφίστηκαν, κατά κύριο λόγο την τριετία Αν κάποιος προσπαθούσε να σκιαγραφήσει σε αδρές γραµµές την Σταµέλος Γιώργος Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστηµα (ΕΕΣ) αρχίζει να δηµιουργείται από το 1833, οπότε και έχουµε το πρώτο νοµοθέτηµα για την εκπαίδευση στο νεοσύστατο ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΤ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 4. Προθεσµία: 8/1/12, 22:00

ΣΕΤ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 4. Προθεσµία: 8/1/12, 22:00 ΣΕΤ ΑΣΚΗΣΕΩΝ 4 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ I, ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 Προθεσµία: 8/1/12, 22:00 Περιεχόµενα Διαβάστε πριν ξεκινήσετε Εκφώνηση άσκησης Οδηγίες αποστολής άσκησης Πριν ξεκινήσετε (ΔΙΑΒΑΣΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

ΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ A') ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΤΡΙΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΕΙΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Η εξασφάλιση άδειας από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού (ΥΠΠ) είναι απαραίτητη για τη διεξαγωγή έρευνας σε δηµόσια σχολεία οποιασδήποτε βαθµίδας.

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα μας σήμερα... (5537)

Η γλώσσα μας σήμερα... (5537) Κείμενο Η γλώσσα μας σήμερα... (5537) Η ελληνική γλώσσα με τον λεξιλογικό πλούτο και με την εκφραστική δύναμή της δημιούργησε αξιόλογα μνημεία λόγου και πολιτισμού. Παράλληλα, πρόσφερε σε όλες τις γλώσσες

Διαβάστε περισσότερα

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007

1 / 15 «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο για τους µαθητές της 3 ης Γυµνασίου. Μάρτιος 2007 1 / 15 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Έρευνα υποστηριζόµενη από τη Γενική ιεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισµού της Ε.Ε., στο πλαίσιο του προγράµµατος Σωκράτης «ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΚΑΙ ΕΓΩ» Ερωτηµατολόγιο

Διαβάστε περισσότερα