Διεύθυνση Άρης Μαραγκόπουλος. Μετάφραση από το γερμανικό κείμενο. (Bibliothek Suhrkamp 1997) Φωτεινή Σιδηροπούλου Αντιπαραβολή με το περσικό κείμενο

Transcript

1 Η τυφλή κουκουβάγια

2 ΛΑΜΨΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Διεύθυνση Άρης Μαραγκόπουλος Μετάφραση από το γερμανικό κείμενο (Bibliothek Suhrkamp 1997) Φωτεινή Σιδηροπούλου Αντιπαραβολή με το περσικό κείμενο (Buf-e Kur, Βομβάη 1936) Τουράτζ Γιαζντανί Επιμέλεια, διόρθωση: Φωτεινή Ξιφαρά Τίτλος πρωτοτύπου: The Blind Owl John Calder (Publishers) Limited, 1957, Εκδόσεις Τόπος για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο ISBN Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά το Ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς τη γραπτή άδεια του εκδότη. Εκδόσεις Τόπος Πλαπούτα 2 και Καλλιδρομίου, 11473, Αθήνα Τηλ.: Fax: Βιβλιοπωλείο Γενναδίου , Αθήνα Τηλ.: Fax:

3 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ Η τυφλή κουκουβάγια Μετάφραση από το γερμανικό κείμενο Φωτεινή Σιδηροπούλου Αντιπαραβολή με το περσικό κείμενο Τουράτζ Γιαζντανί ΕΚΔΟΣΕΙΣ TOΠΟΣ

4 χειρόγραφα

5 του Σαντέκ Χενταγιάτ

6 ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΗ ΖΩΗ ΠΛΗΓΕΣ που μέσα στο σκοτάδι κατατρώγουν αργά, σαν τη λέπρα, την ψυχή. Αυτά τα βάσανα δεν μπορείς να τα μοιραστείς με κανέναν. Γιατί οι άλλοι δεν πιστεύουν σε τέτοια πάθη ή τα θεωρούν παραξενιά. Κι όταν κάποιος τα περιγράφει ή μιλάει γι αυτά, προσπαθούν να προσπεράσουν αυτή την εξιστόρηση με ένα χαμόγελο αμφιβολίας και χλευασμού, επειδή αυτό επιβάλλουν οι επικρατούσες απόψεις ή οι δικές τους πεποιθήσεις. Γιατί οι άνθρωποι δεν έχουν βρει ακόμη φάρμακο γι αυτά τα βάσανα. Το μόνο γιατρικό σ αυτές τις περιπτώσεις είναι να ψάχνεις τη λησμονιά στο κρασί και στον τεχνητό ύπνο που προσφέρει το όπιο ή άλλα ναρκωτικά. Δυστυχώς όμως, η επίδραση αυτών των γιατρικών είναι σύντομη. Αντί να ηρεμήσουν, οι πόνοι γυρνούν και πάλι ύστερα από λίγο, ακόμα σφοδρότεροι. Θα μπορέσουμε, άραγε, ποτέ να εξιχνιάσουμε τα μυστικά αυτών των υπερφυσικών συμβάντων, να δούμε τον αντικατοπτρισμό αυτών

7 10 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ των σκιών της ψυχής, που φανερώνεται όταν βρισκόμαστε σε κατάσταση λιποθυμίας, στην ερημιά ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο; Θα εξιστορήσω μόνο μία από αυτές τις εμπειρίες, την οποία έζησα εγώ ο ίδιος και με έριξε σε τέτοια απόγνωση ώστε δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Τα ολέθρια αποτελέσματα αυτού του συμβάντος θα δηλητηριάζουν τη ζωή μου όσο ζω, μέχρι την τελευταία μέρα, μέχρι την αιωνιότητα, ακόμα και μέχρι εκείνες τις περιοχές όπου δεν έχουν πρόσβαση η νόηση και η ανθρώπινη σκέψη. Έγραψα «δηλητηριάζουν», αλλά στην πραγματικότητα ήθελα να πω ότι σχεδόν πάντα είχα μέσα μου και θα έχω και στο μέλλον ανεξίτηλα τα σημάδια από αυτά τα βάσανα. Θα προσπαθήσω να καταγράψω ό,τι απόμεινε στη μνήμη μου και ό,τι ξέρω από την αλληλουχία των συμβάντων. Ίσως καταφέρω να φτάσω σε ένα γενικό συμπέρασμα. Όχι, το μόνο που θέλω είναι να βεβαιωθώ, για να μπορώ να το πιστέψω κι ο ίδιος. Αδιαφορώ τελείως αν θα με πιστέψουν οι άλλοι ή όχι. Ένα φοβάμαι μόνο, να μην πεθάνω αύριο χωρίς να έχω γνωρίσει τον ίδιο μου τον εαυτό. Γιατί στην πορεία της ζωής μου αναγκάστηκα να μάθω ότι μια άβυσσος με χωρίζει με τους άλλους. Κατάλαβα ότι χρειάστηκε να σωπάσω πολύ καιρό και να

8 Η ΤΥΦΛΗ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ 11 κρατήσω τις σκέψεις μου για τον εαυτό μου. Παρ όλα αυτά, αποφάσισα να γράψω μόνο και μόνο για να γνωριστώ με τη σκιά μου, αυτήν τη σκυφτή σκιά στον τοίχο, που λες και, σπρωγμένη από πείνα, θέλει να καταπιεί ό,τι γράφω. Είμαι περίεργος γι αυτήν, θα το τολμήσω, θέλω να γνωριστούμε καλύτερα. Γιατί από τότε που έκοψα κάθε επαφή με τους άλλους ανθρώπους, θέλω να τη γνωρίσω καλύτερα. Σκέψεις χωρίς νόημα! Μπορεί. Όμως με βασανίζουν περισσότερο από κάθε αλήθεια. Μήπως οι άνθρωποι που μοιάζουν μ εμένα, που φαίνεται να έχουν τις ίδιες ανάγκες κι επιθυμίες όπως εγώ, μήπως όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν βρίσκονται εδώ παρά μόνο για να με εξαπατήσουν; Μήπως δεν είναι παρά μια χούφτα σκιές, που φτιάχτηκαν για να με κοροϊδέψουν, να με παραπλανήσουν; Όλα όσα νιώθω, βλέπω, αναλογίζομαι δεν είναι, άραγε, απλή απάτη, κάτι που φαντάστηκα, μακριά από την πραγματικότητα; Γράφω μόνο για τη σκιά μου, που ρίχνει στον τοίχο η φλόγα του λυχναριού. Σ αυτήν πρέπει να φανερωθώ. Για πρώτη φορά σε τούτο τον χυδαίο κόσμο, τον γεμάτο φτώχεια κι αθλιότητα, πίστεψα ότι μια αχτίδα ήλιου φώτισε τη ζωή μου. Δυστυχώς όμως δεν ήταν αχτίδα ήλιου, άλλα μόνο

9 12 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ φευγαλέα λάμψη, διάττοντας αστέρας που παρουσιάστηκε με τη μορφή μιας γυναίκας όχι, ενός αγγέλου. Και μέσα σε τούτη τη λάμψη, εν ριπή οφθαλμού, για ένα ολόκληρο δευτερόλεπτο, είδα όλη την αθλιότητα της ύπαρξής μου και ταυτόχρονα κατάλαβα το μεγαλείο και την ομορφιά της. Και μετά, αυτό το φως χάθηκε πάλι μες στη δίνη της σκοτεινιάς, εκεί όπου έπρεπε να χαθεί. Όχι, δεν κατάφερα να κρατήσω αυτήν τη φευγαλέα λάμψη. Εδώ και τρεις μήνες, όχι, είναι μόνο δύο μήνες και τέσσερις μέρες, έχασα τα ίχνη της Θα μείνουν όμως αιώνια οι αναμνήσεις από τα γοητευτικά μάτια της, τη φονική φλόγα της ματιάς της. Πώς μπόρεσα να την ξεχάσω; Αφού όλη μου η ζωή κρέμεται από αυτήν! Όχι, δεν θα πω ποτέ το όνομά της. Αυτή η λεπτή, αιθέρια, απόκοσμη μορφή, σαν το πέπλο της ομίχλης, με τα μεγάλα, γεμάτα απορία, φωτεινά μάτια, στο βάθος των οποίων κάηκε κι έλιωσε αργά και βασανιστικά η ζωή μου, αυτή η μορφή δεν ανήκει πια σε τούτο τον χυδαίο, άγριο, κτηνώδη κόσμο. Όχι, το όνομά της δεν πρέπει να το μολύνει τίποτα το γήινο. Όταν την έχασα, αποτραβήχτηκα από τον κύκλο των ανθρώπων, των χαζών, των ευτυχισμένων και, για να τα ξεχάσω όλα, έψαξα καταφύγιο στο όπιο και στο κρασί. Όλη μου η ζωή

10 Η ΤΥΦΛΗ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ 13 διαδραματιζόταν στους τέσσερις τοίχους του δωματίου μου. Τίποτα δεν είχε αλλάξει σ αυτό. Σχεδόν πάντα περνούσα τη ζωή μου ανάμεσα σ αυτούς τους τέσσερις τοίχους. Από το πρωί ως το βράδυ ασχολιόμουν με τη ζωγραφική, ζωγράφιζα ξύλινες κασετίνες για πένες, έπινα κρασί και κάπνιζα όπιο. Είχα διαλέξει αυτήν τη γελοία απασχόληση για να αποχαυνωθώ και να σκοτώσω τον χρόνο μου. Για καλή μου τύχη, το σπίτι μου είναι έξω από την πόλη, σ ένα ήρεμο, ήσυχο μέρος, μακριά από τον θόρυβο και τη βαβούρα των ανθρώπων, τελείως απομονωμένο. Γύρω υπάρχουν μόνο χαλάσματα. Αρκετά μακριά, πέρα από το χαντάκι, μπορεί κάποιος να δει τις ρημαγμένες πλινθόκτιστες καλύβες. Εκεί αρχίζει η πόλη. Δεν ξέρω ποιος κακόγουστος παράφρονας έχτισε αυτό το σπίτι. Ήταν στην εποχή του Νώε. Όταν κλείνω τα μάτια μου, όχι μόνο βλέπω μπροστά μου κάθε γωνιά και κόγχη αυτού του σπιτιού, αλλά νιώθω και στους ώμους μου όλο το βάρος του. Είναι ένα σπίτι που μάλλον μόνο σε παλιά ξύλινη κασετίνα για πένες μπορεί να είναι ζωγραφισμένο. Όλα τούτα πρέπει να τα γράψω, να διαλύσω κάθε αυταπάτη, να εξηγήσω τα πάντα στη σκιά μου στον τοίχο. Ναι, παλιά μού είχε απομείνει αυτή η μικρή χαρά, αυτή η μικρή ευχαρίστηση.

11 14 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ Κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του δωματίου μου, ζωγράφιζα τη μία ξύλινη κασετίνα μετά την άλλη και προσπαθούσα να σκοτώσω τον χρόνο μου μ αυτήν τη γελοία απασχόληση. Από τότε όμως που η αντίκρισα εκείνα τα μάτια, από τότε που την είδα, δεν μπορούσα πια να βρω νόημα σε καμιά κίνηση, σε καμιά δραστηριότητα. Το μόνο παράξενο, το μόνο απίστευτο είναι πως από την αρχή το μοτίβο των εικόνων ήταν το ίδιο, έπαιρνε πάντα την ίδια μορφή. Ζωγράφιζα ένα κυπαρίσσι, πάντα το ίδιο κυπαρίσσι, και από κάτω έναν σκυφτό γέρο, που έμοιαζε με Ινδό γιόγκι, ήταν τυλιγμένος σε έναν φαρδύ αμπά και φορούσε σαρίκι στο κεφάλι. Καθόταν οκλαδόν και με μια έκφραση έκπληξης ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του είχε τον δείκτη του αριστερού του χεριού στα χείλη του*. Απέναντί του στεκόταν ένα κορίτσι μ ένα μακρύ μαύρο φόρεμα. Έσκυβε, για να προσφέρει στον γέρο ένα λουλούδι, ένα χωνάκι, καθώς ανάμεσά τους κυλούσε ένα στενό ρυάκι. Άραγε είχα ξαναδεί παλαιότερα αυτήν τη σκηνή; Ή μήπως ήταν όραμα; Δεν ξέρω. Ξέρω μόνο ότι ζωγράφιζα πάντα την ίδια σκηνή, το ίδιο μοτίβο. Το χέρι μου ζωγράφιζε ασυναίσθητα αυτή * Χαρακτηριστικό μοτίβο που εμφανίζεται στις περσικές μινιατούρες. (Σ.τ.Μ.)

12 Η ΤΥΦΛΗ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ 15 την εικόνα. Επίσης, εκπληκτικό ήταν το γεγονός ότι βρίσκονταν πάντα αγοραστές για αυτές τις ζωγραφιές μου. Μάλιστα, έστελνα τις ζωγραφισμένες κασετίνες στον θείο μου στην Ινδία. Εκείνος τις πουλούσε και μου έστελνε τα χρήματα. Αυτή η σκηνή έμοιαζε ταυτόχρονα κοντινή και μακρινή. Δεν θυμάμαι ακριβώς. Α, ναι, κάτι θυμήθηκα. Το έχω πει κιόλας. Πρέπει να γράψω τις αναμνήσεις μου. Όμως αυτό το γεγονός έγινε πολύ αργότερα. Δεν έχει καμιά σχέση με το μοτίβο στις ζωγραφιές μου. Αυτό το γεγονός με ανάγκασε να εγκαταλείψω τη ζωγραφική. Ήταν πριν από δύο μήνες, όχι, πριν από δύο μήνες και τέσσερις μέρες, ακριβώς δεκατρείς μέρες μετά το Νοουρούζ*. Όλοι είχαν ξεχυθεί έξω από την πόλη. Είχα κλείσει τα παράθυρα του σπιτιού μου, για να μπορώ να ζωγραφίσω με την ησυχία μου. Είχα αφοσιωθεί στη δουλειά μου, όταν πριν από το δειλινό, άνοιξε ξαφνικά η πόρτα και μπήκε ο θείος μου, δηλαδή ένας άντρας που ισχυριζόταν ότι είναι θείος μου. Δεν τον είχα δει ποτέ αυτόν τον θείο, γιατί από πολύ νέος ταξίδευε. Νομίζω πως ήταν * Η περσική Πρωτοχρονιά, στις 21 Μαρτίου, στην αρχή της Άνοιξης. Δεκατρείς μέρες μετά το Νοουρούζ φεύγουν όλοι από το σπίτι και πάνε στην εξοχή, για να διώξουν τα κακά πνεύματα. (Σ.τ.Μ.)

13 16 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ καπετάνιος. Σκέφτηκα ότι ήρθε σ εμένα για δουλειές, γιατί, όπως είχα ακούσει, έκανε και εμπόριο. Τέλος πάντων, αυτός ο θείος ήταν ένας σκυφτός γέρος. Γύρω από το κεφάλι του είχε τυλίξει ένα ινδικό σαρίκι, στους ώμους του κρεμόταν ένας κίτρινος κουρελιασμένος αμπάς, ενώ το πρόσωπό του το είχε καλύψει με ένα σάλι. Από τον ανοιχτό γιακά του πρόβαλλε το δασύτριχο στήθος του. Μπορούσες εύκολα να μετρήσεις μία προς μία τις τρίχες στα αραιά γένια του, που πρόβαλλαν κάτω από το σάλι. Με τα αρρωστιάρικα κοκκινωπά βλέφαρα και το λαγώχειλο, έμοιαζε να έχει μια μακρινή, παράξενη ομοιότητα μαζί μου. Μου έκανε κέφι, σαν να έβλεπα το είδωλό μου σε παραμορφωτικό καθρέφτη. Τέτοια ομοιότητα φανταζόμουν πάντα ότι είχα με τον πατέρα μου. Αμέσως μόλις μπήκε στο δωμάτιο, πήγε κατευθείαν στη γωνία και κάθισε οκλαδόν. Σκέφτηκα πως κάτι έπρεπε να του προσφέρω. Άναψα το λυχνάρι, έψαξα στο σκοτεινό αποθηκάκι του δωματίου μου, σ όλες τις γωνιές, να βρω κάτι, παρόλο που ήξερα ότι δεν είχα τίποτα στο σπίτι, ούτε όπιο ούτε κρασί. Ξαφνικά, σαν να μου ήρθε επιφοίτηση, έριξα μια ματιά ψηλά, στο ράφι και είδα ένα σταμνί παλιό κρασί που είχα κληρονομήσει. Υποθέτω ότι είχαν πατήσει αυτό το κρασί για να γιορτάσουν τη γέννη-

14 Η ΤΥΦΛΗ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ 17 σή μου. Ποτέ δεν σκέφτηκα θέλω να πω ότι είχα ξεχάσει τελείως πως θα μπορούσε να υπάρχει κάτι τέτοιο στο δωμάτιό μου. Για να φτάσω ψηλά, στο ράφι, ανέβηκα σ ένα σκαμνί. Και τη στιγμή που έκανα να πιάσω το σταμνί, είδα έξω από τον φεγγίτη έναν σκυφτό γέρο να κάθεται κάτω από ένα κυπαρίσσι, στην αλάνα πίσω από το σπίτι. Μπροστά του στεκόταν ένα νεαρό κορίτσι όχι, ένας άγγελος εξ ουρανού. Έσκυψε και του πρόσφερε με το δεξί της χέρι ένα μοβ χωνάκι, ενώ ο γέρος έτρωγε το νύχι από τον δείκτη του αριστερού του χεριού. Το κορίτσι στεκόταν ακριβώς απέναντί μου. Μου φάνηκε όμως ότι δεν έβλεπε τίποτε γύρω του. Κοίταζε μπροστά του χωρίς να βλέπει τίποτα. Στις άκρες των χειλιών του είχε παγώσει ένα φοβισμένο, γοητευτικό χαμόγελο, λες και σκεφτόταν κάποιον που ήταν απών. Και ξαφνικά, μέσα από τον φεγγίτη, είδα εκείνα τα φοβερά, γοητευτικά μάτια, που έμοιαζαν να ρίχνουν επικριτικά βλέμματα σε όποιον κοίταζε το κορίτσι, μάτια ανήσυχα, γεμάτα απορία, απειλητικά, μάτια που υπόσχονταν, που τρόμαζαν και ταυτόχρονα μαγνήτιζαν. Και η φωτεινή αχτίδα της ζωής μου έπεσε σ εκείνα τα λαμπερά, εκφραστικά, μαγικά βάθη και χάθηκε στην άβυσσό τους. Αυτός ο μαγικός καθρέφτης τράβηξε χωρίς αντίσταση την ύπαρξή μου μες

15 18 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ στη γοητεία του. Τούτα τα σκιστά τουρκμένικα μάτια σκορπούσαν μια υπερφυσική ακτινοβολία, που με φόβιζε και με μεθούσε. Το κορίτσι έμοιαζε να έχει στραμμένα αυτά τα μάτια προς ένα μακρινό, γεμάτο φόβο τοπίο, ένα τοπίο που δεν μπορούσε να δει κανείς. Είχε ψηλά ζυγωματικά, φαρδύ μέτωπο, λεπτά και σμιχτά φρύδια, και μισάνοιχτα σαρκώδη χείλη, που έδιναν την εντύπωση πως μόλις χώρισαν από ένα μακρύ παθιασμένο φιλί κι ακόμη διψούσαν. Τα ακάλυπτα, μαύρα, ατημέλητα μαλλιά του πλαισίωναν το χλωμό σαν φεγγάρι πρόσωπό του, ενώ ένα τσουλούφι ξέφευγε και έπεφτε στον κρόταφό του. Η απαλότητα των μελών του, η ελαφράδα και η χαλαρότητα των κινήσεών του μαρτυρούσαν πόσο εύθραυστο ήταν, έτοιμο να σπάσει. Οι αρμονικές κινήσεις του κοριτσιού θύμιζαν μπαγιαντέρα, Ινδή χορεύτρια ναού. Η μελαγχολική έκφραση στο πρόσωπό του και η λυπημένη χαρά του δήλωναν πως δεν ήταν συνηθισμένος άνθρωπος. Και η ομορφιά του δεν ήταν συνηθισμένη. Μου φάνηκε σαν οπτασία σε παραλήρημα οπίου. Άναψε μέσα μου τη φωτιά της αγάπης, της αγάπης του μανδραγόρα. Η ψηλόλιγνη μορφή του κοριτσιού, οι αρμονικές γραμμές του κορμιού του, από τους ώμους, τα χέρια, τα στήθη, τους γοφούς μέχρι τις γάμπες έμοιαζαν λες και μόλις ξεκόλλησαν

16 Η ΤΥΦΛΗ ΚΟΥΚΟΥΒΑΓΙΑ 19 από τα χέρια του αγαπημένου του, έτσι όπως ξεκολλάς τον μανδραγόρα από το ταίρι του. Το μαύρο ζαρωμένο φόρεμά του αγκάλιαζε τις καμπύλες του κορμιού του. Όταν το κοίταξα, φαινόταν σαν να θέλει να πηδήξει το ρυάκι που κυλούσε ανάμεσα σ αυτό και στον γέρο, όμως δεν τα κατάφερνε. Τότε, ο γέρος γέλασε τόσο ξερά και αποκρουστικά που μου σηκώθηκε η τρίχα. Γελούσε σκληρά, βραχνά, κοροϊδευτικά, χωρίς να αλλάζει την έκφραση του προσώπου του. Ακουγόταν σαν ηχώ γέλιου που βγαίνει μέσα από το κενό. Με το σταμνί στο χέρι, πήδηξα έντρομος από το σκαμνί. Δεν ξέρω γιατί έτρεμα έτσι. Ήταν ένα ρίγος από φόβο και ηδονή, λες και ξύπνησα τρομαγμένος από ένα ευχάριστο, διεγερτικό όνειρο. Ακούμπησα το σταμνί με το κρασί στο πάτωμα κι έπιασα με τα δυο μου χέρια το κεφάλι μου. Δεν ξέρω πόσα λεπτά, πόσες ώρες πέρασαν. Όταν συνήλθα, είδα ότι ο θείος μου είχε φύγει. Και η πόρτα έχασκε ανοιχτή, σαν στόμα πεθαμένου. Το ξερό γέλιο του γέρου αντηχούσε ακόμη στα αυτιά μου. Σιγά σιγά νύχτωνε. Το λυχνάρι κάπνιζε. Ένιωθα ακόμη αυτό το ευχάριστο και συνάμα φοβερό τρέμουλο. Από εκείνη τη στιγμή και μετά άρχισε να αλλάζει η ζωή μου. Μία και μόνη

17 20 ΣΑΝΤΕΚ ΧΕΝΤΑΓΙΑΤ ματιά αυτού του αγγέλου, αυτής της αιθέριας ύπαρξης, ήταν αρκετή για να με επηρεάσει με έναν ανεξήγητο τρόπο. Τα είχα τελείως χαμένα. Μου φαινόταν σαν να ήξερα το όνομά του από παλιά. Η φωτιά στα μάτια του, το χρώμα της επιδερμίδας του, η μυρωδιά του, οι χειρονομίες του, όλα μού φαίνονταν οικεία, λες και οι ψυχές μας έζησαν μαζί σε μια προηγούμενη ζωή, σε μια εποχή πριν από την αιωνιότητα, λες και είχαν την ίδια καταγωγή, ήταν από το ίδιο υλικό κι έπρεπε να ενωθούν. Ακόμα και σ αυτήν τη ζωή, τη ζωή στη Γη, αποζητούσα τούτο το κορίτσι, ήθελα να είμαι κοντά του. Δεν είχα την απαίτηση να το αγγίξω όχι, καθόλου. Μου ήταν αρκετό η αύρα του κορμιού του να μπερδεύεται με την αύρα του δικού μου κορμιού. Αυτό που έζησα με γέμισε φρίκη και ταυτόχρονα μου ήταν οικείο από την πρώτη στιγμή. Αλλά, μήπως όσοι αγαπιούνται δεν έχουν την εντύπωση ότι γνωρίζονται από παλιά; Μήπως δεν πιστεύουν ότι υπήρξε κάποτε ανάμεσά τους κάποιος μυστικός δεσμός; Εγώ πάντως ποθούσα σ αυτήν τη χυδαία ζωή μόνο τη δική του αγάπη, καμιά άλλη. Καμιά άλλη δεν θα μπορούσε ποτέ να με συγκινήσει όσο η δική του. Όμως το ξερό, αποκρουστικό γέλιο του γέρου, αυτό το τρομακτικό γέλιο, είχε σπάσει όλους τους δεσμούς μεταξύ μας.