ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ"

Transcript

1 ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΧΙΟΥΜΟΡΙΣΤΙΚΩΝ ΜΗΝΥΜΑΤΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΠΤΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΣΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΕΛΟΙΟΓΡΑΦΙΕΣ. ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» ΣΤΑΜΠΟΥΛΙΔΗΣ AN. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α.Μ: ΕΠΟΠΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΜΠΑΚΑΚΟΥ-ΟΡΦΑΝΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ο Εισαγωγή Κεφάλαιο 2 ο Θεωρητικές Έννοιες 2.1 Γελοιογραφία 2.2 Ελληνική Πολιτική Γελοιογραφία 2.3 Η Γλώσσα της Εικόνας 2.4 «Η Εικόνα αυτή αξίζει όσο χίλιες λέξεις»; Κεφάλαιο 3 ο Το χιούμορ στην Πολιτική Γελοιογραφία 3.1 Θεωρίες για το χιούμορ 3.2 Οι Θεωρίες για το χιούμορ μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες Η Διευθέτηση της Ασυμβατότητας Θεωρίες Ανωτερότητας/Μείωσης (Superiory / Disagreement Theories Θεωρίες Απελευθέρωσης ή Ψυχικής Ανακούφισης 3.3 Ανακεφαλαίωση Κεφάλαιο 4 ο Ανάλυση δείγματος Γελοιογραφιών 4.1 Κατηγορίες Γελοιογραφιών Γελοιογραφίες με γλωσσικό χιούμορ Η συνέργεια/διεπίδραση γλώσσας και εικόνας για την παραγωγή χιούμορ Γελοιογραφίες με χιουμοριστική εικόνα Γελοιογραφίες χωρίς χιουμοριστική ασυμβατότητα Κεφάλαιο 5 ο Γελοιογραφία και κοινωνία 5.1 Ο Κοινωνικός και Πολιτικός ρόλος της πολιτικής γελοιογραφίας 5.2 Η Γελοιογραφία ως Γέφυρα Πολιτισμού 5.3 Γελοιογραφία, Καρικατούρα και Σκίτσο. Που συναντώνται; Κεφάλαιο 6 ο Επίλογος Συμπεράσματα Βιβλιογραφία 2

3 1.Κεφάλαιο πρώτο Εισαγωγή Η παρούσα εργασία βασίζεται στην παραδοχή ότι έχοντας ως βάση τα οπτικά και γλωσσικά στοιχεία του γελοιογραφικού μηνύματος επιτυγχάνεται η έκφραση μονάδων πληροφορίας και των ίδιων των μηχανισμών σημασιολογικής διάδρασης και σύνδεσης πληροφοριών. Η αποκωδικοποίηση του μηνύματος της πολιτικής γελοιογραφίας συγκεκριµένα θα µπορούσε να θεωρηθεί ένας συνδυασµός διαγλωσσικής και διασηµειωτικής µετάφρασης, αφού εκτός από την ερµηνεία του γλωσσικού κώδικα απαιτεί και την ακριβή µεταφορά πληροφοριών µεταξύ διαφορετικών συστηµάτων κωδικοποίησης. Η συγκεκριµένη εργασία αναλύει τη διαλεκτική σκίτσου και λόγου (μελέτη των σημασιολογικών σχέσεων και γλωσσικών / οπτικών σχημάτων λόγου, καθώς και των νοηματικών αλυσίδων που πραγματώνονται κατά την πρόσληψη και παραγωγή μιας γελοιογραφίας) χρησιµοποιώντας µια σηµειωτική ανάλυση ως βάση. Όταν προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε µία πολιτική γελοιογραφία µετέχουµε διαρκώς σε µια υποσυνείδητη διαδικασία αποκωδικοποίησης διαφόρων συστηµάτων σηµασιοδότησης, όπως τον γλωσσικό κώδικα, τον σωµατικό κώδικα (π.χ. εκφράσεις προσώπου, βλέµµα, στάση του σώµατος) καθώς και τον οπτικό κώδικα που περιλαµβάνει τεχνικές της εικόνας (π.χ. σκίαση μορφών). Η διάδραση των διαφόρων συστηµάτων προέρχεται από την αλληλεπίδραση δύο διαφορετικών καναλιών επικοινωνίας: του οπτικού και του γλωσσικού. Τα οπτικά ερεθίσµατα παρέχουν το γενικό πλαίσιο της γελοιογραφίας και επιτρέπουν στον αποδέκτη να βγάλει συµπεράσµατα για τους χαρακτήρες, βασιζόµενος σε χαρακτηριστικά όπως η γλώσσα του σώµατος, η εγγύτητα µεταξύ των μορφών και οι ενδυµατολογικοί κώδικες. Σύμφωνα με τους μελετητές η εικόνα συχνά δρα ως περιοριστικός παράγοντας ιδιαίτερα όταν υπάρχουν πολιτισµικά και γλωσσικά στοιχεία που είναι άρρηκτα συνδεδεµένα µε τις οπτικές πληροφορίες. Απ την άλλη, ο γλωσσικός κώδικας έχει καίριο ρόλο σε µια γελοιογραφία αφού αποτυπώνει µεγάλο µέρος της δράσης, ενώ επιτρέπει και την εξαγωγή συµπερασµάτων για τους χαρακτήρες από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του λόγου του καθενός. Γι αυτό θεωρείται επιτακτική µια ενδελεχής γλωσσολογική ανάλυση. Οι Περιορισµοί οι καθαρά γλωσσολογικοί από τη άλλη µε το λεκτικό χιούµορ να παρουσιάζει τις µεγαλύτερες αντιστάσεις στη µεταφορά. Τα λογοπαίγνια µπορούν να οριστούν ως λέξεις ή φράσεις που υπόκεινται σε πάνω από µια ερµηνεία. Βασικά αυτές οι γλωσσικές κατασκευές περιέχουν διπλό νόηµα ή κάποιου είδους αµφιβολία σχετικά µε το νόηµα, κάτι που ευθύνεται για την παραγωγή ενός κωµικού στοιχείου. Η ικανότητα ανάγνωσης του αποδέκτη αποτελεί παράγοντα-κλειδί και απαιτεί την συµπύκνωση των νοηµάτων. 3

4 Βασιζόμενος στη Γενική Θεωρία για το Γλωσσικό Χιούμορ (βλ. Attardo 1994, 2001) κατά την οποία το χιούμορ στηρίζεται στην ασυμβατότητα ανάμεσα σε αυτό που αναμένεται να συμβεί και σε αυτό που τελικά συμβαίνει, χρησιμοποιώ ως βασική μονάδα ανάλυσης τη χιουμοριστική φράση (jab line), η οποία θεωρείται ότι εμπεριέχει τη γνωστική αντίθεση, στην οποία στηρίζεται το χιούμορ. Στόχος της ανάλυσης είναι η έκφραση όλων των πτυχών του γελοιογραφικού μηνύματος ( υπονοημάτων, μεταφορών, διάδραση εικόνας και λόγου) με όσο το δυνατόν πιο αντικειμενικό τρόπο, μένοντας στα στοιχεία που δίνει η ίδια η γελοιογραφία. Αυτό απαιτεί επισημείωση των οπτικών και γλωσσικών μονάδων- φορέων μηνύματος, των γλωσσικών σχημάτων λόγου( π.χ. μεταφορές, γλωσσικό παιχνίδι), των «οπτικών σχημάτων λόγου» ( π.χ. οπτικές μεταφορές), των σημασιολογικών σχέσεων μεταξύ οπτικών στοιχείων και των σημασιολογικών σχέσεων μεταξύ οπτικών και γλωσσικών μονάδων. Έτσι επιτυγχάνεται η έκφραση των μονάδων πληροφορίας και των ίδιων των μηχανισμών σημασιολογικής διάδρασης και σύνδεσης πληροφοριών. Η απόδοση όλων αυτών γλωσσικά τρόπο ελέγχου της πληρότητας και ακρίβειας με την οποία επισημειώθηκαν αυτά τα στοιχεία, αλλά και άμεση έκφραση των εμφανών και υπονοουμένων πληροφοριών που απαρτίζουν το γελοιογραφικό μήνυμα. Πρόκειται για μετάφραση του πολυμεσικού μηνύματος σε γλωσσικό όπου απαραίτητη προυπόθεση αποτελεί η ακριβής μεταφορά των πληροφοριών χωρίς την προσθήκη στοιχείων που δεν προκύπτουν άμεσα από τη γελοιογραφία. Αρχικά σε πρώτο επίπεδο κρίθηκε σκόπιμο να διασαφηνιστούν όλες οι θεωρητικές έννοιες για τις οποίες γίνεται εκτενής αναφορά στην παρούσα μελέτη. Το πεδίο ανάλυσης αυτής της εργασίας περιλαμβάνει την κοινωνιογλωσσολογική προσέγγιση και ανάλυση της πολιτικής γελοιογραφίας ως προς την χιουμοριστική φύση της. Συνεπώς ήταν αναγκαίο αρχικά να οριστεί η έννοια της γελοιογραφίας ως κειμενικό είδος, οι λειτουργίες της, τα βασικά χαρακτηριστικά της καθώς και η πρότυπη δομή της. Στη συνέχεια γίνεται λόγος για την έννοια του χιούμορ, ορίζοντάς το με βάση τα δύο βασικά χαρακτηριστικά του, που είναι η ασυμβατότητα και η παρουσία του γέλιου. Παρουσιάζονται εν συντομία οι τρεις επικρατέστερες θεωρίες για το χιούμορ στις οποίες βασίστηκα για την ανάλυση των δεδομένων μου. Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζεται το σύνολο του προς ανάλυση σώματος γελοιογραφιών. Πρόκειται για ένα θεματικά ισορροπημένο και αντιπροσωπευτικό δείγμα υλικού οκτώ γελοιογραφιών, ισορροπημένο ως προς την αναλογία οπτικής και γλωσσικής πληροφορίας στη δημιουργία του γελοιογραφικού μηνύματος. Επιπλέον προτείνεται σαφής κατηγοριοποίηση των γελοιογραφιών σε τέσσερις επιμέρους κατηγορίες: γελοιογραφίες με γλωσσικό χιούμορ, η συνέργεια γλώσσας και εικόνας για την παραγωγή χιούμορ, γελοιογραφίες με χιουμοριστική εικόνα και γελοιογραφίες χωρίς χιουμοριστική ασυμβατότητα, όπου η κάθε κατηγορία αποτελείται από δύο στον αριθμό γελοιογραφίες. Το τέταρτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην κοινωνική λειτουργία της πολιτικής γελοιογραφίας, προσεγγίζοντάς την ως δημόσιο μέσο έκφρασης κριτικής και «ευφυές κάτοπτρο της πολιτικής επικαιρότητας». Στη συνέχεια, παραθέτω τα συμπεράσματα της κοινωνιογλωσσολογικής προσέγγισης που επιχειρήθηκε για την ανάλυση και ερμηνεία του πολυτροπικού γελοιογραφικού μηνύματος, 4

5 που συνοψίζουν ποια χαρακτηριστικά μπορούν να συμβάλουν στη δείξη του χιούμορ μέσα σε μία πολιτική γελοιογραφία. 5

6 2. Κεφάλαιο δεύτερο Θεωρητικές έννοιες Στο κεφάλαιο αυτό παρατίθενται και αναλύονται οι θεωρητικές έννοιες κλειδιά της συγκεκριμένης εργασίας: πολιτική γελοιογραφία, χιούμορ, η γλώσσα της εικόνας. 2.1 Γελοιογραφία Γελοιογραφία, απαραίτητο συμπλήρωμα σε κάθε σοβαρή εφημερίδα και περιοδικό, αναδείχνει αθέατες ή σκόπιμα καλυμμένες πλευρές της καθημερινής πραγματικότητας, υπαινίσσεται κρυμμένες αλήθειες, ρίχνει φως σε σκοτεινές προθέσεις και συχνά προβάλλει και σατιρίζει καθ υπερβολή αρετές ή ελαττώματα δημοσίων προσώπων που ασκούν κάποιο από τα πολλά είδη εξουσίας. Η χρησιμότητα της πολιτικής γελοιογραφίας είναι προφανής στο βαθμό που καταφέρνει να μας κάνει «να δούμε πίσω από τα πράγματα» και να υποψιαστούμε ή να κατανοήσουμε πράγματα που διαφορετικά δεν θα κατανοούσαμε ή θα τα κατανοούσαμε με πολύ διάβασμα, μεγάλη προσπάθεια και σπατάλη χρόνου, αγαθά που γίνονται όλο και σπανιότερα στη σύγχρονη εποχή. Η γελοιογραφία έχει σαν βάση της το σκίτσο, απεικονίζοντας με λίγες γραμμές και υποτυπώδες κείμενο, καταστάσεις και γεγονότα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Διέπεται από τους ίδιους κανόνες τεχνικής απεικόνισης με επί πλέον την κριτική και τη σάτιρα. Σκοπός της με λίγες γραμμές και λακωνική επεξήγηση να αποδώσει το κεντρικό νόημα ενός μεγάλου κειμένου. Ψυχαγωγεί, κριτικάρει, προβληματίζει και λοιδορεί. Είναι δημοσιογραφία και ποίηση, είναι λογοτεχνία και φιλοσοφική αναζήτηση. Συγκεκριμένα, γελοιογραφία λέγεται μία εικόνα ή μία περιγραφή που γίνεται για να μας δείξει την κωμική πλευρά μιας μορφής και να προκαλέσει το γέλιο. Τέτοιο είναι ένα σκίτσο, που φροντίζει να παραμορφώσει τα χαρακτηριστικά ενός προσώπου ή να δείξει ένα, το πιο κωμικό και να το βάλει κυρίαρχο σε όλα τα άλλα. Η πρόθεση της γελοιογραφίας είναι ηθική. Καυτηριάζει το άτοπο, κάνει πολιτική σάτιρα και με το γέλιο διδάσκει. 6

7 2.2 Ελληνική Πολιτική Γελοιογραφία Η γελοιογραφία υπήρξε πάντα εικονοκλαστική, ανατρεπτική, βαθιά πολιτική. Η γελοιογραφία όπως τη γνωρίζουμε και τη χαιρόμαστε σήμερα, θεσμοποιείται στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγής της εικόνας και συνδέεται με την εξάπλωση αυτού του «δημοκρατικού αγαθού». Με τον όρο ελληνική, συγκεκριμενοποιούμε την ευρύτερη έννοια του όρου γελοιογραφία καθορίζοντας το πεδίο μελέτης μας. Μας απασχολεί δηλαδή η εγχώρια παραγωγή πολιτικών γελοιογραφιών και οι δημιουργοί τους. Ένας ακόμη όρος που προσδιορίζει το είδος της γελοιογραφίας που μελετούμε είναι αυτός της πολιτικής. Μ ε τον όρο πολιτική γελοιογραφία εννοούμε τη γελοιογραφία που έχει ως αντικείμενό της την εμφατική ή μεγαλοποιημένη παρουσίαση στους πολίτες - αναγνώστες εφημερίδων -, κωμικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν τις πράξεις ή τις προσωπικότητες των πολιτικών προσώπων. Και έχει τύχει βέβαια, η γελοιογραφία να κάνει έναν πολιτικό π.χ. να σκεφθεί, να αναθεωρήσει κάποια πράγματα, δηλαδή το σκίτσο λειτούργησε όχι μόνο εκτονωτικά για το κοινό αίσθημα, αλλά παίδεψε κιόλας αυτόν που τελικά αναφερόταν και κυρίως την πράξη του, γιατί το σκίτσο αναφέρεται στις πράξεις, όχι στους χαρακτήρες Από το στόχαστρο της πολιτικής γελοιογραφίας δεν ξεφεύγουν βέβαια και έννοιες όπως αυτή της πολιτικής ζωής ή της ίδιας της πολιτικής, όπου καυτηριάζεται ο τρόπος με τον οποίο βιώνουν οι άνθρωποι την πολιτική ως εξέλιξη, πρακτική και κυρίως ως τρόπο ζωής. Από άποψη τεχνοτροπίας, οι περισσότεροι Έλληνες γελοιογράφοι είναι επηρεασμένοι από τη Γαλλική Σχολή, που ζητά εκλεπτυσμένο εικαστικό, τόσο ανάλαφρο ώστε να αναδεικνύεται ο όγκος και η δύναμη του καυστικού σχολίου. Η δύναμη της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας βρίσκεται στην ατάκα. Από πλευράς τεχνικής, η γελοιογραφία κάνει χρήση απλών γραμμών και καθαρών περιγραμμάτων ορίζοντας παράλληλα με το εμφανές, κι αυτό που δεν προσδιορίζεται αρχικώς, αλλά κρύβει την κωμική ουσία των πραγμάτων. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την ανάδειξη του κωμικού στοιχείου, σύμφωνα με τις περιγραφές του Πέτρου Μαρτινίδη, είναι η συγκεκριμενοποίηση του αφηρημένου και η σύμφυση οπτικού- ρηματικού. Με τη μεν πρώτη, οι απροσδιόριστες μεταφορές του λόγου γίνονται με την εικόνα της γελοιογραφίας χυμώδεις κυριολεξίες, με τη δε δεύτερη, η γελοιογραφία παίζει διαρκώς με τη διαλεκτική συγκεκριμένου αφηρημένου, συγκεκριμενοποιώντας το αφηρημένο. Η σάτιρα, η διακωμώδηση, το γέλιο, μέσα από τη γελοιογραφία, έχουν πολύ σπουδαίο κοινωνικό ρόλο να επιτελέσουν. Ο κοινωνικός ρόλος της γελοιογραφίας ανάγεται στα βάθη του χρόνου. Από πολύ παλιά μας έρχονται εικόνες με γελοιογραφική πρόθεση. Στις χαράξεις των σπηλαίων με λιοντάρια και ταύρους, όπου ο πρωτόγονος άνθρωπος ξόρκιζε τους φόβους του. Σε σχεδιάσματα στις πυραμίδες της Αιγύπτου. Στις διογκωμένες ή γκροτέσκες απεικονίσεις των ζωγράφων Παύσονα και Αντίφιλου στην αρχαία Ελλάδα. Στις Φλυακογραφίες, γελοιογραφικά σκίτσα στην Κάτω Ιταλία. Σε ασελγή γλυπτά συμπλέγματα στις πιο ψηλές απολήξεις καθεδρικών ναών χτισμένων το Μεσαίωνα. Τέλος, σε βυζαντινές εικόνες και τοιχογραφίες από την Ορθόδοξη Ανατολή με σατιρικό ή γελοιογραφικό περιεχόμενο. Σε όλα αυτά βρίσκουμε «μιμήσεις 7

8 πράξεων σπουδαίων και γελοίων». Η πολιτική ως τέχνη του κυβερνάν, ως τέχνη του εφικτού ποιεί την πραγματικότητα. Και η γελοιογραφία ακολουθεί από κοντά, σχολιάζοντάς την χιουμοριστικά. Κάποιες φορές προφητικά προηγείται, προειδοποιώντας για τα επερχόμενα. Πάντοτε όμως στόχο έχει να προβληματίσει. Γι αυτό απευθύνεται στο πνεύμα του πολίτη, έστω και αν προκαλεί γέλιο ή θυμηδία. Γιατί η γελοιογραφία σκοπό έχει να αποκαλύψει την αλήθεια, κι ας παραμορφώνει χαρακτηριστικά προσώπων ή στοιχεία της πραγματικότητας, κι ας χρησιμοποιεί την υπερβολή. Με όπλα το λογοπαίγνιο, το σαρκασμό, την ύβρι, ακόμα και την πολιτική βωμολοχία φωτίζει προσκήνιο και παρασκήνια, ελέγχει και αποκαλύπτει ό,τι μειονεκτεί και ό,τι παρεκτρέπεται. Το κύριο χαρακτηριστικό της πολιτικής γελοιογραφίας σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις είναι η μετάδοση απόψεων με στόχο την άσκηση κοινωνικού ελέγχου μέσω του χιούμορ. Παράλληλα επισημαίνεται ότι η γελοιογραφία δεν μπορεί να γίνει κατανοητή αν ο αναγνώστης αγνοεί την πολιτική και ευρύτερα κοινωνική πραγματικότητα στην οποία γίνεται αναφορά. Πιο απλά η γνώση της επικαιρότητας και η γενικότερη πολιτισμική γνώση αποτελούν απαραίτητη προυπόθεση για να γίνει κατανοητό το μήνυμα που θέλει να μεταδώσει ο γελοιογράφος. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά της γελοιογραφίας θα εξεταστούν στη συνέχεια, δείχνοντας ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση του χιούμορ, αλλά και της οπτικής μεταφοράς κατά την κωδικοποίηση των μηνυμάτων στην πολιτική γελοιογραφία Ένα από τα πιο σημαντικά και αμφιλεγόμενα ζητήματα από την θεωρία του χιούμορ είναι το κατά πόσον το χιούμορ μπορεί να επηρεάσει πραγματικά την πολιτική από τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και σε ποιο βαθμό αυτό μπορεί να επιτευχθεί με μια ποικιλία από χιουμοριστική είδη, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής γελοιογραφίας. Ένα σύνολο από 8 πολιτικές γελοιογραφίες που προέρχονται αποκλειστικά από Έλληνες γελοιογράφους εξετάζεται από την άποψη της θεωρίας του χιούμορ. Η παρούσα μελέτη δείχνει ότι, αν και το χιούμορ στην πολιτική γελοιογραφία στοχεύει στην κριτική, δεν είναι ανατρεπτική? Πολιτικούς γελοιογράφους απασχολεί επίσης η οπτική μεταφορά ως ένα χιουμοριστικό μηχανισμό, ώστε να προσφέρει έναν εύκολο τρόπο για να γίνει αντιληπτό από την άποψη των πολιτικών υποθέσεων και να διεγείρουν θετικά ή αρνητικά συναισθήματα για τους αναγνώστες τους. Σύμφωνα με τον Γιώργο Τσάρα «το χιούμορ είναι μία πολλή σοβαρή υπόθεση. Τα πιο σοβαρά πράγματα που μας συμβαίνουν τα ξορκίζουμε με χιούμορ. Σε μία εποχή που δυστυχώς χαρακτηρίζεται από βίαια γεγονότα και οι συζητήσεις για την αντιμετώπισή τους ξεπερνούν σύνορα και έθνη εκτιμούμε ότι ο πολιτισμός και η τέχνη μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία τόσο αντίστασης όσο και δημιουργίας διαύλων επικοινωνίας και αλληλοκατανόησης. Το χιούμορ, η διακωμώδηση και η σάτιρα όπως αναπτύσσονται μέσα από την γελοιογραφία, γίνονται η τέχνη της καταγραφής, της κριτικής και του προβληματισμού απέναντι στα ανθρώπινα γεγονότα». Η γελοιογραφία αποτελεί προτυπικό χιουμοριστικό είδος, για την παραγωγή του οποίου επιστρατεύονται κατά κανόνα και η γλώσσα και η εικόνα. Μετά από μία 8

9 σύντομη παρουσίαση των βασικών εννοιών και θέσεων της θεωρίας για το χιούμορ και μέσα από την ανάλυση συγκεκριμένων παραδειγμάτων θα συζητηθούν τα εξής θέματα: o Η παραγωγή χιουμοριστικών μηνυμάτων γίνεται άλλες φορές μέσω του γλωσσικού κώδικα άλλες φορές μέσω μόνο του οπτικού κώδικα και άλλες φορές μέσω της συνέργειας και των δύο. o Τα χιουμοριστικά μηνύματα που παράγονται από μία και μόνη γελοιογραφία είναι δυνατό να είναι περισσότερα του ενός, γεγονός που καθιστά τις γελοιογραφίες λιγότερο εύληπτο και προσιτό στο ευρύ κοινό είδος από ό,τι συνήθως θεωρείται. Γενικότερα, μέσα από την ανάλυση των παραδειγμάτων, θα φανεί επίσης πως για την παραγωγή χιούμορ συχνά χρησιμοποιούνται οπτικές μεταφορές και διακειμενικές αναφορές, καθώς και πως οι δύο κώδικες ενίοτε αξιοποιούνται για την απεικόνιση του επιτονισμού και των συναισθημάτων που εμφανίζονται σε τέτοιου είδους πολυμεσικά κείμενα. Ωστόσο, το σημείο στο οποίο εστιάζει η σημειωτική προσέγγιση της γελοιογραφίας δεν είναι ο βαθμός με τον οποίο αναπαρίσταται η πραγματικότητα αλλά ο τρόπος με τον οποίο συστήματα σημείων δημιουργούν νοήματα και μπορούν να αποκωδικοποιήσουν τις πολιτισμικές δομές. Οι γελοιογραφίες θεωρούμε ότι δε θεωρούνται αθώες μεταγραφές της πραγματικότητας αλλά σύνθετα κείμενα που έχουν την ικανότητα να δημιουργούν και να διατηρούν νοήματα. Επομένως, στην εργασία αυτή οι γελοιογραφίες προσεγγίζονται ως πολυτροπικά κείμενα και κοινωνικές πρακτικές που δημιουργήθηκαν μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο συμφραζομένων με στόχο την διεύρυνση των διαύλων επικοινωνίας. Αυτά τα χαρακτηριστικά τις καθιστούν πηγές της ιστορίας (Μαυροσκούφης 2005). Η ανάγνωση των κειμένων αυτών στο πλαίσιο ενός ιστορικού λόγου με κυρίαρχες τις έννοιες της ενσυναίσθησης και της πολυπρισματικότητας μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη ενός ιστορικού γραμματισμού, δηλαδή στην ανάπτυξη της ικανότητας κριτικής ανάγνωσης και αναστοχασμού πάνω στα διαφορετικά μέσα, τις μορφές, τις τεχνικές και τις συμβάσεις του ιστορικού λόγου (Slater 1995, Stradling 2001). 9

10 2.3 Η Γλώσσα της Εικόνας Tότε που ο ιδρυτής της μοντέρνας γλωσσολογίας, ο F. De Saussure, μίλησε πρώτος για μια επιστήμη των διαφόρων τρόπων επικοινωνίας του ανθρώπου, έγινε συνειδητό ότι ο άνθρωπος παράλληλα προς τη γλώσσα χρησιμοποιεί και άλλες γλώσσες, άλλα σημειακά συστήματα για να επικοινωνήσει: εικόνα, χορό, μουσική. Από τότε μιλάμε για γλώσσες, όχι για γλώσσα. Από τότε η εικαστική γλώσσα, η γλώσσα της εικόνας παίρνει μια ξεχωριστή θέση στη μελέτη της επικοινωνίας του ανθρώπου. Για τη γλώσσα της εικόνας και μάλιστα τη γλώσσα του σκίτσου(από το ιταλ. Schizzo, που μέσω του ιταλ. Schedium ανάγεται στο ελλ. Σχεδιον ), τη γλώσσα του σχεδιογραφήματος (Μπαμπινιώτης: 1997). Αλλά τι ενώνει και τι χωρίζει τη γλώσσα των λέξεων από τη γλώσσα της εικόνας; Η γλώσσα των λέξεων και οι ίδιες οι λέξεις είναι πάνω απ όλα συμβάσεις, συμβατικές οντότητες, πλασμένες από τον άνθρωπο εν κοινωνία για να κοινωνήσει με τους άλλους, να επικοινωνεί. Όσο κι αν η λέξη μπορεί μέσα από τη μεταφορά να ανοίξει τα φτερά της και να πετάξει σε σημασιολογικές δηλώσεις πέρα και έξω από την κυριολεκτική της σημασία, εντούτοις έχει συμβατικό περιεχόμενο, σταθερό και κοινό για όλους. Αντίθετα, η εικόνα δεν έχει από την ίδια της την φύση τέτοια συμβατικότητα. Η εικαστική δημιουργία (εν προκειμένω η πολιτική γελοιογραφία, είδος όπου εξετάζεται και στην παρούσα μελέτη) ξεπερνά τα στενά όρια της συμβατικότητας και κινείται σε κόσμους ανώτερους με ελευθερία, χωρίς δέσμευση και περιορισμούς σε συμβάσεις. Η πολυσημία της εικόνας τη διακρίνει εξ ορισμού από τη μονοσημία της λέξης. Στην τέχνη γενικότερα αλλά και στην πολιτική γελοιογραφία ειδικότερα ο δέκτης γίνεται και δημιουργός αυτόματα όσο ερμηνεύει με τον δικό του τρόπο το εικαστικό μήνυμα. Πρόκειται επομένως για μία ενεργητική και δυναμική διεργασία αποκωδικοποίησης και όχι για μία απλή παθητική διαδικασία. Το σχεδιογράφημα, όπως το αποκαλούν οι μελετητές της γλώσσας της εικόνας, οφείλει να λειτουργήσει και ως τέχνη και ως πληροφορία ταυτόχρονα, να σταθεί δηλαδή στο ενδιάμεσο της εικαστικής και γλωσσικής επικοινωνίας. Έτσι η λιτότητα των γραμμών, η εκφραστικότητα των μορφών, η κίνηση του σώματος γίνονται καλλιτεχνικά μέσα. Σε απλές γραμμές η τέχνη του σχεδιογράφου γελοιογράφου είναι να ξεχωρίσει το επουσιώδες από το ουσιώδες και να το προβάλει, που σημαίνει να αξιολογήσει και να αναπλάσει, και μάλιστα κατά τρόπον που θα επιτρέψουν την εύκολη και γρήγορη κατανόηση και πρόσληψη του σκίτσου γελοιογραφίας από τον αποδέκτη. Ο μελετητής της γλώσσας της εικόνας θαυμάζει και το άλλο κύριο χαρακτηριστικό της, την οικονομία., καθώς με περιορισμένο αριθμό στοιχείων (γραμμών, σκιών, συνδυασμών) δημιουργεί ο γελοιογράφος την απεραντοσύνη της γλώσσας της εικόνας, που μπορεί να μιλήσει για τα πάντα. Αυτή είναι η μαγεία της γλώσσας της εικόνας που κάνει τους ανθρώπους να μπορούν να επικοινωνούν μέσα από αυτήν όπως και μέσα από τις λέξεις. 2.4 «Η Εικόνα αυτή αξίζει όσο Χίλιες Λέξεις» Η φράση αυτή πρέπει να εκληφθεί ως αντίδραση (με έντονο το στοιχείο της υπερβολής) στην ηγεμονία τού λόγου. Τίποτε, καμιά εικόνα δεν μπορεί να αντικαταστήσε τον ζωντανό λόγο, όταν εκφέρεται σωστά, μεστά και αποτελεσματικά. Βεβαίως, ένα θέμα είναι πάντοτε τι περιμένει κανείς από την επικοινωνία, είτε με την εικόνα είτε με τον λόγο. Μπορεί η εικόνα, καθ υπερβολή πάντοτε, να ισοδυναμεί ίσως με χίλιες λέξεις, αλλά μη ξεχνάμε ότι υπόκειται και σε χίλιες ερμηνείες, αφού ο εικαστικός κώδικας είναι εγγενώς πολύσημος και λειτουργεί πάντα συνειρμικά. Αντιθέτως, η γλώσσα εξ ορισμού έχει σκοπό ν αποκαλύπτει τη σκέψη τού ομιλητή όσο πιο πιστά γίνεται και να περιορίζει δραστικά τα περιθώρια παρερμηνείας. 10

11 3.Κεφάλαιο τρίτο Το Χιούμορ στην Πολιτική Γελοιογραφία Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να ερευνηθεί από καθαρά κοινωνιογλωσσολογική θεώρηση το χιούμορ που εντοπίζεται στην ελληνική πολιτική γελοιογραφία, δεδομένου ότι το χιούμορ είναι ένα φαινόμενο που σχετίζεται κατεξοχήν με τη γλωσσική χρήση και την ανθρώπινη επικοινωνία. Το χιούμορ αυτό βασίζεται στην ασυμβατότητα (incongruity), η οποία με σημασιολογικούς όρους περιγράφεται ως γνωστική αντίθεση δηλαδή ως αντίθεση ανάμεσα σε δύο γνωστικά σχήματα που ανακαλούνται στο νου του αποδέκτη με βάση τις πληροφορίες που αυτός αντλεί από το κείμενο και τα οποία επικαλύπτονται ολικώς ή μερικώς (Attardo 2001). Ο γλωσσικός και ο οπτικός κώδικας είτε κατά μόνας είτε μέσω της συνέργειας και των δύο παράγουν στις γελοιογραφίες το χιούμορ (Tsakona 2006, υπό δημ., Samson & Huber 2007). 3.1 Οι Θεωρίες για το Χιούμορ Σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις το χιούμορ είναι ένα φαινόμενο ιδιαίτερα πολύπλοκο, προκαλεί έντονο προβληματισμό και οφείλουμε να το προσεγγίσουμε μεθοδικά και με σαφή προσδιοριζόμενα κριτήρια. Θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε με συντομία χρόνου και χώρου τις τρεις επικρατέστερες θεωρίες σχετικά με το χιούμορ (για αναλυτική παρουσίαση των θεωριών βλ. μεταξύ άλλων Raskin 1985: 30-40, Attardo 1994: 47-50, Λουπασάκης 2002:55-57, 62-65). 3.2 Οι Θεωρίες για το Χιούμορ μπορουν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες Τις γνωσιακές- αντιληπτικές (cognitive-perceptual), τις κοινωνικές-συμπεριφορικές (socialbehaviorial) και τις ψυχαναλυτικές (psychoanalytical). Η πρώτη κατηγορία συνδέεται συνήθως με τις θεωρίεςασυμβατότητας, η δεύτερη με τις θεωρίες Ανωτερότητας/Μείωσης και η τρίτη με τις θεωρίες Απελευθέρωσης/Ψυχικής Ανακούφισης (Raskin1985,σ. 31). Οι περισσότερες προέρχονται από το χώρο της Ψυχολογίας (Raskin 1985). Δεν αναφέρονται πάντα στο χιούμορ, συνήθως μάλιστα μιλάνε για το γέλιο ή για το κωμικό. Ωστόσο, θα παρουσιαστούν ως σύντομη εισαγωγή στα πλαίσια αυτής της εργασίας για το γλωσσικό χιούμορ, καθώς τα όρια των εννοιών χιούμορ, γέλιο και κωμικό δεν ίναι πάντα ξεκάθαρα, κυρίως μάλιστα μέσα στα πλαίσια κάποιων από αυτές τις θεωρίες, που είναι τόσο παλιές όσο και ο Πλάτωνας Η Διευθέτηση της Ασυμβατότητας Οι θεωρίες Ασυμβατότητας είναι οι πιο δημοφιλείς στη σύγχρονη έρευνα της Ψυχολογίας για το χιούμορ (Suls 1972, Schultz 1972, η παραπομπή στο Raskin 1985). Ωστόσο, οι ερευνητές του χιούμορ δίνουν έμφαση και σε ένα άλλο στοιχείο, συγκεκριμένα στο γεγονός ότι τα δύο ασύμβατασυστατικά πρέπει κατά κάποιο τρόπο να συνδυάζονται, να γίνονται παρόμοια μέσα στο αστείο. Για το Monro, «το αστείο είναι ακαταλληλότητα. Αλλά δεν πρέπει να είναι όλα εντελώς ακατάλληλα πρέπει να υπάρχει και κάποιο κρυμμένο στοιχείο που θα τους επιτρέψει να σταθούν μαζί» (1951 η παραπομπή στο Raskin 1985, η έμφαση δική μου). Ο Hazlitt πιστεύει ότι το αστείο «βρίσκεται στον εντοπισμό απρόβλεπτων ομοιοτήτων και διαφορών ανάμεσα σε πράγματα» (1903 η παραπομπή στο Raskin 1985). Στη δεκαετία του 70 άρχισε στα πλαίσια της Ψυχολογίας μια διαμάχη που συνεχίζεται μέχρι σήμερα και σχετίζεται με αυτό το ζήτημα, δηλαδή με το κατά πόσο η ασυμβατότητα από μόνη της είναι ικανή να φέρει το αστείο ή χρειάζεται και ένα συνταίριασμα των διαφορετικών, «μια λογική μέσα στον παραλογισμό» (Freud 1905 η παραπομπή στο Attardo et al. 2002), όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Αφορμή 11

12 στάθηκε το 1972 ένα άρθρο του Suls, που πρότεινε ένα νέο μοντέλο αντίληψης του αστείου (two-stage-model η παραπομπή στην Taylor (χωρίς χρονολογία)), βασισμένο στους γνωστικούς κανόνες επεξεργασίας της πληροφορίας. Σύμφωνα με το μοντέλο του Suls, η αντίληψη του αστείου δεν είναι μια διαδικασία που σταματάει στην αναγνώριση της ασυμβατότητας. Υπάρχει κι ένα δεύτερο στάδιο, κατά το οποίο η αποδέκτρια του αστείου αποκαθιστά στο μυαλό της τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται τα δύο ασύμβατα μέρη του αστείου. Αυτό το δεύτερο στάδιο ονομάζεται από τον Suls στάδιο διευθέτησης της ασυμβατότητας (Resolution of the Incongruity). Η διευθέτηση της ασυμβατότητας είναι μια συμφιλίωση ανάμεσα στα αντίθετα μέρη του αστείου, ώστε να μειωθεί η διαφορά τους και να δημιουργηθεί ένα λογικό πέρασμα που θα επιτρέψει στην κατακλείδα να αναδυθεί φυσικά από το προηγούμενο σκηνικό του αστείου (Hempelmann 2000). Το χιούμορ γενικά στηρίζεται στην αναντιστοιχία που παρατηρείται ανάμεσα στο πως είναι τα πράγματα και στο πως θα περιμέναμε να ήταν. Απαραίτητη προυπόθεση, σύμφωνα με τη Τσάκωνα, για να έχουμε χιούμορ είναι μία κατάσταση, μία ιδέα, ένα γεγονός να έρχεται σε αντίθεση με όσα γνωρίζουμε για τον κόσμο που μας περιβάλλει, για την πραγματικότητα στην οποία ζούμε Θεωρίες Ανωτερότητας/Μείωσης (Superiory/Disagreement Theories) Οι θεωρίες Ανωτερότητας/Μείωσης ασχολούνται με τις περιστάσεις της χιουμοριστικής επικοινωνίας στις οποίες κάποιο άτομο υποτιμάται ή δέχεται επίθεση. Θεωρούν τις περιστάσεις αυτές ως αντιπροσωπευτικές του χιούμορ. Οι θεωρίες Ανωτερότητας πηγάζουν από την αντίληψη ότι το γέλιο απειλεί την κοινωνική ευταξία και κυριαρχούσαν μεταξύ των λογίων για αιώνες. Μόνο μετά τα μέσα του 20ού αιώνα μπόρεσε το γέλιο να αποκαταστήσει το όνομά του ως κάτι ωφέλιμο για το άτομο και την κοινωνία (Morreall 2007). Πρώτος ο Πλάτωνας θεώρησε ότι στηρίζα του γέλιου βρίσκονται η μοχθηρία και η ζήλια και ότι γελάμε με τις ατυχίες τωνάλλων επειδή χαιρόμαστε που δε συμβαίνουν σε μας (Raskin 1985). Ο Thomas Hobbes συνεχίζει στην ίδια γραμμή λέγοντας ότι «το πάθος του γέλιου είναι ο ξαφνικός θρίαμβος που προκύπτει από την ξαφνική σύλληψη της ιδέας ότι βρισκόμαστε σε εξέχουσα θέση σε σχέση με κάποια αδυναμία των άλλων ή με κάποια δική μας προηγούμενη που τώρα έχει περάσει και δε μας προκαλεί ντροπή» (Raskin 1985). Ο Alexander Bain (19ος αι.) πιστεύει ότι «σε οποιαδήποτε περίπτωση ο άνθρωπος μπορέσει να φανεί ανώτερος ξεπερνώντας ή κατατροπώνοντας έναν αντίπαλο, η τάση του για γέλιο είναι προφανής. Η κωμική περίσταση είναι η υποβάθμιση ενός ατόμου ή οποιουδήποτε πράγματος έχει κάποιο κύρος, εφόσον οι περιστάσεις δεν εγείρουν κάποιο άλλο έντονο συναίσθημα» (Raskin 1985). Ο John Morreall μας θυμίζει σύντομα ότι «είμαστε πάντα πρόθυμοι να γελάσουμε με τις αδυναμίες των άλλων» (2007). Οι προσεγγίσεις αυτές είναι που οδήγησαν στο στιγματισμό του γέλιου ως βλαβερού. Ένας επικριτής του, ο Shelley, είναι πεπεισμένος ότι «δεν πρόκειται να υπάρξει πνευματική αναγέννηση του ανθρώπινου είδους, αν δεν κατασταλεί το γέλιο» (η παραπομπή στο Raskin 1985,σ. 10, ο οποίος παραπέμπει στο Rapp 1949 ή 1951). Ο λόρδος Chesterfield, ένας άλλος μισόγελος, βεβαιώνει για τον εαυτό του ότι «όσο έχει τον έλεγχο το λογικού του, κανείς δεν τον άκουσε ποτέ να γελάει» (1748 η παραπομπή στο Raskin 1985). Τέλος, υπάρχουν ερευνητές που, αν και διακρίνουν στη βάση του γέλιου την εχθρότητα και τον ανταγωνισμό, δεν έχουν οδηγηθεί σε αρνητικά συμπεράσματα γι αυτό. Ο Rapp υποστηρίζει ότι το γέλιο γεννήθηκε από το μίσος και την αντιπαλότητα και αν ο άνθρωπος δεν ήταν γεμάτος απ αυτά, δε θα υπήρχε το γέλιο. Ωστόσο, συνεχίζει λέγοντας ότι ο πολιτισμός και οι περιορισμοί που έθεσε κάλυψαν με το πέρασμα των αιώνων τις πρωτόγονες καταβολές του γέλιου και μετέτρεψαν τα αρχικά χαρακτηριστικά του (1951 η παραπομπή στο Raskin 1985). 12

13 3.2.3 Θεωρίες Απελευθέρωσης ή Ψυχικής Ανακούφισης Η πιο γνωστή θεωρία αυτού του είδους προτάθηκε από τον Freud, ο οποίος πίστευε ότι η ανακούφιση και η απελευθέρωση από ένα βάρος χαρακτηρίζουν το χιούμορ στο σύνολό του (1905 η παραπομπή στο Raskin 1985). Οι υποστηρικτές των θεωριών Ψυχικής Ανακούφισης (Releaf/Psychic Release Theories) θεωρούν ότι οι άνθρωποι λειτουργούν κάτω από ένα μεγάλο αριθμό περιορισμών: να είναι λογικοί, να σκέφτονται καθαρά, να μιλάνε σωστά. Το χιούμορ προσφέρει προσωρινή ανάπαυλα από αυτούς τους περιορισμούς. Ο Bergson (Raskin 1985) επίσης συνδέει το χιούμορ με «μια ξεκούραση από τους κανόνες της λογικής»(χωρίς όμως να είναι αυτήηβασική του θέση για το θέμα). Ένα ιδιαίτερο είδος απελευθέρωσης είναι αυτό πουσυμβαίνει όταν το αστείο μας απελευθερώνει από κάποιο απωθημένο ή ταμπού. Συνήθως συνδέεται στη βιβλιογραφία με σεξουαλικά απωθημένα ή με την επιθετικότητα. Ο Mindess θεωρεί ότι, από τη στιγμή που το σεξ και η μοχθηρία είναι οι δύο βασικές παρορμήσεις που προσπαθούμε να ελέγξουμε, δεν πρέπει να μας παραξενεύει αν αυτά είναι που τροφοδοτούν το πιο έντονο γέλιο μας (Raskin 1985). Από τις παραπάνω προσεγγίσεις, οι θεωρίες Ασυμβατότητας αναφέρονται στην πλευρά του χιουμοριστικού ερεθίσματος (stimulus side theories). Οι θεωρίες Ανωτερότητας αναφέρονται στη σχέση ανάμεσα στα άτομα που συμμετέχουν στη χιουμοριστική περίσταση και οι θεωρίες Ψυχικής Ανακούφισης στα αισθήματα και στην ψυχολογία της ακροάτριας (response side theories) (Raskin 1985,σ. 40). 3.3 Ανακεφαλαίωση Το παρόν κεφάλαιο συζητήθηκε η πολυπλοκότητα και η δυσκολία ορισμού του φαινομένου του χιούμορ, καθώς επίσης περιγράψαμε τις τρεις βασικότερες θεωρίες που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί σχετικά με τη φύση και τη λειτουργία του χιουμοριστικού φαινομένου. Έμφαση δόθηκε στη θεώρηση του χιούμορ ως γνωστικής αντίθεσης. Κατά την επεξεργασία του χιουμοριστικού εκφωνήματος, οι σημασίες που αναφύονται στην επιφάνεια αλληλεπιδρούν με γνωσιακά σχήματα,δομές που ενυπάρχουν στο νου του αποδέκτη ως αποθηκευμένη εμπειρία από τον κόσμο που ζει και εδράζεται (Raskin 1985, Attardo 2001). 13

14 4.Κεφάλαιο τέταρτο Το υλικό της παρούσας μελέτης μας αποτελείται από ένα σώμα 8 ελληνικών πολιτικών γελοιογραφιών δημοσιευμένων σε εφημερίδες, ξεκινώντας χρονολογικά από την εποχή του Τρικούπη και του δικομματισμού και φτάνοντας στη σημερινή εποχή, περνώντας από την εποχή της δικτατορίας.στο παρόν κεφάλαιο θα παρουσιαστούν και θα περιγραφούν εκτενώς. 4.1 Κατηγορίες Γελοιογραφιών Γελοιογραφίες με γλωσσικό χιουμορ Ο τη χώρα στον ατυχή πόλεμο του 1897 που κατέληξε σε ταπεινωτική ήττα από Θεόδωρος Δηλιγ την Τουρκία και ακόμα πιο ταπεινωτική σχέση με τις Μεγάλες Ευρωπαϊκές Δυνάμεις, από τις οποίες ζήτησε δάνεια η ήδη καταχρεωμένη Ελλάδα, ώστε να αποδώσει στην Τουρκία την ορισθείσα πολεμική αποζημίωση.στη γελοιογραφία ο Δηλιγιάννης κωμικά ντυμένος με στρατιωτική στολή ευρωπαϊκού και όχι ελληνικού στυλ, που δείχνει την εξάρτησή του από την Ευρώπη, φέροντας πλήθος παράσημα και επίσημες κορδέλες, περήφανος για τα προβλήματα που φόρτωσε στην ταλαίπωρη τη χώρα του! Μπορούσε να σηκώσει η Ελλάδα το βάρος του διαχειριστικού Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου που της επιβλήθηκε επί των εσόδων των πολλών κρατικών μονοπωλίων («αιώνια μονοπώλεια» (sic), όπως ανορθόγραφα αναγράφεται στη γελοιογραφία αντί μονοπώλια, «ΚΑΠΝΟΥ, ΣΤΑΦΙΔΟΣ, ΑΡΤΟΥ, ΟΙΝΟΥ, ΚΡΕΑΤΟΣ, ΕΛΑΙΟΣ (sic, ανορθόγραφα πάλι, αντί ελαίου)»); Ο Δηλιγιάννης που ο ίδιος είχε κατασπαταλήσει το δημόσιο χρήμα, φαίνεται να νομίζει πως είναι δυνατό να βγει από την κρίση, η 14

15 Ελλάδα όμως δεν είναι καθόλου αισιόδοξη! Στις πλάτες της προσωποποιημένης Ελλάδας φορτώνει υπέρογκα βάρη κι εκείνη, ρακένδυτη από τα πολλαπλά προβλήματα, οικονομικά-κοινωνικά-πολιτικά, στενάζει και της έχει απομείνει η παλιά της δόξα, ως ενθύμιο, συμβολικά με το στέμμα στο άθλιο κεφάλι! ΟΤΙ ΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΩΣ ΨΩΝΙΖΟΜΕΝΑ ΨΩΝΙΑ ΨΩΝΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ, ΤΟ ΠΑΡΟΝ Η συνέργεια/διεπίδραση γλώσσας και εικόνας για την παραγωγή χιούμορ 15

16 Ο Γεώργιος Παπανδρέου που τον θεωρούσαν μετριοπαθή, διακηρύσσοντας "μια πατρίδα, μια κυβέρνηση, ένας στρατός" επιδιώκει εθνική συμφιλίωση. Ζητά, με υπόδειξη του Άγγλου διοικητή ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων Σκόμπι, τον αφοπλισμό του στρατού του Ε.Λ.Α.Σ. Το Ε.Α.Μ. αντιπροτείνει γενικό αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων, η πρόταση απορρίπτεται και αρχίζει ο εμφύλιος πόλεμος. Στην εμφύλια διαμάχη στις μάχες της Αθήνας τους κυβερνητικούς υποστηρίζουν αγγλικές δυνάμεις. Ο γελοιογράφος βάζει το Ε.Α.Μ. να ξεσκεπάζει τον πρωθυπουργό, ο οποίος με την πρόσκληση για συμφιλίωση «έπαιζε τον παπά», κρύβοντας τους ταγματασφαλίτες και τους Άγγλους. Ο «Παπα-Αντρέου» (λογοπαίγνιο) κρατά σκήπτρο με το σύμβολο της εθνικόφρονης ομάδας «Χ» και στο άλλο χέρι μαχαίρι έτοιμος για τη σφαγή των κομμουνιστών. ΟΤΑΝ 3+2=ΑΠΟΧΗ+ΛΕΥΚΟ+ΑΚΥΡΟ= ΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΤΑ ΝΕΑ Γελοιογραφίες με χιουμοριστική εικόνα 16

17 Γελοιογραφική απόδοση της ελληνικής Βουλής στα χρόνια της Συνταγματικής βασιλείας του Γεωργίου Α, οπότε οι αντιθέσεις των κομμάτων μετέτρεπαν το εθνικό Κοινοβούλιο σε «τσίρκο» με τους πολιτικούς ως αφηνιασμένα άλογα και τη Βουλή ως ελέφαντα να χορεύει στο ρυθμό των κομματαρχών! Η γελοιογραφία, όταν σχολιάζει πρόσωπα, γεγονότα, καταστάσεις και θεσμούς μιας εποχής μπορεί να αποτελέσει πολύτιμη πηγή της ιστορίας. Παρουσιάζοντας από την κωμική του πλευρά ένα θέμα σχολιάζει θετικά ή αρνητικά επίκαιρα γεγονότα, πολιτικά πρόσωπα και θέματα, οικονομικά ζητήματα, κοινωνικές αλλαγές και θεσμούς, θέτει κοινωνικούς προβληματισμούς. Στόχος μιας γελοιογραφίας είναι η κοινωνική κριτική και μέσω αυτής, σατιρίζοντας, διακωμωδώντας, γελοιοποιώντας πρόσωπα και καταστάσεις, καυτηριάζοντας, ενοχλώντας πολλές φορές, να τροποποιήσει και να μετασχηματίσει την τρέχουσα πραγματικότητα, να βελτιώσει το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά προσώπων, να αλλάξει τη νοοτροπία των ανθρώπων και τη στάση απέναντι στα πράγματα και τη ζωή. Η μορφή αυτή της κοινωνικής κριτικής είναι συνήθως αρκετά αποτελεσματική, μια και εμπεριέχει το στοιχείο του χιούμορ που γίνεται εύκολα αποδεκτό, πολλές φορές και από τα διακωμωδούμενα πρόσωπα. Ένας γελοιογράφος χρησιμοποιεί συγκεκριμένες τεχνικές προκειμένου να περάσει τα μηνύματά του και να επιτύχει το στόχο του. Τέτοιες τεχνικές αποτελούν ο εύθυμος χαρακτήρας του θέματος του γελοιογράφου, ο εύστοχος, περιεκτικός λόγος και η υπαινικτικότητα. Το λογοπαίγνιο αποτελεί σημαντική τεχνική, καθώς και η κατάλληλη χρήση προσώπων ή αντικειμένων με συμβολική σημασία. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι τα χαρακτηριστικά των προσώπων τονίζονται με υπερβολή. Σε μια πολιτική γελοιογραφία βρίσκουμε συμπυκνωμένη την πολιτική ειδησεογραφία, την καυστική κριτική στην πολιτική κατάσταση, δοσμένη συνήθως με χιούμορ, με ελάχιστα στοιχεία λόγου ή και χωρίς λόγο. Η ευρηματικότητα του γελοιογράφου και η οξύτητα της κριτικής του καθορίζει την εμβέλεια και την επιτυχία του στόχου του γελοιογράφου. Προσέχουμε ακόμα πως μια πολιτική γελοιογραφία μπορεί να κρύβει στοιχεία πολιτικής προπαγάνδας. Ο Χαρίλαος Τρικούπης ως πρωθυπουργός της Ελλάδας προσπαθεί να συνεργαστείμε τιςευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις, από τις οποίες, εκτός από την τεχνογνωσία τους, πουτην εκμεταλλεύεται για την ανάπτυξη της χώρας μετακαλώντας κυρίως Γάλλους ειδικούς για την εκπαίδευση του στρατού ή για μεγάλα τεχνικά έργα (διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, ίδρυση«σιδηροδρόμων Πειραιώς-Αθηνών- Πελοποννήσου»-Σ.Π.Α.Π. και Αθηνών- Λάρισας), ζητά και την οικονομική ενίσχυσή τους. Τα δάνεια της Ελλάδας από τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις σχολιάζει ο γελοιογράφος με 17

18 τον Τρικούπη να προσπαθεί να αρπάξει όσα εκατομμύρια καταστεί δυνατό, σαν να έχει πιστέψει πως, αφού τον εμπιστεύονται, έχει βρει την «κότα με τα χρυσά αυγά»! Η Ευρώπη, όμως, όπως μπορεί να δει καθένας, δεν είναι διατεθειμένη να του παραχωρεί αφειδώς τα χρυσά αυγά της, αλλά, όπως η κλώσσα, προστατεύει το χρήμα της από τη δανειολήπτρια Ελλάδα με την καταρρέουσα οικονομία. Τα μεγαλεπήβολα αναπτυξιακά έργα των κυβερνήσεων του Τρικούπη σε συνδυασμό με τις αρνητικές εθνικές, κοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες (για παράδειγμα η κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος από το αντίπαλο κόμμα του Δηλιγιάννη, όταν αναλάμβανε την κυβέρνηση την εποχή εκείνη), θα οδηγήσουν τη χώρα στην εθνική χρεοκοπία του Ας παρατηρήσουμε επιπλέον πως ο Τρικούπης πλησιάζει τις ισχυρές χώρες έχοντας βγάλει το καπέλο του δείχνοντας σεβασμό προς αυτές και αναγνωρίζοντας την ανωτερότητά τους Γελοιογραφίες χωρίς χιουμοριστική ασυμβατότητα Πικρό σχόλιο για την τύχη της Κύπρου, που το καλοκαίρι του 1974 με υπευθυνότητα της χούντας της Αθήνας και συνενοχή των Η.Π.Α., αλλά και με την ανοχή του ΝΑΤΟ, η Δύση έσπρωξε στο γκρεμό την Κύπρο και την παρέδωσε στην αγκαλιά της Ανατολής (Τουρκίας). Ο Κώστας Μητρόπουλος πάλι εδώ σχολιάζει το φόβο των πολιτών για τις σε ανύποπτο χρόνο συλλήψεις δημοκρατών, συχνό φαινόμενο της επταετίας. Ο επιβάτης που διαβάζει στην εφημερίδα για συλλήψεις πολιτών στον κύριο με το 18

19 καπέλο: «Με πιάσατε για να στηριχθήτε; Με λαχταριάσατε, με πεθάνατε χριστιανέ μου.» 5.Κεφάλαιο πέμπτο 5.1 Ο κοινωνικός και πολιτικός ρόλος της πολιτικής γελοιογραφίας Η γελοιογραφία έχει μια μακρά πορεία μέσα στην Ιστορία. Πρωτοεμφανίζεται σχεδόν ταυτόχρονα με τη δημιουργία των πρώτων οργανωμένων κοινωνιών. Από τότε και μέχρι σήμερα η γελοιογραφία καθορίζει τον εαυτό της απέναντι στη κοινωνία με ένα σαρκαστικό και επικριτικό λόγο, αλλά συνάμα και διδακτικό-πολιτικό. Η γελοιογραφία έχει τη δική της ιδιαίτερη επίδραση στο λαό και στα αισθήματα του ανθρώπου. Βοηθά στην κατανόηση της πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας. Υποτάσσει το χιούμορ, την ειρωνεία, τη σάτιρα, το σαρκασμό στο σκοπό της πιο βαθιάς συνειδητοποίησης των κοινωνικών αντιθέσεων. Με αιχμηρότητα τοποθετείται απέναντι στην αδικία, στην κοινωνική ανισότητα, στις σχέσεις των ανθρώπων στα καθημερινά γεγονότα. Με την ακαριαία παρέμβαση της η γελοιογραφία, τέρπει αλλά και προβληματίζει. Διαμορφώνει τη κοινή γνώμη αλλά σταδιακά με το χρόνο συμβάλλει και στη διαμόρφωση συνειδήσεων. Σήμερα, η γελοιογραφία έχει μια περίοπτη θέση σε καθημερινές εφημερίδες. Είναι κοινά αποδεκτό ότι από την πρωτόγονη κοινωνία μέχρι και τη σύγχρονη εποχή το γέλιο αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί μια βιολογική αλλά και πνευματική ανάγκη για τον άνθρωπο. Ενίοτε, δε, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως όπλο στα χέρια ευφυών κριτικών μιας πραγματικότητας που μπορεί να ενοχλεί, να αποκτήσει λόγο, να αφυπνίσει, να καυτηριάσει. Αυτό τον υψηλό προορισμό εκπληρώνει η τέχνη της γελοιογραφίας. Από το πεδίο της δεν θα μπορούσε βεβαίως να λείπουν οι πολιτικοί και η πολιτική. Η γελοιογραφία ακολουθεί και παρακολουθεί πάντα την πολιτική από κοντά, σχολιάζοντας με καυστικό τρόπο, πολλές φορές μόνο με τη δύναμη της εικόνας. Η επικαιρότητα γίνεται ευκολότερα αντιληπτή μέσα από το ιδιαίτερο πρίσμα της γελοιογραφίας, η οποία αντλεί, αναμφισβήτητα και πρώτιστα, έμπνευση από τα κοινωνικο-πολιτικά δρώμενα ενός τόπου. Προτάσσοντας ως βασικό της μέσο το χιούμορ, που μπορεί να φτάνει μέχρι την ειρωνεία, τον αυτοσαρκασμό και συχνά την υπερβολή, και επιδεικνύοντας μια μόνιμη κριτική διάθεση, η γελοιογραφία θεμελιώνει την υπόστασή της μέσα από τον ίδιο το σκοπό της, που δεν είναι άλλος από τον προβληματισμό της κοινής γνώμης, όχι μόνο για τοπικά πολιτικά ζητήματα, αλλά και για κοινωνικά φαινόμενα, για διεθνείς εξελίξεις και γεγονότα. Κάποιες φορές, μάλιστα, προφητικά προηγείται, προειδοποιώντας για τα επερχόμενα. Αν η γελοιογραφία λειτουργεί ως ο πομπός, τότε κάθε πολιτεία είναι ο δέκτης. Και στη δύσκολη εποχή που διανύουμε, ένας δημιουργικός διάλογος των δύο 19

20 αφυπνίζει τους ανθρώπους, οξύνοντας το κριτικό τους πνεύμα και καλλιεργώντας κατ επέκταση την κοινωνική συνείδηση. Χωρίς πολλά λόγια, ένα σκίτσο μπορεί να αιφνιδιάσει, να επικρίνει, να προβληματίσει εν τέλει, πετυχαίνοντας και κάτι εξαιρετικά πολύτιμο: ένα, συχνά πονηρό, χαμόγελο, όχι ως στιγμιαία εκτόνωση αλλά ως μέσο βαθύτερης γνώσης Η πολιτική γελοιογραφία ως μέσο έκφρασης πληροφορεί, εκπαιδεύει και διασκεδάζει. Επίσης στηλιτεύει τη διαφθορά και την ανικανότητα ενώ σε πολλές περιπτώσεις, μέσα από την ανατρεπτική της λειτουργία, μπορεί να επιτελέσει το ρόλο της κοινωνικής συνείδησης. Η πολιτική γελοιογραφία τέρπει, διαπαιδαγωγεί και ασκεί διαβρωτική επίδραση ταυτόχρονα Το γέλιο, όπως τονίστηκε και παραπάνω, δεν μπορεί να λείπει από τη ζωή. Δεν μπορεί να λείπει ούτε από την πολιτική. Λέγεται ότι παλαιός πολιτικός τηλεφώνησε στο μεγάλο γελοιογράφο Φωκίωνα Δημητριάδη για να διαμαρτυρηθεί. Όχι, όμως, γιατί τον "θυμόταν" πολύ συχνά! Αλλά για το αντίθετο. Επειδή είχε καιρό να τον εμφανίσει στις γελοιογραφίες του. Προφανώς ο πολιτικός αυτός ήξερε τη δύναμη της γελοιογραφίας. Είχε, όμως, και αίσθηση του χιούμορ. Η σχέση ανάμεσα στην πολιτική και τη μοναδική ιδιότητα του γέλιου είναι παλαιά και στενή. Τα πιο δύσκολα θέματα απαλύνονται και γίνονται πιο κατανοητά όταν τα δει κανείς και με μια εύθυμη ματιά. Η αντοχή των πολιτικών και ο χαρακτήρας τους δοκιμάζεται και στην εύθυμη κριτική. Άνθρωποι ικανοί με αυτοπεποίθηση και σιγουριά μπορούν να το αντέξουν. Η κοινωνία, ο μέσος πολίτης που αρέσκεται να κρατά συνεχώς προσγειωμένους τους πολιτικούς, βρίσκει την έκφρασή του μέσα από την καθημερινή έμπνευση του γελοιογράφου. Μέσα από έναν έξυπνο τρόπο κριτικής και άσκησης ελέγχου. Δεν είναι τυχαίο ότι, παγκόσμια, οι περισσότερες εφημερίδες έχουν γελοιογραφίες. Φαίνεται ότι το γέλιο εκτός από τα ευεργετικά αποτελέσματα στο "κυκλοφορικό" βελτιώνει και την κυκλοφορία των εφημερίδων. Ακόμη και στις πιο δύσκολες ώρες μιας κοινωνίας υπάρχει η λυτρωτική και θεραπευτική δύναμη του γέλιου. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη το γέλιο για να κρατήσει ψυχική και πνευματική ισορροπία. Κορυφαίοι πολιτικοί, σ' όλες τις εποχές, είχαν έντονη την αίσθηση του χιούμορ. Και αυτοί μπορεί να ήταν πολλοί. Πετυχημένοι γελοιογράφοι, όμως, δεν υπάρχουν πολλοί. Γιατί απαιτούνται σπάνιες ανθρώπινες ικανότητες. Απαιτείται συνδυασμός υψηλής ευφυίας, μεγάλης αίσθησης χιούμορ, αντίληψη της επικαιρότητας και της κοινωνικής συγκυρίας, αλλά και καλλιτεχνική γραφίδα. Γι αυτό ακριβώς είναι φυσικό να είναι λίγοι οι γελοιογράφοι. Γιατί όταν κάποιος έχει όλες αυτές τις ιδιότητες τότε είναι σπάνιος. Είναι προικισμένος άνθρωπος. Ερχόμενος κανείς στην πολιτική ξέρει τι τον περιμένει από τους γελοιογράφους. Προχωρώντας στην πολιτική αντιλαμβάνεται, δοκιμάζει και δαμάζει τις αντοχές του στην έμμεση και τόσο εύγλωττη κριτική της γελοιογραφίας. Το χιούμορ εκείνου -που πολλές φορές ασκείται απo τις εφημερίδες- του εξουσιαστή εναντίον των αδυνάτων και αδύναμων να αντισταθούν και αυτό το «φερόμενο» ως χιούμορ δεν είναι τίποτε άλλο παρά το άλλοθι και το πρόσωπο του κυνισμού. Με δύο λόγια ακριβώς η αθωότητα του γελοιογράφου δεν του επιτρέπειποτέ να καταντήσει κυνικός. Η γελοιογραφία είναι ανατρεπτική επειδή αναζητά την αλήθεια. Αν η αλήθεια έχει ανατρεπτικές συνέπειες, η γελοιογραφία πειθαρχεί σ αυτές. Διότι τελικά η γελοιογραφία είναι πολύ σοβαρό πράγμα. Η ανατρεπτικότητα και συνεπώς η επαναστατικότητά της είναι ακριβώς αυτή η προσπάθεια, νααποκαλύψει τους 20

21 μηχανισμούς που παράγουν τα γεγονότα και από κει και πέρα, αφού αποκαλύψει αυτό, προσπαθεί να τα παρουσιάσει με έναν εύθυμο ή ενίοτε και πικρό τρόπο, που όμως αυτή η πικρία προκαλεί ένα μειδίαμα, όχι απαραίτηταγέλιο. Βέβαια πολλές φορές προκαλεί γέλιο και μάλιστα γέλιο λυτρωτικό, ανακουφιστικό, oμως πρόκειται γαλικού τύπου γελοιογραφία. 5.2 Η γελοιογραφία ως γέφυρα πολιτισμού Τη στιγμή της έμπνευσης ο δημιουργός, ο σκιτσογράφος έχει μέσα στο μυαλό του τοκρυφό διαβολάκι ή το κρυφό αγγελάκι που είναι η ψυχή τουαναγνώστη. Η όλη επαφή γίνεται και με τη δική του άποψη (του αναγνώστη), αλλά όλο αυτό δεν έχει να κάνει με το καλλιτεχνικό δικαίωμα που έχει ένας ζωγράφος, νακάνει ένα έργο κι αυτό να δικαιούται να είναι ακατανόητο από πολλούς. Ο γελοιογράφος είναι και δημοσιογράφος, συνεπώς η πρόθεση του είναι να επικοινωνήσει ακόμη και κάνοντας μια δύσκολη γελοιογραφία -εδώ ανοίγεται έναμεγάλο κεφάλαιο για τη λεγόμενη εγκεφαλική γελοιογραφία- την σμιλεύει, την παλεύει, την προσπαθεί, να είναι τέτοια που να επικοινωνεί, αλλιώς για να πούμε ωμά δουλεύεις τον κόσμο.στο πλαίσιο αυτό, η σωστή ανάγνωση των γελοιογραφιών αποκτά αυξημένη σημασία. Δεδομένου ότι οι γλωσσικοί και οπτικοί μηχανισμοί παραγωγής χιούμορ αποτελούν μέρος του γλωσσικού και οπτικού γραμματισμού (visual literacy, Kress & van Leeuwen 1996) που καλούνται να έχουν οι πολίτες, καθίσταται απαραίτητη η εξοικείωση των αναγνωστών με τη γραμματική των γελοιογραφιών, δηλαδή με τουςσημειωτικούς τρόπους τους οποίους αξιοποιούν οι γελοιογράφοι και οι οποίοι έρχονται στην επιφάνεια από την ανάλυση με βάση τη θεωρία του χιούμορ καιαυτής της μεταφοράς. 5.3 Γελοιογραφία, καρικατούρα και σκίτσο. Πού συναντώνται; Είναι τρία πράγματα που μοιάζουν μεταξύ τους, έχοντας απόσταση από άλλα, όπως το κόμικ, αλλά, όπως το κόμικ, αλλά που τα συνδέει κοινή σημειολογία.δηλαδή, πάντα στη γελοιογραφία, στην καρικατούρα και στο σκίτσο -όχι το ζωγραφικό, το σκίτσο όπως στη δημοσιογραφίαυπάρχει μήνυμα, υπάρχει λόγος,είναι ένα ιδεόγραμμα. Αυτό είναι ο κοινός παρανομαστής. Οι διαφορές μπορεί να είναι στις εικόνες, αν θα ναι αφαιρετικό, αν θα ναι μπαρόκ, φουτουριστικό, ρεαλιστικό αν θαείναι ο, τιδήποτε άλλο, αλλά ο κοινός παρανομαστής είναι η απόπειρα, η προσπάθεια να εκπεμφθεί μήνυμα. 21

22 6.Κεφάλαιο έκτο Επίλογος - Συμπεράσματα Αντικείμενο μελέτης της παρούσας εργασίας ήταν η κοινωνιογλωσσολογική προσέγγιση της ελληνικής πολιτικής γελοιογραφίας και η αποκωδικοποίηση του χιουμοριστικού μηνύματος από τον αποδέκτη της. Η ανάλυση των δεδομένων επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της πολιτικής γελοιογραφίας πέρα από άλλες λειτουργίες που μπορεί να έχουν, συμβάλλουν στη (ανα)δειξη του χιούμορ μέσα σε μία πολιτική γελοιογραφία. Επιχειρήσαμε να καταστήσουμε σαφές ότι η παραγωγή χιουμοριστικών μηνυμάτων γίνεται μέσω του γλωσσικού ή οπτικού κώδικα ή και μέσω της συνέργειας / διεπίδρασης και των δύο. Επιπροσθέτως, αναφέρθηκε ότι μία γελοιογραφία μπορεί να είναι ένα είδος λιγότερο εύληπτο και κατανοητό στο ευρύ κοινό από ό,τι συνήθως νομίζεται, δεδομένου ότι μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα του ενός χιουμοριστικά μηνύματα. Κατά την ανάλυση των γελοιογραφιών τονίστηκε ιδιαίτερα η χρήση του χιούμορ αλλά και της οπτικής μεταφοράς, και συγκεκριμένα πώς αυτή αξιοποιείται για την παραγωγή του χιουμοριστικού αποτελέσματος τόσο ενισχύοντας κι αυτή απόψεις πολιτικού και ευρύτερα κοινωνικού περιεχομένου όσο και αποσκοπώντας στη συγκινησιακή φόρτιση του αναγνωστικού κοινού. Από την άλλη πλευρά όσον αφορά τον κοινωνικό χαρακτήρα της πολιτικής γελοιογραφίας θα μπορούσε κάλλιστα η παρουσία ή η απουσία ή ακόμα και η εξέλιξή της να αξιοποιηθεί ως δείκτης πορείας ενός κράτους προς τον εκδημοκρατισμό, καθώς η ποιότητα της δημοκρατίας μεταξύ άλλων συνδέεται με το πλαίσιο ελευθερίας που παρέχει στον τύπο (Lindstrom 1980, Hanlon 1997, Morreall 2005: 63). Τέλος είναι απαραίτητο να σημειωθεί ότι τα αποτελέσματα σχετικά με την αποκωδικοποίηση του χιουμοριστκού μηνύματος προέρχονται από περιορισμένο υλικό οκτώ πολιτικών γελοιογραφιών δημοσιευμένων σε ελληνικές εφημερίδες. Γι αυτό το λόγο τα συμπεράσματα της παρούσας εργασίας δεν μπορούν να προσλάβουν γενικευτικό χαρακτήρα. Για την εξαγωγή ευρύτερης κλίμακας συμπερασμάτων, καθίσταται απαραίτητη η συλλογή δεδομένων από πιο πλούσιο και πολυποίκιλο υλικό πολιτικών γελοιογραφιών. 22

23 Βιβλιογραφία Attardo, Salvatore (1994). Linguistic Theories of Humor. Berlin, New York: Mouton de Gruyter. Attardo, Salvatore (2001). Humorous Texts. Berlin, New York: Mouton de Gruyter. Attardo, Hempelmann, et al. (2002). Script oppositions and logical mechanisms: Modeling incongruities and their resolutions. HUMOR. Bergson, H. (1998). Το γέλιο. Δοκίμιο για τη σημασία του κωμικού, ( μτφρ. Β. Τομανάς). Αθήνα: Εξάντας. [ Greek: Le rire. Essai sur la signification du comique. Paris : Presses Universitaires de France, 1901]. Freud, Sigmund (1959). Humor. In: J. Strachey (ed., 1959). Collected Papers. Vol New York: Basic Books. [Reprinted from 1928]. Η γλώσσα της εικόνας. Το Βήμα: Νέες Εποχές, σ. 6, 25/5/1997. Hanlon, H., J. Farnsworth & J. Murray (1997) Ageeing in American comic strips : Ageeing and society 17, Hempelmann, Christian F. (September 2004). "Script opposition and logical mechanism in punning". HUMOR - Journal of the International Association for Humor Studies. Kress, G. & T. Van Leeuwen (1996) Reading Images. The grammar of visual design. London : Routledge. Lakoff G. & M. Johnson (1980). Metaphors we live by. Chicago. University of Chicago Press. Lindstrom, N.(1980) Social commentary in Argentine cartooning: From description to questioning. Journal of Ppopular Culture 14, Λουπασάκης, Αλέξανδρος, Γέλιο. Η καλύτερη θεραπεία, 4 η έκδοση, Κέδρος, Μαυροσκούφης, Δημήτρης Κ.(2005). ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΙΧΝΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Ιστοριογραφία, διδακτική μεθοδολογία και ιστορικές πηγές. Θεσσαλονίκη: Αδελφοί Κυριακίδη. Morreall, J. (2005) Humour and the conduct of politics. In S. Lockyer & M. Pickering (eds). Beyond a joke. The limits of humour. Basingstoke: Palgrave 23

24 Macmillan. Raskin, Viktor (1985). Semantic Mechanisms of Humor. Dordrecht: D. Reidel. Samson, A.C. & Huber, O. (2007). The interaction of cartoonist's gender and formal features of cartoons. Humor: International Journal of Humor research, 20(1), Schultz T. R. (1972). The role of incongruity in children s appreciation of cartoon humor. Journal of Experimental Child Psychology, 13, Slater, John (1995). Teaching History in the New Europe. London: Cassel-Council of Europe. Stradling, Robert (2007). Η πολυπρισματικότητα στη διδασκαλία της ιστορίας: Ένας οδηγός για εκπαιδευτικούς/μτφρ. Δ. Κοκκώνης. Συμβούλιο της Ευρώπης. Αθήνα: Ξιφαράς. Suls, J. (1972). A two-stage model for the appreciation of jokes and cartoons. In Goldstein, I. H., and P. E. McGhee (eds.), The Psychology of Humor: Theoretical Perspectives and Empirical Issues. New York: Academic Press. Τσάκωνα Β. (2004) Το χιούμορ στον γραπτό αφηγηματικό λόγο: Γλωσσολογική Προσέγγιση. Αδημοσίευτη διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τσάκωνα Β.( υπό δημ.) «Η χιουμοριστική αναπαράσταση της πολιτικής πραγματικότητας: Το παράδειγμα της σύγχρονης πολιτικής γελοιογραφίας».στο Μ. Πολίτης (επιμ.), Ο λόγος της μαζικής επικοινωνίας: το ελληνικό παράδειγμα. Θεσσαλονίκη : Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανώλη Τριανταφυλλίδη]. Tsakona V. (2006). Cartoons analyzed in GTVH terms: Towards a theory of verbal and visual humor. Paper presented at the 18 th Conference of the International Society for Humor Studies, Copenhagen, Denmark, 3-7 July

Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου

Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου Αναπαραστάσεις των φύλων στα παιδικά αναγνώσµατα του νηπιαγωγείου και του δηµοτικού σχολείου Μαρία Μανώλη 1 Εισαγωγή Χωρίς αµφιβολία, τα σχολείο 1 αποτελεί το πιο θεµελιώδη κοινωνικό θεσµό µετά την οικογένεια,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις

Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις Εισαγωγή: ακαδηµαϊκά αδικήµατα και κυρώσεις Σύµφωνα µε τον εσωτερικό κανονισµό του Πανεπιστηµίου Κρήτης κυρίαρχα δικαιώµατα των φοιτητών είναι το δικαίωµα στη µάθηση και η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών

Διαβάστε περισσότερα

Ευάγγελος Αυδίκος Η αµηχανία µπροστά στον τοίχο: το Πρόγραµµα και οι κοινότητες των Τσιγγάνων Γεια σας. Εγώ είµαι καινούργιος στη Θεσσαλία οι εκατέρωθέν µου καθήµενοι προϋπήρξαν εµού. Να ξεκινήσω, λοιπόν,

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι,

Καλωσόρισμα επισήμων. Κυρίες και κύριοι, 1 Καλωσόρισμα επισήμων Κυρίες και κύριοι, Εκ μέρους των μελών του Διοικητικού μας συμβουλίου, σας καλωσορίσω στο 17 ο Ετήσιο Συνέδριο της Συνομοσπονδίας μας, μέσα από τις εργασίες του οποίου αισιοδοξούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΗΣ: ΦΟΥΣΚΑΡΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟΧΥΜΩΤΗΣ MOD R-430 Παρακαλώ διαβάστε προσεκτικά όλες τις οδηγίες πριν τη χρήση ιάγραµµα ονόµατος και θέσης των κύριων εξαρτηµάτων 1. Έµβολο πίεσης 2. ιαφανές κάλυµµα 3. Φίλτρο αποχυµωτή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ

ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΑΝΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΟΝΗΣΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΣΜΥΕ-ΔΥΠ) Λ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ 40,11473 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.2108822303/2108064543 FAX 2106124492 EMAIL:info@smye.gr ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΦΙΛΙΑ..!!! Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ

Η ΦΙΛΙΑ..!!!  Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Η ΦΙΛΙΑ..!!! Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ Σε γενικές γραµµές φιλία είναι η εθελοντική αλληλεξάρτηση ανάµεσα σε δύο άτοµα, µε απώτερο σκοπό να ικανοποιηθούν συναισθηµατικοί στόχοι των εµπλεκοµένων, η οποία είναι πιθανό

Διαβάστε περισσότερα

Αντωνία Αθανασοπούλου

Αντωνία Αθανασοπούλου Πίνακας 1. Μέθοδοι αντιµετώπισης της διάβρωσης (ορύγµατα) Λοφίσκος στην κορυφή του ορύγµατος Ανάχωµα παροχέτευσης Αναβαθµοί Αγωγοί στράγγισης Σπορά / Κάλυψη µε άχυρα Χλοοτάπητας Προσωρινή κάλυψη Οδοντωτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2008 ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΡΟΣ κ. ΓΕΩΡΓΙΟ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΑΡΧΗΓΟ ΤΗΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Θέμα: Θέσεις της ΚΕΕΕ για την ελληνική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΜΗΝΙΑΙΟ ΕΛΤΙΟ ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Κατά τη συνεδρίαση της 6ης Ιουνίου 2007, το ιοικητικό Συµβούλιο της αποφάσισε να αυξήσει το ελάχιστο επιτόκιο προσφοράς για τις πράξεις κύριας αναχρηµατοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη

Μια «γριά» νέα. Εύα Παπώτη Εύα Παπώτη Μια «γριά» νέα Πρωτογνώρισα την Κατερίνα ως μαθήτρια λυκείου στο φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης στο οποίο εργαζόμουν ως φιλόλογος. Σήμερα είναι τριάντα ετών. Σε μια συνάντησή μας, λίγο πριν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ 10-05-07-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ 10-05-07-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 10-05-07-00 10 Φυτοτεχνικά Έργα 05 Εγκατάσταση Πρασίνου 07 Φύτευση πολυετών, µονοετών και βολβωδών φυτών 00 - Έκδοση 1.0 -

Διαβάστε περισσότερα

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ»

«Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη για την: «Συλλογή, μεταφορά και διαχείριση επικίνδυνων στερεών αποβλήτων της Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ» Διακήρυξη Νο: Ε140038 Η Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ («Εταιρία») προκηρύσσει μειοδοτικό διαγωνισμό με σφραγισμένες

Διαβάστε περισσότερα

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης

Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Δαλιάνη Δήμητρα Λίζας Δημήτρης Μπακομήτρου Ελευθερία Ντουφεξιάδης Βαγγέλης Αισθηματικές ταινίες Bιογραφικές ταινίες Βωβές ταινίες Δραματικές ταινίες Επιστημονικής φαντασίας Μικρού μήκους Πολιτικές Πολεμικές

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης

Κατερίνα Παναγοπούλου: Δημιουργώντας κοινωνικό κεφάλαιο την εποχή της κρίσης Κατερίνα Παναγοπούλου Πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, πρόεδρος του σωματείου γυναικών «Καλλιπάτειρα». Πρώτο βραβείο «Γυναίκα και Αθλητισμός» 2012 για την Ευρώπη. Δημιουργώντας κοινωνικό

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια

Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Σοφία Γιουρούκου, Ψυχολόγος Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια Η αντίδραση στο άγχος είναι μία φυσιολογική, ζωτική αντίδραση στην απειλή. Το άγχος είναι ένα συναίσθημα δυσθυμίας που προέρχεται από την υποκειμενική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τα όσα αναλυτικά έχουν περιγραφεί στα προηγούμενα κεφάλαια της παρούσας μελέτης η κατασκευή του τμήματος «Βρύσες Ατσιπόπουλο», του Βόρειου Οδικού

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων

Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων Μάθημα 2.1 Ασφάλεια στις εργασίες κοπής μετάλλων 1.1 Εργασίες κοπής με χρήση φλόγας 1.1.1 Φιάλες αερίων Τα μέτρα ασφάλειας, συνδέονται με τη φύση του κάθε αερίου. Υπάρχουν όμως και ορισμένοι γενικοί κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2011-12 i ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΚΑΛΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΡΙΘΜ. ΠΡΩΤ. : 18379 ΝΟΜΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟ 11/09/2015 ΔΗΜΟΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ 20,02171 στρ ΣΤΗΝ Τ.Κ.ΛΙΜΝΟΧΩΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε.

ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟ ΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΕΤΕΠ 02-08-00-00 02 Χωµατουργικά Έργα 08 Αντιµετώπιση Συνάντησης µε αγωγούς ΟΚΩ κατά τις Εκσκαφές 00-00 - Έκδοση 1.0 - Μάιος 2006

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Σελίδα 5 από 9 ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Α. Α. Από το κείμενο που σας δίνεται να μεταφράσετε το απόσπασμα: «περὶ δὲ τῶν κοινῶν εἰς τοιούτους ἀγῶνας καθεστηκότας». Σε ό,τι αφορά όμως το

Διαβάστε περισσότερα

Φασίστες και αφεντικά στου πηγαδιού τον πάτο, ζήτω το παγκόσμιο προλεταριάτο.

Φασίστες και αφεντικά στου πηγαδιού τον πάτο, ζήτω το παγκόσμιο προλεταριάτο. Οι νόμοι της αγοράς, νόμοι της άγριας δύσης έχουν καταστρέψει ό,τι με αγώνες είχαμε κατακτήσει. Ο Υπ. Υγείας φωνάζει πως δεν έχει απολυθεί κανείς απ τα νοσοκομεία και ότι όλα λειτουργούν καλά. Ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε)

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε) Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε) θεωρούνται ανεξάντλητες. Στην κατηγορία αυτή, ανήκουν ο ήλιος, ο άνεμος, τα ποτάμια, οι οργανικές ύλες όπως το ξύλο και τα απορρίμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ

ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ Προοίμιο Ο κώδικας δεοντολογίας του ΕΣΠΕΜ σκοπό έχει να κρατήσει υψηλά το κύρος του επαγγέλματος του μουσικοθεραπευτή στην Ελλάδα, να διαφυλάξει τους θεραπευόμενους από τυχόν μη δεοντολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ

Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Εκπαιδευτήρια Δούκα Δημοτικό Ιούνιος 2013 Η ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ Επιμέλεια : Γ. Τσούκας ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ 1. Εννοιολογική Οριοθέτηση 8. Κριτική θεώρηση Σύνοψη Διαθεματικότητα Διεπιστημονικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Σαιξπηρικά µοτίβα. Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο

Σαιξπηρικά µοτίβα. Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο Σαιξπηρικά µοτίβα Στάθης Λιβαθηνός, σκηνοθέτης, Εθνικό Θέατρο Σηµειώσεις από το Εργαστήριο κατέγραψαν η Ειρήνη Μιχαηλίδου, ο Απόστολος Μπάρλος και η Μαίρη Καλδή Το εργαστήριο «Σαιξπηρικά µοτίβα» έγινε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε.Ι ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΠΟΡΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΥΤΕΥΣΗΣ ΣΠΟΡΟΦΥΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΥ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗ: ΑΝΤΩΝΙΟΣ X. ΚΩΝΣΤΑΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει

Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει Ένας Τιτανικός θεσμός επιβράβευσης επιτυχιών νέων ανθρώπων Από το ξεκίνημά του ο ΤΙΤΑΝ εκφράζει έμπρακτα και πολύπλευρα το ενδιαφέρον του για τους νέους ανθρώπους, ιδιαίτερα δε για τα παιδιά, κάθε ηλικίας,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης

Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Τίτλος Μαθήματος Ενότητα: Διαχείριση Σχολικής Τάξης Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Σελίδα 2 1. Κατάθλιψη... 4 2. Τύποι κατάθλιψης... 5 2.1 Λανθάνουσα Κατάθλιψη...

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΛΑΝΑΣ ΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟ 1 2 Το θέµα µας είναι ο Αναρχισµός. Τι είναι ο Αναρχισµός; Μια διδασκαλία για την πολιτική. Σαν πολιτική διδασκαλία διαθέτει απόψεις για το πολιτικό πρόβληµα, για

Διαβάστε περισσότερα

03-00: Βιομάζα για παραγωγή ενέργειας Γενικά ζητήματα εφοδιαστικών αλυσίδων

03-00: Βιομάζα για παραγωγή ενέργειας Γενικά ζητήματα εφοδιαστικών αλυσίδων Κεφάλαιο 03-00 σελ. 1 03-00: Βιομάζα για παραγωγή ενέργειας Γενικά ζητήματα εφοδιαστικών αλυσίδων Μια από τις κύριες διαφορές μεταξύ της βιομάζας και των ορυκτών καυσίμων είναι ότι η βιομάζα παραμένει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει

ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΖΩΟΛΑΤΡΙΑΣ! ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου - καθηγητού Δε χρειάζεται να είναι κάποιος ειδικός για να διαπιστώσει την τραγικότητα του σημερινού ανθρώπου, η οποία οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ

ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑ ΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα

Θεµατικές ενότητες: παρεµβάσεις και ενδεικτικές υποθέσεις. 1. Οικονοµική πολιτική. Παρεµβάσεις οικονοµικού χαρακτήρα Στατιστικά στοιχεία Κατά τη διάρκεια του 2011 ο Συνήγορος δέχθηκε 10.706 νέες αναφορές. Μεταξύ αυτών, εκατοντάδες αναφορές προέρχονται από οµάδες πολιτών - είναι δηλαδή «συλλογικές αναφορές». Η γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

Φούρνος μικροκυμάτων με λειτουργία αέρα

Φούρνος μικροκυμάτων με λειτουργία αέρα Φούρνος μικροκυμάτων με λειτουργία αέρα GMOΗ30ECPSS GMOΗ30UCPSS Οδηγίες για την ασφαλή χρήση της συσκευής 2-6 Οδηγίες λειτουργίας 7-14 Τεχνικά χαρακτηριστικά 7 Εγκατάσταση 8 Οδηγίες γείωσης 8 Κανόνες για

Διαβάστε περισσότερα

Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας. Παντελής Παπαδόπουλος

Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας. Παντελής Παπαδόπουλος Απώλεια και μετασχηματισμοί της τραυματικής εμπειρίας Παντελής Παπαδόπουλος Αγαπητοί φίλοι, κυρίες και κύριοι Είναι τιμή για μένα και αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω ενεργά στην ημερίδα αυτή. Το

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση της οργάνωσης «ιεθνής ιαφάνεια Ελλάς» για την εκδήλωση αυτή. Η ιεθνής ιαφάνεια, 25 χρόνια µετά την ίδρυσή της

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 8 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Τις δύο τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα έγιναν σηµαντικές προσπάθειες για την ανάπτυξη του αγροτουρισµού, ως µοχλό για την

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ

ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΠΤΕΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2015 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΓΚΩΝ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Ολυμπία Καμινιώτη

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Η κοινωνικοποίηση του παιδιού στα πλαίσια του ολοήµερου σχολείου και της οικογένειας.

ΘΕΜΑ: Η κοινωνικοποίηση του παιδιού στα πλαίσια του ολοήµερου σχολείου και της οικογένειας. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ: Ολοήµερο σχολείο ΘΕΜΑ: Η κοινωνικοποίηση του παιδιού στα πλαίσια του ολοήµερου σχολείου και της οικογένειας. ηµαράς Σεραφείµ Α.Μ. 3811 Θεοχάρης Θωµάς Α.Μ. 3818 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

2. ΣΥΝΤ ΑΓΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜ ΑΘΕΙΑΣ

2. ΣΥΝΤ ΑΓΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΚΑΙ ΑΜ ΑΘΕΙΑΣ 1. Σχολείο και ζωή (απόσπασμα) Η νέα γενιά έχει μέσα της όλα τα στοιχεία για την ωραία της εξέλιξη, έχει την ορμή και τη δύναμη, έχει μ' ένα λόγο τη βούληση για την αυτοδημιουργία της. Οι τάσεις και η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΤΩΝΑΣ. 427 π.χ. - 347 π.χ.

ΠΛΑΤΩΝΑΣ. 427 π.χ. - 347 π.χ. ΠΛΑΤΩΝΑΣ 427 π.χ. - 347 π.χ. Έργα Ίωνας, Ευθύφρων, Απολογία, Κρίτων, Φαίδων, Χαρµίδης, Λάχης, Γοργίας, Κρατύλος, Ευθύδηµος, Μένων, Συµπόσιον, Φαίδρος, Πολιτεία, Θεαίτητος, Παρµενίδης, Σοφιστής, Πολιτικός,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 3: Το παράδειγμα της Τρέισι Λάτιμερ (συνέχεια) Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 3: Το παράδειγμα της Τρέισι Λάτιμερ (συνέχεια) Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 3: Το παράδειγμα της Τρέισι Λάτιμερ (συνέχεια) Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1.Η ποιότητα της ζωής κάποιου είναι κριτήριο για τη συνέχιση μιας ζωής; 2. Ζωή

Διαβάστε περισσότερα

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σ όσους, ατομικά ή συλλογικά επανακτούν αυτά που νόμιμα μας κλέβουν οι εξουσιαστές.

Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σ όσους, ατομικά ή συλλογικά επανακτούν αυτά που νόμιμα μας κλέβουν οι εξουσιαστές. Εγώ καταληστεύω καθημερινά τον πολίτη αυτής της χώρας. Εγώ τον φέρνω κάθε τέλος του μήνα σε απόγνωση, όταν συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις. Εγώ τον αναγκάζω

Διαβάστε περισσότερα

Οι 21 όροι του Λένιν

Οι 21 όροι του Λένιν Οι 21 όροι του Λένιν 1. Όλη η προπαγάνδα και η αναταραχή, πρέπει να φέρουν έναν πραγματικά κομμουνιστικό χαρακτήρα και σύμφωνα με το πρόγραμμα και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Όλα τα όργανα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Επιβλέπων: Καθηγητής Αρσένος Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Α. ΟΡΓΑΝΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Με την υπαγωγή του τομέα και της πολιτικής για την Έρευνα και την Τεχνολογία στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ), το Υπουργείο ανέλαβε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 10: Φιλοσοφική Συμβουλευτική Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοπός ενότητας Θα εξετάσουμε πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε βιοτικές καταστάσεις μέσα από τον κλάδο της

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ ΕΥΤΕΡΑ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2003 Ώρα έναρξης: 14:00 ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΝΕΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥΠΟΛΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥΝΑΚΟΣ.,

Διαβάστε περισσότερα

Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ

Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ Β.Ι.ΛΕΝΙΝ: ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΡΞ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟ ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ Η διδασκαλία του Μαρξ προκαλεί σ' όλο τον πολιτισμένο κόσμο τη μεγαλύτερη εχθρότητα και το μίσος όλης της

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδιο Ετήσιας Έκθεσης Αυτοαξιoλόγησης

Διαβάστε περισσότερα

1. Τα Ιατρικά Έξοδα που µπορεί να καταβάλει η Επιτροπή Ασθενειών που προκαλούνται από Πνευµονοκονίαση:

1. Τα Ιατρικά Έξοδα που µπορεί να καταβάλει η Επιτροπή Ασθενειών που προκαλούνται από Πνευµονοκονίαση: Ιατρικά και Νοσοκοµειακά Έξοδα Οι Εργάτες που λαµβάνουν εβδοµαδιαίο επίδοµα αποζηµίωσης ίσως να δικαιούνται να πληρωθούν από την Επιτροπή Ασθενειών που προκαλούνται από Πνευµονοκονίαση (από εισπνοή σκόνης),

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣ ΓΑΖΙΟΥ Αριθμ. αποφ.:30/2007 ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΠΡΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜOY 3/2007 ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ 25-01-2007 Σήμερα την 25 η του μηνός Ιανουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα

Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα Αναλυτικές οδηγίες διακοπής καπνίσματος βήμα προς βήμα Αυτό είναι το πιο ουσιαστικό στάδιο στην όλη προσπάθειά σας. Το στάδιο που αρχίζει τη στιγμή που ο καπνιστής αποφασίζει πως δε θα ξαναβάλει τσιγάρο

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη *

Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Η Ψυχοπαθολογία του Πολιτικού Του Φ.Μωρόγιαννη * Ωριμάσαμε ως συντεταγμένη δημοκρατική κοινωνία με κοινοβουλευτικούς θεσμούς, περιφερειακή οργάνωση και τοπική αυτοδιοίκηση έως σήψης λίγο πριν την απόλαυση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: «Ικανοποίηση των ασθενών των Εξωτερικών Ιατρείων του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΩΝ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 2007-2013 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»2007-2013 (ΕΠΑΝ ΙΙ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ» ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ

Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ Ο «ΕΚΑΛΟΓΟΣ» ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ 1. Ύπνος: Δεν βοηθάει να ξενυχτήσουμε διαβάζοντας το προηγούμενο βράδυ, προσπαθώντας να συγκεντρώσουμε το σύνολο της ύλης στο μυαλό μας. Η κούραση, δε θα μας επιτρέψει

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1: ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΕ 1.1. Ύψος του φιλέ Κεφάλαιο 2: ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ 2.1. Παίκτης µε τεχνητό πόδι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΧΑΝΙΟΥ ΤΟΥ ΙΜΠΡΑΗΜ ΚΩΔΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΟΥ: 12234 12234 Ένας δηµόσιος χώρος αποτελεί ένα κύτταρο στο δοµηµένο ιστό της πόλης. Δεν πρέπει µόνο να είναι ευδιάκριτος αλλά και να εντάσσεται πλήρως. Οφείλει να ανασυντάσσει την εικόνα της πόλης η οποία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Αφήγηση. Βασικά στοιχεία αφηγηµατικού κειµένου:

Αφήγηση. Βασικά στοιχεία αφηγηµατικού κειµένου: Αφήγηση Αφήγηση µιας ιστορίας έχουµε όταν παρουσιάζουµε γεγονότα µε µια ορισµένη σειρά. Τα γεγονότα µπορεί να είναι πραγµατικά ή φανταστικά. Η αφήγηση µπορεί να είναι προφορική ή γραπτή. Όταν η αφήγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ: Κείμενα Προβληματισμού Τι θα πρέπει να λάβει υπόψη του ο νέος, πριν τελικά επιλέξει το επάγγελμα που θα ασκήσει Το επάγγελμα, είτε είναι λειτούργημα είτε όχι, έχει ζωτική σημασία για τον άνθρωπο. Συντελεί στην προσωπική του

Διαβάστε περισσότερα

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου

Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία της έκδοσης του νέου του βιβλίου Παρασκευή, 28 Μαρτίου 2014 03:54 Ζητούμενο είναι να τεθεί ο προβληματισμός και να προκύψει η αναζήτηση Γράφτηκε από τον Κώστας Γκέτσης Ο αρτινός συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, μιλάει στην «Γ», με την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ

Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Δρ.ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Σκοπος μαθηματος: -ορισμος υγιεινης -αρχες υγιεινης -σκοποι υγιεινης -αποτελεσματα υγιεινης. Ορισμος της Υγιεινης: Υγιεινη είναι η επιστημη που ερευνα και μελετα τα Υγειολογικα

Διαβάστε περισσότερα

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία.

Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Όταν το μάθημα της πληροφορικής γίνεται ανθρωποκεντρικό μπορεί να αφορά και την εφηβεία. Στόχος μας : να χρησιμοποιήσουμε τον υπολογιστή και το διαδίκτυο για να αντλήσουμε σωστές πληροφορίες, να τις επεξεργαστούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ

ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ ΘΕΜΑ: ΕΛΑΦΡΙΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΝΑΝΣΥ ΣΑΚΚΑ Ο σίδηρος παρά το γεγονός, ότι αποτελεί υλικό γνωστό ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, άρχισε να χρησιµοποιείται ευρέως και ουσιαστικά σε αρχιτεκτονικές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Καλλιέργεια προφορικών δεξιοτήτων των νηπίων: Διδακτικές δραστηριότητες του προφορικού λόγου στο νηπιαγωγείο»

ΘΕΜΑ: «Καλλιέργεια προφορικών δεξιοτήτων των νηπίων: Διδακτικές δραστηριότητες του προφορικού λόγου στο νηπιαγωγείο» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ «ΠΑΙΔΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΥΛΙΚΟ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ που εκπονήθηκε για

Διαβάστε περισσότερα

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010

Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη. για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Τοποθέτηση Δημάρχου Γ. Πατούλη για τεχνικό πρόγραμμα 2010 Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι Η διοίκηση του Δήμου φέρνει σήμερα προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο το τεχνικό πρόγραμμα του Δήμου Αμαρουσίου για

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012

Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Ομιλία του Υφυπουργού Ανάπτυξης κου Θανάση Σκορδά στο CapitalVision 2012 Κυρίες, κύριοι, Η έννοια της ανάπτυξης είναι τόσο πολυφορεμένη στο σύγχρονο πολιτικό λεξιλόγιο, που αν δεν δώσουμε, ο καθένας από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ''ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΟΥ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΤΟΥΣ'' ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΝΤΑΛΑΟΥΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙ, 3-4. Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης

ΙΙ, 3-4. Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης ΙΙ, 3-4 1. Παραδείγµατα ερµηνευτικών ερωτήσεων Α. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου ή ελεύθερης ανάπτυξης 1. Τι σήµαινε για τους Αθηναίους η αναγγελία της συντριβής της ναυτικής τους δύναµης στους Αιγός Ποταµούς;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. 3.1 Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 3.1 Εισαγωγή Η Ελληνική Προεδρία πραγµατοποιείται σε µια κρίσιµη, για την Ευρωπαϊκή Ένωση, περίοδο. Μια Ένωση που προετοιµάζει την µεγαλύτερη διεύρυνση στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Π.Μ.Σ. «ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΛΑ: ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Π.Μ.Σ. «ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΛΑ: ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Π.Μ.Σ. «ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΛΑ: ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: Γυναικείοι Συνεταιρισμοί: εκδοχή ή εργασιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν

ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι. ΕΝΖΥΜΑ- ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ:Τα ένζυμα καταλύουν ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ: Την ενέργεια και τα υλικά που οι οργανισμοί εξασφαλίζουν από το περιβάλλον τους συνήθως δεν μπορούν να τα αξιοποιήσουν άμεσα. Η αξιοποίησή τους προϋποθέτει τη μετατροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας

ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ΧΙΙΙ Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Στο Προτεινόμενο Σχέδιο Αξιολόγησης ο ρόλος της Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Ε.Ε.Υ) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Οι αρμοδιότητες της Ε.Ε.Υ έχουν αναβαθμιστεί ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό.

Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Ο αθλητισμός εμπνέεται από την ειρήνη. Η ειρήνη εμπνέεται από τον αθλητισμό. Αγαπητοί γονείς και εκπαιδευτικοί, Φανταστείτε την ειρήνη... Αυτή μπορεί να ήταν η σκέψη του βασιλιά Ίφιτου της Ήλιδας όταν

Διαβάστε περισσότερα

Στο Δηµόσιο Σχολείο «µας»...

Στο Δηµόσιο Σχολείο «µας»... Στο Δηµόσιο Σχολείο «µας»... Κανείς από όσους εµπλέκονται στο ηµόσιο Σχολείο (Πολιτεία, ΟΛΜΕ, ΕΛΜΕ και απλοί καθηγητές) δεν ενδιαφέρθηκε ΠΟΤΕ για τον «καλό» µαθητή... Όλο το ηµόσιο Σχολείο ήταν από πάντα

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15

Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15 Μαρία-Στεφανία-Γιάννης 1 ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Ε2 Π.Τ.Δ.Ε.-Α.Π.Θ. 2014-15 Με ποιους τρόπους έτρωγαν τα ψάρια τους; Τα ψάρια τους τα έτρωγαν εκζεστά (βραστά), οφτά (ψητά) ή

Διαβάστε περισσότερα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα

Ο Υφυπουργός κατά την επίσκεψή του στο νέο κτίριο, ανακοίνωσε τα Τρίπολη, 4 Απριλίου 2008 Δηλώσεις του Υφυπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ανδρέα Λυκουρέντζου μετά την επιθεώρηση των έργων μεταστέγασης της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Τρίπολης από το Μαντζούνειο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡ. & ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧ. ΤΟΜΕΑΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ Γ.Ν. ΜΑΚΡΗΣ ΑΘΗΝΑ, 2011 1 Γενικά Εδώ και πολλά χρόνια, οι ανασκαφικές έρευνες δέχονται τη βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΓΙΑΝΝΟΥΛΙ ΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ

ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ηµοσιοποιείται από το Γραφείο Παρακολούθησης και Καταπολέµησης της Παράνοµης ιακίνησης Ανθρώπων 12 Ιουνίου 2007 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι καταθέσεις των θυµάτων που περιλαµβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές

Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Ασυντήρητες και επικίνδυνες οικοδομές Στα τελευταία πέντε χρόνια έχουν καταγραφεί αρκετά περιστατικά πτώσης τμημάτων οικοδομών, κυρίως μπαλκονιών από πολυώροφες οικοδομές και είναι πραγματικά θαύμα το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος

ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ. Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. Καζάκου Γεωργία, ΠΕ09 Οικονομολόγος 1 ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΠΑΙΔΕΙΑ Α Γενικού Λυκείου και ΕΠΑ.Λ. 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Ο ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 11.1 Από τον αντιπραγματισμό στην οικονομία του χρήματος 11.1 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΣ 3263/2004 (ΦΕΚ 179 Α ) Μειοδοτικό σύστηµα ανάθεσης των δηµοσίων έργων και άλλες διατάξεις

ΝΟΜΟΣ 3263/2004 (ΦΕΚ 179 Α ) Μειοδοτικό σύστηµα ανάθεσης των δηµοσίων έργων και άλλες διατάξεις ΝΟΜΟΣ 3263/2004 (ΦΕΚ 179 Α ) Μειοδοτικό σύστηµα ανάθεσης των δηµοσίων έργων και άλλες διατάξεις ΑΡΘΡΟ 1 Ανάδειξη αναδόχου εκτέλεσης των έργων 1. Η ανάθεση της κατασκευής των δηµοσίων έργων γίνεται υποχρεωτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΩ ΟΛΟΤΑΧΩΣ! ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΠΡΟΣΩ ΟΛΟΤΑΧΩΣ! ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Απόστολος Πιερρής ΠΡΟΣΩ ΟΛΟΤΑΧΩΣ! ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ πόλιν δὲ μικρὰν καὶ ἄδοξον παραλαβὼν ἔνδοξον καὶ μεγάλην ἀπεργάσασθαι 14 Ιανουαρίου 2015 2 Η χώρα έχει ναυαγήσει.

Διαβάστε περισσότερα

Συνεταιριστική Οικονομία

Συνεταιριστική Οικονομία Συνεταιριστική Οικονομία Ενότητα 10: Η Συνεταιριστική Ανάπτυξη Κοντογεώργος Αχιλλέας Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων (Δ.Ε.Α.Π.Τ.)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Εργατικό Ατύχημα» (άρθρα 8 παρ. 4 & 34 παρ. 1 του Α.Ν. 1846/51). Σχετ.: Εγκ. 22/04

ΘΕΜΑ: «Εργατικό Ατύχημα» (άρθρα 8 παρ. 4 & 34 παρ. 1 του Α.Ν. 1846/51). Σχετ.: Εγκ. 22/04 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΙΔΡΥΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΣΦ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΟΧΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΑΘΗΝΑ 24 / 6 /2010 Αριθ. Πρωτ.Π08/12 Ταχ. Δ/νση: Αγ. Κων/νου 8 (10241) Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

«ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΗΜΑΡΧΟΥ ΙΛΙΟΥ, Κ. ΝΙΚΟΥ ΖΕΝΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙ Α «ΜΙΤΟΣ» ΚΑΙ ΤΗ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΑΘΗΝΑ ΠΕΡΡΑΚΗ» 4.11.2008

«ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΗΜΑΡΧΟΥ ΙΛΙΟΥ, Κ. ΝΙΚΟΥ ΖΕΝΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙ Α «ΜΙΤΟΣ» ΚΑΙ ΤΗ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΑΘΗΝΑ ΠΕΡΡΑΚΗ» 4.11.2008 ΝΙΚΟΣ ΖΕΝΕΤΟΣ «ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΗΜΑΡΧΟΥ ΙΛΙΟΥ, Κ. ΝΙΚΟΥ ΖΕΝΕΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙ Α «ΜΙΤΟΣ» ΚΑΙ ΤΗ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΑΘΗΝΑ ΠΕΡΡΑΚΗ» 4.11.2008 1. Κύριε ήµαρχε θα θέλαµε να µας κάνετε µια µικρή αναφορά στα σηµαντικότερα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 45 Χρόνια ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΣΑΒΒΑΪ Η-ΜΑΝΩΛΑΡΑΚΗ ΠΑΓΚΡΑΤΙ : Χρυσ Σµύρνης 3 : Τηλ.: 2107601470 ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ : ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β ΤΕΕ 2 ΟΥ ΚΥΚΛΟΥ 2006 ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΟΤΗΤΑ Α 1. «Η κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο Βαθμίδα Πανεπιστήμιο Ιδιότητα. Επίκουρη Καθηγήτρια. Καθηγητής. Λέκτορας

Ονοματεπώνυμο Βαθμίδα Πανεπιστήμιο Ιδιότητα. Επίκουρη Καθηγήτρια. Καθηγητής. Λέκτορας ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Α.Π.Θ.- ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΕΝΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΡΗΞΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ, ΩΡΙΚΟΣ, 1999

ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΡΗΞΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ, ΩΡΙΚΟΣ, 1999 ΤΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΡΗΞΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΙΣΤΟΥ, ΩΡΙΚΟΣ, 1999 1 1. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ Το αντικείµενο αυτής της µελέτης 1 κσι η µεθοδολογική θεµελίωση. Ξεκινάµε από την παρακάτω υπόθεση εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ Διπλωματική Εργασία Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα

Συνοπτική Παρουσίαση. Ελλάδα Ελλάδα Συνοπτική Παρουσίαση Η θρησκευτική ελευθερία προστατεύεται από το Σύνταγμα και άλλους νόμους και πολιτικές, με κάποιους περιορισμούς. Γενικώς, η κυβέρνηση σεβάστηκε εμπράκτως τη θρησκευτική ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ ΑΝΤΑΡΣΥΑ-3 η Συνδιάσκεψη- ΘΕΣΕΙΣ του ΠΣΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ. Η πολιτική πρόταση και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ Γ1. Η αντικαπιταλιστική ανατροπή της επίθεσης και το πρόγραμμά της 35. Με το ανοιχτό πέρασμα του ΣΥΡΙΖΑ

Διαβάστε περισσότερα

Το ολοκαύτωμα της Κάσου

Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το ολοκαύτωμα της Κάσου Το βρίκιον Άρης, 1881 Κολοβός Γεώργιος Ερευνητής Συγγραφέας Πτυχιούχος Διοίκησης Ναυτιλιακών και Μεταφορικών Επιχειρήσεων Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται µε το περιβάλλον

Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται µε το περιβάλλον 1 ΣΩΜΑΡΑΣ Ε. ΧΡΗΣΤΟΣ (Μηχανικός Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης) (Μεταπτυχιακό στα Πληροφοριακά Συστήµατα) Ο κοινωνικός αποκλεισµός στους Ροµ και οι προοπτικές απασχόλησης σε επαγγέλµατα που σχετίζονται

Διαβάστε περισσότερα